Đào tạo tiếng Trung Quốc theo định hướng nghề nghiệp tại Việt Nam: Thực trạng, xu hướng và giải pháp

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của mối quan hệ hợp tác Việt Nam – Trung Quốc, nhu cầu về tiếng Trung Quốc đang gia tăng đáng kể, đặc biệt trong các lĩnh vực như kinh tế, thương mại, du lịch và công nghệ. Tuy nhiên, việc đào tạo truyền thống thường thiếu gắn kết với yêu cầu thực tiễn của thị trường lao động. Bài viết này tập trung vào xu hướng đào tạo tiếng Trung theo định hướng nghề nghiệp (LSP – Language for Specific Purposes) tại các trường đại học Việt Nam, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc điều chỉnh chương trình đào tạo để đáp ứng hiệu quả nhu cầu xã hội và doanh nghiệp.

Bài nghiên cứu này hướng đến các nhà quản lý giáo dục, giảng viên, các nhà phát triển chương trình đào tạo tiếng Trung tại các trường đại học, sinh viên chuyên ngành tiếng Trung Quốc, cũng như các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng nhân sự sử dụng tiếng Trung.

Nghiên cứu này khảo sát thực trạng và phân tích xu hướng đào tạo tiếng Trung theo định hướng nghề nghiệp (LSP) tại các trường đại học ở Việt Nam nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường lao động đang ngày càng khắt khe. Bài viết áp dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp nghiên cứu lý luận về LSP từ các công trình kinh điển với khảo sát thực tiễn sâu rộng chương trình đào tạo, đề tài khóa luận tốt nghiệp và phản hồi từ doanh nghiệp. Kết quả cho thấy, mặc dù số lượng sinh viên theo học tiếng Trung tăng, nhiều chương trình đào tạo hiện vẫn tập trung chủ yếu vào lý thuyết ngôn ngữ và văn hóa, với tỷ lệ học phần định hướng nghề nghiệp còn thấp (15-25%). Một điểm tích cực là xu hướng đề tài khóa luận của sinh viên đã dịch chuyển rõ rệt, tăng cường tính ứng dụng và gắn kết với các lĩnh vực thương mại, du lịch, phiên dịch. Tuy nhiên, những hạn chế về khung chương trình chuẩn hóa, giáo trình nội địa hóa và năng lực giảng viên còn là rào cản. Từ đó, nghiên cứu đề xuất các giải pháp toàn diện bao gồm tái thiết kế chương trình theo mô hình phân tầng, tăng cường thời lượng thực hành, thúc đẩy hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp, phát triển học liệu tiếng Trung chuyên ngành bản địa và nâng cao trình độ giảng viên với chuyên môn kép. Các giải pháp này nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo tiếng Trung tại Việt Nam, thu hẹp khoảng cách giữa nhà trường và thị trường lao động, đồng thời góp phần cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng ứng dụng tiếng Trung vào các ngành nghề cụ thể.