
215
XÂYDỰNGNGUỒNNHÂNLỰCCHẤTLƯỢNGCAO
PHỤCVỤNỀNKINHTẾSỐỞVIỆTNAMHIỆNNAY
NguyễnThịNgân
Email:ngancnxh57@gmail.com
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:30/09/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:30/10/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:17/11/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.945
Tómtắt:Chuyểnđổisốlàmộtxuthếtấtyếutrongtấtcảcáclĩnhvựccủađờisốngkinh
tế-xãhộitrênthếgiớihiệnnay.Cácquốcgiadântộcmuốnpháttriểnphảicóchiếnlược
đàotạo,bồidưỡngnguồnnhânlựcchấtlượngcaođểlàmchủcôngnghệmới.Bàiviếtgóp
phầnlàmrõcơsởlýluậnvềkinhtếsốvànguồnnhânlựcchấtlượngcaotrongnềnkinhtế
số.Phântíchtìnhhìnhthựchiệnkinhtếsốvàthựctrạngnguồnnhânlựcsố,phântíchđiểm
mạnh,điểmyếuvàđềxuấtbànluậngiảiphápxâydựngnguồnnhânlựcchấtlượngcaophục
vụnềnkinhtếsốtạiViệtNam.
Từkhóa:xâydựng,nguồnnhânlựcchấtlượngcao,nềnkinhtếsố,chuyểnđổisố
1TrườngĐạihọcMởHàNội
I.Đặtvấnđề
Trongbốicảnhkinhtếsốpháttriển
mạnhmẽdohệquảcủacôngnghiệp4.0,
nguồnnhânlựcchấtlượngcaotrởthành
yếutốthenchốtquyếtđịnhsứccạnhtranh
và sự pháttriển bền vững của mỗiquốc
gia.Nềnkinhtếsố,vớiđặctrưngdựatrên
dữliệu,côngnghệvàkếtnối,đòihỏilực
lượng lao động không chỉ có kiến thức
chuyênmônvữngvàngmàcònphảilinh
hoạt, sáng tạo, và thành thạo công nghệ
thôngtin,cáckỹnăngsố.Vìvậy,việcxây
dựng và phát triển nguồn nhân lực chất
lượngcaokhôngchỉlànhiệmvụcủacác
cơquanquảnlýmàcònlàtráchnhiệmcủa
doanhnghiệp,hệthốnggiáodụcvàtoàn
xãhội,nhằmtạoralựclượnglaođộngcó
khả năng thích ứng, đổi mới vàdẫn dắt
quátrìnhchuyểnđổisố.Đâylàlĩnhvực
được nhiều nhà khoa học quan tâm nên
vớichủđềhộithảo,tácgiảbàiviếtchọn
chủđềtrên.
II.Cơsởlýluậnvềkinhtếsốvà
nguồnnhânlựcchấtlượngcao
2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò
kinhtếsố
Kháiniệmkinhtếsố
Kinhtếsố(DigitalEconomy)làmột
hệthốngkinhtếduytrìvàpháttriểnkhông
ngừngdựatrêncôngnghệsốhiệnđại,đólà
mộtxuthếtấtyếucủacuộccáchmạng4.0.

216
Theoquanđiểmcủanhómcộngtáckinhtế
sốOxford,kinhtếsốđượchiểuđólàmột
nềnkinhtếvậnhànhchủyếudựatrêncông
nghệsố,đặcbiệtlàcácgiaodịchđiệntử
tiếnhànhthôngquaInternet.Kinhtếsốthể
hiện trên tất cả các lĩnhvựcvà nềnkinh
tế(côngnghiệp,nôngnghiệp,dịchvụ;sản
xuất,phânphối,lưuthônghànghóa,giao
thôngvậntải,logistic,tàichínhngânhàng,
…)trêncơsởápdụngcôngnghệsố.ỞViệt
Nam,kinhtếsốđượchiểulàtoànbộhoạt
độngkinhtếdựatrênnềntảngsố,vàphát
triểnkinhtếsốlàsửdụngcôngnghệsốvà
dữliệuđểtạoranhữngmôhìnhkinhdoanh
mớimanglạirấtnhiềuưuthếchocáccông
ty,tậpđoànlớntronghợptácvàgiaolưu
kinhtếquốctế..
Đặcđiểmkinhtếsố
Kinh tế số (Digital economy) sử
dụngthôngtinvàkiếnthứcsốlàmyếutố
đầuvào,làmôhìnhkinhtếdựatrênnền
tảngcôngnghệsố,dữliệuvàInternetđể
tạoragiátrị.Mộtsốđặcđiểmnổibậtcủa
kinhtếsốgồm:
Dựatrêncôngnghệsốvàdữliệu
Làquátrìnhdữliệuhóa,côngnghệ
số(AI,IoT,blockchain,cloud,bigdata…)
lànềntảngvậnhành,thựcchấtlàquátrình
sửdụng,phântíchdữliệuvàthôngtinđể
dựđoánđưaracácquyếtđịnhtrongsản
xuất,kinhdoanh,quảntrịdoanhnghiệp.
Sảnphẩmvàdịchvụsốhóa
Tạo ra các sản phẩm/dịch vụ sáng
tạo,phầnmềm,ứngdụngsốđápứngnhu
cầu ngày càng cao của thị trường. Thực
hiệnsốhóa,tínhkếtnốicaocácquytrình
mua hàng, thanh toán, giao nhận, chăm
sóckháchhànggiúptiếtkiệmthờigianvà
côngsứcchokháchhàng.
Thươngmạiđiệntửvànềntảngsố
chiếmưuthế
Mô hình kinh doanh mới: thương
mạiđiệntửlàmộttrongnhữngtrụcộtcủa
chuyểnđổisố,tạorachợtrựctuyến,nơi
người mua và người bán giao dịch qua
mạng, kết nối người mua và người bán
thôngquaứngdụngcôngnghệsố,nâng
caonănglựccạnhtranhvàmởrộngviệc
tham gia thị trường khu vực và quốc tế
chodoanhnghiệp.
Tínhtoàncầuvàphibiêngiới
Toàncầuhóalàtấtyếukháchquan
củatrìnhđộpháttriểncaocủalựclượng
sảnxuấtmangtínhxãhộihóacao.Dẫntới
giaodịch,hợptácsảnxuấtsốdiễnraxuyên
biêngiới,ítphụthuộcvàokhoảngcáchđịa
lý.Mởrộngcơhộitiếpcậnthịtrườngquốc
tếchodoanhnghiệpvừavànhỏ.
Đổimớiliêntụcvàtốcđộnhanh
Khoa học - công nghệ và đổi mới
sángtạolàcơsởquantrọnghàngđầucho
sựpháttriểnnhanhvàbềnvững.Dẫntới
vòngđờisảnphẩmngắn,cạnhtranhdựa
trêncôngnghệvàsángtạo.Điềuđóđòi
hỏidoanhnghiệpvàngườilaođộngphải
thíchứnglinhhoạtđểtồntại.
Chiphíbiênthấp,hiệuứngmạnglưới
Chiphíthấptạoralợithếcạnhtranh
thông qua việc giảm thiểu tổng chi phí,
một sản phẩm số sau khi phát triển, chi
phícungcấpthêmcho1ngườidùngmới
gầnnhưbằng0.Giátrịtăngtheosốlượng
ngườidùngthamgia(networkeect).
Yêucầuvềnhânlựcsốvàhạtầngsố
Đòihỏilựclượnglaođộngcókỹnăng
côngnghệ,phântíchdữliệu,sángtạonội
dung.Cầncóhạtầngviễnthôngvàinternet
tốcđộcao,thanhtoánsố,anninhmạng.
Vai trò của công nghệ số và dữ
liệulớn
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0
đãvàđangmanglạinhiềusựthayđổicơ

217
bảnvềkinhtế,xãhộitrêntoàncầu.Phát
triểnkinhtếsốđượcnhiềuquốcgiaxem
nhưlàmộtxuthếtấtyếucủatrìnhđộlực
lượng sản xuấttrong thời đại kinh tếtri
thức.Dữliệulớn(BigData)đóngvaitrò
quantrọng,thiếtyếu,cungcấpnềntảng
và sức mạnhcho mọi hoạt độngchuyển
đổisốcủacáctổchứcvàdoanhnghiệp.
Trongnhữngnămgầnđây,môhìnhkinh
tếsốcũngđangrấtpháttriểntạiViệtNam,
đónggóprấtlớnvàotốcđộpháttriểnkinh
tếchungcủacảnước.
2.2.Kháiniệmvàđặctrưngnguồn
nhânlựcchấtlượngcaotrongnềnkinh
tếsố
Khái niệm nguồn nhân lực chất
lượngcaotrongnềnkinhtếsố
Thờiđạikinhtếsốđòihỏimỗiquốc
giaphảicóchiếnlượcvềnguồnnhânlực
chấtlượngcao.Đólàmộtbộphậnđặcbiệt
củalựclượnglaođộngcótrìnhđộchuyên
môn,kỹnăng,tưduyvàphẩmchấtvượt
trội,đápứngyêucầupháttriểnnhanh,đổi
mớisángtạovàcókhảnăngđápứngnhu
cầucaocủathựctiễn.
Nguồn nhân lực chất lượng cao
đượchiểulànhữngngườilaođộngcóthể
lựckhỏemạnh,trìnhđộchuyênmôncao,
nănglựcsángtạovàkhảnăngthíchnghi
với môi trường lao động, đáp ứng được
yêucầupháttriểnkinhtế-xãhộihiệnđại,
đặcbiệtthíchứngtrongbốicảnhkinhtế
sốvàhộinhậpquốctế.
Nguồn nhân lực chất lượng cao
trong nền kinh tế số baogồm những cá
nhân có trình độ chuyên môn cao, khả
năngsángtạothíchứngnhanh,vậndụng
kiến thức vào thực tế, làm việc có tính
hiệuquảcao.Đólàlựclượngđóngvaitrò
nguồnlựccủamọinguồnlực,giátrịsản
sinh ra mọi giá trị, không chỉ giúp tăng
cườngnăngsuấtmàcònlàmtănggiátrị
củatổchứctrongthịtrườnglaođộngcạnh
tranh.Nguồnnhânlực,đặcbiệtlànguồn
nhânlựcchấtlượngcaođóngvaitròquyết
địnhđốivớisựpháttriểnkinhtế-xãhội
củamỗiquốcgia.
Đặctrưngcủanguồnnhânlựccao
trongnềnkinhtếsố
- Trình độ tri thức và kỹ năng số
cao:côngnghệsốchínhlàlựclượngsản
xuấtmới,đòihỏingườilaođộngphảicó
đủnănglựcchuyênmônđểlàmchủcác
thiếtbị công nghệ số. Có năng lực khai
thác, phântíchvàứngdụngdữliệuvào
quátrìnhsảnxuấtđểtạoragiátrịmới
.- Khả năng thích ứng và đổi mới
sáng tạo: khả năng tạo ra ý tưởng mới,
sáng tạo giải quyết vấn đềvà tạo ra giá
trịmới.Linhhoạttrướcsựthayđổinhanh
củacôngnghệ,thịtrườngvàmôhìnhkinh
doanh.
- Kỹ năng mềm và hội nhập quốc
tế:Cókỹnănggiaotiếp,hợptácđavăn
hóa, trình độ ngoại ngữ cao để nắm bắt
khoahọcvàcôngnghệ;Nănglựchợptác
vềkhoahọcvàsảnxuấttrongmôitrường
toàncầuhóakinhtế.
- Phẩm chất nghề nghiệp và đạo
đứcsố:Ngườilaođộngphảicótrìnhđộ
chuyên môn cao, có ý thức trách nhiệm
caotrongxâydựngcôngty,cókhảnăng
sửdụngdữliệu,bảomậtthôngtin,tuân
thủphápluậtvàchuẩnmựcquốctế.
Nhưvậycóthểnóinguồnnhânlực
chấtlượngcaotrongthờiđạichuyểnđổi
sốvàhộinhậptoàncầu,phảicótrìnhđộ
chuyên môn cao, kỹ năng, trách nhiệm
caotrongcôngviệc.Cótưduyđổimới,
sángtạo,kỹ năng số vàkhả năng thích
ứng linh hoạt ứng dụng công nghệ, có
khảnăngsửdụngAI,dữliệulớn,tựđộng
hóavàcáccôngcụsốđểtốiưucôngviệc.
Ngoàira,phảicókỹnăngphảnbiện,có

218
tínhtựchủcao,giaotiếpvàquảnlýcông
việchiệuquả.Đượcđàotạoliêntụcvà
thíchnghinhanhvớisựthayđổi.Cókỹ
nănglàmviệctốt,cóýthứcbảovệmôi
trường, trách nhiệm với xã hội và đạo
đứcnghềnghiệp.
Bảng1.Mốiquanhệnguồnnhânlựcchấtlượngcaovớinềnkinhtế
Yếutố Vaitròtrongkinhtếsố Tácđộngngượctrởlạinguồnnhân
lựcchấtlượngcao
1.Nguồnnhânlựcchất
lượngcao(NNLCLC) Yếutốthenchốt(Đầuvào)
Tạoranhucầutuyểndụngvàđàotạo
chuyênsâu(vídụ:KỹsưAI,Chuyên
giaDữliệu).
-Kiếnthức,kỹnăngsố
ThúcđẩyĐổimớiSángtạo
(R&D,sảnphẩmsốmới),Chuyển
đổisố(sốhóaquytrình)vàNâng
caoNăngsuấtlaođộngsố.
Buộcnguồnnhânlựcchấtlượngcao
phảiliêntụchọctậpvàcậpnhậtkỹ
năngsốmới(vídụ:Côngnghệmới,xu
hướngthịtrườngsố).
KhảnăngThíchứng&
Lãnhđạo
Pháttriểnhạtầngsố(Mạng5G,
Điệntoánđámmây)vàXâydựng
Chínhsáchpháttriểnkinhtếsố.
Tạoracơhộinghềnghiệpđadạngvà
yêucầutiêuchuẩncaohơnvềnănglực
giảiquyếtvấnđề.
2.Nềnkinhtếsố Môitrường&độnglực
Cungcấpnềntảngcôngnghệvàdữliệu
lớnđểnguồnnhânlựcchấtlượngcao
khaithácvàsángtạo.
-Côngnghệsố(AI,
IoT,BigData)
Tạoranhucầuvềnguồnnhânlực
chấtlượngcaođểvậnhành,phát
triểnvàtốiưuhóacáccôngnghệ.
Tạoralựclượnglaođộngmới(Gig
Economy,làmviệctừxa)vàcácmô
hìnhđàotạolinhhoạt(E-learning,
MOOCs).
-MôitrườngSố
Thúcđẩysựcạnhtranhvàthu
hútđầutưvàocácngànhcông
nghiệpsố.
Đòihỏinguồnnhânlựcchấtlượngcao
phảicótưduykinhdoanhsốvàkỹ
nănghợptáctrongmôitrườngtoàncầu.
Nguồn:Tácgiảtổnghợpxâydựng
III.Phươngphápnghiêncứu
Tácgiảđãnghiêncứucáccôngtrình
khoahọcđitrướcvềxâydựngnguồnnhân
lựcchấtlượngcao,vềkinhtếsốvàcác
côngtrìnhkhoahọckháccóliênquanđến
chủđềnày,trêncơsởđóTácgiảđánhgiá
kếtquảđạtđượcnhữngvấnđềchưađược
khaithác,tìmracáimớitrongbàiviếtcủa
mình.Phươngphápnghiêncứutrongbài
viếtđượctriểnkhainhưsau:
Thứ nhất: Tóm tắt các công trình
khoahọcđitrướcvềchủđề,kếthừacác
kếtquảnghiêncứuvàtìmrakhoảngtrống
chưađượcđềcậpnhiềuởcáccôngtrình
đềbàiviếtđisâunghiêncứu.
Nguồn nhân lực chất lượng cao
trong nền kinh tế số được giới học giả,
cácnhàquảnlýrấtquantâm.Cóthểkể
đến một số công trình khoa học nghiên
cứuvềnguồnnhânlựcchấtlượngcaotại
Việt Nam, đượccông bố trong các năm
gầnđây:
Tácgiả,T.K.(2025,14tháng8)đã
đềcậpđếnviệcxâydựngchiếnlượcphát
triểnnguồnnhânlựctoàndiện,chútrọng
đào tạovà phát triểnnhânlựctrong các
lĩnhvực côngnghệ thông tin vàchuyển
đổi số. Còn nhóm tác giả Phạm, Q. C.,
& Phạm, T. T. B. (2025, 9 tháng 4) đã
tậptrungvàoviệcđàotạovàbồidưỡng
nguồnnhânlựckhoahọc vàcôngnghệ,

219
nhằm đáp ứng yêu cầu của cuộc cách
mạngcôngnghiệp4.0vàchuyểnđổisố.
TácgiảCao,T.D.(2025,14tháng8)đã
phântíchvaitròcủanguồnnhânlựcchất
lượngcaotrongviệcxâydựnglựclượng
sảnxuấtmớivàpháttriểnkinhtế-xãhội
ởViệtNam.NhómtácgiảĐào,T.H.L.,
&Nguyễn,Q.N.(2012)lạiđưarađềxuất
cácgiảiphápnângcaochấtlượngnguồn
nhânlựcđểđápứngyêucầuhộinhậpkinh
tếquốctế.
Cáccôngtrìnhkhoahọcđãđềcập
đến khía cạnh nhất định về lý thuyết
nguồnnhânlựcchấtlượngcao,đềcậpđến
chiếclượcpháttriểnnguồnnhânlựcchất
lượngcaođưaracácgiảiphápnângcao
nguồn nhân lực trong hội nhập quốc tế.
Tuynhiênviệcnghiêncứutrựcdiệnxây
dựngnguồnnhânlựcchấtcaotrongnền
kinhtếsốhiệnnaychưađượckhaithác.
Đâychínhlàkhíacạnhbàiviếtsẽđisâu
nghiêncứu.
Thứ hai, Tác giả bài viết sử dụng
phươngphápthuthậpthôngtintrênnền
tảng công nghệ dữ liệu; quan báo cáo
củaTổngcụcThốngKê,báocáoỦyban
ChuyểnđổisốQuốcgia,phântích;sosánh
tổnghợpvàkháiquát,đưaraquanđiểm
củatácgiảvềđánhgiáthựctrạng,kếtquả,
tháchthứcvàđưaracácbànluậnvềgiải
phápxâydựngnguồnnhânlựcchấtlượng
caophụcvụnềnkinhtếsố.
IV.Kếtquảvàthảoluận
4.1.Thựctrạngpháttriểnkinhtế
sốởViệtNam
4.1.1. Chủ trương, chính sách của
ĐảngvàNhànước
Chủ trương, chính sách của Đảng
vàNhànướcViệtNamvềkinhtếsốđược
hìnhthànhvàcụthểhóatrongnhiềuvăn
kiệnquantrọng,thểhiệnquyếttâmxây
dựng nền kinh tế hiện đại, dựa trêndữ
liệu và công nghệ số. Có thể khái quát
nhưsau:
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng
(2021-2025):Xácđịnhcơcấulạinềnkinh
tế,pháttriểnkinhtếsốlàmộttrongnhững
độnglựctăngtrưởngmới;Nhấnmạnhđẩy
mạnhchuyểnđổisốquốcgia,gắnvớiđổi
mới sáng tạo, khoa học- công nghệ, đổi
mớimôhìnhtăngtrưởng;Phấnđấuđến
năm2030,kinhtếsốchiếm30%GDP.
Các Nghị quyết quan trọng: Nghị
quyết số 52-NQ/TW (2019); Nghịquyết
số29-NQ/TW(2022)vàNghịquyết71-
NQ/TW (2025), đây là các Nghị quyết
đặt trực diện về chủ trương, chính sách
chủđộngthamgiacuộcCáchmạngcông
nghiệp lần thứ Tư, phát triểnmạnhkinh
tếsố,xãhộisố.Đặcbiệtđềcậpđổimới
cănbản,toàndiệngiáodục-đàotạo,nhấn
mạnhnângcaonguồnnhânlựcchấtlượng
caophụcvụnềnkinhtếsố.
Chínhsách,chiếnlượccủaNhànước
Quyếtđịnh411/QĐ-TTg(2022)phê
duyệtChiếnlượcquốcgiapháttriểnkinh
tếsố,xãhộisốđến2025,địnhhướngđến
2030.Phát triển kinhtế số nền tảngvới
trọngtâmlàcácnềntảngsốquốcgia,mục
tiêu: đến năm 2025: kinh tế số đạt 20%
GDP, tỷ trọng thương mại điện tử trong
bánlẻđạt10%.Đếnnăm2030:kinhtếsố
chiếm30%GDP.
Chương trình Chuyển đổi số quốc
gia (QĐ 749/QĐ-TTg, 2020): Xác định
trụcộtgồmchínhphủsố-kinhtếsố-xã
hộisố,kếthợpvớihìnhthànhcácdoanh
nghiệpcôngnghệsốViệtNam.Mụctiêu:
ViệtNamthuộcnhóm50nướcdẫnđầuvề
chínhphủđiệntửvàđổimớisángtạotoàn
cầu.Chínhsáchhỗtrợdoanhnghiệp:Hỗ
trợdoanhnghiệpnhỏvàvừachuyểnđổisố
(theoNghịđịnh80/2021/NĐ-CP.Khuyến

