Đ C NG MÔN T CH C LAO ĐNG TRONG DOANH NGHI PỀ ƯƠ Ổ Ứ Ộ Ệ
Câu 1: Th c ch t nhi m v và n i dung c a t ch c lao đng khoa h c?ự ấ ệ ụ ộ ủ ổ ứ ộ ọ
a. Nhi m v c a t ch c lao đng khoa h c:ệ ụ ủ ổ ứ ộ ọ
-Nh ng nhi m v kinh t : đm b o s d ng ti t ki m và h p lý các ngu n v t t , lao đngữ ệ ụ ế ả ả ử ụ ế ệ ợ ồ ậ ư ộ
và ti n v n, tăng NSLĐ và trên c s đó nâng cao hi u qu c a s n xu t.ề ố ơ ở ệ ả ủ ả ấ
-Nh ng nhi m v tâm sinh lý: TCLĐKH ph i t o ra nh ng đi u ki n thu n l i nh t trongữ ệ ụ ả ạ ữ ề ệ ậ ợ ấ
s n xu t đ tái s n xu t s c lao đng, làm cho s c lao đng ho t đng đc bình th ng đ b oả ấ ể ả ấ ứ ộ ứ ộ ạ ộ ượ ườ ể ả
v s c kh e và năng l c làm vi c c a ng i lao đng.ệ ứ ỏ ự ệ ủ ườ ộ
-Nh ng nhi m v xã h i: TCLĐKH ph i đm b o nh ng đi u ki n th ng xuyên nâng caoữ ệ ụ ộ ả ả ả ữ ề ệ ườ
trình đ văn hóa – k thu t c a ng i lao đng, đ h có th phát tri n toàn di n và cân đi, b ngộ ỹ ậ ủ ườ ộ ể ọ ể ể ệ ố ằ
m i cách nâng cao m c đ h p d n c a lao đng và bi n lao đng thành nhu c u b c nh t c aọ ứ ộ ấ ẫ ủ ộ ế ộ ầ ậ ấ ủ
cu c s ng.ộ ố
b. N i dung c a t ch c lao đng khoa h c:ộ ủ ổ ứ ộ ọ
-Xây d ng các hình thái phân công và h p tác lao đng h p lý, phù h p v i nh ng thành t uự ợ ộ ợ ợ ớ ữ ự
đt đc c a khoa h c và k thu t hi n đi, trình đ phát tri n c a l c l ng s n xu t, trình đạ ượ ủ ọ ỹ ậ ệ ạ ộ ể ủ ự ượ ả ấ ộ
văn hóa k thu t c a ng i lao đng, t o đi u ki n không ng ng tăng NSLĐ.ỹ ậ ủ ườ ộ ạ ề ệ ừ
-Hoàn thi n t ch c và ph c v n i làm vi c, bao g m các v n đ nh trang b đy đệ ổ ứ ụ ụ ơ ệ ồ ấ ề ư ị ầ ủ
nh ng trang b công ngh và t ch c cho n i làm vi c, b trí h p lý n i làm vi c phù h p v iữ ị ệ ổ ứ ơ ệ ố ợ ơ ệ ợ ớ
nh ng yêu c u v nhân tr c h c, tâm sinh lý lao đng, v sinh – an toàn lao đng và th m m s nữ ầ ề ắ ọ ộ ệ ộ ẩ ỹ ả
xu t cũng nh t ch c đáp ng các nhu c u ph c v n i làm vi c theo nh ng ph ng h ng kinhấ ư ổ ứ ứ ầ ụ ụ ơ ệ ữ ươ ướ
t nh t.ế ấ
-Nghiên c u và ph bi n các ph ng pháp, thao tác lao đng h p lý nh m đt năng su t laoứ ổ ế ươ ộ ợ ằ ạ ấ
đng cao và gi m nh lao đng cũng nh đm b o an toàn lao đng cho công nhân.ộ ả ẹ ộ ư ả ả ộ
-C i thi n các đi u ki n lao đng nh m gi m nh s n ng nh c c a công vi c, gi gìn vàả ệ ề ệ ộ ằ ả ẹ ự ặ ọ ủ ệ ữ
tăng c ng s c kh e cho ng i lao đng, t o ra nh ng đi u ki n lao đng thu n l i.ườ ứ ỏ ườ ộ ạ ữ ề ệ ộ ậ ợ
-Hoàn thi n đnh m c lao đng bao g m các v n đ: nghiên c u các d ng m c lao đng vàệ ị ứ ộ ồ ấ ề ứ ạ ứ ộ
đi u ki n áp d ng chúng trong th c ti n, nghiên c u các ph ng pháp đ xây d ng các m c laoề ệ ụ ự ễ ứ ươ ể ự ứ
đng có căn c k thu t.ộ ứ ỹ ậ
-T ch c tr l ng phù h p v i s và ch t l ng lao đng cũng nh s d ng có hi u quổ ứ ả ươ ợ ớ ố ấ ượ ộ ư ử ụ ệ ả
ch đ khuy n khích v t ch t cho ng i lao đng.ế ộ ế ậ ấ ườ ộ
-Đào t o và nâng cao trình đ lành ngh cho CN, bao g m vi c l a ch n các hình th c vàạ ộ ề ồ ệ ự ọ ứ
ph ng pháp đào t o đáp ng yêu c u c a ti n b k thu t và th c t s n xu t.ươ ạ ứ ầ ủ ế ộ ỹ ậ ự ế ả ấ
-T ch c công tác thi đua XHCN và c ng c k lu t lao đng, coi đó là m t trong nh ngổ ứ ủ ố ỷ ậ ộ ộ ữ
bi n pháp đ đng viên ng i lao đng tham gia vào quá trình h p lý hóa s n xu t và nâng caoệ ể ộ ườ ộ ợ ả ấ
NSLĐ.
Câu 2: M i liên quan gi a T ch c lao đng KH và đnh m c k thu t lao đng?ố ữ ổ ứ ộ ị ứ ỹ ậ ộ
T ch c lao đng khoa h c là gì? ( Giáo trình trang 11)ổ ứ ộ ọ
Đnh m c k thu t lao đôngị ứ ỹ ậ
M c lao đngứ ộ
M c lao đng là l ng lao đng hao phí đc quy đnh đ hoàn thành m t đn v s n ph m,ứ ộ ượ ộ ượ ị ể ộ ơ ị ả ẩ
m t kh i l ng công vi c đúng tiêu chu n ch t l ng trong đi u ki n t ch c k thu t nh t đnh.ộ ố ượ ệ ẩ ấ ượ ề ệ ổ ứ ỹ ậ ấ ị
Đi u ki n t ch c ký thu t g m:ề ệ ổ ứ ậ ồ
+ Con ng i v i trình đ k thu t, tay ngh .ườ ớ ộ ỹ ậ ề
+ Máy móc, thi t b : Ch ng lo i, ch t l ng, ph tùng.ế ị ủ ạ ấ ượ ụ
+ Nguyên v t li u( đi t ng lao đng): Ch t l ng, kích th c.ậ ệ ố ượ ộ ấ ượ ướ
Các đnh m c lao đng g m có:ị ứ ộ ồ
+ M c th i gian là l ng th i gian hao phí đc quy đnh cho m t ho c m t nhóm ng i laoứ ờ ượ ờ ượ ị ộ ặ ộ ườ
đng có trình đ nghi p v thích h p đ hoàn thành m t đn v s n ph m hay kh i l ng côngộ ộ ệ ụ ợ ể ộ ơ ị ả ẩ ố ượ
vi c đúng tiêu chu n ch t l ng trong nh ng đi u ki n t ch c k thu t nh t đnh.ệ ẩ ấ ượ ữ ề ệ ổ ứ ỹ ậ ấ ị
+ M c s n l ng: là s l ng công vi c, đn v s n ph m đúng tiêu chu n đc quy đnhứ ả ượ ố ượ ệ ơ ị ả ẩ ẩ ượ ị
cho m t hay m t nhóm ng i lao đng có trình đ trong m t kho ng th i gian, trong đi u ki n tộ ộ ườ ộ ộ ộ ả ờ ề ệ ổ
ch c k thu t nh t đnh.ứ ỹ ậ ấ ị
+ M c ph c v :ứ ụ ụ
+ M c bi n ch : Là s l ng lao đng s ng c a ng i tham gia đ s n cu t m t đn v s nứ ế ế ố ượ ộ ố ủ ườ ể ả ấ ộ ơ ị ả
ph m c th theo tính ch t, ch t l ng quy đnh trong nh ng đi u ki n c th c a k k ho ch.ẩ ụ ể ấ ấ ượ ị ữ ề ệ ụ ể ủ ỳ ế ạ
Các d ng m c lao đng nói trên đu th hi n s quy đnh v tiêu hao lao đng c n thi t đạ ứ ộ ề ể ệ ự ị ề ộ ầ ế ể
s n xu t m t đn v s n ph m hay hoàn thành m t kh i l ng công vi c nào đó. Các d ng m c laoả ấ ộ ơ ị ả ẩ ộ ố ượ ệ ạ ứ
đng đu g n li n v i t ch c k thu t nh t đinh phù h p v i tâm sinh lý cua công nhân đm b oộ ề ắ ề ớ ổ ứ ỹ ậ ấ ợ ớ ả ả
trong quá trình lao đng ng i công nhân không nh ng s d ng có hi u qu công su t máy mócộ ườ ữ ử ụ ệ ả ấ
thi t b mà còn áp d ng ph ng pháp làm vi c tiên ti n, không ng ng nâng cao năng su t lao đng.ế ị ụ ươ ệ ế ừ ấ ộ
Đinh m c lao đng:ứ ộ
Đây là m t công tác, m t công vi c là lĩnh v c ho t đng th c ti n v xây d ng t t c quáộ ộ ệ ự ạ ộ ự ễ ề ự ấ ả
trình lao đng, là quá trình d tính, t ch c th c hi n nh ng bi n pháp v m t t ch c cũng nh kộ ự ổ ứ ự ệ ữ ệ ề ặ ổ ứ ư ỹ
thu t đ th c hi n các công vi c có năng su t lao đng trên c s đó xác đnh m c tiêu hao đ th cậ ể ự ệ ệ ấ ộ ơ ở ị ứ ể ự
hi n công vi cệ ệ
Đnh m c k thu t lao đngị ứ ỹ ậ ộ
Là d a trên c s nghiên c u m t cách khoa h c quá trình s n xu t c a doanh nghi p đ quyự ơ ở ứ ộ ọ ả ấ ủ ệ ể
đnh nh ng đi u ki n hoàn thành s n ph m trên c s nh ng đi u ki n t ch c k thu t nh máyị ữ ề ệ ả ẩ ơ ở ữ ề ệ ổ ứ ỹ ậ ư
móc, thi t b , nguyên v t li u, trình đ k thu t c a công nhân, t ch c ph c v n i làm vi c.ế ị ậ ệ ộ ỹ ậ ủ ổ ứ ụ ụ ơ ệ
Đnh m c k thu t lao đng nghiên c u hao phí lao đng v i đnh m c xác đnh trên c sị ứ ỹ ậ ộ ứ ộ ớ ị ứ ị ơ ở
khoa h c và các m c lao đng cho các công vi c trong quá trình s n xu t đng th i tìm ra các bi nọ ứ ộ ệ ả ấ ồ ờ ệ
pháp nh m s d ng h p lý lao đng đm b o nâng cao năng su t lao đng.ằ ử ụ ợ ộ ả ả ấ ộ
Th i gian hao phí đ haonf thành m t công vi c ph thu c vào nhi u y u t , ng i lao đng,ờ ể ộ ệ ụ ộ ề ế ố ườ ộ
nguyên v t li u, công c lao đng và t ch c lao đng. Nghiên c u đy đ các y u t trên ng mậ ệ ụ ộ ổ ứ ộ ứ ầ ủ ế ố ằ
xác đnh m c tiêu hao th i gian c n thi t đ hoàn thành công vi c là nhi m v c a đnh m c laoị ứ ờ ầ ế ể ệ ệ ụ ủ ị ứ
đng k thu t trong doanh nghi p.ộ ỹ ậ ệ
Đ hoàn thành đc nhi m v v a đinh m c k thu t lao đng trong doanh nghi p c n:ể ượ ệ ụ ủ ứ ỹ ậ ộ ệ ầ
+ Xây d ng và áp d ng trong th c t , trong s n xu t nh ng m c lao đng tiên ti n h p lý d aự ụ ự ế ả ấ ữ ứ ộ ế ợ ự
trên nh ng đi u ki n s n xu t ti n b .ữ ề ệ ả ấ ế ộ
+ Ki m tra xem xét nh ng đi u ki n s n xu t c th , quan tâm chú ý đn kinh nghi m s nể ữ ề ệ ả ấ ụ ể ế ệ ả
xu t, công tác c a nh ng ng i s n xu t tiên ti n.ấ ủ ữ ườ ả ấ ế
Nôi dung c b n c a đinh m c k thu t lao đng trong doanh nghi p bao g m:ơ ả ủ ứ ỹ ậ ộ ệ ồ
+ Phân tích quá trình s n xu t ra các b ph n h p thành xác đnh k t c u và trình t h p lý,ả ấ ộ ậ ợ ị ế ấ ự ợ
th c hi n các b ph n b c công vi c, phát hi n nh ng b t h p lý trong quá trình th c hi n, hoànự ệ ộ ậ ướ ệ ệ ữ ấ ợ ự ệ
thi n chúng trên c s phân công và hi p tác lao đng.ệ ơ ở ệ ộ
+ C i thi n t ch c và ph c v n i làm vi c trên c s trang b và b trí h p lý n i làm vi cả ệ ổ ứ ụ ụ ơ ệ ơ ở ị ố ợ ơ ệ
áp d ng hình th c và ch đ ph c v cho các n i làm vi c ho t đng có nhi u hi u qu h n.ụ ứ ế ộ ụ ụ ơ ệ ạ ọ ề ệ ả ơ
+ C i thi n các đi u ki n lao đng, h p lý hóa các ph ng pháp và thao tác lao đng.ả ệ ề ệ ộ ợ ươ ộ
+ Ti n hành kh o sát, xác đnh các lo i th i gian hao phí và nguyên nhân nh ng hao phí, nh mế ả ị ạ ờ ữ ằ
xây d ng các m c và tiêu chu n lao đng.ự ứ ẩ ộ
+ Đa các m c tiêu chu n đc xây d ng vào th c hi n trong s n xu t th ng xuyên theoư ứ ẩ ượ ự ự ệ ả ấ ươ
dõi tình hình th c hi n m c, đi u ch nh nh n m c sai,m c l c h u.ự ệ ứ ề ỉ ữ ứ ứ ạ ậ
Đnh m c lao đng có vai trò quan tr ng. Nó là c s cho vi c thi t l p k ho ch lao đng,ị ứ ộ ọ ơ ở ệ ế ậ ế ạ ộ
quan lý lao đng, t ch c lao đng th c hi n vi c phân ph i theo lao đng m t cách h p lý.ộ ổ ứ ộ ự ệ ệ ố ộ ộ ợ
Đnh m c lao đng là c s đ thi t l p k ho ch lao đng.ị ứ ộ ơ ở ể ế ậ ế ạ ộ
Mu n l p k ho ch lao đng ng i ta ph i căn c vào nhi m v s n xu t c a năm k ho chố ậ ế ạ ộ ườ ả ứ ệ ụ ả ấ ủ ế ạ
hay nói cách khác là căn c s l ng s n ph m đc giao trong năm. Nh có m c lao đng choứ ố ượ ả ẩ ượ ớ ứ ọ
b c công vi c mà tính đc l ng lao đng ch t o s n ph m xác đnh đc s l ng lao đngướ ệ ượ ượ ộ ế ạ ả ẩ ị ượ ố ượ ộ
c n thi t, k t c u ngh và trình đ lành ngh c a h , phân b công nhân cho thích h p.ầ ế ế ấ ề ộ ề ủ ọ ổ ợ
Đnh m c lao đng là c s đ nâng cao năng su t lao đng: Vi c nâng cao năng su t laoị ứ ộ ơ ơ ể ấ ộ ệ ấ
đng ch y u so vi c áp d ng khoa h c k thu t tiên ti n nâng cao hi u su t s d ng máy mócộ ủ ế ệ ụ ọ ỹ ậ ế ệ ấ ử ụ
thi t b , nh ng con ng i v n là y u t quy t đnh đn năng su t lao đng. Thông qua công tácế ị ư ườ ẫ ế ố ế ị ế ấ ộ
đnh m c lao đng ta nghiên c u các y u t nh h ng đn s n xu t phát hi n và lo i b các thaoị ứ ộ ứ ế ố ả ưở ế ả ấ ệ ạ ỏ
tác, đng tác th a, c i ti n ph ng pháp s n xu t h p lý hóa n i làm vi c nh đó mà gi m đcộ ừ ả ế ươ ả ấ ợ ơ ệ ờ ả ượ
hao phí th i gian đ s n xu t ra s n ph m nâng cao năng su t lao đng. M t khác nh có đnh m cờ ể ả ấ ả ẩ ấ ộ ặ ờ ị ứ
lao đng m i bi t đc kh năng làm vi c c a t ng ng i phát hi n ra nh ng ng i có năng su tộ ớ ế ượ ả ệ ủ ừ ườ ệ ữ ườ ấ
cao nghiên c u ph ng pháp s n xu t tiên ti n c a h t đó áp d ng cho s n xu t. Đng th iứ ươ ả ấ ế ủ ọ ừ ụ ả ấ ồ ờ
nghiên c u thao tác s n xu t c a công nhân có năng su t lao đng th p giúp cho h ph n đu đtứ ả ấ ủ ấ ộ ấ ọ ấ ấ ạ
và v t m c.ượ ứ
Đnh m c lao đng là c s đ t ch c lao đng h p lý khoa h c.ị ứ ộ ơ ở ể ổ ứ ộ ợ ọ
Nh chúng ta đã bi t, quy lu t kinh t quan tr ng hàng đu là quy lu t ti t ki m th i gian.ư ế ậ ế ọ ầ ậ ế ệ ờ
Quy lu t này có liên quan tr c ti p đn t ch c lao đng khoa h c m t khác m t trong nh ngậ ự ế ế ổ ứ ộ ọ ặ ộ ữ
nnghieemj v quan tr ng c a t ch c lao đng khoa h c là ti t ki m th i gian làm vi c.ụ ọ ủ ổ ứ ộ ọ ế ệ ờ ệ
Nh ng hao phí c n thi t đ ch t o s n ph m phù h p v i ddieuf ki n t ch c và k thu tữ ầ ế ể ế ạ ả ẩ ợ ớ ệ ổ ứ ỹ ậ
nh t đnh đã đc th hi n trong các m c. Chính s th hi n đó đã làm cho đnh m c lao đng liênấ ị ượ ể ệ ứ ự ể ệ ị ứ ộ
quan ch t ch v i t ch c lao đng khoa h c.ặ ẽ ớ ổ ứ ộ ọ
Đnh m c lao đng các h ng t i xác đnh hao phí lao đng t i u và ph n đu ti t ki m th iị ứ ộ ướ ớ ị ộ ố ư ấ ấ ế ệ ờ
gian lai đng thì nó cáng nh h ng t i quá trình hoàn thi n t ch c lao đng khoa h c. Vi c tínhộ ả ưở ớ ệ ổ ứ ộ ọ ệ
th i gian hao phí đ hoàn thành công vi c v i nh ng ph ng án t ch c khác nhau s t o kh năngờ ể ệ ớ ữ ươ ổ ứ ẽ ạ ả
đánh giá khách quan và ch n đc ph ng án t i u nh t. C v m t s d ng lao đng và s d ngọ ượ ươ ố ư ấ ả ề ặ ử ụ ộ ử ụ
máy móc thi t b . Nh vi c xác đnh các m c lao đng b ng ph ng pháp khoa h c mà vi c tínhế ị ờ ệ ị ứ ộ ằ ươ ọ ệ
hao phí th i gian theo y u t giúp ta đánh giá đc m c đ h p lý c a lao đng hi n t i, phát hi nờ ế ố ượ ứ ộ ợ ủ ộ ệ ạ ệ
các thi u sót làm lãng phí th i gian c n có bi n pháp kh c ph c.ế ờ ầ ệ ắ ụ
M t khác, vi c áp d ng các m c lao đng đc xây d ng trong đi u ki n t ch c lao đngặ ệ ụ ứ ộ ượ ự ề ệ ổ ứ ộ
ti n b l i cho phép áp d ng r ng rãi nh ng kinh nghi m tiên ti n trong t ch c s n xu t và tế ộ ạ ụ ộ ữ ệ ế ổ ứ ả ấ ổ
ch c lao đng đi v i t t c công nhân và toàn xí nghi p. S nh h ng c a m c lao đng t i quáứ ộ ố ớ ấ ả ệ ự ả ưở ủ ứ ộ ớ
trình hoán thi n t ch c lao đng khoa h c còn th hi n ch kh i d y và khuy n khích s cệ ổ ứ ộ ọ ể ệ ở ỗ ơ ậ ế ự ố
g ng c a công nhân, k s , cán b k thu t ph n đu hoàn thành v t m c, đng viên h tìm t iắ ủ ỹ ư ộ ỹ ậ ấ ấ ượ ứ ộ ọ ớ
bi n pháp ti p t c hoàn thi n t ch c lao đng.ệ ế ụ ệ ổ ứ ộ
Vai trò c a đnh m c lao đng đi v i t ch c lao đng khoa h c còn đc th hi n rõ n iủ ị ứ ộ ố ớ ổ ứ ộ ọ ượ ể ệ ở ộ
dung phân công và hi p tác lao đng. Th t v y, đ th c hi n phân công lao d ng h p lý c n ph iệ ộ ậ ậ ể ự ệ ộ ợ ầ ả
bi t không ch là n i dung công vi c h p thành quá trình công ngh mà còn ph i bi t tính toán haoế ỉ ộ ệ ợ ệ ả ế
phí lao đng đ hoàn thành b c công vi c. Vi c xác đnh chính xác hao phí lao đng đ hoàn thànhộ ể ướ ệ ệ ị ộ ể
ch c năng ph c v s n xu t cho phép t ch c phân công lao đng theo ch c năng h p lý h n.ứ ụ ụ ả ấ ổ ứ ộ ứ ợ ơ
Câu 3: Phân lo i th i gian làm vi c?ạ ờ ệ
Có nhi u cách phân lo i th i gian làm vi c, thông th ng phân theo quá trình s n xu t, theoề ạ ờ ệ ườ ả ấ
công nhân và theo thi t b (s đ 2, 3, 4).ế ị ơ ồ
Câu 4: Phân chia quá trình s n xu t theo các m t công ngh và lao đngả ấ ặ ệ ộ
a. Phân chia theo công ngh :ệ
V m t công ngh , b c công vi c đc phân chia thành các giai đo n chuy n ti p và cácề ặ ệ ướ ệ ượ ạ ể ế
b c chuy n ti p.ướ ể ế
-Giai đo n chuy n ti p là b ph n đng nh t v công ngh c a b c công vi c, nó đcạ ể ế ộ ậ ồ ấ ề ệ ủ ướ ệ ượ
bi u th b ng s c đnh c a b m t gia công, d ng c và ch đ gia công. M t b c công vi c cóể ị ằ ự ố ị ủ ề ặ ụ ụ ế ộ ộ ướ ệ
th bao g m m t hay nhi u giai đo n chuy n ti p. Trong các b c công vi c t h p, giai đo nể ồ ộ ề ạ ể ế ướ ệ ổ ợ ạ
chuy n ti p đc bi u hi n b ng s c đnh v tính ch t c a đi t ng lao đng ho c ch đ làmể ế ượ ể ệ ằ ự ố ị ề ấ ủ ố ượ ộ ặ ế ộ
vi c c a thi t b .ệ ủ ế ị
Đc đi m c a giai đo n chuy n ti p trong t t c các b c công vi c, tr các b c công vi cặ ể ủ ạ ể ế ấ ả ướ ệ ừ ướ ệ
t h p, là đu có kh năng tách ra hoàn thành m t n i làm vi c riêng bi t. Trong lo i hình s nổ ợ ề ả ở ộ ơ ệ ệ ạ ả
xu t hàng kh i, m i b c công vi c th ng ch có m t giai đo n chuy n ti p, còn trong lo i hìnhấ ố ỗ ướ ệ ườ ỉ ộ ạ ể ế ạ
s n xu t hàng lo t nh và đn chi c, m i b c công vi c th ng bao g m m t s giai đo nả ấ ạ ỏ ơ ế ỗ ướ ệ ườ ồ ộ ố ạ
chuy n ti p.ể ế
-B c chuy n ti p là ph n vi c nh nhau l p đi l p l i trong giai đo n chuy n ti p.ướ ể ế ầ ệ ư ặ ặ ạ ạ ể ế
S phân chia b c công vi c thành giai đo n chuy n ti p và b c chuy n ti p là s phânự ướ ệ ạ ể ế ướ ể ế ự
chia trên giác đ s n xu t, theo s bi n đi c a đi t ng lao đng – t c là v m t công ngh .ộ ả ấ ự ế ổ ủ ố ượ ộ ứ ề ặ ệ
b. Phân chia theo lao đng:ộ
V m t lao đng, b c công vi c đc phân chia thành các thao tác, đng tác và c đng.ề ặ ộ ướ ệ ượ ộ ử ộ
-Thao tác là t h p các ho t đng c a công nhân nh m th c hi n m t m c đích nh t đnh vổ ợ ạ ộ ủ ằ ự ệ ộ ụ ấ ị ề
công ngh . Thao tác là b ph n c a b c công vi c đc đc tr ng b i tính m c đích.ệ ộ ậ ủ ướ ệ ượ ặ ư ở ụ
Tùy t ng m c đích nghiên c u mà có th phân chia các thao tác thành thao tác chính và thao tácừ ụ ứ ể
ph , ho c có nhóm các thao tác thành t h p các thao tác.ụ ặ ổ ợ
Các thao tác chính là nh ng thao tác làm di n ra s thay đi các tính ch t lý, hóa h c, hìnhữ ễ ự ổ ấ ọ
dáng, kích th c hay v trí không gian c a đi t ng lao đng, t c là th c hi n đc m c đích c aướ ị ủ ố ượ ộ ứ ự ệ ượ ụ ủ
quá trình công ngh . Còn các thao tác ph ch đm b o đi u ki n đ ti n hành các thao tác chính.ệ ụ ỉ ả ả ề ệ ể ế
Các thao tác có th đc nhóm theo hai cách. Cách th nh t là theo trình t công ngh đ th cể ượ ứ ấ ự ệ ể ự
hi n chúng. Cách th hai, các thao tác đc nhóm thành t h p không ph thu c vào trình t th cệ ứ ượ ổ ợ ụ ộ ự ự
hi n chúng, mà theo m t y u t gi ng nhau nào đó.ệ ộ ế ố ố
Thao tác l i đc phân chia ti p t c thành đng tác. Đng tác là m t b ph n c a thao tácạ ượ ế ụ ộ ộ ộ ộ ậ ủ
bi u th b ng nh ng c đng chân tay và thân th c a công nhân nh m l y đi hay di chuy n m tể ị ằ ữ ử ộ ể ủ ằ ấ ể ộ
v t nào đó.ậ
Các đng tác đc t o thành t các c đng. C đng là b ph n c a đng tác bi u th b ngộ ượ ạ ừ ử ộ ử ộ ộ ậ ủ ộ ể ị ằ
s thay đi m t l n v trí các b ph n c th c a công nhân.ự ổ ộ ầ ị ộ ậ ơ ể ủ
Nh v y, c đng là hành đng nh nh t c a con ng i, không th phân chia đc n a vàư ậ ử ộ ộ ỏ ấ ủ ườ ể ượ ữ
đc di n ra m t cách không gián đo n, không có s thay đi h ng. T t c các ho t đng c aượ ễ ộ ạ ự ổ ướ ấ ả ạ ộ ủ
con ng i đ đc c u thành t m t s nh t đnh các c đng c b n. Các k t qu nghiên c u choườ ể ượ ấ ừ ộ ố ấ ị ử ộ ơ ả ế ả ứ
th y có t t c 21 c đng c b n. Bao g m: 9 c đng ngón tay – bàn tay và cánh tay; 10 c đngấ ấ ả ử ộ ơ ả ồ ử ộ ử ộ
thân, 2 ch c năng nhìn.ứ
Câu 5: Kh o sát th i gian làm vi cả ờ ệ
M c đích chung c a vi c kh o sát:ụ ủ ệ ả
-Nghiên c u nh ng hao phí th i gian làm vi c th c t c a công nhân và thi t b trên c s đóứ ữ ờ ệ ự ế ủ ế ị ơ ở
phát hi n nh ng lãng phí th i gian và đ ra bi n pháp lo i tr nó.ệ ữ ờ ề ệ ạ ừ
-Nghiên c u nh ng ph ng pháp làm vi c và thao tác tiên ti n c a nh ng công nhân lànhứ ữ ươ ệ ế ủ ữ
ngh và nh ng ng i có phát minh sáng ki n c i ti n k thu t nh m ph bi n áp d ng r ng rãiề ữ ườ ế ả ế ỹ ậ ằ ổ ế ụ ộ
trong công nhân.
-Thu th p tài li u ban đu đ t ch c và b trí lao đng trong dây chuy n s n xu t cũng nhậ ệ ầ ể ổ ứ ố ộ ể ả ấ ư
n i làm vi c đc h p lý nh t.ơ ệ ượ ợ ấ
-Thu th p tài li u ban đu đ trên c s đó xác đnh n i dung công vi c và trình t th c hi nậ ệ ầ ể ơ ở ị ộ ệ ự ự ệ
công vi c đc h p lý nh tệ ượ ợ ấ
Tùy theo m c đích c a vi c kh o sát và cách ti n hành trong th c t t ch c lao đng cũngụ ủ ệ ả ế ự ế ổ ứ ộ
nh đnh m c k thu t lao đng ng i ta th ng dùng nh ng ph ng pháp nghiên c u hao phí th iư ị ứ ỹ ậ ộ ườ ườ ữ ươ ứ ờ
gian làm vi c sau đây:ệ
+ Ch p nh th i gian làm vi cụ ả ờ ệ
+ B m gi b c công vi cấ ờ ướ ệ
+ K t h p c ch p nh và b m giế ợ ả ụ ả ấ ờ
* Ch p nh th i gian làm vi c:ụ ả ờ ệ
Là ph ng pháp nghiên c u t t c các lo i hao phí th i gian làm vi c c a công nhân trongươ ứ ấ ả ạ ờ ệ ủ
m t th i gian nh t đnh. N u nghiên c u th i gian làm vi c c a công nhân trong m t ca làm vi cộ ờ ấ ị ế ứ ờ ệ ủ ộ ệ
g i là ch p nh ca làm vi c (hay ngày làm vi c), còn nghiên c u th i gian c n thi t đ công nhânọ ụ ả ệ ệ ứ ờ ầ ế ể
hoàn thành m t công vi c g i là ch p nh quá trình làm vi c.ộ ệ ọ ụ ả ệ
Ch p nh th i gian làm vi c có các hình th c:ụ ả ờ ệ ứ
-Ch p nh cá nhân: Nghiên c u toàn b vi c s d ng th i gian làm vi c c a m t công nhânụ ả ứ ộ ệ ử ụ ờ ệ ủ ộ
t i n i làm vi c trong su t ca làm vi c m t cách chi ti t.ạ ơ ệ ố ệ ộ ế
-T ch p nh ngày làm vi c: Do m i công nhân t ghi l i tình hình s d ng th i gian làmự ụ ả ệ ỗ ự ạ ử ụ ờ
vi c c a mình. Cách th c th c hi n nh ch p nh cá nhân ngày làm vi c. M c dù t ch p nhệ ủ ứ ự ệ ư ụ ả ệ ặ ự ụ ả
ngày làm vi c không đm b o tính khách quan và m c đ chính xác cao nh ng l i thu hút đông đoệ ả ả ứ ộ ư ạ ả
ng i lao đng có tác d ng tăng c ng k lu t lao đng.ườ ộ ụ ườ ỷ ậ ộ
* B m gi tr c công vi c:ấ ờ ướ ệ
B m gi là m t ph ng pháp quan sát đc bi t có s d ng đng h b m giây đ nghiên c uấ ờ ộ ươ ặ ệ ử ụ ồ ồ ấ ể ứ
th i gian hao phí khi th c hi n các b c công vi c ho c các thao tác, đng tác l p đi l p l i nhi uờ ự ệ ướ ệ ặ ộ ặ ặ ạ ề
l n, có chu k t i n i làm vi c.ầ ỳ ạ ơ ệ
Trong th c t có 2 cách b m gi khác nhau:ự ế ấ ờ
-B m gi liên t c (hay còn g i là b m gi theo th i gian hi n t i) là ph ng pháp theo dõiấ ờ ụ ọ ấ ờ ờ ệ ạ ươ
các thao tác n i ti p nhau theo trình t th c hi n các b c công vi c. B m gi liên t c th ng số ế ự ự ệ ướ ệ ấ ờ ụ ườ ử
d ng đng h b m gi hai kim. Tr ng h p nh ng thao tác có l ng th i gian l n h n 1’ có th sụ ồ ồ ấ ờ ườ ợ ữ ượ ờ ớ ơ ể ử
d ng đng h đeo tay có kim giây.ụ ồ ồ
-B m gi không liên t c (còn g i là b m gi ch n l c) là ph ng pháp b m gi t ng thaoấ ờ ụ ọ ấ ờ ọ ọ ươ ấ ờ ừ
tác cá bi t không ph thu c vào trình t th c hi n các thao tác đó trong b c công vi c. B m giệ ụ ộ ự ự ệ ướ ệ ấ ờ
ch n l c th ng s d ng đng h b m gi m t kim (đng h th thao).ọ ọ ườ ử ụ ồ ồ ấ ờ ộ ồ ồ ể
* M i quan h gi a b m gi và ch p nh:ố ệ ữ ấ ờ ụ ả