146
PHƯƠNGPHÁPXÂYDNGNGÂNHÀNGCÂUHI
KỸNĂNGNGHETRCTUYNTRONGGIẢNGDẠY
TIẾNGTRUNGQUỐC
NguyễnThuHằng
,NguyễnThịThanhHuyền
Email:thuhangnt@hou.edu.vn
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:26/07/2025
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:12/09/2025
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:15/10/2025
DOI:10.59266/houjs.2025.992
Tómtắt:Trongđàotạongoạingữ,kỹnăngnghevừalànềntảngvừalàmộttrong
nhữngtháchthứclớnnhấtđốivớisinhviênViệtNam.VớingườihọctiếngTrung,khókhăn
càngtăngdođặcthùngữâm,thanhđiệuphứctạpvàsựhạnchếtrongmôitrườnggiaotiếp
thựctế.Nhiềusinhviênchiasẻrằng,mặcdùhọcchắcngữphápvàtừvựng,nhưngkhinghe
ngườibảnxứnóinhanhhoặcnốiâm,họhầunhưkhônghiểugì.Cácbàikiểmtranghetruyền
thốngbằngbăngcassettehayCDdầnbộclộsựthiếulinhhoạt,tốncôngchấmđiểmvàđôi
khicòntạoáplựctâmlý.Trongbốicảnhđó,nghiêncứunàygiớithiệuphươngphápxây
dựngngânhàngcâuhỏinghetrựctuyếndànhchosinhviênngànhNgônngữTrungQuốc.
NgânhàngđượcthiếtkếdựatrênchuẩnHSKvàCEFR,nhưngđồngthờiđiềuchỉnhcho
phùhợpvớiđặcđiểmhọctậptạiViệtNam.Nghiêncứuđượctriểnkhaitrongsáutuầnvới
126sinhviênnămhai.HệthốngsửdụngGoogleFormsđểquảnlýcâuhỏivàGoogleCloud
Text-to-Speechđểtạotệpâmthanhchuẩn,đồngnhất.Kếtquảchothấyđiểmtrungbìnhcủa
sinhviêntăngtừ5,6lên7,4;tỉlệsinhviêntrêntrungbìnhtăngtừ54%lên81%.Nhiềusinh
viênchobiếtmứcđộloâuđốivớiphầnnghegiảmrõrệt.
Từkhóa:kỹngnghe;tiếngTrung;ngânngcâuhỏi;kiểmtratrựctuyến;giảngdạy
ngoạingữ
1
TrườngĐạihọcMởHàNội
I
.Phầnmởđầu
Kỹ năng nghe từ lâu đã được coi
nềntảngcủagiaotiếpngoạingữ.Nếu
khôngnghe hiểu, người học khócó thể
duy trì hội thoại, cho dù vốn từ và ngữ
phápcóphongphúđếnđâu.Kỹnăngnghe
kíchhoạtcơchếxửlýtínhiệuâmthanh,
ýnghĩavà ngữ cảnh, từđó tạo nền cho
nói,đọc,viết.ĐốivớisinhviênViệtNam
họctiếngTrungQuốc,đâythườnglàkỹ
ngyếudosựkhácbiệthệthốngâmvị
thanhđiệu,cộngthêmhiệnợngnối
âm,lượcâmvàtốcđộnóitựnhiênkhiến
ngườihọckhótheokịp.Thựctrạngkiểm
147
tra-đánhgiáởnhiềucơsởđàotạovẫn
thiênvềhìnhthứcnghebăngvàlàmbài
trêngiấy,dẫnđếncáchạnchếvềthờigian,
tínhkháchquan,khảnănglưutrữ-táisử
dụng đề và độ phong phú của ngữ liệu.
Trong bối cảnh chuyển đổisố giáo dục,
ydựngmộtngânhàngcâuhỏinghetrực
tuyếnmangtínhchuẩnhóa,minhbạchvà
dễcậpnhậtlàyêucầucấpthiếtđểnâng
cao chất lượng giảng dạy tiếngTrung ở
bậcđạihọc.
II.Cơsởlýluận
Trongthựctếgiảngdạy,nhiềusinh
viênđạtđiểmsốcaoởphầnngữphápvà
đọc hiểu nhưng thường thất bại ở phần
nghe.Mộtkhảosátnhỏtrênlớpchothấy,
có tới70% sinh viên đạt8 điểmở phần
ngữ pháp nhưng chỉ 3-4 điểm ở phần
nghe.Mộtsốsinhviênchobiếtchỉnhận
rarờirạcmộtsốtừquennhưngkhókhái
quátnghĩacủatoànvănbản.Đâylàminh
chứngchonhậnđịnhcủaGiáoStephen
Krashen (1982), Đại học Southern
California (Mỹ),rằngđầuvào ngôn ngữ
cần vừa tầm, có tính thách thức nhưng
vẫnnằmtrongkhảnăngxửlýcủangười
học.Khunglýthuyếtđượcvậndụngtrong
nghiêncứunàybaogồmInputHypothesis
Assessment for Learning. Theo
Krashen,việctiếpnhậnngônngữdiễnra
khingườihọcthườngxuyênđượctiếpxúc
vớiđầuvàocótínhlặplại,phùhợpvới
trìnhđộnhưngcóthêmyếutốnângcao.
ncạnhđó,theoquanđiểmAssessment
forLearning,kiểmtrakhôngchỉlàcông
cụđánhgiákếtquảcuốicùng,màcònlà
phươngtiệnhỗtrợquátrìnhhọc,giúpsinh
viêntựnhậnthứcvàđiềuchnhchiếnlược
họctập.Kháiniệmnàyđượcpháttriểnvà
phổbiếnbởiTiếnsĩPaulBlackvàGiáo
sư DylanWiliam (1998),Viện Giáodục
London(Anh).
Tổngquannghiêncứuquốctếcho
thấy xu ớng áp dụng ng nghệ số
trongkiểmtra-đánhgiányngphổ
biến.TạiTrungQuốc,GiáosưZhangLi
(2016), Trường Đại học Bắc Kinh, đã
chứngminhhệthốngngânngcâuhỏi
trực tuyến giúpsinhviên giảmtới 35%
áplựcthicử.ỞMỹ,nghiêncứucủaTiến
sĩ John Brown và P Giáo sư Karen
Thomas(2018),ĐạihọcCalifornia,khảo
sát 120 sinh viên tiếng Tây Ban Nha
vàchỉrarằngGoogleFormskhôngchỉ
thuậntiệntrongkhâurađềmàcòntạora
cơsởdữliệulớnphụcvnghiêncutiếp
theo. Tại Hàn Quốc, Tiến sĩ Kim Soo-
jin (2019), Đại học Quốc gia Seoul, đã
thửnghiệmhệthốngtrựctuyếnchosinh
viênhọctiếngNhật,kếtquảchothấytỉ
lệhoànthànhbàitậptăngtới50%sovới
trước.ViệtNam,TiếnNguyễnThị
HồngVân(2020),giảngvnTrườngĐại
họcNội,đãbướcđầunghiêncứuviệc
ứngdụngngnghệsốtronggiảngdạy
tiếngTrung.Tuynhiên,nghiêncứunày
mớidừnglạimứcthửnghiệmquymô
lớphọcnhỏ,chưanhthànhđượcmột
hệthốngngânhàngcâuhỏihoànchỉnh.
Trêncơsởđó,nghiêncứunàyđược
triển khai nhằm lấp khoảng trống nói
trên. Đối tượng gồm 126 sinh viên năm
hai ngành NgônngữTiếngTrung Quốc,
trường Đại học Mở Hà Nội đã học qua
trìnhđộHSK2vàđangởtrìnhđộHSK
3-4. Công cụ sử dụng là Google Forms
đểquảnlýngânhàngcâuhỏivàGoogle
Cloud Text-to-Speech để chuẩn hóa âm
thanh.Quátrìnhthựcnghiệmkéodàisáu
tuần,mỗituầnsinhviênlàmtrungbình10
câuhỏivớiđộkhó tăngdần.Songsong
vớiđiểmsốđịnhlượng,nhómnghiêncứu
cònphátphiếukhảosátđểthuthậpphản
hồiđịnhtínhtừsinhviênvàgiảngviên.
148
III.Phươngphápnghiêncứu
Nghiên cứu đặt mục tiêu (i) xây
dựngngânhàngcâuhỏinghetrựctuyến
phùhợpvớinănglựctrungcấpcủangười
học tiếngTrungởbậcđạihọc;(ii)phân
loạicâuhỏitheocácdạngkỹnăngnghe
cốtlõigồmhộithoạingắn,hộithoạidài,
đoạnvănbảnxácđịnhýchính,vàbổsung
haidạngmởrộnglàđiềntừcònthiếuvà
sắpxếptrìnhtự;(iii)triểnkhaihệthống
trên các nền tảng số nhằmgia tăng tính
khách quan, minh bạch và hiệu quả; và
(iv)đánhgiátácđộngthôngquakếtquả
họctậpcùngphảnhồicủagiảngviênvà
sinhviên.
Nghiên cứu này sử dụng phương
phápnghiêncứuhỗnhợp(mixedmethods),
đồngthờikếthợpphươngphápphântích
iliệu,khảosátthựctiễnvàthựcnghiệm
phạm.Từđónghiêncứutiếnhànhtheo
babước:(1)thuthậpngữliệutừgiáotrình
phổbiếnnhưBoyaChineseII,Giáotrình
Hánngữ(HanyuJiaocheng);Developing
Chinese Listening; đề thi chuẩn hóa và
nguồn thực tế (tin tc, podcast, phim
ngắn); (2)Sau đótiến hànhthiết kếcâu
hỏi bảo đảm ngắn gọn, rõ ràng, có độ
phân hóa vàngữcảnhgầngũi; (3)triển
khai trên các nền tảng số gồm Moodle/
LMS(kiểmtrachínhthức),GoogleForms
+Add-ons (kiểm tra nhanh) và Quizizz/
Kahoot(luyệntậptươngtác).Thửnghiệm
dựkiếnáp dụng cho 126sinhviên.Các
chỉsốtheodõigồmđộkhótừngcâu,thời
gianhoànthành,tỷlệchínhxácvàphản
hồiđịnhtính.
IV.Kếtquảnghiêncứuvàtholuận
Việc xâydựngngânhàng câu hỏi
nghetrựctuyếnkhôngchỉthaotáckỹ
thuậtmà còn là quá trình sư phạm, đòi
hỏicânnhắckỹlưỡngtừkhâuchọnchủ
đề, soạn script, tạo le âm thanh đến
thiếtkếcâuhỏitrênnềntảngtrựctuyến.
Ởgiaiđoạnđầu,nhómnghiêncứubiên
soạn 70 đoạn script, phân bố đều theo
ba cấp độ: HSK3 (30 đoạn), HSK4 (25
đoạn) và HSK5 (15 đoạn). Các chủ đề
xoayquanhnhhuốnggầninmua
bán,hỏiđường,thảoluậnhọctập,vàcác
đoạnnhọcthuậtngắngiớithiệudanh
lamthắngcảnh,sựkiệnvănhóa.Tiêuchí
lựachọnscriptdựatrênđộdài,từ8giây
đến90giây,đảmbảođủthửtháchnhưng
khôngquátải.Xâydựngngânhàngcâu
hỏinghetrựctuyếnkhôngđơnthuầnlà
tậphợp mộtsố bài tập rờirạcmà phải
dựa trên cơ sở khoa học, đảm bảo khả
năngsửdụnglâudàivànhliênthông
vớichươngtrìnhđàotạo.Bốnnguyêntắc
cơbảncầntnthủlà:
-Tínhchuẩnhóa:mỗicâuhỏiphải
m sát khung năng lực ngôn ngữ quốc
tế(HSK,TOCFL,CEFR),đồngthờiphù
hợpvớiđặcđiểmtâmlývàtrìnhđộcủa
sinhviênViệtNam.Chuẩnhóakhôngchỉ
ởnộidungmàcònởhìnhthức,thờilượng,
cáchthiếtkếđápán.
-Tínhkhoahọc:câuhỏiphảicóđộ
khóhợplý,độphânhóarõrệt,tránhtình
trạngquádễgâynhàmchánhoặcquákhó
mmấtđộnglựchọctập.Ngoàira,cần
cócơchếkiểmtra-đánhgiáđộtincậyvà
độgiátrịcủamỗicâuhỏitrưckhiđưa
ohệthống.
-Tínhthựctiễn:ngữliệucầnphản
ánhđờisốnghàngngàycủasinhviênnhư
lớphọc,thưviện,siêuthị,kýtúcxá,giao
thông, hoạt động ngoại khóa. Điều này
giúpsinhviênkhôngchỉrènkỹnăngnghe
phụcvụthicửmàcòntăngkhảnăngng
dụngvàogiaotiếpthựctế.
-Tínhminhbạchvàkhảnăngtáisử
dụng: ngân hàng cần được thiết kế theo
dạngmô-đun,cóthểcậpnhật,chỉnhsửa,
149
thaythếtừngphầnmàkhôngảnhhưởng
đếntoànbộhệthống.
Sauđó,toànbộscriptđượcchuyển
thànhlemp3bằngGoogleCloudText-
to-Speech. Công cụ này cho phép chọn
giọngđọcchuẩnBắcKinh,điềuchỉnhtốc
độvàâmlượngđồngnhất.Phươngpháp
y khắc phục hạn chế của thu âm thủ
công (dễ nhiễu, thiếu ổn định về tốcđộ
âmsắc),bảođảmtínhchuẩnhóa.Một
sinh viên phản hồi sau khi trải nghiệm:
“Nghe giọng của Google CloudText-to-
Speech(TTS)rõràng,dễphânbiệtsốvà
âmgầngiốngnhauhơn.”
Tiếp theo, các câu hỏi được nhập
o Google Forms ở chế độ Quiz. Mỗi
câuhỏigồmtiêuđề,đoạnaudiođínhkèm
bốnlựachọn.Ngoàidạngcâuhỏingắn
HSK3,nhómnghiêncứuchútrọngthêm
cácdạngbàiơngđồngvớiHSK4-5,như
hộithoạidàivàđoạnvăndài.
dụ,mộthộithoạidàiHSK4:
男:你昨天看医生了吗?
女:看了,医生说我只是感冒,
要多休息、多喝水。
男:那你今天还去上课吗?
女:去,但我可能会迟到一点。
一声。
uhỏi:Ngườinữhômquađãlàm
gì?Đápánđúng:去看医生了.
Ngânhàngcâuhỏiđượcxâydựng
theo cách này vừa đảm bảo tính chuẩn
hóa,vừakhắcphụckhókhănđặcthùcủa
sinh viên Việt Nam. Đặc biệt, việc ứng
dụngnềntảngsốkhôngchỉgiúptiếtkiệm
thời gian chấm thi mà còn cung cấp dữ
liệuthốngkê(tỷlệđúng/sai,độkhó,thời
gianlàmbài)đểgiảngviênphântíchvà
điềuchỉnhphươngphápgiảngdạy.
Mặc dù trong phần trên, quá trình
y dựng ngân hàng câu hỏi đã u rõ
nguyên tắc lựa chọn, biên soạn và kiểm
định,songvẫnchưacókhungquychuẩn
cụthểđểphânloạigiữacáccấpđộHSK3,
HSK4vàHSK5.Việcthiếutiêuchíthống
nhấtcóthểdẫnđếnchồngchéovềđộkhó,
thờilượngvà chủđề,gâykhókhăncho
việcduytrìtínhhệthốngcủangânhàng.
Nhằmkhắcphụchạnchếnày,nhóm
nghiêncứuđềxuấtbảngquychuẩnphân
loạichitiếtchotừngcấpđộHSK,trong
đóxácđịnhrõcáctiêuchívềthờilượng
đoạn nghe, tốc độ nói, chủ đề, cấu trúc
ngữpháp,loạicâuhỏi,cũngnhưngưỡng
độkhómụctiêu.Bảngnàyđồngthờiđóng
vaitrònhưcăncứchungđểcácgiảngviên,
kỹthuậtviênvàsinhviênnghiêncứuáp
dụngthốngnhấttronggiaiđoạnmởrộng
ngânhàngcâuhỏisaunày.
Cụthểnhưsau:
Bảng1:BảngquychuẩnphânloạichitiếtchotừngcấpđộHSK
Tiêuc HSK3 HSK4 HSK5
Thờilượngđơnvịnghe 6-25giây;1-2lượt
thoại
20-60giây;2-3người
nóihoặc1đoạntường
thuậtngắn
45-120giây;hộithoại
nhiềulượthoặcđộc
thoạithôngtin
Sốngườinói 1-2 1-2 2-3(cóthểthêmngười
dẫn/MC)
Tốcđộđọc-nói
(càitrênTTS) 0.95-1.05×chuẩn 1.00-1.15×chuẩn 1.10-1.25×chuẩn
Hintượngngữâm Nốiâmnhẹ,số-thời
gianđơngiản
Nối/nhượchóarõn;số
liệu,địađiểm,lịchhẹn
Nối/nhượchóa+liệtkê,
sosánh-đốichiếungắn
150
Tiêuc HSK3 HSK4 HSK5
Chủđề-ngữcảnh
Sinhhoạthằngngày:
muasắm,ănuống,lớp
học,kýtúcxá
Côngviệc-họctập,sức
khỏe,dichuyển,dịchvụ
công
Tin-thôngbáo,văn
hóa-xãhội,môtảsự
kiện/địadanh
Từvựngmụctiêu
90%thuộcHSK1-3;
từmới≤10%vàđược
“đỡnghĩa”bằngngữ
cảnh
≥80%HSK1-4;từmới
10-20%
70-75%HSK1-5;từ
mới/thuậtngữ20-30%
nhưngcógợiýngữ
cảnh
Cấutrúcngữpháp
uđơn,liênkếtcơ
bản(但是、因为
…)
ughépphổbiến,
liêntừchỉnguyênnhân
-điềukiện-chuyển
nhượng
Cấutrúcmangtínhlập
luận/sosánh,mnhđề
phụngắn
Mụctiêuthôngtin
Nhậndiệnchitiếttrực
tiếp(ai,ởđâu,khi
o)
Ýchính+chitiếtthen
chốt(lýdo,kếtquả,thái
độ)
Tómlược,suyluận
nhẹ(mụcđích,quanhệ
logic)
Loạiuhỏikhuyếnnghị Đúng/Sai;chọnA-D
chitiếtbềmặt
ChọnA-Dýchính/chi
tiết;khớpthôngtin
Ýchính,suyluậnnhẹ;
sắpxếptrìnhtự;điền
mảnhthôngtin
Thời gian làm mỗi câu
(baogồmnghe+trảlời) 35-45giây 45-60giây 60-75giây
Nhưvậy,bảngquychuẩntrênkhông
chỉgiúpchuẩnhóamứcđộvàtiêuchíkỹ
thuậtchotừngcấp độHSK, còntạo
nền tảng cho việc duy trìtínhhệ thống,
độtincậyvàkhảnăngmởrộngcủangân
ngcâuhỏitrongcácgiaiđoạntiếptheo.
Nhờ có khung đối chiếu này, quá trình
biênsoạn,thẩmđịnhvàcậpnhậtdữliệu
sẽđượcthựchiệnđồngbộ,đảmbảomỗi
cấp độđều phảnánh đúngchuẩnđầura
ng lực ngôn ngữ của người học theo
khungHSKhiệnhành.
Kếtquảsausáutuầnchothấysựtiến
bộrõrệt.Điểmtrungbìnhtoànlớptăngtừ
5,6lên7,4;tỉlệsinhviênđạttrêntrung
bìnhtăngtừ54%lên81%.Pntíchtheo
nhómnănglực,nhómgiỏiduytrìổnđịnh,
nhómkhátăngtừtrungbình6,8lên8,0;
nhómtrungbìnhtừ5,4lên6,9;nhómyếu
từ4,1lên5,8.Phântíchtheodạngbàitập
chothấyhộithoạingắncảithiệntừ62%
câu đúnglên78%,hội thoạidài từ55%
n72%,vàđoạnvăndàitừ60%lên85%.
Kết quả gợi ý rằng sinh viên không chỉ
tiếnbộtrongviệcnghetừkhóa,màcòn
dần hình thành khả năng theo dõi mạch
thôngtindàivàtómlượcýchính.Saukhi
hoàn thiệnquy trìnhxây dựng vàchuẩn
hóangânhàngcâuhỏikỹnăngngheHán
ngữtheocáccấpđộHSK3-HSK5,nhóm
nghiên cứu đã tiến hành giai đoạn thực
nghiệm triển khai trong hai học phần
“Nghe hiểu Hán ngữ trung cấp” (tương
ứng HSK3-4) và “Nghe hiểu Hán ngữ
ngcao”(tươngứngHSK4-5)tạiKhoa
Tiếng Trung Quốc, TrườngĐại học Mở
HàNội.Thựcnghiệmđượctổchứctrong
họckỳIInămhọc2024-2025vớisựtham
giacủa126sinhviênnămthứhai.
Toànbộbàikiểmtrađượctiếnhành
trctuyếntrênnềntảngGoogleFormkết
hợp Google Sheet nhằm đảm bảo tính
tự động trong lưu trữ dữ liệu và chấm
điểm.Mỗiđềgồm40câuhỏi(20câutrắc
nghiệmlựachọnvà20câuđiềntừ),được
hệ thống chọn ngẫu nhiên từ ngân hàng