N©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó t¨ ng søc c¹ nh tranh – TrÇn M¹nh Hµ
1
Lời mở đầu
Trong tiến trình kinh tế hội nhâp, cạnh tranh cũng như đã và đang gia
nhập các tổ chức quốc tế và khu vực như APEC,AFTA, WTO. Việc nâng cao
chât lượng sản phẩm , hạ thấp giá thành sản xuất nâng cao năng lực cạnh
tranh là vấn đề sống còn của doanh nghiệp Việt Nam. Với chủ trương phát
triển nền kinh tế thị trường nhiều thành phần có sự quản lý nhà nước theo
định hướng Xã hội chủ nghĩa trong điều kiện “mở cửa” và “cạnh tranh” đòi
hỏi tất cả các đơn vị sản xuất kinh doanh phải quan tâm đến hai vấn đề cực kỳ
quan trọng đó là: Giá cả và chất lượng sản phẩm, hàng hoá, trong đó chất
lượng sản phẩm như là một yếu tố quyết định. Vậy phải làm thế nào để đảm
bảo và nâng cao chất lượng một cách kinh tế nhất để nâng cao sức cạnh tranh
cho sản phẩm ở các doanh nghiệp trong điều kiện nền kinh tế hiện nay?
Trong phạm vi giới hạn, cuốn đề án này chỉ xin được đề cập tới việc
nâng cao chất lượng sản phẩm của các doanh nghiệp trong nước. Nhằm làm
sáng tỏ hơn thực trạng và đưa ra một số giải pháp chính nhằm nâng cao chất
lượng sản phẩm để nâng cao sức cạnh tranh với các sản phẩm nước ngoài,
trong nước cũng như trên thị trường thế giới.
Kết cấu đề tài gồm có 3 phần:
I. Lý luận chung về chất lượng sản phẩm.
II. Phân tích chất lưọng sản phẩm trong các doanh nghiệp Việt Nam hiện
nay.
III. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng sức
cạnh tranh của hàng Việt Nam trong thị trường trong nước cũng như thị
trường Thế giới.
N©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó t¨ ng søc c¹ nh tranh – TrÇn M¹nh Hµ
2
Phần I
Lý luận chung về chất lượng sản phẩm
I. Tổng quan về chất lượng sản phẩm
1. Khái niệm về chất lượng sản phẩm
Theo quan điểm triết học của Mác thì chất lượng sản phẩm là mức độ,
thước đo biểu thi giá trị sử dụng của nó. Giá trị sử dụng của một sản phẩm
làm nên tính hữu ích của sản phẩm đó và nó chính là chất lượng của sản
phẩm.
Theo giáo sư Ishikawa chuyên gia về chất lượng của Nhật Bản cho
rằng: "Chất lượng là sự thoả mãn nhu cầu thị trường với chi phí thấp nhất
".(Quản lý chất lượng theo phương pháp Nhật.Kaoru Ixikaoa. NXB KH_KT
1990)
Theo Feigenbaum: "chất lượng sản phẩm là tập hợp các đặc tính kỹ
thuật công nghệ và vận hành của sản phẩm, nhờ chúng mà sản phẩm đáp ứng
được các yêu cầu của người tiêu dùng khi sử dụng sản phẩm". (Quản lý chất
lượng đồng bộ. John.S.Oakard NXBTK 1994).
Còn Juran thì định nghĩa chất lượng sản phẩm đơn giản, ngắn gọn:
"Chất lượng là sự phù hợp với sử dụng, với công dụng". (Quản lý chất lượng
đồng bộ. John.S.Oakard NXBTK 1994). Phần lớn các chuyên gia về chất
lượng trong nền kinh tế thị trường coi chất lượng sản phẩm là sự phù hợp với
nhu cầu hay mục đích sử dụng của người tiêu dùng.
Theo quan điểm chất lượng hướng theo công nghệ thì: chất lượng sản
phẩm là tổng tính chất đặc trưng của sản phẩm thể hiện ở mức độ thoả mãn
những yêu cầu định trước cho nó trong những điều kiện xác định về kinh tế,
kỹ thuật, xã hội.
N©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó t¨ ng søc c¹ nh tranh – TrÇn M¹nh Hµ
3
Chất lượng sản phẩm là một hệ thống đặc trưng nội tại của sản phẩm
được xác định bằng những thông số có thể đo được hoặc so sánh được.
Những thông số này lấy ngay trong sản phẩm hoặc giá trị sử dụng của nó.
Chất lượng sản phẩm là tập hợp những tính chất của sản phẩm có khả
năng thoả mãn được những nhu cầu phù hợp với công dụng của sản phẩm đó.
chất lượng sản phẩm là sự phù hợp với các tiêu chuẩn hoặc tiêu chuẩn kỹ
thuật.
Như quan điểm này chất lượng sản phẩm được quy định bởi đặc tính
nội tại của sản phẩm, không phụ thuộc vào yếu tố bên ngoài. (Quản trị chất
lượng . GS Nguyễn Quang Toản NXBTK 1995)
Phù hợp với công dụng sản phẩm theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN
5814:1994 thì: "Chất lượng là tập hợp các đặc tính một thực thể (đối tượng)
tạo cho thực thể (đối tượng) có khả năng thoả mãn những nhu cầu đã nêu ra
hoặc tiềm ẩn".
Để phát huy mặt tích cực và khắc phục những hạn chế của các quan
điểm trên, tổ chức tiêu chuẩn chất lượng quốc tế ISO (Intenational for
Standard Organization) đã đưa ra khái niệm ISO cho rằng: "chất lượng sản
phẩm, dịch vụ là tổng thể các chỉ tiêu, những đặc trưng của sản phẩm, thể
hiện được sự thoả mãn nhu cầu trong những điều kiện tiêu dùng xác định".
(Quản trị chất lượng trong doanh nghiệp theo TCVN ISO 9000. PTS Nguyễn
thị Định - NXBTK)
Đây có thể nói là một khái niệm hiện đại về chất lượng sản phẩm, được
chấp nhận và sử dụng rộng rãi nhất.
2. Những chỉ tiêu đánh giá chất lượng sản phẩm
Chất lưọng sản phẩm được đánh giá qua một hệ thống các chỉ tiêu cụ
thể. Những chỉ tiêu chất lượng đó chính là các thông số kinh tế - kỹ thuật và
các đặc tính riêng có của sản phẩm phản ánh tính hữu ích của nó. Những đặc
tính này gồm có:
N©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó t¨ ng søc c¹ nh tranh – TrÇn M¹nh Hµ
4
+ Tính năng tác dụng của sản phẩm
+ Các tính chất cơ, lý, hoá như kích thước, kết cấu, thành phần cấu tạo
+ Các chỉ tiêu thẩm mỹ của sản phẩm
+ Tuổi thọ
+ Độ tin cậy
+ Độ an toàn của sản phẩm
+ Chỉ tiêu gây ô nhiễm môi trường
+ Tính dễ sử dụng
+ Tính dễ vận chuyển, bảo quản
+ Dễ phân phối
+ Dễ sửa chữa
+ Tiết kiệm tiêu hao nguyên liệu, năng lượng
+ Chi phí, giá cả
Các chỉ tiêu này không tồn tại độc lập tách rời mà có mối liên hệ chặt
chẽ với nhau. mỗi loại sản phẩm cụ thể sẽ có những chỉ tiêu mang tính trội và
quan trọng hơn những chỉ tiêu khác. Mỗi doanh nghiệp phải lựa chọn và
quyết định những chỉ tiêu quan trọng nhất làm cho sản phẩm của mình mang
sắc thái riêng phân biệt với sản phẩm đồng loại khác trên thị trường. Ngoài ra
các chỉ tiêu an toàn đối với người sử dụng và xã hội, môi trường ngày càng
quan trọng và trở thành bắt buộc đối với các doanh nghiệp. Đặc biệt là đối với
những sản phẩm có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ và cuộc sống của con
người.
3. Những nhân tố tạo nên chất lượng sản phẩm.
Chất lượng sản phẩm được tạo nên từ nhiều yếu tố, nhiều điều kiện
trong chu kỳ sống của sản phẩm PLC (Product Life Cycle). Nó được hình
thành từ khi xây dựng phương án sản phẩm, thiết kế, lập kế hoạch, chuẩn bị
sản xuất, sản xuất, phân phối và tiêu dùng. Nói khác đi thì chất lượng sản
phẩm được hình thành trong suốt quá trình sản xuất kinh doanh, hoạt động
của một doanh nghiệp, một tổ chức do nhiều yếu tố quyết định như
N©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó t¨ ng søc c¹ nh tranh – TrÇn M¹nh Hµ
5
+ Chất lượng máy móc thiết bị sử dụng trong quá trình sản xuất
+ Chất lượng lao động
+ Chất lượng Marketing
+ Chất lượng nguyên vật liệu
+ Chất lượng quản lý
+ Chất lượng cung ứng...
Như vậy chất lượng không phải chỉ là thuộc tính của sản phẩm hàng
hoá mà ta vẫn thường nghĩ. Chất lượng có thể áp dụng cho mọi thực thể đó là
chất lượng sản phẩm, chất lượn của một hoạt động, chất lượng của một của
một doanh nghiệp...
Từ đó chúng ta thấy rằng chất lượng sản phẩm được cấu thành từ rất
nhiều các nhân tố và các nhân tố này đều có vai trò quan trọng ảnh hưởng tới
chất lượng sản phẩm, chúng ta có thể thấy rõ hơn qua chuỗi giá trị (The value
chain)
Cơ sở hạ tầng của công ty
Nguồn nhân lực
Phát triển công nghệ
Cung ứng
Hậu cần
nội bộ
Sản xuất
Hậu cần
bên ngoài
Marketing
và bán
hàng
Dịch vụ
4. Những nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm
Có hai nhóm nhân tố chính ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm đó là:
+ Nhóm nhân tố bên trong
Giá trị
gia
ă