SỞ GD&ĐT QUẢNG TRỊ KỲ THI CHỌN HSG VĂN HÓA LỚP 10
TRƯỜNG PHỔ THÔNG DTNT TỈNH Khóa thi ngày 11 tháng 4 năm 2024
Môn thi: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề
Câu 1. (8,0 điểm)
Lâm Tắc Từ, một vị quan thời nhà Thanh từng nói:
Biển rộng mênh mông, không bờ, không bến, không có giới hạn là bởi nó không cự
tuyệt bất kì một giọt nước nào. Núi có thể đứng cao sừng sững vạn trượng là bởi nó không
từ chối dẫu chỉ một hòn đá nhỏ.
Suy nghĩ của anh/ chị về câu nói trên?
Câu 2. (12 điểm)
K. Pauxtopxki cho rằng:
Chỉ có người nào nói được với mọi người những điều mới mẻ, có ý nghĩa và thú vị,
nhìn thấy những gì mà người khác không nhận ra, người đó mới có thể là nhà văn.
Bằng trải nghiệm văn học, anh/chị hãy làm sáng tỏ nhận định trên.
-----------------------------HẾT-----------------------------
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh: ………………………… Số báo danh: ……………….
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
(Đề có 01 trang)
SỞ GD&ĐT QUẢNG TRỊ KỲ THI CHỌN HSG VĂN HÓA LỚP 10
TRƯỜNG PHỔ THÔNG DTNT TỈNH NĂM HỌC 2023 - 2024
HƯỚNG DẪN CHẤM
Môn: Ngữ văn
Khóa thi ngày 11 tháng 4 năm 2024
(Hướng dẫn chấm gồm 03 trang)
I. HƯỚNG DẪN CHUNG
- Hướng dẫn chấm được xây dựng theo hướng đánh giá năng lực. Giám khảo cần chủ
động nắm bắt nội dung trình bày của thí sinh để đánh giá bài làm một cách tổng quát.
- Cần linh hoạt khi vận dụng hướng dẫn chấm. Phát hiện và trân trọng những bài làm
thể hiện tính sáng tạo, tư duy độc lập. Nếu học sinh làm bài theo cách riêng (không có trong
Hướng dẫn chấm) nhưng đáp ứng yêu cầu của đề văn và có sức thuyết phục vẫn được chấp
nhận.
- Tổng điểm toàn bài là 20.0 điểm, điểm lẻ tính đến 0.25 điểm.
II. HƯỚNG DẪN CỤ THỂ
Câu
Nội dung chính cần đạt
Điểm
1
Lâm Tắc Từ, một vị quan thời nhà Thanh từng nói:
Biển rộng mênh mông, không bờ, không bến, không có giới hạn là bởi nó
không cự tuyệt bất kì một giọt nước nào. Núi có thể đứng cao sừng sững vạn
trượng là bởi nó không từ chối dẫu chỉ một hòn đá nhỏ.
Suy nghĩ của anh/ chị về câu nói trên?
8,0
I. Yêu cầu vềkĩ năng
– Có kĩ năng viết bài văn nghị luận xã hội, biết huy động các kiến thức sách
vở, kiến thức đời sống và những trải nghiệm của riêng mình để làm bài.
– Vận dụng các thao tác lập luận phù hợp, lí lẽ xác đáng, trình bày khoa học,
diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
II. Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có nhiều cách trình bày khác nhau,
songcần đạt được những nội dung cơ bản sau:
1. Giải thích
– Hình ảnh biển rộng mênh mông, núi cao sừng sững là hình ảnh thiên nhiên
mang vẻ đẹp kì vĩ, tráng lệ.
– Không cự tuyệt một giọt nước nhỏ, không từ chối một hòn đánhỏ có nghĩa
là sẵn sàng đón nhận tất cả mọi nhứ dù là nhỏ bé, bình thường nhất. Điều
này gợi liên tưởng đến một tâm hồn rộng mở.
=> Câu nói trên mượn quy luật của tự nhiên để ngụ ý khuyên răn con người
rằng: Nếu biết sống bao dung, nhân hậu thì con người sẽ làm được việc lớn,
trở nên vĩ đại.
2,0
2. Bình luận và chứng minh
– Bao dung là sự hiểu biết của một nhân cách cao đẹp, thể hiện một tâm hồn
rộng mở, giàu lòng yêu thương.
– Lòng bao dung sẽ cảm hoá được lỗi lầm, là động lực thúc đẩy,khuyến
khích họ nhận ra sai lầm và sửa chữa.
– Không ai là không phạm sai lầm. Vì vậy khi ta bao dung với người khác
cũng chính là là ta đang chuẩn bị cho mình “một lối đi về”. Bởi cũng sẽ đến
lượt ta sa ngã, phạm lỗi lầm. Ai sẽ tha thứ cho ta nếu ta không từng biết tha
4,0
thứ?
– Những người biết bao dung, vị tha sẽ luôn cảm thấy tâm hồn an yên, thanh
thản; nhận được tình yêu thương, sự kính trọng của mọi người.
– Nếu sống ích kỉ, bảo thủ thì con người trở nên nhỏ bé, tầm thường….
(HS lấy dẫn chứng trong thực tế để chứng minh)
3. Mở rộng, nâng cao vấn đề:
– Bao dung, vị tha là điều vô cùng quan trọng và cần thiết trong cuộc sống.
Nhưng bao dung không đồng nghĩa với việc chấp nhận, dung túng cho cái
xấu, cái ác lộng hành. Vì như thế sẽ rất nguy hiểm đối với xã hội.
– Phê phán những kẻ còn sống ích kỉ, bảo thủ,…
1,0
4. Bài học
– Phải sống nhân hậu, mở lòng với tất cả mọi người.
– Rộng lượng, tha thứ lỗi lầm cho người khác và cho cả chính bản thân
mình…
1,0
2
K. Pauxtopxki cho rằng:
Chỉ có người nào nói được với mọi người những điều mới mẻ, có ý nghĩa và
thú vị, nhìn thấy những gì mà người khác không nhận ra, người đó mới có
thể là nhà văn.
Bằng trải nghiệm văn học, anh/chị hãy làm sáng tỏ nhận định trên.
12,0
I. Yêu cầu vềkĩ năng
– Có kĩ năng viết bài văn nghị luận văn học, biết huy động các kiến thức lí
luận, kiến thức về tác giả, tác phẩm để làm bài.
– Vận dụng các thao tác lập luận phù hợp, lí lẽ xác đáng, trình bày khoa học,
diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
II. Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có nhiều cách trình bày khác nhau, song
cần đạt được những nội dung cơ bản sau:
1. Giải thích
– Những điều mới mẻ, có ý nghĩa và thú vị là vấn đề tư tưởng đọc đáo, sâu
sắc, có giá trị nhân sinh lớn lao,… được thể hiện qua những hình thức nghệ
thuật độc đáo.
– Nhìn thấy những gì mà người khác không nhận ra là cái nhìn cuộc sống
mang tính khám phá và phát hiện của nhà văn.
=> Ý kiến của Pauxtopxkilà một định nghĩa về nhà văn với phong cách
nghệ thuật độc đáo.
1,5
2. Bình luận
Nhà văn cần phải có phong cách nghệ thuật độc đáo là bởi vì:
– Nghệ thuật là lĩnh vực của cái độc đáo. Vì vậy nó đòi hỏi người sáng tác
phải có phong cách nổi bật, tức là có nét gì đó rất riêng, mới lạ thể hiện
trong tác phẩm. Nhà văn phải là những người biết đào sâu, biết tìm tòi, khơi
những nguồn chưa ai khơi và sáng tạo những gì chưa có (Nam Cao).
– Văn học lấy chất liệu từ cuộc sống. Hiện thực cuộc sống luôn là mảnh đất
màu mỡ để nhà văn không ngừng sáng tạo. Nhưng cuộc sống dẫu đa dạng,
phong phú vẫn có giới hạn. Vì vậy, có khi viết về một đề đề tài cũ nhưng
nhà văn phải có cái nhìn khám phá những điều mới mẻ, thú vị mà người đọc
không nhận ra. Có như vậy tác phẩm mới có giá trị và khơi gợi được hứng
thú ở người đọc.
3,0
– Hơn nữa, phong cách nghệ thuật là yếu tố góp phần tạo nên sự phát triển
đa dạng, phong phú cho văn học; là một tiêu chí để đánh giá chính xác vai
trò cũng như vị trí của nhà văn trên văn đàn. Bởi chỉ những nhà văn thực
thụ, có tài năng và tâm huyết mới tạo nên cho mình những phong cách nghệ
thuật độc đáo. Phong cách nghệ thuật của nhà văn được biểu hiện qua tác
phẩm cả về nội dung lẫn hình thức.Tác phẩm ấy bao giờ cũng thể hiện cách
nhìn nhận, khám phá đầy mới lạ, độc đáo về cuộc sống; hướng đến những
nội dung, chủ đề mới; mang một giọng điệu riêng và có những sáng tạo nghệ
thuật độc đáo,..
3. Chứng minh: Thí sinh có thể lựa chọn phân tích một số tác phẩm mà
mình yêu thích; song trong quá trình phân tích, bình giá cần chú ý những
điểm sau để làm sáng rõ vấn đề đặt ra trong đề bài:
– Quá tác phẩm ấy, tác giả đã mang đến những cái nhìn, phát hiện mới mẻ gì
về hiện thực cuộc sống?
– Tác phẩm ấy đã gửi gắm đến bạn đọc những tư tưởng gì mới mẻ, sâu sắc?
– Tác giả đã chuyển tải bức thông điệp của mình bằng những hình thức nghệ
thuật độc đáo như thế nào?
– Từ đó đánh giá về tác phẩm và khái quát phong cách nghệ thuật của tác
giả.
6,0
4. Đánh giá, mở rộng, nâng cao
– Đây là ý kiến đúng đắn, giúp ta thấy được tầm quan trọng của cá tính sáng
tạo, phong cách nghệ thuật của nhà văn trong quá trình sáng tác.
– Nhận định đã đặt ra yêu cầu đối với người sáng tác và người tiếp nhận:
+ Với người sáng tác: phải sống sâu sắc, có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, trí
tưởng tượng phong phú và có tài năng nghệ thuật độc đáo.
+ Với người tiếp nhận: phải biết trân trọng những đóng góp mới mẻ, giá trị
của nhà văn qua tác phẩm.
1,5
TỔNG
ĐIỂM TOÀN BÀI
20,0
Lưu ý:
– Giám khảo phải đánh giá chính xác bài làm của học sinh, tránh đếm ý cho điểm.
Vận dụng linh hoạt Hướng dẫn chấm, sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lí, khuyến
khích những bài viết cảm xúc, sáng tạo.
– Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách nhưng nếu đáp ứng những yêu cầu cơ bản
của đề, diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.
-----------------------------------HẾT-----------------------------------
Ký bởi: Nguyễn Thị Mỹ
Thời gian ký: 14/04/2024 09:33:04