Các ứng dụng đa năng của nguyên liệu sinh
học trong gia công dệt
Trong bối cảnh toàn cầu hóa về thương mại như hiện nay, mối
quan tâm ưu tiên của các nhà sản xuất cũng như người tiêu dùng
toàn cầu đang thay đổi mạnh mẽ. Trong sự cạnh tranh toàn cầu,
chất lượng và các qui trình xử lý, sản xuất thân thiện với môi
trường có một vai trò quan trọng.
Bài viết dưới đây giới thiệu một cách tổng quan các nghiên cứu
trong các lĩnh vực khác nhau về công nghệ sinh học có thể áp
dụng trong công nghiệp dệt để có được các sản phẩm chất lượng
qua quá trình xử lý thân thiện môi trường. Các tiến bộ trong lĩnh
vực sản xuất và biến tính xơ, việc sử dụng các loại enzyme khác
nhau trong xử lý dệt và việc quản lý chất thải dệt bằng cách sử
dụng công nghệ sinh học cũng được đề cập đến.
1. Giới thiệu chung
Công nghiệp dệt đang đối mặt với các thách thức về vấn đề chất
lượng và hiệu quả do vấn đề toàn cầu hóa của thị trường thế
giới. Khi áp lực cạnh tranh ngày càng lớn và giới hạn sinh thái
trở nên chặt chẽ hơn thì ý thức về chất lượng và sinh thái trở
thành mối quan tâm chính của các cơ sở gia công dệt. Điều này
tạo nên sự tiến bộ và thay đổi trong quá trình gia công. Kết quả
là các chiến lược nghiên cứu và phát triển của các nhà gia công
dệt sẽ được tập trung cao hơn và sẽ tác động đến nhiều thay đổi
trong công nghiệp dệt. Công nghệ sinh học là một lĩnh vực mà
đang làm thay đổi việc gia công theo truyền thống sang việc gia
công thân thiện với môi trường trong ngành dệt.
Công nghệ sinh học là một ứng dụng của các sinh vật sống và
thành phần của chúng trong sản xuất và gia công công nghiệp.
Vào năm 1981, Hiệp hội công nghệ sinh học châu Âu đã định
nghĩa công nghệ sinh học là sự sử dụng kết hợp các nghiên cứu
của sinh hóa, vi trùng học, và kỹ thuật hóa học để đạt được ứng
dụng công nghệ về khả năng của vi khuẩn và các tế bào nuôi cấy
mô. Công nghệ sinh học cũng đã có rất nhiều ứng dụng trong
công nghiệp dệt, đặc biệt trong quá trình xử lý dệt và quản lý
dòng thải. Sự hiểu biết, mong muốn cho vải có chất lượng tốt
hơn và nhận thức về các vấn đề môi trường là hai hướng quan
trọng cho công nghiệp dệt thông qua công nghệ sinh học trong
các lĩnh vực khác nhau của chúng.
2. Công nghệ sinh học trong gia công dệt
Các lĩnh vực ứng dụng chính của công nghệ sinh học trong công
nghiệp dệt được chỉ ra dưới đây:
- Cải tiến nhiều loại cây được sử dụng trong sản xuất xơ dệt và
trong các tính chất của xơ;
- Cải thiện xơ lấy từ động vật;
- Tạo ra các xơ mới từ polyme sinh học và từ vi sinh học biến
đổi di truyền;
- Thay thế quá trình xử lý sử dụng các hóa chất độc hại và yêu
cầu năng lượng bằng quá trình xử lý enzyme trong gia công dệt;
- Các hướng thân thiện môi trường cho chất trợ dệt;
- Sử dụng các enzyme mới trong xử lý hoàn tất dệt;
- Phát triển các chất tẩy rửa trên cơ sở enzyme năng lượng thấp;
- Các công cụ chuẩn đoán mới để phát hiện sự pha trộn và kiểm
soát chất lượng vật liệu dệt;
- Quản lý chất thải.
3. Cải thiện xơ tự nhiên
Công nghệ sinh học có thể có vai trò quyết định trong sản xuất
xơ tự nhiên với các tính chất được cải thiện và biến đổi bên cạnh
việc cung cấp các cơ hội cho sự phát triển của các nguyên liệu
polyme mới. Các xơ tự nhiên đang được nghiên cứu là bông, len
và tơ.
3.1 Bông
Bông tiếp tục chiếm ưu thế trong thị trường xơ tự nhiên. Nó có
tiềm năng kinh tế và kỹ thuật lớn nhất cho việc biến đổi bởi các
phương tiện công nghệ. Các nghiên cứu kỹ thuật di truyền học
trên cây bông để giải quyết các vấn đề chính liên quan trồng
bông, đó là cải thiện khả năng kháng sâu bọ, bệnh tật, thuốc diệt
cỏ, giúp cải thiện chất lượng và năng suất cao hơn; còn cách tiếp
cận dài hạn của việc phát triển xơ bông với việc thay đổi tính
chất như là cải thiện độ bền, chiều dài, ngoại quan, độ chín và
mầu sắc
3.2 Bông biến đổi gen
Mỗi năm, hàng nghìn giờ nghiên cứu và hàng trăm nghìn đô la
đã được tiêu cho việc bảo vệ bông khỏi sâu bướm. Những người
trồng bông cố gắng tìm tòi để sản xuất một sản phẩm có thể bán
được khi sử dụng pheromones (loại hormones giao phối của sâu
bọ). Việc sử dụng quá mức thuốc trừ sâu đe dọa nghiệm trọng
cho hình ảnh mầu xanh của bông. Sau nhiều năm nghiên cứu,
một loại công cụ hoàn toàn mới đã được hoàn thiện cho những
người trồng bông tránh được sâu bông hồng, một trong những
loài phá hoại chính của cây bông.