
240
ĐÀOTẠONGUỒNNHÂNLỰCSỐĐÁPỨNGYÊUCẦU
CỦANỀNKINHTẾSỐỞVIỆTNAMHIỆNNAY
NguyễnThịKimOanh
Email:suboy20092013@gmail.com
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:30/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:30/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:17/11/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.947
Tómtắt:Trongbốicảnhhiệnnay,kinhtếsốlàmôhìnhkinhtếhiệnđạimàhầuhết
cácquốcgiatrênthếgiớiđềuhướngtới.Pháttriểnkinhtếsốnằmtrongchiếnlượcphát
triểnkinhtế-xãhộiViệtNamgiaiđoạn2021-2030.Đểpháttriểnkinhtếsố,ngoàithểchế,
hạtầng,việcchútrọngđàotạopháttriểnnguồnnhânlựcsốlàyếutốthenchốtmởracánh
cửathànhcôngchonềnkinhtếsố.Phạmvibàiviếttácgiảchỉrõvaitròcủanguồnnhânlực
sốđốivớinềnkinhtếsố;chothấyđượcnhữngthuậnlợivàtháchthứctrongcôngtácđào
tạonguồnnhânlựcsố.Quađó,đềxuấtmộtsốgiảiphápnhằmnângcaochấtlượngđàotạo
nguồnnhânlựcsốđápứngyêucầuxâydựngnềnkinhtếsốởViệtNamhiệnnay.
Từkhoá:đàotạo,kinhtếsố,nguồnnhânlựcsố,chấtlượngđàotạo
1KhoaLýluậnMác-Lênin,TrườngĐạihọcNguyễnHuệ
I.Đặtvấnđề
Cách mạng công nghiệp 4.0 đang
thúc đẩy mạnh mẽquá trình chuyển đổi
nềnkinhtếtừdựavàotàinguyênlàchính
sang nền kinh tế dựa trên tài nguyên tri
thức,kinh tế số vàlao động có trìnhđộ
chuyênmônsâu,côngnghệcao.Đểthực
hiện thànhcông, nhanhchóng quátrình
chuyểnđổiđó,đòihỏiphảicónguồnnhân
lựcsố.Bởilẽ,từthờitriềuLê,ThânNhân
Trungđãtừngnói“Hiềntàilànguyênkhí
củaquốcgia,nguyênkhíthịnhthìthếnước
mạnhmàhưngthịnh,nguyênkhísuyyếu
thìthếnướcsuyyếumàthấphèn”.Điều
đócũngcónghĩa,sựtrườngtồncủamột
quốcgianằmởchínhnănglực,tàinăng,
trítuệcủamỗingườitrongquốcgiađó.
Trongbốicảnhhiệnnay,nguồnnhânlực
sốlà “chìakhoá” mở ra cánh cửathành
côngcủamộtnềnkinhtếhiệnđại-kinh
tếsố.Đánhgiáđượctầmquantrọngđó,
trongnhiềunămqua,cùngvớithểchế,hạ
tầngthìnguồnnhânlựcđượccoilàmột
trongbakhâuđộtphácủachiếnlượcphát
triểnkinhtế-xãhộicủaĐảng.Đểthực
hiện chiếnlược,đào tạocó vaitrò quan
trọngtrongviệcđịnhhướng,hìnhthànhvà
pháttriểnđộiđộingũnhânlựcchấtlượng
cao,đápứngyêucầupháttriểnnhanhvà
bền vững củađất nước.Tuy nhiên,hiện

241
nayviệcđàotạovàpháttriểnnguồnnhân
lựcchấtlượngcao(nhânlựcsố),đápứng
yêucầunềnkinhtếsốlàvẫnđanglàthách
thứckhôngnhỏđốivớiđấtnước.
II.Cơsởlýthuyết
2.1.Kháiniệmkinhtếsốvànguồn
nhânlựcsố
Khái niệm kinh tế số (Digital
economy), còn được gọi là kinh tế mới,
kinhtếinternethoặckinhtếmạng,làkhái
niệm xuất hiện sau kinh tế nông nghiệp
vàkinhtếcôngnghiệp.Theonhómcộng
táckinhtếsốcủaOxford:“kinhtếsốlà
mộtnềnkinhtếvậnhànhchủyếudựatrên
công nghệ số, đặc biệt là các giao dịch
điệntửtiếnhànhthôngquainternet”2.
Chiến lược quốc gia về phát triển
kinhtếsốvàxãhộisốđếnnăm2025,định
hướngđếnnăm2030,trongQuyếtđịnhsố
411/QĐ-TTg, ngày 31/3/2022 đã khẳng
định“Kinhtếsốlàhoạtđộngkinhtếsử
dụngcôngnghệsốvàdữliệusốlàmyếu
tốđầuvàochính,sửdụngmôitrườngsố
làmkhônggianhoạtđộngchính,sửdụng
côngnghệthôngtin-viễnthôngđểtăng
năngsuấtlaođộng,đổimớimôhìnhkinh
doanhvềtốiưuhoácấutrúckinhtế”3.
Nhưng,dùtiếpcậnkháiniệmởgóc
độnào,vềbảnchất,kinhtếsốlàmộtnền
kinhtếđượcvậnhànhchủyếudựatrên
côngnghệsố,đặcbiệtđólàcácgiaodịch
điện tửtrên internet;đượcápdụng rộng
rãitrongrấtnhiềulĩnhvực:nôngnghiệp,
côngnghiệp,dịchvụ,giaothôngvậntải,
tàichínhngânhàng,logistic…
2Kỷyếuhộithảoquốcgia,(2025),pháttriểnkinhtếsốbềnvững,Bộgiáodục-đàotạotrườngĐHmở
HàNội,tr.76.
3Quyếtđịnhsố411/QĐ-TTgngày31/3/2022củaThủtướngChínhphủ.
4Nghịquyếtsố52-NQ/TWngày27/9/2019củaBộchínhtrị.
5Nghịquyếtsố57-NQ/TWngày22/12/2024củaBộchínhtrị.
Kinhtếsốvớihiệusuấtkinhtếvượt
trộivà mô hìnhkinh tế mớiđangtạo ra
những biến đổicăn bản trong tất cảcác
lĩnhvựcvàngànhkinhtế,pháttriểnkinh
tếsốnhanh,mạnhvàhiệuquảgópphần
thúcđẩynềnkinhtếđấtnướcpháttriển
bềnvữngtrongtìnhhìnhmới.
Nguồn nhân lực số (Digital
Workforce): Nếu như bản chất của nền
kinh tế số là nền kinh tế dựa trên ứng
dụngcáccôngnghệsố,nềnkinhtếphát
triểndựatrênnềntảngtrithức,ởđóvai
tròcủatrithứcđượccoilànguồnlựcquý
báuchosựpháttriểncủanềnkinhtếthì
đòihỏinguồnnhânlựcsốphảilànguồn
nhânlựcđượcđàotạobàibản,vữngchắc
vềchuyênmôn,đạođứcnghềnghiệp;có
nănglựclàmchủcôngnghệ,cótínhsáng
tạovàkhảnăngthíchứngnhanhvớisự
biến đổi của công nghệ trong nền kinh
tếsố.
Trongthờigiangầnđây,kháiniệm
nguồnnhân lực sốđược Đảngtađề cập
nhiềulần,trongNghịquyếtsố52-NQ/TW
củaBộchínhtrịvề“mộtsốchủtrương,
chínhsáchchủđộngthamgiacuộccách
mạng công nghiệp lần thứ tư”4 đã nhấn
mạnhviệcpháttriểnnguồnnhânlựcchất
lượng cao, đặc biệt trong lĩnh vực công
nghệthôngtinvàtruyềnthông,nhằmđáp
ứngyêucầucủachuyểnđổisốvàkinhtế
số;haytrongNghịquyếtsố57-NQ/TWvề
“Độtphápháttriểnkhoahọc,côngnghệ,
đổimớisángtạovàchuyểnđổisốquốc
gia”5,đặcbiệtchútrọngđếnxâydựngvà
pháttriểnnguồnnhânlựcsố.

242
Theođó,cóthểhiểu:nguồnnhânlực
(trongnềnkinhtếsố)sốlàlựclượnglao
độngtrongnềnkinhtếkỹthuậtsố,quyết
địnhsựbềnvữngcủanềnkinhtếsố,với
nănglựcsửdụngthànhthạocácthiếtbị
côngnghệsốvàkhảnăngvậnhànhchúng
trongsảnxuất,kinhdoanhcũngnhưcác
hoạtđộngkháctrongnềnkinhtế.
2.2.Vaitròcủanguồnnhânlựcsố
trongnềnkinhtếsố
Để bước vào kỷ nguyên mới - kỷ
nguyênvươnmìnhcủadântộc.ViệtNam
phảicóđủthếvàlực,trongđó“kinhtếsố”
đangngàycàngtrởthànhđộnglựcquan
trọng, không thể thiếu trong tiến trình
pháttriểnđó.Trongnềnkinhtếsố,nguồn
nhânlựcsốkhôngnhữnglàbộphậncấu
thành nguồnnhân lựccủa quốcgia, còn
làyếutốnộisinhcốtlõicủanềnkinhtế
số,quyếtđịnhsựthànhcôngcủaquátrình
chuyểnđổisố,thúcđẩyđổimới,sángtạo,
tăngnăngsuấtvànănglựccạnhtranhcủa
nền kinh tế quốc gia. Để hiện thực hoá
nềnkinhtếsố,độingũnàyphảicónăng
lực,tưduysángtạo,làmchủcácthiếtbị
côngnghệsố,cókhảnăngthíchứngvới
sựthay đổicủa khoahọc, công nghệvà
biếtvậnhànhnótrongquátrìnhsảnxuất,
kinhdoanhvàcáchoạtđộngkháccủanền
kinhtếsố.Vaitròcủanguồnnhânlựcsố
đốivớinềnkinhtếsốbiểuhiện:
Nguồnnhânlựcsốcungcấpsựhiểu
biết,kỹnăngvàkhảnăngứngdụngcông
nghệsốvàotrongcáclĩnhvựckinhdoanh.
Nhânlựcsốcókhảnăngtưduyđộclập,
sáng tạo,phân tích dữliệu vàứngdụng
cáccôngnghệmới,hiệnđạinhằmtốiưu
hoáquytrìnhvàtạoracácgiátrịkinhtế.
6Quyếtđịnhsố749-QĐ/TTgngày03/6/2020củaThủtướngChínhphủ.
7ĐảngCộngsảnViệtNam(2021),VănkiệnĐạihộiđạibiểutoànquốclầnthứXIII,NxbChínhtrịquốc
gia,tr.232.
Vớiưuthếlànguồnlựcchấtlượngcao,
giàu trítuệvàkỹ năngsố caosẽtạolợi
thế cạnh tranh hấp dẫn trong các doanh
nghiệp.Làlựclượngcơbảnlàmchủtrong
hoạtđộngcủacácthiếtbịcôngnghệsố,
phântích,xửlýdữliệu,đưarachiếnlược,
hỗtrợquátrìnhkinhdoanhcủacácdoanh
nghiệp,lựclượngquyếtđịnhthànhcông
củanềnkinhtếsố…
Xác định rõ tầm quan trọng của
nguồnnhânlựcsốtrongđápứngyêucầu
pháttriểnnềnkinhsố,trongnhiềunămtrở
lạiđây,Đảngtađãđềranhiềuchủtrương,
chínhsáchđặcbiệtquantâmđếnpháttriển
nguồn nhân lực số.Trong Quyết định số
749-QĐ/TTgcủaThủtướngChínhphủvề
“Chươngtrìnhchuyểnđổisốquốcgiađến
năm2025,địnhhướngđếnnăm2030”đã
xácđịnh:“pháttriểnnguồnnhânlựcsốlà
mộtnhiệmvụtrọngtâm.Cáccấptừtrung
ươngđếnđịaphươngđềuhưởngứng,triển
khai các chương trình riêng về chuyển
đổisốtronggiaiđoạn2021-2025.Đâylà
bướcđệmquantrọnggiúpViệtNamnhanh
chóngthíchnghivớinềnkinhtếsốvànâng
caotốcđộcạnhtranhtoàncầu”6.
Tại Đại hội XIII, Đảng ta khẳng
định: “Nâng cao tiềm lực khoa học và
côngnghệ,chấtlượngnguồnnhânlựccủa
đấtnước,tạocơsởđẩymạnhchuyểnđổi
sốnềnkinhtếquốcgiavàpháttriểnkinh
tế số”7;hay Quyết định số 146-QĐ/TTg
củaThủtướngChínhphủphêduyệtĐềán
“Nângcaonhậnthức,phổcậpkỹnăngvà
pháttriểnnguồnnhânlựcchuyểnđổisố
quốcgiađếnnăm2025,địnhhướngđến
năm 2030”, với quan điểm: “Phát triển
nguồnnhânlựclàthenchốtđểthựchiện

243
chuyểnđổisốhiệuquảvàbềnvững,giúp
thựchiệnthànhcôngcácmụctiêutrong
Chươngtrìnhchuyểnđổisốquốcgiađến
năm 2025, định hướng đến năm 2030”,
nhằmhướngđếnmụctiêu“tạosựchuyển
biếnmạnhmẽtrongnhậnthức,hànhđộng
củalãnhđạovàcánbộcủacáccơquan,
tổ chức, doanh nghiệp để thúc đẩy thực
hiện chuyểnđổi số;phổ cập kỹ năngsố
chocácđốitượngthamgiavàoquátrình
chuyển đổi số quốc gia, đồng thời nâng
caochấtlượng,hiệuquảđàotạovàphát
triểnnguồnnhânlựcchuyểnđổisốtrong
từngngành,lĩnhvực,địaphương”8.
Đặc biệt, trong Nghị quyết số 57-
NQ/TWcủaBộchínhtrịvề:độtpháphát
triểnkhoahọc,côngnghệ,đổimớisángtạo
vàchuyểnđổisốquốcgiađãđưaraquan
điểm“Chútrọngbảođảmnguồnnhânlực
trìnhđộcaochopháttriểnkhoahọc,công
nghệ,đổimớisángtạovàchuyểnđổisố
quốc gia, có cơ chế chính sách đặc biệt
vềnhântài”9.Trêncơsởnguồnlựcnhư
vậy,Đảngđãxácđịnhmụctiêuđếnnăm
2030 quy mô kinh tế số đạt 30% GDP;
tầmnhìnđếnnăm2045quymôkinhtếsố
đạt50%GDP,làmộttrongcáctrungtâm
côngnghiệpcôngnghệsốcủakhuvựcvà
thếgiới,thuộc30nướcdẫnđầuthếgiớivề
đổimớisángtạo,chuyểnđổisố.Nhưvậy,
trongcácquanđiểmcủaĐảng,đềukhẳng
địnhvaitròhếtsứctolớncủanguồnnhân
lựcsốtrongpháttriểnnềnkinhtếsố.
Điềunàyđểthấyrằng,trongsựvận
hành, pháttriển nềnkinh tế sốtạo động
lựcchopháttriểnbềnvữngcủakinhtếđất
nước hiện nay, nguồnnhân lựcsốchính
làlựclượngchủyếuđểtriểnkhaivàhiện
thựchoánềnkinhtếsố,quyếtđịnhsựvận
8Quyếtđịnhsố146-QĐ/TTgngày28/01/2022củaThủtướngChínhphủ.
9Nghịquyếtsố57-NQ/TWngày22/12/2024củaBộchínhtrị.
hành,pháttriểncủanềnkinhtếsố.Vìvậy,
nângcaochấtlượngnguồnnhânlựcsốđể
đápứngyêucầupháttriểnnềnkinhtếsố
lànhucầucấpthiếtởViệtNamtrongbối
cảnhhiệnnay.
III.Phươngphápnghiêncứu
Bàiviếtnày,tácgiảchủyếusửdụng
phươngphápnghiêncứutàiliệutừmộtsố
côngtrìnhkhoahọcđãcôngbốởViệtNam
về pháttriển kinhtếsố; nguồnnhân lực
số;vănkiệnĐảngvàvănbảnquyphạm
phápluậtliênquanđếnpháttriểnkinhtế
số,đàotạonguồnnhânlựcsố.Cùngvới
đó,tácgiảsửdụngphươngphápphântích
-tổnghợp,quynạp,diễndịch,sosánh,…
nhằmnhậnthứcrõtầmquantrọngnguồn
nhânlựcsốtrongkinhtếsố,từđólàmcăn
cứđánhgiánhữngthuậnlợivàtháchthức
trong đàotạo nguồn nhânlực sốvà giải
phápnângcaochấtlượngđàotạonguồn
nhânlựcsốởViệtNam.
IV.Kếtquảnghiêncứu
4.1.Nhữngthuậnlợivàtháchthức
trongđàotạonguồnnhânlựcsốđápứng
yêucầucủanềnkinhtếsốởViệtNam
Nhữngnămqua,côngtácpháttriển
nhân lực số luôn được Đảng, Nhà nước
đặcbiệtquantâm,cùngvớiviệcbanhành
các văn bản: quyết định, chỉ thị, đề án,
chínhsách…đểpháttriểnnguồnnhânlực
số; công tác đào tạo nhân lực số ởViệt
Namcũngcónhiềulợithế.
ViệtNamcólợithếvềdânsốtrẻnhu
cầuđượcđàotạocao,quaviệctăngcường
đầutưvàogiáodụcđàotạochuyênmônkỹ
thuật,cóthểxâydựngnênđộingũnhânlực
sốchấtlượngcaođápứngnhucầuchocác
ngành,nghềtrongnềnkinhtếsố.

244
Sốlượngcáctrườngđạihọcvàcác
trường đào tạo chuyên ngành kỹ thuật
ngàycàngtăngcao:trongđócókhoảng
264cơsởgiáodụcđạihọcvàcácchuyên
ngànhkỹthuậtnhư:côngnghệthôngtin,
điệntử-viễnthông,antoànthôngtin....
Đến nay Bộ giáo dục và Đào tạo đã bổ
sungthêm 5 mãngành mới vào chương
trìnhđàotạođạihọc,sauđạihọc(Nguyễn
Nhâm, 2023). Số lượng tuyển sinh đào
tạokỹsư,cửnhânmáytínhvàcôngnghệ
thôngtinhàngnămđềutăng.Đãcótrường
đại học tiên phong đào tạo nhân lực số
trình độ cao như: Học viện Công nghệ
BưuchínhViễnthôngvớimôhìnhđạihọc
sốPTIT-Slink,ĐạihọcFPTtậptrungvào
chuyênngànhcôngnghệthôngtinvàliên
kếtdoanhnghiệp,ĐạihọcLạcHồng,Đại
họcSưphạmKỹthuậtcũngthamgiavào
các hoạt động hợp tác đào tạo nhân lực
côngnghệsố…Điềunàytạoranhiềucơ
hộichocácdoanhnghiệpcóthểtậndụng
sựpháttriểnnàyđểthuhútvàpháttriển
nhânlựcsố.
Mộtsốtrườngđạihọclớnđãđầutư
xâydựngcơsởvậtchất,thiếtbịđàotạo
hiệnđạinhư:phòngthínghiệmcôngnghệ,
hệthốngmáytính,phầnmềmhỗtrợhọc
tập… Cùng với đó là đội ngũ giáo viên
giảng dạy có kinh nghiệm, chuyên sâu,
cónhiềuchuyêngiacôngnghệgiỏi.Đây
chínhlàthếmạnhđểđàotạonguồnlựcsố
pháttriểnnhanh,mạnhđápứngmụctiêu
đếnnăm2025,ViệtNamđàotạotốithiểu
1000chuyêngiachuyểnđổisốtrongcác
ngành,lĩnhvực,địaphương.
Trong nhữngnăm gầnđây,một số
nền tảng hỗ trợ phát triển và nâng cao
chất lượng đào tạo nhânlựcsố đã được
ứngdụng,tạođiềukiệnchocácnhàtuyển
dụngcóthểđiềuchỉnhvàsửdụngnguồn
lao động một cách hiệu quả thông qua
nềntảngsố.Năm2024,BộThôngtinvà
Truyềnthôngđãxâydựng“nềntảnghọc
trựctuyếnmởđạitrà”,đểphổcậpkỹnăng
sốchomọiđốitượng,chẳnghạn:từngày
1/1/2023đếnngày19/10/2024đãtổchức
10khóabồidưỡngvềchuyểnđổisốmiễn
phítrênnềntảnghọctrựctuyếnmởcho
hơn101.000,cánbộ,côngchức,viênchức
vàngườilaođộngtrongcácbộ,ngành,địa
phươngvàcáctậpđoàn,tổngcôngtynhà
nước (NguyễnThịThu Phương, Kỷyếu
hội thảo, 2025); đến nay số lượng khóa
học vàđốitượngđượcphổcập kỹnăng
sốđãtănglênđángkể.Nhucầucủanhiều
doanh nghiệp đòi hỏi tuyển dụng nguồn
nhân lực số có trình độ cao, đặc biệt là
có khả năng làm việc trong môi trường
số,cóchínhsáchđãingộthoảđáng.Điều
nàymanglạicơhộichonhiềukỹsưtrẻ,
tàinăng,cácchuyêngiathamgiavàoquá
trìnhkhởinghiệp
Tuynhiênquátrìnhđàotạonguồn
nhânlựcsốvàđặcbiệtlànguồnnhânlực
sốchấtlượngcaotrongthờiđại“xãhội
số”,cũngđứngtrướcnhữngtháchthức:
Tháchthứctừyêucầucủanềnkinh
tếsố.Kinhtếsốyêucầungườilaođộng
phảicókỹnăngsốvàcôngnghệ(sửdụng
thành thạo các công cụ và nền tảng số:
trítuệnhântạo,bigdata,blockchain),có
khảnăngthíchứngvàlinhhoạtvớimôi
trườngsố…Nghĩalà,phảicónguồnnhân
lựcpháttriểntươngxứngđểđápứngyêu
cầunềnkinhtếsố:nhucầunăm2025cần
tới700.000nhânlựccôngnghệthôngtin,
nhưngtheokếtquảtừcácnguồnthôngtin
chothấyhiệntạimớichỉcókhoảnghơn
500.000người (BộThông tin vàTruyền
thông,2022).Điềunàychothấy,chúngta
vẫnđang“khiêmtốn”vềsốlượngnguồn
nhânlựcsố.Bêncạnhđó,chấtlượngcủa
mộtbộphậnnhânlựcsốvẫnchưađápứng

