Giáo án địa lý 12 - Bài 4: Lịch sử hình thành và phát triển lãnh
thổ
I. Mục tiêu: Sau bài học, giáo viên giúp học sinh hiểu:
1. Kiến thức:
- Biết được lịch sử hình thành và phát triển lãnh thổ Việt Nam
diễn ra rất lâu dài và phức tạp trải qua 3 giai đoạn: giai đoạn
Tiền Cambri, giai đoạn Cổ kiến tạo và giai đoạn Tân kiến tạo.
- Biết được đặc điểm và ý nghĩa của giai đoạn Tiền Cambri.
2. Kĩ năng:
- Xác định được trên bản đồ Việt Nam các đơn vị nền móng ban
đầu của lãnh thổ Việt Nam. Sử dụng bảng Niên biểu địa chất.
3. Thái độ: Tôn trọng và tin tưởng vào cơ sở khoa học để tìm
hiểu nguồn gốc và quá trình phát triển lãnh thổ tự nhiên nước ta
trong mối quan hệ chặt chẽ với các hoạt động địa chất của Trái
Đất.
phương tiện dạy học:
- Bản đồ Địa chất khoáng sản Việt Nam.
- Bảng niên biểu địa chất.
- Các mẫu đá kết tinh, biến chất (nếu có).
- Các tranh ảnh minh họa về các mẫu khoáng vật, hóa đá, khai
thác mỏ,...
I. Hoạt động dạy và học:
A. ổn định tổ chức:
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
....................
B. Kiểm tra miệng: Có thể xem một số bài vẽ lược đồ của một
số học sinh đã chuẩn bị ở nhà
Khởi động: Trong cuốn:" Thiên nhiên Việt Nam", Giáo sư Lê Bá
Thảo viết: " Những đồi núi và đồng bằng, sông ngòi và bờ biển
nước ta không phải đã được cấu tạo nên một sớm, một chiều,
nhưng cũng không phải đã luôn luôn như cứ thế mà tồn tại".
Nhận định này có gì mâu thuẫn? Tại sao?
GV: Để có bề mặt lãnh thổ như ngày nay với 3/4 diện tích là đồi
núi, thì lãnh thổ nước ta đã trải qua 1 lịch sử phát triển lâu dài,
phức tạp, khi được nâng lên, khi bị sụt lún xuống. Những hiện
tượng đó diễn ra theo các giai đoạn khác nhau, nó không được tính
bằng tháng, năm như lịch sử phát triển của loài người mà được tính
bằng đơn vị hàng triệu.
Hoạt động của giáo viên và
học sinh
Nội dung chính
Hoạt động 1: Tìm hiểu về
bảng niên biểu địa chất.
Hình thức: Theo cặp.
? Đọc bài đọc thêm, bằng niên
biểu địa chất, hãy:
Kể tên các đại, các kỉ thuộc mỗi
đại.
Đại nào diễn ra thời gian dài
nhất, đại nào diễn ra trong thời
gian ngắn nhất?
- Sắp xếp các kỉ theo thứ tự thời
gian diễn ra từ ngắn nhất đến
dài nhất.
Một số HS trả lời, các HS khác
nhận xét, bổ xung.
GV nhận xét phần trình bày của
* Những giai đoạn chính trong
lịch sử hình thành và phát triển
lãnh thổ Việt Nam:
- Giai đoạn Tiền Cambri.
- Giai đoạn Cổ kiến tạo.
- Giai đoạn Tân kiến tạo.
HS và chuẩn kiến thức (Lịch sử
hình thành lãnh thổ nước ta
diễn ra trong thời gian dài và
chia thành 3 giai đoạn chính, ở
mỗi giai đoạn lại được chia
thành nhiều kỉ có nhiều đặc
điểm khác nhau...)
Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc
điểm giai đoạn Tiền Cambri:
Hình thức: Nhóm.
Bước 1: GV chia HS thành các
nhóm, giao nhiệm vụ cụ thể cho
từng nhóm.
? Quan sát lược đồ hình 5, nêu
đặc điểm của giai đoạn Tiền
Cambri theo dàn ý:
- Gồm những đại nào? kéo dài
bao lâu?
- Nhận xét về phạm vi lãnh thổ?
- Đặc điểm của các thành phần
tự nhiên?
1) Giai đoạn tiền Cambri:
Hình thành nền móng ban đầu
của lãnh thổ Việt Nam.
a) Đây là giai đoạn cổ nhất, kéo
dài nhất trong lịch sử phát triển
của lãnh thổ Việt Nam.
Thời gian bắt đầu cách đây 2 tỉ
năm, kết thúc cách đây 540 triệu
năm.
b) Chỉ diễn ra trong một phạm
vi hẹp trên phần lãnh thổ nước
ta hiện nay: các nền mảng cổ
như vòm sông Chảy, Hoàng
Liên Sơn, sông Mã, khối nhô
Bước 2: HS trong các nhóm trao
đổi, đại diện các nhóm trình
bày, các nhóm khác bổ sung ý
kiến.
Bước 3: GV nhận xét phần trình
bày của HS và kết luận các ý
đúng của các nhóm. GV đưa
thêm câu hỏi cho các nhóm:
- Các sinh vật giai đoạn Tiền
Cambri hiện nay còn xuất hiện ở
nước ta không?
(Không còn xuất hiện, vì đó là
các sinh vật cổ. Các loài tảo,
động vật thân mềm hiện nay
được tiến hóa từ các loài sinh
vật cổ thời kì Tiền Cambri ).
- Lãnh thổ địa phương em giai
đoạn này đã được hình thành
chưa ?
Hoạt động 3: Xác định các bộ
phận lãnh thổ được hình
thành trong giai đoạn Tiền
Kon Tum...
c) Các thành phần tự nhiên rất
sơ khai đơn điệu:
- Khí quyển rất loãng, hầu như
chưa có ôxi, chỉ có chất khí
amôniac, điôxit cácbon, nitơ,
hiđrô.
- Thủy quyển: hầu như chưa có
lớp nước trên mặt.
- Sinh vật: nghèo nàn: Tảo (tảo
lục, tảo đỏ), động vật thân mềm:
sứa, hải quỳ, thủy tức, san hô,
ốc...