Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Ề Đ TÀI:
Ổ Ẩ Ệ ƯỚ Ự Ạ C PH N HÓA CÁC DOANH NGHI P NHÀ N C TH C TR NG VÀ
Ổ Ầ Ả Ẩ GI I PHÁP THÚC Đ Y QUÁ TRÌNH C PH N HÓA DOANH
Ệ ƯỚ Ở Ệ NGHI P NHÀ N VI T NAM C
Ờ Ở Ầ L I M Đ U
Ề Ổ Ầ Ơ Ở Ậ PH N I:Ầ C S LÝ LU N V C PH N HÓA DNNN
ộ ố ệ 1.1. M t s khái ni m
ầ ổ 1.1.1. C ph n hóa
ổ ầ 1.1.2. C ph n hoá DNNN
ầ ổ 1.1.3. Công ty c ph n
Khái ni mệ
ể ặ Đ c đi m
ạ ộ ứ Hình th c ho t đ ng
ệ ổ ể ự ệ ả ầ 1.1.4.Các công vi c ph i làm đ th c hi n c ph n hóa DNNN
ấ ế ủ ổ ầ 1.2. Tính t t y u c a c ph n hóa DNNN
ệ ề ầ ạ ạ 1.2.1. Yêu c u đa d ng hoá các lo i hình doanh nghi p trong n n kinh t ế ị th
tr ngườ
ạ ộ ệ ề ầ ậ ọ ộ ố 1.2.2. Yêu c u m i doanh nghi p đ u ho t đ ng theo m t lu t chung th ng
nh tấ
ơ ả ủ ư ể ạ ầ ổ 1.2.3. Các u đi m c b n c a lo i hình công ty c ph n
ạ ộ ủ ệ ả 1.2.4. Hi u qu ho t đ ng c a DNNN
ổ ầ ở ộ ố ố ế ớ ệ 1.3. Các kinh nghi m c ph n hóa m t s qu c gia trên th gi i
ầ ổ ở 1.3.1. C ph n hóa ố Trung Qu c
ầ ổ ở 1.3.1.1. Tình hình c ph n hóa ố Trung Qu c
1
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ạ ứ ấ Giai đo n th nh t 1984 – 1991
ạ ứ Giai đo n th hai 1992 – nay
ơ ả ủ ổ ữ ư ặ ầ ả 1.3.1.2. Nh ng đ c tr ng c b n c a c ph n hóa và c i cách doanh nghi p ệ ở
Trung Qu cố
ở ữ ở ữ ữ ề ề ạ ầ ổ Minh b ch gi a các quy n s h u pháp nhân, quy n s h u c ph n và
ề quy n kinh doanh
ủ ổ ố ớ ế ộ ứ ữ ệ ệ ạ Ch đ trách nhi m h u h n, t c là trách nhi m c a c đông đ i v i doanh
ớ ạ ứ ố ầ ư ệ nghi p là gi i h n theo m c v n đ u t
ị ườ ộ ề ệ ứ Mang tính xã h i hóa, th tr ng hóa, ti n t ề hóa và ch ng khoán hóa quy n
ở ữ s h u
Rút ra kinh nghi mệ
Ự Ạ Ả Ẩ PH N IIẦ : TH C TR NG VÀ GI I PHÁP THÚC Đ Y QUÁ TRÌNH C Ổ
Ẩ Ở Ệ PH N HÓA DNNN VI T NAM
ự ạ ệ 2.1. Th c tr ng các DNNN Vi t Nam
ậ ộ ỏ DNNN thành l p m t cách tràn lan, quy mô nh
ứ ạ ả ả ề ệ ấ ấ Nhi u DNNN hi u qu s n xu t kinh doanh, s c c nh tranh còn th p, không
ươ ớ ự ầ ư ủ ứ ướ t ng x ng v i s đ u t c a Nhà n c
ạ ậ ệ ộ ướ ứ Trình đ công ngh còn l c h u, d i m c trung bình
ự ạ ổ ầ ờ 2.2. Th c tr ng c ph n hóa DNNN trong th i gian qua
ầ ề ổ 2.2.1.khái quát v c ph n hóa DNNN
ể ạ ừ 2.2.1.1. Giai đo n thí đi m t ế 6/1992 đ n 4/1996
ở ộ ể ạ ừ 2.2.1.2. Giai đo n m r ng thí đi m t ế 5/1996 đ n 5/1998
ạ ẩ ầ ổ ừ 2.2.1.3. Giai đo n cho phép đ y nhanh quá trình c ph n hóa t ế 7/1998 đ n
nay
ả ụ ể ẩ ầ ổ 2.2.2.Các gi i pháp đã áp d ng đ thúc đ y quá trình c ph n hóa DNNN
2
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ầ ờ ổ 2.2.3. Đánh giá tình hình c ph n hoá trong th i gian qua
ả ủ ế ế 2.2.3.1. Các k t qu ch y u
ế ủ ế ạ ướ ư ượ ắ ả 2.2.3.2. Các h n ch ch y u và các v ng m c ch a đ c gi ế i quy t
ố ộ ổ ầ ậ T c đ c ph n hoá còn ch m
ư ấ ệ ả ị Khó khăn trong vi c xác đinh các giá tr tài s n nh đ t đai,máy moc,và
ầ ổ giá c ph n
ố ị Xác đ nh đ i tác chi n l ế ượ c
ươ ướ ả ố ộ ổ ầ ẩ 2.3. Ph ng h ng, gi i pháp đ y nhanh t c đ c ph n hoá
ươ ướ 2.3.1. Ph ng h ng
ụ 2.3.2. Nhi m vệ
ả ể ẩ ầ ổ 2.3.3. Các gi i pháp đ các DN đ y nhanh quá trình c ph n hóa
2.3.3.1. Nhà n cướ
ế ố ệ ệ ẩ ầ ế a) Thúc đ y vi c hoàn thi n các y u t khách quan c n thi ế t cho ti n trình c ổ
ầ ph n hóa
ế ố ủ ệ ể b) Phát tri n và hoàn thi n các y u t c a kinh t ế ị ườ th tr ng
ế ụ ử ổ ơ ế ạ ổ ệ c) Ti p t c s a đ i, b sung, hoàn thi n các c ch chính sách, t o khung kh ổ
ậ ợ ệ ổ ầ pháp lí thu n l i cho vi c c ph n hóa DNNN
ườ ố ớ ỉ ạ ự ả d) Tăng c ng công tác ch đ o và nâng cao năng l c qu n lý đ i v i quá trình
ầ ổ c ph n hóa
ể ố ị ườ ứ ự ờ ị e)Phát tri n t t th tr ng ch ng khoán,th tru ng tài chính là đông l c thúc
ầ ẩ ổ đ y c ph n hoá
ữ ổ f)Các chính sách thu hút đ u t ầ ư ỉ ệ ắ ,t l n m gi ủ c phàn c a nhà đ u t ầ ư ướ c n
ngoài
2.3.3.2. Doanh nghi pệ
ề ự ầ ề ộ a) Nâng cao công tác tuyên truy n cho cán b công nhân viên v s c n thi ế t
ầ ổ c ph n hóa DNNN
3
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ế ế ẩ ạ ầ ộ ổ ị ị ủ b) Đ y nhanh ti n đ xác đ nh giá tr c a các DN và bán c ph n. H n ch và
ộ ộ ụ ệ ầ ắ ấ ổ ố kh c ph c vi c bán c ph n khép kín trong n i b DN và ch ng th t thoát tài
ướ ả ủ s n c a Nhà n c
ườ ể ự ự ư ả ầ ổ ổ ị c) Tăng c ầ ng qu n tr công ty c ph n đ th c s đ a công ty sau c ph n
ạ ộ ườ ẳ hóa ho t đ ng trong môi tr ớ ng bình đ ng v i các DN khác
ườ ỉ ạ ổ ộ ổ ầ d) Tăng c ng ch đ o c ph n hóa trong toàn b T ng công ty
ườ ể ể ầ ổ e) Tăng c ng công tác ki m tra, ki m soát quá trình c ph n hóa
ườ ề ạ ố f)Tăng c ệ ng tính minh b ch trong công b thông tin v doanh nghi p
ớ ự ở ộ ủ ể ả ộ ợ ị ị ộ g)Phát tri n đ i ngũ qu n tr năng đ ng phù h p v i s m r ng c a th
ườ tr ng trong n ướ c
ế ượ h)Chi n l ể c phát tri n rõ ràng
Ờ Ế Ậ L I K T LU N
ụ ệ ả Danh m c tài li u tham kh o
4
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
5
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Ờ Ở Ầ L I M Đ U
ấ ướ ủ ươ ự ề ế ộ ậ ự ủ Đ t n c ta có ch tr ng xây d ng n n kinh t đ c l p t ch đi đôi
ủ ộ ậ ộ ế ố ế ậ ố ộ ớ v i ch đ ng h i nh p kinh t qu c t ự . Mu n h i nh p thành công, năng l c
ề ế ủ ừ ừ ệ ủ ạ c nh tranh c a n n kinh t ả nói chung, c a t ng doanh nghi p và t ng s n
ừ ẩ ượ ả ph m nói riêng ph i không ng ng đ c nâng cao.
ệ ủ ự ạ ủ ể ệ Đ nâng cao hi u q a và năng l c c nh tranh c a các doanh nghi p Nhà
ướ ộ ộ ệ ầ ậ ổ ướ ượ n c, c ph n hóa m t b ph n doanh nghi p Nhà n c đ ị c xác đ nh là
ữ ộ ả ộ ồ ọ m t trong nh ng gi i pháp quan tr ng. Ngày 8/6/1992 ,H i đ ng b tr ộ ưở ng
ủ ư ế ụ ề ệ ế ị ố (nay là chính ph ) đ a ra quy t đ nh s 202/CT “ V vi c ti p t c làm thí
ộ ố ệ ể ể ướ ầ ổ đi m chuy n m t s doanh nghi p nhà n ầ ổ c thành công ty c ph n”. C ph n
ệ ể ướ ổ hóa là quá trình chuy n đ i các doanh nghi p Nhà n c thành các doanh
ạ ộ ế ệ ầ ậ ổ ệ nghi p ho t đ ng theo quy ch công ty c ph n trong lu t doanh nghi p,
ở ữ ề ệ ạ ằ ạ ườ ộ nh m đa d ng hóa s h u, t o đi u ki n cho ng i lao đ ng trong doanh
ệ ầ ổ ượ ủ ự ự ạ ệ ệ nghi p c ph n hóa đ ủ ề c làm ch th c s , t o đi u ki n nâng cao hi u q a
ủ ệ ấ ả ế ỏ ố ả s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, gi i quy t th a đáng m i quan h v ệ ề
ợ ướ ệ ườ ộ l ữ i ích gi a Nhà n c, doanh nghi p và ng i lao đ ng.
ệ ầ ổ ệ ữ C ph n hóa doanh nghi p Nhà n ướ ở c Vi ầ t Nam trong nh ng năm g n
ự ư ữ ể ặ ẫ ế đây, m c dù đã có nh ng chuy n bi n tích c c, nh ng quá trình này v n b ị
ế ứ ứ ậ ạ ậ ượ ữ ề xem là h t s c ch m ch p. Nh n th c đ c đi u đó, trong nh ng năm qua
ả ướ ủ ề ệ ệ ằ Đ ng và Nhà n ạ c ta đ ã có nhi u bi n pháp nh m nâng cao hi u q a ho t
ủ ự ế ướ ộ ộ ư ổ ầ ậ ộ đ ng c a khu v c kinh t Nhà n c nh c ph n hóa m t b ph n doanh
ệ ướ ế ạ ắ ệ ướ ả ể nghi p Nhà n c, s p x p l i doanh nghi p Nhà n c, gi i th các doanh
ệ ệ ầ ổ ượ ả ả nghi p làm ăn không hi u qu … Trong đó c ph n hóa đ c coi là gi i pháp
ầ ả ướ ư hàng đ u có kh năng mang l ạ ợ i l i ích hài hòa cho Nhà n ề c cũng nh nhi u
ậ ộ ộ b ph n xã h i khác.
6
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ứ ổ ể ệ ệ ậ ờ ầ Chính vì v y vi c nghiên c u c ph n hóa trong th i đi m hi n nay tuy
ư ẻ ả ớ ạ ấ ầ ế ệ ố ớ không ph i là m i m nh ng l i r t c n thi ặ t, đ c bi t là đ i v i sinh viên
ế ủ ệ ể ầ ộ ổ kinh t . Thông qua vi c tìm hi u n i dung c a chính sách c ph n hóa và các
ữ ề ẽ ề ữ ấ v n đ có liên quan, chúng ta s có nh ng đánh giá khách quan v nh ng khó
ế ủ ổ ộ ố ả ể ư ề ầ ạ khăn h n ch c a c ph n hóa, đi u đó có th đ a ra m t s gi ằ i pháp nh m
ỡ ữ ế ạ tháo g nh ng h n ch đó.
7
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Ề Ổ Ầ
Ơ Ở
Ậ
Ề
PH N IẦ : C S LÝ LU N V C PH N HÓA V DNNN
ộ ố ệ 1.1 M t s khái ni m
ầ ổ 1.1.1.c ph n hoá
ạ ộ ở ữ ủ ề ể ặ ả Là quá trình chuy n quy n s h u c a tài s n ho c các ho t đ ng kinh
ừ ướ ự ể ư ặ ổ ứ ở ữ doanh t Nhà n ộ c sang cho m t th c th do t nhân ho c t ch c s h u.
ổ ầ 1.1.2 C ph n hoá DNNN
ủ ể ầ ầ ộ ố ướ ặ Là quá trình chuy n 1 ph n ho c toàn b ph n v n c a nhà n c cho cá
ổ ủ ứ ề ầ ồ ờ ỏ nhân, t ầ ố ch c, đ ng th i chia nh ph n v n c a công ty thành nhi u ph n
ứ ở ữ ủ ằ ổ ừ ộ ằ b ng nhau nh m thay đ i hình th c s h u c a công ty t ủ ở ữ m t ch s h u
ủ ở ữ ề thành nhi u ch s h u
ầ ổ 1.1.3 Công ty c ph n
Khái ni mệ
ề ệ ượ ệ ố ề ầ Là doanh nghi p trong đó v n đi u l đ ằ c chia thành nhi u ph n b ng
ể ầ ọ ổ ổ ổ ứ ặ nhau g i là công ty c ph n. C đông có th là t ch c ho c cá nhân v i s ớ ố
ượ ố ế ố ượ ể ạ ố l ng t i thi u là 3 và không h n ch s l ng t i đa.
ể ặ Đ c đi m
ụ ệ ả ả ả ổ ợ ỉ ị ề C đông ch ph i ch u trách nhi m v các kho n n và nghĩa v tài s n băng
ề ự ả ố ổ ể ượ ổ kho n v n mình đã góp. C đông có quy n t do chuy n nh ầ ủ ng c ph n c a
ườ ầ ổ ư ề mình cho ng i khác. Công ty c ph n có t cách pháp nhân và có quy n phát
ị ườ ạ ể ộ ố ứ hành các lo i ch ng khoán ra th tr ng đ huy đ ng v n.
ạ ộ ứ Hình th c ho t đ ng
8
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ủ ơ ữ ủ ở ữ ề ầ ổ ỗ ỉ ị ệ Công ty c ph n có nhi u ch s h u ,m i ch s h u ch ch u trách nhi m
ấ ằ ủ ế ầ ằ ố ổ cao nh t b ng ph n v n góp c a mình. B ng cách phát hành c phi u, CTCP
ủ ở ữ ạ ộ ể ổ ố có th thay đ i và tăng s ch s h u trong quá trình ho t đ ng kinh doanh.
ở ữ ề ề ấ ổ ượ Trong côngh ty c ph n quy n s h u và quy n kinh doanh đ c tách bi ệ t
ữ ơ ượ ệ khá rõ ràng, h n n a CTCP còn đ c giám sát th ường xuyên và có hi u qu ả
ị ườ ơ ế ạ ộ ủ ứ ở b i th tr ng ch ng khoán và c ch ho t đ ng bên trong c a nó.
ệ ổ ể ự ệ ả ầ 1.1.4.Các công vi c ph i làm đ th c hi n c ph n hóa DNNN
ệ ị ị ủ Xác đ nh giá tr c a doanh nghi p:
ị ự ế ủ ủ ệ ệ ả ộ Giá tr th c t c a doanh nghi p là giá toàn b tài s n hi n có c a doanh
ệ ạ ể ầ ờ ổ ườ ườ ầ ổ nghi p t i th i đi m c ph n hóa mà ng i mua, ng ề i bán c ph n đ u
ậ ượ ấ ch p nh n đ c.
ị ự ế ầ ệ Giá tr th c t ố ph n v n Nhà n ướ ạ c t i doanh nghi p là giá tr th c t ị ự ế ủ c a
ừ ệ ả ợ ả ả doanh nghi p sau khi đã tr các kho n n ph i tr .
ế ố ị ự ế ủ ệ ị Các y u t xác đ nh giá tr th c t c a doanh nghi p:
ố ệ ệ ạ ủ ổ ể ầ ờ ổ ế S li u trong s sách k toán c a doanh nghi p t i th i đi m c ph n hóa
ị ự ế ủ ả ạ ơ ở ệ ệ ạ ị Giá tr th c t c a tài s n t i doanh nghi p xác đ nh trên c s hi n tr ng v ề
ầ ử ụ ủ ấ ẩ ỹ ườ ả ậ ph m ch t, tính năng k thu t, nhu c u s d ng c a ng i mua tài s n và giá
ị ườ ạ ể ầ ờ ổ th tr ng t i th i đi m c ph n hóa.
ợ ề ị ủ ế ệ ị Ngoài ra, l ặ i th kinh doanh c a doanh nghi p v v trí đ a lý, uy tín m t
ượ ả ủ ệ ế ợ ị hàng cũng đ ể ệ c tính vào giá tr tài s n c a doanh nghi p. L i th này th hi n
ở ỷ ấ ợ ự ệ ậ ố su t l t i nhu n th c hi n tính trên v n kinh doanh bình quân 3 năm tr ướ c
ị ợ ầ ổ ế ỉ ố khi c ph n hóa. Giá tr l i th nói trên ch tính t i đa 30% vào giá tr th c t ị ự ế
ệ ủ c a doanh nghi p.
ệ ươ ế ị ể ệ ầ ổ 2. Phê duy t ph ng án c ph n hóa và quy t đ nh chuy n doanh nghi p nhà
ướ ầ ổ n c thành công ty c ph n:
9
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ự ế ủ ệ ệ ị Sau khi tính tr giá th c t ả ế c a doanh nghi p, doanh nghi p ph i ti n
ươ ệ ầ ổ ươ ơ ậ hành l p ph ng án c ph n hoá và đ trình ph ng án đó lên c quan Nhà
ướ ệ ượ ề ề ẩ ư ị n ẩ c có th m quy n. Th m quy n phê duy t đ c quy đ nh nh sau:
ố ớ ữ ệ ầ ộ ố ị ướ Đ i v i nh ng doanh nghi p có giá tr thu c ph n v n Nhà n c trên 10
ỷ ồ ộ ưở ủ ị ủ ộ ồ ả ộ ỉ t đ ng: B tr ng các B , Ch t ch y ban nhân dân t nh, H i đ ng qu n tr ị
ự ổ ươ ủ ướ ầ ổ T ng công ty "91" xây d ng ph ng án c ph n hóa trình Th t ng Chính
ế ị ủ ệ ể ệ ướ ph phê duy t và quy t đ nh chuy n doanh nghi p nhà n c thành công ty c ổ
ph n.ầ
ố ớ ữ ệ ầ ộ ố ị Đ i v i nh ng doanh nghi p có giá tr thu c ph n v n Nhà n ướ ừ c t 10 t ỷ
ộ ưở ở ố ủ ị ủ ộ ỉ ồ đ ng tr xu ng, B tr ệ ng các B , Ch t ch y ban nhân dân t nh phê duy t
ươ ế ị ệ ướ ổ ph ể ng án, quy t đ nh chuy n doanh nghi p nhà n ầ c thành công ty c ph n
ệ ổ ỉ ạ ự ầ và ch đ o th c hi n c ph n hóa.
ủ ầ ổ 3. Đăng ký kinh doanh c a công ty c ph n:
ẽ ệ ầ ạ ậ ổ ộ Doanh nghi p sau khi c ph n hóa s ho t đ ng theo Lu t doanh
ệ ạ ở ế ầ ư ỉ nghi p và đăng ký kinh doanh t ạ i S K ho ch và Đ u t ố ự t nh, thành ph tr c
ộ ươ ờ ạ ệ ơ thu c Trung ụ ở ng n i doanh nghi p đóng tr s chính. Trong th i h n 7 ngày
ủ ồ ơ ở ế ậ ạ ể ừ k t khi nh n đ h s đăng ký kinh doanh, S K ho ch và Đ u t ầ ư ấ c p
ứ ậ ấ ầ ổ Gi y ch ng nh n đăng ký kinh doanh cho công ty c ph n.
ồ ơ ồ H s đăng ký kinh doanh g m:
ế ị ể ệ ướ ầ ổ Quy t đ nh chuy n doanh nghi p nhà n ủ c thành công ty c ph n c a
ề ẩ ấ c p có th m quy n ;
ề ệ ổ ạ ộ ứ ầ ổ ượ Đi u l t ủ ch c và ho t đ ng c a công ty c ph n đã đ c Đ i h i c ạ ộ ổ
đông thông qua
ộ ồ ử ề ả ầ ả ố ị Biên b n b u H i đ ng qu n tr và c Giám đ c đi u hành;
ủ ệ ấ ướ ướ Gi y đăng ký kinh doanh c a doanh nghi p nhà n c tr ầ ổ c khi c ph n
ế hóa (n u có).
10
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ứ ấ ượ ấ ậ Sau khi Gi y ch ng nh n đăng ký kinh doanh đ ệ c c p, doanh nghi p
ả ế ủ ụ ẫ ầ ấ ị ổ c ph n v n ph i ti n hành các th t c sau gi y phép theo đúng các quy đ nh
ệ ậ ủ c a Lu t doanh nghi p.
ấ ế ủ ổ ầ 1.2. Tính t t y u c a c ph n hoá DNNN
ụ ấ ầ ệ ệ ế ộ Th cự hi n CPH là m t nhi m v r t c n thi ọ t và quan tr ng trong quá
ổ ớ ệ ẽ ả ế ượ ề trình đ i m i kinh t ế ở Vi t Nam, CPH s gi i quy t đ ấ c các v n đ sau:
ể ả ự ệ ữ ế ẫ i quy t mâu thu n gi a quan h ệ Th nh t: ứ ấ Th c hi n CPH là đ gi
ự ượ ủ ươ ự ệ ả ấ ầ ấ ả s n xu t và l c l ng s n xu t. CPH góp ph n th c hi n ch tr ạ ng đa d ng
ứ ở ữ ướ ự ứ ộ hoá các hình th c s h u. Tr ắ c đây chúng ta xây d ng m t cách c ng nh c
ể ệ ở ộ ố ượ ế ộ ữ ớ ch đ công h u, th hi n m t s l ậ ng quá l n các DNNN mà không nh n
ớ ự ượ ệ ả ấ ấ ợ ả th y quan h s n xu t này không phù h p v i l c l ề ấ ng s n xu t còn nhi u
ạ ậ ế y u kém, l c h u.
ẽ ả ậ ế ượ ự ượ ẫ Vì v y CPH s gi i quy t đ c mâu thu n này, giúp l c l ấ ả ng s n xu t
phát tri n.ể
ự ượ ự ệ ộ ả ấ ằ Th c hi n CPH nh m xã h i hoá l c l ng s n xu t, thu Th hai: ứ
ồ ự ả ự ệ ườ ẽ ắ ộ ấ hút thêm ngu n l c s n xu t. Khi th c hi n CPH , ng i lao đ ng s g n bó ,
ọ ở ệ ệ ớ ơ ườ ủ ự ự ủ có trách nhi m v i công vi c h n, h tr thành ng i ch th c s c a doanh
ệ ươ ứ ả ượ ệ ổ nghi p. Ngoài ra, ph ng th c qu n lý đ c thay đ i, doanh nghi p s tr ẽ ở
ộ ự ủ ơ ệ ả ấ nên năng đ ng, t ả ả ch h n trong s n xu t kinh doanh, nâng cao hi u qu s n
xu t.ấ
ộ ế ố ạ ẩ ự Bên c nh đó, CPH là m t y u t thúc đ y s hình thành và Th ba:ứ
ị ườ ư ề ứ ế ộ ậ ớ ế ể phát tri n th tr ng ch ng khoán, đ a n n kinh t h i nh p v i kinh t khu
ế ớ ự v c và trên th gi i.
ữ ự ệ ộ ả ọ i pháp quan tr ng :ứ ư Th c hi n CPH là m t trong nh ng gi Th t
ồ ự ằ ộ ướ ể ế nh m huy đ ng các ngu n l c trong và ngoài n c vào phát tri n kinh t ớ . V i
11
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ệ ộ ượ ồ ự ề ệ ầ vi c huy đ ng đ ở ộ ổ c các ngu n l c, các công ty c ph n có đi u ki n m r ng
ầ ư ổ ệ ấ ớ ượ ả s n xu t kinh doanh, đ u t đ i m i công ngh , nâng cao đ ả c kh năng
ị ườ ơ ở ể ả ả ệ ấ ạ ạ c nh tranh trên th tr ng, t o c s đ nâng cao hi u qu s n xu t kinh
doanh.
ự ế ầ ả ổ ớ ổ ộ C ph n hoá tác đ ng tích c c đ n đ i m i qu n lý ở ả c Th năm: ứ
ể ừ ữ ầ ầ t m vĩ mô và vi mô. Chuy n t ổ DNNN sang công ty c ph n không nh ng ch ỉ
ổ ề ở ữ ự ự ả ả ổ là s thay đ i v s h u, mà còn là s thay đ i căn b n trong công tác qu n lý
ở ả ệ ạ ở ả ề ạ ế ố c ph m vi doanh nghi p và c ph m vi n n kinh t qu c dân.
ầ ổ ộ ả C ph n hoá là m t gi ọ i pháp quan tr ng đ c c u l ể ơ ấ ạ ề i n n Th sáu: ứ
ế ổ ớ kinh t trong quá trình đ i m i.
ư ậ ứ ướ ự ủ ế ệ ạ ạ ộ Nh v y, đ ng tr ố c th c tr ng ho t đ ng y u kém c a h th ng
ụ ủ ứ ư ữ ể ớ ỏ DNNN, CPH v i nh ng u đi m và m c tiêu c a mình đã ch ng t ộ đó là m t
ủ ươ ắ ợ ớ ổ ớ ợ ớ ch tr ạ ng đúng đ n, phù h p v i quá trình đ i m i, phù h p v i giai đo n
ộ quá đ đi lên CHXH ở ướ n c ta.
ệ ề ầ ạ ạ 1.2.1. Yêu c u đa d ng hoá các lo i hình doanh nghi p trong n n kinh t ế
ị ườ th tr ng
ướ ủ ể ộ N c ta đang trong quá trình đi lên ch nghĩa xã h i phát tri n kinh t ế
ướ ế ướ theo mô hình kinh t ế ị ườ th tr ng đinh h ng kinh t nhà n c làm ch đ o,t ủ ạ ừ
ế ướ ệ kinh t nhà n c ,kinh t ế ư t nhân,doanh nghiêp lien doanh,doanh nghi p 100%
ầ ư ướ ậ ộ ố v n đ u t n c ngoài…Và chúng ta đang trong quá trình h i nh p WTO nên
ệ ẩ ộ ấ ế ủ ề ạ ầ ổ ế vi cđ y m nh quá trình c ph n hóa là m t t t y u c a n n kinh t .
ạ ộ ệ ầ ậ ọ ộ ề 1.2.2. Yêu c u m i doanh nghi p đ u ho t đ ng theo m t lu t chung
ố ấ th ng nh t
ờ ủ ộ ướ ự ạ ầ ổ Bên c nh đó s ra đ i c a các Công ty c ph n là m t b ế c ti n cu ả
ữ ế ả ấ ự ượ l c l ng s n xu t. Chúng đã bi n nh ng ng ườ ở ữ ư ả i s h u t ữ ớ b n (v i nh ng
12
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ổ ể ủ ữ ể ườ ở ữ ầ ặ ộ ặ đ c đi m c đi n c a nó) thành nh ng ng i s h u thu n tuý, m t m t ch ỉ
ả ể ề ả ư ả ủ ườ ữ ặ ơ đ n gi i đi u khi n và qu n lý t b n c a ng i khác, m t khác là nh ng nhà
ư ả ề ệ ả ề ủ ầ ộ ườ ề ể t b n ti n t thu n tuý (c ti n công lao đ ng c a ng ộ i đi u khi n c ng
ề ệ ậ ư ả ề ướ ạ ổ l iợ ớ ợ v i l i nhu n doanh nghi p v tay nhà t ầ b n, c ph n thu v d i d ng
ề ở ữ ư ả ờ ớ ủ ư ả ứ t cứ ). Quy n s h u t b n hoàn toàn tách r i v i ch c năng c a t b n trong
ấ ả quá trình tái s n xu t th c t ự ế .
ớ ủ ấ ượ ự ầ ả ổ S ra đ i c a các công ty c ph n làm cho quy mô s n xu t đ c tăng
ở ộ ữ ế ộ ớ ỗ ư ả ẻ lên, m r ng m t cách to l n, đ n n i nh ng nhà t b n riêng l không th ể
ề ủ ệ ề ấ ổ ư ả ớ ư ữ làm n i. Xu t hi n nh ng ti n đ th tiêu t b n v i t cách là s h u t ở ữ ư
ở ữ ớ ạ ủ ả ươ ứ ả nhân ngay trong nh ng gi i h n c a b n thân ph ng th c s n xu t t ấ ư ả b n
ủ ủ ươ ứ ả ấ ư ả ở ch nghĩa, th tiêu ph ng th c s n xu t t ủ b n ch nghĩa ngay trong lòng
ươ ứ ư ả ẫ ự ủ ệ ạ ủ ph ng th c t ấ b n ch nghĩa. Xu t hi n mâu thu n t nó l i th tiêu nó.
ộ ể ế ấ ả ữ ứ ể ẩ ổ Các Công ty c ph n là đi m quá đ đ bi n t t c nh ng ch c năng
ở ữ ư ả ệ ề ề ả ấ ắ ớ ủ c a quá trình tái s n xu t hi n còn g n li n v i quy n s h u t ơ b n đ n
ữ ủ ả ườ ả ữ ệ ấ ứ gi n nh ng ch c năng c a ng ứ ứ i s n xu t liên hi p, t c là thành nh ng ch c
ữ ế ạ ộ ở ợ ộ ể năng xã h i và tr thành nh ng nhà máy h p tác, đ n m t giai đo n phát tri n
ấ ị ự ượ ả ươ ứ ả ấ ộ M t ph ớ ả ng th c s n xu t m i n y nh t đ nh l c l ấ ẽ ng s n xu t s làm cho "
ơ ở ộ ể ươ ứ ả ấ ra và phát tri n trên c s m t ph ng th c s n xu t cũ ".
ấ ư ả ổ ủ ầ Công ty c ph n là s n xu t t ề ự ể nhân không có s ki m soát c a quy n
ữ ư ệ ả ẽ ấ ư ệ ở ữ ư s h u t nhân. Nh ng t li u s n xu t này s không còn làm t ả li u và s n
ề ả ấ ư ủ ẩ ữ ể ỉ ư ệ ả ph m c a n n s n xu t t ẽ nhân n a, mà s ch có th làm t ấ li u s n xu t
ữ ườ ả ở ữ ứ ệ ể ấ ỉ trong tay nh ng ng ộ i s n xu t liên hi p, t c là ch có th làm s h u xã h i
ư ả ấ ộ ủ ọ ủ ọ c a h , cũng nh chúng là s n xu t xã h i c a h .
ủ ữ ả ợ ỗ ủ ộ L th ng Chính b n thân nh ng nhà máy h p tác c a công nhân là m t
ế ư ả ự ố ủ ữ ầ đ u tiên trong hình thái kinh t ộ b n ch nghĩa. S đ i kháng gi a lao đ ng t
13
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ư ả ượ ữ ặ ạ ỏ ợ và t b n đã đ c xoá b trong ph m vi nh ng nhà máy h p tác đó; m c dù
ỉ ượ ầ ỏ ằ ữ ế ườ ộ ban đ u nó ch đ c xoá b b ng cách bi n nh ng ng ệ i lao đ ng liên hi p
ư ả ể ả ớ ọ ữ thành nh ng nhà t b n v i chính b n thân mình, nghĩa là cho h "có th dùng
ư ệ ả ể ộ ộ t ấ li u s n xu t” đ bóc l ọ ủ t lao đ ng c a chính h .
ơ ả ủ ư ể ạ ầ ổ 1.2.3. Các u đi m c b n c a lo i hình công ty c ph n
ế ề ợ ộ ố L i th v huy đ ng v n
ế ề ể ử ụ ợ ố L i th v ki m soát và s d ng v n
ằ ọ Công b ng cho m i ng ườ i
ủ ệ ạ Thông tin minh b ch hóa c a doanh nghi p
ạ ườ ạ ằ T o môi tr ng kinh doanh c nh tranh công b ng
ề ế ẩ Thúc đ y n n kinh t ể phát tri n
ủ ự ể ạ ờ ổ S ra đ i và phát tri n c a lo i hình công ty c ph n ầ đánh d u sấ ự
ướ ề ế ừ ạ ủ ế ượ ể chuy n h ng n n kinh t tr ng thái vay m n ch y u qua ngân hàng t
ặ ị ườ ộ ố ố ho c chung v n sang huy đ ng v n trên th tr ng tài chính. Các công ty c ổ
ự ủ ự ả ấ ầ ẩ ồ ồ ph n là ngu n cung c p s n ph m cho s cho s ph n vinh c a th tr ị ườ ng
ổ ạ ượ ị ườ ệ ể ạ này. Đ i l ự ị i, s th nh v ủ ng c a th tr ng tài chính t o đi u ki n cho các
ả ầ ổ ở công ty c ph n sinh sôi n y n .
ả ầ ờ ổ ượ Tr i qua th i gian, hình thái công ty c ph n ngày càng đ ệ c hoàn thi n,
ể ể ạ ầ ổ ộ phát tri n và đa d ng hoá. Có th nói công ty c ph n là m t phát minh quan
ử ể ấ ọ ị ổ ứ ệ tr ng nh t trong l ch s phát tri n, các hình thái t ch c doanh nghi p k t ể ừ
ứ ệ ạ ầ ộ ơ ỉ ủ cu c cách m ng trong công nghi p c a TBCN, ch không đ n thu n ch là
ụ ộ ể ề ẩ ủ ự ả s n ph m th đ ng c a s phát tri n n n kinh t ế ị ườ th tr ng.
ổ ầ ở ộ ố ố ế ớ ệ 1.3. Các kinh nghi m c ph n hóa m t s qu c gia trên th gi i
ầ ổ ở 1.3.1. C ph n hóa ố Trung Qu c
ạ Giai đo n 1984 1991:
14
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ổ ở ố ượ ệ ừ ự ầ C ph n hóa Trung Qu c đã đ c th c hi n t ớ ự năm 1984 v i s ra
ữ ề ầ ạ ắ ổ ờ ủ đ i c a Công ty C ph n H u h n Bách hóa Thiên Ki u (B c Kinh). Sau đó,
ọ ượ ố ệ trong Văn ki n quan tr ng đ ụ ệ c ban hành tháng 12 năm 1986, Qu c V vi n
ố ị ươ ể ọ ộ Trung Qu c đã cho phép “Các đ a ph ng có th ch n ra m t vài doanh
ế ộ ở ữ ể ự ệ ớ ừ ệ ề ộ ệ nghi p l n và v a có đi u ki n, thu c ch đ s h u toàn dân đ th c hi n
ầ ế ố ơ ổ thí đi m ể c ph n hóa ượ c ”.Đ n cu i năm 1991 có h n 3000 doanh nghiep đ
ế ổ ầ ti n hành c ph n hóa thành công.
ứ ạ Giai đo n th hai 1992 – nay:
ị ự ệ ế ố ơ ơ ố Đ n cu i năm 1993, Trung Qu c đã có h n 3.000 đ n v th c hi n thí
ể ầ ổ . đi m c ph n hóa
ế ố ơ ể ố Tính đ n cu i năm 1996, Trung Qu c có h n 9.200 DNNN đã chuy n
ớ ổ ố ố ầ ổ ỷ ơ thành công ty c ph n, v i t ng s v n là 600 t NDT, h n 4.300 công ty c ổ
ầ ữ ạ ạ ộ ớ ổ ệ ậ ph n h u h n đăng ký ho t đ ng theo Lu t Doanh nghi p, v i t ng s v n c ố ố ổ
ầ ỷ ỷ ố ộ ừ ạ ph n đ t 358 t NDT, trong đó 150 t NDT là v n huy đ ng t ộ xã h i, 35 t ỷ
ộ ộ ị ổ ệ ầ ỷ NDT là giá tr c ph n phát hành trong n i b doanh nghi p, 80 t ố NDT là v n
ầ ư ự ế ủ ướ đ u t tr c ti p c a n c ngoài.
ả ạ ượ ừ ế ế ể T năm 1993 đ n nay, k t qu đ t đ ạ c trong giai đo n thí đi m CPH
ệ ấ ậ ế ơ ả ạ ộ cho th y, doanh nghi p ho t đ ng theo các quy lu t kinh t c b n là cách đi
ự ệ ắ ậ ầ ợ ổ ố ộ đúng đ n và h p quy lu t, Trung Qu c đã th c hi n c ph n hóa DNNN m t
ệ ố ự ệ ằ ậ ộ ệ ố cách sâu r ng b ng cách xây d ng và hoàn thi n h th ng pháp lu t, h th ng
ế ự ậ ầ ựợ ủ ả các văn b n pháp quy liên quan đ n s v n hành c a DN. L n l ậ t “Lu t phá
ệ ậ ộ ế ộ ở ữ ệ ả s n doanh nghiêp”, “Lu t Doanh nghi p công nghi p thu c ch đ s h u
ề ệ ổ ơ ế ủ ệ ể toàn dân”, “Đi u l chuy n đ i c ch kinh doanh c a các doanh nghi p công
ế ộ ở ữ ệ ắ ộ nghi p thu c ch đ s h u toàn dân”, “Các nguyên t c tài chính doanh
ề ệ ạ ờ ề ế ệ ả ổ ị nghi p”, “Đi u l ậ t m th i v qu n lý phát hành và giao d ch c phi u, “Lu t
ề ệ ậ ộ ậ ả Lao đ ng”, “Lu t Công ty”, “Đi u l qu n lý đăng ký công ty”, “Lu t Ngân
15
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ậ ươ ệ ậ ố hàng nhân dân Trung Qu c”, “Lu t ngân hàng th ng nghi p”, “Lu t xí
ươ ấ ượ ủ ộ ố ệ nghi p h ng tr n”…, đã đ c ban hành và đi vào cu c s ng c a doanh
ệ ầ ặ ọ ệ ả nghi p. Trong đó, hai văn b n có t m quan tr ng đ c bi ậ t là “Lu t Doanh
ế ộ ở ữ ệ ệ ậ ộ ậ nghi p công nghi p thu c ch đ s h u toàn dân” và “Lu t Công ty. “Lu t
ế ộ ở ữ ệ ệ ượ ộ Doanh nghi p công nghi p thu c ch đ s h u toàn dân” đ c thông qua
ụ ể ề ề ợ ủ ư ị ngày 13/4/1998, đã quy đ nh c th v các quy n l i c a DNNN nh : Cho
ự ả ộ ố ả ầ ủ ị ườ ấ phép DN t ẩ s n xu t m t s s n ph m theo yêu c u c a th tr ề ng; có quy n
ề ề ừ ố ứ ạ ỉ đi u ch nh v t t ậ ư ượ đ ế c cung ng theo k ho ch; có quy n t ệ ch i các nhi m
ề ự ế ấ ạ ủ ụ ả v s n xu t ngoài k ho ch c a các ban, ngành; có quy n t ụ ả tiêu th s n
ề ự ể ấ ẩ ậ ọ ơ ị ph m làm ra; có quy n l a ch n đ n v mua hàng… Có th th y, “Lu t Doanh
ế ộ ở ữ ệ ệ ộ ạ nghi p công nghi p thu c ch đ s h u toàn dân” đã đem l i cho các doanh
ề ự ủ ơ ệ ả ấ ầ ề nghi p nhi u quy n t ch h n trong s n xu t kinh doanh, góp ph n tháo g ỡ
ộ ả ệ ề ớ ề ặ các ràng bu c v m t hành chính, tr doanh nghi p v đúng v i vòng quay
ị ườ ể ụ ể ệ ệ ậ ộ ủ c a th tr ng. Đ c th hoá “Lu t Doanh nghi p công nghi p thu c ch đ ế ộ
ề ệ ố ở ữ s h u toàn dân”, ngày 23/7/1992, Trung Qu c đã ban hành “Đi u l ể chuy n
ế ộ ở ữ ủ ế ệ ộ ổ ơ đ i c ch kinh doanh c a các DN công nghi p thu c ch đ s h u toàn
ế ụ ớ ộ ề ự ủ ữ dân” v i n i dung không nh ng ti p t c nâng cao quy n t ch cho DN, mà
ổ ơ ế ế ớ ể ả ả còn ph n ánh xu th m i trong c i cách, đó là chuy n đ i c ch kinh doanh.
ị ươ ủ ộ Năm 1997, H i ngh Trung ố ả ng 4 khóa XV c a Đ ng CS Trung Qu c
ớ ề ả ể ế ư ữ ể ậ ế ồ đã đ a ra nh ng lu n đi m m i v c i cách th ch kinh t ờ ề ậ , đ ng th i đ c p
ộ ố ấ ư ề ề ệ ề ả ả ế đ n m t s v n đ nh : Quy n tài s n doanh nghi p, qu n lý đi u hành
ố ớ ắ ầ ệ ế ệ ầ ổ doanh nghi p, c ph n hoá… Đ i v i các doanh nghi p b t đ u ti n hành
ộ ố ệ ự ữ ủ ệ ố ư ệ CPH, Chính ph Trung Qu c th c hi n m t s bi n pháp h u hi u nh :
ự ệ ệ ế ậ ả ả ể ạ Khuy n khích sáp nh p tài s n, quy ph m hóa vi c phá s n, th c hi n chuy n
ở ộ ầ ậ ạ ổ ợ ỹ ố ả ạ ợ n thành c ph n, tr giúp các DN c i t o k thu t, m r ng quy ho ch v n,
ả ế ấ ệ ườ ố ớ ộ gi ề ấ i quy t v n đ th t nghi p cho ng i lao đ ng. Đ i v i các DN đã CPH,
16
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ủ ề ệ ạ ưở ộ ố ư ế ấ ư Chính ph đã t o đi u ki n cho h ng m t s u đãi nh : Thu su t, thu ế
ệ ậ ặ ữ ế ầ ả thu nh p doanh nghi p, đ c bi ệ ượ t đ ạ c gi m thu trong nh ng năm đ u ho t
ố ớ ữ ệ ạ ộ đ ng. Đ i v i nh ng doanh nghi p sau khi CPH mà đ t thành tích cao trong
ẽ ượ ạ ậ ợ ề ệ ấ ả s n xu tkinh doanh, thì s đ c t o đi u ki n thu n l i tham gia vào th ị
ườ ứ ư ư ề ổ tr ng ch ng khoán, đ ượ ưở c h ầ ng u đãi v tài chính nh dành 10% c ph n
ể ưở ệ ế ạ ằ ộ ổ doanh nghi p đ th ng b ng c phi u cho các cán b lãnh đ o và CNVC
ệ ủ c a doanh nghi p v.v…
ủ ự ụ ệ ể ả Có th nói, m c đích căn b n c a vi c th c hi n ế ộ ổ ệ ch đ c ph n ầ ở
ế ộ ở ữ ả ố ổ ở ướ Trung Qu c là thay đ i ch đ s h u tài s n mà đó tr c đây, Nhà n ướ c
ữ ế ấ ể ề ề ạ ộ luôn gi vai trò đ c quy n, đ hình thành nên k t c u đa d ng v quy n s ề ở
ộ ộ ệ ả ố ư ế ấ ả ị ữ h u tài s n trong n i b doanh nghi p, t i u hóa k t c u qu n tr doanh
ệ ợ ấ ủ ệ ả ầ ổ nghi p. Đây là l i ích căn b n và lâu dài nh t c a vi c c ph n hóa các
ở ả ổ ậ ế ấ ố ộ ị DNNN Trung Qu c. Thành qu n i b t nh t là đ n H i ngh TW 3 khóa
ế ộ ổ ả ả ầ ộ ố ượ XVI Đ ng C ng s n Trung Qu c (năm 2004), ch đ c ph n đã đ ự c th c
ủ ế ủ ệ ộ ế ộ ữ ự ứ ệ hi n r ng rãi “là hình th c th c hi n ch y u c a ch đ công h u”.
ơ ả ư ữ ặ ầ ả ổ ủ 1.3.1.2. Nh ng đ c tr ng c b n c a c ph n hóa và c i cách doanh
ệ ở nghi p ố Trung Qu c
ộ ộ ế ổ ệ Bán c phi u cho CNVC trong n i b doanh nghi p
ế ổ ộ Phát hành c phi u công khai ra xã h i
ầ ắ ằ ổ ữ ổ ữ ế Công ty c ph n hình thành b ng cách n m gi c phi u gi a các
doanh nghi pệ
ề ở ữ ổ ề ở ữ ữ ạ ầ Minh b ch gi a các quy n s h u pháp nhân, quy n s h u c ph n và
ề quy n kinh doanh
ủ ổ ế ộ ứ ữ ệ ệ ạ ố ớ Ch đ trách nhi m h u h n, t c là trách nhi m c a c đông đ i v i
ệ ớ ạ ứ ố ầ ư doanh nghi p là gi i h n theo m c v n đ u t
17
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ị ườ ộ ề ệ ứ Mang tính xã h i hóa, th tr ng hóa, ti n t hóa và ch ng khoán hóa
ề ở ữ quy n s h u
ừ ế ầ ổ ở ầ ấ ẩ ố T ti n trình c ph n hóa ạ trung qu c ta th y viêt nam c n đ y m nh
ỉ ớ ầ ổ ơ ố ơ ữ h n n a quá trình c ph n hóa.Ch m i trong vòng h n 20 năm mà quy mô v n
ị ườ ố ộ ổ ể ầ ố ớ ủ hóa c a th tr ng trung qu c đã khá l n và t c đ c ph n hóa cao.Có th nói
ờ ề ệ ố ố chúng ta bây gi ớ có đi u ki n khá gi ng so v i trung qu c nên chúng ta có th ể
ộ ố ệ ủ ọ ọ h c m t s kinh nghi m c a h .
Ự
Ả
Ạ
Ẩ
Ầ PH N II:
TH C TR NG VÀ GI I PHÁP THÚC Đ Y QUÁ
Ổ Ầ
Ở Ệ
TRÌNH C PH N HÓA DNNN
VI T NAM
ự ạ ệ 2.1. Th c tr ng các DNNN Vi t Nam
18
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ệ ướ ở ệ ượ ậ ộ Các doanh nghi p Nhà n vi c t nam đ c thành l p m t cách tràn
ạ ộ ả ả ỏ ớ ị ệ lan v i quy mô nh , ho t đ ng kém hi u qu (do ban qu n tr kém không có
ự ạ năng l c và n n tham ô tham nhũng…)
ứ ạ ả ả ề ệ ấ Nhi u DNNN hi u qu s n xu t kinh doanh kém, s c c nh tranh còn
ấ ươ ớ ự ầ ư ủ ứ ướ th p, không t ng x ng v i s đ u t c a Nhà n c.
ạ ậ ệ ộ ướ ứ Trình đ công ngh còn l c h u, d i m c trung bình,doanh nghiep nhà
ướ ệ ấ ạ ậ ộ ượ ạ ừ ư n c có trình đ công ngh th p,l c h u đ c nh p t nh ngc năm 70 th k ế ỉ
ướ ấ ượ ấ ứ ượ tr c năng suát th p ch t l ng không cao không đáp ng đ ổ ầ c nhu c u đ i
ớ ề m i n n kinh t ế ủ ấ ướ c a đ t n c.
ự ạ ổ ầ ờ 2.2. Th c tr ng c ph n hóa DNNN trong th i gian qua
ầ ề ổ 2.2.1:Khái quát v c ph n hóa DNNN
ạ ộ ơ ả ủ ể ế Phân tích các y u đi m c b n trong ho t đ ng c a các DNNN trong
ế ạ ệ ắ ờ ố ổ ớ ấ ằ su t th i gian dài, chúng ta th y r ng vi c đ i m i và s p x p l i các doanh
ủ ươ ệ ộ ế ứ ợ ớ ươ nghi p này là m t ch tr ố ng h t s c sáng su t và phù h p. V i ph ứ ng th c
ầ ẹ ớ ả ổ c ph n hóa DNNN, Nhà n ướ ẽ ừ ượ c s v a đ ừ ặ c nh b t gánh n ng qu n lý v a
ự ể ạ ộ ạ ượ ệ ộ ệ ơ ạ t o đ ng l c đ cho các doanh nghi p ho t đ ng đ t đ ả c hi u qu cao h n.
ấ ừ ừ ị ị Xu t phát t ể quan đi m trên, t ngày 29/6/1998, Ngh đ nh
ủ ộ ố ả ủ 44/1998/NĐCP c a Chính ph đã có tác đ ng tăng t c cho gi ớ i pháp v i 2
ụ m c tiêu:
ố ủ ộ ộ ồ ổ ứ Huy đ ng v n c a toàn xã h i, bao g m cá nhân, các t ch c kinh t ế ổ ứ ch c , t
ộ ướ ướ ể ầ ư ổ ệ ạ ớ xã h i trong n c và n c ngoài đ đ u t ệ đ i m i công ngh , t o thêm vi c
ứ ệ ể ạ ổ ơ ấ làm, phát tri n doanh nghi p, nâng cao s c c nh tranh, thay đ i c c u
DNNN;
ề ệ ể ạ ườ ệ ầ ổ ộ T o đi u ki n đ ng i lao đ ng trong doanh nghi p có c ph n và
ữ ườ ố ượ ủ ự ự ổ ươ ứ ả nh ng ng i đã góp v n đ c làm ch th c s ; thay đ i ph ng th c qu n lý
ự ệ ẩ ả ộ ườ ệ ạ t o đ ng l c thúc đ y doanh nghi p kinh doanh có hi u qu , tăng c ng phát
19
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ấ ướ ể ậ ủ ườ ầ ộ tri n đ t n c, nâng cao thu nh p c a ng i lao đ ng, góp ph n tăng tr ưở ng
ề n n kinh t ế ủ ấ ướ c a đ t n c.
ừ ự ế ạ ộ ầ ấ ầ ổ ổ T th c t ho t đ ng c ph n hóa DNNN cho th y, khi c ph n hóa,
ủ ở ữ ượ ể ầ ổ ổ ượ ố v n ch s h u DNNN đ c chuy n đ i thành c ph n và đ c bán cho
ố ượ ề ư ổ ứ ế ộ nhi u đ i t ng khác nhau nh các t ch c kinh t xã h i, các cá nhân trong
ệ ướ ể ữ ạ và ngoài doanh nghi p, Nhà n c có th gi l i m t t ộ ỷ ệ ổ l ặ ầ c ph n ho c
ứ ở ữ ạ ư ậ ể ừ không. Nh v y hình th c s h u t ệ i doanh nghi p đã chuy n t Nhà n ướ c
ở ữ ừ ữ ế ấ ẫ ỗ ợ ổ ọ duy nh t sang s h u h n h p. T đây d n đ n nh ng thay đ i quan tr ng v ề
ứ ổ ư ứ ả ươ ướ ạ ộ ủ hình th c t ch c qu n lý cũng nh ph ng h ng ho t đ ng c a công ty.
ẽ ổ ứ ầ ầ ổ ổ ở DNNN sau c ph n hóa tr thành công ty c ph n, s t ạ ộ ch c ho t đ ng theo
ệ ậ Lu t Doanh nghi p.
ề ổ ệ ể ể ầ ộ ổ Có th khái quát v c ph n hóa DNNN là m t bi n pháp chuy n đ i
ứ ở ữ ừ ở ữ ướ hình th c s h u trong DNNN, t s h u Nhà n ở ữ ủ c sang s h u c a các c ổ
ướ ớ ư ể ặ ổ đông (trong đó Nhà n c có th tham gia v i t cách c đông ho c không
ổ ở ữ ệ ể ệ ể ớ tham gia). Đi đôi v i vi c chuy n đ i s h u là vi c chuy n DNNN (sau c ổ
ạ ộ ầ ạ ầ ổ ượ ề ỉ ph n hóa) sang ho t đ ng theo lo i hình công ty c ph n, đ c đi u ch nh
ệ ậ ị theo các quy đ nh trong Lu t Doanh nghi p.
ứ ệ ề ướ ầ ộ ộ V hình th c, đó là vi c Nhà n c bán m t ph n hay toàn b giá tr c ị ổ
ủ ệ ầ ố ổ ứ ph n (v n) c a mình trong doanh nghi p cho các cá nhân t ch c trong và
ế ự ự ặ ệ ệ ngoài doanh nghi p, ho c tr c ti p t doanh nghi p theo cách bán giá thông
ườ ằ ươ ứ ấ ị ườ ặ ứ th ng hay b ng ph ng th c đ u giá ho c qua th tr ng ch ng khoán.
ề ả ươ ứ ự ệ ồ ố ấ V b n ch t, đó là ph ộ ộ ng th c th c hi n xã h i hóa đ ng v n thu c
ướ ể ừ ủ ở ữ ở ữ ệ ở ữ s h u Nhà n c, chuy n t ạ doanh nghi p 1 ch s h u sang đa s h u, t o
ạ ộ ệ ợ nên mô hình doanh nghi p ho t đ ng phù h p kinh t ế ị ườ th tr ng.
ấ ứ ể ổ ệ ệ ầ ọ Vi c ch n DNNN đ c ph n hóa là: b t c doanh nghi p nào không
ộ ướ ả ầ ư ế ụ ặ ữ ề ẽ ố ệ thu c di n Nhà n c ph i đ u t ho c ti p t c gi 100% v n, đ u s cho
20
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ế ầ ẩ ổ ố ệ ti n hành c ph n hóa, trong s này không có tiêu chu n phân bi t doanh
ệ ệ ầ ố ổ ố nghi p nào mu n thì c ph n hóa, doanh nghi p nào không mu n thì thôi (!)
ạ ư ể ủ ự ạ Tóm l ự i, qua xem xét th c tr ng c a DNNN cũng nh hi u rõ th c
ấ ề ổ ầ ầ ấ ổ ộ ả ọ ch t v c ph n hóa, cho th y c ph n hóa là m t gi i pháp quan tr ng đ ể
ạ ộ ủ ế ệ ế ắ ả ổ ớ ti n hành s p x p, đ i m i và nâng cao hi u qu ho t đ ng c a DNNN, góp
ữ ữ ủ ạ ủ ế ướ ầ ph n gi v ng vai trò ch đ o c a kinh t Nhà n ệ c hi n nay.
ể ạ ừ 2.2.1.1: . Giai đo n thí đi m t ế 6/1992 đ n 4/1996
ộ ồ ộ ưở ủ ướ ủ ị Ngày 8/6/1992 Ch t ch H i đ ng B tr ng ( nay là Th t ng Chính
ộ ố ế ị ủ ề ể ể ố ph ) đã ban hành Quy t đ nh s 202/CT v thí đi m chuy n m t s doanh
ệ ướ ầ ổ nghi p Nhà n c thành công ty c ph n. Sau đó, ngày 4/3/1993 Th t ủ ướ ng
ề ệ ị ố ự ủ ế ệ ế ỉ Chính ph ban hành ti p Ch th s 84/TTg v vi c xúc ti n th c hi n thí
ể ệ ướ ả ạ đi m CPH doanh nghi p Nhà n c và các gi i pháp đa d ng hoá hình th c s ứ ở
ệ ướ ữ ố ớ h u đ i v i doanh nghi p Nhà n c .
ế ị ệ ố ọ ướ Quy t đ nh s 202/CT đã ch n 7 doanh nghi p Nhà n ể c làm thí đi m,
ụ ệ ờ ộ ỗ ỷ ỉ ố ự ồ đ ng th i giao nhi m v cho m i B , U ban nhân dân t nh, Thành ph tr c
ọ ừ ộ ể ổ ế ệ ứ ể ể thu c TW ch n t 1 đ n 2 doanh nghi p đ t ch c thí đi m chuy n thành
ầ ổ công ty c ph n.
ự ệ ế ể ố ỉ ị Sau 4 năm tri n khai th c hi n Quy t đ nh s 202/CT và Ch th s ị ố
ả ướ ỉ ượ ệ ồ 84/TTg (19921996) c n c ch CPH đ c 5 doanh nghi p bao g m: 3 DN
ươ ị ươ ệ trung ng và 2 DN đ a ph ng. Đó là các doanh nghi p :
ự ệ ạ ậ ộ ộ ệ ể Công ty Đ i lý Liên hi p v n chuy n thu c B GTVT ngày th c hi n
CPH : 1/7/1993.
ơ ệ ạ ự ồ ộ ệ Công ty C đi n l nh thu c UBND Tp H Chí Minh ngày th c hi n
CPH : 1/10/1993.
21
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ự ệ ệ ệ ệ ộ ộ Xí nghi p Giày Hi p An thu c B Công nghi p ngày th c hi n CPH:
1/10/1994
ế ế ệ ấ ộ ỉ ẩ Xí nghi p Ch bi n hàng xu t kh u thu c UBND t nh Long An ngày
ự ệ th c hi n CPH : 1/7/1995.
ế ế ứ ệ ệ ộ ộ ể Xí nghi p Ch bi n th c ăn gia súc thu c B Nông nghi p & phát tri n
ự ệ nông thôn ngày th c hi n CPH : 1/7/1995.
ở ộ ể ạ ừ 2.2.1.2. Giai đo n m r ng thí đi m t ế 5/1996 đ n 5/1998
ơ ở ể ể ế ả ầ ổ Trên c s đánh giá k t qu tri n khai thí đi m c ph n hoá, ngày
ộ ố ủ ể ề ố ị ị 7/5/1996 Chính ph đã ban hành Ngh đ nh s 28/CP v chuy n m t s doanh
ệ ướ ầ ổ ị ị nghi p Nhà n ụ ị c thành công ty c ph n. Ngh đ nh này đã xác đ nh rõ m c
ố ượ ụ ể ự ệ ầ ắ ổ ị ị tiêu, đ i t ng th c hi n c ph n hoá, quy đ nh c th nguyên t c xác đ nh
ế ộ ư ố ớ ệ ệ ị ườ giá tr doanh nghi p, ch đ u đãi đ i v i doanh nghi p và ng ộ i lao đ ng
ệ ể ầ ố ờ ộ ổ trong doanh nghi p chuy n thành công ty c ph n… Nh đó t c đ CPH đã
tăng lên rõ r t.ệ
ể ừ ị ượ ế ế K t ị khi Ngh đ nh 28/CP đ c ban hành đ n h t tháng 5/1998 đã có 25
ệ ướ ư ậ ể ầ doanh nghi p Nhà n ổ c chuy n thành công ty c ph n. Nh v y tính g p t ộ ừ
ả ướ ế ệ năm 1992 đ n tháng 5/1998 c n c đã có 30 doanh nghi p đã hoàn thành c ổ
ớ ố ố ề ệ ầ ầ ỷ ồ ph n hoá v i s v n đi u l ban đ u là: 281 t đ ng ( bình quân 9,6 t ỷ
ề ố ượ ầ ỉ ộ ồ đ ng/công ty) và g n 6000 lao đ ng. Không ch tăng lên v s l ệ ng, di n
ở ộ ơ ố ỉ ệ ộ CPH cũng đã m r ng h n, đã có 3 B và 9 T nh, Thành ph có doanh nghi p
ệ ệ ố ạ ộ CPH. Trong s các doanh nghi p đã CPH , có 12 doanh nghi p đã ho t đ ng
ừ ộ ữ ệ ậ ở ướ t m t năm tr lên theo Lu t công ty. Nh ng doanh nghi p tr ầ ổ c khi c ph n
ư ệ ề ệ ặ ộ ộ hoá g p khó khăn, nh xí nghi p M c Hà n i, xí nghi p Đóng tàu thuy n Bình
ệ ặ ị ượ ướ ệ Đ nh, xí nghi p Giày Hi p An…, m c dù không đ c Nhà n ỗ ợ ố c h tr v n,
22
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ể ả ố ắ ụ ư ắ ấ nh ng đã c g ng kh c ph c khó khăn và phát tri n s n xu tkinh doanh liên
ụ t c hàng năm.
ể ỗ ợ ấ ờ Đ h tr cho công tác CPH , trong th i gian này, các c p các ngành đã
ệ ủ ố ổ ể ỉ ạ ứ ổ tri n khai vi c c ng c t ch c, b sung thành viên vào Ban ch đ o CPH ở
ươ ủ ậ ươ ị đ a ph ỉ ạ ng và thành l p các ban ch đ o CPH Chính ph , trung ả ng Đ ng,
ổ ộ ệ T ng liên đoàn lao đ ng Vi t Nam.
ạ ẩ ầ ổ ừ 2.2.1.3. Giai đo n cho phép đ y nhanh quá trình c ph n hóa t 7/1998
ế đ n nay
ậ ợ ề ơ ở ữ ế ể ạ ờ Trong giai đo n này, nh nh ng chuy n bi n thu n l i v c s pháp lý
ổ ậ ờ ủ ự ệ ị ị ậ mà n i b t là s ra đ i c a Ngh đ nh 44/CP ngày 29/6/1998 và vi c thành l p
ệ ệ ả ớ ổ ố Ban đ i m i qu n lý doanh nghi p TW, con s các doanh nghi p CPH đã tăng
ờ ỳ ướ ớ nhanh so v i các th i k tr c.
ự ệ ệ ơ ướ ị ị Sau h n 2 năm th c hi n CPH doanh nghi p Nhà n c theo Ngh đ nh s ố
ừ ả ướ ế ổ 44/CP, t ế tháng 6/1998 đ n h t tháng 8/2000 c n ầ c đã c ph n hoá 430
ư ổ ệ ệ ố ướ ự ệ ầ ổ doanh nghi p đ a t ng s doanh nghi p Nhà n c đã th c hi n c ph n hoá
lên 460 doanh nghi p.ệ
ữ ữ ệ ệ ố ộ Trong s nh ng doanh nghi p đã CPH , nh ng doanh nghi p thu c lĩnh
ụ ươ ự ế ệ ả ị ự v c Công nghi p và Xây d ng chi m kho ng 44,2%; D ch v th ạ ng m i
ậ ả ế ế ế ệ chi m 39,2%; Giao thông v n t i chi m 9,5%; Nông nghi p chi m 4,1% và
ỷ ả ề ươ ế ệ ế ầ thu s n chi m 2%. H u h t các doanh nghi p đã CPH đ u t ỏ ố ng đ i nh ,
ố ố ớ ữ ổ ơ ỷ ồ ế ả nh ng công ty có t ng s v n l n h n 10 t đ ng chi m kho ng 12%, trong
ỏ ơ ệ ố ỷ ồ ế ơ khi các doanh nghi p có v n nh h n 5 t ố ế đ ng chi m đ n h n 50%. V n
ủ ả ỉ ỷ ồ ệ trung bình c a các doanh nghi p đã CPH ch vào kho ng 3,1 t đ ng. Đa s ố
ứ ứ ự ệ ệ ộ ầ các doanh nghi p th c hi n CPH theo hình th c th 2 nghĩa là bán m t ph n
ị ố ủ ướ ắ ữ ệ giá tr v n c a Nhà n c n m gi trong doanh nghi p.
23
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ớ ể ờ ố ị ươ ự Tính t i th i đi m 31/12/1999, trong s các đ a ph ệ ng th c hi n CPH ,
ề ệ ấ ầ ố ộ ồ ổ ố Hà N i là thành ph có s doanh nghi p c ph n hoá nhi u nh t, g m 70
ệ ệ ổ ộ ố ỉ ố ự doanh nghi p trong t ng s 210 doanh nghi p thu c các t nh, thành ph th c
ế ệ ầ ả ổ ị ồ hi n c ph n hoá, ti p theo là TP H Chí Minh, H i Phòng, Nam Đ nh và
Thanh Hoá.
ệ ề ể ầ ổ ạ ộ Các doanh nghi p sau khi chuy n thành công ty c ph n đ u ho t đ ng
ể ả ữ ệ ệ ề ề ả ặ ớ ơ có hi u qu cao h n v nhi u m t, k c nh ng doanh nghi p m i CPH.
ộ ố ệ ướ ề ặ M t s doanh nghi p tr c CPH g p nhi u khó khăn thì sau CPH các doanh
ữ ệ ệ ế ệ ả ả ậ ộ nghi p này đã có nh ng ti n b rõ r t, b o đ m vi c làm, tăng thu nh p cho
ườ ộ ng i lao đ ng.
ư ậ ự ế ị ị ượ ạ Nh v y, trên th c t , Ngh đ nh 44/CP đ ộ c ban hành đã t o ra m t
ế ệ ả hành lang pháp lý khá thông thoáng, khuy n khích c doanh nghi p và ng ườ i
ệ ổ ộ ướ ầ lao đ ng tham gia c ph n hoá doanh nghi p Nhà n c .
ế ầ ậ ờ ổ ớ Tuy nhiên, ti n trình c ph n hoá trong th i gian qua còn ch m so v i yêu
ế ạ ệ ướ ế ố ầ ắ c u s p x p l i doanh nghi p Nhà n ạ c. Sáu tháng cu i năm 1998, k ho ch
ệ ượ ự ệ ệ ỉ ặ đ t ra là CPH 150 doanh nghi p, th c hi n ch là 100 doanh nghi p đ c CPH
ư ệ ế ạ ạ ặ (đ t 66,6%). Năm 1999, k ho ch đ t ra là CPH 450 doanh nghi p, nh ng ch ỉ
ệ ượ ự ệ ạ th c hi n đ c 250 doanh nghi p (đ t 55,5%).
ể ự ệ ệ ầ ổ ệ ả Đ th c hi n nhanh và có hi u qu công tác c ph n hoá doanh nghi p
ướ ả ả ề ừ ế ấ ứ ư ở ậ ơ Nhà n c , ph i gi ề i quy t nhi u v n đ , t nh n th c t tu ng, c ch ế
ế ổ ứ ệ ừ ệ ế ả ơ chính sách đ n t ự ch c th c hi n, t doanh nghi p đ n các c quan qu n lý
Nhà n c.ướ
ả ụ ể ẩ ầ ổ 2.2.2.Các gi i pháp đã áp d ng đ thúc đ y quá trình c ph n hóa DNNN
ộ N i dung
24
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ị ươ ộ ầ ữ ẳ ị ế Ngh quy t Trung ấ ng IX, khóa IX, m t l n n a kh ng đ nh tính nh t
ủ ươ ủ ả ể ế ề ầ quán c a Đ ng ta trong ch tr ng phát tri n kinh t nhi u thành ph n; kiên
ế ẩ ế ạ ắ ệ ệ ướ quy t đ y nhanh s p x p l ả i và nâng cao hi u qu doanh nghi p nhà n c đã
ộ ố ủ ươ ả ụ ể ớ ậ ể ớ ề đ ra m t s ch tr ng gi i pháp m i t p trung c th vào 5 đii m l n nh ư
sau:
ở ộ ệ ệ ướ ầ ổ ầ + M r ng di n và quy mô các doanh nghi p nhà n c c n c ph n hóa
ệ ự ệ ớ ệ ể ả ộ ố ổ k c m t s t ng công ty và doanh nghi p l n trong các ngành đi n l c, lu n
ậ ả ườ ự ấ ơ kim, c khí, hóa ch t, phân bón, xi măng, xây d ng, v n t i đ ng b , đ ộ ườ ng
ể ả ả ễ sông, hàng không, hàng h i, vi n thông, ngân hàng b o hi m.
ề ử ụ ệ ị ị ị + Đ nh giá giá tr doanh nghi p, trong đó có giá tr quy n s d ng đ t v ấ ề
ị ườ ế ị ắ nguyên t c do th tr ng quy t đ nh.
ị ườ ệ ế ả ổ ụ ắ + Vi c mua bán c phi u ph i công khai trên th tr ng, kh c ph c tình
ầ ạ ổ ộ ộ tr ng c ph n hóa khép kín n i b .
ươ ỏ ặ ủ ề ề ẩ + Kh n tr ộ ng xóa b đ c quy n và đ c quy n kinh doanh c a các
ệ ướ ớ ộ ậ ộ ế ố ế doanh nghi p nhà n ợ c phù h p v i l trình h i nh p kinh t qu c t đã đ ượ c
ổ ứ ế ậ ấ ươ ế ớ cam k t, nh t là gia nh p T ch c Th ạ ng m i th gi i (WTO).
ứ ả ổ ớ ướ ệ ố ớ + Đ i m i ch c năng qu n lý nhà n c đ i v i doanh nghi p Nhà
ướ ầ ư ứ ậ ủ ướ n c; nghiên c u thành l p công ty đ u t tài chính c a Nhà n ơ c và c quan
ả ướ ể ự ứ ệ ệ ấ ả ố qu n lý Nhà n c đ th c hi n th ng nh t và có hi u qu ch c năng Nhà
ướ ầ ư ủ ệ ạ ầ ố n ủ ở ữ c là đ i di n ch s h u ph n v n đ u t c a mình vào doanh nghi ệơ
ầ ọ ộ ế ế ố ọ thu c m i ngành, m i thành ph n kinh t ề trong n n kinh t qu c dân.
ổ ờ ầ 2.2.3.Đánh giá tình hình c ph n hóa DNNN trong th i gian qua
ộ ườ ệ ổ ầ ạ ộ ề M t đi u mà ng i lao đ ng trong doanh nghi p c ph n hóa lo ng i là
ề ệ ố ượ ầ ổ ữ ộ ấ v n đ vi c làm. Sau c ph n hóa s l ẳ ng lao đ ng ch ng nh ng không
ề ả ớ gi m mà còn tăng 10% v i thu nh p ậ bình quân tăng 20%. Đi u này đã kích
25
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ườ ủ ế ệ ế ả ộ ố thích ng i lao đ ng yên tâm làm vi c, c ng hi n h t kh năng c a mình cho
công vi c.ệ
ị ố ầ ổ ướ ỉ Sau khi c ph n hóa, bình quân giá tr v n Nhà n ế c ch chi m 25%
ơ ấ ề ệ ố ạ ố ủ ộ ổ trong c c u v n đi u l , còn l i là v n c a các c đông là cán b công nhân
ư ậ ứ ế ầ ổ ổ ệ viên ch c và c đông ngoài doanh nghi p, chi m 75%. Nh v y, c ph n hóa
ự ệ ượ ủ ụ ồ ộ ố ườ đã th c hi n đ c m c tiêu thu hút r ng rãi các ngu n v n c a ng i lao
ộ ể ầ ư ả ể ệ ộ đ ng c trong doanh nghi p và ngoài xã h i đ đ u t ồ phát tri n. Tuy ngu n
ướ ố ố ủ ố ủ ế ầ ổ ổ ỉ ố v n Nhà n c ch chi m 25% t ng s v n c a công ty c ph n, v n c a các
ư ế ạ ồ ố ố ượ đ i t ng khác chi m 75% nh ng l i là ngu n v n phân tán, do đó ph n s ầ ở
ướ ẫ ữ ế ọ ố ữ h u Nhà n c trong các công ty v n gi ạ ộ vai trò tr ng y u, chi ph i ho t đ ng
ủ ấ ả s n xu t kinh doanh c a công ty.
ư ạ ố ượ ạ ầ ổ Nh t ế i Công ty bông B ch Tuy t, sau c ph n hóa s l ộ ng lao đ ng
ườ ớ ể ờ ướ ổ tăng 205 ng i so v i 198 ng ườ ạ i t i th i đi m tr ầ c khi c ph n hóa, thu
ườ ổ ứ ệ ộ ồ ậ nh p ng i lao đ ng trung bình là 3,2 tri u đ ng/tháng và lãi c t c 1998 là
7%.
ơ ệ ạ ộ Công ty C đi n l nh vào năm 1993 có 415 lao đ ng thì năm 1998 là 798
ậ ộ ớ ừ ệ ồ ườ lao đ ng, v i thu nh p tăng t 1,4 tri u đ ng/ng ệ i/tháng lên 2 tri u
ườ ồ đ ng/ng i/tháng.
ủ ả ướ ầ ể Tóm l ạ ừ ự ế ổ th c t c ph n hóa c a c n i, t c là đi n hình là thành ph ố
ồ ộ ấ ả ả ướ ỉ H Chí Minh,và hà n i cùng t t c các t nh thành trong c n ệ ấ c cho th y vi c
ể ố ướ ứ ầ ổ ệ chuy n doanh nghi p 100% v n Nhà n ẳ c sang hình th c c ph n ch ng
ữ ướ ả ồ ủ ồ ố nh ng giúp Nhà n c b o t n ngu n v n c a mình mà còn tăng đáng k t ể ỷ
ấ ợ ậ ồ ố ướ ướ ồ su t l i nhu n trên ngu n v n tr c đây, Nhà n ố ồ c cũng thu h i ngu n v n
ủ ệ ườ ộ ể ầ ư đ đ u t cho các doanh nghi p khác. Vai trò c a ng i lao đ ng trong doanh
ọ ừ ệ ầ ổ ổ ườ ệ ự nghi p c ph n hóa có s thay đ i, h v a là ng i làm vi c cho công ty c ổ
ầ ườ ơ ở ồ ố ủ ứ ủ ế ừ ph n, v a là ng i ch trên c s đ ng v n c a mình. Vì th , ý th c và tinh
26
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ệ ầ ượ ơ ướ ạ ộ ủ th n trách nhi m đ c nâng cao h n tr ệ c. Ho t đ ng c a các doanh nghi p
ầ ổ ộ ự ủ ơ ấ ượ ạ sau c ph n hóa nh y bén, năng đ ng, t ờ ch h n. Nh đó mà ch t l ng,
ệ ệ ả ả ơ hi u qu công vi c cao h n, các kho n đóng góp vào ngân sách Nhà n ướ c
cũng tăng lên.
ầ ổ ả ướ ườ C ph n hóa đã đem l ạ ợ i l i ích cho c Nhà n c, ng ộ i lao đ ng và c ổ
ừ ự ế ủ ệ ủ ươ ứ ằ đông c a doanh nghi p. T th c t đó đã ch ng minh r ng, ch tr ủ ng c a
ả ướ ề ổ ầ ắ Đ ng và Nhà n c ta v c ph n hóa DNNN là hoàn toàn đúng đ n.
ả ủ ế ế 2.2.3.1:Các k t qu ch y u
ể ể ộ ế Đ xem xét m t cách khách quan, chúng ta không th không nói đ n
ậ ợ ữ ủ ươ ự ệ ầ ổ nh ng thu n l i khi th c hi n ch tr ệ ng c ph n hóa trong tình hình hi n
nay. Đó là:
ươ ổ ượ ự ấ ớ ủ Ch ầ ng trình c ph n hóa DNNN đ ả c s quan tâm r t l n c a Đ ng
ướ ị ầ ứ ế ấ ộ ị và Nhà n c ta. Ngh quy t H i ngh l n th ba Ban ch p hành Trung ươ ng
ế ẳ ả ắ ớ ổ ị ế Đ ng khóa IX đã tái kh ng đ nh quy t tâm s p x p, đ i m i DNNN mà c ổ
ữ ầ ằ ả ộ ọ ứ ph n hóa là m t trong nh ng hình th c quan tr ng nh m c i cách DNNN c ả
ấ ượ ệ ạ ỏ ề ố ượ v s l ng và ch t l ủ ng, giúp các doanh nghi p thoát kh i tình tr ng kh ng
ả ệ ho ng hi n nay.
ể ờ ớ ế ề ổ Nh vào chính sách đ i m i, phát tri n kinh t hàng hóa nhi u thành
ầ ủ ướ ư ề ậ ố ph n c a Nhà n c trong nhi u năm qua, thu nh p dân c tăng cao. S ng ườ i
ề ị ượ ầ khá gi ả ở thành th và nông thôn ngày càng nhi u. Đây là l ề ng c u ti m năng
ứ ứ ể ở ữ ầ ổ có th đáp ng cho các ch ng khoán phát hành nh ng DNNN c ph n hóa.
ế ị ườ ơ ộ ộ ả ạ C ch th tr ệ ng đã t o ra m t đ i ngũ các nhà qu n lý doanh nghi p
ả ớ ườ ệ ộ có kh năng kinh doanh l n, ng ứ i lao đ ng trong doanh nghi p đã thích ng
ứ ế ạ ổ ượ ở ầ ớ v i lo i hình ch ng khoán là c phi u đ c phát hành ổ DNNN c ph n hóa.
ả ướ ồ ờ ươ ổ ữ Đ ng th i nh ng thành qu b ầ ủ c đ u c a ch ầ ng trình c ph n hóa đã giúp
ưở ủ ủ ả ộ ướ nhân dân thêm tin t ng và ng h chính sách c a Đ ng và Nhà n c.
27
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ờ ủ ứ ự ầ ị S ra đ i c a Trung tâm Giao d ch Ch ng khoán đã góp ph n không nh ỏ
ạ ộ ế ệ ẩ ổ ổ trong vi c thúc đ y ho t đ ng trao đ i, mua bán c phi u, kêu g i s đ u t ọ ự ầ ư
ừ ố ả ưở ự ế ế ổ t công chúng. Đây là nhân t nh h ầ ng khá tích c c đ n ti n trình c ph n
hóa.
ủ ổ ầ Ý nghĩa c a c ph n hóa DNNN:
ề ặ ị a/ V m t chính tr :
ầ ổ ạ ướ ự ướ ầ C ph n hóa đã đem l i cho Nhà n c s thành công b c đ u trong
ế ượ ư ệ ượ ề ế ề vi c đ a ra chi n l c, sách l ầ c, góp ph n đi u ti t n n kinh t ế ấ ướ c đ t n
ướ ụ ậ ượ ồ ự ữ ọ ị theo đ nh h ng XHCN, t n d ng đ c nh ng ngu n l c quan tr ng vào phát
ờ ỳ ể ộ tri n trong th i k quá đ .
ủ ươ ầ ổ ưở Qua ch tr ng c ph n hóa làm cho nhân dân yên tâm, tin t ng vào
ủ ả ạ ả ộ ệ ế ớ ở ướ ơ vai trò lãnh đ o c a Đ ng C ng s n Vi t Nam trong c ch m i n c ta.
ặ ạ ề ệ ố ẹ ướ M t khác, cũng đem l i ni m tin và thi n chí t ủ t đ p c a các n c trên th ế
ớ ư ế ớ ệ ờ ổ ạ ầ ồ gi i trong giao l u kinh t v i Vi ề t Nam, đ ng th i c ph n hóa còn t o đi u
ậ ợ ệ ụ ệ ả ặ ắ ổ ệ ki n thu n l i cho vi c kh c ph c, b sung các văn b n pháp lý, đ c bi t trên
ự ả ấ lĩnh v c s n xu t kinh doanh.
ề ặ ế b/ V m t kinh t :
ề ệ ầ ạ ổ ẩ Chính sách c ph n hóa đã thúc đ y và t o đi u ki n cho các thành
ầ ế ủ ự ượ ẩ ự ể ể ả ph n kinh t phát tri n, thúc đ y s phát tri n c a l c l ấ ư ng s n xu t đ a
ụ ặ ề ạ ị ệ ề n n kinh t ế ướ n c ta đi lên, t o ra nhi u hàng hóa và d ch v , đ c bi t là thu
ậ ầ ưở ẩ ả ổ ộ nh p dân chúng tăng lên, góp ph n tăng tr ầ ố ng s n ph m qu c n i. C ph n
ủ ả ấ ả ơ ố hóa còn làm gi m, làm m t nguy c kh ng ho ng tài chính qu c gia có kh ả
ự ủ ạ ẩ ế ướ ế năng x y ra do tình tr ng y u kém c a khu v c kinh t Nhà n ạ c, h n ch ế
ữ ự ế ơ ế ị ườ ạ nh ng tiêu c c kinh t do c ch th tr ng đem l i.
ề ặ ộ c/ V m t xã h i:
28
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ề ấ ệ ả ầ ấ ổ ườ ả C ph n hóa có kh năng làm gi m v n đ m t vi c làm cho ng i lao
ụ ượ ệ ầ ạ ộ ắ ộ đ ng, kh c ph c đ ả c tình tr ng tùy ti n sa th i lao đ ng, góp ph n gi ả i
ệ ế ườ ậ ấ ộ quy t công ăn vi c làm cho ng ệ i lao đ ng th t nghi p. Chính vì v y mà c ổ
ữ ả ầ ệ ạ ệ ộ ph n hóa còn làm gi m nh ng t ỏ ủ n n trong xã h i nh c a doanh nghi p nh ư
ườ ể ạ ế ượ ộ ơ ữ ầ tham ô, trây l i… , và r ng h n có th h n ch đ c ph n nào nh ng t ệ ạ n n
xã h i... ộ
ế ệ ự ầ ầ ổ ườ ộ C ph n hóa còn góp ph n xây d ng th h ng i lao đ ng có phong
ớ ế ố ệ ạ ộ ợ ớ cách làm vi c năng đ ng, sáng t o, phù h p v i n p s ng m i trong th i k ờ ỳ
ủ ấ ướ ệ ạ ệ công nghi p hóa, hi n đ i hóa c a đ t n c.
ụ ủ ầ ổ ị ạ ề ị ị i Đi u 2 Ngh đ nh M c tiêu c a c ph n hóa DNNN (quy đ nh t
44/1998/NĐCP).
ụ ủ ộ ồ ộ ố M c tiêu 1: Huy đ ng v n c a toàn xã h i, bao g m cá nhân, các t ổ
ứ ứ ộ ướ ể ầ ư ổ ch c kinh t ế ổ , t ch c xã h i trong và ngoài n c đ đ u t ớ đ i m i công
ứ ạ ệ ạ ệ ệ ể ngh , t o thêm vi c làm, phát tri n doanh nghi p, nâng cao s c c nh tranh,
ổ ơ ấ thay đ i c c u DNNN.
ụ ệ ề ạ ườ ệ ộ M c tiêu 2: T o đi u ki n cho ng i lao đ ng trong doanh nghi p có
ữ ầ ườ ố ượ ủ ự ự ổ ổ c ph n và nh ng ng i góp v n đ c làm ch th c s , thay đ i ph ươ ng
ự ứ ệ ệ ả ạ ẩ ộ ả th c qu n lý, t o đ ng l c thúc đ y doanh nghi p kinh doanh có hi u qu ,
ướ ậ ườ ộ tăng ngân sách Nhà n c, nâng cao thu nh p cho ng ầ i lao đ ng, góp ph n
ưở tăng tr ng kinh t ế ấ ướ đ t n c.
Ở ụ ệ ấ ả ộ ệ m c tiêu 1: Vi c t t c công chúng trong xã h i, không phân bi ạ t lo i
ở ữ ỏ ố ầ ư ạ ộ ả ấ ướ ơ hình s h u b v n đ u t cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh d i c ch ế
ị ườ ế ư ề ễ ồ ờ th tr ế ứ ầ ng là h t s c c n thi t, nh ng đ ng th i cũng là đi u không d dàng
ừ ự ề ể ấ ạ ổ ầ trong v n đ này. T th c tr ng các DNNN đã chuy n sang công ty c ph n
ố ố ệ ố ỏ ố ỗ đa s là các doanh nghi p nh , có v n ít. Trong khi đó s v n nhàn r i trong
ấ ớ ư ề ệ ồ ộ ị ự dân c là r t l n (theo đi u tra khu v c thành th là 10 tri u đ ng/h , nông
29
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ở ế ư ệ ả ộ thôn là kho ng 3 tri u/h ), nh ng nhân dân ta còn có thói quen g i ti ệ t ki m
ữ ầ ư ư ả ấ ặ ấ ho c c t gi , mà ch a có thói quen đ u t vào s n xu t kinh doanh, quay vòng
ề ằ ờ ồ đ ng ti n nh m sinh l i.
ạ ộ ể ệ ầ ằ ổ Vi c c ph n hóa DNNN nh m chuy n DNNN sang ho t đ ng theo
ứ ế ề ầ ổ hình th c công ty c ph n khuy n khích dân chúng đem ti n vào đ u t ầ ư ả s n
ố ị ệ ấ ạ ố ồ xu t kinh doanh, doanh nghi p có ngu n v n dài h n và c đ nh đ đ u t ể ầ ư ổ đ i
ề ớ ế ị ạ ộ ở ộ ệ m i dây chuy n, thi t b công ngh , m r ng ho t đ ng kinh doanh, Ngân
ướ ạ ộ ả ấ ệ ố sách Nhà n c không ph i c p phát v n cho các doanh nghi p ho t đ ng.
Ở ụ ườ ả ộ m c tiêu 2: ể Đ ng ấ ủ ậ ự i lao đ ng làm ch th t s quá trình s n xu t,
ấ ộ ườ ấ ừ ắ ự ế ợ ư ệ ả s k t h p t ứ li u s n xu t và s c lao đ ng là con đ ng ng n nh t, t đó
ư ợ ụ ệ ề ạ ườ quy n h n, trách nhi m, nghĩa v cũng nh l ủ i ích c a ng ộ i lao đ ng. Khi
ủ ươ ự ầ ổ ườ ượ ư ệ th c hi n ch tr ng c ph n hóa DNNN, ng ộ i lao đ ng đ c u tiên mua
ầ ượ ướ ạ ữ ề ệ ị ề ổ c ph n và đi u này cũng đ c Nhà n ằ c t o đi u ki n b ng nh ng quy đ nh
ườ ở ệ ổ ọ ụ ể c th . Ng ộ i lao đ ng tr thành c đông cho chính doanh nghi p h lao
ở ữ ư ệ ấ ắ ề ề ả ớ ộ đ ng. Khi quy n s h u t ử ụ li u s n xu t g n li n v i quy trình s d ng
ườ ẽ ệ ộ ơ ượ ấ ị ủ ả ng i lao đ ng s có trách nhi m h n trên l ng tài s n nh t đ nh c a h ọ
ấ ỳ ụ ạ ọ đóng góp, h không cho phép b t k hành vi nào l m d ng tài s n c a h , h ả ủ ọ ọ
ự ệ ể ầ ả t giác làm vi c hăng say trên ph n tài s n có mình đóng góp đ đem l ạ ợ i l i
ơ ề ích nhi u h n.
ủ ướ ệ ả ậ ề ổ ề ấ ỉ Các văn b n pháp lu t hi n nay c a n ầ c ta đi u ch nh v n đ c ph n
ủ ề ườ ữ ư ụ ể ộ hóa DNNN đã đ cao vai trò c a ng i lao đ ng, c th là nh ng u đãi trong
ầ ủ ọ ệ ổ ượ ứ ơ vi c mua c ph n c a h ngày càng đ ừ c rõ ràng và đúng m c h n theo t ng
ệ ủ ừ ụ ể ề ộ ườ ầ ộ ổ đi u ki n c a t ng lao đ ng c th . Ng i lao đ ng khi có c ph n trong tay,
ệ ầ ạ ở ổ ổ ậ ề tr thành c đông công ty c ph n, quy n h n và trách nhi m rõ ràng theo lu t
ề ệ ề ự ề ọ ọ ị đ nh, theo đi u l ọ công ty, và đi u quan tr ng là h có toàn quy n l a ch n
ườ ặ ọ ộ ứ ả ị ng i thay m t h qu n lý công ty mà không ch u m t s c ép nào.
30
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ộ ế ầ ư ủ ạ ố ế Theo th ng kê c a B K ho ch và Đ u t ệ có đ n 63,4% doanh nghi p
ố ổ ế ầ ầ ậ ộ ế ổ c ph n hóa mà cán b nhân viên chi m đa s c ph n, th m chí có đ n
ở ữ ệ ầ ố ổ ộ 18,6% doanh nghi p cán b nhân viên s h u 100% v n sau c ph n hóa.
ệ ở ữ ổ ộ ộ ể ế ầ ề ư Vi c s h u c ph n n i b có nhi u u đi m: khuy n khích nhân viên làm
ự ệ ậ ơ ọ ỉ ừ ế ả vi c tích c c h n vì h không ch nh n đ ượ ươ c l ng t ạ ộ k t qu ho t đ ng
ơ ộ ậ ượ ổ ứ kinh doanh mà còn có c h i nh n đ ứ ở ữ c c t c. Tuy nhiên hình th c s h u
ượ ở ệ ể ả ấ ọ này cũng có nh ơ ấ c đi m, mà quan tr ng nh t, là nó c n tr vi c tái c c u
ườ ư ọ ồ ế ộ ế ế công ty. Ng ờ i ta khó thay th m t công nhân y u kém n u nh h đ ng th i
ế ế ạ ổ ườ ể là c đông, và cũng khó thay th ban lãnh đ o n u ng ế i bi u quy t chính là
ạ ban lãnh đ o đó.
ố ớ ổ ọ ỉ ể ệ ầ ổ Đ i v i c đông ngoài doanh nghi p, h ch có th mua c ph n khi mà
ế ổ ỉ ễ ủ ầ ả ộ ớ cán b công nhân viên không đ kh năng mua h t c ph n và ch di n ra v i
ố ượ ữ ớ ố nh ng công ty l n. Trong khi đó, s l ớ ng các công ty l n có v n trên 10 t ỷ
ế ỷ ệ ổ ả ầ ỏ ồ đ ng là 20,9%. Vì chi m t l c ph n nh trong công ty nên kh năng làm
ủ ự ự ủ ọ ố ừ ự ệ ệ ở ch th c s c a h khó tr thành hi n th c và vi c thu hút v n t bên ngoài
ệ ấ ẫ doanh nghi p v n còn th p.
ườ ư ế ầ ộ ả Ngay c khi ng i lao đ ng chi m m t t ộ ỷ ệ ổ l ế c ph n cao nh ng n u
ộ ơ ế ề ế ứ ạ ộ ủ ẽ ắ thi u m t c quan đi u ti ộ ặ t c ng r n và theo dõi ch t ch ho t đ ng c a H i
ị ườ ể ự ệ ề ẫ ộ ả ồ đ ng qu n tr thì ng ủ ủ i lao d ng v n không th th c hi n quy n làm ch c a
ộ ồ ữ ấ ầ ả ổ ị mình nh t là trong nh ng công ty c ph n mà thành viên H i đ ng qu n tr là
ữ ườ ỷ ệ ổ ữ ầ ườ nh ng ng ế i chi m t ọ c ph n cao, và h cũng là nh ng ng l i mà đ ượ c
ướ ố ổ ả ầ ườ Nhà n c giao qu n lý s c ph n nhà n ướ ạ c t i công ty, thì ng ộ i lao đ ng
ủ ư ể ạ ệ ế ẫ v n ch a th có ti ng nói c a mình t i doanh nghi p.
ể ậ ầ ổ ượ ự ệ Vì v y đ chính sách c ph n hóa đ c phát huy toàn di n thì s tham
ụ ủ ấ ạ ổ ọ ộ gia c a các c đông bên ngoài là r t quan tr ng. M t khi m c tiêu đa d ng hóa
ượ ề ở ữ ế ự ổ ề ẽ ẫ ự ệ ở ữ s h u đ c th c hi n thì s d n đ n s thay đ i v quy n s h u cũng nh ư
31
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ứ ệ ề ệ ế ả ẫ ệ cách th c qu n lý và đây cũng là đi u ki n chính d n đ n vi c nâng cao hi u
ả ả ấ ả ủ ừ ậ qu s n xu t kinh doanh, đem l ạ ợ i l i nhu n cao. T đó tài s n c a Nhà n ướ c
ệ ỷ ệ ắ ữ ổ ủ ầ trong doanh nghi p cũng tăng theo tùy theo t n m gi l c ph n c a Nhà
ướ ủ ườ ộ ổ ượ ưở n ậ c, thu nh p c a ng i lao đ ng tăng lên, c đông đ c h ổ ứ ng c t c...
ứ ố ế ượ ể ầ ẫ d n đ n m c s ng đ c nâng cao, góp ph n vào phát tri n kinh t ế ấ ướ đ t n c.
ự ủ ặ ả ổ Các m t tích c c c a gi ầ i pháp c ph n hóa DNNN
ủ ủ ệ ạ ỏ a) Xoá b tình tr ng vô ch c a doanh nghi p:
ả ủ ư ề ả Tài s n c a Nhà n ướ ượ c đ ồ c xem nh là "tài s n chung", đi u này đ ng
ị ử ụ ả ủ ế ứ ừ ớ nghiõa v i "không ph i c a ai". T đó b s d ng h t s c lãng phí, vô trách
ẽ ư ệ ổ ườ ộ ở ườ ầ nhi m. C ph n hóa s đ a ng i lao đ ng tr thành ng ủ ự ự ủ i ch th c s c a
ề ợ ệ ượ ề ợ ắ doanh nghi p. Khi quy n l i riêng đã đ ế ớ c g n k t v i quy n l i chung,
ườ ả ả ế ẽ ấ ộ ế ng ế i lao đ ng s quan tâm đ n k t qu s n xu t kinh doanh, ti ệ t ki m chi
ạ ộ ệ ả ế phí, nâng cao hi u qu ho t đ ng kinh t .
ự ệ ạ ả ộ ớ b) T o đ ng l c m i trong qu n lý doanh nghi p.
ố ủ ượ ứ ủ ư ướ Giám đ c c a DNNN đ c coi nh viên ch c c a Nhà n ệ c, làm vi c
ỉ ạ ủ ủ ướ ự ế ư ướ theo ch đ o c a ông ch Nhà n c, nh ng th c t Nhà n c cũng không làm
ủ ủ ể ệ ố ở ch , mà đ cho giám đ c doanh nghi p tr thành ông ch tuy danh nghĩa song
ấ ớ ề ầ ổ ườ ố ở ườ quy n hành r t l n. Khi c ph n hóa, ng i giám đ c tr thành ng i làm
ị ự ẽ ệ ầ ặ ả ổ ọ ề thuê cho công ty c ph n, h ph i ch u s giám sát ch t ch trong vi c đi u
ạ ộ ề ệ ộ ườ ả ở hành ho t đ ng doanh nghi p. Đi u này bu c ng ố i giám đ c ph i tr nên
ố ớ ệ ế ầ ộ ơ ợ ơ ớ ệ năng đ ng h n, c u ti n, có trách nhi m h n đ i v i công vi c, phù h p v i
ầ ủ ề yêu c u c a n n kinh t ế ị ườ th tr ng.
ế ự ệ ệ ề ầ ả ổ ấ C ph n hóa đã thay th s qu n lý đi u hành m nh l nh, bao c p
ướ ỉ ạ ủ ộ ồ ự ả ằ ả ổ ị tr ộ c đây b ng s qu n lý ch đ o c a m t H i đ ng qu n tr do các c đông
ớ ự ệ ế ả ầ ế ủ ầ b u ra, gi m b t s can thi p đa tuy n không c n thi ơ t c a các c quan Nhà
32
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ướ ậ ợ ề ệ ễ n c, nên có đi u ki n thu n l ệ i và d dàng trong vi c phát huy tính năng
ộ đ ng trong kinh doanh.
ơ ấ ạ ề ế c) C c u l i n n kinh t ố qu c dân
ầ ườ ứ ở ữ ế ơ ổ Thông qua c ph n hóa ng ấ i ta thay th hình th c s h u đ n nh t
ở ữ ệ ừ ứ ủ ộ ỗ thành hình th c đa s h u, doanh nghi p t ấ ch có m t "ông ch " duy nh t
ộ ề ẽ ề ệ ở ế ủ ừ tr thành doanh nghi p nhi u ch . T đó s hình thành m t n n kinh t đa s ở
ề ầ ướ ỉ ắ ữ ữ ự ữ h u, nhi u thành ph n. Nhà n c ch n m nh ng ngành, nh ng lĩnh v c quan
ế ượ ọ ộ ề ự ứ ụ ế tr ng, có tính chi n l c, đáp ng m c tiêu xây d ng m t n n kinh t hàng
ề ế ướ ữ ầ hóa nhi u thành ph n, trong đó kinh t Nhà n ả c ph i gi ủ ạ vai trò ch đ o
ữ ữ ị ướ ể ổ ị ế ằ nh m gi v ng đ nh h ng XHCN, n đ nh và phát tri n kinh t ộ ấ xã h i đ t
ướ n c.
ị ườ ố ự d) Xây d ng th tr ạ ng v n lành m nh và phong phú
ầ ấ ớ ệ ạ ầ ổ C ph n hóa góp ph n r t l n cho vi c t o hàng hóa cho th tr ị ườ ng
ộ ể ầ ư ứ ơ ố ỗ ồ ch ng khoán, n i thu hút các ngu n v n nhàn r i trong xã h i đ đ u t cho
ấ ả s n xu t kinh doanh.
ệ ệ ướ ộ ướ ể ặ Đ c bi ề t trong đi u ki n n c ta là m t n ấ ầ c đang phát tri n, r t c n
ầ ư ạ ồ ố ế ế ố thu hút các ngu n v n dài h n đ u t ề cho n n kinh t . Đ n cu i năm 2001, t ạ i
ứ ế ầ ổ ị Trung tâm Giao d ch Ch ng khoán, có 11 công ty c ph n đã niêm y t, trong
ủ ố ạ ề đó 5 công ty c a thành ph , mà ngoài TRIBECO/TRI, còn l i đ u là công ty
ừ ổ ầ ư ệ ạ ơ hình thành t c ph n hóa DNNN nh C đi n l nh/REE,
ẩ ạ ấ ậ TRANSIMEX/TMS, Ks Sài Gòn/SGH, Xu t nh p kh u Bình Th nh/GIL.
ố ớ ầ ổ ươ ứ ố Đ i v i các DNNN, c ph n hóa là ph ng th c thu hút v n đ u t ầ ư
ừ ộ ừ ầ ế ạ ồ phong phú t xã h i, t các thành ph n kinh t ố ậ khác, t o ra ngu n v n t p
ạ ầ ế ầ ả ứ ủ ấ trung và dài h n c n thi t, đáp ng cho nhu c u s n xu t kinh doanh c a Nhà
ướ ố ủ ẹ ả ặ ấ ướ n c, gi m nh gánh n ng c p phát v n c a ngân sách Nhà n c.
33
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ầ ổ ướ ẽ ồ ượ ộ ố Thông qua c ph n hóa, Nhà n c s thu h i đ ầ c m t ph n v n đ ể
ầ ư ữ ự ể ặ ố ầ ư ậ đ u t ọ t p trung cho nh ng d án tr ng đi m qu c gia, ho c đ u t vào
ữ ạ ề ợ ế ằ ẩ ộ ế nh ng ngành mang l i nhi u l i ích kinh t xã h i nh m thúc đ y kinh t phát
ữ ề ể ả ướ ượ ử ụ ể ợ ạ tri n b n v ng, tài s n Nhà n c s d ng h p lý đ mang l c đ ệ i hi u qu ả
ầ ư ố đ u t t i đa.
ế ạ 2.2.3.2.Các h n ch chính
ố ộ ổ ậ ầ T c đ c ph n hóa còn ch m
ư ấ ệ ả ị ị Khó khăn trong vi c xác đ nh các giá tr tài s nnh đ t đai máy móc và
ầ ổ giá c ph n
ề ủ ụ ấ ộ ể ả ưở ế ậ a) V th t c chuy n giao b t đ ng s n nhà x ng v t ki n trúc:
ề ầ ề ả ộ ề ơ Nhà có nhi u h , nhi u t ng, nhi u c quan và cá nhân cùng qu n lý s ử
ệ ổ ầ ớ ụ d ng chung v i doanh nghi p c ph n hóa.
ầ ư ệ ầ ổ ơ ả ự ấ Doanh nghi p c ph n hóa đã đ u t xây d ng c b n trên đ t đi thuê
ư ổ ặ ổ ứ ầ ủ c a DNNN khác ch a c ph n hóa ho c t ch c khác.
ồ ạ ề ợ ướ ầ ổ b) T n t i v công n tr c khi c ph n hóa:
ố ượ ế ệ ổ ề ệ ầ Có đ n 80% s l ng doanh nghi p trong di n c ph n hóa đ u có tình
ợ ẫ ồ ạ ầ ả ử ả ạ ợ ướ tr ng n ph i thu khó đòi mà con n v n t n t i c n ph i x lý tr c khi xác
ể ổ ệ ầ ị ị đ nh giá tr doanh nghi p đ c ph n hóa.
ợ ẫ ồ ạ ị ả ẩ ị ỉ Con n v n t n t i và còn đ a ch : pháp nhân đang chu n b gi ể i th , phá
ư ư ả ể ấ ả ả s n (nh ng ch a gi ả i th , phá s n, đang m t kh năng thanh toán); hàng năm
ả ượ ư ậ ả ợ ặ ứ ề đ u có xác nh n n và h a tr , nh ng không tr đ c, ho c có tr v i t ả ớ ỷ ệ l
ấ r t ít;
ả ằ ợ ợ ị ị Con n đang b truy nã, b tù không còn tài s n; con n đang n m trong
ể ư ử ề ạ giai đo n đi u tra đ đ a ra xét x ;
ậ ư ể ả ư ữ ấ ợ Con n là nh ng nông dân, ng dân mua v t t đ s n xu t, do thiên tai,
ỗ ậ ả do làm ăn thua l ch m tr kéo dài,…
34
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ử ầ ậ ố ổ ế Đây là s nguyên nhân làm ch m ti n trình c ph n hóa do khi x lý n ợ
ề ệ ấ ả ờ ự ử ượ ph i m t nhi u th i gian, doanh nghi p không t x lý đ c.
ố ớ ự ệ c)Đ i v i t thân doanh nghi p
ộ ố ệ ầ ả ổ M t s DNNN trong di n c ph n hóa có tình hình tài s n, tài chính
ơ ế ử ứ ạ ư ượ ph c t p ch a có c ch x lý đ ư c nh :
ướ ể ạ ư ầ ậ ợ Do quá trình tr c đ l i công n nh ng không l p đ y đ h s ; n ủ ồ ơ ợ
ế ả ỷ ọ ầ ớ ố ph i thu khó đòi chi m t tr ng l n trong ph n v n Nhà n ướ ạ c t i doanh
ư ử ợ ủ ệ ạ ọ ọ ồ ồ nghi p; công n c a giai đo n I còn t n đ ng ch a x lý xong… t n đ ng này
ể ả ư ế ượ ẫ v n kéo dài ch a th gi i quy t đ c.
ớ ướ ệ ư Doanh nghi p có liên doanh v i n c ngoài, nh ng liên doanh đang thua
ơ ế ử ỗ ư l ch a có c ch x lý.
ả ế ư ề ệ ổ ờ ầ Doanh nghi p đang làm đ án c ph n hóa nh ng ph i ti n hành di d i,
ử ấ ặ ho c nhà c a, kho, đ t đai đang tranh ch p.ấ
ệ ướ ỗ ỹ ợ Doanh nghi p tr ị c đây b thua l và đã chi âm qu phúc l i khen
ưở ặ ươ ướ ư ể ể th ng, g p khó khăn trong ph ng h ng phát tri n, nên ch a có th xây
ề ầ ổ ự d ng đ án c ph n hóa.
ộ ố ư ệ ẫ ầ ố ổ ố V n còn m t s Giám đ c DNNN trong di n c ph n hóa ch a mu n
ầ ự ể ể ậ làm, l n l a nêu lý do này lý do khác đ xin hoãn, th m chí xin rút tên đ có
ủ ờ ổ th i gian c ng c l ố ạ ướ i tr ầ c khi c ph n hóa … (!)
ị ủ ả ố ớ ơ d) Đ i v i đ n v ch qu n:
Ủ ầ ạ ổ ố ậ ế y ban Nhân dân thành ph đã giao k ho ch c ph n hóa cho các Qu n
ố ượ ệ ổ ở ỉ ầ Huy n, S Ngành, T ng Công ty 90 theo ch tiêu s l ổ ng DNNN c ph n hóa
ủ ả ủ ư ể ấ ậ ơ ủ c a Chính ph giao, nh ng các c quan ch qu n ch m tri n khai (nh t là các
ợ ấ ố ủ ổ ổ DNNN thành viên c a các T ng Công ty 90, vì T ng Công ty s m t v n).
ế ượ ị ệ ầ ộ ổ ố Xác đ nh đ i tác chi n l c:Khi m t công ty c ph n thì vi c xác đinh
ế ượ ố ớ ự ủ ể ấ ố đ i tác chi n l c cũng r t quan trong đ i v i s phát tri n c a công ty sau
35
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ạ ượ ệ ầ ổ ữ ậ này,hi n nay các DNNN khi c ph n hóa khó đ t đ ớ ỏ c nh ng th a thu n v i
ế ượ ề ỉ ệ ầ ầ ắ ữ ố đ i tác chi n l ổ c v giá mua c ph n hay t l ph n trăm n m gi ề hay quy n
ộ ồ ả ị tham gia trong h i đ ng qu n tr .
ủ ừ ạ ế 2.2.3.3. Nguyên nhân c a t ng h n ch
ợ ế ề ế ạ ả ố ỉ Thông tin công b thi u minh b ch (v các ch tiêu n ,k t qu kinh
ạ ộ doanh,tình hình ho t đ ng….)
ư ề ả ị Ch a có hành lang pháp lí rõ ràng v cách sác đ nh tài s n và giá tr ị
doanh nghi pệ
ề ể ệ ậ ế ư Tri n khai ch m do tâm lí,do đi u ki n kinh t ợ ự ụ ch a phù h p(s s t
ị ườ ả ứ ệ ố ộ ủ gi m c a th tr ng ch ng khoán,gây khó khăn trong vi c huy đ ng v n….)
ự ự ẫ ẫ ầ ổ ổ ư Các DNNN sau c ph n hóa v n ch a th c s thay đ i, v n mang dáng
ệ ượ ổ ặ ầ ố ấ ủ d p c a DNNN. Trong s 3.786 doanh nghi p đã đ c c ph n hóa, đ c bi ệ t
ở ữ ệ ướ ữ ổ ẫ ầ ố ữ là nh ng doanh nghi p Nhà n c gi c ph n chi ph i thì v n gi ả hình nh
ở ộ ữ ạ ẫ ườ ướ ế ả ơ cũ. B i b máy lãnh đ o v n là nh ng ng i tr c đây. C ch qu n tr ị
ự ự ư ệ ẫ ệ doanh nghi p v n ch a th c s khác bi t.
ươ ướ ả ố ộ ổ ầ ẩ 2.3.Ph ng h ng ,gi i pháp đ y nhanh t c đ c ph n hóa
ươ ướ 2.3.1.Ph ng h ng
ậ ề ổ ả ầ ượ ề Qua các văn b n pháp lu t v c ph n hóa đ c ban hành trong nhi u năm
ề ơ ả ể ấ ụ ẫ ữ ụ qua, có th th y v c b n các m c tiêu chính v n gi nguyên, đó là m c tiêu
ệ ề ố ộ ườ ủ ộ ạ huy đ ng v n và t o đi u ki n cho ng ự ự i lao d ng th c s là ch doanh
ệ ế ư ậ ộ ị nghi p. Tuy nhiên do tình hình kinh t ứ , chính tr và xã h i, cũng nh nh n th c
ủ ươ ổ ạ ừ ệ ể ờ ị ể v ch tr ầ ng c ph n hóa t i t ng th i đi m khác nhau mà vi c xác đ nh
ữ ụ ệ ạ ẳ m c tiêu này cũng có nh ng khác bi ế ị t. Ch ng h n Quy t đ nh 202/ Ttg ngày
ủ ổ ụ ủ ả ầ 08/6/1992 cu chính ph nêu ra 3 m c tiêu c a c ph n hóa là:
ệ ấ ả ả Nâng cao hi u qu s n xu tkinh doanh.
ố ộ Huy đ ng v n
36
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ề ệ ạ ườ ự ự ủ ệ ộ T o đi u ki n cho ng i lao d ng th c s làm ch daonh nghi p
ụ ế ả ị ị Đ n Ngh đ nh 28/CP( 07/05/1998) đã gi m còn 2 m c tiêu là:
ể ể ố ộ ệ Huy đ ng v n đ phát tri n doanh nghi p
ề ệ ạ ườ ầ ộ T o đi u ki n cho ng i lao đ ng góp ph n nâng cao vai trò làm ch ủ
ự ự ự ệ ẩ ộ ả th c s , hình thành đ ng l c thúc đ y kinh doanh hi u qu
ụ ư ề ị ị ượ Ngh đ nh 44/ CP( 29/06/1988) cũng đ ra 2 m c tiêu nh ng đ ễ c di n
ầ ư ổ ụ ấ ạ ằ ơ ố ộ ạ đ t rõ ràng h n, nh n m nh m c đích huy đ ng v n là nh m đ u t ớ đ i m i
ờ ớ ệ ệ ể ệ ồ ườ công ngh , phát tri n doanh nghi p đ ng th i v i vi c ng ự ộ i lao đ ng th c
ủ ệ ấ ạ ổ ươ ứ ả ẩ ự s làm ch , đã nh n m nh vi c thay đ i ph ng th c qu n lý, thúc đ y doanh
ệ ệ ả nghi p kinh doanh hi u qu .
ị ị ụ ệ ơ ị Hi n nay Ngh đ nh64/ CP ngày 19/6/2002 xác đ nh rõ ràng h n 3 m c tiêu
ư ầ ổ c ph n hóa nh sau:
ả ứ ủ ầ ạ ọ ệ Góp ph n quan tr ng nâng cao hi u qu , s c c nh tranh c a doanh
ủ ở ữ ề ệ ạ ạ ả nghi p: t o ra hai lo i hình có nhi u ch s h u, trong đó có đông đ o ng ườ i
ự ẽ ế ạ ạ ả ộ ộ ơ ộ lao đ ng: t o đ ng l c m nh m và c ch qu n lý năng đ ng cho doanh
nghi p.ệ
ủ ộ ồ ộ ổ ứ Huy đ ng vônd c a toàn xã h i bao g m: Cá nhân, t ch c kinh t ế ổ , t
ứ ướ ệ ớ ộ ch c xã h i trong n c và ngoài n ướ ể ầ ư ổ c đ đ u t ể đ i m i công ngh phát tri n
doanh nghi p.ệ
ủ ự ự ủ ườ ủ ổ ộ Phát huy vai trò làm ch th c s c a ng i lao đ ng c a các c đông,
ườ ầ ư ố ớ ủ ự ệ ả ả tăng c ng s giám sát c a nhà đ u t đ i v i doanh nghi p: b o đ m hài
ợ ướ ầ ư ườ hòa l ủ i ích c a Nhà n ệ c, doanh nghi p, nhà đ u t và ng ộ i lao đ ng.
ụ 2.3.2.Nhi m vệ
ủ ụ ệ ầ ổ ướ ượ M c tiêu c a quá trình c ph n hóa doanh nghi p nhà n c đã đ ả c Đ ng
ị ươ ạ ượ ệ ụ ấ ta xác đ nh : Đây là ph ể ừ ng ti n đ v a đ t đ ừ ấ c m c tiêu ph n đ u , v a
37
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ụ ướ ứ ệ ẳ ị ủ ư ắ kh ng đ nh ch c năng nhi m v tr c m t cũng nh lâu dài c a doanh nghiêp
ướ nhà n ụ ế ư c, c th nh :
ệ ướ ả ượ ắ ể ệ ế ả Doanh nghi p nhà n c ph i đ ạ ọ c s p x p làm sao d hi u qu ho t đ ng
ạ ơ ơ ưở ợ cao h n, có tính c nh tranh cao h n, có tăng tr ộ ớ ng phù h p v i công cu c
ệ ạ ị ướ ủ ộ ệ công nghi p hóa, hi n đ i hóa theo đ nh h ng xã h i ch nghĩa.
ệ ướ ả ả ả ầ ọ Các doanh nghi p nhà n ả c ph i góp ph n quan tr ng b o đ m s n
ẩ ị ế ế ủ ầ ầ ộ ế ủ ụ ph m , d ch v công ích thi t y u c a xã h i và nhu c u c n thi ố t c a qu c
ợ ộ phòng, an ninh và phúc l i xã h i.
ỉ ạ ủ ế ể ộ ị ị ươ Trong quan di m ch đ o c a Ngh quy t H i ngh Trugn ng 3 ( Khóa
ề ổ ệ ầ ướ ả ẳ IX) v c ph n hóa doanh nghi p nhà n ạ ị c cũng đã kh ng đ nh “… đ y m nh
ữ ệ ầ ướ ướ ầ ổ c ph n hóa nh ng doanh nghi p nhà n c mà Nhà n c không c n gi ữ
ơ ả ể ạ ể ế ố ố ọ ệ 100% v n, xem d là khâu quan tr ng đ t o chuy n bi n c b n trong vi c
ệ ả ướ ề ầ nâng cao hi u qu doanh nghiêp nhà n ọ c” . Đi u đó nói lên t m quan tr ng
ả ả ơ ả ượ ộ ị ủ c a gi ộ i pháp ( M t trong 5 gi ig pháp c b n đã đ ế c Ngh quy t H i ngh ị
ươ ế ệ ầ ổ ướ Trugn ng 3 nêu ra ) ti n hành c ph n hóa doanh nghi p nhà n c, cũng
ủ ươ ư ế ộ ớ ị ươ ữ nh nh ng ch tr ị ng m i đay trong Ngh quy t H i ngh Trugn ng 9
ị ố Ư ả ộ ị ỉ ( Khóa IX) và ch th s 45/CTT , ngày 22102004 c u B Chính tr Ban
ậ ươ ch p hành Trugn ả ng Đ ng.
ả ể ẩ ầ ổ 2.3.3. Các gi i pháp đ các DN đ y nhanh quá trình c ph n hóa
2.3.3.1.Nhà n cướ
ế ố ệ ệ ẩ ầ ế a)Thúc đ y vi c hoàn thi n các y u t khách quan c n thi ế t cho ti n
ầ ổ trình c ph n hóa
ữ ệ ả ổ ộ ị ầ Xác đ nh rõ nh ng công vi c ph i làm trong toàn b quá trình c ph n
ạ ủ ữ ệ ọ ừ ừ hoá, nh ng công vi c tr ng tâm trong t ng giai đo n c a quy trình CPH. T đó
ự ượ ế ạ ố ự ệ ợ có k ho ch b trí l c l ệ ng h p lý th c hi n các công vi c đó.
38
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ụ ể ủ ệ ầ ổ Phân chia trách nhi m c th rõ ràng trong Ban c ph n hoá c a doanh
ạ ủ ừ ụ ứ ệ ề ệ ậ ộ ị nghi p, quy đ nh rõ ch c năng nhi m v quy n h n c a t ng b ph n trong
ượ ạ ộ ủ ế ế ạ ề Ban, đ ra đ c k ho ch chung trong ti n trình ho t đ ng c a Ban. T k ừ ế
ạ ưở ẽ ổ ứ ự ề ố ợ ả ho ch chung, Tr ng ban s t ả ch c s đi u hoà, ph i h p chung b o đ m
ệ ủ ự ố ệ ự ị s nh p nhàng cân đ i trong th c hi n các công vi c c a quá trình CPH.
ỉ ạ ủ ệ ề ỉ ứ Đ cao trách nhi m c a Ban ch đ o CPH, Ban này không ch có ch c
ả ế ứ ể ố ọ ệ năng đôn đ c và ki m tra quá trình CPH mà còn ph i h t s c coi tr ng vi c
ướ ự ự ệ ế ẫ ả h ệ ủ ng d n th c hi n các công vi c c a quá trình này và tr c ti p gi ế i quy t
ề ủ ề ấ ẩ ộ các v n đ phát sinh thu c th m quy n c a mình.
ủ ụ ứ ế ả ấ ậ ấ ơ Đ n gi n hoá các th t c liên quan đ n c p gi y ch ng nh n đăng ký
ố ừ ầ ổ ồ kinh doanh cho công ty c ph n có ngu n g c t DNNN.
ệ ử ụ ọ ổ ứ ư ấ Coi tr ng vi c s d ng các t ch c và cá nhân làm t v n cho cán b ộ
ủ ệ ệ ệ ạ ể lãnh đ o doanh nghi p trong vi c tri n khai các công vi c c a quá trình
ư ề ế ể ầ ấ ổ ạ chuy n DNNN thành công ty c ph n cũng nh các v n đ liên quan đ n ho t
ủ ể ổ ộ đ ng c a nó sau khi chuy n đ i.
ệ ầ ổ ướ ượ ế C ph n hoá doanh nghi p Nhà n c là công tác đ c ti n hành lâu dài.
ở ậ ể ế ả ầ ệ ổ ớ ộ B i v y, đ ti n hành công tác này m t cách có hi u qu c n đ i m i Ban ch ỉ
ệ ầ ướ ạ ộ ấ ạ ổ đ o c ph n hoá doanh nghi p Nhà n c ho t đ ng có tính ch t chuyên trách.
ế ậ ự ẽ ế ệ ạ ổ ứ ệ Ban này s có trách nhi m tr c ti p l p k ho ch và t ự ch c th c hi n các
ệ ể ệ ế ướ công vi c liên quan đ n chuy n doanh nghi p Nhà n c thành công ty c ổ
ề ậ ổ ữ ấ ầ ầ ph n và nh ng v n đ h u c ph n hoá.
ế ố ủ ệ ể b) Phát tri n và hoàn thi n các y u t c a kinh t ế ị ườ th tr ng
ướ ủ ữ ủ ệ ầ Nhà n c và Chính ph nên ban hành nh ng tài li u đ y đ và hoàn
ề ỉ ừ ủ ươ ả ch nh v công tác CPH: t các văn b n mang tính ch tr ng chính sách, các
ả ớ ướ ự ệ ệ ẫ văn b n pháp lý cho t ữ i nh ng h ng d n cho các doanh nghi p th c hi n các
ướ ộ ế ụ ể ự ư ấ ấ ở b c CPH m t cách chi ti t nh t, c th nh t. Th c ra nh đã nói trên,
39
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ệ ạ ạ ấ ố ố trong s các doanh nghi p mu n CPH, có tình tr ng các c p lãnh đ o không
ự ữ ả ướ ả ắ n m rõ mình ph i làm theo trình t nào, có nh ng văn b n nào h ẫ ng d n
ế ệ ậ ậ ộ vi c CPH… do v y đó cũng là nguyên nhân làm ch m ti n đ CPH.
ặ ầ ư ậ ể ạ ả ộ ườ Nh v y m t m t c n thêm các văn b n đ t o môi tr ầ ng pháp lý đ y
ộ ề ệ ề ặ ủ ồ đ , đ ng b v CPH, m t khác cũng nên tránh vi c ban hành quá nhi u văn
ướ ư ướ ẫ ấ ợ ề ề ở ả b n h ng d n CPH nh tr ẽ c đây, b i đi u này s gây ra nhi u b t l i cho
ư ầ ủ ế ệ ẳ ạ ị ị các doanh nghi p. Ch ng h n nh h u h t các ngh đ nh c a Chính ph v ủ ề
ử ổ ự ế ề ớ ư ộ CPH khi ban hành đ u có s a đ i so v i tình hình th c t ờ nh ng sau m t th i
ắ ạ ặ ử ố ớ ả ổ ợ ổ gian ng n l i không phù h p nên ph i b sung ho c s a đ i. Đ i v i các
ệ ả ộ ưở ế doanh nghi p CPH, đây là m t khó khăn, gây nh h ng đ n quá trình CPH.
ỹ ể ứ ậ ạ ị Vì v y các nhà ho ch đ nh chính sách nên nghiên c u k đ ban hành các văn
ự ự ạ ườ ạ ả ả b n sao cho các văn b n th c s t o ra môi tr ổ ng pháp lý lành m nh và n
ậ ợ ể ấ ị đ nh đ các c p các ngành thu n l i trong công tác CPH.
ế ụ ử ệ ế ổ ổ ơ ạ c) Ti p t c s a đ i, b sung, hoàn thi n các c ch chính sách, t o
ậ ợ ổ ệ ổ ầ khung kh pháp lí thu n l i cho vi c c ph n hóa DNNN
ườ ỉ ạ ự ả d) Tăng c ố ớ ng công tác ch đ o và nâng cao năng l c qu n lý đ i v i
ầ ổ quá trình c ph n hóa
ể ố ị ườ ứ ị e)Phát tri n t t th tr ự ờ ng ch ng khoán,th tru ng tài chính là đông l c
ẩ ổ ầ thúc đ y c ph n hoá
ả ạ ạ ầ ộ ổ ồ Bên c nh đó cũng c n ph i t o m t khuôn kh pháp lý ngày càng đ ng
ệ ổ ứ ạ ộ ủ ầ ọ ổ ộ b cho vi c t ch c và ho t đ ng c a công ty c ph n. Chú tr ng vi c h ệ ướ ng
ề ề ả ậ ầ ổ ệ ẫ d n thi hành các đi u kho n v công ty c ph n trong Lu t Doanh nghi p,
ạ ộ ứ ủ ế ạ ị ạ ộ ẩ đ y m nh ho t đ ng c a trung tâm giao d ch ch ng khoán vì n u ho t đ ng
ể ẽ ầ ạ ổ ượ ồ ị ủ c a nó phát tri n s giúp công ty c ph n t o và tăng đ ố c ngu n v n và đ nh
ứ ượ ị ườ ổ m c đ c giá th tr ầ ủ ng c ph n c a công ty.
40
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ữ ổ ầ f)Các chính sách thu hút đ u t ầ ư ỉ ệ ắ ,t l n m gi ủ c ph n c a nhà đ u t ầ ư
ướ n c ngoài
ầ ư ướ ề ể ạ ầ ầ ổ ệ Càn t o đi u ki n đ nhà đ u t n ngoài mua c ph n,c n có hành
ề ỉ ệ ượ ở ữ ượ ủ ọ ứ lang phap lí rõ ràng v t l c s h u l đ ng ch ng khoán c h
2.3.3.2. Doanh nghi pệ
ề ộ ề ự ầ a) ) Nâng cao công tác tuyên truy n cho cán b công nhân viên v s c n
ế ổ ầ thi t c ph n hóa DNNN
ề ấ ị ế ữ ữ Xác đ nh nh ng v n đ thi t th c ộ ự : Ngoài nh ng n i dung chung v ch ề ủ
ươ ể ệ ướ ầ ầ ổ ị tr ng chuy n doanh nghi p Nhà n c thành công ty c ph n, c n xác đ nh
ổ ế ố ượ ữ ầ ộ ọ ổ ế ầ nh ng n i dung tr ng tâm c n ph bi n, đ i t ng c n ph bi n là ai, tránh
ầ ả ế ư ố ớ ụ ườ ọ ộ ự s dàn tr i không c n thi t. Ví d nh đ i v i ng i lao đ ng, cái h quan
ơ ả ữ ợ ữ ệ ả tâm h n c là nh ng l i ích đ ượ ưở c h ị ng và nh ng trách nhi m ph i gánh ch u
ế ệ ệ ọ ố ọ ế ế khi doanh nghi p mà h làm vi c ti n hành CPH, h cũng mu n bi t k t qu ả
ạ ộ ủ ữ ế ệ ho t đ ng c a nh ng doanh nghi p đã ti n hành CPH…
ự ề ệ ạ ả ầ ớ ả ứ Th c hi n tuyên truy n v i hình th c đa d ng, phong phú, c n b o đ m
ữ ủ ề ế ệ ấ ở ở ổ tính dân ch và c i m trong vi c trao đ i nh ng v n đ liên quan đ n CPH.
ắ ủ ữ ắ ườ ổ ế ỏ ộ ớ Nh ng th c m c c a ng i lao đ ng, dù l n hay nh , ph bi n hay cá bi ệ t
ả ượ ả ụ ể ấ ề đ u ph i đ c gi i đáp c th , th u đáo.
ổ ế ả ượ ể ề ầ ế Công tác truyên truy n ph bi n v CPH c n ph i đ c ti n hành trong
ầ ộ ổ ẩ ố ị toàn b qua trình c ph n hoá ự . Trong su t quá trình chu n b CPH, xây d ng
ươ ổ ứ ỉ ạ ự ệ ph ng án CPH, t ấ ch c th c hi n CPH… các c p các ngành ch đ o quá trình
ả ắ ượ ế ư ưở ễ ườ ệ ộ CPH ph i n m đ c di n bi n t t ủ ng c a ng ị i lao đ ng, phát hi n k p
ữ ờ ướ ườ ệ ể ộ th i nh ng băn khoăn v ắ ủ ng m c c a ng i lao đ ng đ có bi n pháp gi ả i
ế ị ờ quy t k p th i.
ổ ế ự ệ ề ề ộ Th c hi n xã h i hoá công tác tuyên truy n ph bi n v ch tr ủ ươ ng
ủ ươ ạ ộ ủ ế ắ ổ CPH DNNN nói riêng và ch tr ớ ng s p x p, đ i m i ho t đ ng c a h ệ
41
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ể ọ ệ ả ố ọ ọ th ng DNNN nói chung. Làm sao đ m i doanh nghi p, m i nhà qu n lý, m i
ườ ể ể ề ề ầ ộ ổ ng i lao đ ng cũng đ u có th hi u rõ v công tác c ph n hoá.
ị ủ ế ẩ ầ ổ ộ ị ạ b) Đ y nhanh ti n đ xác đ nh giá tr c a các DN và bán c ph n. H n
ộ ộ ụ ệ ế ắ ầ ổ ố ấ ch và kh c ph c vi c bán c ph n khép kín trong n i b DN và ch ng th t
ướ ả ủ thoát tài s n c a Nhà n c
ế ả ạ ướ ứ ấ : Ti n hành phân lo i các tài s n mà tr c đây Nhà n ướ ầ c đ u Th nh t
ư ử ể ệ ợ t ệ cho doanh nghi p đ có bi n pháp s lý h p lý, theo đó :
ả ủ ữ ệ ớ ợ ươ Nh ng tài s n c a Nhà n ướ ạ c t i doanh nghi p phù h p v i ph ng án
ầ ẽ ớ ủ ể ổ ạ ổ kinh doanh m i c a công ty c ph n s chuy n giao l ầ i cho công ty c ph n
ị ườ ạ ể ế ầ ờ ổ theo giá th tr ng t i th i đi m ti n hành c ph n hoá.
ả ủ ữ ướ ợ ẽ ượ Nh ng tài s n c a Nhà n c không phù h p s đ ể c chuy n giao l ạ i
ướ ể ề ệ ể ạ cho Nhà n c đ đi u chuy n cho doanh nghi p khác ho c thanh lý, không ép
ậ ả ộ ớ ổ ầ bu c công ty c ph n m i ph i nh n.
ờ ạ ẽ ượ ữ ế ả ấ ạ Nh ng tài s n đã h t th i h n kh u hao s đ ể c chuy n giao l i cho
ầ ầ ổ ố ị ướ công ty c ph n mà không tính vào giá tr ph n v n Nhà n c tai doanh
nghi p.ệ
ữ ả ớ ướ ố : V i nh ng tài s n tr ệ c đây doanh nghi p vay v n đ đ u t ể ầ ư , Th haiứ
ạ ủ ố ườ ượ ầ nay đã hoàn l i đ v n cho ng i cho vay, nên đ c chia làm 2 ph n:
ộ ở ữ ầ ộ ướ ệ ầ M t ph n thu c s h u Nhà n ủ c theo tinh th n doanh nghi p c a
ộ ở ữ ầ ố ướ Nhà n ướ ầ ư c đ u t , ph n v n tăng thêm thu c s h u Nhà n c.
ầ ộ ườ ệ ộ M t ph n tính cho ng ự ư i lao đ ng trong doanh nghi p, coi đó là s u
ố ủ ủ ộ ự ế ể ườ đãi khuy n khích tính tích c c và ch đ ng phát tri n v n c a ng ộ i lao d ng
trong doanh nghi p.ệ
ữ ợ ổ ồ ị Th baứ ầ ọ : Xác đ nh h p lý nh ng t n đ ng tài chính mà công ty c ph n
ể ế ừ ừ ệ ướ ể ỏ có th k th a t doanh nghi p Nhà n ệ c. Có th xoá b cho doanh nghi p
42
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ả ỗ ữ ả ả ấ ợ nh ng kho n n khó đòi, kho n l phát sinh trong quá trình s n xu t kinh
ướ ữ doanh tr c đây do nh ng nguyên nhân khách quan.
ệ ổ ứ ớ ệ ị ị ch c xác đ nh giá tr doanh nghi p: ổ Th tứ ư: Đ i m i vi c t
ờ ế ậ ở ỹ ơ ọ M i các chuyên gia kinh t k thu t ệ các c quan khoa h c vào vi c
ệ ả ọ ế ủ ọ đánh giá tài s n, tôn tr ng ý ki n c a h trong vi c đánh giá giá tr th c t ị ự ế ủ c a
các tài s n.ả
ủ ệ ệ ề ệ ạ ị Đ cao vai trò c a Đ i di n doanh nghi p trong vi c xác đ nh giá tr ị
doanh nghi p ệ
ế ị ở ộ ự ệ ệ ấ ị ớ M r ng s phân c p trong vi c quy t đ nh giá tr doanh nghi p. V i
ệ ị ỷ ồ ẩ ộ ị các doanh nghi p có giá tr trên 10 t đ ng, thay vì B Tài chính th m đ nh và
ủ ướ ế ị ế ị ủ ấ ị Th t ng Chính ph quy t đ nh, nên quy đ nh là " c p nào ra quy t đ nh
ệ ẽ ế ị ề ệ ậ ẩ ị thành l p doanh nghi p s có th m quy n quy t đ nh giá tr doanh nghi p khi
ề ẽ ể ắ ầ ầ ổ ờ chuy n sang công ty c ph n". Đi u này s góp ph n rút ng n th i gian c ổ
ầ ph n hoá.
ườ ể ự ự ư ả ầ ổ ị c) Tăng c ng qu n tr công ty c ph n đ th c s đ a công ty sau c ổ
ầ ườ ẳ ạ ộ ph n hóa ho t đ ng trong môi tr ớ ng bình đ ng v i các DN khác.
ả ạ ầ ượ ạ ị ủ ộ Ho t đông qu n tr c a b máy công ty c n đ ệ c nâng cao và đ t hi u
ả ổ ớ ư ả ướ qu , đ i m i t duy qu n tri theo h ng kinh t ế ị ườ th tr ng.
ườ ỉ ạ ổ ộ ổ ầ d) Tăng c ng ch đ o c ph n hóa trong toàn b T ng công ty
ế ụ ả ậ ấ ố ớ ổ Th ng nh t các t p đoàn t ng công ty l n ti p t c đ y nhanh quá trình
ầ ạ ấ ượ ồ ớ ị ườ ổ c ph n hóa đem l i ngu n cung l n và ch t l ng cho th tr ứ ng ch ng
khoán
ườ ể ể ầ ổ e) Tăng c ng công tác ki m tra, ki m soát quá trình c ph n hóa
ả ượ ầ ổ ấ ặ Quá trình c ph n hóa ph i đ ẽ c giám sát ch t ch tránh gây th t thoát
ả ướ ạ ầ ổ tài s n nhà n c hay không minh b ch trông chào bán c ph n
43
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ườ ề ạ ố f) Tăng c ệ ng tính minh b ch trong công b thông tin v doanh nghi p
ạ ố ượ ố ộ ả thông tin công b ph i minh b ch rõ ràng, đ c công b r ng rãi đ n t ế ấ ả t c
các nhà đ u t ầ ư .
ớ ự ở ộ ủ ể ả ộ ợ ị ộ g) Phát tri n đ i ngũ qu n tr năng đ ng phù h p v i s m r ng c a th ị
ườ tr ng trong n ướ c
ế ượ h) Chi n l ể c phát tri n rõ ràng
ướ ế ượ ả ầ ổ Tr c và sau khi c ph n hóa công ty ph i có chi n l c rõ rang,đi
ướ đúng h ề ng theo n n kinh t ế ị ườ th tr ng.
Ờ Ế
Ậ
L I K T LU N
44
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ệ ầ ậ ổ ướ ở ướ ộ ộ Quá trình c ph n hóa m t b ph n doanh nghi p nhà n n c c ta
ộ ở ữ ữ ề ệ ặ ầ ổ có nhi u nét đ c thù đó là c ph n hóa nh ng doanh nghi p thu c s h u nhà
ướ ộ ở ữ ề ự ộ ộ ấ ậ ầ ộ ổ n c, mà v th c ch t là c ph n hóa m t b ph n thu c s h u xã h i, s ở
ả ủ ụ ệ ể ượ ộ ộ ậ ữ h u toàn dân. M c tiêu cõ b n c a vi c chuy n nh ng m t b ph n doanh
ệ ướ ệ ả ệ ầ ổ nghi p nhà n ấ ằ c thành công ty c ph n là nh m hoàn thi n quan h s n xu t
ộ ủ ự ượ ợ ớ ấ ả ấ cho phù h p v i tính ch t và trình đ c a l c l ệ ng s n xu t, nâng cao hi u
ệ ả ướ ụ ể ứ ừ ả ộ qu các doanh nghi p nhà n c. C th là m t hình th c qu n lý v a phát
ủ ủ ề ườ ừ ả ả ộ ộ huy quy n làm ch c a ng ả i lao đ ng, v a đ m b o qu n lý m t cách có
ả ữ ả ủ ệ ệ hi u qu nh ng tài s n c a doanh nghi p.
ơ ở ổ ự ễ ế ấ ừ Trên c s t ng k t th c ti n và xu t phát t ỏ ứ đòi h i b c bách
ạ ộ ủ ệ ệ ả ớ ổ ộ ủ c a công cu c đ i m i, nâng cao hi u qu ho t đ ng c a doanh nghi p Nhà
ướ ứ ậ ớ ờ ổ ư ề ổ ủ ầ ả n c trong th i kì đ i m i, nh n th c và t duy c a Ð ng ta v c ph n hóa
ượ ủ ố ữ ế ầ ắ ổ ượ ngày càng đ c c ng c v ng ch c. Mô hình c ph n hóa n u đ ỉ ạ c ch đ o
ờ ố ủ ả ướ ụ theo đúng đý ng l i c a Ð ng và Nhà n c thì đây chính là công c phát huy
ọ ự ộ ờ ộ ự ấ n i l c r t quan tr ng, đem l ạ ợ i l i ích tích c c cho ngu i lao đ ng, Nhà n ướ c
ầ ộ ế ự ự ụ ệ và xã h i; góp ph n thi ệ t th c vào vi c th c hi n m c tiêu: “Dân giàu, n cướ
ằ ạ ộ m nh, xã h i công b ng, văn minh”.
ệ ẩ ữ ế ạ ầ ớ ổ ệ V i nh ng lí do đó, vi c đ y m nh ti n trình c ph n hóa doanh nghi p
ướ ự ữ ệ ệ ắ ợ Nhà n ớ c có nh ng ý nghĩa vô cùng to l n trong vi c th c hi n th ng l i công
ả ớ ộ ổ ướ ể ề ố ệ cu c đ i m i mà Đ ng và Nhà n c đ ra. Đ làm t ắ ụ t nhi m v này, ch c
ơ ứ ự ủ ề ả ắ ộ ờ ổ ứ ch n ph i huy đ ng nhi u h n s c l c và th i gian c a các t ch c, cá nhân
ừ ươ ế ị ươ ớ ự ỗ ự ủ ả ướ t Trung ng đ n đ a ph ng. V i s n l c c a Đ ng, Nhà n c và Nhân
ưở ủ ươ ằ ệ ầ ổ dân, chúng ta tin t ng r ng ch tr ng c ph n hóa doanh nghi p Nhà n ướ c
ự ệ ắ ầ ợ ẽ ượ s đ c th c hi n thành công, góp ph n vào th ng l ể ủ ự i chung c a s phát tri n
kinh t ế ấ ướ đ t n c.
45
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
ộ ầ ượ ử ờ ả ơ ấ ớ ữ M t l n n a em xin đ i c m n trân thành nh t t c g i l ễ i cô Nguy n
ị ồ ắ ệ ướ ỉ ả ẫ ố ề Th H ng Th m đã nhi t tình h ng d n ch b o em hoàn thành t t đ án này.
ụ ệ ả . Danh m c tài li u tham kh o
ệ ầ ổ ướ ấ ấ ề ậ 1 C ph n hóa doanh nghi p nhà n ự c: M y v n đ lý lu n và th c
ả ố ễ ễ ạ ộ ti n.(Nguy n Minh Thông) T p chí c ng s n s 16/2002.
ệ ầ ổ ướ ả ướ ế 2 C ph n hóa doanh nghi p nhà n c: K t qu v ắ ng m c và gi ả i
ả ố ồ ộ ạ pháp.(H Xuân Hùng) T p chí C ng S n s 18/2004.
ệ ầ ổ ướ ơ ở ậ 3 C ph n hóa doanh nghi p nhà n ệ c. C s lý lu n và kinh nghi m
ấ ả ự ễ ễ ọ ọ ộ ộ th c ti n.(PTS Nguy n Ng c Quang) – Nhà xu t b n Khoa h c xã h i Hà N i
1996.
ệ ầ ổ ướ ở ệ 4 C ph n hóa doanh nghi p nhà n Vi c t Nam.(PGSPTS Hoàng
ề ộ Công Thi) – Thông tin chuyên đ Hà N i 1992.
ầ ạ ổ ờ 5 C ph n hóa: Tăng ga và hãm phanh.(Ph m Quang) Th i báo kinh
t ế ệ Vi ố t Nam s 29/2002.
ề ặ ữ ừ ự ễ ệ ầ ổ ấ 6 Nh ng v n đ đ t ra t th c ti n c ph n hóa doanh nghi p nhà
ướ ồ ọ ả ố ệ ạ ộ n c.(H Tr ng Vi n) T p chí C ng S n s 15/2003.
ể ố ế ạ 7 T p chí Kinh T và Phát Tri n s 111/2000.
ạ ộ ứ ệ ả ầ 8 Văn ki n Đ i h i Đ ng l n th IX
ả ướ ệ ầ ẫ ổ 9 Văn b n h ng d n c ph n hóa doanh nghi p nhà n ướ ạ c t i Vi ệ t
ấ ả ố Nam – Nhà xu t b n Th ng Kê 1999.
ệ ủ 10 Báo đi n t viêt nam
46