Bùi Văn Hu n ấ Tr ng TH Lý T ườ ự
Tr ngọ
KINH NGHI M TRONG CÔNG TÁCỆ CH ĐO B I D NGỈ Ạ Ồ ƯỠ
H C SINH GI I Ọ Ỏ TR NG TI U H CỞ ƯỜ Ể Ọ
I. Ph n m đuầ ở ầ
I.1. Lí do ch n đ tọ ề ài
Nhân tài có vai trò h t s c quan tr ng trong vi c phát tri n kinh t – xãế ứ ọ ệ ể ế
h i. ộB c sang th k XXI đt n c ta b c vướ ế ỉ ấ ướ ướ ào th i kờì đy m nh nhanh sẩ ạ ự
nghi p công nghiệ ệp hóa, hi n đi hoá đt n c. Trong đng l i đi m i toệ ạ ấ ướ ườ ố ổ ớ àn
dịên c a đt n c ta v giáo d c và đào t o, Đng ta xác đnh: “Củ ấ ướ ề ụ ạ ả ị ùng v i khoaớ
h c vọà công ngh , giáo d c và đào t o lệ ụ ạ à qu c sách hàng đu nh m nâng caoố ầ ằ
dân trí, đào t o nhân l c, b i d ng nhân tạ ự ồ ưỡ ài...”
Vi c b i d ng h c sinh gi iệ ồ ưỡ ọ ỏ , m tr ng nh ng h t gi ng nhân tàiươ ồ ữ ạ ố
cho đt n c lấ ướ à m t nhi m v r t quan ộ ệ ụ ấ tr ng vọà c n thi t vầ ế ì nh ng ng i tữ ườ ài
bao gi cũng lờà nhân t quan tr ng đ ố ọ ể thúc đy xẩã h i phát tri n. Vi c ộ ể ệ c nầ
ph i đc ti n hả ượ ế ành ngay t b c h c đu tiừ ậ ọ ầ ên, b c ti u h c.ậ ể ọ
Đã t lâu vi c phát hi n vừ ệ ệ à b i d ng ồ ưỡ h c sinh gi i ọ ỏ là nhi m v tr ngệ ụ ọ
tâm c a m t nhà tr ng Ti u h c. Trong vài năm g n đây tr ng TH Lý Tủ ộ ườ ể ọ ầ ở ườ ự
Tr ng đọã có đc nh ng thành tích đáng k troượ ữ ể ng công tác b i d ngồ ưỡ
h c sinh gi i. Song nhà tr ng cũng g p nh ng khó khăn nh t đnh, k t quọ ỏ ườ ặ ữ ấ ị ế ả
th c s ch a đáp ng v i m c tiêu đ ra. Đây cũng lự ự ư ứ ớ ụ ề à m t lĩnh v c c n đcộ ự ầ ượ
nghiên c u m t cách nghiêm túc và đ xu t các bi n pháp h u hi u, kh thi đứ ộ ề ấ ệ ữ ệ ả ể
đt k t qu cao h n. ạ ế ả ơ Xu t phát t nh ng v n đ trấ ừ ữ ấ ề ên, b n thân tôi m nh d nả ạ ạ
ch n v n đọ ấ ề: “Ch đo t ch c b i d ng h c sinh gi i tr ng Ti u h c”ỉ ạ ổ ứ ồ ưỡ ọ ỏ ở ườ ể ọ
làm đ tài nghiên c u.ề ứ
I.2. M c tiêu, nhi m v c a đ tài.ụ ệ ụ ủ ề
- Nghiên c u lí lu n c a vi c b i d ng h c sinh năng khi u.ứ ậ ủ ệ ồ ưỡ ọ ế
- Tìm hi u th c tr ng vi c b i d ng h c sinh năng khi u trong nh ngể ự ạ ệ ồ ưỡ ọ ế ữ
năm qua tr ng TH ở ườ Lý T Tr ngự ọ .
- H th ng hoá và đ xu t các bi n pháp ch đo b i d ng h c sinhệ ố ề ấ ệ ỉ ạ ồ ưỡ ọ
năng khi u nh m nâng cao ch t l ng h c sinh mũi nh n c a nhà tr ng.ế ằ ấ ượ ọ ọ ủ ườ
I.3. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
Bi n pháp qu n lí, ch đo công tác b i d ng h c sinh gi i tr ngệ ả ỉ ạ ồ ưỡ ọ ỏ ở ườ
TH Lý T Tr ng. ự ọ
I.4. Gi i h n ph m vi nghiên c uớ ạ ạ ứ
Do đi u ki n th i gian và khuôn kh c a đ tài, tôi ch nghiên c u vi cề ệ ờ ổ ủ ề ỉ ứ ệ
ch đo b i d ng h c sinh gi i, h c sinh năng khi u t khi tôi đc phân côngỉ ạ ồ ưỡ ọ ỏ ọ ế ừ ượ
Kinh nghi m trong công tác ch đo b i d ng h c sinh gi i tr ng Ti u h cệ ỉ ạ ồ ưỡ ọ ỏ ở ườ ể ọ
1
Bùi Văn Hu n ấ Tr ng TH Lý T ườ ự
Tr ngọ
làm công tác qu n lí Tr ng TH ả ở ườ Lý T Tr ngự ọ (t năm h c 2012-2013 đnừ ọ ế
nay).
I.5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
* Ph ng pháp nghiên c u lí thuy t:ươ ứ ế
- Nghiên c u các tài li u, ngh quy t c a Đng.ứ ệ ị ế ủ ả
- Nghiên c u các ch th c a ngành, các t p chí, các tài li u có liên quan ứ ỉ ị ủ ạ ệ
* Ph ng pháp nghiên c u th c ti n: ươ ứ ự ễ
- Ph ng pháp quan sátươ
- Ph ng pháp đi u traươ ề
- Ph ng pháp to đàm trao điươ ạ ổ
II. Ph n n i dung ầ ộ
II.1. C s lý lu nơ ở ậ
Qu n lý tr ng ti u h c th c ch t là qu n lý quá trình d y h c. Trongả ườ ể ọ ự ấ ả ạ ọ
quá trình d y h c thì vi c chú ý t i s phát tri n c a t ng h c sinh luôn là yêuạ ọ ệ ớ ự ể ủ ừ ọ
c u c b n. B i v y vi c b i d ng h c sinh năng khi u bao gi cũng làầ ơ ả ở ậ ệ ồ ưỡ ọ ế ờ
nhi m v c a m i giáo viên và cán b qu n lý. Tr ng ti u h c là n i đu tiênệ ụ ủ ỗ ộ ả ườ ể ọ ơ ầ
trong đi tr tham gia vào vi c h c v i t cách là ho t đng ch đo. Nh cóờ ẻ ệ ọ ớ ư ạ ộ ủ ạ ờ
các n i dung giáo d c toàn di n mà các em có đi u ki n đ b c l năng khi u,ộ ụ ệ ề ệ ể ộ ộ ế
tài năng. N u cha m , th y cô c m nh n, phát hi n, nâng đ, b i d ng m mế ẹ ầ ả ậ ệ ỡ ồ ưỡ ầ
m ng năng khi u, kích thích ni m say mê h c t p thì bi u hi n c a năng khi uố ế ề ọ ậ ể ệ ủ ế
s ngày càng rõ h n. năng khi u b i d ng s m s đnh h ng phát tri n vàẽ ơ ế ồ ưỡ ớ ẽ ị ướ ể
d n đnh hình tr thành h c sinh có năng khi u. Ng c l i năng khi u c a cácầ ị ở ọ ế ượ ạ ế ủ
em không đc phát hi n hay quan tâm b i d ng thì nó s m t d n, thui ch tượ ệ ồ ưỡ ẽ ấ ầ ộ
đi. T ch c b i d ng h c sinh gi i tr ng ti u h c nh m phát huy khổ ứ ồ ưỡ ọ ỏ ở ườ ể ọ ằ ả
năng phát tri n ti m tàng c a tr . Là t o ngu n h c sinh gi i cho các c p ti pể ề ủ ẻ ạ ồ ọ ỏ ấ ế
theo. M t khác ch t l ng đi trà đc nâng lên m t b c đáng k thì k t quặ ấ ượ ạ ựơ ộ ướ ể ế ả
b i d ng h c sinh gi i là m t tiêu chí không th thi u đ đánh giá s phátồ ưỡ ọ ỏ ộ ể ế ể ự
tri n c a nhà tr ng. Thành tích giáo d c mũi nh n kh ng đnh uy tín c a nhàể ủ ườ ụ ọ ẳ ị ủ
tr ng. M i h c sinh gi i không nh ng là ni m t hào c a cha m , th y côườ ỗ ọ ỏ ữ ề ự ủ ẹ ầ
giáo mà còn c a c c ng đng. ủ ả ộ ồ
* Quan ni m v h c sinh năng khi u:ệ ề ọ ế
Qua nghiên c u, phân tích nhi u h c sinh khác nhau tôi th y r ng h cứ ề ọ ấ ằ ọ
sinh có năng khi u có m t s nét chung gi ng nhau. Đc quy t vào 3 tiêuế ộ ố ố ượ ụ
chu n: Thông minh, sáng t o, ph m ch t n i b t.ẩ ạ ẩ ấ ổ ậ
- Thông minh: Nh ng h c sinh năng khi u th ng thông minh, trí tuữ ọ ế ườ ệ
phát tri n, có năng l c t duy t t. Ti p thu v n đ nhanh, nh lâu. Các em cóể ự ư ố ế ấ ề ớ
Kinh nghi m trong công tác ch đo b i d ng h c sinh gi i tr ng Ti u h cệ ỉ ạ ồ ưỡ ọ ỏ ở ườ ể ọ
2
Bùi Văn Hu n ấ Tr ng TH Lý T ườ ự
Tr ngọ
kh năng suy di n, quy n p, khái quát hoá, tr u t ng hoá. Các em th ng hi uả ễ ạ ừ ượ ườ ể
sâu, r ng nhi u v n đ, nh t là nh ng v n đ có liên quan t i vi c h c. ộ ề ấ ề ấ ữ ấ ề ớ ệ ọ
- Sáng t o:ạ Nh ng h c sinh năng khi u th ng có t duy đc l p, có ócữ ọ ế ườ ư ộ ậ
phê phán, không suy di n theo đng mòn, luôn luôn mu n đi vào b n ch t, tìmễ ườ ố ả ấ
ra quy lu t c a s v t hi n t ng, có kh năng d báo, sáng t o ra nhi uậ ủ ự ậ ệ ượ ả ự ạ ề
ph ng pháp m i đc l p, t i u.ươ ớ ộ ậ ố ư
- M t s ph m ch t n i b t:ộ ố ẩ ấ ổ ậ Say mê, tò mò, ho t đng có m c đích,ạ ộ ụ
trung th c, kiên trì, v t khó, lao vào cái m i, giàu lòng v tha và tính nhân văn.ự ượ ớ ị
Có ý trí ph n đu v n lên t hoàn thi n v i tinh th n t ch cao.ấ ấ ươ ự ệ ớ ầ ự ủ
Ba m t thông minh, sáng t o, m t s ph m ch t n i b t v i các bi uặ ạ ộ ố ẩ ấ ổ ậ ớ ể
hi n c th nêu trên t o nên c u trúc c a năng khi u. Ba tiêu chu n nêu trênệ ụ ể ạ ấ ủ ế ẩ
đu ph i có đng th i m c đ cao, không d i 75% yêu c u v t ng tiêuề ả ồ ờ ở ứ ộ ướ ầ ề ừ
chu n trong m t con ng i.ẩ ộ ườ
II.2.Th c tr ngự ạ
a. Thu n l i- khó khănậ ợ
* Thu n l i:ậ ợ
Qua nghiên c u th c t cho th y vi c t ch c b i d ng h c sinh gi iứ ự ế ấ ệ ổ ứ ồ ưỡ ọ ỏ
đc tr ng quan tâm ngay t đu năm h c. Ban giám hi u đã giao cho giáoượ ườ ừ ầ ọ ệ
viên tr c ti p đng l p phát hi n và b i d ng. Đi ngũ giáo viên đã đ v sự ế ứ ớ ệ ồ ưỡ ộ ủ ề ố
l ng và đc đào t o chu n v trình đ chuyên môn. Ban giám hi u đã bi tượ ượ ạ ẩ ề ộ ệ ế
cách đnh h ng cho giáo viên phát hi n và d y h c sinh gi i. K t qu thi h cị ướ ệ ạ ọ ỏ ế ả ọ
sinh gi i c p huy n đã đt k t qu cao h n.ỏ ấ ệ ạ ế ả ơ
*Khó khăn:
Bên c nh nh ng ạ ữ thu n l iậ ợ , công tác ch đo b i d ng h c sinh gi i ỉ ạ ồ ưỡ ọ ỏ ở
tr ng ti u h c Lý T Tr ng còn m t s h n ch :ườ ể ọ ự ọ ộ ố ạ ế
- Vi c phát hi n và tuy n ch n h c sinh có năng khi u, có tài năng cònệ ệ ể ọ ọ ế
thi u c s khoa h c nên ch a chính xác và tri t đ.ế ơ ở ọ ư ệ ể
- Trong quá trình b i d ng, giáo viên ch a có ph ng pháp tác đng cáồ ưỡ ư ươ ộ
bi t nh m phát huy tính đc l p, ch đng sáng t o, trí thông minh c a h cệ ằ ộ ậ ủ ộ ạ ủ ọ
sinh.
- Ch a có n i dung ch ng trình chu n m c đ b i d ng h c sinh gi i.ư ộ ươ ẩ ự ể ồ ưỡ ọ ỏ
- S quan tâm, đu t c a Ph huynh h c sinh còn ít, nhi u ph huynhự ầ ư ủ ụ ọ ề ụ
đi làm ăn xa.
- Trách nhi m và quy n l i c a giáo viên b i d ng h c sinh gi i cònệ ề ợ ủ ồ ưỡ ọ ỏ
ch a nhi u, ch a đng viên đc ng i d y.ư ề ư ộ ượ ườ ạ
- Ch t l ng và s l ng h c sinh gi i ch a n đnh. ấ ượ ố ượ ọ ỏ ư ổ ị
Kinh nghi m trong công tác ch đo b i d ng h c sinh gi i tr ng Ti u h cệ ỉ ạ ồ ưỡ ọ ỏ ở ườ ể ọ
3
Bùi Văn Hu n ấ Tr ng TH Lý T ườ ự
Tr ngọ
b. Thành công- h n chạ ế
* Thành công:
- Sau khi th c hi n đ tài giáo viên đã nâng cao nh n th c v công tác b iự ệ ề ậ ứ ề ồ
d ng h c sinh gi i đng th i bi t cách phát hi n và bi t xây d ng k ho chưỡ ọ ỏ ồ ờ ế ệ ế ự ế ạ
b i d ng h c sinh gi i.ồ ưỡ ọ ỏ
* H n ch :ạ ế
- C s v t ch t, trang thi t b ph c v cho vi c d y và h c còn nhi uơ ở ậ ấ ế ị ụ ụ ệ ạ ọ ề
khó khăn.
- Giáo viên d y b i d ng v a ph i b o đm ch t l ng đi trà, v a ph iạ ồ ưỡ ừ ả ả ả ấ ượ ạ ừ ả
hoàn thành ch tiêu ch t l ng mũi nh n và công tác kiêm nhi m do đó c ng đ làmỉ ấ ượ ọ ệ ườ ộ
vi c quá t i và vi c đu t cho công tác b i d ng HSG cũng có ph n b h n ch .ệ ả ệ ầ ư ồ ưỡ ầ ị ạ ế
- H c sinh h c ch ng trình chính khóa ph i h c quá nhi u môn, l iọ ọ ươ ả ọ ề ạ
ph i h c thêm nh ng môn khác, c ng thêm ch ng trình b i d ng HSG nênả ọ ữ ộ ươ ồ ưỡ
r t h n ch v th i gian t h c nên các em đu t ít th i gian cho vi c h c b iấ ạ ế ề ờ ự ọ ầ ư ờ ệ ọ ồ
d ng HSG, do đó k t qu không cao là đi u t t y u.ưỡ ế ả ề ấ ế
- Giáo viên d y b i d ng đu ph i t so n ch ng trình d y, theo kinhạ ồ ưỡ ề ả ự ạ ươ ạ
nghi m c a b n thân, theo ch quan, t nghiên c u, t s u t m tài li u.ệ ủ ả ủ ự ứ ự ư ầ ệ
- M t s khó khăn khác đôi khi g p ph i là có giáo viên gi i nh ng khôngộ ố ặ ả ỏ ư
g n bó v i công tác b i d ng HSG vì nhi u lý do khác nhau. Vi c giáo viênắ ớ ồ ưỡ ề ệ
d y b i d ng ph i trên c s tình nguy n ch không th áp đt ho c dùngạ ồ ưỡ ả ơ ở ệ ứ ể ặ ặ
bi n pháp hành chính; Đi u đó nh h ng không nh đn ch t l ng BDHSGệ ề ả ưở ỏ ế ấ ượ
cũng nh k t qu c a công tác này.ư ế ả ủ
c. M t m nh- m t y uặ ạ ặ ế
* M t m nh:ặ ạ
Ban giám hi u, t tr ng t chuyên môn quan tâm ch đo sát sao t i côngệ ổ ưở ổ ỉ ạ ớ
tác b i d ng h c sinh gi i c a tr ng, coi đó là nhi m v chính tr quan tr ngồ ưỡ ọ ỏ ủ ườ ệ ụ ị ọ
hàng đu c a tr ng. S đu t v đi ngũ, v c s v t ch t, v thi t b đầ ủ ườ ự ầ ư ề ộ ề ơ ở ậ ấ ề ế ị ồ
dùng luôn đc quan tâm th c hi n th ng xuyên. S quan tâm đó cũng nhượ ự ệ ườ ự ả
h ng l n đn nh n th c c a cha m h c sinh, h c sinh trong Nhà tr ng.ưở ớ ế ậ ứ ủ ẹ ọ ọ ườ
Đc nhân dân, các đoàn th ng h t o đi u ki n, giáo viên và h c sinh càngượ ể ủ ộ ạ ề ệ ọ
th y đc ni m t hào và trách nhi m c a mình trong vi c th c hi n m c tiêuấ ượ ề ự ệ ủ ệ ự ệ ụ
đào t o c a tr ng, đc bi t là công tác b i d ng h c sinh gi i. ạ ủ ườ ặ ệ ồ ưỡ ọ ỏ
* M t y u:ặ ế
+ Đi ngũ giáo viên có đ v s l ng, đt chu n v trình đ chuyênộ ủ ề ố ượ ạ ẩ ề ộ
môn nh ng m t s ch a th c s gi i v chuyên môn. M t s giáo viên ch a cóư ộ ố ư ự ự ỏ ề ộ ố ư
ph ng pháp phát hi n và b i d ng h c sinh gi i mà ch d a vào kinh nghi mươ ệ ồ ưỡ ọ ỏ ỉ ự ệ
c a b n thân đ l a ch n, nên k t qu ch a cao. ủ ả ể ự ọ ế ả ư
Kinh nghi m trong công tác ch đo b i d ng h c sinh gi i tr ng Ti u h cệ ỉ ạ ồ ưỡ ọ ỏ ở ườ ể ọ
4
Bùi Văn Hu n ấ Tr ng TH Lý T ườ ự
Tr ngọ
+ M t s giáo viên ch a tích c c trong vi c trang b cho h c sinh ph ngộ ố ư ự ệ ị ọ ươ
pháp t h c, ch a chú tr ng đn vi c rèn kĩ năng cho h c sinh, do đó h c sinhự ọ ư ọ ế ệ ọ ọ
n m b t ắ ắ ki n th c th đng ch a linh ho t, sáng t o làm nh h ng không nhế ứ ụ ộ ư ạ ạ ả ưở ỏ
đn k t qu . ế ế ả
d. Các nguyên nhân, các y u t tác đng…ế ố ộ
Tr c nh ng th c tr ng v công tác ch đo b i d ng h c sinh gi i ướ ữ ự ạ ề ỉ ạ ồ ưỡ ọ ỏ ở
tr ng ti u h c Lý T Tr ng, tôi th y m t v n đ c n đc đt ra là: Banườ ể ọ ự ọ ấ ộ ấ ề ầ ượ ặ
giám hi u nhà tr ng ph i nghiên c u đ tìm ra bi n pháp ch đo b i d ngệ ườ ả ứ ể ệ ỉ ạ ồ ưỡ
h c sinh gi i nh m nâng cao ch t l ng b i d ng h c sinh gi i c th là:ọ ỏ ằ ấ ượ ồ ưỡ ọ ỏ ụ ể
- Nâng cao nh n th c v công tác b i d ng h c sinh gi i.ậ ứ ề ồ ưỡ ọ ỏ
- Xây d ng k ho ch b i d ng h c sinh gi i.ự ế ạ ồ ưỡ ọ ỏ
- T ch c phát hi n và tuy n ch n h c sinh gi i ngay t cu i năm l p 1.ổ ứ ệ ể ọ ọ ỏ ừ ố ớ
- T ch c b i d ng cho giáo viên.ổ ứ ồ ưỡ
- Tuy n ch n phân công giáo viên b i d ng đi tuy n h c sinh gi i t l p 2ể ọ ồ ưỡ ộ ể ọ ỏ ừ ớ
đn l p 5.ế ớ
- T ch c ho t đng d y h c đi tuy n h c sinh gi i.ổ ứ ạ ộ ạ ọ ộ ể ọ ỏ
- T ch c xây d ng, s d ng, b o qu n CSVC – TBDH ph c v cho vi cổ ứ ự ử ụ ả ả ụ ụ ệ
b i d ng HSG.ồ ưỡ
- Huy đng c ng đng tham gia công tác phát hi n và b i d ng h c sinhộ ộ ồ ệ ồ ưỡ ọ
gi i.ỏ
- T ch c thi đua khen th ng k p th i xây d ng đnh m c thi đua khenổ ứ ưở ị ờ ự ị ứ
th ng c th đi v i GV và h c sinh gi i. ưở ụ ể ố ớ ọ ỏ
e. Phân tích, đánh giá các v n đ v th c trang mà đ tài đã đt raấ ề ề ự ề ặ
- V ban giám hi u các tr ng:ề ệ ườ
Xây d ng k ho ch b i d ng h c sinh gi i không sát v i đi u ki nự ế ạ ồ ưỡ ọ ỏ ớ ề ệ
th c t c a nhà tr ng. K ho ch còn chung chung không c th đn t ngự ế ủ ườ ế ạ ụ ể ế ừ
ng i t ng vi c đ t p trung ngu n l c b i d ng h c sinh gi i. Công tác tườ ừ ệ ể ậ ồ ự ồ ưỡ ọ ỏ ổ
ch c b i d ng h c sinh gi i c a các tr ng ch a th c s quan tâm. H u h tứ ồ ưỡ ọ ỏ ủ ườ ư ự ự ầ ế
là phó m c cho giáo viên ch nhi m l p. Ban giám hi u không ki m tra đánhặ ủ ệ ớ ệ ể
giá công tác này m t cách th ng xuyên và có bi n pháp ch đo k p th i nângộ ườ ệ ỉ ạ ị ờ
cao ch t l ng h c sinh gi i trong t ng giai đo n nh t đnh, không huy đngấ ượ ọ ỏ ừ ạ ấ ị ộ
đc các ngu n l c khác ph c v cho công tác b i d ng h c sinh gi i vàượ ồ ự ụ ụ ồ ưỡ ọ ỏ
khuy n khích h c sinh tham gia đt gi i nên không t o đc đng l c cho h cế ọ ạ ả ạ ượ ộ ự ọ
sinh tham gia thi h c sinh gi i các c p.ọ ỏ ấ
- V phía giáo viên:ề
Kinh nghi m trong công tác ch đo b i d ng h c sinh gi i tr ng Ti u h cệ ỉ ạ ồ ưỡ ọ ỏ ở ườ ể ọ
5
