TÀI CHÍNH DOANH NGHI PỆ TÀI CHÍNH DOANH NGHI PỆ
Chuyên đề
THỊ TRƯỜNG HIỆU QUẢ
12/12/2009 12/12/2009
1
Danh sách nhóm 2- K 18 NH Đêm 5
ị ị
ư ằ
ng
Lê Th Thuỳ Dung Võ Th Nh H ng Chung Đoàn Kim Hoàng Lê Th H ng Đinh Ng c Tr ườ Đ ng H Uy n Ng c Tuy n ề ể
ị ườ ọ ồ
ặ
ọ
2
N I DUNG THUY T TRÌNH N I DUNG THUY T TRÌNH
Ộ Ộ
Ế Ế
Th tr Đ nh nghĩa v ề Th tr Đ nh nghĩa v ề
ị ườ ị ườ
ị ị
ng hi u qu ệ ng hi u qu ệ
ả ả
ng hi u qu - ng hi u qu -
ị ườ ị ườ
ệ ệ
ả ả
Th tr Các hình th c c a ứ ủ Th tr Các hình th c c a ứ ủ t Nam Liên h TTCK Vi ệ t Nam Liên h TTCK Vi ệ
ệ ệ
Các bài toán đ đ i v i GĐ Tài chính ố ố ớ Các bài toán đ đ i v i GĐ Tài chính ố ố ớ
ng hi u ng hi u
ề ả ề ả
ậ ậ
Th tr thuy t ế Th tr thuy t ế
ị ườ ị ườ
ệ ệ
Các tranh lu n v gi Các tranh lu n v gi quảquả
Sáu bài h c c a th tr Sáu bài h c c a th tr
ọ ủ ọ ủ
ị ườ ị ườ
ng hi u qu ệ ng hi u qu ệ
ả ả
3
ị ị
ả ả
ế ế
ả ả
ệ
ạ ấ ạ ấ t c các thông tin m i đ u đ t c các thông tin m i đ u đ ắ ứ ắ ứ ị ườ ị ườ ườ ườ
i đó, m i thông tin ọ ạ i b t kỳ n i mà t c x lý m t cách hi u qu , ơ ả n i mà t i b t kỳ ơ c ượ ớ ề ấ ả c ấ ả ượ ớ ề ng n m b t,t c thì ng n m b t,t c thì ng. ng.
ng hi u qu Đ nh nghĩa th tr ệ ị ườ Đ nh nghĩa th tr ng hi u qu ệ ị ườ thuy t c a lý thuy t thuy t TTQH: là m t gi Gi ế ế ủ ả ộ ả Gi thuy t c a lý thuy t thuy t TTQH: là m t gi ế ế ủ ả ộ ả ng có tính tài chính cho r ng giá c trên th tr ị ườ ằ ng có tính tài chính cho r ng giá c trên th tr ị ườ ằ t là TTCK ph n ánh đ y đ ch t đ u c , đ c bi ủ ầ ả ệ ơ ặ ấ ầ ch t đ u c , đ c bi t là TTCK ph n ánh đ y đ ủ ầ ệ ơ ặ ả ấ ầ t, hay nói cách khác là ph n m i thông tin đã bi ả ế ọ t, hay nói cách khác là ph n m i thông tin đã bi ả ế ọ nh đ y đ kỳ v ng c a các NĐT. ầ ủ ủ ọ ả nh đ y đ kỳ v ng c a các NĐT. ầ ủ ủ ọ ả M t TTHQ là th tr ng mà t ị ườ ộ đ ử ượ ộ th i đi m nào, t ể ờ th i đi m nào, t ể ờ nh ng ng ữ nh ng ng ữ đ ả ượ đ ả ượ
ả ị ườ ả ị ườ
4
Giá c ph n ánh đ y đ t
t c nh ng thông tin i tham gia th tr ắ i tham gia th tr ắ c ph n ánh vào trong giá c th tr c ph n ánh vào trong giá c th tr ả ầ ủ ấ ả ữ ả
M c đích c a h c thuy t ế M c đích c a h c thuy t ế
ủ ọ ủ ọ
ụ ụ
ả ờ ả ờ
ỏ ạ ỏ ạ t l ố ạ t l ố ạ
i sao m t th tr ộ i sao m t th tr ộ i lo i b đ ạ i lo i b đ ạ
ợ ợ
i cho câu h i t i cho câu h i t ộ ộ ậ ậ
ệ ệ
ả ả ươ ươ
ộ ộ
ữ ữ
ả ủ ả ủ
ấ ấ
ướ ướ
ẫ ẫ
5
ng tài Tr l • Tr l ị ườ ng tài ị ườ c tình chính ho t đ ng t ỏ ượ ạ c tình chính ho t đ ng t ỏ ượ ạ i nhu n quá cao trong m t th i gian tr ng l ờ ộ ạ i nhu n quá cao trong m t th i gian tr ng l ờ ộ ạ dài.dài. ng hi u thuy t th tr B c ng u nhiên: gi • B c ng u nhiên: gi ị ườ ế ẫ ướ thuy t th tr ng hi u ị ườ ế ẫ ướ ng pháp đ phân tích qu đ a ra m t ph ể ả ư ng pháp đ phân tích qu đ a ra m t ph ả ư ể ng đ u di n bi n giá c c a nh ng th tr ầ ị ườ ả ủ ế ể di n bi n giá c c a nh ng th tr ng đ u ầ ế ể ị ườ ả ủ ng ch c, theo đó giá c c a th tr c có t ị ườ ổ ơ ứ ch c, theo đó giá c c a th tr c có t ng ị ườ ổ ơ ứ ng và không th d này lên xu ng th t th ể ự ườ ố ng và không th d này lên xu ng th t th ể ự ườ ố c ng u nhiên c nh nh ng b c đ ki n tr ư ữ ướ ượ ế c nh nh ng b c đ ki n tr c ng u nhiên ư ữ ướ ượ ế trong m t kho ng th i gian. ờ ả ộ trong m t kho ng th i gian. ờ ộ ả
Các hình th c c a TTHQ Các hình th c c a TTHQ
ứ ủ ứ ủ
ả ả
ể ể
ứ ứ
ng hi u qu d ng y u (Weak Form ng hi u qu d ng y u (Weak Form
ệ ệ
ị ườ ị ườ
ả ạ ả ạ
ế ế
ng hi u qu d ng v a (Semi-strong ng hi u qu d ng v a (Semi-strong
ị ườ ị ườ
ả ạ ả ạ
ừ ừ
ệ ệ
ng hi u qu d ng m nh (Strong Form ng hi u qu d ng m nh (Strong Form
ị ườ ị ườ
ệ ệ
ạ ạ
c ph n ánh trong Căn c m c đ thông tin đ Căn c m c đ thông tin đ ứ ứ ượ ộ c ph n ánh trong ứ ứ ượ ộ t các hình th c giá ch ng khoán đ phân bi ệ ứ giá ch ng khoán đ phân bi t các hình th c ệ ứ TTHQ: TTHQ: Th tr Th tr Efficiency Market) Efficiency Market) Th tr Th tr Form Efficiency Market) Form Efficiency Market) Th tr ả ạ Th tr ả ạ Efficiency Market) Efficiency Market)
6
ị ườ ị ườ
ả ạ ả ạ
ng hi u qu d ng y u Th tr ế ệ ng hi u qu d ng y u Th tr ế ệ (Weak - form efficiency market) (Weak - form efficiency market)
ữ ữ
ứ ứ ứ ự ứ ự
ể
ể
đó tìm ki m l
c ượ i nhu n ậ có th dùng ể ầ ư ơ ả đ xác đ nh th giá c a c ủ ổ ị ị i nhu n siêu ậ
ể ừ
ế
ợ
Giá ch ng khoán ph n ánh nh ng thông tin ả Giá ch ng khoán ph n ánh nh ng thông tin ả ch a đ ng trong h s giá c quá kh . ả ứ ồ ơ ch a đ ng trong h s giá c quá kh . ả ứ ồ ơ Phân tích k thu t không th áp d ng đ ụ ể ậ ỹ c l ng h p này đ có đ trong tr ườ ượ ợ ợ siêu ng ch. Nh ng nhà đ u t ư ạ phân tích c b n phi u đ t ế ng ch. ạ
7
ị ườ ị ườ
ng hi u qu d ng v a ừ ng hi u qu d ng v a ừ
ả ạ ả ạ
ệ ệ
Th tr Th tr (Semi strong - form efficiency market) (Semi strong - form efficiency market)
ả ả
ứ ứ
ả ả ố ộ ố ộ
ề ề
i b t ạ ấ i b t ạ ấ i nhu n siêu ng ch nào cho nhà đ u t ầ ư i nhu n siêu ng ch nào cho nhà đ u t ầ ư
Giá ch ng khoán ph n ánh c giá quá kh và ứ Giá ch ng khoán ph n ánh c giá quá kh và ứ c công b r ng rãi (giá s các thông tin đ ẽ ượ c công b r ng rãi (giá s các thông tin đ ượ ẽ c b t kỳ thông tin công khai đi u ch nh tr ấ ướ ỉ đi u ch nh tr c b t kỳ thông tin công khai ấ ướ ỉ nào trong m t kho ng th i gian c th ). ụ ể ờ ả ộ nào trong m t kho ng th i gian c th ). ụ ể ờ ả ộ Các phân tích c b n s không mang l ơ ả ẽ Các phân tích c b n s không mang l ơ ả ẽ kỳ l ợ kỳ l ợ trong tr trong tr
ạ ậ ạ ậ ng h p này ợ ng h p này ợ
ườ ườ
8
ị ườ ị ườ
ng hi u qu d ng m nh ả ạ ng hi u qu d ng m nh ả ạ
ệ ệ
Th tr ạ Th tr ạ (Strong - form efficiency market) (Strong - form efficiency market)
t c thông tin có th có t c thông tin có th có
ả ả
ấ ả ấ ả
ể ể
ứ ứ
Giá c ph n ánh t ả Giá c ph n ánh t ả c.ượ c.ượđ đ Thông tin trong quá kh , các thông tin công Thông tin trong quá kh , các thông tin công khai và các thông tin riêng bi khai và các thông tin riêng bi
tệ tệ
Trong th tr
ng s không ai ki m đ
ẽ
c ế phân tích c b n
ậ
ạ
ượ ơ ả
ừ
ị ườ l i nhu n siêu ng ch t ợ l n phân tích k thu t. ẫ
ậ
ỹ
9
Các mô hình phân tích
Phân tích k thu t ậ ỹ Phân tích c b n ơ ả
10
So sánh ba hình th c TTHQ
ứ
tr tr
tr tr
tr tr
ườ ườ
ườ ườ
ườ ườ
ng ng qu ả qu ả
ng ng qu ả qu ả
ng ng qu ả qu ả
Th ị Th ị hi u ệ hi u ệ d ng ạd ng ạ Y uế
Th ị Th ị hi u ệ hi u ệ d ng V a ừ ạ d ng V a ừ ạ
Th ị Th ị hi u ệ hi u ệ d ng M nh ạ d ng M nh ạ
ạ ạ
ấ
ấ
ề
l
ượ
ứ ượ
thông T t c ả c tin đã đ ượ c ượ công khai đ ph n ánh trong ả hi n giá c a c ủ ổ ệ phi u ế
11
T t c thông ả tin v giá và kh i ng ố giao d ch trong ị c quá kh đ ph n ánh trong ả hi n giá c a c ủ ổ ệ phi u ế
T t c thông ả ấ c công tin đ ượ b công khai ố thông hay tin t đ c riêng bi ệ ượ ph n ánh trong ả hi n giá c a c ủ ổ ệ phi u ế
ng Th tr ị ườ ng Th tr ị ườ hi u qu ả ệ hi u qu ệ ả d ng ạd ng ạ Y uế
ng Th tr ị ườ ng Th tr ị ườ hi u qu ả ệ hi u qu ệ ả d ng V a ừ ạ d ng V a ừ ạ
ng Th tr ị ườ ng Th tr ị ườ hi u qu ả ệ hi u qu ệ ả d ng M nh ạ ạ d ng M nh ạ ạ
ườ
ườ
ườ
ạ ằ ụ
Không th đánh ể b i th tr ng ị ạ b ng vi c s ử ệ ằ nh ng d ng ữ ụ thông tin đ c ượ công b công ố khai
Không th đánh ể b i th tr ng ị b ng vi c s ử ệ d ng b t kỳ ấ thông tin đ c ượ công b công ố khai hay thông tin riêng bi
Không th đánh ể b i th tr ng ị ạ b ng vi c s ử ệ ằ nh ng d ng ữ ụ thông tin v giá ề ng kh il và ố ượ d ch giao ở ị trong quá kh ứ
t ệ
12
t Nam: t Nam:
ng ch ng khoán Vi Th tr ệ ứ ị ườ Th tr ng ch ng khoán Vi ệ ứ ị ườ hi u qu y u- v a – m nh? ừ ệ hi u qu y u- v a – m nh? ừ ệ
ả ế ả ế
ạ ạ
ệ
ả ạ
ế
c m i
ả
ướ
ỗ
Th tr ng hi u qu d ng y u ị ườ Ch ng c : ứ ứ 1. Có nh ng chu kỳ tăng gi m giá: tr ữ ả ổ ứ
l n tr c t c, ầ
2. Tâm lý - tài chính hành vi 3. Y u t 4. T n t
ng.
ế ố ầ ơ ồ ạ
đ u c nhi u ề i nh ng kho n thu nh p b t th ả
ữ
ậ
ấ
ườ
13
CAÙC BAØI TOAÙN ÑOÁ VAØ CAÙC BAÁT THÖÔØNG COÙ YÙ NGHÓA GÌ ÑOÁI VÔÙI GIAÙM ÑOÁC TAØI CHÍNH? o Caùc nhaø nghieân cöùu ñaõ keát luaän raèng giaû thuyeát thò tröôøng hieäu quaû laø moät moâ taû khaù toát cuûa thöïc teá.
o Chöùng cöù veà thò tröôøng hieäu quaû maïnh ñeán noãi baát cöù nghieân cöùu choáng laïi naøo cuõng ñeàu bò xem xeùt vôùi moät nghi ngôø.
14
o Tuy nhieân coù caùc chöùng cöù veà caùc baát thöôøng maø caùc nhaø ñaàu tö roõ raøng ñaõ khoâng khai thaùc ñöôïc.
CAÙC BAØI TOAÙN ÑOÁ VAØ CAÙC BAÁT THÖÔØNG COÙ YÙ NGHÓA GÌ ÑOÁI VÔÙI GIAÙM ÑOÁC TAØI CHÍNH? o Caùc nhaø ñaàu tö ñaõ töøng chöùng kieán moät baøi toaùn ñoá nhö vaäy: tyû suaát sinh lôïi cao moät caùch treân bình thöôøng cuûa chöùng khoaùn cuûa caùc doanh nghieäp nhoû.Coù theå giaûi thích töø moät trong ba lyù do sau ñaây:
Thöù nhaát, coù theå laø caùc nhaø ñaàu tö ñaõ yeâu caàu moät TSSL mong ñôïi cao hôn töø caùc doanh nghieäp nhoû ñeå ñeàn buø cho yeáu toá ruûi ro naøo ñoù maø khoâng 15 ñöôïc ghi laïi trong moâ hình ñònh giaù taøi saûn voán ñôn giản.
CAÙC BAØI TOAÙN ÑOÁ VAØ CAÙC BAÁT THÖÔØNG COÙ YÙ NGHÓA GÌ ÑOÁI VÔÙI GIAÙM ÑOÁC TAØI CHÍNH? Thöù hai, thaønh quaû cao hôn cuûa caùc doanh nghieäp nhoû coù theå chæ laø moät truøng hôïp ngaãu nhieân.
Thöù ba, coù moät ngoaïi leä quan troïng cuûa lyù thuyeát thò tröôøng hieäu quaû, theo ñoù cung caáp cho nhaø ñaàu tö cô hoäi ñeå taïo tyû suaát sinh lôïi cao. Neáu coù caùc baát thöôøng nhö vaäy baïn seõ tìm thaáy caùc nhaø ñaàu tö saün saøng taän duïng chuùng.
16
CAÙC BAØI TOAÙN ÑOÁ VAØ CAÙC BAÁT THÖÔØNG COÙ YÙ NGHÓA GÌ ÑOÁI VÔÙI GIAÙM ÑOÁC TAØI CHÍNH? Caùc nhaø ñaàu tö coù ñaùp öùng chaäm vôùi thoâng tin môùi khoâng?
Caùc baøi toaùn ñoá vaø caùc baát thöôøng khaùc: Tssl trong thaùng 1 coù veû cao hôn trong caùc thaùng khaùc, trong ngaøy thöù hai coù veû thaáp hôn caùc ngaøy khaùc trong tuaàn, vaø haàu heát tssl trong ngaøy ñeán vaøo luùc ñaàu ngaøy vaø cuoái ngaøy.
17
Sau ñaây laø hai thí duï veà vieäc chaäm treã roõ reät trong phaûn öùng vôùi caùc tin
töùc.
CAÙC BAØI TOAÙN ÑOÁ VAØ CAÙC BAÁT THÖÔØNG COÙ YÙ NGHÓA GÌ ÑOÁI VÔÙI GIAÙM ÑOÁC TAØI CHÍNH?
ầ
ầ
ầ
ổ ổ
ườ ủ
ầ
ệ ượ
ắ ố
ộ
ườ
ứ
ữ
ớ
ấ ằ
ế
ớ
18
Bài toán phát hành m i ớ : Khi các DN l n đ u tiên phát hành c ph n ra công chúng, các nhà ng đ xô đ n mua. Tính trung bình, đ u t th ế ầ ư ườ c c ph n i đ may m n mua đ nh ng ng ữ ổ ượ c m t lãi v n ngay l p t c. th c hi n đ ậ ứ ự i đã Tuy nhiên, Loughran và Ritter, là ng nghiên c u các phát hành m i gi a 1970 và 19 90, tìm th y r ng các món lãi s m này đã bi n thành l
.ỗ
ộ
ổ
ệ ầ
ự ớ
ổ ả
ụ ổ
ủ
ng t
ế ụ
ự
ổ
ị
ầ ủ ướ i tiêu chu n t
ng t
ả ướ
CAÙC BAØI TOAÙN ÑOÁ VAØ CAÙC BAÁT THÖÔØNG COÙ YÙ NGHÓA GÌ ÑOÁI VÔÙI GIAÙM ÑOÁC TAØI CHÍNH? T ng c ng trong 5 năm theo sau vi c phát hành ra công chúng ban đ u các c ph n đã th c ầ h n kho ng 30% so v i hi n có thành qu t ệ ả ệ ơ m t danh m c c ph n c a các DN có quy mô ầ ộ . Loughran và Ritter ti p t c theo dõi t ươ các phát hành c ph n c a các DN đã giao d ch c đây và tìm th y các ngoài công chúng tr ấ trong vòng thành qu d ự ẩ ươ 5 năm sau phát hành.
19
Hình 18.7 Tyû suaát sinh lôïi töø 1970 ñeán 1990 trong moãi kyø 5 naêm theo sau phaùt haønh, ñoái chieáu vôùi tyû suaát sinh lôïi töø moät maãu caùc doanh nghieäp töông öùng khoâng phaùt haønh.
20
i
CAÙC BAØI TOAÙN ÑOÁ VAØ CAÙC BAÁT THÖÔØNG COÙ YÙ NGHÓA GÌ ÑOÁI VÔÙI GIAÙM ÑOÁC TAØI CHÍNH? Bài toán công b t
Có v các nhà đ u t
ấ ố ỷ
đã không nh n bi su t sinh l ợ : Có kho ng ả t nh t 10% c ph n c a các DN có tin t c TSSL t ố ổ ấ ứ ầ ủ t tr i thành qu c a các c ph n có thành qu v ầ ổ ả ủ ả ượ ộ có tin t c x u nh t h n 4% trong vòng 2 tháng theo ấ ơ ứ ấ sau công b .ố ẻ ầ ư ế ậ ậ
ủ ủ ệ ầ
ố ộ ố ọ ậ
ế ế
21
t ngay l p t c ý nghĩa đ y đ c a vi c công b TSSL và ch ỉ ứ v n nh n ra khi có thêm thông tin.M t s h c gi ả ẫ đang tìm ki m m t lý thuy t thay th có th gi i ể ả ộ ng rõ r t này. thích các b t th ệ ườ ế ấ
Hình 18.8 Caùc thu nhaäp cao treân bình thöôøng tích luõy cuûa caùc doanh nghieäp trong thôøi gian 60 ngaøy sau khi coâng boá tssl trong quyù.
Tyû suaát sinh lôïi treân bình thöôøng tích luõy
4
2
10 9 8 7 6
0
2
5 4 3 2 1
4
Soá ngaøy tieáp theo coâng boá 22 tyû suaát sinh lôïi
0
20
40 60
CAÙC BAØI TOAÙN ÑOÁ VAØ CAÙC BAÁT THÖÔØNG COÙ YÙ NGHÓA GÌ ÑOÁI VÔÙI GIAÙM ÑOÁC TAØI CHÍNH?
ệ
ướ
ả ứ
ả
ể
ư
ạ
ườ
ể
ế
ầ ư
ả ứ
ả
ớ
ế
ị ườ ả ứ
ệ ướ
ả ứ
ng ph n ng thái quá này Hi n nay, khuynh h có th đúng, nh ng nó không giúp gi i thích bài toán dài h n khác. Tr khi có 1 lý thuy t v ế ề ừ i có th cho ta bi t khi nào tính cách con ng ph n ng th p và khi nào ph n các nhà đ u t ấ ng thái quá, chúng ta có th b ng lòng v i lý ể ằ ứ ng hi u qu mà theo lý thuy t thuy t th tr ế i m c và các ph n ng này các ph n ng d thái quá đ u có kh năng b ng nhau. ả ề
ả ứ ằ
23
ợ
ậ ề t c các nhà đ u t
ậ
ầ ư ề
ế ấ ả
Các tranh lu n v TTHQ - Tính h p lý N u t ế
ầ
ư
ậ
ằ
ế t c m i ng
ậ ả ứ
ữ
ậ
i hành đ ng t
ươ
ườ ng tr l
ạ ộ ơ
ạ
24
tr ng thái n đ nh
ở ạ i, TTHQ là m t c ch t .
đ u ch p nh n gi ả ấ thuy t TTHQ thì h s không còn quan tâm đ n ế ọ ẽ ớ ữ giá c không còn ph n các thông tin m i n a ả ả ánh đ y đ các thông tin này. Nh ng theo các ủ nhà lý thuy t TTHQ thì l p lu n r ng không i đ u ph n ng nh th , ph i t ư ế ườ ề ả ấ ả ọ h n n a n u có nh th thì s có nh ng ng i ườ ẽ ư ế ữ ế ơ c l i nhu n th ng d d a trên các thông thu đ ư ự ặ ượ ợ ng tin cũ khi n cho nhi u ng ộ ề ế và k t qu là th tr i tr ng thái t ị ườ ả ế ự hi u qu . Tóm l ế ự ả ệ giám sát và ở ạ
ổ
ị
Các tranh lu n v TTHQ - Tính h p lý
ậ ề
ợ
Trong s nh ng ng ố
ữ
ặ ị ườ ơ i tham gia th tr ườ ạ
ậ ế ằ
ể ườ ự ấ ươ
ư ằ
ự c l ượ ợ
ng s có ẽ m t s ho c nhanh nh y, thông minh h n ho c có ặ ộ ố r t nhi u ngu n l c thu nh p thông tin nh m ồ ấ ng trong t ng lai thì gi m thi u nh ng b t th ữ ả i là có không ít đi u gì s x y ra? Câu tr l ẽ ả ề ả ờ ng và s c nh i nh v y trên th tr nh ng ng ự ạ ư ậ ườ ữ ị ườ tranh gi a h s t o ra c ch t ki m soát, t ự ơ ọ ẽ ạ ữ ế ự ể i nhu n th ng s cao. cân b ng đ không có l ể ặ ậ ợ i có s nh y bén và Tuy nhiên m t s r t ít ng ạ ườ ộ ố ấ i nhu n cao t có th thu đ kh năng đ c bi ậ ể ệ ặ ả h n nh ng ng i. i còn l ạ ườ ữ ơ
25
Các tranh lu n v TTHQ - Tính h p lý
ậ ề
ợ
i thích đ
thuy t TTHQ đã không gi
ả
ế
ượ
c ng
ế
ệ
ữ
ụ
ượ
ỏ
ế
ữ
Gi ả m t cách thuy t ph c nh ng hi n t ộ nh sau: ư Gi thuy t TTHQ t ả ế
ự ả
đ o ng ằ
ữ ề
ị ườ
ở
ộ ể ả
ồ ự
26
ra đúng v i nh ng c ổ ớ phi u riêng r ch không hoàn toàn đúng v i ẽ ớ ứ toàn b th tr ng. TTCK trong dài h n có ạ ị ườ ộ c rõ r t mà nh ng bi n đ ng t ệ ượ ộ ế h c cho r ng đó là k t qu nhi u nhà kinh t ế ọ ả ế i c a tâm lý chung c a h u h t nh ng ng ườ ữ ủ ủ ế ầ tham gia th tr ng b nh ng. Khi th tr ị ả ị ườ ng b i làn sóng tâm lý trên thì không m t h ưở n l c cá nhân nào có đ ngu n l c đ đ o ủ ỗ ư c.ượ ng
Các tranh lu n v TTHQ - Tính h p lý
ậ ề
ợ
ả
ứ
ự ụ
ẽ ủ
ờ
ả
ả ụ ư
ỹ ừ
ạ ể ứ
th tr ở ị ườ
ự
ệ
ủ
S s t gi m m nh m c a giá c ch ng khoán trong th i đi m nào đó ví d nh đã x y 15 tháng 10 ng ch ng khoán M t ra đ n ngày th Hai đen t i 19 tháng 10 năm ố ứ ế 1987. Khi nhà kinh t h c James Tobin nói ế ọ h u hình nào có r ng: không có m t y u t ộ ế ố ữ ằ th t o ra s chênh l ch đ n 30% trong giá tr ị ế ể ạ c phi u thì các lý thuy t gia c a TTHQ không ế ế ổ c l p lu n ph n bác. th đ a ra đ ậ ể ư
ượ ậ
ả
27
ộ
ả
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987)
ủ ứ
ố
ỉ
ố
ệ
ụ
i 508 đi
ỹ ấ
ạ
ớ
28
Ch s bình quân công t nghi p Dow Jones đã t ểm xu ng còn t ố ớ 1739 (23%) trong m t ngày. ộ USD TTCKM m t 560 t ỷ x y ra ng t Tình tr ng t ự ả ươ đ ng th i kh p th gi i. ế ắ ờ ồ Vào cu i tháng 10, các ố TTCK c a H ng Kông đã ồ ủ t t 45,8%, Úc 41,8%, Tây ụ Ban Nha 31%, Anh Qu c ố 26,4%, Hoa Kỳ 22,68% và Canada 22,5%.
ộ ả
i?
ộ
Câu h i đ t ra: ỏ ặ Ai là ng ườ Giá c có ph n ánh các giá tr c b n không? ả
i có t ả
ị ơ ả
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987) ủ ứ ố
29
ộ
Cu c kh ng ho ng năm 1987 ả Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987
)
ủ ứ
ố
Ố ƯỢ
ố ắ
ế ớ
ự
ệ
NG TÌNH NGHI: CÁC Đ I T 1. Các nhà mua bán song hành ch s . ỉ ố 2. Các nhà đ u t ế
ầ ư ị ạ
đ nh ch l n đang c g ng th c hi n ả
ụ
ể
ữ
ợ
ồ
ng đ h
ỉ ố ể ưở
ỉ ố ị ườ
ườ ầ ệ
ồ
các k ho ch b o hi m danh m c. i 1. Các nhà mua bán song hành ch sỉ ố: Là nh ng ng mua bán các h p đ ng giao sau ch s và các c ph n ổ bao g m các ch s th tr ng chênh l ch giá
30
ộ
ả
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987)
ủ ứ
ố
ứ
ợ
ụ ấ ằ
ị ườ
ằ
ồ
ổ
ị
ng ch ng khoán.
i đó, các h p đ ng giao sau s p đ Vào ngày th hai đen t ổ ồ ố c nh t và nhanh nh t vì các nhà đ u t tr tìm th y r ng ấ ầ ư ấ ướ ng tài chính b ng các h p đ ng giao sau d rút kh i th tr ợ ỏ ễ h n là b ng cách bán c ph n cá nhân -> Giá các giao d ch ằ ơ giao sau xu ng th p h n ch s th tr ấ
ầ ỉ ố ị ườ
ơ
ố ườ
Nh ng ng ữ
ế
ứ ố ắ
ầ
ư ầ
ợ ậ
ổ
ư ậ
i mua bán song hành đã c g ng ki m ti n ề b ng cách bán c ph n và mua h p đ ng giao sau, nh ng h ọ ồ ằ ổ c các báo giá c p nh t c a các c ph n mà th y khó tìm đ ậ ủ ấ ượ ng giao sau và c h mu n giao d ch. Nh v y, các th tr ổ ị ườ ị ố ọ ph n đã không k t n i trong m t th i gian. ế ố ầ
ờ
ộ
Các nhà mua bán song hành đã góp ph n vào kh i l
ầ
ứ
ậ
ị ườ ụ ổ ọ ỉ
ứ ả
ng giao d ch giao sau l
ể ị ườ
ố ắ ạ
ị
ng giao ố ượ ng ch ng khoán NewYork, nh ng h ọ ư đã c g ng chuy n áp ng i cho th tr 31
d ch tràn ng p th tr ị không gây ra s p đ ; h ch là s gi l c bán trong th tr ị ườ ự ch ng khoán mà thôi.
ứ
ộ ả
ệ
ự
đ nh ch l n c g ng th c hi n các k ế
ả
ể
ụ
ạ ả
ộ
ặ ụ ụ ố ổ
ộ ầ
ầ
ầ
ứ
ợ
ắ
ổ
ị ủ ệ ạ ụ
ầ ụ ứ
ự
ổ
2. Các nhà đ u t ế ớ ố ắ ầ ư ị ụ ho ch b o hi m danh m c. ể B o hi m danh m c nh m m c đích đ t m t m c giá ứ ằ sàn trên giá tr c a m t danh m c v n c ph n b ng ằ cách tăng d n vi c bán c ph n và mua các ch ng ổ khoán n ng n h n an toàn khi giá c ph n s t gi m. ả Áp l c bán làm s t giá c ph n trong ngày th hai đen ầ i -> các nhà b o hi m danh m c càng bán nhi u h n.
t ố
ề
ể
ả
ơ
ộ
ph n và h p đ ng giao sau t ng c ng đ n 1,7 t
Trong ngày này, m t nhà đ u t ổ ồ
ầ
ợ
ỷ
ế ế ầ ụ
ự ế ủ
ụ đ nh ch đã bán c ầ ư ị ổ đô la. ộ => Nguyên nhân tr c ti p c a vi c c ph n s t giá ngày ệ ổ i đó có th là c m t đàn voi đang c ố
ả ộ
ứ
ố
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987) ủ ứ ố
32
th hai đen t thoát ra qua cùng m t l
i h p.
ể ộ ố ẹ
ộ ả
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987) ủ ứ ố
ả ọ
V n đ : ề ấ i sao giá c l Th t ế ạ v y trong khi b o hi m danh m c ch đáng k ậ M ?ỹ
i s t gi m nghiêm tr ng nh ư ả ạ ụ ể ở ể ụ ả ỉ
ế ậ ả ế
ơ ữ ể
ẵ
H n n a, n u bán ch y u do chi n thu t b o ủ ế hi m danh m c hay chi n thu t giao d ch châm ế ụ ngòi, h n chúng đã chuy n t ơ ả ể ả và giá đáng l ẽ h n lo n c a ngày th hai đen t ạ ủ ỗ
ị ậ i ít thông tin c b n, i sau khi các đã ph i tăng lên tr l ả
ở ạ i đã tiêu tan? ố ứ
33
ộ ả
Không có thông tin c b n m i rõ ràng nào đ bi n
ớ
ơ ả ả
ể ệ ộ
ọ
minh cho m t s t gi m nghiêm tr ng và lan r ng nh ư ộ ụ v y trong giá tr c ph n. ậ
c tính
ng là
c
ầ Giá tr th tr ng “ ị i ẻ
ị ườ ế
ướ ụ ơ
ướ
ị ổ ưở t nh t giá tr n i t ủ
ả
ị ộ ạ ” có v ít thuy t ph c h n tr t ố khi x y ra cu c kh ng ho ng. ộ Có v nh giá ho c quá cao tr
ặ
Vì lý do này, ý t ấ ả ẻ ư ặ
ướ ể
ế
i là m t hình th c khác c a t n ứ
ệ
c ngày th hai đen ứ i ho c quá th p sau đó. Có th lý thuy t “các th t ấ ị ố tr ng hi u qu ” l ủ ổ ộ ả ạ ườ th t khác c a cu c kh ng ho ng? ộ ủ ấ
ủ
ả
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987) ủ ứ ố
34
ộ ả
ở
ệ ị
ắ đ u đ c bi
ặ
ừ ầ
Bi n c tháng 10/1987 nh c nh chúng ta vi c đ nh giá c ổ ệ
ế
ể
ế ố ph n th ườ ầ Ví d : Gi ụ ổ
ườ
ả ử ụ
ng có đ ạ ổ
ấ ưở
ươ
t khó đ n th nào. ng t ế s trong tháng 01/2003, b n mu n ki m tra xem ố ạ ả ử c đ nh giá ph i chăng không. Ít các c ph n th ượ ị ầ nh t vi c đ u tiên b n có th làm là s d ng công th c tăng ứ ể ệ ầ ng ng không thay đ i mà chúng ta đã trình bày trong ch tr 3.
C t c mong đ i hàng năm c a ch s công nghi p Standard ủ
ổ ứ
ệ
ợ
c mong đ i
ỉ ố s c t c này đ
ả ử ổ ứ
ượ
i hàng năm r = 11,4% t
ặ su t sinh l ợ
ừ
ng.
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987) ủ ứ ố
and Poor’s DIV = 16,7. Gi ợ đòi tăng v i t c đ đ u đ n g = 10%/năm và các nhà đ u t ớ ố ộ ề ầ ư các c ph n h i m t t ầ ổ ộ ỷ ấ ỏ 35 th ườ
ộ ả
ưở
ng không thay đ i cho ta m t giá tr ị
ổ
ộ
Công th c tăng tr ứ c a ch s b ng: ỉ ố ằ ủ
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987) ủ ứ ố
36
ộ ả
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987) ủ ứ ố
c a ch s gi a tháng 01/2003.
ư ố
ưở tăng tr ẽ ỉ ố ữ ng vào các con s này ng c t c có kh ả ổ ứ ưở
Đây là m c th c t ứ ự ế ủ Nh ng b n có th tin t ể ạ đ n m c nào? Có l ứ ế năng th c hi n ự g = 9,6%/năm. Khi đó:
ệ
37
ộ ả
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987) ủ ứ ố
ẽ ư ế ỉ
Đi u này s đ a đ n m t đi u ch nh gi m 22% ề ề ộ c tính c a b n v m c đúng c a ch s , t trong ề ứ 1.193 xu ng 928! ố
Nói cách khác, m t s t giá gi ng nh trong ngày
ủ ạ ả ủ ướ ỉ ố ừ
ộ ụ ư
ố i h n có th đã x y ra vào tháng ứ ố ẵ
đ t nhiên tr nên kém ở ng ng c t c t ổ ứ ươ ưở
th hai đen t ả ể 01/2003 n u các nhà đ u t ầ ư ộ ế l c quan kho n 0,4% v tăng tr ề ả ạ lai.
38
ộ ả
ng t
đ u
ổ
ầ
ủ
ườ
ừ ầ
ậ
ng
ầ
ọ ị
ộ ổ
luôn đ nh giá m t c ph n th ng ng v i giá c a ngày hôm qua hay giá c a ngày
ườ ủ
ủ
ủ ứ
ể
m t tin t
ầ ư ấ
ưở
ự
ẩ
ể ộ
ố
ị
c thi
ả ế t l p. ế ậ
i”
Khó khăn c a vi c đ nh giá c ph n th ệ ị có hai h u qu quan tr ng: ả 1. Các nhà đ u t ầ ư t ớ ươ ứ hôm nay c a các ch ng khoán có th so sánh. Tuy nhiên, khi các nhà đ u t ng vào chu n m c giá ngày hôm qua, có th có m t th i kỳ ờ ộ giao d ch r i lo n và giá c bi n đ ng tr c khi m t ộ ướ chu n m c m i đ ự ế
ị ộ ạ
ằ
ạ ớ ượ ầ ổ ể ể
ẩ thuy t “c ph n luôn luôn b ng giá tr n i t 2. Gi ả h u nh không th ki m ch ng là vì khó tính toán giá ầ ư tr n i t ị ộ ạ
i mà không tham kh o giá c . ả
ứ ả
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987) ủ ứ ố
39
ộ ả
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987) ủ ứ ố
ủ
ộ ộ ệ ị
ư thuy t tr nên kém ế ở ả
• Nh v y, cu c kh ng ho ng đã không bác b gi ư ậ ỏ ả ả thuy t này m t cách kh ng đ nh, nh ng hi n nay, ẳ ế i th y r ng gi nhi u ng ấ ằ ề thuy t ph c h n. ế
Tuy nhiên, cu c kh ng ho ng đã không phá h y ủ ng
ườ ụ ơ ộ
ng hi u qu v giá t ủ ị ườ ả ệ ả ề ươ
ch ng c c a th tr ứ ủ ứ đ i.ố
c bán v i giá 53$/c ph n ụ ượ ớ ầ ổ
i đúng là ể ứ ị ộ ạ
40
Ví d : Quaker Oats đ vào tháng 6/1998. Chúng ta có th ch ng minh giá tr n i t 53$ không?
ộ ả
Cu c kh ng ho ng năm 1987 Ngày Th Hai Đen T i (19/10/1987) ủ ứ ố
không.
i là
ả ờ
Câu tr l Tuy nhiên chúng ta có th tin t
ng m nh h n r ng
ể
ơ ằ
ủ
Vì hai công ty h u nh cùng m t t ư ầ ả ổ ứ ươ
ự
ọ
ưở ạ giá c a Quaker Oats nên g n v i giá c a Heinz (52$). ầ ủ ớ i m i su t sinh l ỗ ợ ộ ỷ ấ ng và có tri n v ng t ươ ể ố ỷ
ế
i cao h n ngoài mong đ i, chúng ta có th ể
ợ
ơ ầ ẽ
ứ
ứ
c đ nh
ẽ ượ ị
c ph n, tr c t c t ng t ổ ầ . H n n a, n u m t trong hai công ty công b t t ộ ư ơ ữ su t sinh l ợ ấ tin r ng giá c ph n s đáp ng ngay t c kh c và ắ ằ không thiên v . Nói cách khác, giá sau đó s đ đúng t
ng ng v i giá tr
c đó.
ổ ị ươ ứ
ướ
ớ
41
ng th tr
ng và giám đ c tài
ấ
ườ
ị ườ
ố
Các b t th chính
ố ầ ằ
ệ ớ
c m t m c giá h p lý. Giám đ c tài chính c n tin r ng, khi doanh nghi p ệ phát hành ch ng khoán m i, doanh nghi p có th ể ộ ứ xác đ nh đ ị ượ ứ ợ
42
ng th tr
ng và giám đ c tài
ấ
ườ
ị ườ
ố
Các b t th chính
ể ệ ể
ả
ng hi u thuy t th tr ế ị ườ ủ ệ ả
qu có th không đúng 100% Tuy nhiên, có hai lý do đ vi c này có th không ph i nh v y: ư ậ 1. Hình th c m nh c a gi ạ ứ ể ả
=> Giám đ c tài chính có th có thông tin mà các
ể khác không có.
ố nhà đ u t ầ ư 2. Các nhà đ u t có th có cùng thông tin nh ban ầ ư ư
ố ư ạ i ph n ng ả ứ ể ệ
giám đ c doanh nghi p, nh ng l ch m.ậ
43
ng th tr
ng và giám đ c tài
ấ
ườ
ị ườ
ố
Các b t th chính
Chúng ta đã mô t
ả ở ứ ủ ứ ộ
ứ ế
Đôi khi b n nghe các giám đ c nói, đ i lo i nh :
trên m t vài ch ng c c a vi c các phát hành ch ng khoán m i có khuynh ớ ứ ệ i ch ng khoán su t sinh l h ợ ỷ ấ ướ th p trong m t th i gian kéo dài. ấ ng ti p theo là t ờ ộ
ố
ổ
ộ
ầ ư
ể
ư ạ ạ ạ “C ph n c a chúng ta rõ ràng là đ c đ nh giá ượ ị ầ ủ cao. Đi u này nghĩa là chúng ta có th huy đ ng ể ề v n r và đ u t vào d án X. Giá c ph n cao ầ ổ ự ố ẻ i th l n so v i các đ i th , cho chúng ta m t l ớ ủ ố ế ớ ộ ợ vào d h không th có kh năng cho vi c đ u t ự ệ ầ ư ả ọ án X”.
44
ng th tr
ng và giám đ c tài
ấ
ườ
ị ườ
ố
Các b t th chính
Đi u này có th không đúng. Có 2 tr
ả
ổ
ề ế ổ ể
vào
ng h p x y ra: ợ ườ c đ nh giá cao, b n ạ ự ự ượ ị i c a mình b ng cách ằ ệ ạ ủ ể ầ ư ố ề
ng v n khác.
ứ
ị ườ
ạ ừ
ờ
ổ
su t sinh l
ể 1. N u c ph n c a b n th c s đ ầ ủ ạ có th giúp các c đông hi n t bán thêm c ph n và s d ng s ti n này đ đ u t ử ụ ầ ổ các ch ng khoán th tr - Tuy nhiên, b n đ ng bao gi ộ ự
ố phát hành c ph n đ đ u ộ ỷ ấ
ầ ợ
ể ầ i th p ấ c b ng cách khác trong
ứ ể ế
ượ ằ
ứ ạ ng v n. ố
- M t d án nh v y s có NPV < 0. B n luôn luôn có ạ vào m t d án có NPV < 0: th ở ị
ườ
ng hi u qu , các v mua nh ư 45
ộ ự ầ ổ ả ệ
ng ụ
ộ
t vào m t d án cung ng m t t ư h n m c b n có th ki m đ ơ th tr ị ườ ộ ự ư ậ ẽ th làm t t h n là đ u t ể ầ ư ố ơ Công ty c a b n có th ra mua c ph n th ể ủ ạ ng. Trong m t th tr tr ị ườ ườ v y luôn luôn có NPV = 0. ậ
ng th tr
ng và giám đ c tài
ấ
ườ
ị ườ
ố
Các b t th chính
t r ng c ph n c a b n b đ nh giá th p. Trong
ị
ấ
ế ằ
ổ
vào
ệ ẻ ể ầ ư
s b n bi 2. Gi ả ử ạ ổ ầ ủ ạ ị ng h p này, rõ ràng là không th giúp các c đông hi n tr ợ ườ h u c a b n b ng cách bán thêm c ph n “r ” đ đ u t ữ ủ ạ ằ các c ph n khác đ ổ ầ
i ngay
ị
ể ổ ầ ả ủ ấ
ượ ị - N u c ph n c a b n b đ nh giá đ th p, có th có l ị
ợ
vào m t d án NPV > 0,
ả
c đ nh giá giá ph i chăng. ể ộ ự m i mua c ph n c a công ty ổ ầ ủ
ộ ơ ộ ầ ư ầ ư ớ
ằ
ấ
ế ổ ầ ủ ạ c khi ph i hy sinh m t c h i đ u t ả h n là cho phép các nhà đ u t ơ b n b ng m t giá th p. ộ ạ ố
ổ ầ ủ
ị
ể
ấ
c a mình
ổ ầ ầ ư ủ
ợ ế ạ
ự ọ
ng h p này, th tr
ườ
ộ
ế ế ị
ả ẽ ế
ệ ưở
- Các giám đ c tài chính tin r ng c ph n c a công ty h b đ nh ọ ị ằ giá th p có th do d trong vi c phát hành thêm c ph n, ệ nh ng thay vào đó, h có th tài tr k ho ch đ u t ể ư b ng cách phát hành n . ợ ằ - Trong tr ợ l a ch n tài tr nh ng không nh h ợ ư ọ ự c a doanh nghi p. th c t đ u t ầ ư ự ế ủ
ng hi u qu s tác đ ng đ n ị ườ ng đ n các quy t đ nh ả ệ
46
SAÙU BAØI HOÏC CUÛA THÒ TRÖÔØNG HIEÄU QUAÛ
Baøi hoïc 1: Thò tröôøng khoâng coù trí nhôù
o Theo hình thöùc yeáu cuûa giaû thuyeát thò tröôøng hieäu quaû, chuoãi caùc thay ñoåi giaù caû trong quaù khöù khoâng chöùa ñöïng thoâng tin veà thay ñoåi giaù trong töông lai.
o Ñoâi khi coù veû nhö caùc giaùm ñoác taøi chính haønh ñoäng nhö laø ñieàu naøy khoâng ñuùng: caùc giaùm ñoác thöôøng thieân veà taøi trôï voán coå phaàn hôn laø taøi trôï nôï sau khi coù caùc taêng giaù baát thöôøng. Töông töï, hoï khoâng muoán phaùt haønh coå phaàn khi giaù suït. Hoï thöôøng muoán chôø cho ñeán khi giaù taêng trôû laïi. Nhöng chuùng ta bieát raèng thò tröôøng khoâng coù trí nhôù vaø caùc chu kyø maø caùc giaùm 47 ñoác thöôøng troâng mong thì khoâng hieän höõu.
Baøi hoïc 2: Haõy tin vaøo giaù thò tröôøng
o Trong moät thò tröôøng hieäu quaû, baïn coù theå tin vaøo giaù caû, vì giaù caû chöùa ñöïng taát caû thoâng tin coù saün veà giaù trò cuûa moãi chöùng khoaùn.
o Ñieàu naøy coù nghóa laø trong moät thò tröôøng hieäu quaû, khoâng coù caùch naøo ñeå ñaït ñöôïc moät tyû suaát sinh lôïi cao hôn lieân tuïc. Ñeå laøm ñöôïc nhö vaäy, baïn khoâng chæ caàn bieát nhieàu hôn baát cöù ngöôøi naøo khaùc, maø coøn caàn bieát nhieàu hôn taát caû moïi ngöôøi khaùc.
o Thoâng ñieäp naøy raát quan troïng cho moät 48 giaùm ñoác taøi chính chòu traùch nhieäm veà chính saùch tyû giaù hoái ñoaùi hay veà mua vaø baùn nôï cuûa doanh nghieäp.
Bài h c 3: Hãy đ c sâu
ọ
ọ
ệ
ị ườ
ả
ế
ẵ
ọ
ể
ng hi u qu , giá c ch a đ ng N u th tr ả ứ ự ế t t t c thông tin có s n. Vì v y, ch c n bi ỉ ầ ậ ấ ả cách đ c sâu, giá c ph n có th cho chúng ta ổ ầ ng lai bi
t nhi u v t
ề ề ươ
ế
49
49
ọ
ướ
ủ ấ ị ườ ể ả ề ứ
ể ọ
ề ư ậ ng m t t ạ ơ
ấ ể ể
Bài h c 3: Hãy đ c sâu ọ Thí d , thông tin trong các BCT có th giúp giám ụ c tính xác xu t phá s n nh th đ c tài chính ư ế ố ng v ch ng khoán nào, nh ng đánh giá c a th tr ữ c a công ty cũng có th cung c p thông tin quan ấ ể ủ tr ng v các tri n v ng c a công ty. ủ ọ Nh v y, n u các trái phi u c a công ty đang cung ế ủ i đáo h n cao h n trung ợ ứ bình, b n có th suy di n r ng công ty có th đang ễ ằ g p v n đ ặ
ế su t sinh l ộ ỷ ạ ấ ề
50 50
Bài h c 3: Hãy đ c sâu
ọ ả ụ
ấ ẽ
ọ ằ ờ ướ
Gi iớ h s thích ch tr t ọ ẽ vay dài h n.ạ
Và 1 DN nào đó mu n vay dài h n hôm nay s ph i
d NĐT tin r ng lãi su t s tăng trong năm c khi cung c p các kho n ấ ả
ẽ ả ố
Nói cách khác, lãi su t dài h n ph i cao h n lãi su t
ạ đ a ra m t m c lãi su t cao h n. ư ứ ấ ộ ơ
ạ ả ấ ấ ơ
1 năm.
Chênh l ch gi a ls dài h n và ls ng n h n cho bi ế ạ ạ ẽ ả
ệ ữ ắ ạ
ắ ọ
t đi u mà NĐT kỳ v ng s x y ra cho ls ng n h n ề trong t ng lai ươ
51 51
Bài h c 3: Hãy đ c sâu
ọ
ọ
ặ
ỷ ố ặ
ị ữ ầ ễ ế ế
ộ ướ
ạ ạ ở ầ ủ ế ộ
ố
i chi n th ng ắ
đã nghĩ gì v vi c mua l ườ ư ầ ư ề ệ
ố ứ ặ ổ
ỉ ố ủ ụ
THÍ D : Ụ VINCOM đ t giá mua paramount trong đô la tháng 9/1993, viacom công b đ t giá 8,2 t k ti p, đ mua h u ngh cty paramount. Tu n l ể ng m t giá khác đ mua paramount là 9,5 t đã x ỷ ể đô la. đó là các lo t đ n m đ u c a cu c chi n giành mua kéo dài 5 tháng mà cu i cùng Vincom là ng ế i Nh ng các nhà đ u t ạ này? Khi Vincom công b m c đ t giá, c ph n c a ầ ủ công ty này s t 6,8%, trong khi ch s c a Standard & Poor’s s t 0,4% ụ
5252
Bài h c 3: Hãy đ c sâu
ọ
ọ
Theo ch ng c quá kh , m t thay đ i trong ch s ỉ ố ứ ng đã tác đ ng đ n c ph n c a Viacom
ứ ứ ộ
ổ ầ ủ ế ộ ổ ị ườ
ợ
ng ng i th tr ị ườ
i không bình th
ườ su t sinh l ợ i th c t - t ự ế ỷ ấ ng ợ ợ i mong đ i ợ
th tr theo mô hình CAMP nh sau: ư i mong đ i c a Viacom T su t sinh l ợ ủ ợ ỷ ấ i th tr su t sinh l = α + β x t ị ườ ỷ ấ su t sinh l = 0,1 + 0,78 x t ợ ỷ ấ = 0,1 + 0,78x(-0,4) = -0,3%. T su t sinh l ỷ ấ = ts sinh l = (-6,8) – (-0,3) = -6,5%
53 53
Bài h c 3: Hãy đ c sâu
ọ
ọ
T ng giá tr c a c ph n Viacom ngay tr ổ
ầ
ỷ
ả
ị ủ ổ đ a ra m c đ t giá vào kho ng 7,9 t ứ ặ ư s t gi m không bình th ườ ụ ph n Viacom là 0,065 x 7,9 t
c khi ướ đô la. Vì v y ả ậ ng trong giá tr c a c ổ ị ủ hay 515 tri u đô la. ỷ ộ ỷ ứ ấ ầ ổ
ng
i nhu n không bình th ủ
ầ ệ N u c ph n Viacom cung ng m t t su t sinh ế i không bình th l ng +5% ngày này và +6% ngày ườ ợ tích lũy qua k ti p, l ậ ợ ế ế ườ hai ngày c a công ty s b ng 1,05 x 1,06 – 1 = ẽ ằ 0,113 hay 11,3%.
54 54
ườ
ủ
ng tích lũy c a c và sau khi đ t giá mua
ầ
ặ
Hình 18.9: Thành qu không bình th ả c ph n Viacom tr ướ ổ Paramount
60
40
20
Đ t giá ban đ u ầ
ặ
0
-20
-40
Đ t giá cu i cùng đ ố
ặ
ượ
c ch p nh n ậ ấ
-60 Tháng 03/1993
Tháng 09/1993
Tháng 03/1994
Tháng 09/1994
Tháng 03/1995
5555
Bài h c 3: Hãy đ c sâu
ọ
ọ
Ts sinh l ợ ặ
ng t ừ
i không bình th ườ ế
ề
c khi ướ i thành ạ ng ng v i ớ ứ ươ đô la trong giá tr c a c ổ ị ủ ả ả ỷ
ngay tr đ a ra đ t giá ban đ u đ n sau khi mua l ầ ư công là kho ng -50%. Đi u này t m t s t gi m b n t ố ph n Viacom. ộ ụ ầ
ủ
ầ ổ ặ ầ ụ ơ ủ
ứ ộ
ng và ph i b o đ m mua l ả ả ả
ế
56 56
Khi giá c ph n s t gi m, NĐT c a Paramount tr ở ả nên ít “m n mà” h n v i c ph n c a Viacom mà ớ ổ c cung ng. Đ chi n th ng trong cu c h đ ắ ế ể ọ ượ chi n này, Viacom đã ph i tăng s ti n m t cung ố ề ặ ả ế i c ph n t các c ổ ầ ừ ạ ổ ứ i m t đông c a Paramount n u giá c ph n s t d ộ ầ ụ ướ ổ ủ m c n đ nh
ứ ấ ị
Bài h c 3: Hãy đ c sâu
ọ
ọ
L u ý hai đi m trong thí d : ụ
ư
ể
ệ ị ườ
Th nh t, đáp ng ấ c đ t giá ặ
ứ đáng l không nhi ẽ
t tình c a th tr ng ủ đã cho ban qu n lý công ty ả i đ ngh là ạ ề ị
ị
ứ ướ ấ ộ ứ tr th y r ng các NĐT xem vi c mua l ằ m t giao d ch t ồ ủ ụ
ườ ấ
ệ i c a Viacom. Th hai, thí d minh h a m t cách th c r t d đ ứ ấ ễ ể ộ ọ i không bình th ng c a su t sinh l ủ ợ ỷ ầ , chúng ta s chú tr ng vào ph n c a ủ ầ ọ ẽ i c a c ph n mà không do các bi n ế ầ i không bình su t sinh l ỷ ấ ợ
tính toán t m t c ph n ộ ổ t su t sinh l ỷ ấ ợ ủ ổ ị ườ t ng đ ng c a th tr ộ ủ ườ c a c ph n doanh nghi p ng th ệ ầ ủ ổ
57 57
Bài h c 3: Hãy đ c sâu
ọ
ọ
ổ
ủ
ườ ờ
ộ
ầ ế
ề
i này nh đ u t
ườ ấ ằ ư ầ ư
ệ
ng tích HÌNH 18.9 TSSL không bình th lũy c a c ph n Viacom quanh th i đi m ể c a cu c chi n giành quy n sáp nh p ậ ủ ng âm Paramount. TSSL không bình th theo sau đ t giá Viacom cho th y r ng các ặ có NDT xem vi c mua l ạ NPV âm.
5858
Bài h c 4: Không có các o t
ng tài chính
ả ưở
ọ
ệ
ị ườ
ả
ng tài chính. Các nhà đ u t
ỉ
đ n
ủ
ề
ọ
ng
ng hi u qu , không có các o Trong m t th tr ả ộ ch quan tâm t ầ ư ưở ự ế ế các dòng ti n c a doanh m t cách th c t ề ộ nghi p và ph n c a các dòng ti n này mà h có ầ ủ ệ quy n h ề ưở
59
59
Bài h c 4: Không có các o t
ng tài chính
ả ưở
ọ
Thí d : C t c c ph n và cách chia nh c ỏ ổ ầ
ổ ứ
ổ
ụ ph nầ ỗ
ầ
ố ổ
ư
ầ
ặ ặ
ệ
ứ ổ ứ ề ươ
ề
ỗ
M i năm, hàng trăm công ty gia tăng s c ph n đang l u hành, ho c b ng cách chia nh s c ỏ ố ổ ằ ph n hi n h u ho c b ng cách phân ph i thêm ố ằ ệ ữ c ph n d không i hình th c c t c. Vi c này ướ ầ ổ ng lai c a công ty tác đ ng đ n dòng ti n t ủ ế ộ c a các dòng ti n này dành cho m i l hay t ỷ ệ ủ . c đông ổ
60 60
Bài h c 4: Không có các o t
ng tài chính
ả ưở
ọ
ổ ầ
ớ ộ
ầ ế ỗ ổ ầ
Thí d , gi d giá c ph n c a Chaste Manhattan ủ ụ ả ụ c bán v i giá 210$/c ph n. M t chia nh đang đ ỏ ổ ượ c ph n ba cho m t s thay th m i c ph n đang ầ ổ l u hành b ng ba c ph n m i. ư ỏ
ộ ẽ ổ ằ
ỗ
ớ ẽ ổ ứ ầ
ầ ố ừ ỗ ổ ầ
ầ Sau khi chia nh , chúng ta s mong đ i giá bán m i ợ c ph n là 210/3 = 70$. C t c m i c ph n, thu ỗ ổ ổ t c các bi n s t ng c nh p m i c ph n và t ổ ế ấ ả ph n khác s b ng 1/3 m c tr c đây. ứ ẽ ằ ậ ầ ướ
61 61
Bài h c 4: Không có các o t
ng tài chính
ả ưở
ọ
Nó cho th y thành qu không bình th
ả
ườ
ầ
ể
ấ ổ
ỏ
ỉ
ố
ầ ặ
ả
ủ
ề
ặ
ờ ỏ ừ
ế ị
ộ
ả ủ ộ
ậ ủ
ng tích lũy c a các c ph n quanh th i đi m chia nh sau khi ờ ủ đi u ch nh theo gia tăng s c ph n. Công b chia ố ổ ề nh h n đã x y ra trong tháng ho c hai tháng sau ỏ ẵ cùng ho c c a th i kỳ này. Đi u này có nghĩa là quy t đ nh chia nh v a là h u qu c a m t gia tăng giá c v a là nguyên nhân c a m t gia tăng giá c ả ả ừ ti p theo.
ế
ủ
ố
ế ế ố
62 62
Tuy nhiên, trong su t năm k ti p, 2/3 c a các công ty chia nh c ph n đã công b gia tăng trên trung bình ầ ỏ ổ trong c t c ti n m t. ổ ứ ề
ặ
Bài h c 4: Không có các o t
ng tài chính
ả ưở
ọ
Thông th
ố
ộ
ư
ầ
ườ
ề
gia tăng b t th tr không x y ra
ườ ấ ợ ả
ệ
ầ
ở ấ ỏ ổ ề
ệ
ế
ể
ỏ
ờ
ộ ự ư ế
ỏ ư ậ
ỏ ổ
ệ
ầ
ằ
ườ i
ng m t công b nh v y s t o nên m t ư ậ ẽ ạ ộ ng trong giá c ph n, nh ng trong ầ ổ ườ ng h p các công ty chia nh c ph n, đi u này ỏ ổ b t kỳ th i đi m nào sau khi chia nh ờ ỏ ể vi c chia nh c ph n đ c kèm theo m t h a h n ộ ứ ẹ ượ hay hàm ý v gia tăng c t c, và vi c tăng giá vào ổ ứ th i đi m chia nh không liên quan gì đ n m t s a chu ng chia nh nh v y, mà ch liên quan đ n thông ỉ ộ i ta cho r ng vi c chia nh c ph n này tin mà ng chuy n t ể ả
63 63
ả ủ
c các k t qu c a 1 cu c nghiên c u ứ 1926- ố
ượ ỏ ổ
ế ầ
ộ ờ
ừ
ề
Hình 18.10 Tóm l c đi n v chia nh c ph n trong su t th i gian t ổ ể 1960 Thay đ i trong giá c ph n, %
ầ
ổ
ổ
44
33
22
11
0
6464
0
-40
-20
20
40
Các tháng ng t ươ ng chia ứ nhỏ
ể
ờ
ỉ
ệ
ng tích lũy vào th i đi m ườ c đi u ch nh theo gia tăng trong ề c khi chia nh và vi c không ỏ ướ ng sau khi chia nh
HÌNH 18.10 TSSL không bình th chia nh c phi u ( TSSL đ ỏ ổ ượ ế s c ph n). L u ý gia tăng tr ư ầ ố ổ có các thay đ i b t th ổ ấ
ườ
ỏ
44
33
22
11
0
65 65
0
-40
-20
20
40
Thí d : Các thay đ i k toán
ổ ế
ụ
Có các tr
ườ ợ
Thí d , DN dành m t l
th ng h p khác các giám đ c có v nh ố ư ẻ ng tài ng có o t ả ưở ầ ư ườ
cho r ng các nhà đ u t ằ chính. ụ ứ
ế ư
ổ ằ ợ
ươ ị
ư ậ
ằ ậ ổ
ng đáng k công s c, ể ộ ượ m u trí cho công tác “tác đ ng” đ n TSSL báo cáo ộ i ma ) b ng su t sinh l cho các c đông (báo cáo t ỷ ấ cách ch n các ph ng pháp k toán n đ nh hóa và ổ ế ọ gia tăng TSSL báo cáo. DN này làm nh v y vì BGĐ tin r ng các c đông ch p nh n các con s ố ấ qua giá tr danh nghĩa c a chúng ủ ị
66 66
Bài h c 4: Không có các o t
ng tài chính
ả ưở
ọ
ộ ữ ế ể ộ
M t cách n a mà các công ty có th tác đ ng đ n TSSL báo cáo là tính chi phí các hàng hóa đã l y ra kh i kho hàng.
ấ
ỏ
Các công ty có th ch n l a gi a 2 ph ể
ữ
ừ ươ ư
ủ
ướ ấ ừ ậ
ạ c tiên th ườ ướ ủ ấ
ậ
67 67
ng pháp: ọ ự FIFO, DN tr chi phí c a hàng hóa đã đ a vào kho ủ c. LIFO, DN tr chi phí c a hàng hóa hàng tr ừ m i nh t v a nh p vào kho. Khi l m phát cao, chi ớ ng th p phí c a hàng hóa đã mua tr h n giá hàng hóa mua sau cùng. Vì v y, TSSL tính ơ theo FIFO có v cao h n TSSL tính theo LIFO ơ ẻ
Bài h c 4: Không có các o t
ng tài chính
ả ưở
ọ
ỉ
ạ
ế
ề
ơ
ế
ư ượ
ươ
ệ
i th p h n.
N u ch là v n đ trình bày, s không có h i gì ẽ ấ LIFO sang FIFO. Nh ng c quan khi chuy n t ể ừ c dung đ ng pháp đ thu quy đ nh r ng ph ể ị ằ báo cáo cho c đông ph i đ c dùng đ tính ể ả ượ ổ thu c a doanh nghi p. Vì v y, chi tr thu ế ủ ế ả ậ ngay th p h n do vi c dung ph ng pháp LIFO ươ ấ ệ ơ su t sinh l cũng đ a đ n t ấ ư ế ỷ ấ
ợ
ơ
68 68
Bài h c 4: Không có các o t
ng tài chính
ả ưở
ọ
N u các th tr
ế
ị ườ
ệ
ả
ng hi u qu , các nhà đ u t ế ổ ộ
ể
s ầ ư ẽ hoan nghênh m t chuy n đ i sang k toán LIFO, ngay c khi nó làm gi m TSSL.
ả
ả
ệ
ể
ươ
ớ
ộ
Biddle và Lindahl k t lu n vi c chuy n sang ậ ế ng đi kèm theo v i m t ng pháp LIFO th ườ ầ nhìn đ ng sau các con s ố t ki m đ ệ
ng trong giá c ph n. ườ ổ ằ ổ và chú tr ng đ n s ti n thu ti ế ế
ph gia tăng b t th ấ Có v nh các c đông ẻ ư ế ố ề ọ
c ượ
69 69
Ph
Bài h c 5:ọ
ươ
ng Án T Làm L y ấ ự
ệ
ờ
ả ể
s ầ ư ẽ i khác đ nh làm vi c mà h ọ ệ
c t ượ ố ạ
ng hi u qu , các nhà đ u t ườ t nh v y. ư ậ ễ ơ
ầ ư
ẻ ơ
c ổ
ơ
ẩ i cao h n. t o đòn b y tài
ẩ
*Trong m t th tr ị ườ ộ không tr ti n cho ng ả ề cùng làm đ - Vi c đa d ng hóa d h n và r h n cho nhà đ u t ệ h n là cho công ty. ơ ợ t o đòn b y tài chính * N u DN phát hành n ế ạ ầ ủ đòi h i t su t sinh l ph n r i ro ợ ỏ ỷ ấ - Cá nhân c đông có th có th t ể ự ạ ể ổ chính cho riêng h .ọ
70
t
Đã xem m t c ph n, hãy xem t ộ ổ ầ
ấ
Bài h c 6:ọ cả
ế ậ
ủ ầ ẩ
ả
trong t
ươ
Tính co giãn c a c u: N u v t ph m có các s n ph m thay th ế ẩ ng lai, tính co giãn âm N u v t ph m không các s n ph m thay ả ng lai , tính co giãn s g n 0.
ế ậ th trong t ế
ẩ ẽ ầ
ẩ ươ
71
t
Đã xem m t c ph n, hãy xem t ộ ổ ầ
ấ
Bài h c 6:ọ cả
ầ ộ
Nhà đ u t v ng t ọ nó.
ầ ư ỷ ấ ổ su t sinh l ợ mua c ph n vì nó cung ng m t tri n ể i ph i chăng so v i r i ro c a ủ ứ ớ ủ ả
ư ế ẩ
ầ
- Các c ph n h u nh là các th ph m tuy t đ i ệ ố m c c u đ i v i c ph n có tính co giãn cao. i tri n v ng quá th p so v i ể ữ
su t sinh l ầ ố ớ ổ ợ ấ ớ ọ
- Ng
ầ ổ ứ ầ - N u t ế ỷ ấ ủ không ai mu n n m gi r i ro ắ
ố i tranh nhau mua. ườ c l ượ ạ i , m i ng ọ
72
t
Đã xem m t c ph n, hãy xem t ộ ổ ầ
ấ
Bài h c 6:ọ cả
ng l n c ph n:
ầ
s b n mu n bán m t l ố
ộ ượ ẹ
ổ
ả ỉ
ầ ư ề
ớ ổ ể ầ ủ ạ
đi u ch nh giá c ph n c a b n theo
Gi ả ử ạ – C u có tính co giãn : gi m nh giá đ bán. ầ – Các nhà đ u t ố
ầ
ẫ
c
ng l n c ph n sát v i giá th tr
h ng đi xu ng vì nghi ng b n có thông tin riêng ướ ờ ạ giá c ph n gi m nhi u h n. ề ơ ả ổ – C u v n co giãn , nh ng đ ng c u s đi xu ng. ố ườ ư C u co giãn nh ng không có nghĩa b n bán đ ượ ế
ư ầ
khác b n không có
ầ ẽ ạ ng cho đ n khi ị ườ ạ
ớ ầ ư
ớ ổ ế
ầ ầ l ượ b n thuy t ph c cá nhà đ u t ụ ạ thông tin riêng.
73
Bài h c 6:ọ
Đã xem m t c ph n, hãy xem t ộ ổ ầ
t c ấ ả
ợ ườ ỗ ợ
ố ượ ổ ệ
ng h p h tr : *Tr – NH Anh qu c đã đ a ra bán c ph n BP: ầ ư ố ng n m gi : g n 67 tri u cp S l ữ ầ ắ Giá 845xu/cp T ng giá tr : 564 tri u B ng (kho ng 970 tri u ệ ệ ả ả ị
ổ USD)
ổ ầ ể ặ
– Có 2 tu n đ đ t mua c ph n BP: Ngay tr Trong 2 tu n k ti p : giá 898 xu/cp, ngang v i th ị
ầ ườ ố ủ
ớ
tr c công b c a NH : giá 912 xu/cp ầ ố ổ ườ
ng v n c ph n Anh. Ngày đ t mua cu i cùng : NH chi t kh u 6% ế ế ầ ố ế ấ ặ
74
t
Đã xem m t c ph n, hãy xem t ộ ổ ầ
ấ
Bài h c 6:ọ cả
Đ nh n đ
ậ
ườ
ượ
ặ ả
ế ế
c chi ấ ướ
i mua tăng t kh u, ng ể ấ ế s ti n m t, ch p nh n r i ro giá c ph n BP ổ ầ ậ ủ ố ề t k t qu đăng ký c khi bi s s t gi m tr ả ẽ ụ mua. M c chi ứ
ố
t kh u 6%, s đăng ký mua c ph n ầ ổ ng USD, g p 4,7 l n s l
ấ
ỷ
t kh u 6%, m c c u không
ứ ầ
ứ ứ
ứ
ế
ấ
ấ ế BP lên đ n 4,6 t ầ ố ượ ế cung ng.Trong khi, cà phê Maxwll House cung ng m c chi quá l n. ớ
75
t
Đã xem m t c ph n, hãy xem t ộ ổ ầ
ấ
Bài h c 6:ọ cả
*Nghiên c u c a Myron Scholes v m t m u l n các
ề ộ ẫ ớ
ứ ủ cung ng l n th hai : ầ
ng h p th m t kh i l ụ ộ ố ượ ấ ng l n ớ ứ ị ườ
ứ - Kh năng th tr ả c ph n ầ ổ ộ ầ ụ ả
- Tác đ ng bình quân c a các cung ng này là giá c ổ ng cung ng ứ ng l n ớ ầ
ứ ph n s t gi m nh , đ c l p v i s l ớ ố ượ Quan đi m chung : b n có th bán s l ể ể
ễ ầ ớ
ố ượ ng, mi n là các nhà đ u ạ
76
ủ ẹ ộ ậ ạ c ph n v i sát giá th tr ị ườ ổ t khác không suy di n là b n có thông tin riêng ễ ư nào đó.
