CHUYÊN Đ : PH NG TI N VÀ THI T B TRONG D Y H C Đ A LÍ 12Ề ƯƠ Ệ Ế Ị Ạ Ọ Ị 09/2009
S D NG PH NG TI N VÀ THI T B TRONG D Y H C Đ A LÍ 12Ử Ụ ƯƠ Ệ Ế Ị Ạ Ọ Ị
A- M T S V N Đ CHUNGỘ Ố Ấ Ề
1. Quan ni m v ph ng ti n, thi t b d y h c đ a líệ ề ươ ệ ế ị ạ ọ ị
a) Thi t b d y h c là m t ph n c s v t ch t c a nhà tr ng, có tác d ngế ị ạ ọ ộ ầ ơ ở ậ ấ ủ ườ ụ
ph c v gián ti p cho vi c lĩnh h i tri th c đ a lí c aụ ụ ế ệ ộ ứ ị ủ h c sinhọ (HS) nh : phòng bư ộ
môn đ a lí, v n đ a lí, các máy móc dùng đ rèn luy n kĩ năng cho HSị ườ ị ể ệ ,...
b) Ph ng ti n d y h c (ươ ệ ạ ọ PTDH) g m toàn b nh ng ph ng ti n ít nhi u cóồ ộ ữ ươ ệ ề
tính tr c quan, có tác d ng tr c ti p đ n s lĩnh h i tri th c đ a lí c a HS nh cácự ụ ự ế ế ự ộ ứ ị ủ ư
lo i b n đ , tranh nh đ a lí, các lo i b ng s li u, tranh nh, băng video, đĩa CD cóạ ả ồ ả ị ạ ả ố ệ ả
n i dung đ a líộ ị ,...
- Tên g i ph ng ti n tr c quan đã có t lâu, g n li n v i các ph ng phápọ ươ ệ ự ừ ắ ề ớ ươ
d y h c (PPDH) truy n th ng. Ch c năng minh h a c a ph ng ti n đ c coiạ ọ ề ố ứ ọ ủ ươ ệ ượ
tr ng và đ c giáo viên (GV) s d ng nh m hình thành bi u t ng đ a lí cho HSọ ượ ử ụ ằ ể ượ ị
m t cách rõ ràng, sinh đ ng.ộ ộ
- Các ph ng ti n tr c quan ch a trong b n thân mình d i d ng v t ch t cươ ệ ự ứ ả ướ ạ ậ ấ ả
hình nh bên ngoài l n nh ng d u hi u, thu c tính bên trong c a các đ i t ng,ả ẫ ữ ấ ệ ộ ủ ố ượ
d i s h ng d n c a GV, HS tìm tòi, phân tích thì các đ c đi m đó m i đ cướ ự ướ ẫ ủ ặ ể ớ ượ
b c l . Vì v y, quan ni m đ y đ v ph ng ti n tr c quan là PTDH.ộ ộ ậ ệ ầ ủ ề ươ ệ ự
PTDH là “hình nh kép” c a PPDH. M i PPDH v i đ c tr ng là h th ng cácả ủ ỗ ớ ặ ư ệ ố
ho t đ ng c a GV và HS nh m đ t m c đích d y h c- đòi h i ph i có ph ng ti nạ ộ ủ ằ ạ ụ ạ ọ ỏ ả ươ ệ
ho t đ ng phù h p.ạ ộ ợ
N i dung d y h c đ c ch a trong PTDH d i d ng ngu n tri th c. Do đóộ ạ ọ ượ ứ ướ ạ ồ ứ
có th nói r ng PTDH chính là s tích h p c a n i dung d y h c và PPDH. Quanể ằ ự ợ ủ ộ ạ ọ
ni m nh v y là đ cao ch c năng ngu n tri th c c a PTDH.ệ ư ậ ề ứ ồ ứ ủ
2. Khuynh h ng s d ng các thi t b và ph ng ti n d y h c đ a lí trongướ ử ụ ế ị ươ ệ ạ ọ ị
nhà tr ng ph thông hi n nayườ ổ ệ
- Xác đ nh các ph ng ti n t i thi u cho t ng c p h c, l p h c.ị ươ ệ ố ể ừ ấ ọ ớ ọ
- Tăng c ng các thi t b và ph ng ti n có nh ng tính năng s d ng đ c ườ ế ị ươ ệ ữ ử ụ ượ ở
nhi u c p, nhi u l p, nhi u bài khác nhau. VD b n đ , Atlat,…ề ấ ề ớ ề ả ồ
- Tăng c ng các thi t b và ph ng ti n nghe nhìn giúp cho vi c hình thànhườ ế ị ươ ệ ệ
HS các bi u t ng, các khái ni m, các kĩ năng, kĩ x o c th và chính xác. VDở ể ượ ệ ả ụ ể
băng hình đ a lí, đĩa CD,…ị
- Tăng c ng thi t b và ph ng ti n t làm đ n gi n và r ti n. ườ ế ị ươ ệ ự ơ ả ẻ ề VD các sơ
đ , l c đ ,…ồ ượ ồ
3. Vai trò c aủ thi t b và ph ng ti n d y h c đ a lí ế ị ươ ệ ạ ọ ị
- PTDH là c s đ hình thành bi u t ng đ a lí cho HS, giúp HS n m v ngơ ở ể ể ượ ị ắ ữ
ki n th c h n.ế ứ ơ
- PTDH là c s cho ho t đ ng trí tu c a HS, góp ph n nâng cao năng l c tơ ở ạ ộ ệ ủ ầ ự ư
duy cho các em.
- PTDH là c s quan tr ng đ HS rèn luy n các kĩ năng đ a lí.ơ ở ọ ể ệ ị
Bùi Văn Ti nếPage 1
CHUYÊN Đ : PH NG TI N VÀ THI T B TRONG D Y H C Đ A LÍ 12Ề ƯƠ Ệ Ế Ị Ạ Ọ Ị 09/2009
4. M t s nguyên t c s d ng các thi t b , ph ng ti n d y h c đ a lí ộ ố ắ ử ụ ế ị ươ ệ ạ ọ ị
- Ph i căn c vào m c đích, nhi m v , n i dung và hình th c c a các lo i bàiả ứ ụ ệ ụ ộ ứ ủ ạ
h c đ l a ch n ph ng ti n cho phù h p. ọ ể ự ọ ươ ệ ợ
- L a ch n ph ng pháp, hình th c t ch c d y h c phù h p v i t ng lo iự ọ ươ ứ ổ ứ ạ ọ ợ ớ ừ ạ
thi t b và PTDH.ế ị
- Đ m b o t t c các HS đ u quan sát đ c m t cách rõ ràng.ả ả ấ ả ề ượ ộ
- K t h p các PTDH m t cách nhu n nhuy n.ế ợ ộ ầ ễ
Ph i k t h p gi a vi c s d ng ph ng ti n v i các ph ng pháp d y h cố ế ợ ữ ệ ử ụ ươ ệ ớ ươ ạ ọ
theo h ng đ cao ch th nh n th c c a HS.ướ ề ủ ể ậ ứ ủ
- C n ch n l c ph ng ti n d y, tránh s d ng quá nhi u PTDH trong m tầ ọ ọ ươ ệ ạ ử ụ ề ộ
ti t h c.ế ọ
- S d ng ph ng ti n ph i đúng lúc, đúng ch , đ c ng đ .ử ụ ươ ệ ả ỗ ủ ườ ộ
- Khai thác t i đa ch c năng c a các ph ng ti n s n có, tăng c ng t làmố ứ ủ ươ ệ ẵ ườ ự
các ph ng ti n đ n gi n, r ti n.ươ ệ ơ ả ẻ ề
5. Quy trình s d ng các thi t b và ph ng ti n d y h c đ a líử ụ ế ị ươ ệ ạ ọ ị
- Xác đ nh n i dung bài d y h c (ki n th c và kĩ năng c n hình thành và bị ộ ạ ọ ế ứ ầ ổ
sung).
- L a ch n PTDH.ự ọ
- Xác đ nh các n i dung c a bài h c có th khai thác t PTDH.ị ộ ủ ọ ể ừ
- Xác đ nh cách th c s d ng (minh h a ho c làm ngu n tri th c…) đ t câuị ứ ử ụ ọ ặ ồ ứ ặ
h i, ra bài t p và d ki n các ch d n đ i v i HS,...ỏ ậ ự ế ỉ ẫ ố ớ
- Xác đ nh th i đi m s d ng, PPDH phù h p v i t ng ph ng ti n.ị ờ ể ử ụ ợ ớ ừ ươ ệ
- Xem xét và s d ng PTDH tr c khi lên l p.ử ụ ướ ớ
(Th i đi m s d ng, cách th c s d ng PTDH nên ghi rõ trong giáo án. Trongờ ể ử ụ ứ ử ụ
quá trình lên l p, th c hi n vi c s d ng PTDH nh trong giáo án đã đ ra songớ ự ệ ệ ử ụ ư ề
ph i linh ho t).ả ạ
6. M t s đi u c n l u ý khi s d ng các thi t b và ph ng ti n trong d yộ ố ề ầ ư ử ụ ế ị ươ ệ ạ
h c đ a líọ ị
Ph i căn c vào m c đích, nhi m v , n i dung và hình th c c a các lo i bàiả ứ ụ ệ ụ ộ ứ ủ ạ
h c đ l a ch n ph ng ti n cho phù h p. ọ ể ự ọ ươ ệ ợ
- L a ch n ph ng pháp, hình th c t ch c d y h c phù h p v i t ng lo iự ọ ươ ứ ổ ứ ạ ọ ợ ớ ừ ạ
thi t b và PTDH.ế ị
- Đ m b o t t c các HS đ u quan sát đ c m t cách rõ ràng.ả ả ấ ả ề ượ ộ
- K t h p các PTDH m t cách nhu n nhuy n.ế ợ ộ ầ ễ
Ph i k t h p gi a vi c s d ng ph ng ti n v i các ph ng pháp d y h cố ế ợ ữ ệ ử ụ ươ ệ ớ ươ ạ ọ
theo h ng đ cao ch th nh n th c c a HS.ướ ề ủ ể ậ ứ ủ
- C n ch n l c ph ng ti n d y, tránh s d ng quá nhi u PTDH trong m tầ ọ ọ ươ ệ ạ ử ụ ề ộ
ti t h c.ế ọ
- S d ng ph ng ti n ph i đúng lúc, đúng ch , đ c ng đ .ử ụ ươ ệ ả ỗ ủ ườ ộ
- Khai thác t i đa ch c năng c a các ph ng ti n s n có, tăng c ng t làmố ứ ủ ươ ệ ẵ ườ ự
các ph ng ti n đ n gi n, r ti n.ươ ệ ơ ả ẻ ề
Bùi Văn Ti nếPage 2
CHUYÊN Đ : PH NG TI N VÀ THI T B TRONG D Y H C Đ A LÍ 12Ề ƯƠ Ệ Ế Ị Ạ Ọ Ị 09/2009
B. M T S PH NG TI N THI T B TRONG D Y H C Đ A LÍ L P 12Ộ Ố ƯƠ Ệ Ế Ị Ạ Ọ Ị Ớ
1. SÁCH GIÁO KHOA
2. B N Đ GIÁO KHOAẢ Ồ
3. BI U Đ Đ A LÍỂ Ồ Ị
4. PHI U H C T PẾ Ọ Ậ
5. ỨNG D NG CÁC PH N M M TRONG VI C THI T K BÀI GI NGỤ Ầ Ề Ệ Ế Ế Ả
ĐI N T Đ A LÍ 12Ệ Ử Ị
C. SÁCH GIÁO KHOA-PH NG TI N QUAN TR NG TRONG D Y-H CƯƠ Ệ Ọ Ạ Ọ
1.1. Quan ni mệ
- Đi u 25 Lu t Giáo d c đã xác đ nh “Sách giáo khoa đ s d ng chính th c,ề ậ ụ ị ể ử ụ ứ
th ng nh t, n đ nh trong gi ng d y, h c t p nhà tố ấ ổ ị ả ạ ọ ậ ở r ng và các c s giáo d cườ ơ ở ụ
khác”.
- Sách giáo khoa (SGK) là sách h c chính c a h c sinh do B Giáo d c vàọ ủ ọ ộ ụ
Đào t o t ch c biên so n và duy t trên c s th m đ nh c a H i đ ng qu c giaạ ổ ứ ạ ệ ơ ở ẩ ị ủ ộ ồ ố
th m đ nh SGK đ s d ng chính th c, n đ nh trong h c t p, gi ng d y và đánhẩ ị ể ử ụ ứ ổ ị ọ ậ ả ạ
giá k t qu h c t p c a HS các tr ng ph thông và các c s giáo d c phế ả ọ ậ ủ ở ườ ổ ơ ở ụ ổ
thông khác trong c n c..ả ướ
1.2. Ph ng pháp s d ngươ ử ụ
- GV t ch c cho HS làm vi c trên c s câu h i gi a bài trong quá trình d yổ ứ ệ ơ ở ỏ ữ ạ
trên l p. Các câu h i gi a bài là công c đ GV t ch c các ho t đ ng nh n th cớ ỏ ữ ụ ể ổ ứ ạ ộ ậ ứ
cho HS đ HS khai thác các ki n th c t c kênh ch và kênh hình nh m phát hi nể ế ứ ừ ả ữ ằ ệ
ra các ki n th c c n n m.ế ứ ầ ắ
- T ch c cho HS làm vi c v i kênh hình trong SGK: Kênh hình trong SGKổ ứ ệ ớ
ch a đ ng m t l ng ki n th c l n c a bài h c. Khám phá, tìm tòi nh ng ki nứ ự ộ ượ ế ứ ớ ủ ọ ữ ế
th c t kênh hình là nhi m v quan tr ng c a HS trong bài h c. GV không làm thayứ ừ ệ ụ ọ ủ ọ
cho HS mà t ch c cho HS làm vi c theo hình th c cá nhân, nhóm ho c l p. Hìnhổ ứ ệ ứ ặ ớ
thành và rèn luy n cho HS kĩ năng làm vi c v i kênh hình là c s quan tr ng choệ ệ ớ ơ ở ọ
vi c đ i m i PPDH.ệ ổ ớ
- GV gi m t i đa vi c cung c p ki n th c theo ki u “nh i nhét”, dành th iả ố ệ ấ ế ứ ể ồ ờ
gian cho HS làm vi c v i các ngu n tri th c. D y h c theo sách giáo khoa m i đòiệ ớ ồ ứ ạ ọ ớ
h i HS làm vi c nhi u v i SGK, ngoài ra còn ph i làm vi c nhi u v i các PTDHỏ ệ ề ớ ả ệ ề ớ
khác: b n đ , Atlat, v bài t p th c hành, máy vi tính,... GV c n ph i đ ra cácả ồ ở ậ ự ầ ả ể
nhi m v , g n v i các yêu c u kèm theo các h ng d n c th đ t t c các HSệ ụ ắ ớ ầ ướ ẫ ụ ể ể ấ ả
đ u làm vi c đ c v i SGK.ề ệ ượ ớ
- M t s bi n pháp h ng d n HS làm vi c v i SGK:ộ ố ệ ướ ẫ ệ ớ
+ Ngay t bu i h c đ u tiên, GV c n dành th i gian h ng d n các em vừ ổ ọ ầ ầ ờ ướ ẫ ề
c u trúc, n i dung c a SGK, v s phân b th i gian cũng nh ph ng pháp h cấ ộ ủ ề ự ố ờ ư ươ ọ
t p, làm vi c v i SGK.ậ ệ ớ
Bùi Văn Ti nếPage 3
CHUYÊN Đ : PH NG TI N VÀ THI T B TRONG D Y H C Đ A LÍ 12Ề ƯƠ Ệ Ế Ị Ạ Ọ Ị 09/2009
+ Trong quá trình d y h c trên l p: GV h ng d n HS khai thác đ c n iạ ọ ớ ướ ẫ ượ ộ
dung c a bài h c, hi u đ c các ý chính và c t lõi c a bài, tìm đ c l i gi i đápủ ọ ể ượ ố ủ ượ ờ ả
cho các câu h i GV đ t ra.ỏ ặ
•Đ i v i kênh ch : Làm đ c dàn bài tóm t t, n m đ c tr ng tâm, ýố ớ ữ ượ ắ ắ ượ ọ
chính c a t ng đo n. Đ i v i các câu h i, bài t p c n tìm các n i dungủ ừ ạ ố ớ ỏ ậ ầ ộ
c n thi t đ tr l i và gi i đáp các bài t p, th c hi n các bài th c hành.ấ ế ể ả ờ ả ậ ự ệ ự
•Đ i v i kênh hình: HS ph i bi t khai thác các đ c tr ng liên quan đ nố ớ ả ế ặ ư ế
đ a lí (tr l i đ c câu h i: Cái gì? đâu? T i sao đó?).ị ả ờ ượ ỏ Ở ạ ở
+ Trong quá trình h c nhà, HS c n s d ng SGK k t h p v i v ghi đ h cọ ở ầ ử ụ ế ợ ớ ở ể ọ
bài, chu n b bài m i v i m c đ t l c cao h n.ẩ ị ớ ớ ứ ộ ự ự ơ
Tóm l i, s d ng t t SGK là m t trong nh ng đi u ki n c a d y h c tíchạ ử ụ ố ộ ữ ề ệ ủ ạ ọ
c c, ph ng pháp s d ng SGK c a GV có tác d ng l n trong vi c rèn luy nự ươ ử ụ ủ ụ ớ ệ ệ
ph ng pháp s d ng SGK c a HS.ươ ử ụ ủ
1.3 Ví d minh h aụ ọ
Nghiên cứu SGK, điền các thông tin vào bảng sau:
---------------------------H t-------------------------ế
Bùi Văn Ti nếPage 4
Tên bài
Hình và bảng C.hỏi &
B.tập
Sơ
đồ Tranh
ảnh Bản
đồ
Bảng
số
liệu
Biểu
đồ
Bảng
kiến
thức
Giữa
bàiCuối
bài
...
Tổng số
