Địa lý tự nhiên Việt nam
vị trí địa lí và lịch sử phát triển lãnh thổ
Giáo án địa lý 12 - Bài 2: Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ
i. Mục tiêu: Sau bài học, giáo viên giúp học sinh hiểu:
1. Kiến thức:
- Xác định được vị trí địa lí và hiểu được tính toàn vẹn của
phạm vi lãnh thổ nước ta.
- Đánh giá được ý nghĩa của vị trí địa lí đối với đặc điểm tự
nhiên, sự phát triển kinh tế- xã hội và vị thế của nước ta trên thế
giới.
2. Kĩ năng:
- Xác định được trên bản đồ Việt Nam hoặc bản đồ thế giới vị
trí và phạm vi lãnh thổ nước ta.
3. Thái độ: Củng cố thêm lòng yêu quê hương, đất nước, sẵn
sàng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
ii. phương tiện dạy học:
- Bản đồ tự nhiên Việt Nam.
- Bản đồ các nước Đông Nam á.
- Atlat địa lí Việt Nam.
- Sơ đồ phạm vi các vùng biển theo luật quốc tế (1982)
iii. Hoạt động dạy và học:
A. ổn định tổ chức:
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
....................
Khởi động: Giáo viên sử dụng bản đồ và các mẫu bìa (ghi tọa độ
các điểm cực)
- Hãy gắn tọa độ địa lí của cực Bắc, cực Nam lên bản đồ và nêu ý
nghĩa về mặt tự nhiên của vị trí địa lí.
- Nước nào sau đây có đường biên giới dài nhất với nước ta: Lào,
Trung Quốc, Campuchia.
GV: Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ là những yếu tố góp
phần hình thành nên đặc điểm chung của thiên nhiên và có ảnh
hưởng sâu sắc đến hoạt động kinh tế- xã hội nước ta.
Hoạt động của giáo viên và Nội dung chính
học sinh
Hoạt động 1: Xác định vị trí địa 1) Vị trí địa lí:
lí nước ta. Hình thức: Cả lớp - Nằm ở rìa phía đông của bán
? Quan sát bản đồ các nước đảo Đông dương, gần trung tâm
Đông Nam á, trình bày đặc khu vực Đông Nam á
điểm vị trí địa lí của nước ta - Hệ tọa độ địa lí:
theo dàn ý:
- Các điểm cực Bắc, Nam, + Vĩ độ: 23023' B - 8034' B (kể cả đảo 23023' B - 6050' B)
Đông, Tây trên đất liền và tọa
độ địa lí các điểm cực. + Kinh độ: 10209' Đ - 109024' Đ (kể cả đảo 1010 Đ - 117020' Đ)
- Các nước láng giềng trên đất
liền và trên biển.
Một HS chỉ trên bản đồ để trả
lời, các HS khác nhận xét, bổ
sung.
2) Phạm vi lãnh thổ: GV chuẩn kiến thức.
a) Vùng đất: Hoạt động 2: Xác định phạm
vi vùng đất của nước ta.
- Diện tích đất liền và các hải đảo 331.212 km2. Hình thức: Cả lớp.
- Biên giới: ? Cho biết phạm vi lãnh thổ
nước ta bao gồm những bộ + Phía Bắc giáp Trung Quốc
phận nào? Đặc điểm vùng đất ? 1300 km
Chỉ trên bản đồ 2 quần đảo lớn + Phía Tây giáp Lào 2100 km.
nhất của Việt Nam? Thuộc tỉnh Campuchia hơn 1100 km.
nào? + Phía Đông và Nam giáp biển
Một HS lên bảng trình bày và 3260 km.
xác định vị trí giới hạn phần đất - Nước ta có 4000 đảo lớn
liền trên bản đồ Tự nhiên Việt nhỏỏHtong đó có hai quần đảo
Nam, GV chuẩn kiến thức. Trường Sa (Khánh Hòa), Hoàng
Sa (Đà Nẵng)
b) Vùng biển: Diện tích khoảng 1 triệu km2 gồm vùng nội thủy, Hoạt động 3: Xác định phạm
lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế vi vùng biển của nước ta.
và vùng thềm lục địa. Hình thức: Cá nhân
- Cách 1: Đối với HS khá giỏi:
? Đọc SGK kết hợp quan sát sơ
đồ phạm vi các vùng biển theo
luật quốc tế, xác định giới hạn
của các vùng biển của nước ta.
- Một HS trả lời, các HS khác
nhận xét, bổ sung.
- Một HS trả lời, các HS khác c) Vùng trời: Khoảng không gian
đánh giá phần trình bày của
bao trùm trên lãnh thổ. bạn.
- Cách 2: Đối với HS trung bình
yếu:
GV vừa vẽ, vừa thuyết trình về
các vùng biển ở nước ta sau đó
yêu cầu HS trình bày lại giới
hạn của vùng nội thủy, lãnh hải,
3. ý nghĩa của vị trí địa lí: vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng
đặc quyền kinh tế và vùng thềm
lục địa.
Hoạt động 4: Đánh giá ảnh
hưởng của vị trí địa lí tới tự
nhiên, kinh tế, văn hóa - xã
hội và quốc phòng nước ta.
a) ý nghĩa về tự nhiên: Hình thức: Nhóm.
- Thiên nhiên mang tính chất Bước 1: GV chia HS thành các
nhiệt đới ẩm gió mùa. nhóm giao nhiệm vụ cụ thể cho
- Đa dạng về động- thực vật, từng nhóm.
nông sản. - Nhóm 1, 2, 3: Đánh giá những
- Nằm trên vành đai sinh thuận lợi và khó khăn của vị trí
khoáng, nên có nhiều tài nguyên địa lí tới tự nhiên nước ta.
GV gợi ý: Cần đánh giá ảnh khoáng sản.
hưởng của vị trí địa lí tới cảnh - Có sự phân hóa đa dạng về tự
quan, khí hậu, sinh vật, khoáng nhiên: phân hóa Bắc - Nam,
sản. Đông - Tây, thấp - cao.
Khó khăn: bão, lũ lụt, hạn hán,...
b) ý nghĩa về kinh tế, văn hóa -
xã hội và quốc phòng:
- Nhóm 4, 5 ,6: Đánh giá ảnh - Về kinh tế:
hưởng của vị trí địa lí tới kinh + Có nhiều thuận lợi để phát
tế, văn hóa - xã hội và quốc triển cả về giao thông đường bộ,
phòng của nước ta. đường biển, đường không với
Bước 2: HS trong các nhóm các nước trên thế giới. Tạo điều
trao đổi, đại diện các nhóm kiện thực hiện chính sách mở
trình bày, các nhóm khác bổ cửa, hội nhập với các nước trong
sung ý kiến. khu vực và trên thế giới.
Bước 3: GV nhận xét phần trình + Vùng biển rộng lớn, giàu có
bày của HS và kết luận các ý phát triển các ngành kinh tế (
đúng của mỗi nhóm. khai thác nuôi trồng, đánh bắt
hải sản, giao thông biển, du ? Trình bày những khó khăn của
lịch). vị trí địa lí tới kinh tế - xã hội
nước ta? - Về văn hóa - xã hội: thuận lợi
- Một HS trả lời, các HS khác cho nước ta chung sống hòa
nhận xét, bổ sung. bình, hợp tác hữu nghị và cùng
phát triển với các nước láng - GV chuẩn kiến thức: (Nước ta
giềng và các nước trong khu vực diện tích không lớn, nhưng có
Đông Nam á. đường biên giới trên bộ và trên
biển kéo dài. Hơn nữa trên biển - Về chính trị và quốc phòng: vị
Đông chung với nhiều nước. trí quân sự đặc biệt quan trọng
Việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của vùng Đông Nam á.
gắn với vị trí chiến lược của
nước ta. Sự năng động của các
nước trong và ngoài khu vực đã
đặt nước ta vào tình thế vừa
phải hợp tác cùng phát triển,
vừa phải cạnh tranh quyết liệt
trên thị trường thế giới).
IV. Đánh giá: Hãy ghép mỗi ý ở cột bên trái với mỗi ý ở cột bên
phải sao cho phù hợp.
1. Nội thủy A. Là vùng thuộc chủ quyền quốc gia
trên biển có chiều rộng 12 hải lí.
2. Lãnh hải B. Là vùng tiếp giáp với đất liền, phía
trong đường cơ sở.
3. Vùng tiếp giáp C. Là vùng biển nước ta có quyền thực
lãnh hải hiện các biện pháp để bảo vệ an ninh,
kiểm soát thuế quan,...
4. Vùng đặc quyền D. Vùng nhà nước có chủ quyền hoàn
kinh tế toàn về kinh tế nhưng các nước khác
vẫn được tự do về hàng hải và hàng
không.
V. hoạt động nối tiếp: Làm câu hỏi 1, 2 trong SGK.
h n ã l i à o g n
n ạ h i ớ i G
i ả h
n ạ h i ớ i G
c ặ đ g n ù v
ơ c g n ờ ư Đ
ở s
g n ù v i à o g n
n ạ h i ớ i G
ờ b g n ờ ư Đ
n ể i b
VI. phụ lục: Phạm vi các vùng biển theo luật quốc tế (1982).
Mặt nước đại dương
i ộ N
y ủ h t
n ã L
n ù V h
g
12 hải 12 hải Vùng nước đặc quyền kinh tế
lí lí (200 hải lí)
Vùng thềm lục địa pháp lí theo
luật biển (1982)
Bài 3: thực hành: vẽ lược đồ việt nam
I. Mục tiêu: Sau bài học, giáo viên giúp học sinh hiểu:
2. Kiến thức:
- Hiểu được cách vẽ lược đồ Việt Nam bằng việc sử dụng hệ
thống ô vuông (hệ thống kinh, vĩ tuyến). Xác định được vị trí
địa lí nước ta và một số đối tượng địa lí quan trọng.
2. Kĩ năng:
- Vẽ được tương đối chính xác lược đồ Việt Nam (phần trên đất
liền) và một số đối tượng địa lí.
II. phương tiện dạy học:
- Bản đồ hành chính Việt Nam.
- Bản đồ tự nhiên Việt Nam.
- Bản đồ trống Việt Nam.
- Atlat địa lí Việt Nam.
III. Hoạt động dạy và học:
A. ổn định tổ chức:
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
....................
Kiểm tra bài cũ:
Câu 1: Nêu ý nghĩa của vị trí địa lí Việt Nam ?
Hoạt động 1: Vẽ khung ô vuông.
hình thức: Cả lớp
- Bước 1: Vẽ khung ô vuông.
GV hướng dẫn HS vẽ khung ô vuông gồm 32 ô, đánh số thứ tự
theo trật tự theo hàng từ trái qua phải ( từ A đến E), theo hàng dọc
từ trên xuóng dưới ( từ 1 đến 8), để vẽ nhanh có thể dùng thước dẹt
30 cm để vẽ, các cạnh của mỗi ô vuông bằng chiều ngang của
thước (3,4 cm).
- Bước 2: Xác định các điểm khống chế và các đường khống chế.
Nối lại thành khung khống chế hình dáng lãnh thổ Việt Nam (phần
đất liền).
- Bước 3: Vẽ từng đọan biên giới (vẽ nét đứt-----), vẽ đường bờ
biển (có thể dùng màu xanh nước biển để vẽ).
- Bước 4: Dùng các kí hiệu tượng trưng đảo san hô để vẽ các quần
đảo Hoàng Sa (ô E4) và Trường Sa (ô E8).
- Bước 5: Vẽ các sông chính (Các dòng sông và bờ biển có thể tô
màu xanh nước biển).
Hoạt động 2: Điền tên các dòng sông, thành phố, thị xã lên
lược đồ.
Hình thức: Cá nhân.
- Bước 1: GV quy ước cách viết địa danh.
+ Tên nước: Chữ in đứng.
+ Tên thành phố, quần đảo: Viết in hoa chữ cái đầu, viết song song
với cạnh ngang của khung lược đồ. Tên sông viết dọc theo dòng
sông.
- Bước 2: Dựa vào atlat địa lí Việt Nam xác định vị trí các thành
phố, thị xã.
- Xác định vị trí các thành phố ven biển: Hải Phòng gần 210 B, Thanh Hóa: 19045' B, Vinh: 18045' B, Đà Nẵng: 160 B, Thành phố Hồ Chí Minh: 100 49' B,..
- Xác định vị trí các thành phố trong đất liền:
+ Kon Tum, Plâycu, Buôn Ma Thuột đều nằm trên kinh tuyến 1080
Đ.
+ Lào Cai, Sơn La nằm trên kinh tuyến 1040 Đ.
+ Lạng Sơn, Tuyên QUang, Lai Châu đều nằm trên vĩ tuyến 220B.
+ Đà Lạt nằm trên vĩ tuyến 120 B.
- Bước 3: HS điền tên các thành phố, thị xã vào lược đồ.
IV. Đánh giá:
Nhận xét một số bài vẽ của HS, biểu dương những HS có bài làm
tốt, rút kinh nghiệm những lỗi cần phải sửa chữa.
