Nội dung bài tiểu luận « Dầu đậu tương »

N i dung bài ti u lu n «

D u đ u t

ng

ộ

ể

ậ

ậ ươ »

ầ

1. Gi i thi u v đ u t ng ớ ề ậ ươ ệ

T ng quan v d u đ u t ng 1.1. ề ầ ậ ươ ổ

ng trên th gi 1.2. S gieo tr ng đ u t ồ ậ ươ ự i ế ớ

ng 1.3. Thành ph n d u đ u t ầ ậ ươ ầ

2. Gi i thi u v s n ph m d u đ u t ng ớ ề ả ậ ươ ệ ẩ ầ

ng có trên th 1 vài nét v s n ph m, các sp d u đ u t ẩ ề ả ầ ậ ươ ị

2.1. tr ngườ

S s n xu t và tiêu thu s n ph m trên th gi i và VN 2.2. ự ả ế ớ ấ ả ẩ ở

Thành ph n c a d u đ u t ng 2.3. ậ ươ ủ ầ ầ

L i ích mang l s n ph m d u đ u t i t ng 2.4. ợ ạ ừ ả ậ ươ ẩ ầ

Nh ng nghiên c u hi n nay trên th gi 2.5. ế ớ ề ả ầ i v s n ph m d u ứ ệ ẩ

3. S n xu t d u đ u nành ấ ầ

ữ ng đ u t ậ ươ

3.1. V n chuy n, x lý h t ạ ể

ậ ả

3.2. Chu n b h t cho quá trình tri

ử ậ

3.3. Chi

t b ng dung môi ị ạ ẩ ế ằ

3.4. Làm s ch d u

ế ằ t b ng dung môi và lo i dung môi kh i d u ạ ỏ ầ

ạ ầ

3.5. B o qu n d u đ u t ả

ng ậ ươ ầ ả

4. K t lu n (1 trang) ậ ế

ổ ậ ậ ng, ti m năng c a s n ph m d u đ u ủ ề ả ẩ ầ

ng trên th gi 4.1. t ươ N i b t lên xu h ướ VN i và ở ế ớ

5. Tài li u tham kh o ệ ả

1. Gi

ng

ớ

i thi u v cây đ u t ề

ậ ươ

ệ

1.1. T ng quan

ổ

Đ u t ng hay đ t ậ ươ ậ

ch t đ m ng ng, đ u nành (tên khoa h c Glycine max) là cượ ấ ọ ạ protein, đ ượ

h Đ u lo i cây tr ng đ làm th c ăn cho ứ ể ỗ ươ ọ ậ (Fabaceae) giàu hàm l iườ và gia súc. ng ạ ồ

Cây đ u t ng là cây th c ph m có hi u qu kinh t ả ẩ ệ ế ạ ễ ồ

ự ng đ ậ ươ ừ ẩ ấ ử ụ l ư

, n cây đ u t ặ ậ ươ ế ế ậ

S n ph m t ượ ả ti p h t thô ho c ch bi n thành ạ ế t s a đ u nành ngươ , làm bánh k o, ẹ ậ ữ trong kh u ph n ăn hàng ngày c a ng ủ ẩ ầ i d tr ng. ự c s d ng r t đa d ng nh dùng tr c ạ cướ ụ, ép thành d u đ u nành đ u ph ầ ậ , okara... đáp ng nhu c u đ m ạ ầ ứ ườ i cũng nh gia súc. ư

Ngoài ra, trong cây đ u t ụ ấ

ố ị ấ ồ

năng su t các cây tr ng khác. Đi u này có đ N2 c a loài ủ ả ạ ạ ộ vi khu nẩ Rhizobium c ng sinh trên r cây h Đ u. ọ ậ ng còn có tác d ng c i t o đ t, tăng ậ ươ c là ho t đ ng c đ nh ề ộ ượ ễ

1.2. ng trên th gi

i- S n l

S gieo tr ng đ u t ồ

ậ ươ

ự

ế ớ

ả ượ ng

đ u t

ng

ậ ươ

ệ

ng. Quê h ố ữ ồ ế ớ ọ ươ

ng c a th gi ậ ươ ủ

ộ

Đ u t ậ ươ ồ i, hi n nay có 47 qu c gia tr ng đ u t ậ ươ ệ châu Á, nh ng 45% di n tích tr ng đ u t ng là Đông Nam ệ i n m ng đ u t ng năm 2000, trong đó h n m t ph n ba đ ơ ậ ươ ng l n khác là ấ ậ ươ ả ẩ ớ

ng đ u t ậ ươ ể

ủ ụ ậ ươ ặ

ng i 80% l ng ng hi n là 1 trong nh ng cây tr ng quan tr ng nh t trên ấ ậ ng c a đ u ủ ng và ậ ươ ồ ấ ế ớ ằ ở Mỹ. N c M s n xu t ỹ ả ướ ấ c xu t ượ ầ Brasil, Argentina, Trung ng c a M ho c đ nuôi ặ ỹ ấ i trên đ t ng ườ ở d u ăn ầ ậ ươ ượ ế ầ ớ

th gi t ươ 55% s n l ả ượ 75 tri u t n đ u t ệ ấ kh u. Các n c s n xu t đ u t ướ Qu cố và n ĐẤ ộ. Ph n l n s n l ả ượ ầ ớ gia súc, ho c đ xu t kh u, m c dù tiêu th đ u t ặ ẩ ấ ể ng chi m t c này đang tăng lên. D u đ u t n c tiêu th đ M . ụ ở ỹ ướ ượ

ng đ u t

ng trên th gi

i mùa v 2000/2001 ( Đ n v

ậ ươ

ế ớ

ụ

ơ

ị

75.6 34.3 23.5 15.4 5.2

S n l ả ượ tri u t n) ệ ấ Mỹ Brazil Argentina Trung Qu cố n ĐẤ ộ

c khác

3.2 10.9 168.1

Paraguay Các n ướ T ngổ

1.3. ng c a h t đ u t

ng

Thành ph n dinh d ầ

ưỡ

ủ ạ ậ ươ

Tên Protein Carbonhydrate tan D uầ Đ mộ ẩ

2. Gi

L 38% 15% 18% 14% Carbohydrate không tan 15% ngượ

i thi u v s n ph m d u đ u t

ng

ớ

ề ả

ậ ươ

ệ

ẩ

ầ

2.1.

ng có

ầ

ề ả

ậ ươ

1 vài nét v s n ph m, các sp d u đ u t ẩ

ượ ử ụ

ng đ ậ ươ ẻ ấ

ng ậ ươ ầ đ u t ấ

ậ ươ

ứ

t c các lo i d u khác, d u đ u t c s d ng r ng rãi và đ ộ ượ là 1 thành ph n r t t ng ng ch t béo và d u. D u đ u t ầ ầ ng t ố ậ ươ ậ ươ ầ ọ ứ ng r t ph bi n vì nó r , t ổ ế t không ch a nhi u ch t béo no. Nh ấ ề ứ

ượ ệ

ẩ ấ ậ

ả ẩ ầ ấ

trong d u ngay c sau khi chi c g i chung là “ d u ầ ấ t cho s c kho b t ch p ầ ấ ố t ẻ ố ấ ư ấ ng không ch a cholesterol. Ch t c tìm ầ ớ đ ng v t nh s a, pho mát ư ữ ng ch t ch ng oxi hoá ố ế t. ượ ầ ữ ẫ ả

trên th tr ị ườ D u đ u t ầ th c v t”. D u ậ ự hàm l ượ cho s c kho . D u đ u t ẻ ầ ứ t ạ ầ ấ ả béo no và Cholesterol gây ra b nh b nh tim m ch và ph n l n đ ạ ệ th y trong các s n ph m có ngu n g c t ố ừ ộ ả và các s n ph m th t. D u đ u t ng ch a 1 l ị ứ t nhiên, nh ng ch t này v n đ ấ ự Nh ng ch t ch ng oxi hoá giúp b o v kh i s oxi hoá gây ôi m ữ ồ ậ ươ ượ ả c gi ữ ệ ỏ ự ấ ố ỡ

Các ch s c lý hoá c b n ỉ ố ơ ơ ả

0.917-0.921 1.470-1.476 D25 n25 D

123.0-139.0 189.0-195.0 1.5%(max) -23-30oC Ch s Iot ỉ ố Ch s xà phòng ỉ ố Ch t không xà phòng ấ Đi m nóng ch y ả ể

2.2. S s n xu t và tiêu thu s n ph m trên th gi

i và

ự ả

ế ớ

ấ

ả

ẩ

VNở

2.2.1. S s n xu t d u đ u t ng trên th gi ấ ầ ự ả ậ ươ i ế ớ

ƯƠ NG Ị Ả Ậ Ự Ữ Ầ

Ấ Ậ I Ế Ớ

ng ả ượ ẩ ẩ

Nh p kh u ậ 63,11 54,16 63,60 64,24 Xu t kh u ấ 61,18 55,80 64,54 64,45

S N XU T, M U D CH VÀ D TR D U D U T TRÊN TH GI Năm 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 (Đ n v : tri u t n-Ngu n-USDA) S n l 197,03 186,77 215,95 218,04 ồ ệ ấ ơ ị

ng t ươ ạ i ậ ụ ầ

S tiêu th d u đ u t ự Mỹ Năm 1950 1960 1970 1980 1990 T l %ỷ ệ 20.7% 36.6% 51.3% 61.1% 61.5%

1995 59.5%

2.3. Thành ph n c a d u đ u t

ng

ầ ủ ầ

ậ ươ

Giá tr cho 100g d u đ u t ng CTHH ậ ươ ầ

ị Năng l 884 kcal

Năng l 3699 kJ ngượ ngươ

Protein 0.0 g

(total lipid) 100 g Ch t béo ấ

Axit béo no 14.4 g

Axit Palmitic 9.6 C16 :0 g

Axit Stearic 3.5 C18 :0 g

C22 :0 Axit Behenic 0.3 g

Axit Arachdic 0.3 C20:0 g

C17 :0 Margaric 0.1 g

C14 :0 Myristic 0.1 g

23.3 g Axit béo ch a 1 n i đôi ứ ố

Axit Oleic 20.4 C18 :1 g

C16 :1 Palmioletic 0.1 g

Axit béo đa n i đôi 63.9 g ố

Axit Linoleic 54.2 C18 :2 g

Axit Linolenic( Omega-3) 7.7 C18 :3 g

Carbohydrates 0.0 g

Fiber 0.0 g

0.0 mg Na2CO3

Cholesterol 0.0 mg

17.0 mg

s n ph m d u đ u t

L i ích mang l

ng

2.4.

Vitamin E Ngu nồ : USDA Nutrient Database for Standard Reference, Food Composition and Nutritional Tables i t ầ

ạ ừ ả

ậ ươ

ợ

ẩ

2.4.1. ng Giá tr dinh d ị ưỡ ng c a d u đ u t ầ ậ ươ ủ

D u đ u t ố ầ ậ ươ ượ

Ch ng Oxi hoá: ấ ượ ng có hàm l ố ấ ố ề

ng cũng ch a 1 l ậ ươ ượ ứ ấ ọ

ủ t cho s c kho con ng ấ ng ch t béo nó th p ầ ng ch t béo không no 1 n i đôi và nhi u n i đôi cao. D u ng quan tr ng ch t béo c a axit linoleic và ườ i. ứ ế ẻ ầ

nh ng hàm l ư đ u t linolenic. Axit Linoleic và linolenic c n thi Ngoài ra nó còn ch a 1 l ng Vitamin E. ượ ứ

Omega 3: D u đ u tu ng cũng giàu l ượ ầ ậ

ng omega-3(linolenic). ứ c tin là có th gi m nguy c b nh tim và ngăn ng a ch ng ơ ệ ơ ể ả ừ

Omega 3 đ loãng x ượ ng. ươ

ng cũng ch a 1 l ả ầ ậ ứ

D u đ u t Gi m LDL cholesterol: D u đ u t ươ ầ ả ượ ng ứ ng không ch a ậ ươ

phytosterolgiúp gi m LDL cholesterol. cholesterol.

Thành Ph n Các nhóm D u M Trong Th c Ph m Th ự ỡ ầ ầ ẩ ường

Ngày*

Saturated Trans D uầ Mono- unsaturated Poly- unsaturated

Canola 7 58 29 0

Cây rum 9 12 74 0

H ng d ng 10 20 66 0 ướ ươ

13 24 60 0 Ngũ c cố

13 72 8 0 Ô l uư

16 44 37 0 Đ uậ t ngươ

17 49 32 0 L c ạ

50 37 10 0 Cọ

87 6 2 0 D aừ

*Values expressed as percent of total fat; data are from analyses at Harvard School of Public Health Lipid Laboratory and U.S.D.A. publications.

2.4.2. ng Giá tr kinh t ị ế ủ c a d u đ u t ầ ậ ươ

Các s n ph m th c ph m t d u đ u t ng ự ả ẩ ẩ ừ ầ ậ ươ

D u đ u t ầ ử ụ ệ

ẩ ậ ươ ấ ng cũng đ ạ ả ề ướ ự ẩ ẩ ầ

ấ

t đ sôi cao c a d u đ u t ự c s d ng trong ngành công nghi p th c ượ ph m trong r t nhi u lo i s n ph m th c ph m bao g om n c s t cho ố salát, ch t ph t lên bánh sandwich, magarine, bánh mì, mayonnaise, ế kem café và đ ăn nhanh. Nhi ng cho ộ ồ ươ ủ ệ ầ ậ

ư ượ ử ụ

ể ườ ầ đ u t ậ ể ạ

c s d ng nh là 1 lo i d u chiên,rán. D u ạ ặ ấ ử ụ ữ

ố ắ ẻ ượ ạ t cho s c kho đ ứ c t o ra và có th làm tăng hàm l ể ạ

ữ ệ

ơ ễ ố ể ạ ệ ấ

ấ ỏ ả ự ẩ ề ọ ọ

ứ ề ấ ớ

ươ ng phép nó đ ầ c hydrogen hoá đ tăng th i h n s d ng ho c đ t o ra ng đ th ờ ạ ượ các s n ph m d ng r n. Trong quá trình này, nh ng ch t béo trans ẩ ả ượ không t ng cholesterol trong máy và tăng nguy c nhi m các b nh tim. Nh ng nhà s n xu t th c ph m hi n nay đang c đ lo i các ch t béo “trans” ra ả ẩ c đi u này, các nhà khoa h c đang kh i s n ph m c a h . Đ đ t đ ể ạ ượ ủ ầ ng m i ch a d u mà không c n nghiên c u r t nhi u ch ng đ u t ầ ươ ậ ủ ứ ph i hydrogen hoá ả

ng d ng trong các ngành không ph i th c ph m Ứ ụ ự ả ẩ

ử ụ ả

ậ ươ ượ ẩ ể ồ ữ ư

ả ẩ

D u đ u t ầ ph m mà còn đ l ấ ể ả ạ diesel sinh h c, m c, nh a, bút màu,bút v và n n đ u t c s d ng không ch cho các s n ph m th c ng đ ự ỉ ượ ụ t nh là nh ng nguyên li u thô có th h i ph c c bi ệ ế ẩ ồ i đ s n xu t nh ng s n ph m “không ph i th c ph m” bao g m ả ữ ế ự ẩ ng. ậ ươ ự ự ẽ ọ

2.5. Nh ng nghiên c u hi n nay trên th gi

ế ớ ề ả i v s n

ệ

ứ ng

ữ ph m d u đ u t ầ

ẩ

ậ ươ

D ng d u đ u nành ị ứ ầ ậ

Các tr ng h p d ng đ u nành đ ợ ườ

ị ứ tr ở ẻ

c coi là 1 ch t gây d ng b i nó ch a 1 l ượ ự ượ nh . D u đ u t ng đã đ ậ ươ ầ ị ứ

c tính n u tiêu th ế

ậ ỏ ấ ỉ ậ ươ ầ

ấ ứ ế ầ

c d tính kho ng 0.5% dân ả c tinh ch thì ế ượ ng ít ượ ứ ụ ng thì ch ch a 0.01mg protein đ u ậ ế ề ng. s nói chung và 3-6% ố ng không đ th ở ườ ng thì ch 0.15 mg/kg. Ta protein đ u nành, th ướ ậ ườ bình th ng (trung bình) d u đ u t ườ ứ ỉ ng đ u là ch t c ch nành. H u h t protein đ u nành trong d u đ u t ậ ươ ậ ầ trypin và không ph a là ch t gây d ng trong đ u t ấ ậ ươ ị ứ ỉ

3. Quy trình s n xu t d u đ u t

ấ ầ

ả

ậ ươ : ng ể

ả ướ ồ

Quá trình s n xu t d u đ u t ể ng đi n hình g m các b ạ ấ ữ ạ ạ

ạ ạ

c: v n ậ ị và làm s ch h t thô); chu n b ẩ ạ t b ng dung môi và lo i dung ế ằ i đây: ậ ươ chuy n/x lý h t (thu nh n h t, c t tr ử h t cho quá trình chi ầ Có 4 b môi; l c d u. ọ ấ ầ ậ ế ằ c đ ướ t b ng dung môi; chi d c miêu t ả ướ ượ

3.1. Công đo n v n chuy n/x lý h t:

ể ử

ạ

ậ

ạ

ể ử ơ ồ ạ ươ

ng c a qúa trình x lý h t và v n chuy n nh i ho c b ng ph ả ằ ạ ằ

ệ ữ ậ ươ ạ ậ ơ ộ

ng m, lo i nh ng ch t l ậ S đ đ i c ủ c thu nh n b ng xe t ạ ượ ử ị ỏ

ượ ữ ữ ế ằ

ặ ằ

ạ ượ

c làm s ch t p ch t. Nh ng lo i l ượ

ấ

ạ ỏ ạ ể ề ợ ắ ồ ạ ở ớ

ư ở ng ti n khác r i ồ hình 1. H t đ ặ ấ ạ qua quá trình x lý s b : phân tích hàm l , ẩ ượ nh ng h t b h ng…. Sau khi hoàn thành vi c thu nh n phân tích, ệ ạ nh ng h t đ u đó đ c đem đi cân và v n chuy n đ n silo b ng bêtông ể ậ ạ ậ cho qúa trình ti p theo. Khi máy l n ho c tank b ng kim lo i đ c t tr ế ạ ể ấ ữ ớ silo ho c tank s n sàng cho qúa trình x lý h t, h t đ c di chuy n t ề ừ ạ ử ặ ẵ i đ c thù đ và đ ể ạ c dùng đ lo i ạ ượ ạ ướ ặ ữ ấ ạ ệ ồ b t p ch t nh que, thân cây, v , b n kim lo i, cát và đ t. H th ng ư ấ ạ ỏ ẩ ỏ ạ hút đ lo i b v không dính ch c vào h t. sau quá trình đó, nh ng v ỏ ữ ể ạ ỏ ỏ ể ạ ỏ trên có th k t h p v i ngu n v h t trong qúa trình hút đ lo i v h t h t.ạ

ể ệ ố

H t đ ạ ộ ẩ ể ớ ọ ượ ế ả

ả ng r i đ ể ễ ể ạ ử ể

c ram trong ngăn x lý t c di chuy n qua h th ng s y khô đ làm gi m đ m ộ ẩ ấ ượ ồ ượ c cho đ m xu ng còn kho ng 10 đ n 11% so v i tr ng l ố v n chuy n đ n nh ng ngăn x lý đ t m c t tr và ram đ d dàng ấ ữ ế ậ 1 đ n 5 ngày. cho quá trình lo i v . H t đ ử ữ ạ ỏ ạ ượ ừ ế

Thu nh n đâu ậ

lành

Phân lo iạ

H t b lo i ạ ị ạ

V n chuy n/

ể

ậ

C t trấ ữ

H t b lo i ạ ị ạ

T p ch t ấ

ạ

Làm s ch h t ạ ạ

V (Có th k t h p v i

ể ế ợ

ỏ

ớ

v h t t ỏ ạ ừ

qt hút lo i ạ

v (H2)) ỏ

S y h t ạ

ấ

H t b lo i b

ạ ị ạ ỏ

Ngăn x lýử

H t cho qt ti p theo

ế

ạ

(H2)

3.2. Chu n b h t cho qúa trình chi

Hình 1

: t b ng dung môi

ị ạ

ẩ

ế ằ

ể ươ ơ ồ ạ ươ ễ

t d u. ph ươ

ấ ử ụ ượ

ụ ấ

ấ ươ

ng c a qt đ S đ đ i c ủ ng pháp c b n đ chi ph ế ể ơ ả ươ đi n hình là máy ép tr c vít. Ph ể vì nó có hi u su t th p. Ph ươ ệ ph pháp th 2,ứ hexan, cách mà làm tan d u t ng pháp nay chi ầ ch bi u di n trên hình 2. Có 2 ầ ng pháp th nh t là ép d u, ầ ứ ng pháp này ít đ c s d ng r ng rãi ươ ộ ươ c dùng r ng rãi là ph ng pháp đ ng ượ ộ t d u b ng cách dùng dung môi ằ ầ ế ế t ữ nh ng h t đ u b nghi n nh . Chi ị ừ ề ậ ạ ỏ

ằ ạ ậ ỏ ầ ạ ỏ ư ả ầ ị

b ng dung môi yêu c u ph i lo i b hexan d ra kh i d u và h t đ u b nghi n nh . ỏ ề

c tiêu chu n hoá , nó bao g m 4 b

ồ ng d ậ ươ ướ ậ

ặ ề ỏ ữ ượ ề ẩ ượ nóng và nghi n nh . Đ u t ề ằ

ầ

ạ ể ạ ạ ố ậ ươ ầ

ề ồ ượ ượ ằ c cân, đ ữ c hút l n n a đ lo i s n, r i đ ồ ượ ằ

ả ế

ầ ứ ượ

ỏ ừ ạ ể ạ ỏ

c làm s ch ở

ượ ủ

ượ

ỏ ể ạ h t ch a nhi u d u.H t đã đ ạ ề ạ ỏ trên. H t đã đ ạ c chuy n đ n khu ế ể ơ ướ ạ ằ ớ ở ặ ấ ị ề ệ

c đ t vào ng h p b ng h i n c làm nóng t tình tr ng hidrat hoá ). Vi c ạ b ạ i sau đó đ ượ ấ ố ượ ở

ỏ ạ

ề ố

ạ ả ữ ậ ẵ

ế ả

d u đ u t ậ ươ ộ ữ ễ ề

c c b n : Quá trình đ ơ ả ừ cracking, lo i v , c v n chu ên t ỷ ạ ỏ ủ i ả ngăn x lý đ n máy nghi n b ng nh ng băng chuy n ho c băng t ế ử ể ng có th ng và g u nâng. Trong máy nghi n kh i đ u t dòng kh i l ề ố ượ c làm s ch b n kim lo i ạ đ ượ ữ ầ ả c nhi n b ng nh ng qu lô có gân. Nh nh qu b ng nam châm r i đ ữ ả lô này nghi n m i h t thành 4 đ n 6 m nh nh đ t o đi u ki n thu n ậ ệ ề ỗ ạ ề c nghi n s đi i cho vi c tách v t l ẽ ề ệ ợ ể qua b ph n hút đ lo i v - là quá trình lo i v . V đã tách đó cò th ỏ ậ ộ ữ k t h p v i v t c cracking và nh ng ớ ỏ ừ ướ ế ợ đây chúng nóng , m nh v n sót l ạ ụ ả c cho c d ng tròn ho c đ ho c đ ặ ượ ặ ể ạ i đi u ki n nh t đ nh (đ h t vào lò đ t d ng ng và đ ố ố ạ nóng này là chúng tr nên m m và gi ệ ủ ề ở ữ i cho quá trình nghi n nh h t và ngăn vi c chúng c n thi t đ thu n l ệ ế ể ầ ậ ợ b v thành nh ng m nh nh h n. Cu i cùng, h t sau khi đ c làm ượ ỏ ơ ả ị ỡ ữ ụ ể nóng, cracking s đ c v n chuy n đ n nh nh qu lô nh n hình tr đ ế ẽ ượ ể ép thành m nh v n tinh có đ dày kho ng 0,25 đ n 0,51 mm. Quá trình ả ụ ng d thoát ra và nghi n nh này cho phép nh ng ph n t ầ ử ầ ỏ d u s d chích ly h n. ơ ẽ ễ ầ

Đ u t

ng t

quá

ậ ươ

ừ

trình v n chuy n/x ử

ể

ậ

Quá trình không b t bu c

ắ

ộ

lý

T p ch t ấ

ạ

Hút

Cracking

V và h t ạ

ỏ

Hút lo i vạ ỏ

T p ch t ấ

ạ

Hút lo i vạ ỏ

T p ạ

ch tấ

H tạ

Cracking đ u t

ậ ươ

trong đi u ki n ề

ệ ủ

vỏ

T p ch t ấ

ạ

nóng

V t

quá

ỏ ừ

trình làm

s chạ

Nghi n nh ề

ỏ

T p ạ

ch tấ

V đi phân lo i,

ạ

ỏ

nghi n ề

B t đi chi

t b ng

ộ

ế ằ

dung môi

3.3. Chi

Hình 2

ế ằ

t b ng dung môi và lo i dung môi kh i d u ạ

ỏ ầ :

h t đ u t Qúa trình chi ồ ế ề t g m “r a ” d u t ử

ằ ằ ậ ươ t ng ế ng đã nghi n nh ế

ạ ầ ợ

ạ ợ

ượ ể ế

ằ ơ ự , tách riêng t ừ ọ

ỏ ầ ừ ạ c và ti p theo là ng pháp chi ượ h n h p micella dung môi/ d u. D u ầ ừ ỗ ầ c lo i dung môi b ng cách đun nóng h n h p mixen dung môi/d u ượ c ượ c ầ c c t tr cho quá trình i đây. ơ ầ c g i là d u đ u t ậ ươ ầ c trong quá trình chi c dùng l ượ c miêu t b ng dung môi hexan b ng ph ươ dung môi bay h i (lo i dung môi) t ơ đ ỗ đ dung môi bay h i(tr c ti p ho c gián ti p). Sau đó dung môi đ ế ặ ng ng t i. D u dã đ ph n h i ng ng và đ ư ụ lo i dung môi đ ạ ti p theo. Các b ế ượ ng thô, đ t đ ế ượ ạ ấ ữ d ả ướ ượ ướ

3.3.1. t(trích ly): ế Chi

c chuy n vào trong thi ậ ươ ế ị

t b chi ố ỏ ựợ ớ ể ợ

ng d u ban đ u c a đ u t ầ ượ ấ ầ

ng. Sau khi chi ế ở t c dòng v i hõn h p hexan/d u và, cu i cùng, ầ ng kho ng ả ậ ươ ấ t, nh ng m nh đã l ai ch t ả ế ớ ọ

ủ ữ ng. ng b nghi n nh đ Đ u t ề ị c r a ng đây chúng đ ượ ượ ử v i hexan nguyên ch t. Hàm l ớ 18 đ n 20% so v i kh i l ế ố ượ béo ch a kho ng 0,5 đ n 2% d u theo kh i l ố ượ ế ứ ả ầ

ướ

ặ t b chính ly l p d ị ế Chích ly l p d ượ

ạ ớ c s d ng. Thi ử ụ ượ ướ ề

ụ ế ị ấ ượ

ng đã nghi n đ i ho c chính ly l p trên là 2 ph ươ ớ i bao g m thùng có l ồ ớ c quay quanh 1 tr c chính, chi u sâu l y d u c a thi ầ ủ c thi t b chính ly l p trên đ ế ế ầ ể ớ ề ượ ơ

ế ế ị ủ ậ ươ ề ả ầ ố

ầ ầ ử ấ ử ấ ủ ề

ng pháp đi n ể hình đ ướ i d ng tròn đ ế ị t b trong kho ng 6 đ n 10 ft. Thi t k g n đây ả ữ c di chuy n qua nh ng t b kia. Đ u t h n so v i thi ớ kho ng ch ng c a “dao nghi n hình ch V” trong khi “r a” l n đ u v i ớ ế t d u và hexan sau đó là hexan nguyên ch t. Chi u sâu l y d u c a thi b này bình th kho ng 2 đ n 3 ft. ng t ầ ị ườ ừ ế ả

3.3.2. Lo i dung môi: ạ

c tách riêng trong thi ợ ỗ ầ

c b m qua b gia nhi ầ ượ H n h p hexan/d u đ ạ ế ị ộ

ơ ố c lo i b t ạ ị ầ ỗ

ơ ỏ ừ t r i tách riêng hexan t

ượ ệ ồ c dùng l c , hexan đ ừ ả m nh t b chích ly t t, sau đó ệ ể ạ i áp su t th p và cu i cùng qua tháp t y đ lo i ẩ m i đ n v d u và ỗ c. M i n ừ ướ ầ i trong quá trìng chích ly. D u ượ ạ

c làm l nh và c t tr trong tank cho quá trình ti p theo. ượ đã lo i ch t béo. Đ u tiên h n h p đ ấ ỗ ợ qua giàn bay h i d ấ ơ ướ ấ hexan. H n h p h i hexan/n c đ ỗ ợ ướ ơ i trong 1 tank riêng bi c ng ng l đ ạ ư ượ n l n tách ra t ừ ướ ầ thô đ ạ ượ ấ ữ ế

Quy trình đ c th c hi n nh hình 3 ượ ư ự ệ

Hexan và h i n

c ơ ướ

Hexan

quá

Hexan

M nh t ả

ừ

và n

cướ

Đun sôi

Phân

tách

trình tr

cướ

Hexn-n

cướ

iạ l

N cướ

Hexan và h i n

c ơ ướ

H i hexan đ n

ế

Trích ly d uầ

thi

t b l c d u

ế ị ọ

ầ

Ph n ng ng

ầ

H th ng ệ ố

khoáng ch tấ

Hexan-n

cướ

l c d u ọ

ầ

khoáng ch tấ

Lo i dung

ạ

Ng ng t ư

ụ

Ng ng ư

môi nhanh

Hexan-n

cướ

C n th i

ặ

ả

(Hexan và

Hexan và

C a x chính ả

ử

m nh ả

H i n

c ơ ướ

Hexan và d uầ

nh )ỏ

Ch ng c t

ấ

d u/hexan

ầ

Lo i dung môi và làm

ạ

nóng(n

ng) m nh

ướ

ả

Hexan và

Hexan th iả

đ u t

ậ ươ

h i n

ơ ướ

Lo i dung môi và

ạ

lam nóng b tộ

D u thô đi c t

ầ

ấ

trữ

Hexan và

S y b t ộ

ấ

Bã th iả

B t đã s y ấ

ộ

Hexan và

Làm ngu i b t ộ ộ

Quá trình ti p ế

Bã th iả

theo

B t đã làm ngu i ộ

ộ

B t khô đi phân lo i,

ạ

ộ

nghi n ề

HÌNH 3:

3.4. Làm s ch d u ạ

ầ :

ự ượ ứ ỏ

nhiên bao g m ồ ấ ự ẽ ị ạ ỏ ừ ả s n

D u th c v t thô ch a 1 l ậ ầ protein, axit béo t ự ph m cu i ho c trong quá trình làm s ch d u. ố ng nh nh ng ch t t ữ do, và photpho các ch t này s b lo i b t ấ ầ ặ ẩ ạ

: 3.4.1. Lo i nh a ạ ự

ượ ặ ẩ ị

ế ệ ạ ạ ỏ ể ế ủ ừ

Photpho đ c lo i b cho s tái ch lecithin ho c chu n b cho ự s xu t kh u d u thô đ ngăn ng a vi c t o k t t a gum trong quá trình ầ ẩ ấ ự v n chuy n. ậ ể

L ng n ượ ướ ề ỉ

ợ ươ ể ư ầ

ướ ướ

ng phosphotide có trong d u thô ban đ u nh ng thông th c khi cho vào ph i đ ơ ộ ả ố ớ ầ ấ ờ

ớ c cho vào trong quá trình có th đi u ch nh h p v i ng là l ầ ượ kho ng 2%. N c tr c làm nóng s b lên 60- ả ướ 70oC, r i khu y tr n v i d u th i gian duy trì là 15-20 phút cu i cùng là ồ ộ ly tâm đ lo i nh a. ể ạ ự

3.4.2. Lo i xà phòng : ạ

ng pháp chung đ làm tinh khi ố ươ ế ầ

ớ ướ ị

Đa s các ph ng c a nó v i n ủ ả ứ ể ề ủ ả ứ ẩ

ạ

c r a b ng n ượ ử ằ

ả t d u là b ng ph n ằ do và c và dung d ch ki m đ trung hòa axit béo t ứ ự ể ứ ph n ng v i photpho. Sàn ph m c a ph n ng này và ch t ch a ớ ấ ằ c lo i b máy ly tâm. Ti p sau c a s làm s ch b ng protein s đ ạ ỏ ẽ ượ ki m là quá trình d u đ c đ l ai b xà phòng d do ư ầ ề ng nh triglyxerit. k t qu c a s xà phòng hoá c a ki m v i 1 l ế ủ ể ọ ượ ế ướ ớ ự ỏ ỏ ả ủ ủ ự ề

M c đích c a quá trình này là lo i b phosphatide d và trung hoà ạ ỏ ư

do ủ ụ m t s axit béo t ự ộ ố

oC, gi

Quy trình: Cho ki m vào d u đã làm ngu i đ n kho ng 33 ầ

t đ nên 70 ộ ế ộ ệ ữ ở ả oC, ly tâm. R aử

ấ c , có 2 cách r a : ề t đ này ít nh t là 15 phút . nâng nhi ử ộ ướ nhi ệ b ng n ằ

oC), hoà tr n, ly

c nóng (93 ướ ộ

 R a 1 l n: r a băng n ử c r a là 15% ướ ử

ử tâm.l ầ ng n ượ

 R a 2 l n: r a b ng n c nóng , l ng n c r a m i l n là ử ầ ằ ướ ượ ứơ ử ỗ ầ

ử 10%

ự ệ ề ạ ạ ằ ượ c

H th ng liên tuc cho vi c lo i nh a và làm s ch b ng ki m đ nh hình d i đây: mô t ệ ố ư ướ ả

: ử 3.4.3. Kh màu

ữ ả ầ ẩ ầ

Nh nh ch t sinh m u trong s n ph m d u (carotenoid, ấ ấ ấ c lo i b ng quá trình kh màu b ng cách dùng ch t h p ạ ằ ử ằ

chlorophyll) đ ượ ph nh đ t sét. ư ấ ụ

M t s ch t màu trong đ t s đ ấ ẽ ượ ộ ố ấ ụ ủ c lo i b do tính h p ph c a ạ ỏ ấ

đ t.ấ

ng m c a đ t nh nh t là 10%, đ t có l ượ ấ ấ ấ ỏ ượ ệ ng m nh thì có hi u ỏ ẩ

L ủ qu th p h n ẩ ả ấ ơ

L ầ ả ộ ớ

ệ ộ ế ủ ề

t đ s tăng d n và v t, nhi ỏ ơ t đ nh h n ng đ t ban đ u ti p xúc v i d u ph i có nhi ấ ượ ệ c và sau khi khu y tr n cùng v i quá nhi u so v i nhi ớ ộ ấ ướ ớ c t đ sôi c a n t quá nhi trình gia nhi ướ ệ ộ ầ ầ t đ sôi c a n ệ ộ ẽ ượ ủ ệ

ấ ệ ẽ ả ả ấ

ở

ầ ấ ẽ ả ộ ẩ ủ ướ ệ ề ặ

ụ ủ Vi c thêm đ t vào d u nóng s làm gi m kh năng h p th c a nó b i vì đ m trong đ t s thoát ra ngoài quá nhanh làm phá v c u ỡ ấ trúc m ng c a đ t, làm gi m di n tích b m t tr ơ ộ c khi nó có c h i ấ h p th nh nh ch t màu có trong d u ấ ạ ụ ữ ấ ầ

i đi u ki n áp su t th ấ ườ

ệ ng , đ t đ ấ ượ ượ

oC r i nhanh chóng đ ệ ộ ử ở ẩ

ề ướ ả ộ oC, và đ ệ t đ kho ng 80 c gi Quá trình kh màu d ử nhi ầ ở t đ 100-110

ể ớ

ồ nhi ệ ứ ẩ ộ ừ ự ủ

ổ c b c nâng sung đ l c d u ể ọ t đ này trong kho ng nên đ n nhi ả ượ ệ ộ ế ấ th i gian đ đ đi u khi n đ thoát m và hi u ng t y màu là l n nh t. ẩ ủ ể ề ờ Th ả ng th i 15-20 phút là v a đ cho s thoát m và hoàn thành ph n ờ ườ ng.ứ

ể ấ ọ ự ấ ả ộ ỏ

xúc t ế Trong quá trình này đòi h i ph i có s khu y tr n đ đ t l c ti p t v i d u ố ớ ầ

ề ạ

ụ áp su t th ầ ử ệ ơ

nhi ấ ọ ấ ắ

Kh màu trong đi u ki n chân không liên t c ho c gián đo n có ặ ng. Quá trình này ườ t đ cao ng n h n, và s oxi hoá là ự ơ ầ t đ c a d u ệ ộ ủ ơ ệ

c khi v đi u ki n áp su t th ng ệ ph n hi u qu cao h n so v i t y màu ở ả ớ ẩ dùng ít đ t l c h n, th i gian ệ ộ ở nh nh t b ng vi c gi m s ti p xúc v i không khí và nhi ớ ự ế th p h n tr ệ ờ ả ề ề ấ ằ ơ ỏ ấ ướ ườ ấ

ạ ọ

ấ ẩ quan tr ng b i vì khi đ t còn d s làm t c ngh n đ ấ ấ Lo i hoàn toàn đ t t y m u kh i d u thông qua quá trình l c là r t ỏ ầ ắ ầ ư ẽ ng ng . ố ườ ẽ ở ọ

3.4.4. Kh mùi: ử

c d i đ chân không Quá trình kh mùi b ng cách b m h i n ằ ơ ứơ ử ơ ướ ộ

cao và nhi t đ cao. ệ ộ

ướ ậ ươ

ữ ả ưở Là b ạ c x lý cu i cùng trong quá trình s n xu t d u đ u t ử ấ ễ ấ ầ ế ả

ầ ể ạ ỏ ự

ạ ơ ế

ử

c. ng. ố ị ủ ng đ n mùi và v c a Nh ng t p ch t d bay h i có th gây nh h ơ c lo i b . S kh mùi nói chung là quá trình d u, t p ch t này ph i đ ử ả ượ ấ ớ ầ c ti p xúc v i d u c đ bay h i ph n nh , trong quá trình này h i n ẹ ơ ướ ầ ượ ệ ộ ủ ể ng và nhi t b ch ng c t v n hành áp su t th trong thi t đ đ đ ấ ở ư ườ ế ị ấ ậ bay h i nh ng t p ch t d bay h i ươ ng áp su t đó. S kh mùi này t ơ ở ấ ễ ự ấ ạ ữ nh quá trình ch ng c t lôi cu n theo h i n t ấ ấ ự ơ ướ ơ ư ư

oC, nhi

t đ cho quá trình này không nên v t quá 255 Nhi ượ ệ ộ ố t đ t i

ệ ộ u trong kho ng 245-250 ả ư

ng 3.5 B o qu n d u đ u t ả ậ ươ ầ ả

ầ ử

ẽ ượ ọ ồ ấ ữ ả ế ố ở ỉ

đ nh tăng đ ự ả ơ ụ ượ ừ ế

D u đ c làm s ch s đ c l c r i c t tr cho đ n khi s dung và ạ ượ ể s đ v n chuy n đi. Khí nit c b m vào kho ng ch ng ơ ẽ ượ ể ậ gi m l ẩ ng oxi ti p xúc v i d u m c đích đ nhăn ng a s gi m ph m ả ể ớ ầ ch t c a d u do s oxi hoá. ấ ủ ự ầ

ng có th i gian b o qu n 1 năm nh ng t ườ ờ

ươ ữ

c b o qu n ượ ả

t ố ư ả ả ậ t đ phòng. D u đ u nhi ầ ệ ộ ở c b o qu n xa i, Nó nên đ ả t và n u mu n b o qu n lâu h n thì nên gi D u đ u t ậ ầ nh t là ch l u tr ỉ ư ấ ng nên đ t ươ ngu n nhi ồ ng th nó trong vòng vài tháng n i khô và t ố ả ơ ả ở ơ ả ượ l nh. ữ ạ ế ệ ả ố

M t s quy trình v làm sach d u nhà máy: ộ ố ầ ở ề

Quy trình lo i nh a và trung hoà d u: ự ạ ầ

Quy trình kh màu: ử

Quy trình kh mùi: ử

Tài li u tham kh o:tài li u chính ả ệ ệ

1. SOYBEAN OIL