ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
Ch
ng 5
ươ
TH C HI N PHÁP LU T-VI PH M PHÁP LU T VÀ
Ự
Ậ
Ậ
Ạ
Ệ
TRÁCH NHI M PHÁP LÝ Ệ
• M C ĐÍCH, YÊU C U:
Ụ
Ầ
-Hi u đ c khái ni m pháp lu t, các hình th c th c hi n pháp lu t. ể ượ ứ ự ệ ệ ậ ậ
c khái ni m vi ph m pháp lu t, các d u hi u c a vi ph m pháp lu t,phân lo i vi -Hi u đ ể ượ ệ ủ ệ ậ ấ ạ ậ ạ ạ
ph m pháp lu t. ạ ậ
-Hi u đ ể ượ c khái ni m và đ c đi m c a trách nhi m pháp lý. Các căn c đ truy c u trách ệ ứ ể ứ ủ ệ ể ặ
nhi m pháp lý và phân lo i trách nhi m pháp lý. ệ ệ ạ
-V n d ng và liên h đ c v i th c ti n. ệ ượ ớ
g m có 3 ph n ầ
ồ ậ ụ ự ễ • K T C U N I DUNG:
Ế Ấ Ộ
-Th c hi n pháp lu t ậ ự ệ
-Vi ph m pháp lu t ậ ạ
• N I DUNG C TH
-Trách nhi m pháp lý ệ
Ụ Ể
Ộ
1.TH C HI N PHÁP LU T:
Ự
Ậ
Ệ
1.1 Khái ni m th c hi n pháp lu t. ự
ệ
ệ
ậ
Th c hi n pháp lu t là m t quá trình ho t đ ng có m c đích làm cho nh ng quy đ nh ạ ộ ự ụ ữ ộ ệ ậ ị
h p pháp c a các ch c a pháp lu t đi vào cu c s ng tr thành nh ng hành vi th c t ủ ộ ố ự ế ợ ữ ủ ở ậ ủ
th pháp lu t ậ ể
Đ c đi m c a th c hi n pháp lu t ự
ủ
ể
ệ
ặ
ậ
1
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
ủ Th c hi n pháp lu t là hành vi h p pháp c a
ự
ệ
ậ
ợ
các ch th pháp lu t.
ủ ể
ậ
Đ cặ
đi mể
Th c hi n pháp lu t đ
c ti n hành b i nhi u
ậ ượ
ự
ệ
ề
ế
ở
ch th v i nhi u cách th c khác nhau.
ủ ể ớ
ứ
ề
:
1.2.Các hình th c th c hi n pháp lu t ậ
ứ
ự
ệ
Các hình th c th c hi n ứ
ự
ệ
pháp lu tậ
Thi hành
ụ S d ng
ử
Tuân thủ
Áp d ngụ
pháp lu tậ
pháp lu tậ
pháp lu tậ
pháp lu tậ 1.2.4 Áp d ng ụ
2.Vi ph m pháp lu t ậ
ạ
2.1.Khái ni mệ
2
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
-Là hành vi trái pháp lu t, có l ậ ỗ ạ i do ch th năng l c trách nhi m pháp lý th c hi n, xâm h i ệ ủ ể ự ự ệ
đ n các quan h xã h i đ ế ộ ượ ệ c pháp lu t b o v . ậ ả ệ
2.2. Các d u hi u c a vi ph m pháp lu t ậ
ệ ủ
ấ
ạ
-D u hi u 1 : Là hành vi xác đ nh c a con ng i, hành vi đó đã th hi n ra th c t khách ệ ấ ủ ị ườ ể ệ ự ế
quan
-D u hi u 2 : Là hành vi trái pháp lu t, xâm h i t c pháp lu t xác l p và ệ ấ ạ ớ ậ i quan h xã h i đ ệ ộ ượ ậ ậ
b o vả ệ
-D u hi u 3: Ch th th c hi n hành vi trái pháp lu t đó ph i có l ệ ấ ủ ể ự ệ ậ ả i ỗ
-D u hi u 4 ệ ấ : Ch th th c hi n hành vi ph i có năng l c trách nhi m pháp lý ả ủ ể ự ự ệ ệ
ọ ậ ề ư ậ ộ ấ ệ ả ạ ậ ậ - M i hành vi vi ph m pháp lu t đ u là hành vi trái pháp lu t, nh ng m t hành vi là trái pháp lu t thì có th ch a ph i là hành vi vi ph m pháp lu t vì ngoài d u hi u trái pháp lu t còn có các d u hi u khác n a. ấ ạ ể ư ệ ữ ậ
K t lu n: ậ T nh ng d u hi u c b n c a vi ph m pháp lu t, chúng ta th y r ng: ơ ả ủ ấ ằ ế ừ ữ ệ ạ ậ ấ
khi m t hành vi trái pháp lu t b coi là vi ph m pháp lu t ph i h i t ả ộ ụ ả ố c b n d u hi u nh ấ ậ ị ệ ạ ậ ộ ư
đã nêu trên, n u thi u m t trong nh ng d u hi u trên thì hành vi đó ch a th b coi là vi ể ị ữ ư ế ế ệ ấ ộ
ph m pháp lu t. ạ ậ
2.3. Câu thanh vi pham phap luât
́ ̀ ̣ ́ ̣
Vi pham phap luât đ c câu thanh b i 4 yêu tô: ̣ ượ ở ̣ ́ ́ ̀ ́ ́
Chu thê vi pham phap ̉ ̉ ̣ ́
luâṭ
Măṭ
Măṭ
Câu thanh vi
́ ̀ khach́
chủ
pham phap
̣ ́ quan
quan
luâṭ
3
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
Khach thê vi pham phap luât ́ ̉ ̣ ́ ̣
Ví d Khach th vi pham phap luât đ ̣ ượ ụ ể c minh h a nh sau: ọ ư ́ ̣ ́
̃ Hanh vi trôm chiêc xe đap cua công dân A, đây la hanh vi vi pham phap luât, hanh vi đo đa ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ̀ ́
xâm hai t i khach thê la quyên s h u vê tai san cua công dân A. ̣ ớ ̀ ở ữ ́ ̉ ̀ ̀ ̀ ̉ ̉
-Cân phân biêt khach thê cua vi pham phap luât v i đôi t ng cua hanh vi vi pham phap ̣ ớ ́ ượ ̀ ̣ ́ ̉ ̉ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ́
luât.̣
-M c đô nguy hiêm cua hanh vi trai phap luât phu thuôc vao tinh chât cua khach thê. ứ ̣ ̉ ̉ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̉ ́ ̉
̣ -Nh ng vân đê vê măt khach quan, măt chu quan, chu thê va khach thê cua vi pham phap luât ữ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ̉ ̉ ̉ ́ ̉ ̉ ̣ ́
se đ c lam ro khi xem xet t ng loai vi pham phap luât cu thê. ̃ ượ ́ ừ ̀ ̃ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ̉
2.4.Phân lo i vi ph m pháp lu t ậ ạ ạ
Vi ph m pháp lu t ậ
ạ
Vi ph m pháp lu t hình s ạ ậ ự
Vi ph m pháp lu t hành chính ạ ậ
Vi ph m pháp lu t dân s ự ậ ạ
4
Vi ph m k lu t ỷ ậ ạ
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
ứ ộ ể ủ ừ ọ ấ ạ ị
Ghi chú : M c đ bi u th trên cho th y tính nghiêm tr ng c a t ng lo i vi
ph m pháp lu t. ạ ậ
Các hình th c Vi ph m pháp lu t đ c hi u rõ h n qua ví d sau: ậ ượ ứ ạ ụ ơ ể
+ Vi ph m pháp lu t hình s : ự ạ ậ
Ví d :ụ Ch Thanh (40 tu i, không ch ng), có quan h v i anh Lê M nh H (đã có v ), và ệ ớ ạ ổ ồ ợ ị
sinh đ c m t đ a con (cháu Minh). Sau khi ch m d t quan h v i anh H, ch ượ ộ ứ ệ ớ ứ ấ ị
luôn b m t ng ị ộ ườ ử i tên Đ Th Kim Duân (43 tu i) - v c a H, g i đi n tho i ch i ợ ủ ệ ạ ỗ ổ ọ ị
m ng. Ngày 06/11/2009, Duân đ n nhà ch Thanh . T i đây, Duân xin đ ế ạ ắ ị ượ ế c b
đ a tr , ch Thanh đ ng ý. L y c nghe đi n tho i, Duân b cháu xu ng b p và ứ ấ ớ ẻ ệ ế ế ạ ồ ố ị
dùng chi c kim khâu l p dài 7cm mang theo đâm vào đ nh thóp đ u cháu. S b ợ ị ế ầ ố ỉ
i, nh ng máu ch y quá nhi u, cháu khóc phát hi n, Duân l y mũ đ y v t đâm l ấ ậ ế ệ ạ ư ề ả
thét lên nên b m i ng i phát hi n. Sau khi đ a đi c p c u, cháu Minh (40 ngày ị ọ ườ ấ ứ ư ệ
tu i) qua đ i. Duân (sinh năm 1974) không có b nh v th n kinh, ch a có ti n án, ề ầ ư ệ ề ổ ờ
i làm ru ng. là m t ng ộ ườ ộ
+ Vi ph m pháp lu t hành chính: ạ ậ
Tháng 9/2008, B tài nguyên môi tr ng đã phát hi n ra v vi c sai ph m c a công ty ộ ườ ụ ệ ủ ệ ạ
B t ng t Vedan (Công ty TNHH Vedan Vi ọ ộ ệ ằ t Nam). Theo đó thì công ty Vedan đã h ng
ngày s n c th i b n (ch a qua x lý) tr c ti p ra sông Th V i (Đ ng Nai) su t 14 ả ướ ả ẩ ị ả ư ử ự ế ồ ố
năm qua k t ể ừ khi đi vào ho t đ ng (1994): kho ng 45000m3/1tháng.Hành đ ng này ả ạ ộ ộ
gây ô nhi m n ng cho dòng sông Th V i, gây ch t các sinh v t s ng ậ ố ị ả ễ ế ặ ở ả sông này và nh
D n đ n, là m t t
ng tr m tr ng đ n s c kh e ng i dân ven sông... h ưở ế ứ ầ ọ ỏ ườ ộ ổ ứ ầ ch c có đ y ế ẫ
. đ trách nhi m pháp lý khi th c hi n hành vi trái pháp lu t này ủ ự ệ ệ ậ
5
+ Vi ph m pháp lu t dân s ự ạ ậ
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
Nguy n T C ng (25 tu i, B n Tre), là sinh viên năm 2 tr ng ĐH Tây Đô. Năm ườ ễ ế ổ ườ
t Ki u Úc). Năm 2009, anh Huy 2006, quan Internet, C ng quen v i anh Huy (Vi ườ ớ ệ ề
i huy n Ch Lách, B n Tre. Đúng lúc này, C ng không có v thăm quê và trú t ề ạ ườ ệ ế ợ
ti n đóng h c phí, nhi u l n nhà tr ng nh c nh . 1/2/2009, C ng đ n nhà anh ề ầ ề ọ ườ ườ ế ắ ở
Huy ch i và i đêm. 2/2/2009, l i d ng lúc anh Huy đi v ng, t không khóa, ơ l ở ạ ợ ụ ắ ủ
C ng đã l y đi 1 chi c l c 2 l ng vàng 18K. Sau khi bán đ ế ắ ườ ấ ượ ượ ơ ệ c h n 22 tri u
ộ đ ng, C ng mua m t chi c xe máy và g i ti n cho m tr n , cho bà n i. ồ ẹ ả ợ ở ề ườ ế ộ
+ Vi ph m k lu t ạ ỷ ậ
Lê Văn An là sinh viên năm 2, tr ườ ng Đ i h c X, nhi u l n b h c, quay cóp ề ầ ạ ọ ỏ ọ
trong gi ký túc ờ ể ki m tra nên b giáo viên nh c nh nhi u l n. An hi n trú ắ ề ầ ệ ở ị ở
xá tr ng, l i còn th ng xuyên u ng r u bia. Anh đã liên t c vi ph m t ườ ạ ườ ố ượ ụ ạ ừ
cu i năm 2009 đ n tháng 5/2011 và v t quá gi i h n ch p nh n c a nhà ế ố ượ ớ ạ ậ ủ ấ
tr ng. ườ
Liên h th c t
:
ệ ự ế
i cao , s ng i vi ph m pháp lu t hình s -Theo th ng kê c a Vi n ki m sát nhân dân t ệ ủ ể ố ố ố ườ ạ ậ ự
, truy t , xét x trong 5 năm (t năm 2003 đ n 2007), nh sau: b kh i t ị ở ố ố ử ừ ư ế
+ Năm 2003 kh i t 4.578 ng i, truy t 3.260 ng i. ở ố ườ ố ườ i, xét x 2.940 ng ử ườ
+ Năm 2004 kh i t 5.138 ng i, truy t 3.421 ng i. ở ố ườ ố ườ i, xét x 2.930 ng ử ườ
+Năm 2005 kh i t 6.420 ng i, truy t 4.172 ng i. ở ố ườ ố ườ i, xét x 3.404 ng ử ườ
+Năm 2006 kh i t 7.818 ng i, truy t 5700 ng i. ở ố ườ ố ườ i, xét x 5.171 ng ử ườ
+Năm 2007 kh i t 8.394 ng i, truy t 5.889 ng i. ở ố ườ ố ườ i, xét x 5.247 ng ử ườ
+ S ng i ch a thành niên có nguy c vi ph m pháp lu t là 71.581 ng i. ố ườ ư ạ ậ ơ ườ
i ph m v tr t t xã h i (B Công -Theo s li u th ng kê c a C c C nh sát đi u tra t ủ ố ệ ụ ề ả ố ộ ề ậ ự ạ ộ ộ
an) thì trong 6 tháng đ u năm 2008 đã x y ra 5.746 v , v i kho ng 9.000 ng i ng ụ ớ ả ả ầ ườ ườ i
6
ch a thành niên vi ph m pháp lu t hình s , tăng 2% s v so v i cùng kỳ năm ngoái. ự ố ụ ư ậ ạ ớ
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
-V đ tu i, theo th ng kê c a C c C nh sát đi u tra t i ph m v tr t t xã h i ề ộ ổ ủ ụ ề ả ố ộ ề ậ ự ạ ộ thì tình
hình t i ph m do ng i ch a thành niên t đ 16 tu i đ n d ộ ạ ườ ư ừ ủ ổ ế ướ i 18 tu i th c hi n có ự ệ ổ
ng gia tăng và chi m t cao nh t, kho ng 60%; t đ 14 tu i đ n d i 16 chi u h ề ướ ế l ỷ ệ ấ ả ừ ủ ổ ế ướ
tu i chi m kho ng 32% và d ế ả ổ ướ ạ i 14 tu i chi m kho ng 8% trong t ng s các v ph m ụ ế ả ổ ổ ố
i do ng i ch a thành niên và tr em th c hi n. t ộ ườ ư ự ẻ ệ
3. Trách Nhi m Pháp Lý. ệ
3.1 Khái Ni m.ệ
ậ -Trách nhi m pháp lý là trách nhi m mà các ch th vi ph m pháp lu t
ủ ể
ệ
ệ
ạ
tr
c nhà n
c, th hi n
m i quan h đ c bi
t gi a nhà n
ướ
ướ
ể ệ ở ố
ệ ặ
ệ
ữ
ướ
ủ ể c v i ch th vi
ớ
ậ ph m pháp lu t , trong đó ch th vi ph m pháp lu t ph i gánh ch u nh ng h u ạ
ủ ể
ữ
ậ
ạ
ậ
ả
ị
qu b t l
i và nh ng bi n pháp c
c.
ả ấ ợ
ữ
ệ
ưỡ
ng ch c a nhà n ế ủ
ướ
-M i hành vi vi ph m pháp lu t dù
ạ
ậ
ọ
ở ứ ộ
ề m c đ khác nhau, nh ng chúng đ u
ư
có đ c đi m chung là đã phá v tr t t
xã h i, gây ra nh ng thi
ỡ ậ ự
ể
ặ
ữ
ộ
ệ ạ ề ậ
ấ t h i v v t ch t
và tinh th n cho con ng
i.
ầ
ườ
3..2 Đ c Đi m c a trách nhi m pháp lý.
ủ
ệ
ể
ặ
Truy
trách
c u ứ
Trách nhi m pháp lý ệ
nhi m pháp lý là
ệ
truy c u
Vi c ệ
ứ
m t quá trình ho t
ạ
ộ
trách nhi m pháp ệ
đ ng ph c t p c a ứ ạ ộ
ủ
lý ch do các c ơ
ỉ
các c quan nhà
ơ
Trách nhi m pháp
ệ
C S c a trách
ơ ở ủ
quan nhà n
c ướ
n
c, các nhà ch c
ướ
ứ
lí luôn g n li n v i ắ
ề
ớ
nhi m pháp lý là
ệ
hay nhà
ch c ứ
trách
có
th m ẩ
các
pháp
bi n ệ
vi ph m pháp
ạ
trách có
th m ẩ
quy n trong vi c
ề
ệ
ng
ch nhà
c ưỡ
ế
lu tậ
quy n (c quan
ề
ơ
xem xét, tìm hi u ể
n
ướ
c do c quan ơ
lý
nhà
qu n ả
s vi c b coi là vi ị ự ệ
nhà n
c có th m
ướ
ẩ
n
c. Tòa án,..)
ướ
ph m pháp lu t, ra
ậ
ạ
quy n áp d ng v i
ụ
ề
ớ
ti n hành đ i v i
ố ớ
ế
quy t đ nh gi
i
ế
ị
ả
ch th vi ph m
ủ
ể
ạ
ch th vi ph m
ủ ể
ạ
quy t v vi c và ụ
ế
ệ
pháp lu t.ậ 7
pháp lu t.ậ
t
ổ
ch c th c hi n ự
ứ
ệ
quy t đ nh đó. ế ị
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
\
3.2 Căn c đ truy c u trách nhi m pháp lý. ứ
ứ ể
ệ
3.1. Vi ph m pháp lu t là c s đ truy c u trách nhi m pháp lý.
ơ ở ể
ứ
ệ
ậ
ạ
ậ - Đ truy c u trách nhi m pháp lý c n ph i xác đ nh c u thành vi ph m pháp lu t
ứ
ệ
ể
ầ
ả
ấ
ạ
ị
và th i hi u truy c u đ i t ng tr
ứ ố ừ
ệ
ờ
ườ
ng h p c th đó. ợ ụ ề
i ph m c th đ
ế ố
pháp lý đ c tr ng c a nh ng t ư
ủ
ữ
ặ
ộ
ụ ể ượ
ạ
ậ c quy đ nh trong Lu t
ị
hình s . B n y u t
c u thành chung nh t mà b t kỳ m t t
i ph m nào cũng ph i có, đó là:
ự ố ế ố ấ
ộ ộ
ấ
ấ
ả
ạ
- Khách th c a t
ể ủ ộ
i ph m. ạ
- Khách quan c a t
ủ ộ
i ph m. ạ
- Ch quan c a t ủ
ủ ộ
i ph m. ạ
- Ch th c a t
ủ ể ủ ộ
i ph m. ạ
Đ i v i c u thành vi ph m pháp lu t khác cũng t
ng t
này.
ố ớ ấ
ậ
ạ
ươ
ự ả
ph i bao g m 4 y u t ồ
ế ố
Vd : Nh ng y u t ữ
3.2.2. Th i hi u truy c u trách nhi m pháp lý. ứ
ờ ệ
ệ
ứ ệ ệ ậ ờ ờ ị
- Th i hi u truy c u trách nhi m pháp lý là th i gian do pháp lu t quy đ nh mà khi th i ờ
h n đó k t thúc thì ch th quy ph m pháp lu t s không b truy c u trách nhi m pháp ạ ủ ể ậ ẽ ứ ệ ế ạ ị
ng t
t v i ông B ( t l
ầ
lý n a .ữ
Ông A do mâu thu n, d n đ n xô xát và gây th ẫ
ế
ẫ
ươ
ậ ớ
ỉ ệ
Vd: Đ u năm 2010.
th
ng t
t < 11%). Phía ông A đã toàn b chi phí đi u tr . Đ n năm 2011 ( t c 1 năm
ươ
ậ
ị ế
ứ
ề
ộ
8
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
sau khi x y ra v vi c ) ông B g i đ n th a ki n lên c quan công an yêu c u truy ư
ử ơ
ụ ệ
ệ
ầ
ả
ơ
c gi
c u trách nhi m hình s v i ông A và lúc nay đ n th a ki n nay s đ ứ
ự ớ
ẽ ượ
ư
ệ
ệ
ơ
ả
ế i quy t.
T c là đ i v i ông A th i hi u truy c u trách nhi m hình s trong tr
ố ớ
ứ
ứ
ự
ệ
ệ
ờ
ườ
ng h p này ợ
v n còn. ẫ
ự
ề
ả
ậ
ộ
ượ ử
c s a đ i, b sung ổ
ổ
ố ớ năm 2009 quy đ nh th i hi u truy c u trách nhi m hình s nh sau: 5 năm đ i v i
ự
ứ
ư
ệ
ệ
ờ
ị
các t
i ph m ít nghiêm tr ng; 10 năm đ i v i các t
i ph m nghiêm tr ng; 15 năm
ộ
ố ớ
ạ
ọ
ộ
ạ
ọ
i ph m r t nghiêm tr ng; 20 năm đ i v i các t
i ph m đ c bi
đ i v i các t ố ớ
ộ
ố ớ
ấ
ạ
ọ
ộ
ặ
ạ
ệ t
nghiêm tr ng.
Th i hi u truy c u trách nhi m hình s đ
c tính t
ngày t
ọ
ự ượ
ứ
ệ
ệ
ờ
ừ
ộ
ạ i ph m
đ
c th c hi n.
ượ
ự
ệ
i kho n 2 Đi u này ng
N u trong th i h n quy đ nh t ờ ạ
ế
ị
ạ
ề
ả
ườ
i ph m t ạ
i l ộ ạ
i ph m t ạ
ộ i
m i mà B lu t quy đ nh m c cao nh t c a khung hình ph t đ i v i t
i y trên
ạ ố ớ ộ ấ
ộ ậ
ấ ủ
ứ
ớ
ị
m t năm tù, thì th i gian đã qua không đ
c tính và th i hi u đ i v i t
i cũ
ờ
ộ
ượ
ố ớ ộ
ệ
ờ
đ
c tính l
ngày ph m t
ượ
i k t ạ ể ừ
ạ
ộ
i m i. ớ
i c tình tr n tránh và đã có l nh truy
N u trong th i h n nói trên, ng ờ ạ
ế
ườ
i ph m t ạ
ộ ố
ệ
ố
nã, thì th i gian tr n tránh không đ
khi ng
ố
ờ
ượ
c tính và th i hi u tính l ờ
ệ
i k t ạ ể ừ
ườ i
đó ra t
thú ho c b b t gi
ự
ặ ị ắ
. ữ
Thông Tin: Theo kho n 2, đi u 23, B Lu t Hình s năm 1999 đ
3.3. Phân Lo i Trách Nhi m Pháp Lý.
ệ
ạ
Trách Nhi m Pháp ệ
Lý
Trách Trách Nhi m ệ Trách Nhi m ệ Trách Nhi m ệ
Nhi m Pháp Pháp Lý hành Pháp Lý Dân ệ k lu t và ỷ ậ
chính Lý Hình Sự Sự trách nhi m ệ
9
v t ch t ấ ậ
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
+ Trách Nhi m Pháp Lý Hình S ệ ự : Là lo i trách nhi m pháp lý nghiêm kh c nh t do Tòa án ệ ạ ắ ấ
áp d ng đ i v i nh ng ng ố ớ ụ ữ ườ i đã th c hi n hành vi vi ph m pháp lu t hình s . ự ự ệ ạ ậ
Vd: Trong m t l n sang nhà ch B ch i, anh A đã vô tình nhìn th y chi c nh n và s i dây ộ ầ ế ấ ẫ ơ ợ ị
chuy n b ng vàng mà ch B đang đeo trên ng ề ằ ị ườ i. L i d ng lúc m i Ch B s h A dùng dao gì ị ợ ụ ơ ở ọ
sát vào c ch B và ngay l p t c lúc Ch B ch ng c A dùng dao gi t ch t ch B sau đó l y đi 1 ậ ứ ổ ị ự ố ị ế ế ấ ị
chi c nh n cùng 1 s i dây chuy n c a ch B. Sau nhi u ngày l n tr n A b b t và Tòa k t t ề ủ ị ắ ế ộ i ế ề ẫ ẫ ợ ố ị
t ng p tài s n và tuyên b tù chung thân. A c ý gi ố ế i c ườ ướ ả ố
+ Trách Nhi m Pháp Lý hành chính : Là lo i trách nhi m pháp lý do c quan qu n lý nhà ệ ệ ạ ả ơ
c có th m quy n áp d ng đ i v i ch th đã vi ph m pháp lu t hành chính. n ướ ủ ể ố ớ ụ ề ạ ậ ẩ
Vd: Công ty Vedan đã h ng ngày s n ả ướ ằ c th i b n (ch a qua x lý) tr c ti p ra sông Th ử ả ẩ ư ự ế ị
V i, ả gây ô nhi m n ng cho dòng sông Th V i, gây ch t các sinh v t s ng ậ ố ị ả ễ ế ặ ở ả sông này và nh
ng tr m tr ng đ n s c kh e ng i dân ven sông. Sau khi phán Xét phía công Ty Vedan đã h ưở ế ứ ầ ọ ỏ ườ
ng cho ng i dân b thi t h i c a các đ a ph ng 130 t đ a ra con s b i th ư ố ồ ườ ườ ị ệ ạ ủ ị ươ ỷ ồ ứ đ ng. M c
ng nay là trách nhi m pháp lý hành chính mà cpng6 ty Vedan ph i ch u v hành vi vi b i th ồ ườ ị ề ệ ả
pham pháp lu t hành chính c a mình. ủ ậ
ủ ể + Trách nhi m pháp lý dân s : là lo i trách nhi m pháp lý do Tòa án áp d ng v i ch th vi ự ụ ệ ệ ạ ớ
ph m pháp lu t dân s . ự ạ ậ
Vd: A là 1 sinh Viên. Năm 2006, qua Internet, A quen v i anhB. Đúng lúc này, A không có ớ
ti n đóng h c phí, nhi u l n nhà tr ng nh c nh . Throng 1 l n A đ n nhà anh B ch i và ề ầ ề ọ ườ ế ắ ầ ở ơ ở
i đêm. l i d ng lúc anh B đi v ng, t ng vàng 18K. l ạ ợ ụ ắ ủ không khóa, A đã l y đi 1 chi c l c 2 l ấ ế ắ ượ
Sau khi bán đ c h n 22 tri u đ ng, A l y ti n trên đem tiêu xài h t. Tr ng h p c a A đã vi ượ ơ ệ ề ế ấ ồ ườ ợ ủ
ph m trách nhi m dân s ệ ạ ự
+ Trách nhi m k lu t và trách nhi m v t ch t : ỷ ậ ệ ệ ậ ấ
Vd: Trong 1 nhà hàng mang tên X, ban qu n lý nhà hàng ra n i quy đ i v i t t c nhân ố ớ ấ ả ả ộ
viên làm vi c throng nhà hàng, trong n i quy có ghi n u nhân viên nào làm v ly, tách tùy vào ệ ế ộ ỡ
10
ng và đ n giá c a ly, tách đó mà b i th ng cho nhà hàng . s l ố ượ ủ ơ ồ ườ
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
Câu H i C ng C Bài
ỏ ủ
ố
i dân nghiêm túc th c hi n các quy đ nh cùa pháp lu t, theo anh (ch ) thì nhà n
1. Đ ng
ể ườ ự ệ ậ ị ị ướ c
c n có nh ng hình th c th c hi n pháp lu t nào? Cho ví d minh h a?. ầ ữ ứ ự ụ ệ ậ ọ
Tr L i
ả ờ : Nhà n
c c n có nh ng hình th c th c hiên pháp lu t là: tuân th pháp lu t,thi ướ ầ ứ ự ữ ủ ậ ậ
hành pháp lu t,s d ng pháp lu t,áp d ng pháp lu t. ậ ử ụ ụ ậ ậ
Ví d :ụ
-Tuân th pháp lu t: không buôn bán các ch t ma túy, trôm c p tái s n c a ng i khác, ủ ủ ắ ấ ả ậ ườ
khong v t đèn đ ,… ượ ỏ
-Thi hành pháp lu t: ng i kinh doanh ph i có nghia v đóng thu cho nhà n c theo quy ậ ườ ụ ế ả ướ
đ nh,…ị
-S d ng pháp lu t: cán b có th m quy n c p đ t sai theo quy đ nh, n u ng i dân phát ử ụ ề ế ấ ẩ ấ ậ ộ ị ượ
hi n, c n th c hi n quy n khi u n i c a mình,… ề ạ ủ ự ệ ế ệ ầ
ố -Áp d ng pháp lu t: C quan có th m quy n ra quy t đ nh x ph t vi ph m hành chính đ i ử ạ ế ị ụ ề ạ ẩ ậ ơ
v i ch th đã có hành vi vi ph m hành chính,… ớ ủ ể ạ
2. Vi ph m pháp lu t có nh ng d u hi u nào? Anh ( ch ) hãy cho ví d và phân tích c u thành
ụ ữ ệ ấ ạ ấ ậ ị
c a vi ph m pháp lu t đó, đ ng th i ch ra đó thu c lo i vi ph m pháp lu t nào? T i sao?. ủ ạ ậ ạ ạ ạ ậ ồ ờ ộ ỉ
Tr L i : ả ờ Các d u hi u c a vi ph m pháp lu t ậ
ệ ủ
ấ
ạ
-D u hi u 1 : Là hành vi xác đ nh c a con ng i, hành vi đó đã th hi n ra th c t khách ệ ấ ủ ị ườ ể ệ ự ế
quan
-D u hi u 2 : Là hành vi trái pháp lu t, xâm h i t c pháp lu t xác l p và ệ ấ ạ ớ ậ i quan h xã h i đ ệ ộ ượ ậ ậ
b o vả ệ
-D u hi u 3: Ch th th c hi n hành vi trái pháp lu t đó ph i có l ệ ấ ủ ể ự ệ ậ ả i ỗ
-D u hi u 4 ệ ấ : Ch th th c hi n hành vi ph i có năng l c trách nhi m pháp lý ả ủ ể ự ự ệ ệ
Ví d : xét l ụ ạ i ví d sau: ụ
- Ch Thanh (40 tu i, không ch ng), có quan h v i anh Lê M nh H (đã có v ), và sinh đ ệ ớ ạ ổ ồ ợ ị ượ c
11
m t đ a con (cháu Minh). Sau khi ch m d t quan h v i anh H, ch luôn b m t ng i tên Đ ộ ứ ệ ớ ị ộ ứ ấ ị ườ ỗ
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
ế Th Kim Duân (43 tu i) - v c a H, g i đi n tho i ch i m ng. Ngày 06/11/2009, Duân đ n ợ ủ ử ệ ạ ắ ổ ọ ị
nhà ch Thanh (Đông Anh, Hà N i). T i đây, Duân xin đ ạ ộ ị ượ ế ứ c b đ a tr , ch Thanh đ ng ý. ị ẻ ồ
L y c nghe đi n tho i, Duân b cháu xu ng b p và dùng chi c kim khâu l p dài 7cm mang ấ ớ ệ ế ế ế ạ ố ố
theo đâm vào đ nh thóp đ u cháu. S b phát hi n, Duân l y mũ đ y v t đâm l i, nh ng máu ậ ế ợ ị ệ ấ ầ ỉ ạ ư
ch y quá nhi u, cháu khóc thét lên nên b m i ng i phát hi n. Sau khi đ a đi c p c u, cháu ị ọ ề ả ườ ấ ứ ư ệ
ề ầ Minh (40 ngày tu i) qua đ i. Duân (sinh năm 1974, Đông Anh, Hà N i) không có b nh v th n ệ ổ ờ ộ
i làm ru ng. kinh, ch a có ti n án, là m t ng ề ư ộ ườ ộ
C u thành vi ph m pháp lu t ậ ấ ạ
¤ V m t khách quan: ề ặ
- Hành vi: vi c làm c a Duân là hành vi dã man, l y đi tính m ng đ a tr , gây nguy hi m cho ủ ứ ệ ể ẻ ấ ạ
xã h i đ c quy đ nh t ộ ượ ị ạ ộ ậ i B lu t hình s . ự
- H u qu : gây nên cái ch t c a cháu Minh, gây t n th ế ủ ậ ả ổ ươ ấ ng tinh th n gia đình đ a tr và b t ứ ẻ ầ
bình trong xã h i. Thi c gây ra tr c ti p b i hành vi trái pháp lu t. ộ t h i đ ệ ạ ượ ự ế ậ ở
- Th i gian, Đ a đi m: di n ra vào sáng ngày 06/11/2009 t ể ễ ờ ị ạ i nhà b p c a ch Thanh v i hung ị ế ủ ớ
khí: là m t chi c kim khâu l p dài 7cm. ế ố ộ
¤ M t khách th : ể ặ
Hành vi c a Duân đã xâm ph m t i quy n đ ủ ạ ớ ề ượ ả ự c b o đ m v tính m ng, s c kh e, danh d , ạ ứ ề ả ỏ
nhân ph m c a công dân, vi ph m đ n quan h xã h i đ ộ ượ ủ ệ ế ẩ ạ c pháp lu t b o v . ậ ả ệ
¤ M t ch quan: ủ ặ
- L i: hành vi c a Duân là l i c ý tr c ti p. B i Duân là ng ủ ỗ ỗ ố ự ế ở ườ ệ i có đ năng l c trách nhi m ự ủ
pháp lý, bi ế t rõ vi c mình làm là trái pháp lu t gây h u qu nghiêm tr ng, nh ng v n mong ậ ư ệ ả ẫ ậ ọ
mu n h u qu x y ra. ả ả ậ ố
- Đ ng c và M c đích: Duân th c hi n hành vi này là do ghen tuông v i m đ a tr . Duân ẹ ứ ự ụ ẻ ệ ộ ơ ớ
mu n gi ố ế t ch t đ a tr đ tr thù m đ a tr . ẻ ẻ ể ả ế ứ ẹ ứ
¤ Ch th vi ph m: ủ ể ạ
ậ - Ch th c a vi ph m pháp lu t là Đ Th Kim Duân) là m t công dân có đ kh năng nh n ủ ể ủ ủ ả ạ ậ ộ ỗ ị
12
th c và đi u khi n hành vi c a mình. ủ ứ ể ể
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
ộ => Nh v y, xét v các m t c u thành nên vi ph m pháp lu t có th k t lu n đây là m t ặ ấ ư ậ ể ế ề ạ ậ ậ
hành vi vi ph m pháp lu t hình s nghiêm tr ng. ậ ự ạ ọ
3. Nh ng căn c đ truy c u trách nhi m pháp lý khi có hành vi vi ph m pháp lu t? Có phài
ứ ể ứ ữ ệ ạ ậ
m i hành vi vi ph m pháp lu t đ u b truy c u trách nhi m pháp lý hay không? Cho ví d ? ụ ứ ậ ề ị ệ ạ ọ
Tr L i : Căn c đ truy c u trách nhi m pháp lý là : ứ ả ờ ứ ể ệ
+ Vi ph m pháp lu t là c s đ truy c u trách nhi m pháp lý. ơ ở ể ứ ệ ạ ậ
+ Th i hi u truy c u trách nhi m pháp lý. ứ ệ ệ ờ
Trong nhi u tr ng h p th c t , pháp lu t Vi ề ườ ự ế ợ ậ ệ ệ t Nam không truy c u trách nhi m ứ
pháp lý đ i v i nhi u lo i vi ph m. Trong tr ng h p ch th th c hi n m t ch ố ớ ề ạ ạ ườ ủ ể ự ệ ợ ộ ủ
c hành vi th x s có tính ch t trái pháp lu t nh ng ch th không nh n th c đ ậ ể ử ự ủ ể ứ ượ ư ậ ấ
c hành c a mình và h u qu c a hành vi đó gây ra cho xã h i ho c nh n th c đ ủ ả ủ ứ ượ ặ ậ ậ ộ
vi và h u qu hành vi c a mình nh ng không đi u khi n đ c hành vi c a mình ủ ư ề ể ậ ả ượ ủ
i và không ph i là vi ph m pháp lu t. Nh ng trên ph thì không b coi là có l ị ỗ ư ả ạ ậ ươ ng
di n lý lu n, thì đã có vi ph m là phát sinh trách nhi m pháp lý. ệ ệ ạ ậ
Vd: A là m t ng i lêu lõng, ch bi t tiêu xài phung phí. Vào 1 ngày đ u năm 2011, trong ộ ườ ỉ ế ầ
lúc h t ti n tiêu xài, A n y sinh ý đ nh đi tr m nh ng th có giá tr . L i d ng lúc ị ợ ụ ế ề ữ ứ ả ộ ị
Nhà ông B hàng xóm đi v ng A đ t nh p vào nhà Ông B c y t l y đi 2 ch vàng, ậ ủ ấ ắ ậ ộ ỉ
ệ cùng 1 s ti n, t ng tr giá trên 50tri u đ ng. Đúng lúc đó, Ông B v nhà phát hi n ồ ố ề ệ ề ổ ị
tri hô, s b phát hi n A dùng dao đâm Ông B g c t ợ ị ụ ạ ệ ố i ch , sau nhi u ngày l n tr n ề ẫ ổ
A b công an b t gi , qua xét x tòa xét th y hành vi c a A là c ý c ắ ị ữ ử ủ ấ ố ướ p đo t tài ạ
t ng i. Tòa tuyên án A lãnh án tù chung thân. s n và c ý gi ả ố ế ườ
- Trong m t l n sang nhà cô b n tên X ch i, sau khi n u ăn Y vô tình quên t ạ ộ ầ ấ ơ ắ t
b p. K t qu l a bén lên làm 1 ph n nhà sau c a X b h h ng, xét tình tr ng s ế ị ư ỏ ả ử ủ ế ầ ạ ự
vi c c th c a Y cho th y hành vi c a Y là không c ý và không thi ệ ụ ể ủ ủ ấ ố ệ ạ ặ t h i n ng
13
gì cho X, hành vi này có th đu c xem là không vi ph m pháp lu t. ể ọ ạ ậ
ạ ươ
ậ
Pháp Lu t Đ i C ng
5/25/2011
4. Có nh ng lo i trách nhi m pháp lý nào? T i sao c n phân lo i trách nhi m pháp lý?
ữ ệ ệ ầ ạ ạ ạ
Tr L i : Trách nhi m pháp lý đ c chia thành 4 lo i sau đây: ả ờ ệ ượ ạ
+ Trách Nhi m Pháp Lý Hình S ệ ự
+ Trách Nhi m Pháp Lý hành chính ệ
+ Trách Nhi m Pháp Lý Dân S ệ ự
+ Trách Nhi m k lu t và trách nhi m v t ch t. ỷ ậ ệ ệ ấ ậ
Vì qua vi c phân lo i trách nhi m pháp lý nêu trên, gi ệ ệ ạ ả ử ấ ạ s c u thành m t hành vi vi ph m ộ
c a 1 ng ủ ườ i do nhi u vi ph m c u thành l ạ ề ấ ạ ạ i bao g m : 1 ho c 2, 3 hay c 4 vi ph m ả ặ ồ
pháp lu t trên c u thành nên hành vi vi ph m c a ng i đó. Qua đó Tòa án hay c quan ủ ạ ấ ậ ườ ơ
có th m quy n d a vào đó mà phân tích t ự ề ầ ộ ạ ữ i tr ng và phán xét m c án phù h p v i nh ng ứ ợ ớ
14
quy đ nh trong b lu t c a nhà n c ta đã ban hành. ộ ậ ủ ị ướ
