ĐIỀU TRỊ ĐAU DO UNG THƯ
(PHẦN 2)
4. NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ ĐAU BẰNG THUỐC
- Bước đầu tiên là nắm bắt được bệnh sử chi tiết, khám xét bệnh nhân cẩn
thận để xác định nguồn gốc của đau, mức độ đau
+ Do ung thư gây ra, hoặc có liên quan đến ung thư, do điều trị ung
thư hay do những rối loạn khác.
+ Do bộ phận nhận cảm đau, do bệnh thần kinh hoặc do cả hai
- Điều trị bắt đầu bằng giải thích tỉ mỉ và thực hiện các phương pháp kết
hợp thể chất với tâm lý người bệnh. Các phương pháp điều trị có dùng thuốc và
không dùng thuốc.
- Dùng thuốc có tác dụng giảm đau do ung thư phải được dùng đúng liều,
đúng khoảng thời gian
+ Đường uống là đường được ưa chuộng hơn cả khi dùng các thuốc
giảm đau, bao gồm morphine
+ Đối với đau kéo dài, thuốc nên được dùng đều đặn theo từng
khoảng thời khoảng thời gian và không phải nhất thiết chỉ dùng khi cần.
Bảng 1: Liều thuốc tương dương so với 10mg Morphine loại tiêm
Tên thuốc Liều
thuốc (mg)
Tiêm
thuốc (mg)
Th
ời gian
uống (giờ)
Codeine* 180 60 3-4
Meperidine
(Demerol) 300 100 3
Morphine 45 10 3-4
Morphine (time-
release) (MS Contin) 90-120 8-12
Hydrocodone
(Vicodin, etc) 30 10 3-4
Oxycodone
(Percodan, etc) 30 10 3-4
Oxycodone (time-
release) (Oxycontin) 60 8-12
Methadone
(Dolophine) 20 10 6-8
Hydromorphone
(Dilaudid) 7,5 1,5 3-4
Levorphanol
(Levodromoran) 4 2 6-8
Oxymorphone
(Numorphan) 1 1 3-4
(* không được dùng liều cao vì gây nhiều tác dụng phụ)
- Điều trị chống đau theo bậc thang: trừ khi bệnh nhân đau nặng, điều trị
ban đầu thường dùng những thuốc không có opioid và điều chỉnh liều, nếu cần
thiết có thể tăng đến liều lớn nhất.
+ Nếu dùng thuốc không có opioid không đủ để giảm đau lâu hơn
được khi có nên sử dụng 1 thuốc có opioid kết hợp với thuốc không có opioid.
+ Nếu khi dùng một thuốc có opioid cho trường hợp đau nhẹ đến đau
vừa (ví dụ: Codein) không đủ để giảm đau trong thơi gian dài hơn, nên dùng một
thuốc có opioid dùng cho trường hợp đau vừa đến đau nặng thay thế (ví dụ:
Morphine)
Hình 2: Ba bậc thang của thuốc giảm đau
- Đối với từng cá thể: liều đúng là liều có tác dụng giảm đau. Liều uống
morphine có thể trong phạm vi ít nhất là 5mg đến liều lớn nhất 1.000mg
- Các thuốc dùng cho điều trị hỗ trợ nên được dùng đúng chỉ định, có tác
dụng hiệp đồng với thuốc giảm đau hay tác dụng đối ngược. Ví dụ như thuốc an
thần Seduxen tác làm tăng tác dụng thuốc giảm đau loại không phải steroid. Ngoài