
250
PHÁTTRIỂNNGUỒNNHÂNLỰCCHẤTLƯỢNGCAO
HƯỚNGĐẾNKINHTẾSỐTẠIMỘTSỐQUỐCGIAASEAN
VÀHÀMÝCHÍNHSÁCHCHOVIỆTNAM
NguyễnThịThuHường,TrươngQuangHoàn,
NhữTrọngBách,HoàngVănThọ
Email:huongntt.kt@hou.edu.vn
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:30/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:30/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:17/11/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.948
Tómtắt:Trongnhữngnămgầnđây,kinhtếsốngàycàngđóngvaitròquantrọngđối
vớisựpháttriểncủacácquốcgia,khuvực,baogồmHiệphộicácquốcgiaĐôngNamÁ
(ASEAN).Mộttrongnhữngyếutốquantrọnghàngđầucủanềnkinhtếsốlàviệchìnhthành
nguồnnhânlựcchấtlượngcao.Bàiviếttậptrungphântíchcácchínhsáchpháttriểnnguồn
nhânlựccao,hướngđếnnềnkinhtếsốtạiMalaysiavàSingapore.Trêncơsởđó,bàiviết
rútramộtsốbàihọckinhnghiệmvàgợiýchínhsáchchoViệtNamtrongthúcđẩypháttriển
nguồnnhânlựcchấtlượngcaohướngđếnnềnkinhtếsốthờigiantới.Cáckiếnnghịchính
sáchbaogồm:điềuchỉnhchươngtrìnhgiáodụcphùhợpvớinhucầucủangànhvàcủngcố
cácchươngtrìnhđàotạokỹthuậtvànghềnghiệp;khuyếnkhíchtựđộnghóatrongcácngành
côngnghiệpvàưuđãichuyểngiaocôngnghệ;cảithiệnhiệuquảhoạtđộngcủathịtrường
laođộng;pháttriểnlựclượnglaođộngcôngnghệcao;vàtăngcườngkhungchínhsáchvà
hợptáctrongpháttriểnnguồnnhânlựckỹnăng.
Từkhóanhânlựcchấtlượngcao,kinhtếsố,pháttriển,ViệtNam,chínhsách
1KhoaKinhtế,TrườngĐạihọcMởHàNội
2ViệnNghiêncứuChâuÁ-TháiBìnhDương,ViệnHànlâmKhoahọcxãhộiViệtNam
3HọcviệnchínhsáchvàPháttriển
4NgânhàngPVCombank
I.Đặtvấnđề
Đàotạonguồnnhânlựccókỹnăng
làmộtyêucầucấpthiếtđốivớiViệtNam
đểthúcđẩysựpháttriểncủanềnkinhtế
số,dựkiếnsẽtạoradoanhthuhơn74tỷ
đôlaMỹ(USD)vàonăm2030,đónggóp
đáng kể vào tăng trưởng kinh tếchung.
ViệtNamđặtmụctiêuđếnnăm2025,nền
kinhtếsốsẽchiếm20%GDPvàdựkiến
sẽ tăng lên khoảng 30% GDP vào năm
2030(HaiYen,2023).DữliệucủaNgân
hàng Thế giới tại Việt Nam cho thấy,
nếulựclượnglaođộnglànhnghềkhông
nắmbắtđượcchuyểnđổisố,đấtnướccó
thểmấthaitriệuviệclàmvàonăm2045
(Bual,2025).Mặcdùchuyểnđổisốmang

251
lạisảnphẩmhoặcdịchvụchấtlượngcao
hơn,nângcaodịchvụkháchhàngvàtrải
nghiệm ngườidùng,giảmthiểulãngphí
vàđồngthờicảithiệnnăngsuất,ViệtNam
chỉ có 11,6% lao động có tay nghề cao
(Bual,2025).Vềmặtkỹnăng,ViệtNam
đượcđánhgiálàkémcạnhtranhhơnso
với các nước láng giềng như Singapore,
TháiLanvàMalaysia.
Trong khu vực Đông Nam Á,
SingaporevàMalaysiađượcđánhgiálà
2quốcgiađạt đượcnhữngthànhtựurõ
néttrongpháttriểnnguồnnhânlựcchất
lượng cao hướng đến kinh tế số. Trong
bốicảnhđó,việcnghiêncứunhữngkinh
nghiệmtừSingaporevàMalaysiasẽcóý
nghĩathamkhảothiếtthựcchoViệtNam
trongnỗlựcpháttriểnnguồnnhânlựccao
hướngđếnnềnkinhtếthờigiantới.
II.Cơsởlýthuyết
Phát triển kinh tế số là một trong
nhữngđịnhhướnglớnchochiếnlượcphát
triểnkinhtế-xãhộimàhầuhếtcácquốc
giatrênthếgiớiđềuđanghướngtới.Để
pháttriểnkinhtếsốviệcchútrọngphát
triểnnguồnnhânlựcchấtlượngcaođược
coilànhântốtiênquyết.
Phát triển nguồn nhân lực là một
quátrìnhtoàndiệntừgiáodụcphổthông,
giáodụcnghềnghiệp,đàotạođạihọcvà
sau đạihọc;đàotạolại vàđào tạo nâng
cao.Quátrìnhnàycầncósựphốihợpgiữa
Nhànước,Nhàdoanhnghiệp,Nhàtrường
(cơsởđàotạo)vàngườilaođộng.Phát
triển nguồn nhân lực hướng đến kinh tế
sốlàsựpháttriểncủalựclượngsảnxuất
mới, với đặc trưng là công nghệ cao và
sựtựđộnghóamạnhmẽ,cónguồnnhân
lựckhôngchỉgiỏichuyênmônmàcòncó
khảnănglàmchủ,thíchứngvàpháttriển
côngnghệ.
III.Phươngphápnghiêncứu
Thu thập dữ liệu: tác giả đã chọn
cách tiếp cận quy nạp để xem xét các
tài liệu về việc tăng cường phát triển
nguồnnhânlựctrêntấtcảcáclĩnhvựcở
Malaysia,SingaporevàViệtNam.
Cácnguồndữliệuđượcsửdụngcho
mụcđíchnghiêncứulàcáctạpchíkhoa
học, sách, báocáo từ cáccơ sở dữliệu
khácnhaucủaViệtNamvàthếgiới.
Phântíchdữliệu:phântíchdữliệu
vềthựctrạngpháttriểnnguồnnhânlực;
nguồnnhânlựcchấtlượngcaohướngđến
kinhtếsố;vaitròquantrọngđốivớisự
pháttriểncủacácquốcgia,khuvựcthông
quacácchỉtiêucụthể.Trêncơsởmộtsố
bàihọckinhnghiệmtạimộtsốquốcgia
ASEANđểgợiýchínhsáchchoViệtNam
trongthúcđẩypháttriểnnguồnnhânlực
chấtlượngcaohướngđếnnềnkinhtếsố
thờigiantới.
IV.Kếtquảvàthảoluận
4.1. Thực trạng phát triểnnguồn
nhânlựcchấtlượngcaohướngđếnkinh
tếsốtạimộtsốquốcgiaASEAN
4.1.1. Phát triển nguồn nhân lực
chấtlượngcaotạiMalaysia
ĐượcsựhỗtrợliêntụccủaChính
phủtrongviệctăngcườngpháttriểnnguồn
nhânlựctrêntấtcảcáclĩnhvực,Malaysia
sở hữu một trong những lực lượng lao
độngcótaynghềcaonhấttrongkhuvực.
NgườidânMalaysiađiểnhìnhthôngthạo
ítnhấthaihoặcbangônngữ,vớitrìnhđộ
tiếngAnhcao.TạiMalaysia,nhữngngười
thamgialựclượnglaođộngsaukhihoàn
thànhchươngtrìnhhọcthườngcóítnhất
11 năm học chính quy. Lực lượng lao
độngđadạng,đượcđàotạobàibản,đóng
vaitròlànềntảngchosựtăngtrưởngkinh
tếMalaysia.TrongChỉsốcạnhtranhnhân

252
tàitoàncầunăm2023,Malaysiaxếpthứ
42trongsố134quốcgia(điểm51,35),cao
hơnsovớimứctrungbìnhlà47,8.Trong
khuvực,thứhạngcủaMalaysiacaohơn
nhiềuTháiLan(vịtrí79),ViệtNam(vị
trí75),Indonesia(vịtrí80)vàPhilippines
(vịtrí84).Năm2022,lựclượnglaođộng
kỹ năng cao của Malaysia chiếm 29,6%
tổngsốviệclàm,cũng caohơnđángkể
cácquốcgiatrongkhuvựcnhưTháiLan
(14,2%), Philippines (14,2%), Indonesia
(10,9%)vàViệtNam(10,5%)(Lee,2024).
-Các chươngtrình,kếhoạchphát
triểnnhânlựccủaMalaysia:
Làmộtquốcgiacóthunhậptrung
bìnhcao,Malaysiachútrọngưutiênhàng
đầucholĩnhvựcgiáodục,thểhiệntrong
cáckếhoạchpháttriển5nămcủanước
này.Malaysia có khoảng 20 trường đại
họccông lậpvà hơn 80 trường đại học
tư thục,cùngvớihơn 1.400 trường cao
đẳnggiáodụcvàđàotạokỹthuậtvànghề
nghiệp (TVET) do các bộ ngành khác
nhauthànhlậpnhằmcủngcốnguồnnhân
lựccủaMalaysia(MalaysianInvestment
Development Authority, 2025). Các cơ
sởgiáodụcđạihọccônglậpdựkiếnsẽ
tuyển sinh hơn 500.000 sinh viên, với
trọng tâm ngày càng tăng là các ngành
khoahọcvàkỹ.
Chínhsáchpháttriểnnhânlựcchất
lượngcaocủaMalaysiađượcthểhiệnrõ
nét trong Kế hoạch giáo dục Malaysia
2015-2025,cómụctiêuthúcđẩysựhợp
tácgiữacáctrườngđạihọcvàcácngành
côngnghiệp.Kếhoạchnàychophépcác
ngànhcôngnghiệpchủtrìthiếtkếchương
trìnhgiảngdạycũngnhưhợptácvớicác
chươngtrìnhnhưhọcnghề,đàotạothực
hành, mô phỏng thực tế và các chương
trìnhđào tạo chuyên biệt cho nhà tuyển
dụng (Ministry of Education Malaysia,
2015).Bêncạnhđó,Malaysiađẩymạnh
trang bị cho thế hệ tiếp theo những kỹ
năng thiếtyếuchoviệclàmtrongtương
lai.Malaysiatậptrungnângcaogiáodục
STEM(khoahọc,côngnghệ,kỹthuậtvà
toánhọc),giúphọcsinhtiếpcậnvớilập
trìnhvàcácmônhọcliênquanđếnrobot,
trítuệnhântạo(AI)vàkhoahọcmáytính
(MinistryofEducationMalaysia,2024).
Việcnâng caotiêu chuẩn giáo dục
là ưu tiên hàng đầu của Malaysia. Mục
tiêunàybaogồmcảithiệnchươngtrình
TVET,tăngcườnghọctậpsuốtđời(LLL)
và nângcao hiệuquả của thịtrường lao
độngđểđápứngnhucầucủangành,vốn
trởlênđặcbiệtquantrọngtrongbốicảnh
CáchmạngCôngnghiệplầnthứtưđãtác
động đáng kể đến giáo dục và đào tạo.
Nhữngnỗlựctrêncũngđượcthểhiệnrõ
nét trong Kế hoạch Malaysia lần thứ12
(12MP),vớiưutiêntáicấutrúcthịtrường
laođộngđểthúcđẩytăngtrưởngtoàndiện
và bền vững, đồng thời bồi dưỡng nhân
tài sẵn sàng cho tương lai của Malaysia
(MinistryofEconomyMalaysia,2021).
-Phát triển đào tạo kỹ năng công
nghiệp:
QuỹTăngtrưởngNguồnnhânlực
(HRDF) đượcthành lập năm 2021 (sau
đóđượcđổitênthànhTổngcôngtyPhát
triểnNguồnnhânlực(HRDCorp)nhằm
thúcđẩyđàotạotrongkhuvựctưnhân,
cungcấpcáckhoảntàitrợchocácdoanh
nghiệptrongngànhsảnxuấtvàdịchvụ
củaMalaysia.TheoĐạoluậtPSMBnăm
2001,cácnhàtuyểndụngcótừ10nhân
viên Malaysia trở lên phải đóng một
khoản thuế (thường là 1% bảng lương
hàngtháng)đểtàitrợchocáckhoảntrợ
cấpvàưuđãiđàotạolựclượnglaođộng.
Cácnhàtuyểndụngđủđiềukiệncóthể
yêu cầu hỗ trợ bằng cách đăng ký với

253
HRD Corp, lựa chọn các chương trình
đàotạođượcphêduyệtvànộpđơnqua
cổngthôngtineTRiS,vớikhoảnhoàntrả
đượccấpsaukhihoànthànhvàcóhồsơ
chứngminh(Chua,2025).TrựcthuộcBộ
Nguồnnhânlực,cơquanHộiđồngĐào
tạo nghề quốc gia của Malaysia giám
sát việc lập kế hoạch và phát triển các
chươngtrìnhđàotạonghềvàcôngnghiệp
chocácnhàcungcấpđàotạo.Ngoàira,
hộiđồngliêntụccậpnhậtTiêuchuẩnkỹ
năng nghề quốc gia (NOSS), hiện bao
gồm hơn 2.000 bằng cấp, từ chứng chỉ
đếnbằngcaođẳngnângcao.
Đểtạođiềukiệnthuậnlợichoviệc
raquyếtđịnhcủachínhphủ,doanhnghiệp
và cá nhân trong lĩnhvực phát triển kỹ
năng, Malaysia đã giới thiệu MyMahir.
Nền tảngkỹthuậtsố quốcgianày cung
cấpthôngtinchitiếttheothờigianthực
vềxuhướngviệclàm,yêucầukỹnăngvà
cơhộiđàotạo.Malaysiacũngđãthànhlập
HộiđồngTàinăngKỹnăngTươnglaiđể
tăngcườngquanhệđốitácgiữangànhvà
chínhphủ.Cáchộiđồngtheongànhvàdo
ngànhdẫndắtnàyđảmbảorằngcáctiêu
chuẩnkỹnăngđượcxâydựngdựatrêncác
chuyêngiatrongtừngngànhnghềcụthể.
Trongnămđầutiênthànhlậphộiđồng,lao
độngđượcđàotạotheocácchươngtrình
kỹnăngcủahộiđồngđãnhậnđượcmức
lươngtrungbìnhcaohơn12%sovớimức
trung bình toàn quốc (World Economic
Forum,2025).
NỗlựckháctrướcđócủaMalaysia
làviệcthànhlậpTrungtâmPháttriểnkỹ
năngPenang(PSDC)năm1989,saunày
đượcbiếtđếnnhưmộtcơsởđàotạonghề
truyền thống nổi tiếng, giúp giải quyết
những thiếu hụt kiến thức, giảm chi phí
thiếtbịvàđảmbảonguồncungứngnhân
tàiổnđịnh.PSDCchủyếuđượcthúcđẩy
bởikhuvựctưnhân,vớiviệccáccôngty
đaquốcgiathànhlậpmộtbanchỉđạovà
cungcấpquyềntiếpcậnthiếtbịvàgiảng
viên. Trong PSDC, Trung tâm Gia công
chínhxácvàcôngnghiệp4.0đóngvaitrò
lànềntảngchoviệchọctập,đàotạovà
phát triển, chuẩnbị chocác ngành công
nghiệp tiếp cận các công nghệ mới nổi
nhưcôngnghệchípbándẫn,AI,vậtliệu
mới.ThôngquasựhợptácvớiViệnĐức-
Malaysia(GMI),PSDCcungcấpChương
trìnhĐàotạonghềképĐức(GDVT),tập
trungvàođàotạothựchànhtạiđểđàotạo
lựclượnglaođộngcótaynghềcaovàsẵn
sànglàmviệctrongngành.
-Hỗ trợ mạnh mẽ củakhu vực tư
nhântronggiáodục:
Sựthànhcôngtronggiáodục,phát
triển nguồn lao động kỹ năng cao của
Malaysiacósựthamgia,đónggópquan
trọng của khu vực tư nhân. Khu vực tư
nhântạiMalaysiađãthànhlậpcáccơsở
giáodụcđểbổsungchonhữngnỗlựccủa
chính phủ nhằm tạo ra một nguồn nhân
lựcchuyênnghiệpvàbánchuyênnghiệp
lớnhơn.
Nhiều trường caođẳng tư thục tại
Malaysiacungcấpcácchươngtrìnhcấp
bằng trên cơ sở liên kết với các cơ sở
giáo dục đại học nước ngoài, trong khi
các trường đại học nước ngoài như Đại
học Heriot-Watt, Đại học Southampton
Malaysia, Đại học Monash Malaysia,
Nottingham Malaysia, Đại học Y khoa
Newcastle Malaysia, Đại học Curtin
Sarawak, Đại học Reading Malaysia và
Đại học Hạ Môn Malaysia đã thành lập
cáccơsởchinhánhtạiMalaysia.Cáccơ
sởgiáodụctạiMalaysiatạoramộtnguồn
nhânlựcchuyênnghiệpcóbằngcấp,trình
độsauđạihọcvớisốlượngđángkể.Đáng
chúý,Malaysiađãchi10tỷRM(2,4tỷ

254
USD)hàngnămchogiáodụcvàđàotạo
liênquanđến kỹnăng,vớikhoảng30%
kinh phí đến từ khoản thuế theo luật
địnhđốivớicáctậpđoàntưnhânđểsử
dụngchoviệcđàotạocôngnhâncủahọ
(Malaysian Investment Development
Authority,2025).
4.1.2. Phát triển nguồn nhân lực
chấtlượngcaotạiSingapore
Ngay khi có chiến lược trở thành
nướccôngnghiệp,sảnxuấtcôngnghệcao,
từthậpniên70củathếkỷ20,Singapore
đãchútrọngvàocácmônSTEMtừcác
cấp. Singapore sở hữu nguồn nhân lực
có tay nghề cao và cạnh tranh. Cụ thể,
Singapore được xếp hạng thứ hai toàn
cầuvàthứnhấttạikhuvựcChâuÁ-Thái
BìnhDươngvềnănglựccạnhtranhnhân
tài.Tính đến giữanăm 2024,43,3% lực
lượnglaođộngthườngtrúcủaSingapore
có bằng đại học, so với mức 32,0%
vào năm 2014 (Manpower Research &
StatisticsDepartment,2025).Trongbảng
xếp hạng năng suất lao động toàn cầu
2022củaEskimoz,Singaporenằmtrong
top5thế giớivề GDP trên mỗi giờlàm
việc (Chisom, 2025). Những thành tựu
trênxuấtpháttừviệcSingapoređưaravà
thực thicó hiệu quả cácsáng kiếnquốc
gialiênquantớipháttriểnnguồnnhânlực
kỹnănghướngđếnkinhtếsốquađóthúc
đẩypháttriểnkinhtế,xãhội.
-Các chươngtrình,kếhoạchphát
triểnnguồnnhânlựccủaSingapore:
Một trong những sáng kiến đáng
chú ý nhất là SkillsFuture Singapore
(SSG).SSGđượctriểnkhaitừnăm2015
nhằmthúcđẩyvănhóahọctậpsuốtđời
vànângcaokỹnăngcũngnhưkhảnăng
thíchnghichongườilaođộngSingapore
ởmọiđộtuổi,đặcbiệttrongcáclĩnhvực
côngnghệcao,chuyểnđổisố,vàngành
côngnghiệp4.0,giúphọduytrìtínhcạnh
tranhvàđónggópvàosựpháttriểnkinh
tếcủađấtnước(ĐỗVân,TấtĐạtvàNgọc
Khương,2025).SSGcũnghợptácvớicác
nhàtuyểndụngđểthúcđẩypháttriểnlực
lượnglaođộng.Đángchúý,Singaporeáp
dụngThuế phát triển kỹnăng (SDL), là
khoảnđónggópbắtbuộchàngthángcủa
ngườisửdụnglaođộngđểtàitrợchoQuỹ
Pháttriển kỹnăng (SDF).SDF, doSSG
quảnlý,hỗtrợnângcaonănglựclaođộng
thôngqua cáckhoản tàitrợđào tạocho
nhânviênthamgiacáckhóahọcthuộchệ
thốngGiáodụcvàđàotạothườngxuyên
quốcgia.
Năm 2003, Singapore thành lập
WorkforceSingapore(WSG).Làmộthội
đồngtheo luật định thuộc Bộ Nhân lực,
WSG có nhiệm vụ phát triển lực lượng
lao động Singapore có tính cạnh tranh,
toàndiệnvàcókhảnăngtuyểndụng.Đối
vớicánhân,WSGcungcấpcácchương
trìnhnhưChươngtrìnhchuyểnđổinghề
nghiệp(CCP)đểgiúpngườilaođộnggiữa
sựnghiệpnângcaokỹnăngvàchuyểnđổi
sangvaitròmới,cungcấpdịchvụtưvấn
nghềnghiệpvàhỗtrợtàichínhtạmthời
thông qua các chương trình như Hỗ trợ
ngườitìmviệcSkillsFuture.Đốivớinhà
tuyểndụng,WSGhỗtrợcácdoanhnghiệp
trongquátrìnhchuyểnđổilựclượnglao
động bằng cách hỗ trợ thiết kế lại việc
làm,pháttriểnnguồnnhânlựcchosựphát
triểncủangànhvàkếtnốidoanhnghiệp
vớinhântàiđịaphươngcótrìnhđộ.WSG
cũngtíchcựcnỗlựcchuyểnđổilựclượng
lao động và các ngành công nghiệp địa
phương để đáp ứng những thách thức
kinhtếđangthayđổi,đảmbảongườidân
Singapoređượctrangbịkỹnăngchocác
cơhộiviệclàmtrongtươnglai,nhấtlànền
kinhtếsố(WorkforceSingapore,2025).

