Caâu 1: Phaù t trieå n laø gì? Laø m th e á naøo xaùc ñònh ñöôïc quo á c gia naø o laø phaù t trieå n
vaø quo á c gia naø o laø keù m phaù t trieå n? Phaù t trieå n beàn vöõ n g laø nhö th e á naøo?
1. Phaù t trieån laø gì?
- Phaùt trieån (development ) laø söï taêng leân (veà soá löôïng, chaát löôïng), maïnh hôn (cöôøng ñoä,
toác ñoä…), ñi töø thaáp tôùi cao, töø ít tôùi nhieàu, töø yeáu ñeán maïnh theo höôùng tieán boä, tích cöïc.
- Phaùt trieån coù theå dieãn ra nhanh hay chaäm, phaùt trieån boä phaän hay toång theå.
2. Tiêu chí xác đ nh qu c giaị ố phaù t trieån vaø quoác gia keùm phaùt trieån:
3 . Phaùt trieån beà n vöõn g:
3 .1 Lòch söû: Thuật ng "phát tri n b n v ng" xu t hi n l n đ u tiên vào năm ữ ể ề ữ ấ ệ ầ ầ 1980 trong n ph m ấ ẩ Chi n l c b o t n Thế ượ ả ồ ế
gi iớ (công b b i Hi p h i B o t n Thiên nhiên và Tài nguyên Thiên nhiên Qu c t - IUCN) v i n i dung r t đ n gi n: "S phát tri nố ở ệ ộ ả ồ ố ế ớ ộ ấ ơ ả ự ể
c a nhân lo i không th ch chú tr ng t i phát tri n kinh t mà còn ph i tôn tr ng nh ng nhu c u t t y u c a xã h i và s tác đ ng đ nủ ạ ể ỉ ọ ớ ể ế ả ọ ữ ầ ấ ế ủ ộ ự ộ ế
môi tr ng sinh thái h c".ườ ọ
Khái ni m này đ c ph bi n r ng rãi vào năm ệ ượ ổ ế ộ 1987 nh ờBáo cáo Brundtland (còn g i là Báo cáo ọOur Common Futur) c a y banủ Ủ
Môi tr ng và Phát tri n Th gi i - WCED (nay là ườ ể ế ớ y ban BrundtlandỦ). Báo cáo này ghi rõ: Phát tri n b n v ng là ể ề ữ "s phát tri n cóự ể
th đáp ng đ c nh ng ể ứ ượ ữ nhu c uầ hi n t i mà không nh h ng, t n h i đ n nh ng kh năng đáp ng nhu c u c a các th hệ ạ ả ưở ổ ạ ế ữ ả ứ ầ ủ ế ệ
t ng lai..."ươ 1. Nói cách khác, phát tri n b n v ng ph i b o đ m có s phát tri n kinh t hi u qu , xã h i công b ng và môi tr ngể ề ữ ả ả ả ự ể ế ệ ả ộ ằ ườ
đ c b o v , gìn gi . Đ đ t đ c đi u này, t t c các thành ph n kinh t - xã h i, nhà c m quy n, các t ch c xã h i... ph i b t tayượ ả ệ ữ ể ạ ượ ề ấ ả ầ ế ộ ầ ề ổ ứ ộ ả ắ
nhau th c hi n nh m m c đích dung hòa 3 lĩnh v c chính: ự ệ ằ ụ ự kinh tế - xã h iộ - môi tr ngườ .
3. 2 Khaùi nieä m :
- Phaùt trieån beàn vöõng nghóa laø söï phaùt trieån cuûa yeáu toá naøy khoâng laøm toån haïi ñeán yeáu
toá khaùc; söï phaùt trieån hieän taïi khoâng laøm aûnh höôûng xaáu ñeán töông lai vaø söï phaùt trieån phaûi
baûo ñaûm raèng khoâng xaûy ra tình traïng moät nhoùm ngöôøi höôûng lôïi hôn trong khi nhoùm ngöôøi khaùc
thieät thoøi hôn (noùi caùch khaùc phaùt trieån kinh teá phaûi ñi ñoâi vôùi phaùt trieån XH, khoâng laøm toån
haïi ñeán moâi tröôøng, khoâng laøm taêng baát coâng XH, vaø phaûi tính ñeán yeáu toá bình ñaúng giôùi… khi
ñoù söï phaùt trieån môùi beàn vöõng).
- Năm 1987 U ban Môi tr ng và Phát tri n c a Liên H p Qu c đã đ a ra khái ni m Phát tri n b n v ng: ỷ ườ ể ủ ợ ố ư ệ ể ề ữ "Phát tri n b n v ngể ề ữ
là s phát tri n nh m tho mãn các nhu c u hi n t i c a con ng i nh ng không t n h i t i s tho mãn các nhu c u c a thự ể ằ ả ầ ệ ạ ủ ườ ư ổ ạ ớ ự ả ầ ủ ế
h t ng lai". ệ ươ
Ð xây d ng m t xã h i phát tri n b n v ng, Ch ng trình Môi tr ng Liên H p Qu c đã đ ra ể ự ộ ộ ể ề ữ ươ ườ ợ ố ề 9 nguyên t c: ắ(1) Tôn tr ng và quanọ
tâm đ n cu c s ng c ng đ ng. (2)C i thi n ch t l ng cu c s ng c a con ng i. (3) B o v s c s ng và tính đa d ng c a Trái đ t.ế ộ ố ộ ồ ả ệ ấ ượ ộ ố ủ ườ ả ệ ứ ố ạ ủ ấ
(4)Qu n lý nh ng ngu n tài nguyên không tái t o đ c. (5) Tôn tr ng kh năng ch u đ ng đ c c a Trái đ t. (6)Thay đ i t p t c và thóiả ữ ồ ạ ượ ọ ả ị ự ượ ủ ấ ổ ậ ụ
quen cá nhân. (7) Ð cho các c ng đ ng t qu n lý môi tr ng c a mình.(8) T o ra m t khuôn m u qu c gia th ng nh t, thu n l i choể ộ ồ ự ả ườ ủ ạ ộ ẫ ố ố ấ ậ ợ
vi c phát tri n và b o v . (9) Xây d ng m t kh i liên minh toàn c u.ệ ể ả ệ ự ộ ố ầ
- Phát tri n b n v ng theo Brundtland:ể ề ữ
Theo Brundtland: "Phát tri n b n v ng là s phát tri n tho mãn nh ng nhu c u c a hi n t i và không ph ng h i t i khể ề ữ ự ể ả ữ ầ ủ ệ ạ ươ ạ ớ ả
năng đáp ng nhu c u c a các th h t ng lai.ứ ầ ủ ế ệ ươ Đó là quá trình phát tri n kinh t d a vào ngu n tài nguyên đ c tái t o tôn tr ngể ế ự ồ ượ ạ ọ
nh ng quá trình sinh thái c b n, s đa d ng sinh h c và nh ng h th ng tr giúp t nhiên đ i v i cu c s ng c a con ng i, đ ng v t vàữ ơ ả ự ạ ọ ữ ệ ố ợ ự ố ớ ộ ố ủ ườ ộ ậ
th c v t. Qua các b n tuyên b quan tr ng, khái ni m này ti p t c m r ng thêm và n i hàm c a nó không ch d ng l i nhân t sìnhự ậ ả ố ọ ệ ế ụ ở ộ ộ ủ ỉ ừ ạ ở ố
thái mà còn đi vào các nhân t xã h i, con ng i, nó hàm ch a s bình đ ng gi a nh ng n c giàu và nghèo, và gi a các th h . Th mố ộ ườ ứ ự ẳ ữ ữ ướ ữ ế ệ ậ
chí nó còn bao hàm s c n thi t gi i tr quân b , coi đây là đi u ki n tiên quy t nh m gi i phóng ngu n tài chính c n thi t đ áp d ngự ầ ế ả ừ ị ề ệ ế ằ ả ồ ầ ế ể ụ
khái ni m phát tri n b n v ng ..ệ ể ề ữ
Nh v y, khái ni m "Phát tri n b n v ng" đ c đ c p trong báo cáo Brundtlanđ v i m t n i hàm r ng, nó không ch là n l cư ậ ệ ể ề ữ ượ ề ậ ớ ộ ộ ộ ỉ ỗ ự
nh m hoà gi i kinh t và môi tr ng, hay th m chí phát tri n kinh t - xã h i và b o v môi tr ng. N i dung khái ni m còn bao hàmằ ả ế ườ ậ ể ế ộ ả ệ ườ ộ ệ
nh ng khía c nh chính tr xã h i, đ c bi t là bình đ ng xã h i. V i ý nghĩa này, nó đ c xem là "ti ng chuông" hay nói cách khác là "t mữ ạ ị ộ ặ ệ ẳ ộ ớ ượ ế ấ
bi n hi u” c nh báo hành vi c a loài ng i trong th gi i đ ng đ i.ể ệ ả ủ ườ ế ớ ươ ạ
* Ñoïc the â m - Tiêu chí xác đ nh qu c gia kém phát tri n nh tị ố ể ấ
Năm 2003, Liên Hi p Qu c đã quy đ nh d a vào các tiêu chí sau đ xác đ nh m t qu c gia kém phát tri n nh t và m t s t ch cệ ố ị ự ể ị ộ ố ể ấ ộ ố ổ ứ
kinh t qu c t nh ế ố ế ư WTO cũng ch p nh n cách phân lo i này c a Liên Hi p Qu c:ấ ậ ạ ủ ệ ố
- M c thu nh p th p: ứ ậ ấ Giá tr bình quânị c a ch s ủ ỉ ố T ng thu nh p qu c giaổ ậ ố trên đ u ng i hàng năm trong vòng ba năm d i 750 ầ ườ ướ đô la
Mỹ.
-Ngu n l c con ng iồ ự ườ nghèo nàn: Ch s tài s n con ng iỉ ố ả ườ th p h n m t m c nh t đ nh. ấ ơ ộ ứ ấ ị
- N n kinh t d b t n th ng: ề ế ễ ị ổ ươ Ch s m c đ d t n th ng v kinh tỉ ố ứ ộ ễ ổ ươ ề ế th p h n m t m c nh t đ nh. ấ ơ ộ ứ ấ ị
Đi u ki n đ m t qu c gia thoát kh i nhóm nh ng n c ch m phát tri n nh t là qu c gia đó ph i có ít nh t hai trong ba ch tiêu nóiề ệ ể ộ ố ỏ ữ ướ ậ ể ấ ố ả ấ ỉ
trên cao h n m t m c nh t đ nh trong vòng hai năm liên t c. Tuy nhiên, n u m t mình ch s t ng thu nh p qu c dân trên đ u ng iơ ộ ứ ấ ị ụ ế ộ ỉ ố ổ ậ ố ầ ườ
v t m c 900 đô la M thì qu c gia cũng không còn b coi là n c nghèo nh t.ượ ứ ỹ ố ị ướ ấ
- T l nghèo c a xã h iỷ ệ ủ ộ
Ng ng nghèo là công c đ đo t l nghèo trong xã h i – m t ch s quan tr ng ph n ánh m c s ng c a xã h i v m t thu nh pưỡ ụ ể ỷ ệ ộ ộ ỉ ố ọ ả ứ ố ủ ộ ề ặ ậ
cá nhân. T l nghèo là t l s h có thu nh p d i ho c b ng chu n nghèo đ i v i toàn b s h trong qu c gia.ỷ ệ ỷ ệ ố ộ ậ ướ ặ ằ ẩ ố ớ ộ ố ộ ố
Các c i cách kinh t -xã h i nh phúc l i xã h i và b o hi m th t nghi p đ c ti n hành d a trên nh ng ph n ánh c a các ch s nhả ế ộ ư ợ ộ ả ể ấ ệ ượ ế ự ữ ả ủ ỉ ố ư
ng ng nghèo và t l nghèo.ưỡ ỷ ệ
- Các y u t c a ng ng nghèoế ố ủ ưỡ
Vi c xác đ nh ng ng nghèo th ng đ c th c hi n b ng cách tìm ra t ng chi phí cho t t c các s n ph m thi t y u mà m tệ ị ưỡ ườ ượ ự ệ ằ ổ ấ ả ả ẩ ế ế ộ
ng i l n trung bình tiêu th trong m t năm. Ph ng pháp ti p c n này d a trên c s r ng c n m t m c chi tiêu t i thi u đ đ m b oườ ớ ụ ộ ươ ế ậ ự ơ ở ằ ầ ộ ứ ố ể ể ả ả
duy trì cu c s ng. Đây đã là c s ban đ u c a ộ ố ơ ở ầ ủ ng ng nghèo Hoa Kỳưỡ ở , m c chu n này đã đ c nâng lên theo ứ ẩ ượ l m phátạ. Trong các n cướ
đang phát tri n, lo i chi dùng đ t nh t trong các kho n là tr cho thuê nhà (giá thuê căn h ). Do đó, các nhà kinh t đã đ c bi t chú ý đ nể ạ ắ ấ ả ả ộ ế ặ ệ ế
th tr ng b t đ ng s n và giá thuê nhà vì nh h ng m nh m c a chúng lên ng ng nghèo. Các y u t cá nhân th ng đ c nghiênị ườ ấ ộ ả ả ưở ạ ẽ ủ ưỡ ế ố ườ ượ
c u nh v trí trong gia đình: ng i đó có ph i là b m , ng i già, tr con, k t hôn hay không, v.vứ ư ị ườ ả ố ẹ ườ ẻ ế
- Chuaån ngh e ø o: Theo T ng c c Th ng kê chu n nghèo đ c xác đ nh d a trên cách ti p c n c a Ngân hàng Th gi iổ ụ ố ẩ ượ ị ự ế ậ ủ ế ớ
(WB), g m hai m c:ồ ứ
•Nghèo l ng th c th c ph m: t ng chi dùng ch tính riêng cho ph n l ng th c th c ph m, làm sao đ đ m b o l ng dinhươ ự ự ẩ ổ ỉ ầ ươ ự ự ẩ ể ả ả ượ
d ng t i thi u cho m t ng i là 2100 kcal/ngày đêm; ưỡ ố ể ộ ườ
•Nghèo chung: t ng chi dùng cho c gi hàng tiêu dùng t i thi u, đ c xác đ nh b ng cách c l ng t l : 70% chi dùng dành choổ ả ỏ ố ể ượ ị ằ ướ ượ ỷ ệ
l ng th c th c ph m, 30% cho các kho n còn l i. ươ ự ự ẩ ả ạ
Theo cách xác đ nh trên, năm 1998 chu n nghèo l ng th c th c ph m c a Vi t nam b ng 107 234 ị ẩ ươ ự ự ẩ ủ ệ ằ VND/tháng; chu n nghèo chungẩ
b ng 149 156 VND/tháng ằ[1]. Năm 2006 các m c chu n này đã đ c xác đ nh l i và b ngứ ẩ ượ ị ạ ằ ? Đ đánh giá chính xác ng ng nghèo cho cácể ưỡ
th i đi m, các m c chu n c n hi u ch nh l i theo ch s giá tiêu dùng.ờ ể ứ ẩ ầ ệ ỉ ạ ỉ ố
Chu n nghèo c a ẩ ủ B Lao đ ng-Th ng binh và Xã h iộ ộ ươ ộ đ c xác đ nh m t cách t ng đ i b ng cách làm tròn s và áp d ng choượ ị ộ ươ ố ằ ố ụ
t ng khu v c và vùng mi n khác nhau (nông thôn mi n núi, h i đ o, nông thôn đ ng b ng, thành th ).ừ ự ề ề ả ả ồ ằ ị
- “Phát tri n b n v ng” qua m t s nghiên c u Vi t Nam:ể ề ữ ộ ố ứ ở ệ
Khái ni m “Phát tri n b n v ng” đ c bi t đ n Vi t Nam vào nh ng kho ng cu i th p niên 80 đ u th p niên 90. M c dù xu tệ ể ề ữ ượ ế ế ở ệ ữ ả ố ậ ầ ậ ặ ấ
hi n Vi t Nam khá mu n nh ng nó l i s m đ c th hi n nhi u c p đ .ệ ở ệ ộ ư ạ ớ ượ ể ệ ở ề ấ ộ
V m t h c thu t, thu t ng này đ c gi i khoa h c n c ta ti p thu nhanh. Đã có hàng lo t công trình nghiên c u liên quan màề ặ ọ ậ ậ ữ ượ ớ ọ ướ ế ạ ứ
đ u tiên ph i k đ n là công trình do gi i nghiên c u môi tr ng ti n hành nh "Ti n t i môi tr ng b n v ng” (1995) c a Trung tâmầ ả ể ế ớ ứ ườ ế ư ế ớ ườ ề ữ ủ
tài nguyên và môi tr ng, Đ i h c T ng h p Hà N i. Công trình này đã ti p thu và thao tác hoá khái ni m phát tri n b n v ng theo báoườ ạ ọ ổ ợ ộ ế ệ ể ề ữ
cáo Brundtland nh m t ti n trình đòi h i đ ng th i trên b n lĩnh v c: B n v ng v m t kinh t , b n v ng v m t nhân văn, b n v ngư ộ ế ỏ ồ ờ ố ự ề ữ ề ặ ế ề ữ ề ặ ề ữ
v m t môi tr ng, b n v ng v m t k thu t. "Nghiên c u xây d ng tiêu chí phát tri n b n v ng c p qu c gia Vi t Nam - giai đo nề ặ ườ ề ữ ề ặ ỹ ậ ứ ự ể ề ữ ấ ố ở ệ ạ
I” (2003) do Vi n Môi tr ng và phát tri n b n v ng, H i Liên hi p các H i Khoa h c k thu t Vi t Nam ti n hành. Trên c s thamệ ườ ể ề ữ ộ ệ ộ ọ ỹ ậ ệ ế ơ ở
kh o b tiêu chí phát tri n b n v ng c a Brundtland và kinh nghi m các n c: Trung Qu c Anh, M , các tác gi đã đ a ra các tiêu chí cả ộ ể ề ữ ủ ệ ướ ố ỹ ả ư ụ
th v phát tri n b n v ng đ i v i m t qu c gia là b n v ng kinh t , b n v ng xã h i và b n v ng môi tr ng. Đ ng th i cũng đ xu tể ề ể ề ữ ố ớ ộ ố ề ữ ế ề ữ ộ ề ữ ườ ồ ờ ề ấ
m t s ph ng án l a ch n b tiêu chí phát tri n b n v ng cho Vi t Nam. "Qu n lý môi tr ng cho s phát tri n b n v ng (2000) doộ ố ươ ự ọ ộ ể ề ữ ệ ả ườ ự ể ề ữ
L u Đ c H i và c ng s ti n hành đã trình bày h th ng quan đi m lý thuy t và hành đ ng qu n lý môi tr ng cho phát tri n b n v ng.ư ứ ả ộ ự ế ệ ố ể ế ộ ả ườ ể ề ữ
Công trình này đã xác đ nh phát tri n b n v ng qua các tiêu chí: b n v ng kinh t , b n v ng môi tr ng, b n v ng văn hoá, đã t ng quanị ể ề ữ ề ữ ế ề ữ ườ ề ữ ổ
nhi u mô hình phát tri n b n v ng nh mô hình 3 vòng tròn kinh k , xã h i, môi tr ng giao nhau c a Jacobs và Sadler (1990), mô hìnhề ể ề ữ ư ế ộ ườ ủ
t ng tác đa lĩnh v c kinh t , chính tr , hành chính, công ngh , qu c t , s n xu t, xã h i c a WCED (1987), mô hình liên h th ng kinhươ ự ế ị ệ ố ế ả ấ ộ ủ ệ ố
t , xã h i, sinh thái c a Villen (1990), mô hình 3 nhóm m c tiêu kinh t , xã h i, môi tr ng c a Worl Bank.ế ộ ủ ụ ế ộ ườ ủ
Ch đ này cũng đ c bàn lu n sôi n i trong gi i khoa h c xã h i v i các công trình nh "Đ i m i chính sách xã h i - Lu n c vàủ ề ượ ậ ổ ớ ọ ộ ớ ư ổ ớ ộ ậ ứ
gi i pháp" (1997) c a Ph m Xuân Nam. Trong công trình này, tác gi làm rõ ả ủ ạ ả 5 h ch báo th hi n quan đi m phát tri n b n v ng:ệ ỉ ể ệ ể ể ề ữ
Phát tri n xã h i, phát tri n kinh t , b o v môi tr ng, phát tri n chính tr , tinh th n, trí tu , và cu i cùng là ch báo qu c t vể ộ ể ế ả ệ ườ ể ị ầ ệ ố ỉ ố ế ề
phát tri nể. Trong m t bài vi t g n đây đăng trên T p chí Xã h i h c (2003) c a tác gi Bùi Đình Thanh v i tiêu đ "Xã h i h c Vi tộ ế ầ ạ ộ ọ ủ ả ớ ề ộ ọ ệ
Nam tr c ng ng c a th k XXI" tác gi cũng ch ra 7 h ch báo c b n v phát tri n b n v ng: Ch báo kinh t , xã h i, môi tr ng,ướ ưỡ ủ ế ỷ ả ỉ ệ ỉ ơ ả ề ể ề ữ ỉ ế ộ ườ
chính tr , tinh th n, trí tu , văn hoá, vai trò ph n và ch báo qu c t . Nhìn chung các công trình nghiên c u này có m t đi m chung làị ầ ệ ụ ữ ỉ ố ế ứ ộ ể
thao tác hoá khái ni m phát tri n b n v ng theo Brundtland, tuy nhiên c n nói thêm r ng nh ng thao tác này còn mang tính li t kê, tínhệ ể ề ữ ầ ằ ữ ệ
thích ng c a các ch báo v i th c t Vi t Nam, c th là c p đ đ a ph ng, vùng, mi n, hay các lĩnh v c ho t đ ng c a đ i s ng xãứ ủ ỉ ớ ự ế ệ ụ ể ở ấ ộ ị ươ ề ự ạ ộ ủ ờ ố
h i v n ch a đ c làm rõ.ộ ẫ ư ượ
Toùm laïi, "Phát tri n b n v ng” có n i hàm r t r ng, m i thành t trong đó đ u có m t ý nghĩa riêng. M t m u hình phát tri nể ề ữ ộ ấ ộ ỗ ố ề ộ ộ ẫ ể
b n v ng là m i đ a ph ng, vùng, qu c gia… không nên thiên v thành t này và xem nh thành t kia. V n đ là áp d ng nó nh thề ữ ỗ ị ươ ố ề ố ẹ ố ấ ề ụ ư ế
nào các c p đ trên và trong các lĩnh v c khác nhau c a đ i s ng xã h i.ở ấ ộ ự ủ ờ ố ộ
***
Caâu 2: Taïi sao coân g baèn g laïi laø yeáu toá quan troïn g ñoái vôùi söï phaù t trieå n beà n
vöõn g ? Nhöõ n g ñieà u kieän caàn thieá t ñeå phaù t trie å n be àn vöõ n g laø gì?
1. Coâng baèng giuùp cho moïi coâng daân coù cô hoäi tieáp caän nguoàn löïc xaõ hoäi (giaùo duïc, vieäc
laøm, y teá, …) thì seõ ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån chung cuûa xaõ hoäi. Coâng baèng coøn môû roäng
theo nghóa, ngöôøi daân coù tieáng noùi, ñöôïc tham gia trong caùc quyeát ñònh chung. Khi haïn cheá ñöôïc
möùc thaáp nhaát nhöõng ñoái töôïng thieät thoøi “ñöùng ngoaøi rìa” thì taøi nguyeân xaõ hoäi ñöôïc khai thaùc
toái ña, ñaûm baûo cho söï phaùt trieån beàn vöõng.
2. Nhöõng ñieàu kieän caàn thieát ñeå phaùt trieån beàn vöõng:
2.1 Xaây döïng vaø phaùt trieån moät neàn kinh teá môû naêng ñoäng.
- Coù nhieàu cơ chế, chính saùch öu vieät trong lónh vöïc kinh teá. Thôøi gian v a qua ừ nhieàu chính saùch có
tính ch t “c i trói” nh ng ràng bu c đ các tác nhân, các ch th kinh t có đi u ki n phát huy năng l c s n xu t (ấ ở ữ ộ ể ủ ể ế ề ệ ự ả ấ ví duï Khoán 10 trong
nông nghi p (Ngh quy t s 10 c a B Chính Tr năm 1988), Lu t đ u t n c ngoài (tu ch nh nhi u l n) và Lu t doanh nghi p (tu ch nhệ ị ế ố ủ ộ ị ậ ầ ư ướ ỉ ề ầ ậ ệ ỉ
nhi u l n) đ u nh m c i trói d n các ràng bu c đ i v i ho t đ ng c a doanh nghi p.ề ầ ề ằ ở ầ ộ ố ớ ạ ộ ủ ệ
- Hôïp taùc quoác teá vaø thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi.
2.2 Giaûi quyeát toát caùc vaán ñeà xaõ hoäi:
- Vaán ñeà daân soá: Dân s , y u t quan tr ng đ phát tri n b n v ngố ế ố ọ ể ể ề ữ
Chi n l c dân s là m t b ph n quan tr ng c a chi n l c phát tri n đ t n c; m t trong nh ng v n đ hàng đ u tác đ ng tr cế ượ ố ộ ộ ậ ọ ủ ế ượ ể ấ ướ ộ ữ ấ ề ầ ộ ự
ti p đ n n n kinh t - xã h i; là y u t c b n đ nâng cao ch t l ng cu c s ng c a con ng i. Chính vì v y, dân s v a là m c tiêu,ế ế ề ế ộ ế ố ơ ả ể ấ ượ ộ ố ủ ườ ậ ố ừ ụ
v a là đ ng l c c a s phát tri n.ừ ộ ự ủ ự ể
M c tiêu tăng tr ng và phát tri n kinh t - xã h i ch có th đ t đ c khi quy mô dân s , t c đ tăng tr ng dân s , s phân bụ ưở ể ế ộ ỉ ể ạ ượ ố ố ộ ưở ố ự ố
dân c và ngu n nhân l c th t s phù h p và tác đ ng tích c c đ n s phát tri n. Dân s phù h p s phát tri n đòi h i s đi u ch nh cácư ồ ự ậ ự ợ ộ ự ế ự ể ố ợ ự ể ỏ ự ề ỉ
xu h ng dân s phù h p s phát tri n n n kinh t - xã h i c a đ t n c. ướ ố ợ ự ể ề ế ộ ủ ấ ướ
- Chính saùch vaø caùc chöông trình haønh ñoäng: Xoùa ñoùi giaûm ngheøo, giaùo duïc ; giaûi quyeát naïn
thaát nghieäp, tham nhuõng, teä naïn xaõ hoäi…
2.3 Baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi.
- Phaùt trieån vaø taêng tröôûng kinh teá khoâng phaûi baèng moïi giaù. Khai thaùc, saûn xuaát hôïp lyù,
tieát kieäm vaø nghieân cöùu tìm nguoàn taøi nguyeân coù theå thay theá.
- Coâng taùc quaûn lyù hieäu quaû.
* Tham khaûo: Tr ng h p Hàn Qu c:ườ ợ ố
Hàn Qu c vào đ u th p niên 1960 là n c kém phát tri n nh ng sau đó v t qua giai đo n phát tri n ban đ u và thành công trongố ầ ậ ướ ể ư ượ ạ ể ầ
giai đo n phát tri n b n v ng, tr thành n c tiên ti n trong th i gian r t ng n. Th i đ i công nghi p hóa, hi n đ i hóa c a n c nàyạ ể ề ữ ở ướ ế ờ ấ ắ ờ ạ ệ ệ ạ ủ ướ
b t đ u t khi Park Chung-hee n m chính quy n (năm 1961), thi t l p th ch đ c tài nh ng v i quy t tâm phát tri n đ t n c. Ch đắ ầ ừ ắ ề ế ậ ể ế ộ ư ớ ế ể ấ ướ ế ộ
đ c tài kéo dài đ n h t th i Chun Doo-hwan, tr i qua m y bi n c chính tr sôi đ ng, đ n năm 1987 h đã thành công trong vi c chuy nộ ế ế ờ ả ấ ế ố ị ộ ế ọ ệ ể
sang th ch dân ch b ng cu c b u c t ng th ng đ u tiên. Năm 1988 Hàn Qu c t ch c thành công Th v n h i Seoul và năm 1996ể ế ủ ằ ộ ầ ử ổ ố ầ ố ổ ứ ế ậ ộ
đ c k t n p vào kh i OECD.ượ ế ạ ố T lúc b t đ u k ho ch phát tri n đ n khi tr thành thành viên c a t ch c các n c tiên ti n, Hànừ ắ ầ ế ạ ể ế ở ủ ổ ứ ướ ế
Qu c ch m t có 35 năm! N u k t khi chi n tranh Tri u Tiên ch m d t thì cũng ch có 43 năm. HQ cũng b nh h ng c a cu cố ỉ ấ ế ể ừ ế ề ấ ứ ỉ ị ả ưở ủ ộ
kh ng ho ng tài chính Á châu nh ng đã kh c ph c đ c ngay (GDP đ u ng i ch gi m năm 1998) nh n n t ng c b n c a n n kinhủ ả ư ắ ụ ượ ầ ườ ỉ ả ờ ề ả ơ ả ủ ề
t v ng ch c và các nhóm tài phi t mà ho t đ ng cho vay và đ u t không hi u qu c a h đã gây ra kh ng ho ng là nh ng t h p tế ữ ắ ệ ạ ộ ầ ư ệ ả ủ ọ ủ ả ữ ổ ợ ư
nhân, nh h ng ít đ n c n n kinh t .ả ưở ế ả ề ế
T i sao Hàn Qu c thành công trong quá trình phát tri n liên t c, chuy n t giai đo n tăng tr ng ban đ u sang giai đo n phát tri nạ ố ể ụ ể ừ ạ ưở ầ ạ ể
b n v ng? R t nhi u công trình nghiên c u v kinh nghi m n c này. T góc đ tham kh o cho VN, và đ t tiêu đi m vào m t c ch ,ề ữ ấ ề ứ ề ệ ướ ừ ộ ả ặ ể ặ ơ ế
tôi đ c bi t chú ý đ n các y u t sau:ặ ệ ế ế ố
Th nh t, ngay t đ u đã có ngay s đ ng thu n c a xã h i v s c n thi t ph i phát tri n, ph i theo k p các n c tiên ti n, nh tứ ấ ừ ầ ự ồ ậ ủ ộ ề ự ầ ế ả ể ả ị ướ ế ấ
là theo k p Nh t (n c láng gi ng t ng đô h mình). Đ có s đ ng thu n, năng l c, ý chí và chính sách c a lãnh đ o chính tr là quanị ậ ướ ề ừ ộ ể ự ồ ậ ự ủ ạ ị
tr ng nh t. Dù d i ch đ đ c tài, quy t tâm phát tri n c a lãnh đ o chính tr đ c th hi n b ng các chi n l c, chính sách do l p kọ ấ ướ ế ộ ộ ế ể ủ ạ ị ượ ể ệ ằ ế ượ ớ ỹ
tr xây d ng, quan ch c đ c tuy n ch n theo năng l c, ng i tài đ c tr ng d ng.ị ự ứ ượ ể ọ ự ườ ượ ọ ụ Nh nh n xét c a Evans (1995, p. 51), Hàn Qu c,ư ậ ủ ở ố
Nhà n c có truy n th ng ch n đ c ngu i tài ra làm vi c n c t nh ng ng i gi i nh t các đ i h c danh ti ng nh t. Đ c bi t,ướ ề ố ọ ượ ờ ệ ướ ừ ữ ườ ỏ ấ ở ạ ọ ế ấ ặ ệ
Park Chung-hee l p H i đ ng ho ch đ nh kinh t (Economic Planning Board) quy t nh ng chuyên gia h c M v , đ c giao toànậ ộ ồ ạ ị ế ụ ữ ọ ở ỹ ề ượ
quy n ho ch đ nh chi n l c.ề ạ ị ế ượ
Trong b i c nh chung đó, tinh th n doanh nghi p, n l c h c t p kinh nghi m n c ngoài c a gi i kinh doanh r t l n. Gi a th p niênố ả ầ ệ ỗ ự ọ ậ ệ ướ ủ ớ ấ ớ ữ ậ
1980 tôi có đ n Hàn Qu c đi u tra th c t v chi n l c đu i b t công ngh c a doanh nghi p n c này, n t ng nh t là th y h đ aế ố ề ự ế ề ế ượ ổ ắ ệ ủ ệ ướ ấ ượ ấ ấ ọ ư