CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH UNG THƯ
DẠ DÀY THỂ NHIỄM CỨNG
+ Thể nhiễm cứng: hình ảnh X quang biểu hiện ở ba dạng sau đây:
- Nhiễm cứng một đoạn của bờ cong dạ dày (thường ở bờ cong bé): một đoạn bờ
cong bị cứng đờ, không có sóng nhu động, đoạn cứng đờ gần như không thay đổi
hình dạng và tồn tại thường xuyên trên tất cả các phim chụp. Đoạn bờ cong bị nhiễm
cứng này có thể lồi hoặc lõm hơn so với bờ cong sát phía trên và phía dưới. Khi quan
sát trên màn chiếu hoặc trên nhiều phim chụp cho thấy đoạn nhiễm cứng tồn tại
thường xuyên.
- Nhiễm cứng một phần của dạ dày: nếu nhiễm cứng dạ dày xảy ra ở vùng thân vị
sẽ thấy lòng dạ dày ở đây bị thu hẹp tạo nên hình ảnh dạ dày kiểu đồng hồ cát (hai
túi). Vì thành dạ dày ở đây bị nhiễm cứng nên hình thể dạ dày bị biến dạng kiểu chữ
X. Bờ cong lớn và bờ cong bé đoạn hẹp nham nhở như răng cưa. Nếu nhiễm cứng
thành dạ dày đoạn sát ống môn vị (tiền môn vị) sẽ tạo nên dạ dày có hình chóp nón,
hoặc hình bánh đường. Nếu nhiễm cứng thành dạ dày xảy ra ở đoạn hang vị sẽ tạo
nên một vùng hẹp cố định, hang vị kéo dài và làm mất nếp niêm mạc. Dạng ung thư
này được gọi là ung thư thể nhẫn. Quá trình nhiễm cứng làm cho thành dạ dày hẹp lại
nhưng thuốc vẫn lưu thông được. Vì đoạn nhiễm cứng không còn sóng nhu động co
bóp và không còn ứ đọng chức năng nên thức ăn qua đây rất nhanh xuống tá tràng,
làm cho hành tá tràng trong dạng ung thư này luôn có hình ngấm thuốc đầy, đẹp và
giãn to. Trong một số trường hợp, do tình trạng cứng đờ của bờ cong bé làm cho góc
bờ cong bé mở rộng hơn bình thường (dấu hiệu mở rộng góc bờ cong bé của
Gutmann).
- Nhiễm cứng toàn bộ (linite plastique) làm dạ dày nhỏ lại (micro - gastric). Trong
trường hợp này, vì thành dạ dày bị nhiễm cứng nên nhu động của các bờ cong không
còn, các nếp niêm mạc bị đứt khúc ngay cả phần đứng. Thuốc lưu động qua dạ dày
trở nên nhanh hơn và là lý do làm cho hành tá tràng giãn to. Thực tế cho thấy khi một
tá tràng giãn to cần chú ý quan sát bệnh lý ở hang vị hoặc ung thư thể nhiễm cứng.
Đoạn dạ dày bị nhiễm cứng trong cả ba hình thái bệnh lý trên đây đều có chung đặc
điểm là bờ cong giảm nhu động, mất các nếp niêm mạc, hoặc nếp niêm mạc bị đảo
lộn hướng đi.
Một hình ảnh bệnh lý ở dạ dày rất dễ nhầm với ung thư thể nhiễm cứng hang vị là
viêm xơ hoá hang vị. Thông thường, viêm xơ hoá hang vị hay gặp ở người già. Hình
ảnh X quang cho thấy hang vị thu nhỏ và kéo dài dạng cổ ngỗng. Tuy nhiên, quan sát
trên tất cả các phim chụp người ta vẫn thấy có sự thay đổi sóng nhu động của hai bờ
cong của đoạn hẹp, các nếp niêm mạc vẫn đều đặn, không bị xoá hoặc thay đổi hướng
đi như trong ung thư.
Để chẩn đoán phân biệt cần chụp dạ dày cản quang kép hoặc chụp sau tiêm thuốc
chống co thắt (như Atropin)... Trong trường hợp viêm xơ hoá hang vị, sau khi tiến
hành các kỹ thuật trên đây thì hang vị sẽ giãn ra hơn, sóng nhu động hai bờ cong có
sự thay đổi.
Ngoài ra một thể ung thư khác ở dạ dày cần được lưu ý là ung thư phình vị lớn,
thường là ung thư thể u sùi, tạo nên hình mờ trong túi hơi dạ dày, dễ xâm lấn vào thực
quản đoạn tâm vị.
I. Giai đoạn sớm:
1. Hình nhiễm cứng điển hình:
- Một đoạn cứng nằm trên bờ cong nhỏ hoặc lớn, hơi tụt thấp xuống
- Không có nhu động, di chuyển lên, xuống như tấm ván trên mặt biển
- Đoạn cứng có thể liên tục, không gianh giới với bờ cong dạ dày, nhưng cũng có thể
tạo thành hình bậc thang với bờ cong dạ dầy
- Nếu đoạn cứng rất nhỏ, có thể bị lấp sau bờ cong dạ dày khi có nhu động
- Nếu nhiễm cứng nằm ở góc bờ cong nhỏ thì sẽ làm góc này mở rộng
- tổn thương nhiễm cứng không gây co kéo xung quanh
* Phân biệt hình nhiễm cứng điển hình với:
- Bờ cong nhỏ dính với gan
- Sẹo cứng của một ổ loét đã khỏi: Xem lại các phim trước
- Loét tiền môn vị thành sẹo: môn vị bị kéo, di lệch, hang vị giãn to.
2. Hình đục khoét:
- Là 1 vùng cứng sụt thấp vào trong thành dạ dày
- Có thể có các bậc thang
- Giữa hình đục khoét có thể có loét
- Hình đục khoét tiến triển chậm, hàng tháng không thay đổi. Về sau mới lan rộng và
khoét sâu
* Chẩn đoán phân biệt với:
- Hình ngẫu nhiên giữa hai sóng nhu động dạ dày: lúc có, lúc không
3. hình phễu hay hình nón:
- Là tổn thương nhiễm cứng vòng quanh vùng tiền môn vị
- Có thể cân đối hoặc không
- Có thể liên tiếp với bpwf cong dạ dày bằng một bậc tụt xuống hoặc không có ranh
giới rõ ràng
4. hình uốn sóng (hình máI tôn):
- Thường ở bờ cong lớn
- Có thể ngang mức với bờ cong hoặc tụt thấp xuống
- Là sự thâm nhiễm kèm theo viêm phù nề niêm mạc phía trong thành dạ dày nhưng
không có khối u
- Cần phân biệt với hình phù nề nếp niêm mạc dạ dày: bờ liên tục với nếp gấp di
ngang qua hang vị, mềm, không cố định trên các phim
5. Hình cơ năng giả ung thư:
- Trên XQ thấy một hình khuyết lớn, bờ nham nhở, không đều và có những đỉnh nhọn
nhô lên
- Dạng tổn thương này có thể không hoàn toàn giống nhau trên các phim và có thể
thay đổi phần nào nhưng luôn tồn tại