CÔNG TÁC ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ
DU LỊCH HUẾ TRONG BỐI CẢNH TOÀN CẦU HOÁ
Vũ Hoài Phương(*)
THE TRAINING OF HUMAN RESOURCES OF HUE VOCATIONAL TOURISM
COLLEGE IN THE CONTEXT OF GLOBALIZATION
Abstract
Hue Tourism College has applied its Curriculum Adjustment according to
international intergration trend. Our ambition is to satisfy all requirements on quality by the
tourist industry.
The college’ s curriculum is Tourism Management, Resort Management, Tour
Management, Hotel Management, Restaurant Management, Tour Guiding, Cooking.
The article proposes the vocational training in Hue Tourism College in the context of
globalization.
*
1. Mở đầu
Trong giai đoạn hiện nay, vấn đề kinh doanh của doanh nghiệp tại Việt Nam cũng như
hầu hết các quốc gia trên thế giới đang bị cuốn vào một xu thế chung và khách quan – xu thế
toàn cầu hóa. Xét về bản chất, toàn cầu hóa là quá trình tăng lên mạnh mẽ những mối liên hệ,
sự ảnh hưởng, tác động lẫn nhau, phụ thuộc lẫn nhau của tất cả các khu vực, các quốc gia, các
dân tộc trên toàn thế giới. Chính vì thế, xu thế này là động lực để các quốc gia đang phát triển
như Việt Nam thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, nhiều nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng,
toàn cầu hóa là quá trình có tính hai mặt. Toàn cầu hóa trong điều kiện do các thế lực tư bản
chi phối lại tạo nguy cơ làm mai một nền văn hóa dân tộc. Các quốc gia, đặc biệt là các nước
đang phát triển, hiện đang phải đối mặt với vấn đề cân bằng giữa tăng trưởng và phát triển
kinh tế với việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Để làm được điều đó, từng quốc gia, dân tộc
phải nhận thức được rõ vai trò của văn hóa truyền thống trong nền kinh tế hiện đại.
Là một ngành kinh tế có tính định hướng tài nguyên rõ rệt, văn hóa đóng vai trò hết
sức quan trọng đối với sự phát triển của các loại hình du lịch, các sản phẩm du lịch trên thế
giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể đã và đang là
chất liệu chủ yếu để xây dựng các chương trình du lịch, các sản phẩm du lịch văn hóa độc
đáo, khác biệt với các sản phẩm du lịch văn hóa của các quốc gia khác. Trong thế giới ngày
nay, các thành tựu khoa học công nghệ hiện đại đã mang lại cho con người nhiều thời gian
nghỉ ngơi hơn, sự phát triển ồ ạt của quá trình đô thị hóa cũng như các quá trình di dân tự do
đã góp phần làm cho con người ngày càng muốn tìm đến những miền đất lạ, những đất nước
mà ở đó các giá trị văn hóa truyền thống còn được gìn giữ và bảo lưu nguyên vẹn. Chính thực
tế ấy đã chỉ ra rằng du lịch văn hóa nói chung, các sản phẩm du lịch văn hóa nói riêng đang
có sức hấp dẫn rất lớn đối với một bộ phận khá lớn du khách trên thế giới.
Theo xu hướng hội nhập toàn cầu trong tương lai, với sự hiện diện của các nhà đầu tư
nước ngoài hay các doanh nghiệp sẽ có nhu cầu tuyển dụng nhân sự chất lượng cao, lao động
nước ngoài có thể cạnh tranh với lao động Việt Nam trong lĩnh vực quản lý. Nên trường
CĐDL Huế đang tập trung nâng cao chất lượng dạy và đào tạo nghề, đảm bảo đạt chuẩn quốc
(*) ThS., Trường Cao đẳng Nghề Du lịch Huế.
gia (với trung tâm kiểm định được nhà nước lựa chọn là một trong sáu trường thí điểm kiểm
định chất lượng theo mô hình quản lý chất lượng quốc tế) đồng thời đảm bảo được năng lực
quản lý với các ngành học Quản trị du lịch, Quản trị khu resort, Quản trị lữ hành, Quản trị
khách sạn, Quản trị nhà hàng, Hướng dẫn du lịch, Chế biến món ăn…
2. Thực trạng về toàn cầu hoá và ý thức tôn trọng bản sắc địa phương trong công
tác đào tạo của trường CĐNDL
2.1. Đào tạo đội ng nhân lực giỏi về chuyên môn theo hướng hình thành những
“công dân toàn cầu”
Nhằm đảm bảo chất lượng cao về chuyên môn và nghiệp vụ, trường CĐDLH thường
xuyên có chính sách về đào tạo, nâng cao tay nghề cho các giảng viên của trường. Nhờ vào
sự thành công trong công tác hợp tác quốc tế, hàng năm, trường CĐDLH luôn tạo điều kiện
cho các giảng viên của trường được đến các nước bạn như Pháp, Luxembourge, Bỉ, Úc,
Malaysia để học hỏi thêm về nghề nghiệp chuyên môn. Những giảng viên được cử đi đào tạo
này được coi như là những giảng viên cơ hữu của trường trong tương lai, là những người
mang kiến thức về nghiệp vụ du lịch, nhà hàng, quản trị từ những nước phát triển về Việt
Nam, phục vụ cho công tác giảng dạy cho trường.
Mặc dù giảng viên cơ hữu của trường là những người tiếp nhận kiến thức và công
nghệ từ nước ngoài, nhưng trường CĐDLH vẫn luôn giữ hướng đến một mục tiêu giữ gìn bản
sắc,văn hoá dân tộc. Những giáo trình, những kiến thức sau khi thu nhận từ nước ngoài, luôn
được các giảng viên cùng với hội đồng khoa học chắt lọc và chỉnh sửa chương trình học, giáo
trình tại trường sao cho phù hợp với nền văn hoá Việt Nam. Sự toàn cầu hóa nhưng vẫn tôn
trọng bản sắc dân tộc luôn được truyền đạt cho sinh viên thông qua tất cả những ngành học
mà trường CĐDLH cung cấp Quản trị Khách sạn, Quản trị Nhà hàng, Kỹ thuật Chế biến món
ăn, Hướng dẫn Du lịch, Quản trị Lữ hành, Quản trị Khu nghỉ dưỡng (Resort), Kế toán Doanh
nghiệp (Chuyên ngành KS, NH), Marketing Du lịch, Tiếng Anh Du lịch, Quản trị Du lịch
MICE.
Đối với ngành lữ hành, hướng dẫn, sinh viên đều được học cả hướng dẫn nội địa và
hướng dẫn quốc tế. Với mục tiêu đào tạo sinh viên thành những người làm “sứ giả văn hoá”
đến cho khách du lịch, ngoài việc đào tạo nghiệp vụ lữ hành theo tiêu chuẩn quốc tế, sinh
viên còn được học về những văn hoá Việt Nam, văn hoá của các vùng miền đến với khách du
lịch. Từ đó nâng cao được ý thức tôn trọng di tích lịch sử, di sản văn hoá Huế nói riêng và
văn hoá Việt Nam nói chung trong lòng thế hệ trẻ. Trước sự kết hợp giảng dạy giữa văn hoá
quốc tế và văn hoá Việt Nam trong những môn Cơ sở, Cơ bản, sinh viên trường CĐDLH
luôn có được sự so sánh giữa các nền văn hoá các nước và từ đó tiếp thu những văn hoá,
những lối sống hiện đại từ nước ngoài nhưng vẫn giữ được nét truyền thống Việt Nam.
Với ngành Chế biến món ăn, việc toàn cầu hoá nhưng vẫn giữ gìn bản sắc dân tộc
được thể hiện qua việc đưa các món ăn Âu, món ăn Á, món ăn Việt và đặc biệt là món Huế
vào chương trình học ngắn hạn và dài hạn. Từ những công thức truyền thống của món ăn Âu,
Á, giảng viên trường CĐDLH đã hướng dẫn sinh viên những phương pháp biến đổi sao cho
phù hợp với khẩu vị của người dân địa phương như sử dụng các nguyên vật liệu thay thế từ
gia vị của Việt Nam.
Song song với việc học lý thuyết, khách sạn thực hành Villa Huế với tiêu chuẩn là nơi
được xây dựng cho sinh viên nhà trường được học tập và thực hành. Khách sạn gồm có 12
buồng với 76% là khách quốc tế, được thiết kế vừa mang nét cổ kính như một ngôi chùa của
Việt Nam nhưng vẫn có hơi hướng của kiến trúc Pháp. Những phương pháp phục vụ và quản
trị nhà hàng, khách sạn theo chuẩn quốc tế dùng để giảng dạy cho sinh viên và áp dụng tại
Khách sạn thực hành Villa Huế đều được thừa hưởng từ nguồn kiến thức mà các giảng viên
của trường được học từ Úc, Malaysia, Singapore và các nước châu Âu khác. Cùng với sự
trang trị đầy đủ tiện nghi, Khách sạn thực hành Villa Huế được xây dựng theo chuẩn khách
sạn 4 sao và sẽ tăng lên thành 33 phòng nhằm phục vụ cho việc đào tạo cho sinh viên. Nhà
hàng Huế Tím tại khách sạn Villa Huế cũng là nơi sinh viên thực hành cung cấp dịch vụ món
Huế theo tiêu chuẩn phục vụ quốc tế.
Để bắt kịp xu hướng toàn cầu hóa, trường CĐDLH luôn đẩy mạnh liên kết đào tạo
nguồn nhân lực với các quốc gia có nền giáo dục và ngành du lịch phát triển giúp người học
có điều kiện được học tập cả lý thuyết và kỹ năng thực hành trong môi trường có tính toàn
cầu, tính liên kết, hợp tác chặt chẽ. Những giảng viên được tham gia học tập theo các chương
trình, dự án đào tạo kỹ năng nghề từ Pháp, Úc, Bỉ, Luxembourg hay sinh viên được học tập từ
Thái về sẽ truyền đạt lại cho những thế hệ sinh viên tiếp theo của trường.
Ngoài ra, trường CĐDLH luôn đẩy mạnh sự hợp tác với các doanh nghiệp du lịch
trong và ngoài nước để thiết lập mối quan hệ liên kết đào tạo – thực tập – tuyển dụng và sử
dụng lao động tại chổ. Sinh viên trường CĐDLH có cơ hội được thực tập tại các cơ sở du
lịch, các doanh nghiệp lữ hành- khách sạn dưới sự hướng dẫn và kiểm tra, đánh giá của từ
phía nhà trường và doanh nghiệp nhằm phát huy tốt kỹ năng nghề nghiệp. Sinh viên ngành
quản trị khách sạn tại trường CĐDLH có cơ hội được học tập và thực hành tại các khách sạn
có tiêu chuẩn quốc tế từ 3 sao đến 5 sao, hoặc tại các trung tâm dịch vụ du lịch trong địa bàn
tỉnh Thừa Thiên Huế.
2.2. Đào tạo đội ng nhân lực sử dụng thành thạo ngoại ngữ, tin học
Thời đại toàn cầu hóa đang đặt ra nhiều cơ hội lẫn thách thức, đang làm thay đổi
nhiều quan niệm khác nhau trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Ngoại ngữ và tin học là
những công cụ không thể thiếu để hội nhập toàn cầu. Bản thân việc học ngoại ngữ thể hiện
rất rõ xu thế tăng cường khả năng hội nhập của mỗi mỗi người mỗi quốc gia dân tộc. Học tốt
và sử dụng thành thạo một ngoại ngữ sẽ có nhiều cơ hội về học tập và công việc, không chỉ ở
trong nước mà ở nước ngoài, để tiếp nhận khoa học công nghệ văn hóa làm giàu cho chính
mình và cho Tổ quốc, quê hương. Chính vì thế, sinh viên trường CĐDLH không chỉ được tập
trung đào tạo về lý thuyết, nghiệp vụ chuyên môn mà còn được trang bị vốn ngoại ngữ, tin
học cần thiết để phục vụ cho công việc tương lai.
Trong tất cả các ngành học, sinh viên đều có cơ hội được học hai ngoại ngữ, trong đó
ngoại ngữ chính là tiếng Anh và ngoại ngữ hai là tiếng Pháp, bởi trường CĐDLH tin rằng
ngoại ngữ là cầu nối gắn kết giữa các dân tộc, đồng thời hội nhập cùng các nước phát triển.
Sinh viên tốt nghiệp ra trường cần đảm bảo có bằng tiếng Anh quốc tế TOEIC và khả năng sử
dụng tiếng Anh thành thạo để có thể tự tin giao tiếp với khách hàng.
Ngoài ra trường CĐDLH cũng tập trung đào tạo những ngôn ngữ hiếm, có tầm chiến
lược cho ngành du lịch, đây được coi như là điểm nhấn riêng biệt của trường so với các
trường khác trong địa bàn tỉnh. Ví dụ, Thái Lan hiện nay được coi như là thị trường tiềm
năng của ngành du lịch Huế nói riêng và ngành du lịch Việt Nam nói chung. Nhằm đáp ứng
những khách hàng mục tiêu của ngành du lịch Huế này, trường CĐDLH đã mở hai lớp tiếng
Thái ngắn hạn dành cho giảng viên, cán bộ công nhân viên và những ai có nhu cầu. Hai lớp
học tiếng Thái này được giảng dạy bởi giáo viên người Thái bản địa được mời từ trường đối
tác, trường Đại Học Hoàng Gia Ubon, tỉnh Ubon, Thái Lan.
Tin học cũng là công cụ không thể thiếu khi đất nước đang từng bước hội nhập với
thế giới, công nghệ thông tin được phổ cập cho toàn bộ sinh viên, học sinh của trường.
Trường CĐDLH cung cấp những chương trình đào tạo và kiểm định khắt khe nhằm đảm bảo
đầu ra chất lượng cao, giúp sinh viên đạt bằng cấp Tin học quốc tế, cụ thể là IC3. Với những
bằng cấp đạt tiêu chuẩn quốc gia này, sinh viên tốt nghiệp có thể tự tin với những kiến thức
và kỹ năng đã được trang bị từ trong nhà trường để áp dụng cho công việc tương lai như quản
trị hệ thống thông tin du lịch, quản lý đặt chổ trực tuyến, kinh doanh và marketing trực tuyến.
2.3. Đào tạo nguồn nhân lực đảm bảo các kỹ năng mềm
Bên cạnh việc học lý thuyết và thực hành, những kiến thức (lý thuyết, lý luận), kiến
thức thực tiễn, kỹ năng diễn đạt, diễn thuyết, hợp tác làm việc nhóm, chia sẻ ý tưởng, làm
việc dưới áp lực lớn, kỹ năng thực hành, làm việc theo quy trình… Những kỹ năng đảm bảo
an toàn trong du lịch như Phòng cháy chữa cháy; Sơ cấp cứu; Phòng tránh tai nạn lao động
cũng được đưa vào trong chương trình học của tất cả các ngành. Những kỹ năng này sẽ giúp
sinh viên tự tin khi làm việc ở môi trường hiện đại trong nước và quốc tế trong thời kỳ hội
nhập.
Đặc biệt, tại trường CĐDLH, sinh viên được đào tạo những kỹ năng mềm mang bản
sắc Huế như là: Ca Huế, Hò Huế, Nhã nhạc Cung Đình, Dân ca… tất cả sẽ được tìm thấy
trong môn “Đặc trưng Văn hóa Huế” dự kiến sẽ đưa vào trong chương trình học bộ môn Lữ
hành.
Với trường CĐDLH, học thôi là chưa đủ, trường CĐDLH luôn tạo điều kiện cho
người học được tham gia vào các hoạt động du lịch trên bàn ngay trong thời gian học tập tại
trường. Điển hình như sinh viên được tham gia vào các hoạt động Festival Huế được tổ chức
mỗi hai năm một lần, tham gia vào công tác tổ chức sự kiện của nhà trường, đón đoàn, đón
Bộ trưởng từ nước ngoài như Bỉ, Luxembourg, Thái, Anh… đến tham quan và làm việc tại
trường. Sau những buổi tham gia hoạt động, sự kiện của trường, sinh viên sẽ trưởng thành
hơn đồng thời sẽ có cái nhìn rõ hơn về định hướng công việc tương lai của mình.
3. Kết luận
Trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, các quốc gia luôn phải đối mặt
với một bài toán khó là giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa tăng trưởng và phát triển kinh tế
với giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Chỉ khi nào mối quan hệ đó được giải quyết
một cách đúng đắn và hài hòa thì khi đó sự phát triển mới được coi là bền vững. Với phương
châm “Hòa nhập nhưng không hòa tan, toàn cầu hóa nhưng vẫn tôn trọng bản sắc địa phương
để có một nền kinh tế du lịch bền vững”, trường CĐDLH ý thức được rằng cần phải được đào
tạo và trang bị đầy đủ từ những kiến thức về mặt lý thuyết và thực tiễn, tay nghề chuyên môn,
kỹ năng mềm và vốn tin học, ngoại ngữ làm hành trang cho sinh viên ngay từ trong nhà
trường.
Bên cạnh đó, trường CĐDLH luôn tập trung đầu tư về cơ sở vật chất - kỹ thuật, đội
ngũ giảng dạy có tay nghề cao, đạt chuẩn, cấu trúc chương trình học luôn được sửa đổi, có
những chiến lược đào tạo phù hợp với xu hướng toàn cầu trong tương lai. Sinh viên trường
CĐDLH vừa tiếp thu kiến thức chuyên môn theo tiêu chuẩn toàn cầu, vừa có cơ hội áp dụng
tại môi trường, tại các doanh nghiệp ở địa phương. Đây được coi như là những nền móng cho
nền du lịch bền vững của nước nhà.
TÓM TẮT
Theo xu hướng hội nhập toàn cầu trong tương lai, với sự hiện diện của các nhà đầu
tư nước ngoài hay các doanh nghiệp sẽ có nhu cầu tuyển dụng nhân sự chất lượng cao, lao
động nước ngoài có thể cạnh tranh với lao động Việt Nam trong lĩnh vực quản lý. Nên trường
CĐDL Huế đang tập trung nâng cao chất lượng dạy và đào tạo nghề, đảm bảo đạt chuẩn
quốc gia (với trung tâm kiểm định được nhà nước lựa chọn là một trong sáu trường thí điểm
kiểm định chất lượng theo mô hình quản lý chất lượng quốc tế) đồng thời đảm bảo được năng
lực quản lý với các ngành học Quản trị du lịch, Quản trị khu resort, Quản trị lữ hành, Quản
trị khách sạn, Quản trị nhà hàng, Hướng dẫn du lịch, Chế biến món ăn… Bài viết của chúng
tôi giới thiệu công tác đào tạo nguồn nhân lực tại trường cao đẳng nghề Du lịch Huế trong
bối cảnh toàn cầu hoá du lịch.
ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC NGÀNH DU LỊCH
TRONG BỐI CẢNH TOÀN CẦU HÓA DU LỊCH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Trịnh Xuân Thắng(*)
TRAINING TOURISM HUMAN RESOURCES IN THE CONTEXT OF
TOURISM GLOBALIZATION VIETNAM TODA
Abstract
To accomplish the goal of bringing Vietnamese tourism to become a key economic
sector of the country, its tourism in full and perfect development, Vietnamese tourism is
required to “refresh” itself, to improve its competitiveness.
Human resources in tourism will be seriously studied in the following article.
*
1. Những yếu kém về chất lượng nguồn nhân lực du lịch Việt Nam xuất phát từ
những yếu kém trong công tác đào tạo
Trong bài “Thử nhận diện du lịch Việt Nam” của TS Lương Đình Hòa, xét theo năng
lực cạnh tranh trong du lịch xếp hạng trên 130 quốc gia điểm đến năm 2008, Việt Nam có 3
thế mạnh so với các nước trong khu vực như Malaysia, Singapore, Tháo Lam đó là tiêu chí về
an ninh, an toàn, cạnh tranh về giá và nguồn lực tự nhiên.
Quốc gia
An ninh/an toàn
Cạnh tranh về giá
Nguồn lực tự nhiên
Malaysia
26
3
101
Singapore
8
25
98
Thái Lan
115
11
75
Việt Nam
51
7
48
Tuy nhiên, tiêu chí về nguồn lực con người, đó là chất lượng nguồn nhân lực du lịch
thì Việt Nam lại là bất lợi so với các nước này
Quốc gia
Quy định về
môi trường
Nguồn lực con
người
Nhận thức về du lịch
quốc gia
Malaysia
44
22
22
Singapore
27
1
13
Thái Lan
78
65
20
Việt Nam
94
84
87
Điều này cho thấy chất lượng nguồn nhân lực du lịch Việt Nam tính cạnh tranh so với các
quốc gia khác trong bối cảnh toàn cầu hóa du lịch vẫn còn rất thấp. Chất lượng nguồn nhân
lực du lịch mới đứng thứ 84 trên 130 quốc gia. Cả nước hiện có khoảng 425 nghìn lao động
trực tiếp và hơn 750 nghìn lao động gián tiếp, phần lớn ở độ tuổi dưới 30 (60. Lao động quản
(*) ThS., Học viện Chính trị Khu vực VI.