GV Doãn Thi Ngọc – Khoa XHH-CTXH-ĐNA – trường ĐH Mở dịch
2015
1
BỘ QUY TẮC ĐẠO ĐỨC CỦA HIỆP HỘI CÔNG TÁC XÃ HỘI (CTXH)
HOA KỲ (NASW)
Hội Đồng Thành Viên Hiệp Hội CTXH Hoa Kỳ (NASW) đã phê duyệt Bộ Qui Tắc
Đạo Đức này vào năm 1996 và đã sửa đổi vào năm 2008.
Tổng quan
Bộ Quy Tắc Đạo Đức của NASW nhằm hướng dẫn những hoạt động hàng ngày
của nhân viên xã hội (NVXH). Bộ Qui Tắc Đạo Đức này gồm bốn phần: Phần 1,
“Lời nói đầu” tóm tắt sứ mệnh và giá trị cốt lõi của ngành CTXH. Phần 2,
“Mục đích của Bộ Qui Tắc Đạo Đức” cung cấp những thông tin tổng quan về
những chức năng chính và hướng dẫn ngắn gọn việc xử lý các tình huống tiến thoái
lưỡng nan về đạo đức trong thực hành CTXH. Phần 3: “Các nguyên tắc đạo
đức” trình bày nhưng nguyên tắc đạo đức chung dựa vào những giá trị cốt lõi trong
thực hành CTXH. Phần 4, “Những tiêu chuẩn đạo đức” bao gồm những tiêu
chuẩn đạo đức cụ thể hướng dẫn hành vi thực hành của NVXH và cung cấp một
nền tảng cho những quyết định đúng và phù hợp.
PHẦN 1: Lời nói đầu
Sứ mệnh chính của ngành CTXH là nâng cao tình trạng an sinh hạnh phúc/
phúc lợi cho mọi người và giúp họ đáp ứng nhu cầu cơ bản, đặc biệt chú ý đến
những nhu cầu và trao quyền hoặc tăng quyền lực cho những nhóm người dễ bị tổn
thương, bị áp bức, và sống trong nghèo đói. Một tính năng lịch sử và minh định
của ngành CTXH là tập trung vào phúc lợi cá nhân trong bối cảnh xã hội và an
sinh phúc lợi của xã hội mà cá nhân đang sống. Nền tảng cơ bản của ngành CTXH
là quan tâm đến những ảnh hưởng thuộc môi trường mà những tác động này tạo ra
những vấn đề trong cuộc sống.
NVXH cùng với thân chủ hoặc đại diện cho thân chủ (TC), thúc đẩy công bằng xã
hội và thay đổi xã hội. "Thân chủ" là từ được dùng chung khi đề cập tới các cá
nhân, gia đình, các nhóm, các tổ chức và cộng đồng. Đồng thời, NVXH cần phải
nhạy cảm với sự đa dạng về văn hóa và về dân tộc, không ngừng nỗ lực loại bỏ sự
phân biệt đối xử, áp bức, đói nghèo, và các hình thức bất công xã hội khác. Các
hoạt động này có thể thực hành ở chuyên ngành CTXH vi mô hay chuyên ngành
GV Doãn Thi Ngọc – Khoa XHH-CTXH-ĐNA – trường ĐH Mở dịch
2015
2
CTXH vĩ mô (tổ chức cộng đồng hay phát triển cộng đồng, giám sát, quản trị, tư
vấn, vận động, hoạt động xã hội và chính trị, phát triển và thực hiện chính sách,
giáo dục, nghiên cứu và đánh giá chương trình). Nhân viên xã hội cần tìm cách
nâng cao năng lực cho người dân để họ nói lên những nhu cầu của chính họ. Nhân
viên xã hội cũng tìm cách thúc đẩy sự hồi đáp kịp thời của các tổ chức, của các
cộng đồng và các thiết chế xã hội khác về các nhu cầu cá nhân và các vấn đề xã hội
đã đang và sẽ nảy sinh.
Sứ mệnh của ngành công tác xã hội là bắt nguồn từ một tập hợp các giá trị cốt lõi.
Xuyên suốt trong quá trình hình thành và phát triển của lịch sử ngành CTXH,
những giá trị cốt lõi này là nền tảng, là quan điểm độc đáo và đã và được NVXH
thừa nhận và thực hành hàng ngày.
Các giá trị cốt lõi của ngành CTXH gồm:
• Dịch vụ xã hội
• Công bằng xã hội
• Nhân phẩm và giá trị của con người
• Tầm quan trọng của các mối quan hệ con người
• Liêm chính-thành thật
• Năng lực chuyên môn.
Tập hợp giá trị cốt lõi trên thể hiện tính độc đáo của ngành CTXH. Ngoài giá trị
cốt lõi còn có các nguyên tắc đạo đức đi kèm và chúng phải hài hòa với bối cảnh
xã hội của thân chủ và thể hiện được tính phức tạp của kinh nghiệm con người.
PHẦN 2: MỤC ĐÍCH CỦA BỘ QUI TẮC ĐẠO ĐỨC NASW HOA KỲ
Đạo đức nghề nghiệp là trung tâm, là cốt lõi của ngành CTXH. Ngành CTXH
phải có nghĩa vụ làm rõ các giá trị cơ bản, các nguyên tắc đạo đức và các tiêu
chuẩn đạo đức. Bộ qui tắc đạo đức của NASW đặt ra các giá trị, nguyên tắc và tiêu
chuẩn này để hướng dẫn hành vi thực hành hàng ngày của NVXH. Bộ qui tắc này
liên quan đến tất cả các NVXH, bao gồm cả giảng viên, các nhà nguyên cứu, các
chuyên gia, lãnh đạo trong ngành CTXH và sinh viên đang theo học ngành công
GV Doãn Thi Ngọc – Khoa XHH-CTXH-ĐNA – trường ĐH Mở dịch
2015
3
tác xã hội, không phân biệt chức năng chuyên nghiệp, bối cảnh làm việc, hoặc
người dân hay nhóm dân số mà họ phục vụ.
BỘ QUI TẮC ĐẠO ĐỨC CỦA NASW CÓ SÁU MỤC ĐÍCH:
1. Bộ qui tắc này đưa ra các giá trị cốt lõi dựa vào sứ mệnh của ngành CTXH.
2. Bộ qui tắc này tóm tắt các nguyên tắc đạo đức chung, phản ánh các giá trị cốt lõi
của ngành và thiết lập một tập hợp các tiêu chuẩn đạo đức cụ thể để hướng dẫn
thực hành công tác xã hội.
3. Bộ qui tắc này được thiết kế để giúp NVXH xác định, cân nhắc cẩn thận khi các
công việc chuyên nghiệp mâu thuẫn nhau hoặc có những điều băn khoăn, không
chắc chắn về đạo đức nảy sinh trong quá trình thực hành.
4. Bộ qui tắc này quy định các tiêu chuẩn đạo đức mà NVXH phải có trách nhiệm
với thân chủ.
5. Bộ qui tắc này giúp những NVXH mới vào nghề thích nghi với sứ mệnh, giá
trị, nguyên tắc đạo đức, và các tiêu chuẩn đạo đức của ngành CTXH.
6. Bộ qui tắc này giải thích rõ những tiêu chuẩn mà ngành CTXH có thể sử dụng
để đánh giá xem NVXH có hành vi vi phạm đạo đức hay không. NASW có những
thủ tục chính thức để xét xử việc sai phạm về đạo đức của NVXH hoặc có những
qui trình can thiệp hay bênh vực NVXH khi họ bị oan. Trong quá trình điều tra hay
tố tụng các vi phạm, NVXH cần phải hợp tác và tuân theo các quyết định của
NASW.
Bộ qui tắc này cung cấp một tập hợp các giá trị, nguyên tắc và tiêu chuẩn để hướng
dẫn các hành vi thực hành và các quyết định khi vấn đề đạo đức xảy ra. Tuy nhiên,
bộ qui tắc chỉ mang tính chung nhất, chứ không quy định chi tiết nhân viên xã hội
nên hành động ra sao trong mọi tình huống cụ thể. Khi áp dụng Bộ qui tắc này,
NVXH cần phải xem xét bối cảnh thực tế và những khả năng mâu thuẫn có thể xảy
ra giữa các giá trị, các nguyên tắc và các tiêu chuẩn của chính bộ qui tắc này. Trách
nhiệm đạo đức bắt nguồn từ các mối quan hệ của con người, từ các cá nhân, gia
đình đến xã hội và nghề nghiệp.
GV Doãn Thi Ngọc – Khoa XHH-CTXH-ĐNA – trường ĐH Mở dịch
2015
4
Hơn nữa, Bộ qui tắc đạo đức NASW không nêu rõ giá trị nào, nguyên tắc nào và
tiêu chuẩn nào là quan trọng nhất và quan trọng hơn trong những trường hợp khi
chúng mâu thuẫn nhau. Sự khác biệt nhất định về quan điểm giữa các NVXH có
thể xảy ra và họ có thể cho rằng nên sắp xếp các giá trị, các nguyên tắc đạo đức, và
các chuẩn mực đạo đức theo thứ bậc cao thấp khi chúng mâu thuẫn nhau. NVXH
có quyền quyết định độc lập trong một tình huống đạo đức nhất định nào đó và họ
phải xem xét sự việc một cách có hiểu biết, có khoa học, và họ cần phải tham khảo
thêm sự thẩm định, đánh giá đạo đức từ các đồng nghiệp của mình.
Việc đưa ra các quyết định đạo đức là một quá trình. Có rất nhiều trường hợp
không có sẵn các câu trả lời để giải quyết tình huống đạo đức phức tạp. Nhân viên
xã hội nên cân nhắc tất cả các giá trị, nguyên tắc và tiêu chuẩn trong Bộ qui tắc đạo
đức cho mọi tình huống để việc quyết định đạo đức được đảm bảo. Tuy nhiên,
quyết định và hành động của nhân viên xã hội phải phù hợp với tinh thần chung,
cũng như ngữ nghĩa của Bộ qui tắc đạo đức này qui định.
Ngoài ra, khi có mâu thuẫn về đạo đức, NVXH cần xem xét thêm các nguồn thông
tin về qui tắc đạo đức hữu ích khác như: Các lý thuyết, nguyên tắc đạo đức chung
trong xã hội, lý thuyết và các nghiên cứu CTXH, luật pháp, quy định, chính sách
cơ quan, và các qui tắc đạo đức liên quan khác mà chúng được thừa nhận trong số
các quy tắc đạo đức. Tuy nhiên, nhân viên xã hội cần phải sử dụng Bộ qui tắc
đạo đức của NASW là nguồn chính. Nhân viên xã hội cũng cần phải ý thức về
các tác động đối với thân chủ, giá trị cá nhân, những giá trị về văn hóa, tín ngưỡng
và tập tục khi đưa ra các quyết định đạo đức. NVXH cần phải lường trước được
những mâu thuẫn giữa các giá trị cá nhân và giá trị chuyên nghiệp và giải quyết
chúng một cách có tinh thần trách nhiệm. Hơn nữa, NVXH nên tham khảo các tài
liệu thích hợp liên quan về đạo đức nghề nghiệp và đưa ra quyết định đạo đức,
đồng thời cần có thêm sự tư vấn, giúp đỡ khi gặp khó khăn. NVXH có thể tìm trợ
giúp từ cơ quan, tổ chức nơi đang làm việc hoặc từ Ủy Ban Đạo Đức CTXH hoặc,
một cơ quan quản lý, hoặc đồng nghiệp có chuyên môn và hiểu biết sâu, hoặc giám
sát viên, kiểm huấn viên, hoặc cố vấn pháp lý.
Trường hợp có thể có phát sinh khi nghĩa vụ đạo đức của NVXH mâu thuẫn với
chính sách cơ quan, hoặc mâu thuẫn với các quy định, hay mâu thuẫn với pháp
luật. Khi có mâu thuẫn như vậy xảy ra, nhân viên xã hội phải nỗ lực có trách nhiệm
để giải quyết mâu thuẫn này một cách phù hợp với các giá trị, nguyên tắc và tiêu
GV Doãn Thi Ngọc – Khoa XHH-CTXH-ĐNA – trường ĐH Mở dịch
2015
5
chuẩn thể hiện trong Bộ qui tắc đạo đức của NASW. Nếu không đưa ra được một
giải pháp thích hợp cho mâu thuẫn này thì nhân viên xã hội nên nhờ tư vấn trước
khi đưa ra quyết định.
Những cơ quan, tổ chức, cá nhân như NVXH, các cá nhân, cơ quan, tổ chức, hội
đồng/ủy ban/bộ/ban ngành/đoàn thể (như hội đồng quản lý và cấp giấy phép hành
nghề, các nhà cung cấp bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp, tòa án, ban giám đốc
cơ quan, các cơ quan chính phủ và các nhóm chuyên nghiệp khác) đều phải áp
dụng Bộ qui tắc đạo đức này của NASW như một khung tham chiếu bắt buộc.
Trong trường hợp có những sai phạm về các tiêu chuẩn đạo đức trong bộ qui tắc
này, không có nghĩa là có vi phạm ngay về pháp luật, mà để biết có sai phạm hay
không thì phải có qui trình điều tra và tố tụng. Trong quá trình điều tra hành vi có
vi phạm đạo đức hay không thì cần phải có những thầm định chuyên môn từ đồng
nghiệp. Có nghĩa là, qui trình này cho phép ngành CTXH tư vấn hoặc kỷ luật chính
thành viên của mình và sẽ tách ra khỏi các qui trình về thủ tục pháp lý và quản trị
và tách ra khỏi sự xem xét về pháp lý.
Bộ quy tắc đạo đức ngành CTXH không đảm bảo giải quyết tất cả hành vi đạo đức
vì các hành vi đạo đức và các mâu thuẫn về đạo đức trên thực tế rất phức tạp hoặc
khó có thể bóc tách một cách rõ ràng. Thay vào đó, bộ quy tắc đạo đức chỉ đặt ra
các giá trị, nguyên tắc đạo đức, và tiêu chuẩn đạo đức chung nhất mà các NVXH
hướng đến và theo đó mà hành động dựa trên sự phán xét của họ. Hành vi đạo đức
của nhân viên xã hội phải bắt nguồn từ sự cam kết của từng NVXH khi thực
hành có đạo đức. Bộ Qui tắc đạo đức của NASW thể hiện sự cam kết của tất cả
các nhân viên xã hội nhằm duy trì giá trị của ngành và hành động một cách đạo
đức. Nguyên tắc và tiêu chuẩn đạo đức phải được áp dụng bởi các cá nhân có nhân
cách tốt, những NVXH cần ý thức rõ những vấn đề đạo đức và tìm cách ra quyết
định đạo đức một cách đáng tin cậy và có hiểu biết.
PHẦN 3: CÁC NGUYÊN TẮC ĐẠO ĐỨC
Các nguyên tắc đạo đức chính sau đây được dựa vào các giá trị cốt lõi của ngành
công tác xã hội như: dịch vụ xã hội, công lý xã hội, nhân phẩm và giá trị của con
người, tầm quan trọng của mối quan hệ con người, tính liêm chính-thành thật,
và năng lực chuyên môn. Những nguyên tắc này đặt ra những lý tƣởng mà tất cả
các nhân viên xã hội cần hướng tới.