Đề tài:Gía trị gia tăng trong sản xuất công nghiệp điện tử ở Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG ---------o0o---------

Công trình tham dự Cuộc thi

“Sinh viên nghiên cứu khoa học trƣờng Đại học Ngoại Thƣơng 2009”

Tên công trình: Gía trị gia tăng trong sản xuất công nghiệp điện tử ở Việt Nam

Thuộc nhóm ngành: XH1a

Họ và tên sinh viên: Phạm Thùy Yên Nam/Nữ: Nữ Dân tộc: Kinh

Lớp: Anh 8 – Kinh tế đối ngoại Khoá: 45 Khoa: Tài Chính Ngân Hàng

Họ và tên sinh viên: Lê Thảo Huyền Nam/Nữ: Nam Dân tộc: Kinh

Lớp: Nhật 1 - TCNHA Khoá: 45 Khoa: Tài Chính Ngân Hàng

Họ và tên người hướng dẫn: TS. Nguyễn Đình Thọ

MỤC LỤC

Lời mở đầu ............................................................................................................ 4 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................... 4 2. Phạm vi nghiên cứu ...................................................................................... 5 3. Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................... 5 4. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................. 5 5. Phạm vi nghiên cứu ...................................................................................... 5 6. Kết quả nghiên cứu dự kiến ......................................................................... 5 7. Kết cấu của đề tài ......................................................................................... 5 Chƣơng 1: Lý luận chung về ngành công nghiệp điện tử ................................ 6 1. Khái niệm về mạng lƣới sản xuất toàn cầu: ............................................... 6 2. Đặc điểm của mạng lƣới sản xuất toàn cầu: ............................................. 7

3. Quá trình hình thành và hoạt động của các mạng lƣới sản xuất điện tử toàn cầu ở Đông Nam Á: .................................................................................. 8 3.1. Các mạng lƣới sản xuất điện tử của Mỹ ở Đông Nam Á:................... 9 3.2. Các mạng lƣới sản xuất điện tử của Nhật Bản ở Đông Nam Á: ...... 11 3.3. Quá trình chuyển dịch cứ điểm sản xuất trong nội bộ vùng Đông Á .. 16 3.4. Vị thế của Việt Nam ............................................................................. 19 4. Kinh nghiệm của một số nƣớc có nền công nghiệp điện tử phát triển .. 20 4.1. Kinh nghiệm của Thái Lan .................................................................. 20 4.2. Kinh nghiệm của Malaysia .................................................................. 23

Chƣơng 2: Thực trạng công nghiệp điện tử Việt Nam trƣớc và sau khi gia nhập WTO .......................................................................................................... 26

http://svnckh.com.vn 2

1. Tình hình sản xuất và xuất nhập khẩu ngành công nghiệp điện tử Việt Nam (giai đoạn 2002 – đầu 2009) .................................................................. 26 1.1.Giai đoạn tiền WTO .............................................................................. 26 1.2.Giai đoạn hậu WTO (từ năm 2006 tới nay) ........................................ 37 2. Thuận lợi và khó khăn đối với ngành công nghiệp điện tử Việt Nam ... 47 2.1.Thuận lợi đối với ngành công nghiệp điện tử Việt Nam ................... 47

2.2.Những khó khăn và hạn chế đối với ngành công nghiệp điện tử Việt Nam ............................................................................................................... 53

http://svnckh.com.vn 3

Chƣơng 3 : Giải pháp phát triển công nghiệp điện tử ở Việt Nam trong thời gian tới ................................................................................................................. 60 1. Quan điểm và định hƣớng phát triển ....................................................... 60 1.1. Quan điểm phát triển ........................................................................... 60 1.2. Mục tiêu phát triển ............................................................................... 61 1.3. Định hƣớng phát triển ......................................................................... 62 2. Giải pháp phát triển ................................................................................... 64 2.1. Phát triển nguồn nhân lực ................................................................... 64 2.2. Giải pháp về công nghệ ........................................................................ 66 2.3. Giải pháp phát triển nghành công nghiệp phụ trợ. .......................... 68 2.4. Giai pháp về chính sách ....................................................................... 72 Kết luận ............................................................................................................... 75

Lời mở đầu

1. Tính cấp thiết của đề tài

Bước vào năm 2009, các doanh nghiệp công nghiệp điện tử của Việt Nam đang đối mặt với cả hai khó khăn lớn cùng lúc: cam kết cắt giảm thuế nhập khẩu mức tối đa theo hiệp định tự do theo ngành (theo cam kết WTO) và cam kết mở cửa thị trường bán lẻ, phân phối. Theo đó, sẽ bãi bỏ trợ cấp với hàng thay thế nhập khẩu, bãi bỏ trợ cấp xuất khẩu, bãi bỏ các ưu đãi về thuế thu nhập DN. Riêng cam kết chung quy định, giảm mức thuế nhập khẩu bình quân của sản phẩm công nghiệp từ 16,1% xuống 12,6% trong vòng 5-7 năm; cắt giảm ngay đối với các mặt hàng đang có thuế suất cao trên 20% và 30%, trong đó gồm nhiều loại máy móc, thiết bị điện, điện tử. Những yếu tố trên sẽ tác động tích cực, thúc đẩy DN trong nước huy động mọi nguồn lực, thay đổi công nghệ và tăng sức cạnh tranh.

Theo một thống kê khác từ Bộ Công Thương, cơ cấu công nghiệp chế biến trong công nghiệp điện tử trong nước chưa đạt 5%. Do vậy, trong tổng số doanh thu gần 3 tỉ đô la Mỹ do ngành công nghiệp này mang lại, xuất khẩu đạt trên 2 tỉ đô la Mỹ nhưng 95 - 98% doanh thu xuất khẩu thuộc về các doanh nghiệp vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài - vốn chỉ chiếm 1/3 trong số 300 doanh nghiệp sản xuất điện tử ở Việt Nam. Còn các sản phẩm điện tử của Việt Nam dù xuất khẩu với số lượng lớn nhưng giá trị gia tăng lại rất thấp.

http://svnckh.com.vn 4

Với mục tiêu trở thành nước công nghiệp vào năm 2020, Việt Nam cần phải xây dựng những ngành sản xuất công nghiệp bền vững và phát triển. Một trong những ngành sản xuất công nghiệp sẽ chiếm vị trí then chốt đó là công nghiệp điện tử. Để từng bước xây dựng ngành công nghiệp điện tử phát triển. Với mục tiêu tìm hiểu thực trạng và đưa ra những giải pháp hiệu quả nhằm góp phần gia tăng giá trị của ngành công nghiệp điện tử. Chúng tôi quyết định lựa chọn và nghiên cứu đề tài - „‟ Gía trị gia tăng trong sản xuất công nghiệp điện tử ở Việt Nam’’ với mong muốn từ những khó khăn trong thực trạng sản xuất hàng điện tử từ đó tìm ra những giải pháp hiệu quả nhằm góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp điện tử ngày càng phát triển.

2. Phạm vi nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu các doanh nghiệp công nghiệp điện tử ở Việt Nam trong đó bao gồm cả các doanh nghiệp tư nhân có vốn đầu tư của Việt Nam, các doanh nghiệp liên doanh có vốn đầu tư nước ngoài và các doanh nghiệp nhà nước.

3. Mục tiêu nghiên cứu

Thông qua những số liệu từ báo cáo thông kê của Bộ Công Thương và của International business strategies tác giả đi sâu vào phân tích những yếu kém của công nghiệp điện tử Việt Nam từ đó tìm ra những giải pháp đối với các cơ quan quản lý nhà nước, các doanh nghiệp hoạt động sản xuất và các hiệp hội doanh nghiệp.

4. Phƣơng pháp nghiên cứu

Tác giả sử dụng phương pháp thống kê và so sánh với các ngành sản xuất công nghiệp khác, so sánh với nền công nghiệp điện tử của các quốc gia trong khu vực và trên thế giới để tìm ra những giải pháp phát triển cho con đường của công nghiệp sản xuất điện tử ở Việt Nam.

5. Phạm vi nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu tình hình của các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp điện tử ở Việt Nam trong giai đoạn 2004- 2008, và đưa ra những giải pháp dự kiến để phát triển đến năm 2020.

6. Kết quả nghiên cứu dự kiến

Đưa ra những giải pháp để xây dựng ngành công nghiệp điện tử trở thành một trong những ngành then chốt với tổng kim ngạch lớn trong sản xuất công nghiệp ở Việt Nam trên những điều kiện từ nguồn nhân lực, nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước.

7. Kết cấu của đề tài

Chƣơng 1 :Lý luận chung về ngành công nghiệp điện tử

http://svnckh.com.vn 5

Chƣơng 2 : Thực trạng sản xuất công nghiệp điện tử ở Việt Nam Chƣơng 3 : Giải pháp phát triển công nghiệp điện tử ở Việt Nam trong thời gian tới

Chƣơng 1: Lý luận chung về ngành công

nghiệp điện tử

1. Khái niệm về mạng lƣới sản xuất toàn cầu:

Khái niệm mạng lưới sản xuất toàn cầu lần đầu tiên được các học giả Mỹ

đưa ra tại Hội nghị bàn tròn Berkeley về kinh tế quốc tế (BRIE) khi thực hiện

chương trình nghiên cứu sự phát triển kinh tế Đông Á, theo đó mạng lưới sản

xuất quốc tế toàn cầu là một kiểu cơ cấu phân chia chi nhánh quốc tế trong nội

bộ công ty do các công ty đa quốc gia tạo ra bằng đầu tư trực tiếp nước ngoài

(FDI) và chủ yếu phản ánh sự phân phối về mặt không gian, cơ cấu và các quan

hệ qua lại giữa chi nhánh của các công ty đa quốc gia. Các công ty đa quốc gia

có thế mạnh về sự phân chia dây chuyền định giá, đó là, sản xuất bán thành

phẩm ở một nơi, giao hàng ở nơi khác và gia tăng giá trị nhất định ở đó. Thông

qua đầu tư trực tiếp nước ngoài, mỗi phần của quá trình sản xuất được đặt ở các

nước khác nhau tuỳ thuộc vào đặc điểm khác nhau của từng khu vực. Hầu hết

các thành phẩm được lắp ráp cuối cùng sẽ được giao đến các nước khác chứ

không phải ở những khu vực như vậy. Kiểu mạng lưới sản xuất này đảm bảo cho

sự hội nhập của kinh tế khu vực và sự phát triển của nền kinh tế hướng vào xuất

khẩu do tất cả các nước đều có lợi từ lợi thế cạnh tranh dựa vào phân công lao

động. Dĩ nhiên là tiến bộ hội nhập và việc dựa vào thị trường thứ ba để xuất khẩu

như vậy cũng phải gánh chịu một số phí tổn.

Theo quan điểm của Dieter Ernst, khái niệm mạng lưới sản xuất toàn cầu

cố gắng phổ biến rộng hơn và có các hình thức sản xuất quốc tế hệ thống hơn và

phân mắt xích định giá thành nhiều công đoạn có thể có hoặc không đòi hỏi sự

http://svnckh.com.vn 6

bố trí công bằng. Khi sử dụng khái niệm này, chúng ta có thể phân tích cẩn thận

chiến lược toàn cầu hoá của các công ty, ví dụ như sắp đặt phần nào mắt xích

định giá ở đâu. Các công ty phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài tới mức độ nào,

điểm ưu việt của mạng lưới sản xuất liên công ty so với sản xuất trong nội bộ là

gì, việc kiểm soát những giao dịch này được tập trung hoá hay đa dạng hoá tới

mức nào, những bộ phận cấu thành khác nhau của mạng lưới sản xuất toàn cầu

này liên kết với nhau thế nào.

2. Đặc điểm của mạng lƣới sản xuất toàn cầu:

a. Sự mở rộng các hoạt động sản xuất ở các vị trí địa lý khác nhau:

Mạng lưới sản xuất toàn cầu bao gồm toàn bộ các phần của khâu định giá,

không chỉ là khâu sản xuất. Một mạng lưới sản xuất toàn cầu không chỉ bao gồm

các giao dịch nội bộ công ty mà còn có cả các hình thức hợp tác: Nó liên kết các

chi nhánh, các công ty con, các liên doanh của các công ty hàng đầu với các nhà

thầu phụ, các nhà cung ứng, các nhà cung cấp dịch vụ và các đối tác trong liên

minh chiến lược với nhau…Mục tiêu chính của các mạng lưới này là cung cấp

các nguồn lực, năng lực và tri thức để các công ty dẫn đầu khoanh vùng một

cách nhanh chóng nhờ đó tăng thêm năng lực cho công ty.

b. Tính không đối xứng về vai trò của các công ty đứng đầu và các công ty con:

Các công ty dẫn đầu quản lý các nguồn lực của mạng lưới và đưa ra quyết

định. Các công ty dẫn đầu liên kết các cơ sở sản xuất, khách hàng, tri thức bị

phân tán về địa lý vào mạng lưới sản xuất toàn cầu, điều này có thể làm giảm bớt

chi phí giao dịch. Theo ông, một mạng lưới sản xuất toàn cầu đặc trưng sẽ ràng

buộc một công ty đứng đầu, các chi nhánh của nó, các công ty con và các công

ty liên doanh, các nhà cung cấp và các nhà thợ phụ, các kênh phân phối, những

người bán lại, các liên minh R&D và rất nhiều thoả thuận hợp tác…với nhau. Nó

có thể có cổ phần bằng nhau hoặc không. Các công ty dẫn đầu được đặt ở trung

http://svnckh.com.vn 7

tâm của mạng lưới, đóng vai trò lãnh đạo về chiến lược và tổ chức, và có những

chiến lược ảnh hưởng trực tiếp đến vị thế cạnh tranh của các công ty thành viên

trong mạng lưới sản xuất. Thế mạnh của công ty dẫn đầu có được được từ việc

kiểm soát các nguồn lực và khả năng then chốt và hợp tác giao dịch giữa các khu

vực khác trong mạng lưới. Một trong những khả năng chủ chốt là tài sản trí tuệ

và tri thức để thiết lập, duy trì và tiếp tục nâng cao các chuẩn mực thị trường.

Chính vì những tài sản bổ sung như vậy mà các mạng lưới sản xuất toàn cầu có

tính không đối xứng.

c. Sự phổ biến tri thức từ các nước chủ đầu tư sang các nước nhận đầu tư:

Sự chia sẻ tri thức là sự cần thiết làm cho các mạng lưới này phát triển.

Lợi nhuận thực sự bắt nguồn từ sự phổ biến, trao đổi và tiếp nhận kiến thức và

năng lực bổ sung từ bên ngoài. Thường những nước hay khu vực có khả năng

trở thành một bộ phận cấu thành của mạng lưới sản xuất toàn cầu chính là những

nước đang công nghiệp hóa nhanh nhất.

3. Quá trình hình thành và hoạt động của các mạng lƣới sản xuất

điện tử toàn cầu ở Đông Nam Á:

Sự tham gia của Đông Nam Á vào mạng lưới sản xuất điện tử toàn cầu là

yếu tố quan trọng trong việc thay đổi mô hình và gia tăng sự tham gia của khu

vực này vào thương mại quốc tế từ những năm 1980. Cụ thể là, ASEAN-5 ( gồm

Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan) là những nước có sự

tham gia vào các mạng lưới sản xuất của nhiều công ty như Intel ở Châu Âu,

Sony, Toshiba, Hitachi và Fujitsu của Nhật Bản, và vào những năm 1990 là các

hãng như Samsung và Goldstar của Nam Triều Tiên và Acer của Đài Loan. Khu

vực này trở thành cơ sở sản xuất của nhiều công ty đa quốc gia (MNC) và các

http://svnckh.com.vn 8

công ty xuyên quốc gia (TNC) cho thị trường khu vực mình tới phần còn lại của

Đông Á, Bắc Mỹ và Châu Âu. Kết quả là sự mở rộng thương mại và đầu tư trực

tiếp nước ngoài (FDI) và gia tăng sự hội nhập kinh tế của khu vực.

Mạng lưới sản xuất toàn cầu lấy khu vực làm cơ sở là một đặc điểm đáng

chú ý của sự phát triển kinh tế Đông Nam Á kể từ thập niên 1980. Một số mạng

lưới toàn cầu như vậy đã được thiết lập dựa trên đầu tư FDI của các công ty TNC

nhưng chúng không chỉ đơn giản là việc mở rộng vốn đầu tư FDI ở Đông Nam

Á. Trong mạng lưới sản xuất toàn cầu, các công ty TNC đầu tư trực tiếp sẽ tổ

chức và hoạt động theo các phương thức rất khác biệt, trong khi đó các nhân tố

của hệ thống tại nước bản xứ cũng đồng thời ảnh hưởng đáng kể tên con đường

lựa chọn đầu tư của nước chủ nhà thông qua hình thức mạng lưới sản xuất toàn

cầu này. Sự đa dạng của nguồn vốn đầu tư FDI ở khu vực Đông Nam Á cũng thể

hiện cấu trúc đa tầng của hệ thống sản xuất dây chuyền xuyên quốc gia, đó là ở

Đông Nam Á tồn tại các mạng lưới sản xuất toàn cầu đa tầng tổ chức một cách

khác thường, nghĩa là một quá trình phát triển toàn cầu không giới hạn, làm suy

yếu tầm quan trọng của cơ cấu và mục tiêu phát triển kinh tế của nước bản xứ

của nhà đầu tư đối với lựa chọn chính sách của các nước công nghiệp hoá lạc

hậu. Ở đây, Nhật Bản, Mỹ, Đài Loan, Hồng Kông, Hàn Quốc, Châu Âu và các

công ty TNC của Trung Quốc đều thiết lập các mạng lưới xuyên quốc gia đa

dạng, có phần chồng chéo nhau và có phần cạnh tranh nhau.

3.1. Các mạng lưới sản xuất điện tử của Mỹ ở Đông Nam Á:

Các mạng lưới sản xuất toàn cầu của Mỹ ở Đông Nam Á xuất hiện cùng

với FDI tại khu vực này, nhưng chúng chỉ bắt đầu hình thành từ những năm

1970. Công ty con ở Đông Nam Á của các công ty điện tử Mỹ thành lập như một

phần của hệ thống sản xuất xuyên quốc gia phục vụ cho thị trường các nước phát

triển từ lúc ban đầu. Các công ty Mỹ tập trung nguồn lực của họ vào việc phát

triển sản phẩm, liên kết hệ thống và phần mềm (những lĩnh vực này cho phép các

http://svnckh.com.vn 9

công ty của Mỹ thiết lập các tiêu chuẩn thực tế cho sản phẩm và giữ vững vị thế

của những người dẫn đầu trên thị trường). Dần dần các công ty con của họ tại

Đông Nam Á sản xuất chuyên môn hoá vào các bộ phận, linh kiện và các sản

phẩm cuối cùng, điều này không những cho phép công ty có thể sản xuất với chi

phí rẻ nhưng với năng suất cao mà còn tạo ra các đối thủ cạnh tranh Đông Nam

Á chống lại các công ty Nhật Bản trong cá lĩnh vực như chất bán dẫn, màn hình,

và các sản phẩm điện tử gia dụng v.v…

Các mạng lưới sản xuất điện tử toàn cầu của Mỹ hoạt động theo chiều

dọc. Do các công ty con ở Đông Nam Á đã hội nhập vào mạng lưới sản xuất và

vận hành phục vụ cho các nước phát triển, các doanh nghiệp của Mỹ thực sự

hiện đại hoá các công ty tại Đông Nam Á dựa vào tình hình phát triển của thị

trường chính mà họ phục vụ mà chủ yếu là Mỹ. Nói cách khác, họ cập nhật công

nghệ dựa vào Mỹ chứ không phải là vòng đời sản phẩm tại địa phương. Do đó,

sau rất nhiều lượt đầu tư trực tiếp và cập nhật công nghệ, các công ty chi nhánh

của Mỹ tại khu vực Đông Nam Á ngày càng phát triển về công nghệ sản xuất, từ

đó cho phép nâng cao mức độ chuyên môn hoá công nghệ tại địa phương trong

hệ thống sản xuất toàn cầu của các doanh nghiệp Mỹ. Trong tình hình như vậy,

các hệ thống của Mỹ sản xuất ngày càng nhiều các sản phẩm điện tử công nghiệp

như ổ cứng, máy tính cá nhân., máy in phun, các thiết bị viên thông v.v… Các

mạng lưới sản xuất của Mỹ thành lập cá chi nhánh cung cấp lao động bổ sung,

trong đó các công ty của Mỹ chuyên môn hoá trong các hoạt động cần năng lực

mềm nhất định (lựa chọn, tưởng tượng, thiết kế - xét về mặt tiêu chuẩn), trong

khi các công ty Đông Nam Á chuyên môn hoá trong các hoạt động cần năng lực

cứng ( các bộ phận và linh kiện, các quy trình chế tạo và các thành quả thiết

kế/phát triển). Nói chung, các công ty Mỹ chuyển giao quyển quản lý và hoạt

động sản xuất có giá trị gia tăng đáng kể cho các công ty con Đông Nam Á.

Thực tế này tạo ra một hình thức phân chia lao động trong khu vực phức tạp,

http://svnckh.com.vn 10

thông qua hệ thống như vậy, các công ty con của Mỹ thực hiện quyền tự quản lý

sẽ tham gia vào các hoạt động sản xuất phức tạp. Do các công ty Mỹ chuyển

giao dây chuyền sản xuất làm gia tăng giá trị lớn từ Mỹ tới Đông Nam Á, các chi

nhánh của họ bắt đầu sản xuất linh kiện và bộ phận và các hệ thống phụ phức

tạp. Đầu những năm 1990, các công ty Mỹ đưa ra các chiến lược sản xuất khu

vực dựa vào sự chuyên môn hoá công nghệ nội bộ khu vực Đông Nam Á. Kết

quả là hình thành một hình thức cơ sở cung cấp của các công ty Mỹ, nhờ đó cho

phép các công ty Mỹ tránh dược việc dựa vào các công ty cạnh tranh Nhật Bản

cung cấp linh kiện, bộ phận quan trọng và công nghệ.

3.2. Các mạng lưới sản xuất điện tử của Nhật Bản ở Đông Nam Á:

Các mạng lưới sản xuất điện tử toàn cầu của Nhật Bản ở Đông Nam Á

bắt đầu xuất hiện từ những năm 1960 hay những năm 1970, phát triển nhanh và

tồn tại sau giữa những năm 1980. Trước những năm đầu của thập niên 1980, các

mạng lưới sản xuất điện tử toàn cầu của Nhật Bản ở Đông Nam Á nhìn chung có

đặc điểm tương đối chặt chẽ, là sự mở rộng trên phạm vi quốc tế của hàng loạt

các công ty nội địa của Nhật Bản. Nói chung, các công ty con tại nước ngoài của

Nhật Bản tiếp tục giữ hình thức tổ chức có thứ bậc của các công ty Nhật Bản

trong nước, trụ sở chính tại Tokyo nắm quyền quyết định chính và năng lực công

nghệ. Các hoạt động và vận hành của các công ty con tại nước ngoài chịu sự điều

khiển nghiêm ngặt của tổng hành dinh tại Tokyo và hình thành một loại hình sản

xuất đính kèm và các công ty có vốn đầu tư của Nhật Bản không nên thiết lập

qua hệ kinh doanh với các chi nhánh cung cấp không có chi nhánh của địa

phương và nước ngoài. Phân tích theo chuỗi giá trị có nghĩa là các công ty TNC

của Nhật Bản sắp xếp sản xuất và dây chuyền lắp ráp các sản phẩm cấp thấp ở

Đông Nam Á trong khi nắm giữ ở Nhật Bản dây chuyền sản xuất cuối cùng đem

lại giá trị gia tăng cao. Theo mô hình này, các công ty con có đầu tư Nhật Bản ở

Đông Nam Á mua những phần quan trọng của hợp đồng phụ ở Nhật Bản, luôn

http://svnckh.com.vn 11

luôn là từ trong nội bộ hệ thống công ty sau đó lắp ráp và sản xuất cục bộ, và do

đó không cần chuyển giao thêm công nghệ cho các nước tiếp nhận.Các công ty

mẹ được đặt tại Nhật Bản là những người chuyển giao công nghệ, thông tin và

nhân lực duy nhất. Trụ sở của các công ty Nhật Bản mang lại sự kết nối mật thiết

quá trình ra quyết định, nguồn lực và nguồn thông tin dưới sự kiểm soát trung

tâm của trụ sở chính. Các hoạt động cấp cao như lập kế hoạch sản phẩm và phát

triển hay sản xuất các bộ phận quan trọng được quản lý chặt chẽ tại chi nhánh

Nhật Bản. Trên thực tế, các công ty Nhật Bản theo đuổi các lợi thế về hiệu quả

của họ bằng cách trao đổi ý thức về trách nhiệm cho các công ty địa phương,

chuyển giao công nghệ và hoạt động cho các nước tiếp nhận.

Theo nghĩa nào đó, nguồn cung cấp công nghệ khu vực Đông Nam Á

nhận được từ Nhật Bản chủ yếu là công nghệ công nghiệp, thường gắn liền với

các tư liệu sản xuất và các linh kiện nhập khẩu từ Nhật Bản trong khi công nghệ

sản xuất những bộ phận chủ chốt luôn được kiểm soát bởi các nhà sản xuất Nhật

Bản. Vào những năm 1980 các nền kinh tế công nghiệp mới nổi ở Châu Á nhập

khẩu rất nhiều công nghệ, máy móc, linh kiện và bộ phận từ Nhật Bản nhưng lại

xuất khẩu sản phẩm hoàn chỉnh sang các nước Mỹ và Châu Âu. Kết quả là mặc

dù nền kinh tế khu vực Đông Nam Á tăng trưởng nhanh, công nghệ sản xuất

cũng tăng ở mức đáng kể nhưng xét về công nghệ sản xuất linh kiện và bộ phận,

Đông Nam Á chưa thoát khỏi sự gắn kết với Nhật Bản

Tuy nhiên từ đầu những năm 1990 các mạng lưới sản xuất điện tử toàn

cầu của Nhật Bản ở Đông Nam Á đã thay đổi rât nhiều. Một mặt, quy mô tái sản

xuất không ngừng được mở rộng do việc tư bản hoá lợi nhuận. Trong giai đoạn

1989-1992, tỷ lệ tái đầu tư của các chi nhánh công ty Nhật Bản trong tổng đầu tư

FDI của Nhật Bản đã tăng từ 35% lên 60% cho các công ty con ở ASEAN, và từ

54% lên 80% cho các công ty con ở các nền kinh tế mới nổi. Mặt khác do sự

tăng giá của đồng Yên Nhật, các nhà cung cáp nhỏ của Nhật chuyên cung cấp

http://svnckh.com.vn 12

các bộ phận đa năng phẩm cấp thấp thì hoặc là buộc phải đóng cửa và ngưng sản

xuất không thì thất bại trong việc bỏ vốn ra đầu tư sản xuất ở nước ngoài, do đó,

các công ty điện tử Nhật Bản phải tính đến các nhà cung cấp bộ phận và linh

kiện phẩm cấp thấp ở nước nhận đầu tư nhắm mục đích tham gia vào các hoạt

động thầu phụ và chế tạo theo hợp đồng các sản phẩm cấp thấp. Các áp lực lớn

về giảm chi phí và cạnh tranh căng thẳng trên thị trường toàn cầu ép các công ty

Nhật Bản giảm thời gian giữa sản xuất sơ cấp các sản phẩm công nghệ cao ở

Nhật Bản và việc chuyển giao tiếp theo tới Đông Nam Á. Ngày càng có nhiều

công ty Nhật Bản chú trọng vào việc kết hợp sản xuất các nộ phận chính với việc

mua bán tại địa phương để giảm chi phí các bộ phận đó.

Trong lúc đó, một số công ty Nhật Bản thậm chí còn di chuyển các hoạt

động phi sản xuất như nghiên cứu và phát triển (R&D) và các hoạt động phối

hợp trong khu vực tới Đông Nam Á. Các công ty mẹ Nhật Bản không chỉ giúp

đỡ các công ty con đầu tư của Nhật Bản trong việc thay đổi và phát triển thiết kế

sản phẩm và kỹ thuật sản xuất mà còn chuyển giao những công nghệ mới phát

triển tới các chi nhánh chị em tại các nước hoặc khu vực khác ở Đông Nam Á, từ

đó sinh ra các chi nhánh nòng cốt có thê được gọi là các cơ sỏ công nghệ khu

vực ơ nước ngoài. Xét về chức năng, các cơ sở công nghệ khu vực này nhìn

chung đã túc luỹ được trình độ kỹ sư địa phương chất lượng cao và các năng lực

hội nhập, và không chỉ nâng cao trình độ kỹ thuật của các hoạt động sản xuất của

bản thân họ mà còn mở ra một con đường cho việc sản xuất và truyền đạt lại tri

thức cho các chi nhánh chị em trong mạng lưới sản xuất tại nước ngoài. Xét về

dòng tri thức, họ chấp nhận tất nhiều dòng tri thức vào từ các công ty mẹ Nhật

Bản sau khi thay đổi và phát triển thêm những công nghệ về sau và tại được tri

thức ở mức độ cao chảy vào ccá chi nhánh chị em tại khu vực này. Năm 1989,

đầu tư R&D của các công ty điện tử Nhật Bản vài Đông Á chiếm 1.9% tổng đầu

tư cho các thiết bị, con sô này năm 1986 chỉ có 1.2%. Trước kia các công ty mẹ

http://svnckh.com.vn 13

Nhật Bản cũng cấp thiêt kế sản phẩm cho các cơ sở sản xuất ở nước ngoài. Tuy

nhiên, từ cuối những năm 1980, các cơ sở công nghệ khu vực bắt đầu thay đổi và

phát tiển thiết kế sản phẩm của riêng họ và cung cấp cho các chi nhánh chị em.

Sự xuất hiện của các cơ sở công nghệ khu vực làm thay đổi đáng kể thiết kế , cấu

trúc của các công ty TNC của Nhật Bản. Trong tình huống như vậy, Nhật Bản

không còn là nước duy nhất chuyển giao công nghệ, thông tin và nhân công nữa

bởi vì các cơ sở công nghệ khu vực sẽ tạo ra dòng lưu thông nội bộ khu vực.

Thêm vào đó, sự phát triển của các cơ sở công nghệ khu vực cho phép các công

ty TNC Nhật Bản tận dụng lợi thế công suất phân bổ không đồng đều và khả

năng thích ứng hoạt động trong mạng lưới sản xuất Đông Nam Á. Trong tình

hình như vậy, khả năng phát triển công nghệ của khu vực Đông Nam Á được cải

thiện nhanh chóng, do đó các mạng lươi sản xuất điện tử toàn cầu của Nhật Bản

cũng bắt đầu chuyển sang mảng lưới R&D toàn cầu. mặc dù so với các đối thủ

cạnh tranh Mỹ và Châu Âu, các công ty Nhật Bản mới đang ở gian đoạn đầu của

toàn cầu hoá R&D, và vì vậy họ có rấtt ít kinh nghiệm trong việc tổ chức mạng

lưới R&D toàn cầu.

Sự hình thành các cơ sở công nghệ khu vực và sự tiến bộ của trình độ

công nghệ của các công ty nước ngoài đã đưa tới những sự thay đổi lớn trong mô

hình thu mua của mạng lưới sản xuất toàn cầu của Nhật Bản tại khu vực Đông

Nam Á, bao gồm việc các công ty mẹ Nhật Bản tăng khối lượng thu mua từ khu

vực Châu Á, các công ty điện tử chính của Nhật Bản đưa ra nhiều chiến lược thu

mua khu vực mang tính hệ thống; các nhà cung cấp linh kiện và bộ phận Nhật

Bản sắp xếp lại sản xuất ở Châu Á, một số đã thiết lập hệ thống sản xuất khu vực

có liên hệ mật thiết với các nhà sản xuất địa phương, các công ty con Nhật Bản

đặt tại khu vuẹc Đông Nam Á tận dụng việc thu mua cấp khu vực hay thu mua

tại nước sở tại để thay thế các bộ phận hay linh kiện nhập khẩu từ Nhật Bản, và

theo cách đó đã bắt đầu một hình thức quy trình khu vực hoá thu mua phức tạp.

http://svnckh.com.vn 14

Năm 1988, tỷ lệ các sản phẩm điện tử của Nhật Bản nhập khẩu từ Châu Á nhờ

hơn 31% (384,6 tỷ Yên Nhật) và tăng lên 44% năm 1993 (962 tỷ Yên Nhật)

nhưng tỷ lệ đó ở khu vựcc sản phẩm điện tử tiêu dùng và thiết bị gia dụng là

84%. Hơn nữa khu vực Đông Nam Á trỏ thành cơ sở cung cấp cho các linh kiện

và bộ phận điện tử và các sản phẩm máy tính cá nhân cho Nhật Bản. Xem xét

bảng số liệu dưới đây về cơ cấu nguồn bộ phận và linh kiện cho doanh nghiệp

vốn Nhật Bản đầu tư trong ngành sản xuất máy quay phim ở Malaysia vào năm

1993 để thấy rõ điều đó. Trước đây các linh kiện và bộ phận máy quay phim phải

được mua từ thị trường Nhật Bản nhưng đến năm 1993, 64% linh kiện và bộ

phận phải mua từ các thị trường các nước Đông Nam Á mà chủ yếu là Malaysia,

Singapore, Thái Lan với các tỷ lệ lần lượt là 34%, 26,7%, 3,9%.

Bảng 1.1: Cơ cấu nguồn bộ phận và linh kiện cho doanh nghiệp vốn

Nhật Bản đầu tư trong ngành sản xuất máy quay phim Malaysia (1993)

Xuất xứ các công ty Khối lượng cung cấp (%) Nước cung cấp các linh kiện và bộ phận

Nhật Bản Các công ty mẹ Nhật Bản 36

Malaysia

Các công ty có vốn Nhật Bản ở Malaysia Các công ty của bốn con rồng Châu Á Các công ty địa phương của Malaysia 29,9 4 2,1

Singapore

Các công ty có vốn Nhật Bản ở Singapore Các công ty có vốn của Mỹ ở Singapore Các công ty địa phương Singapore 21,5 1 0,2

Thai Lan Các công ty có vốn Nhật Bản ở Thái Lan 3,9

Úc Các công ty Úc 6

Tổng cộng: 100

Nguồn: Chunli Hu: “Foreign capital-dominated vertical division:

underlying causes of South East Asian Financial Crisis”, T/C Strategy and

http://svnckh.com.vn 15

Management, tháng 3/1998.

Vì thế, sau năm 1992, những mạng lưới sản xuất ở Đông Nam Á của các

công ty điện tử Nhật Bản cũng bắt đầu tiến hành địa phương hoá và trở nên rộng

mở hơn. Trong quá trình như vậy, những mạng lưới sản xuất toàn cầu của Nhật

Bản cạnh tranh với nhau ở khu vực Đông Á trở thành mọt mô hình chuyên môn

hóa khu vực mới. Trong đó Singapore và Hồng Kông cạnh tranh chiếm vị trí trụ

sở chính tại khu vực cũng như các chức năng bổ trợ chính thức khác như giám

sát thu mua, đào tạo, dịch vụ kỹ sư, các thiết kế sản phẩm nhất định, v.v…);

Malaysia, Thái Lan và Philippine được coi là những nơi sản xuất hàng loạt, đặc

biệt là các sản phẩm có chất lượng trung bình và cao.

Có thể thấy rằng những mạng lưới sản xuất toàn cầu của các công ty

TNC Nhật Bản ở Đông Nam Á đã trải qua bốn giai đoạn trong vài thập kỷ gần

đây, đó là bước nhập khẩu nguyên liệu thô từ nước ngoài và xuất khẩu sản phẩm

ra nước ngoài tiến tới giai đoạn sử dụng các nguồn nguyên liệu thô từ nước

ngoài, cung cấp nguyên liệu thô từ nước thứ ba và cung cấp nguyên liệu thô từ

địa phương rồi phát triển thị trường trong và ngoài nước, sau đó bước vào giai

đoạn di chuyển, gia công và dây chuyền lắp ráp ra nước ngoài, và cuối cùng là

giai đoạn chuyển giao thiết kế và phát triển sản phẩm, các nghiên cứu nền tảng

quan trọng ra nước ngoài, đây là giai đoạn quốc tế hoá R&D.

3.3. Quá trình chuyển dịch cứ điểm sản xuất trong nội bộ vùng Đông Á

Vùng Đông Á đang trở thành cứ điểm sản xuất lớn nhất thế giới trong

nhiều loại hàng đồ điện, điện tử gia dụng, do đó quá trình chuyển dịch cứ điểm

sản xuất tại đây chủ yếu tập trung vào các loại hàng hóa trên. Các nước trong

vùng này vào năm 2003 sản xuất 82% sản lượng thế giới về máy điều hoà không

khí, 55% về máy giặt, 52% về tủ lạnh, 56% về máy hút bụi; năm 2004 sản xuất

http://svnckh.com.vn 16

105 triệu chiếc tivi màu (70% sản lượng thế giới), 93 triệu chiếc máy thu và phát hình (90%)(1). Độ 25 năm trở về trước, tại vùng Đông Á, các mặt hàng này hầu

hết chỉ sản xuất tại Nhật nhưng sau đó cứ điểm sản xuất chuyển nhanh sang Hàn

Quốc, Đài Loan, rồi sang các nước ASEAN, chủ yếu là Malaixia và Thái Lan,

rồi đến Trung Quốc. Vào tháng 6-1992, số cứ điểm sản xuất các mặt hàng điện,

điện tử của các công ty đa quốc gia Nhật Bản tại Hàn Quốc là 62, Đài Loan là

93, Xingapo là 71, nhưng đến tháng 6-2000, các cứ điểm đó giảm còn 46, 71 và

60. Ngược lại, trong thời gian đó, số các cứ điểm cùng loại tăng nhanh tại Thái

Lan (từ 63 đến 97), Malaixia (từ 121 đến 135), Inđônêxia (từ 14 đến 65),

Philíppin (từ 16 đến 48) và Trung Quốc (từ 42 đến 273). Theo tư liệu của Hiệp

hội Công nghệ thông tin điện tử Nhật Bản (Denshi Joho Gijutsu Sangyo Kyokai),

Công nghệ trong lĩnh vực này dễ chuyển giao nên cứ điểm sản xuất chuyển dần

sang những nơi nhân công rẻ và các phí tổn khác cũng thấp do chính sách

khuyến khích đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của các nước. Hiện nay, Nhật

Bản chỉ sản xuất các loại cao cấp, còn lại thì nhập khẩu từ các cứ điểm sản xuất

của doanh nghiệp Nhật hoạt động tại ASEAN và Trung Quốc.

Hiện nay, ngoài Nhật Bản, bốn nước sản xuất nhiều đồ điện gia dụng và

có thị phần đáng kể là Trung Quốc, Hàn Quốc, Malaixia và Thái Lan. Riêng

Trung Quốc sản xuất trên 30% tổng sản lượng thế giới, Hàn Quốc cũng sản xuất

hầu hết các mặt hàng trong ngành này với thị phần từ 5-10%. Thái Lan cũng là

cứ điểm sản xuất quan trọng, đứng đầu ASEAN trong các mặt hàng như máy

giặt, tủ lạnh, máy điều hoà không khí, và đứng thứ hai trong những mặt hàng

khác. Malaixia đứng đầu ASEAN về tivi màu, máy hút bụi, máy thu và phát hình

(1) Trần Văn Thọ, Động Kinh Tế Đông Á Và Con Đường Công Nghiệp

Hoá Việt Nam

(VTR/DVD), cassettes. Thái Lan và Malaixia chiếm được vị trí quan trọng hiện

http://svnckh.com.vn 17

nay là nhờ họ đã có chính sách khôn ngoan đón được dòng thác FDI từ Nhật sau

khi đồng yên lên giá đột ngột vào cuối năm 1985. Inđônêxia đi chậm hơn, hiện

nay mới chỉ sản xuất với số lượng tương đối đáng kể tivi màu, máy thu và phát

hình, và tủ lạnh.

ASEAN và Trung Quốc đang cạnh tranh gay gắt tại các thị trường lớn

như Nhật Bản và Mỹ. Đầu thập niên 1990, Trung Quốc hầu như chưa có khả

năng xuất khẩu sang các thị trường đó nhưng đến khoảng năm 2000 đã chiếm

lĩnh trên dưới 30% tổng nhập khẩu của Nhật trong hầu hết các hàng điện và điện

tử gia dụng11. Trong tổng nhập khẩu đồ điện, điện tử gia dụng của Nhật vào

năm 2000, Trung Quốc chiếm 29% máy điều hoà không khí, 33% máy giặt, 44%

đồ nhiệt điện gia dụng, 43% radio, 24% tivi màu. Thị phần của các nước ASEAN tính chung là 35%, 30%, 31%, 44% và 67%(1). Theo Takeuchi (2001a)

Trung Quốc cũng có thành quả tương tự tại thị trường Mỹ với những mặt hàng

như máy thu thanh, video, đồ nhiệt điện gia dụng. Tuy nhiên, Trung Quốc chiếm

thị phần ngày càng lớn tại các thị trường Nhật, Mỹ là do họ thay thế vị trí của

Hàn Quốc, Đài Loan hoặc Mỹ và Nhật chứ chưa đánh bật được vị trí của

ASEAN. Công nghiệp điện, điện tử gia dụng của ASEAN giữ được sức cạnh

tranh quốc tế nhờ đã thu hút hiệu quả FDI từ Nhật Bản, chất lượng đạt tiêu chuẩn

quốc tế và sử dụng được mạng lưới tiếp thị quốc tế do các công ty đa quốc gia

Nhật xây dựng trong nhiều thập niên qua. Số liệu thống kế cũng cho thấy, FDI

của Nhật chiếm một tỷ lệ rất cao (đặc biệt là trong tivi màu, máy điều hoà không

(1) Trần Văn Thọ, Biến Động Kinh Tế Đông Á Và Con Đường Công Nghiệp Hoá

khí và tủ lạnh) trong tổng lượng sản xuất hàng điện, điện tử gia dụng tại ASEAN

Việt Nam

Ngoài ra, Thái Lan và Malaixia đã xây dựng được các cụm công nghiệp cho

http://svnckh.com.vn 18

ngành điện gia dụng, với sự phát triển mạnh mẽ của các loại công nghiệp phụ

trợ. Nhu cầu thế giới, đặc biệt tại Đông Á, về những mặt hàng này sẽ tăng nhanh,

do đó ASEAN sẽ tiếp tục là cứ điểm quan trọng của thế giới trong tương lai.

3.4. Vị thế của Việt Nam

Hiện nay những ngành sản xuất các loại máy móc như đồ điện gia dụng,

nhiều ngành thuộc lĩnh vực công nghệ thông tin phần cứng như máy điện thoại

di động... và một bộ phận của nhóm các ngành có công nghệ cao như xe hơi,

máy tính... có nhu cầu ngày càng lớn trên thế giới. Mặt khác, công nghệ cũng dễ

lan nhanh từ nước này sang nước khác nên những nước có nguồn lực lao động

dồi dào, khéo tay và tiền lương rẻ sẽ dễ trở thành những cứ điểm sản xuất có sức

cạnh tranh lớn. Việt Nam rất có triển vọng cạnh tranh được trong lĩnh vực này

nhưng do công nghiệp phụ trợ còn yếu kém, Việt Nam vẫn chưa trở thành một

trong những nơi sản xuất chính tại châu Á. Tuy nhiên, thực tiễn thu hút FDI

trong thời gian gần đây ( sẽ được đề cập kỹ hơn trong chương 2) cho thấy một xu

hướng chuyển dịch dần căn cứ sản xuất từ các Đông Á sang Việt Nam. Trong

khoảng 15 năm qua, các cứ điểm sản xuất của các ngành này chuyển nhanh từ

Nhật Bản sang Hàn Quốc, Đài Loan, Xingapo, sau đó sang Malaixia và Thái

Lan, và gần đây sang Inđônêxia và Trung Quốc. Khuynh hướng này trong ngành

điện, điện tử được thể hiện qua sự thay đổi trong kim ngạch sản xuất đồ điện gia

dụng (thành phẩm lắp ráp cuối cùng, phần trung nguồn trong chuỗi giá trị) và

phụ tùng điện tử (sản phẩm của công nghiệp phụ trợ, ở thượng nguồn trong

chuỗi giá trị). Trong thập niên 1990, Nhật Bản và các nền kinh tế công nghiệp

hoá mới (NIEs-4) giảm sản xuất ở phần trung nguồn nhưng tăng kim ngạch sản

xuất của công nghiệp phụ trợ. Đáng chú ý là khuynh hướng tại Trung Quốc và

các nước ASEAN, nhất là tại Malaixia, Thái Lan và Philíppin, sản xuất tăng

nhanh trong cả hai giai đoạn đồ điện gia dụng và phụ tùng điện tử. Phụ tùng

điện tử gồm rất nhiều chủng loại mặt hàng, có loại có hàm lượng công nghệ cao

http://svnckh.com.vn 19

nên Nhật và NIEs còn duy trì sức cạnh tranh trong nhiều mặt hàng và triển khai

phân công hàng ngang với các nước ASEAN . Rất tiếc là làn sóng công nghiệp

này chưa lan rộng đến Việt Nam, kim ngạch sản xuất của Việt Nam còn quá nhỏ

và ngành công nghiệp điện tử Việt Nam mới đang ở cuối giai đoạn 1 (lắp ráp sản

phẩm từ phụ kiện nhập khẩu), đầu giai đoạn đầu tư sản xuất linh kiện phụ tùng

4. Kinh nghiệm của một số nƣớc có nền công nghiệp điện tử phát

phát triển công nghiệp phụ trợ.

triển

4.1. Kinh nghiệm của Thái Lan

Trong suốt thập kỷ 70 Thái Lan đã thực hiện chính sách khuyến khích xuất

khẩu cho ngành điện và điện tử thông qua ưu đãi thuế cho xuất khẩu. Kết quả là

đầu tư nước ngoài vào Thái lan tăng lên liên tục cho đến giữa thập kỷ 90 khi nền

kinh tế Thái Lan lâm vào khủng hoảng kinh tế năm 1997. Bộ Công Nghiệp Thái

Lan đã tiến hành cải cách triệt để cơ cấu ngành công nghiệp và phát triển các

doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ. Đầu tư bắt đầu chảy trở lại Thái Lan. Mặc dù

môi trường đầu tư trong khu vực thay đổi nhanh chóng do sự cạnh tranh đang

nổi lên từ Trung Quốc và những rào cản thương mại dần được tháo dỡ theo hiệp

định AFTA, ngành điện và điện tử ở Thái Lan đã dần hồi phục và phát triển

mạnh mẽ phần nào nhờ vào nỗ lực của chính phủ trong việc cải cách cơ cấu kinh

tế.

4.1.1. Khái quát về ngành công nghiệp điện và điện tử của Thái Lan

Ngành công nghiệp điện tử Thái Lan gặt hái nhiều thành công nhờ vào

mối liên hệ chặt chẽ các nhà sản xuất linh kiện và các nhà máy lắp ráp sản phẩm

điện tử Nhật Bản. Ngược lại, hầu như các công ty đang hoạt động ở Thái Lan

không phụ thuộc nhiều vào nhau. Thái Lan có nhu cầu lớn về các sản phẩm và

linh kiện cho máy móc chính vì vậy mà Thái Lan có trình độ công nghệ về máy

http://svnckh.com.vn 20

móc gia công tương đối cao. Đối mặt với sự nổi lên của Trung Quốc và việc

tham gia vào khu vực mậu dịch tự do Đông Nam Á ( AFTA), Thái Lan đã cố

gắng điều chỉnh cơ cấu sản xuất của ngành điện và điện tử. Điều này không có

nghĩa là Thái Lan kém năng lực cạn tranh so với Trung Quốc về nhân công và

chi phí hậu cần. Trên thực tế quá trình tái cơ cấu đang cho thấy rõ Thái Lan là

trung tâm xuất khẩu hàng gia dụng như tủ lạnh , điều hòa nhiệt độ, máy giặt và

thiết bị thông tinvà đang dần thay thế Singapore để trở thành một trung tâm

chính sản xuất đĩa cứng máy tính.

4.1.2. Các chính sách của Thái Lan để phát triển ngành công nghiệp điện tử

a. Sự ra đời và vai trò của Viện Điện và Điện Tử (EEI)

Viện Điện và Điện Tử ( VĐ&ĐT ) thành lập năm 1998 như một cơ quan

độc lập nhằm phục vụ lợi ích chung cho ngành điện và điện tử, cũng là một trong

những kế hoạch hành động cụ thể nhằm thay đổi cơ cấu ngành công nghiệp.

VĐ&ĐT bắt đầu hoạt động đầu năm 1999, đóng vai trò là cơ quan chính phủ

thúc đẩy ngành điện và điện tử của Thái Lan phát triển. Viện này đóng vai trò vô

cùng quan trọng trong việc tạo ra cầu nối giữa khu vực tư nhân và khu vực nhà

nước cũng như phối kết hợp lợi ích từ việc hợp tác giữa các công ty tư nhân với

nhau. Theo một cuộc nghiên cứu của Tổng công ty phát triển Hải Ngoại của

Nhật Bản (JODC), chức năng của EEI là:

Kiểm tra chất lượng sản phẩm, môi trường và độ an toàn liên quan đến

ngành điện và điện tử

Cung cấp thông tin về hoạt động sản xuất, công nghệ và hỗ trợ bán hàng.

Tạo một khung hợp tác giữa các ngành do nhà nước quản lí và các ngành

do tư nhân quản lí với các ban ngành liên quan ở Thái Lan và các nước

khác.

Nghiên cứu về việc ban hành thiết lập các chính sách và chiến lược cho

ngành điện và điện tử dựa trên dự thảo của các kế hoạch phát triển cho

http://svnckh.com.vn 21

ngành này

b .Thực hiện Kế hoạch Chiến lược Khoa học và Công nghệ Quốc gia ( 2004 -

2013 )

Chính phủ Thái Lan đang thực hiện Kế hoạch Chiến lược Khoa học và Công

nghệ Quốc gia ( 2004 -2013 ). Trọng tâm nhắm vào việc hình thành mạng lưới

khoa học và công nghệ và xúc tiến việc hợp tác giữa các cơ quan tư nhân và nhà

nước bao gồm các công ty sản xuất, các nhà cung cấp dịch vụ, các cơ quan tài

chính, cơ quan giáo dục vv… . ở Thái Lan các trường đại học trước tiên là nhằm

đào tạo nguồn nhân lực tuy nhiên vẫn chưa có được vị thế giống như các trung

tâm Nghiên cứu và Phát triển (R&D). Trong bối cảnh đó CQCLKH & CNQG đã

được thành lập dưới sự ủng hộ của bộ Khoa học và Công nghệ đã phát triển và

quản lí một khu trung tâm khoa học công nghệ từ năm 1996.

c . Tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp từ nước ngoài

Nhằm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài trong khu vực Đông Á, Thái Lan đã

thay đổi những chính sách để tạo môi trường đầu tư hấp dẫn hơn so với các

nước trong khu vực. Cụ thể như nâng mức sở hữu nước ngoài lên 49% đối với

các dự án thông thường, 100% đối với các dự án có trên 80% sản phẩm xuất

khẩu. Ngoài ra, đối tác nước ngoài còn được phép điều chỉnh tỷ lệ sở hữu lên

trên 51% trong trường hợp đối tác Thái Lan gặp khó khăn về tài chính. Bên cạnh

đó, Bộ Tài chính Thái Lan hủy bỏ quy định phải có 30% sản phẩm xuất khẩu trở

lên mới được hưởng miễn giảm thuế trong ngành công nghiệp chế tạo.

Hiện nay, khi quá trình tự do hóa thương mại và đầu tư trong khu vực đang tiếp

tục được thúc đẩy để tăng khả năng cạnh tranh của hàng hóa điện tử xuất khẩu,

Thái Lan nhất thiết phải thu hút FDI cho nghành công nghệ cao này và phát triển

mạng lưới ngành công nghiệp hỗ trợ một cách thích ứng.

4.1.3. Một số tồn tại và hạn chế

http://svnckh.com.vn 22

a. Khung chính sách và thể chế pháp lí

Thái Lan có nhiều luật điều chỉnh hoạt động đầu tư cũng như nhiều cơ quan

chính phủ tham gia việc thực thi các luật trên với mức độ tham gia khác nhau.

Điều này đã gây ra nhiều phiền toái. Ví dụ như các công ty nước ngoài được Ủy

Ban Đầu Tư (BĐT ) thừa nhận trên lí thuyết được phép nhập khẩu vật liệu mà

không phải nộp thuế. Tuy nhiên trên thực tế chính sách này chỉ hoàn lại thuế

nhập khẩu cho doanh nghiệp tại thời điểm các doanh nghiệp đưa ra chứng cứ có

hàng xuất khẩu. Thủ tục này gây ra phiền hà cho các doanh nghiệp và nhiều công

ty đã chỉ ra rằng việc hoàn lại thuế thu nhập như vậy đôi khi bị trì hoãn một cách

tuỳ tiện. Ngoài ra chính phủ thay đổi mức thuế suất nhập khẩu, các công ty còn

bị yêu cầu phải trả khoản chênh lệch giữa mức thuế cũ và mới trước đây.

b. Nguồn nhân lực chất lượng cao

Nguồn nhân lực các công ty cần nhất trong ngành điện và điện tử là kỹ sư thiết

kế, sản xuất và hệ thống thông tin và cán bộ quản lí. Nhưng rất ít trường đại học

ở Thái Lan có khoa khoa học cơ bản, kỹ sư hoặc kế toán. Khi có nhu cầu lớn về

một loại lao động nào đó thì số lượng lại rất hạn chế vì thế rất khó cho các công

ty có thể đảm bảo tuyển được các cán bộ có tài. Để giải quyết vấn đề này các

công ty phải đưa ra một cơ chế khuyến khích như trả thêm lương cho những

người làm việc tốt hơn. Tuy nhiên do lề lối quản lí lao động cũ liên đoàn lao

động khó chấp thuận sự chênh lệch lớn về lương trong một công ty.

4.2. Kinh nghiệm của Malaysia

4.2.1. Khái quát vể sự phát triển ngành công nghiệp điện và điện tử

Trong giai đoạn đầu của quá trình phát triển sản xuất ngành công nghiệp

điện tử, các công ty sản xuất nước ngoài đầu tư vào Malaysia với mục đích tận

dụng chi phí sản xuất rẻ nhờ vào các chính sách cơ chế khuyến khích đầu tư ,

nguồn nhân lực rẻ, các khu chế xuất và hệ thống cơ sở hạ tầng như đường sá, hải

http://svnckh.com.vn 23

cảng, sân bay và thông tin liên lạc. Hơn nữa, hoạt động đầu tư phát triển không

ngừng trong suốt hơn 30 năm dưới nền tảng một nền chính trị ổn định, minh

bạch, nhất quán và khả năng giao tiếp tiếng Anh và các điều kiện môi trường

thuận lợi đã chuyển hóa Malaysia thành một trung tâm sản xuất công nghiệp

điện và điện tử. Ở góc độ các chính phủ địa phương đã liên tục điều chỉnh các

chính sách nhằm tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi nhất cho các công ty

nước ngoài và cung cấp những dịch vụ phù hợp cho các công ty đã đầu tư trước

kia. Điều này đã dẫn tới vòng đầu tư tuần hoàn thuận lợi cho việc mời gọi các dự

án mới theo sau.

Các công ty sản xuất các sản phẩm và linh kiện điện và điện tử ở Malaysia

, hầu hết là các công ty của Nhật, đã thành lập các cụm sản xuất sản phẩm linh

kiện và đóng góp vào kim ngạch xuất khẩu. Các công ty mà hình thành các cụm

sản xuất này thường phụ thuộc lẫn nhau và thu được lợi thế nhờ tập trung và

chuyên môn hóa. Chính điều này đã giúp cho ngành công nghiệp điện tử của

Malaysia phát triển như hiện nay.

4.2.2. Chính sách công nghiệp

Dưới sự lãnh đạo của thủ tướng Mahathir, Bộ Phát triển Công Nghiệp

(MIDA) đã thực hiện nhiều chính sách phát triển công nghiệp bao gồm chính

sách phát triển nguồn tài nguyên tự nhiên, chính sách thu hút đầu tư nước ngoài

vào lĩnh vực điện và điện tử và các ngành công nghiệp liên quan cũng như chính

sách thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực sản xuất ô tô nội địa. Những dự

định của Malaysia giờ đây là chuyển dịch sang phát triển các ngành công nghiệp

có giá trị gia tăng cao thông qua đầu tư vào nghiên cứu và phát triển và đầu tư

vào công nghệ thông tin. Malaysia đang nỗ lực rất lớn để tạo ra Hành lang siêu

xa lộ thông tin được đưa ra từ giữa năm 1990.

http://svnckh.com.vn 24

* Sáng kiến hành lang siêu xa lộ thông tin

Chương trình Siêu xa lộ thông tin đã tạo ra một trung tâm nghiên cứu và

phát triển cho các ngành công nghiệp dựa trên công nghệ thông tin. Trung tâm

này tổng cộng có 8 dự án đặc biệt bao gồm một trung tâm y tế từ xa, một trường

học chất lượng cao, các cơ sở nghiên cứu R&D, trung tâm đa chức năng và chính

phủ điện tử. Các công ty liên quan đến bất kỳ một trong những dự án trên được

những ưu đãi như được lựa chọn miễn 100% thuế đầu tư hoặc là ưu đãi cho các

nhà đầu tư tiên phong trong vòng 10 năm. Các công ty này cũng được phép

tuyển dụng các chuyên gia nước ngoài khi cần thiết.

* Những ưu đãi dành cho các công ty Nhật Bản

Công nghiệp điện và điện tử của Malaysia phụ thuộc rất lớn vào các hoạt

động của các công ty Nhật. Chính phủ đã có rất nhiều cải cách về khung chính

sách, pháp luật, công nghiệp phụ trợ, nguồn nhân lực và các cải cách khác,

Malaysia đã tạo được môi trường đầu tư có nhiều điều kiện thuận lợi.

Cơ chế khuyến khích cũng có nhiều cải thiện hơn thông qua các ưu đãi

cho các nhà đầu tư tiên phong trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển và tham

gia vào phân phối buôn bán toàn cầu và các ưu đãi khác. Với các chính sách ưu

đãi của Malaysia đã góp phần vào việc chuyển giao công nghệ của Nhật Bản

sang cho nước này. Đây là một trong những yếu tố giúp cho ngành công nghiệp

http://svnckh.com.vn 25

điện tử của Malaysia được phát triển như hiện nay.

Chƣơng 2: Thực trạng công nghiệp điện tử

Việt Nam trƣớc và sau khi gia nhập WTO

1. Tình hình sản xuất và xuất nhập khẩu ngành công nghiệp điện

tử Việt Nam (giai đoạn 2002 – đầu 2009)

1.1.Giai đoạn tiền WTO

a. Tình hình đầu tư và sản xuất

Ngành công nghiệp điện tử Việt Nam đã xuất hiện từ những năm 70 khi

Sanyo mở nhà máy lắp ráp đài và TV đầu tiên mà hiện nay là Viettronics Biên

Hòa chuyên sản xuất các thiết bị nghe nhìn cho thị trường nội địa. Tuy nhiên chỉ

đến những năm đầu thập niên 90, nền công nghiệp non trẻ này mới thực sự bắt

đầu phát triển với sự gia nhập của một loạt các công ty lớn, nhất là các công ty

đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan dưới hình thức liên doanh là chủ yếu. Các

doanh nghiệp phải kể đến trong giai đoạn này gồm có:

JVC Vietnam liên doanh giữa Viettronics Tân Bình (30%) và Victor

Company of Japan Limited (70%), có tổng vốn 10 triệu đô-la Mỹ để sản xuất,

lắp ráp và cung cấp các sản phẩm điện tử nhãn hiệu JVC.

LG Electronics Vietnam thành lập năm 1995 với 100% vốn nước ngoài và

mở nhà máy tại Hưng Yên với vốn đầu tư 13 triệu đô-la Mỹ cho dây chuyền sản

xuất 550.000 sản phẩm/năm.

Samsung Vina Liên doanh này thành lập vào năm 1996 giữa tập đoàn

Samsung và Công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Điện - Điện tử quận 10 (TIE) có

tổng vốn đầu tư là 36,5 triệu đô-la Mỹ, trong đó Samsung góp 70%. Các sản

http://svnckh.com.vn 26

phẩm chính là TV, đầu video, máy giặt, tủ lạnh.

Toshiba Việt Nam ban đầu liên doanh với Công ty cổ phần Điện tử Thủ

Đức (Viettronics Thủ Đức) từ năm 1996 với thời hạn mười năm, tổng số vốn đầu

tư là 6,66 triệu đô-la Mỹ.

Panasonic Vietnam hiện nay là công ty 100% vốn nước ngoài đầu tiên hoạt

động theo mô hình công ty mẹ - công ty con tại Việt Nam với năm công ty thành

viên.

Daewoo-Hanel Electronics liên doanh giữa Daewoo của Hàn Quốc và

Công ty Điện tử Hà Nội (Hanel) với nhà máy đặt tại Khu công nghiệp Sài Đồng

B, Hà Nội. Liên doanh được cấp giấy phép đầu tư năm 1994 với tổng số vốn 52

triệu đô-la Mỹ, sản xuất hàng điện tử gia dụng, trong đó có đầu tư một dây

chuyền sản xuất linh kiện cuộn lái tia 1 triệu chiếc/năm phục vụ cho việc lắp ráp

máy thu hình.

Orion-Hanel liên doanh giữa Hanel và Orion được cấp giấy phép đầu tư từ

năm 1993 với tổng số vốn đăng ký là 200 triệu USD, sản xuất đèn hình và phụ kiện đèn hình(1)

Dù đã xuất hiện cách đây 30 năm nhưng Việt Nam vẫn là nước đến sau

trong khu vực, lại nằm trong vòng cung Đông Á nơi tập trung các quốc gia phát

triển có thế mạnh trong ngành điện tử như Nhật Bản, Trung Quốc, Thái Lan,

Malaysia, Đài Loan…, công nghiệp điện tử Việt Nam chủ yếu chỉ tập trung vào

lắp ráp các các linh kiện nhập từ nước ngoài. Nhưng do vốn đầu tư hạn chế, dây

chuyền lắp ráp lạc hậu so với khu vực và thế giới khoảng 10-20 năm nên rất ít

doanh nghiệp Việt Nam có được dây chuyền lắp ráp mặt phẳng. Nếu như trên thế

giới, ngành điện tử đạt siêu lợi nhuận khi tạo ra được sản phẩm mới, thì ngành

điện tử của Việt Nam gần như chỉ khai thác sản phẩm cũ, lợi nhuận hầu như

không còn, nên giá trị gia tăng của sản phẩm điện tử Việt Nam chỉ đạt 5%-10%.

http://svnckh.com.vn 27

Theo các quan chức của hiệp hội điện tử Việt Nam, năm 2006 để phục vụ cho

sản xuất máy in, Canon đã khảo sát chất lượng ốc vít của 26 doanh nghiệp trong

nước nhưng cuối cùng không có doanh nghiệp nào đạt chất lượng, Canon đã

phải nhập từ nước ngoài. Đại diện của Fujitsu Việt Nam cho biết, nhập linh kiện

từ nước ngoài làm tăng chi phí đáng kể. Thông thường Fujitsu Việt Nam phải

chịu phí 1%-2% cho những doanh nghiệp làm dịch vụ xuất nhập khẩu. Mỗi năm

Fujitsu xuất khẩu khoảng 500 triệu USD nên kim ngạch nhập khẩu các linh kiện, chi tiết sản phẩm rất lớn, phải tốn nhiều chi phí trung gian.

Cơ cấu ngành của công nghiệp điển tử Việt Nam cũng mất cân đối nghiêm

trọng. Các sản phẩm điện tử được chia thành hai nhóm hàng chính: điện tử dân

dụng và điện tử chuyên dụng. Tuy nhiên, theo kết quả khảo sát của Hiệp hội

Doanh nghiệp điện tử Việt Nam tiến hành hồi tháng 2/2006 tại 108 doanh nghiệp

trên toàn quốc cho thấy, sản phẩm điện tử tiêu dùng lên tới 80%, các sản phẩm

chuyên dùng chỉ chiếm 20%.

Về mặt giá trị, trong vòng gần 20 năm phát triển, sản lượng của ngành liên

tục tăng lên, năm 1997 tổng giá trị ngành mới chỉ dừng lại ở ngưỡng 14,000 tỉ

VND, thì đến năm 2004, 2005 và 2006 con số này đã đạt đến 130,634.1 tỉ,

157,152.7 tỉ và gần 190,000 tỉ VND, tức là đã tăng lên gần 15 lần. Nhưng so với

các nước khác trong khu vực thì con số này rất khiêm tốn mà trong đó đóng góp

nhiều nhất chủ yếu là từ các sản phẩm điện tử gia dụng như TV, đài và các thiết

bị truyền thống khác. Những năm 90 được đánh dấu là thời vàng son của các

doanh nghiệp lắp ráp TV trong nước. Khi các thương hiệu nổi tiếng thế giới như

Sony, LG, Panasonic tham gia thị trường, các nhà sản xuất trong nước phải

chuyển hướng sản xuất kinh doanh. Công ty Viettronics Đống Đa sau 4 năm lắp

ráp TV đã phải chuyển sang sản xuất thiết bị chuyên dụng ngành y tế. Những tên

tuổi khác như Mitsustar, Nakagawa ngoài việc sản xuất sản phẩm chính của

http://svnckh.com.vn 28

mình còn phải kinh doanh thêm đủ thứ sản phẩm, dịch vụ khác để tồn tại.

Các sản phẩm chuyện dụng khác như sản xuất dụng cụ y tế, chính xác, dụng cụ quang học và đồng hồ các loại chiếm một tỉ trọng không đáng kể, trung bình là 0.2–0.3% (3) tổng giá trị sản phẩm quốc dân. Các sản phẩm công nghệ cao như máy tính, thiết bị văn phòng từ con số 0% năm 1997 đã tiến lên 1.6 % vào năm 2004, mặc dù vậy đây cũng mới chỉ là những bước tiến hết sức khiêm tốn.

Mặc dù tăng nhanh về mặt giá trị nhưng tỉ trọng của ngành trong tổng thể nền kinh tế còn rất nhỏ, năm 1997 ngành chiếm 7.7 % tổng thể nền kinh tế quốc gia. Tỉ lệ này tăng dần theo các năm đạt 15.5 %, 16.2%, 16% và 15.4 % lần lượt năm 2003, 2004, 2005 và 2006 (Nguồn số liệu: Tổng cục thống kê Việt Nam). Tuy nhiên với một ngành quan trọng và mang lại nhiều giá trị như công nghiệp điện tử thì tỉ lệ không cân xứng. Vì vậy, chính phủ đã có chủ chương lấy phát ngành công nghiệp điện tử làm mũi nhọn giai đoạn 2006-2010 để nâng cao tính cạnh tranh của ngành trong khu vực cũng như thu được nguồn giá trị gia tăng lớn.

http://svnckh.com.vn 29

Nguồn: Tổng cục thống kê Việt Nam

Bảng 2.2. Tổng giá trị sản phẩm nghành công nghiệp điện tử

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2098.5

2941.0

3651.2

4171.2

5523.9

6293.6

8795.8

12820.5

13802.1

15961.4

(Đơn vị : Tỉ đồng)

Sản xuất máy móc, thiết bị

43.7

1044.3

3000.6

1736.5

2989.0

4006.6

6721.4

7945.0

14466.5

17680.4

Sản xuất TB văn phòng, máy

2005.1

2978.1

4177.4

7699.3 11287.0 13777.7 17205.7

24154.8

33208.7

44519.7

tính

Sản xuất thiết bị điện

4377.4

5339.6

5230.3

7370.1

8411.8 11063.6 14089.3

17652.5

20385.8

23309.1

Sản xuất radio, tivi và TB

truyền thông

304.8

812.2

590.2

1075.3

1237.3

1344.2

1824.9

2553.5

2473.9

2975.9

Sản xuất dụng cụ y tế, chính

xác, dụng cụ quang học và

đồng hồ các loại

2773.9

2659.9

3254.3

5877.6

9582.7 15730.9 22602.7

26911.2

28501.8

30277.1

Sản xuất, sửa chữa xe có động

cơ

2340.9

7589.3

8236.5

13385.5 21095.9 19981.1 25103.3

38596.6

44313.9

52362.9

Sản xuất, sửa chữa phương

tiện vận tải khác

13944.3

23364.4 28140.5

41315.5 60127.6 72197.7 96343.1

130634.1 157152.7 187086.5

Tổng

Nguồn : Tổng cục thống kê Việt Nam

Bảng 2.3. Tỉ trọng nghành công nghiệp điện tỉ trong nền knh tế quốc gia

19 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 97

Sản xuất máy móc, thiết bị 1.2 1.4 1.5 1.2 1.4 1.3 1.4 1.6 1.4 1.3

Sản xuất TB văn phòng, máy tính 0.0 0.5 1.2 0.5 0.8 0.8 1.1 1.0 1.5 1.5

Sản xuất thiết bị điện 1.1 1.4 1.7 2.3 2.9 2.9 2.8 3.0 3.4 3.7

Sản xuất radio, tivi và TB truyền thông 2.4 2.6 2.1 2.2 2.1 2.3 2.3 2.2 2.1 1.9

Sản xuất dụng cụ y tế, chính xác, dụng cụ quang

học và đồng hồ các loại 0.2 0.4 0.2 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.2 0.2

Sản xuất, sửa chữa xe có động cơ 1.5 1.3 1.3 1.7 2.4 3.3 3.6 3.3 2.9 2.5

Sản xuất, sửa chữa phương tiện VT khác 1.3 3.6 3.4 4.0 5.3 4.2 4.0 4.8 4.5 4.3

Tổng 7.7 11.2 11.5 12.2 15.2 15.1 15.5 16.2 16.0 15.4

Nguồn PC- Tas: The Personal Computer Trade Analysis System

b. Tình hình xuất nhập khẩu

Nguồn PC- Tas: The Personal Computer Trade Analysis System

Xuất khẩu của VN tăng từ 0$ năm 1994 lên tới 782tr $, 1.5 tỷ, và 2 tỷ

năm 2000, 2005 và 2006 tương ứng. Tuy nhiên, doanh nghiệp có vốn đầu

tư nước ngoài chiếm 80% sản phẩm điện tử dân dụng. Cũng như vậy, các

dự án có vốn đầu tư nước ngoài – như Fujutsu, Canon và Orion hanel,

chiếm tới 95% xuất khẩu VN trong năm 2006. Ngoài ra các số liệu từ PC-

TAS còn cho thấy kim ngạch xuất khẩu của nước ta còn thua xa so vói các

nước trên thế giới và trong khu vực. (Consumer Electronics Market in

Vietnam). Tính đến năm 2006, kim ngạch xuất khẩu đồ linh kiện điện tử

của ta chỉ chiếm 4 % tổng kim ngạch xuất khẩu quốc gia, chiếm 0.13% thị

phần thế giới đứng thứ 44 trong tổng xếp hạng 197 nước. Trong khi đó,

Singapore chỉ riêng xuất khẩu linh kiện điện tử đã chiếm 31% tổng kim

ngạch xuất khẩu, chiếm 9% thị trường thế giới, là nước đứng thứ 5. Thái

Lan, Malaysia cũng có thứ hạng cao trong tổng sắp xếp thế giới; Thái Lan

đứng thứ 15 với 1.85% thị trường thế giới, Malaysia đứng thứ 8 với 3.76 %

thị trường thế giới. (The Personal Computer Trade Analysis System)

Nguồn PC- Tas: The Personal Computer Trade Analysis System

Tình trạng tương tự cũng xảy ra với hàng điện tử gia dụng và điện tủ -

công nghệ thông tin khi mà tổng kim ngạch xuất khẩu của mật hàng này chỉ

chiếm 2% tổng kim ngạch xuất khẩu quốc gia, chiếm 0.08% thị phần thế

giới đứng thứ 39/ 197. Theo báo cáo của Hiệp hội Doanh nghiệp Điện

tử Việt Nam (VEIA), việc xuất khẩu ngành hàng điện tử–CNTT của Việt

Nam mới chỉ bắt đầu từ năm 1996, với giá trị 90 triệu USD. Năm 2000

được coi là năm đỉnh cao của XK ngành hàng này với kim ngạch đạt 782

triệu USD, các sản phẩm điện tử–CNTT năm đó được xuất đi 35 nước. Sau

năm 2000, do khủng hoảng kinh tế thế giới, kim ngạch XK hàng điện tử–

CNTT bị giảm sút nghiêm trọng: năm 2001 xuất được 595 triệu USD, năm

2002 giảm còn 492 triệu USD. Tuy nhiên, đến năm 2003, do tình hình kinh

tế thế giới đã bắt đầu ổn định, giá trị XK lại tăng lên 672 triệu USD, riêng

sáu tháng đầu năm 2004 đã đạt 405 triệu USD. Kết quả này đã nâng kim

ngạch xuất khẩu hàng điện tử–CNTT đứng thứ sáu trong số các ngành hàng

xuất khẩu ở nước ta.

Tuy nhiên, theo đánh giá của VEIA, giá trị xuất khẩu hàng điện tử–

CNTT của ta còn rất nhỏ so với các nước trong khu vực. So với kim ngạch

XK ngành hàng này của các nước ASEAN năm 2001, Singapore đã đạt 70

tỷ USD, Malaysia 52,6 tỷ USD, Thái Lan 22,8 tỷ USD, Indonesia 10 tỷ

USD và ít nhất là Philippines cũng đạt 7 tỷ USD. Như vậy, rõ là doanh số

XK của Việt Nam là quá khiêm tốn.

Bên cạnh đó, mặc dù kim ngạch xuất khẩu tăng lên nhưng không đủ

để bù đắp cho nhập khẩu. Sở dĩ như vậy là do đặc điểm ngành ở Việt Nam

có tỉ lệ nội địa hóa thấp, cộng thêm đa số phân đoạn thị trường điện tử gia

dụng ở nước ta thường được lấp đầy bởi các sản phẩm nước ngoài, trong

khi đó các công ty nội địa kể cả công ty 100% vốn nước ngoài hay một

phần vốn nước ngoài đều không có chỗ đứng. Cầu hàng điện tử gia dụng

của nước ta chủ yếu được đáp ứng bởi các hàng hóa 100% nhập khẩu từ

TQ, HQ, NB, các nước ASEAN khác và Mỹ. Năm 2002, kim ngạch nhập

khẩu của nước ta đạt 1.4 tỉ USD thì đến năm 2005 và 2006 con số này đã

lên đến 3 tỉ và 3.6 tỉ USD. Điều này dẫn đến tình trạng xuất khẩu ròng của

ngành luôn thâp hụt trong suôt giai đoạn 2002 – 2006. Bảng dưới đây, cho

thấy năm 2002 chúng ta thâm hụt với thế giới -738411 nghìn USD, năm

2003, 2004, 2005 và 2006 con số này lần lượt là -1245983; -1309616; -

1336850; -1451811 nghìn USD. (Theo Consumer Electronics Market in

Vietnam - Market Research Report of International Business Strategies và

PC- TAS)

Nguồn PC- Tas: The Personal Computer Trade Analysis System

Về các đối tác chính: Từ những năm 90 Nhật Bản luôn là đối tác số

một của Việt Nam trong lĩnh vực điện tử. Kim ngạch xuất khẩu của nước ta

sang Nhật Bản luôn chiếm một tỉ trọng cao trong tổng kim ngạch xuất khẩu

ngành, con số này giao động trên dưới 50 %, điển hình như năm 2004

chiếm 54.785 %. Tuy nhiên nhập khẩu của nước ta từ Nhật Bản cũng rất

cao, năm 2002 kim ngạch nhập khẩu từ Nhật bản chiếm gần 30% tổng kim

ngạch nhập khẩu ngành. Trong suốt những năm 90s đầu những năm 2000

điện tử nước ta luôn thâm hụt thương mại với Nhật Bản, chỉ sau năm 2004

xuất khẩu ròng mới thực sự đổi chiều. Sau Nhật là các nước trong khu vực

như Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc, Thái Lan, Hong Kong. Chỉ đến

năm 2005 Mỹ mới lọt vào 5 đối tác lớn nhất của Việt Nam sau khi có các

dự án điện tử tại đây. Tuy nhiên từ đó đến nay Mỹ luôn là đối tác lớn chỉ

đứng sau Nhật Bản.

1.2. Giai đoạn hậu WTO (từ năm 2006 tới nay) a. Tình hình đầu tư và sản xuất:

Nhờ quá trình mở cửa và hội nhập quốc tế, ngành công nghiệp điện tử

đã thu hút được nhiều nguồn vốn đầu tư nước ngoài, tính đến hết năm

2003, FDI rót vào phát triển các dự án về công nghiệp điện tử gần 2 tỷ

USD. Đặc biệt, việc gia nhập WTO đã đánh dấu một làn sóng đầu tư mới

vào ngành công nghiệp điện tử nước ta. Theo Hiệp hội DN Điện tử Việt

Nam, kể từ khi Việt Nam trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại

Thế giới (WTO) đến nay đã có nhiều dự án lớn đầu tư vào lĩnh vực điện tử

với tổng số vốn khoảng 3 tỷ USD.

Ngay sau khi Việt Nam trở thành thành viên WTO thì Tập đoàn Intel

(Mỹ) đã nâng vốn đầu tư từ 600 triệu USD lên 1 tỷ USD để xây dựng nhà

máy lắp ráp và kiểm định chíp bán dẫn của Intel, trở thành nhà máy lớn nhất thế giới của Intel(1) . Năm 2009, khi dự án Intel chính thức vận hành,

(1) T. Thương, Intel đầu tư đột phá vào VN- vietbao.vn

ngành

công nghiệp điện tử của Việt Nam hứa hẹn sẽ tăng mạnh về doanh thu xuất

khẩu và hy vọng sẽ đạt 10 tỷ USD mỗi năm. Tiếp đến là Tập đoàn Nidec

(Nhật Bản) cũng đầu tư 1 dự án tại Bình Dương với số vốn 1 tỷ USD sản

xuất đầu đọc quang học dùng cho đầu DVD, VCD và môtơ siêu nhỏ dùng

trong máy ảnh, máy in... Tập đoàn Foxconn (Đài Loan) đầu tư vào Việt

Nam tổng vốn 5 tỷ USD, trong đó riêng sản xuất linh kiện điện tử khoảng 1

tỷ USD. Dự kiến sau 3 năm sẽ xuất khẩu lớn với doanh số trên 3,5 tỷ USD(1). Ngoài ra còn Tập đoàn Meikom (Nhật Bản) đầu tư 300 triệu USD

sản xuất linh kiện điện tử tại Hà Tây...

Tháng 4-2008, tập đoàn Samsung (Hàn Quốc) cũng tuyên bố đầu tư

vào Khu công nghiệp huyện Yên Phong (Bắc Ninh) cho nhà máy sản xuất

điện thoại di dộng với tổng số vốn đầu tư 670 triệu USD nhưng sẽ thu hút

các nhà cung cấp phụ kiện cho nhà máy với tổng đầu tư có thể lên đến 300

triệu USD. Như vậy, dự án nhà máy sản xuất điện thoại của Samsung và

nhà cung cấp liên quan ở Việt Nam trong năm nay có thể thu hút tổng số

khoảng 1 tỷ USD. Samsung đặt mục tiêu bắt đầu hoạt động nhà máy giai

đoạn một với công suất 30 triệu sản phẩm/năm hoặc vào cuối năm nay hoặc

đầu năm sau. Sau đó, công ty sẽ mở rộng dần công suất nhà máy lên đến

100 triệu sản phẩm/năm. Đây là nhà máy có công nghệ hiện đại, sản xuất

điện thoại di động thế hệ mới 3G, 4G, thậm chí cả 5G. Theo kế hoạch, nhà

máy sẽ hoạt động vào năm 2009. Cũng trong năm 2008 này, Sanyo công

bố đầu tư 95 triệu đô-la Mỹ vào nhà máy liên doanh giữa Sanyo và Công ty

cổ phần Khu Công nghiệp Sài Gòn-Bắc Giang thuộc Tập đoàn Đầu tư Sài

(1) Lê Minh, vienamnet.vn

Gòn (SGI) để

sản xuất các linh kiện quang truyền dẫn điện tử. Nhà máy đã được khởi công trong năm nay và giai đoạn đầu đầu tư 40 triệu đô-la Mỹ(1)

Cùng với đó, Tập đoàn sản xuất bán dẫn và vi mạch thứ ba thế giới

Renasas (Nhật Bản) cũng đã xây dựng trung tâm nghiên cứu, thiết kế vi

mạch tại Thành phố Hồ Chí Minh. Hai nhà sản xuất máy tính hàng đầu thế

giới là HP và NEC đã quyết định lắp ráp máy tính mang thương hiệu của

họ tại Việt Nam. Hãng sản xuất máy tính lớn Acer cũng đang chuẩn bị lắp

ráp máy tính tại Việt Nam.

Không chỉ hấp dẫn với các tập đoàn sản xuất phần cứng, ngay sau khi

Việt Nam chính thức là thành viên WTO, khá nhiều các nhà cung cấp dịch

vụ công nghệ thông tin lớn của nước ngoài đã đến Việt Nam. Năm 2007,

nhà cung cấp dịch vụ của Mỹ là Yahoo đã tiếp tục thâm nhập vào thị

trường Việt Nam với việc cho ra mắt một loạt quán cà phê internet tại

Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội, đặc biệt là việc tung ra dịch vụ Yahoo

hỏi và đáp cho cộng đồng internet Việt Nam. Cũng đón lõng thị trường

internet đang phát triển mạnh, hệ thống đấu giá trực tuyến hàng đầu thế

giới eBay cũng đã có mặt tại Việt Nam với việc khai trang web eBay tiếng Việt vào tháng 6/2007 (1)

Có thể nói Việt Nam đang trở thành một trung tâm thu hút đầu tư

nước ngoài lớn trong lĩnh vực điện tử. Rất nhiều các tập đoàn lớn với

những dự án quan trọng, vốn đầu tư lớn đã đổ vào Việt Nam. Hiện các

doanh nhân trong lĩnh vực điện tử của Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc vẫn

đang đổ về Việt Nam để tìm kiếm cơ hội đầu tư và thời gian tới sẽ còn

nhiều dự án lớn được cấp phép trong lĩnh vực này.

(1)

Trần Dũng, Sản xuất điện tử “đổ bộ” vào Việt Nam sau WTO –

thongtincongnghe.com

Bên cạnh đó, theo ông Trần Quang Hùng - Tổng Thư ký Hiệp hội DN

Điện tử Việt Nam, đang có xu hướng chuyển các nhà máy sản xuất linh

kiện điện tử từ Trung Quốc và các nước trong khu vực Đông Nam Á sang

Việt Nam. Chẳng hạn như Tập đoàn Meikom đang cân nhắc việc chuyển

nhà máy đang sản xuất tại Trung Quốc về Việt Nam. Một số tập đoàn của

Nhật Bản, Đài Loan đang có ý định chuyển các nhà máy đang sản xuất linh

kiện điện tử của họ tại Trung Quốc, Malaysia về Việt Nam trong thời gian

tới.

Về mặt sản lượng: Sau khi gia nhập WTO , nhìn chung sản lượng các

mặt hàng điện tử gia dụng tăng lên đáng kể hàng năm. Năm 2007 ước tính

sản xuất được 203100 chiếc máy điều hòa nhiệt độ, tăng trưởng 51.9% so

với năm 2008

Các mặt hàng truyền thống như máy giặt, tủ lạnh, quạt điện đều có

mức tắng trưởng trên dưới 20% cũng vào năm này. Hầu hết các nặt hàng

chủ chốt đều có mức tăng trưởng trên 10%.

Năm 2008, tình hình sản xuất vẫn duy trì được nhịp đô tăng trưởng

đều đặn, mặc dù tốc độ tăng trưởng ở các mặt hàng có giảm đi do tác dộng

của khủng hoảng kinh tế trong đó điều hòa nhiệt độ chỉ tẳng trưởng hơn 4

% nhưng máy giặt lại có mức tăng trưởng đạt 28%. Ti vi luôn là mặt hàng

truyền thống có mức tăng trưởng tương đối ổn định ở mức 15%.

Bảng 2.8. Một số sản phẩm chủ yếu của ngành công nghiệp điện

tử tháng 12 và năm 2007

Thực hiện

Năm 2007 so với năm 2006 (%) Ước tính tháng 12 năm 2007 Cộng dồn cả năm 2007 11 tháng năm 2007 Tháng 12 năm 2007 so với tháng 12 năm 2006 (%) Sản phẩm

Đơn vị tính Nghìn cái Động cơ điện 129.4 20.8 150.2 100.2 124.3

Máy biến thế " 23.3 3.5 26.8 100.7 117.0

Điều hoà nhiệt độ " 184.8 18.4 203.1 120.3 151.9

Tủ lạnh, tủ đá " 873.9 82.1 956.0 104.4 113.1

Máy giặt " 375.5 36.6 412.1 101.6 121.3

Quạt điện " 1450.0 126.2 1576.2 104.3 118.6

Nghìn cái Ti vi 1902.8 252.7 2155.5 100.9 110.5

Bảng 2.9. Một số sản phẩm chủ yếu của ngành công nghiệp điện tử

tháng 12 và năm 2008

Thực hiện Tháng

12 năm Chính Ước Cộng 2008 so Năm 2008 thức tính dồn Đơn vị với so với Sản phẩm 11 tháng 12 tính tháng 12 năm 2007 tháng 12 tháng năm (%) năm năm năm 2007 2008 2008 2008 (%)

Điều hoà

nhiệt độ Nghìn cái 109,7 9,6 119,3 134,4 104,6

Tủ lạnh, tủ

đá " 981,8 86,0 1067,8 105,0 122,2

Máy giặt " 479,5 51,1 530,6 108,1 128,0

Biến thế Nghìn

điện chiếc 14,1 1,0 15,1 132,1 122,6

Tivi Nghìn cái 2420,7 212,7 2633,3 87,4 115,0

(Nguồn: Tổng cục thống kê)

Sáu tháng đầu năm 2009, mặc dù phải đối mặt với cuộc khủng hoảng

kinh tế thế giới nhưng nhìn chung sản lượng của các mặt hàng điện tử

chính yếu không bị ảnh hưởng đáng kể. Máy điều hòa nhiệt độ đạt tẳng

trưởng cao 44.7% so với 6 tháng cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, ti vi và

máy giặt chỉ đạt mức tăng trưởng 4.8% và 3.5 %. Điều này thể hiện xu

hướng tiêu dùng của người dân đã dần dần chuyển sang dùng những mặt

hàng TV LCD màn hình phẳng thay vì các sản phẩm CRT trước kia. Đặc

biệt chỉ tính riêng tháng 6 năm 2009 dự kiến sẽ sản xuất 76100 mấy điều

hòa tức là bằng 246.4% so với tháng 6 năm 2008 do thời tiết năgs nóng

của mùa hè năm nay cao hơn năm trước.

Bảng 2.10. Một số sản phẩm chủ yếu của

ngành công nghiệp điện tử tháng 6 / 2009

Ước tính Cộng Tháng 6 tháng Thực

tháng 6 dồn 6 năm năm hiện

tháng 5 năm 6 tháng 2009 2009

năm 2009 năm so với so với Sản phẩm Đơn vị 2009 2009 tháng 6 6 tháng

năm cùng

2008 kỳ năm

2008

Điều hoà nhiệt Nghìn 214,2 76,1 290,4 246,4 144,7

độ cái

Tủ lạnh, tủ đá 512,2 153,2 665,4 133,6 116,1 "

234,0 61,4 295,4 128,8 103,5 Máy giặt "

1045,7 225,3 1271,0 105,2 104,8 Tivi "

(Nguồn: Tổng cục thống kê)

Tăng cường sự hôi nhập kinh tế quốc tế bên cạnh việc thu hút đầu tư

còn có nghĩa là thu hẹp sự bảo hộ trong nước. Hiện tại, ngành điện tử Việt

Nam có khoảng 300 DN, trong đó khoảng 30% là các DN nước ngoài. Thế

nhưng các DN nước ngoài này lại đang chiếm giữ vị trí chủ chốt khi chiếm

tới 90% vốn đầu tư, trên 90% kim ngạch xuất khẩu và khoảng 80% thị

phần nội địa. Ngoài ra, điều này còn dẫn đến sự ra đi của một số công ty đã

hoạt động trước đó. Hiện nay, một số ít DN thường là có 100% vốn nước

ngoài có công nghệ hiện đại, sử dụng hầu hết các nguyên vật liệu, phụ tùng,

linh kiện nhập ngoại và xuất khẩu 100% sản phẩm làm ra như: Fujitsu,

Canon; số khác quy mô nhỏ hơn, thường hoạt động dưới hình thức liên

doanh với các DN trong nước theo định hướng sản xuất, lắp ráp điện tử tiêu

dùng ở mức giản đơn, tận dụng hàng rào thuế quan nhằm bảo hộ cho sản

xuất trong nước, thay thế hàng nhập khẩu phục vụ nội địa như: Sony,

Panasonic, JVC, Toshiba, SamSung… Tuy nhiên, khi hàng rào thuế quan

bị dỡ bỏ theo xu hướng hội nhập thì sự ra đi của các Công ty này là điều

khó tránh khỏi – Điển hình như trường hợp của SONY Vietnam đóng cửa

nhà máy sản suất tại Việt Nam và chuyển sang nhập khẩu hàng nguyên

chiếc sản xuất từ nước ngoài. Mặt khác chính vì sự chi phối của các công

ty nước ngoài cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến cơ cấu sản

phẩm của ngành điện tử Việt Nam mất cân đối khá nghiêm trọng. Tỉ lệ nội

địa hoá sản phẩm cũng chỉ đạt khoảng 20% - 30%, chủ yếu là bao bì, chi

tiết nhựa và cơ khí. Doanh thu xuất khẩu đồ điện tử của Việt Nam khoảng 2,5 tỷ USD năm 2008, nhưng thực chất 95% - 98%(1) doanh thu thuộc về

các doanh nghiệp FDI. So với giai đoạn tiền WTO thì dường như tình trạng

mất cân xứng và tỉ lệ nội địa hóa thấp vẫn chưa được cải thiện. Mặc dù các

dự án đầu tư lớn trong giai đoạn này đều hướng vào xây dựng ngành công

(1) http://www.socbay.com/news/detail/da-qua-roi-thoi-nhap-khau- linh-kien-lap-rap-va-gan-thuong-hieu-noi/602201074/50397184/0.html

nghiệp phụ trợ nhằm nâng

cao tỉ lệ nội địa hóa, nâng giá trị gia tăng nhưng hầu hết các nhà máy đều phải đến năm 2009 mới bắt đầu đi vào hoạt động(1).

b. Tình hình xuất nhập khẩu

Nói chung trong mấy năm gần đây, hàng máy tính, sản phẩm điện tử

và linh kiện là một trong 8 mặt hàng xuất khẩu trọng điểm nằm trong top

các mặt hàng đạt kim ngạch trên 2 tỉ USD.

Theo số liệu tổng hợp của Tổng cục thống kê Việt Nam, năm 2007 kim

ngạch xuất khẩu điện tử, máy tính và linh kiện ước tính đạt 2178 triệu

USD, tăng trưởng 27.5 % so với năm 2006 chiếm 56% tổng kim ngạch xuất

khẩu nền kinh tế. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2007, kim ngạch xuất

khẩu hàng điện tử, máy tính sang các thị trường chính đã đạt được những

thành tựu nhất định như xuất khẩu sang Trung Quốc đạt hơn 200 triệu

USD, tiếp theo đó là Nhật Bản và Thái Lan đạt gần 125 triệu USD và 164

triệu USD, Singapore, Đài Loan và Ấn Độ lấn lượt đạt 62 triệu USD, 73

triệu USD và 3. 5 triệu USD. Tuy nhiên, số liệu 6 tháng đầu năm cũng cho

thấy tình trạng nhập siêu của ngành. Kim ngạch nhập khẩu của từ Nhật

Bản đạt 242 triệu USD, Trung Quốc là 460 triệu USD, Hàn Quốc là 47

triệu USD (Tổng hợp từ Thông tin thị trường – VCCI). Đến cuối năm 2007,

kim ngạch nhập khẩu ngành lên tới 2944 triệu USD, bằng 143.7% kim

ngạch nhập năm trước đó và chiếm 7.07% tổng kim ngạch nhập khẩu quốc

gia. Điều này khiến xuất khẩu ròng hàng điện tử, máy tính, linh kiện âm

(1) Công nghiệp điện tử VN: Cú “knock-out” đầu tiên, Lao Động số 351

766 triệu USD cả năm (tổng

Hàng máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện của Việt Nam sang khối

EU cũng đạt cao, với 456 triệu USD trong năm 2008, tăng 10% so với năm

2007 và chiếm 17,3% tỉ trọng kim ngạch. Trong đó, xuất khẩu sang Hà Lan

đạt cao nhất với 206,34 triệu USD, tăng 6,2% so với cùng kỳ năm ngoái,

tiếp đến là Phần Lan đạt 44,7 triệu USD, tăng 10%, sang Slovakia đạt 40,7

triệu USD, tăng 90,85%. Đặc biệt, kim ngạch xuất khẩu sang Braxin đang

tăng đột biến, với 189%, đạt 30,9 triệu USD. Và kim ngạch xuất khẩu sang

một số thị trường châu Phi cũng tăng mạnh như UAE, Nam Phi…Như vậy,

hàng máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện của Việt Nam có thể nói đã

cạnh tranh được với hàng điện tử của các nước khác trên thị trường quốc tế

và đứng vững được tại các thị trường lớn và có những tiêu chuẩn khắt khe

như EU, Mỹ hay Nhật Bản.

Mỹ cũng là một nhà nhập khẩu lớn hàng máy tính, sản phẩm điện tử

và linh kiện của nước ta với kim ngạch xuất khẩu đạt 301 triệu USD, tăng

9,3% so với năm 2007. Đây là mức tăng trưởng khá thấp so với mặt bằng

chung là 22%. Xuất khẩu hàng máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện

sang thị trường này trong năm 2008 đang bị chậm lại và có xu hướng giảm.

Ngoài ra, kim ngạch xuất khẩu sang một số thị trường khác cũng bị sụt

giảm như Đài Loan, Thuỵ Sĩ, Italy…

(Nguồn: Tổng cục thống kê)

Đầu năm 2009, kim ngạch xuất khẩu hàng điện tử, máy tính và linh

kiện tháng một đạt 147 triệu USD bằng 4/5 kim ngạch xuất khẩu tháng 1

năm 2008. Sang tháng 2, xuất khẩu cũng giảm xuống chỉ còn 124 triệu

USD, giảm 15.65% so với tháng trước đó (Tổng cục thống kê). Kể từ tháng

3 kim ngạch xuất khẩu bắt đầu tăng lên đến tháng 5 đạt 218 triệu USD,

ước tính tháng 6/2009 sẽ đạt 220 triệu USD (Tổng cục thống kê). Kim

ngạch 6 tháng đầu năm 2009 ước tính đạt 1138 triệu USD, tức là giảm 5.4

% so với cùng kỳ năm 2008.

Mỹ vẫn dẫn đầu trong số các thị trường xuất khẩu sản phẩm máy

tính, điện tử và linh kiện của Việt Nam. Cụ thể, trong 4 tháng đầu năm

nay, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt 122 triệu USD, tăng

63,8% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm gần 18% tổng kim ngạch nhập

khẩu.

Ngoài ra, trong khu vực EU, xuất khẩu máy tính, điện tử và linh

kiện tới thị trường Đức có tốc độ tăng trưởng ấn tượng tới 278,5% trong 4

tháng đầu năm nay. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu tới thị trường dẫn

đầu trong khối là Hà Lan lại giảm 37,8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nguồn: Tổng cục thống kê Việt Nam

Năm 2009, nhập khẩu cũng có xu hướng giảm so với năm 2008, tháng

1 đầu năm kim ngạch nhập khẩu linh kiện điện tử, mấy tính đạt 170 triểu

USD chưa bằng ½ tháng 1 năm 2008. Mặc dù các tháng tiếp theo nhập

khẩu có xu hướng tăng lên, tháng 2 (216 triệu USD), tháng 3 (268 triệu

USD), tháng 4 (284 triệu USD) và tháng 5 (310 triệu USD) ( Tổng cục

thống kê) tuy nhiên ước tính kim ngạch nhập khẩu 6 tháng đầu năm 2009

giảm xuống còn 1600 triệu USD, chỉ bằng 88.7 % cùng kỳ năm ngoái. (

Tổng cục thống kê).

2. Thuận lợi và khó khăn đối với ngành công nghiệp điện tử

Việt Nam

2.1. Thuận lợi đối với ngành công nghiệp điện tử Việt Nam

1.1. Vị trí địa lý tốt

Việt Nam nằm ở phía đông nam bán đảo Trung Ấn, thuộc khu vực

Đông Nam châu Á, thuộc ranh giới trung gian tiếp giáp giữa hai lục địa

Âu-Á và châu Đại Dương theo chiều dọc, giữa hai đại dương là Thái Bình

Dương và Ấn Độ Dương theo chiều ngang. Tính chất giao tiếp giữa các hệ

thống tự nhiên khác nhau đã góp phần tạo cho Việt Nam có bề mặt tự nhiên

cũng như nguồn tài nguyên thiên nhiên vô cùng đa dạng và phức tạp.

Việt Nam nằm trên con đường giao thông hàng hải quốc tế nhộn nhịp

từ Tây sang Đông, với điểm giữa đường vận tải Hong Kong-Singapore sát

với khu vực có điều kiện tự nhiên để xây dựng những cảng nước sâu tầm

cỡ thế giới, có thể trở thành những trung tâm trung chuyển lớn có tính chất

quốc gia và quốc tế, là hành lang hướng ra biển để giao lưu kinh tế giữa

Việt Nam và các nước trong khu vực cũng như các nước trên thế giới.

Với vị trí như vậy, Việt Nam luôn là chốt chiến lược trong quá trình

phát triển của lịch sử cũng như là điểm hội tụ nhìn từ tiềm năng phát triển

và trao đổi kinh tế-văn hoá quy mô khu vực và thế giới.

1. 2. Nguồn nhân lực dồi dào, giá rẻ, trẻ và có trình độ học vấn ngày

càng cao

1.2.1 Nguồn nhân lực dồi dào

Việt Nam là nước có dân số đông và mật độ dân số thuộc loại cao trên

thế giới. Năm 2007, với dân số vào khoảng 85,2 triệu người trong đó tổng

số lao động đang làm việc trong nền kinh tế quốc dân đạt số lượng 44,17

triệu người, chiếm 51,85% tổng dân số. Về cơ cấu theo ngành kinh tế, hiện

54,6% làm việc trong nhóm ngành nông, lâm nghiệp và thuỷ sản, 19,6%

trong nhóm ngành công nghiệp và xây dựng và 25,9% thuộc các ngành

dịch vụ.

Lực lượng lao động trẻ.

Một đặc điểm nổi bật của dân số Việt Nam đó là dân số trẻ. Gàn 70%

dân số Việt Nam tương đương với khoảng 87 triệu dân của Việt Nam hiện

đang ở độ tuổi dưới 30. Đây là một lực lượng lao động lớn có trình độ giáo

dục cao, siêng năng và có khiếu sáng tạo. Theo thông kê thì năm 2005 tỉ lệ

lao động trong độ tuổi từ 15-35 chiếm 37.67% tức là hơn 1/3 tổng số dân;

dự báo đến năm 2010 và năm 2015 con số này sẽ là 37,74 % và 35,61%

.Tức là tỉ lệ này như không thay đổi. Trong khi đó dân số của Nhật Bản và

Hàn Quốc đang ngày càng già đi. Nhật Bản là đất nước có dân số già nhất

thế giới với trên 20% tổng dân số là người già, cao hơn cả Đức. Ước tính

rằng trong vòng 50 năm tới tỉ lệ người trên 65 tuổi sẽ chiếm 1/5 tổng dân số

nước này. Do đó việc di chuyển đầu tư vào một khu vực có nguồn nhân

lực trẻ để bù đắp việc thiếu hụt lực lượng lao động ở nước nhà là một nhu

cầu cấp thiết của Nhật Bản. ( Bảng phụ lục 1)

1.2.3. Nguồn nhân công rẻ

Việt Nam nằm ngay bên cạnh Trung Quốc, đất nước được mệnh danh

là sân sau của thế giới với mức nhân công rẻ tuy nhiên

động Việt Nam làm việc khoảng 48 giờ/tuần và các chương trình xã hội của chính phủ ước tính chiếm khoảng 25% chi phí lương(1)

Trong khi đó, Trung Quốc có 40 giờ làm việc một tuần và chi phí xã

hội chiếm khoảng 50-60% lương. Đặc biệt, chi phí lao động ở Việt Nam

khá thấp so với mặt bằng chung của khu vực, đây là lợi thế cạnh tranh đáng

kể. Theo kết quả thống kê của JETRO thì mức lương của một công nhân

làm trong doanh nghiệp nước ngoài ở Hà Nội giao động trong khoảng 87 -

(1) http://www.vsak.vn/vn/forum/archive/index.php?t-2211.html

198

USD/ tháng, ở thành phố Hồ Chí Minh mức này là từ 122-216 USD/ tháng

trong khi đó, trong khi đó tại Kuala Lampur, Shanghai và Bangkok mức

này lần lượt là 221 USD/ tháng, 272-362 USD/ tháng và 164 USD/ tháng.

Tương tự như vậy mức lương tối thiếu ở Bangkok và Shanghai lần lượt là

115,06 USD và 118 USD, gần gấp đôi so với mức lương tối thiếu ở Việt

Nam là 62,1 USD. Ngoài ra số ngày nghỉ lễ của nhân công Việt Nam cũng

ít hơn hẳn so với các nước trong khu vực, chỉ có 9 ngày so với 16 ngày ở

Kuala Lampur, Malaysia; 13 ngày ở Bangkok, Thái Lan và 12 ngày ở

Shanghai, Trung Quốc. ( Bảng phụ lục 2).

1.3. Thị trường tiềm năng

Với GDP năm 2007 đạt 71,2 tỷ USD, giá trị xuất khẩu 48,56 tỷ USD,

nhập khẩu 62,68 tỷ USD, Việt Nam thực sự là một thị trường hứa hẹn cho

hàng hoá, dịch vụ và công nghệ cao. Với tốc độ tăng trưởng GDP bình

quân 7,6%/năm trong giai đoạn 2000-2007, đứng hàng thứ hai ở Châu Á,

trong đó tốc độ tăng nông, lâm nghiệp và thuỷ sản đạt trung bình

3,8%/năm, công nghiệp và xây dựng 10,2%/năm và dịch vụ trung bình

7,1%/năm, trong những năm tới, Việt Nam tiếp tục khẳng định tiềm năng

thị trường, đặc biệt cho các dịch vụ và vật liệu xây dựng, máy móc công

nghiệp, nguyên liệu dệt may da giày, nguyên vật liệu phục vụ nông nghiệp,

ô tô xe máy, nguyên liệu gỗ... Do Việt Nam phải hạ thấp các hàng rào thuế

quan để thực hiện cam kết trong AFTA và WTO, xu hướng nhập khẩu tiếp

tục tăng mạnh trong những năm tới.

Tỷ lệ tiêu dùng so với GDP của Việt Nam thuộc loại cao so với các

nước trong khu vực (Việt Nam trên 70%, Singapore là 55,9%, Malaysia là

58,2%, Thái Lan là 67,7%...). Tiêu dùng đã tăng với tốc độ khá, vượt xa so

với tốc độ tăng dân số (bình quân năm trong giai đoạn 2001-2005, dân số

tăng 1,4%, tiêu dùng, tính theo giá so sánh, tăng 7,7%), chứng tỏ tiêu dùng

bình quân đầu người và mức sống của dân cư tăng đã khá hơn nhiều. Bên

cạnh đó, tỷ lệ giữa tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu

dùng so với tổng quỹ tiêu dùng cũng gia tăng khá nhanh, từ mức 64,7%

năm 1995 lên mức 68,5% năm 2000, 82,1% năm 2005 và 93,1% năm 2007.

Điều này chứng tỏ tiêu dùng thông qua hoạt động mua bán trên thị trường

ngày càng gia tăng, mức độ tự sản tự tiêu ngày một giảm hay là tính thị

trường ngày một tăng. Tốc độ tăng tổng mức mức bán lẻ hàng hoá và

doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong năm năm gần đây đạt mức trung bình (đã

loại trừ tốc độ tăng giá) 13%, cao gấp 1,6 lần so với mức tăng trưởng GDP

trung bình cùng thời kỳ (8%).

1.4. Chính sách ưu tiên của Chính phủ

1.4.1. Ban hành các quyết định nhằm bãi bỏ chính sách nội địa hóa và

giảm thuế nhập khẩu linh kiện điện tử.

Trước đây khi thực hiện chính sách thuế theo tỷ lệ nội địa hóa, các

linh kiện phụ tùng sản xuất sản phẩm cơ khí điện, điện tử được hưởng thuế

suất ưu đãi 3-5%. Theo cam kết, kể từ khi gia nhập WTO, VN bãi bỏ chính

sách thuế theo tỷ lệ nội địa hóa, các mặt hàng trên phải áp dụng thuế 20-

50%, chí phí bị đội lên dẫn tới khả năng cạnh tranh và hiệu quả sản xuất

kinh doanh của doanh nghiệp bị giảm sút. Để tháo gỡ khó khăn cho doanh

nghiệp, Bộ tài chính đã ký quyết định số 76/2007/QĐ-BTC, ngày 17 tháng

1 năm 2007, sửa đổi thuế suất, thuế nhập khẩu ưu đãi cho một số mặt

hàng. Theo đó, có gần 30 nhóm được giảm thuế trên tổng số 38 nhóm mặt

hàng mà trước đó các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp các linh kiện điện

tử đề nghị Bộ Tài chính điều chỉnh. Trong đó có ống nhựa, máy bơm khí,

bơm chân không, máy nén, quạt không khí, nắp chụp điều hòa gió, van điện

tử, van xả, bánh răng và cụm bánh răng, bộ định thời gian, động cơ điện

xoay chiều một pha, linh kiện, phụ tùng của động cơ diezel, linh kiện phụ

tùng của động cơ dầu, chốt trục, gương chưa có khung (gương được uốn

cong để sản xuất gương chiếu hậu xe máy)... với mức thuế áp dụng phổ

biến từ 0% đến 10%, thay cho mức 5-10% trước đó.

Một số mặt hàng khác như các loại quạt bàn, quạt sàn, quạt trần có

công suất không quá 125W, máy hút bụi, máy đánh bóng sàn nhà, máy

nghiền hoặc trộn thức ăn, máy vắt ép nước rau quả… áp dụng mức thuế

mới 40% thay cho mức 50% hiện hành.

Với việc điều chỉnh này, Bộ Tài chính nhằm giải quyết những khó

khăn cho doanh nghiệp sản xuất điện tử đang hoạt động. Với những ưu đãi

miễn giảm thuế, Chính phủ nhằm mục tiêu khuyến khích ngành công

nghiệp điện tử trở thành ngành mũi nhọn trong sự nghiệp công nghiệp hóa,

hiện đại hóa trong thời gian tới.

1.4.2. Phê duyệt kế hoạch tổng thế phát triển công nghiệp điện tử đến

năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020.

Theo quyết định số 75/2007/QD- TTg ban hành ngày 28/5/2007 về

phê duyệt kế hoạch tổng thế phát triển công nghiệp điện tử Việt Nam đến

năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020, Nhà nước đã thể hiện những nỗ lực

trong việc ban hành và thực thi các chính sách nhầm phát triển ngành công

nghiệp này trở thành mũi nhọn trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại

hóa đất nước.

Sau khi Việt Nam gia nhập WTO, thị trường xuất khẩu cho doanh

nghiệp điện tử Việt Nam được mở rộng. Với việc xây dựng định hướng

chiến lược ngành công nghiệp điện tử đến năm 2020, Việt Nam đã thể hiện

sự nỗ lực trong việc phát triển ngành này trở thành ngành mũi nhọn trong

quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Với việc khuyến khích

các thành phần kinh tế tham gia đầu tư vào ngành công nghiệp điện tử với

các quy mô, loại hình khác nhau, từ lắp ráp thành phẩm đến sản xuất linh

kiện, phụ tùng và các sản phẩm phụ trợ, trong đó đặc biệt chú trọng thu hút

đầu tư nước ngoài từ các tập đoàn đa quốc gia. Với quan điểm phát triển

của các doanh nghiệp trong nước trong thời gian tới: chuyển dịch cơ cấu

sản xuất theo hướng phát triển điện tử chuyên dùng, bao gồm sản xuất sản

phẩm, linh kiện, phụ tùng và sản phẩm phụ trợ cho các lĩnh vực tin học,

viễn thông, điện tử y tế, điện tử công nghiệp, cơ điện tử, đo lường, tự động

hóa. Nhà nước đã có chủ trương phát triển ngành công nghiệp điện tử theo

những định hướng xác định: định hướng sản phẩm và cơ cấu sản phẩm,

định hướng thị trường, định hướng nguồn nhân lực, định hướng nghiên

cứu, thiết kế, phát triển sản phẩm và công nghệ.

Với việc xây dựng định hướng rõ ràng bên cạnh những giải pháp về

cơ chế chính sách với việc hoàn thiện môi trường pháp lý nhằm cải thiện

môi trường đầu tư bên cạnh việc hoàn thiện các chính sách thuế theo hướng

tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp; bên cạnh những giải pháp về

vốn đầu tư; về sản phẩm trọng điểm và thị trường; về nguồn nhân lực và

công nghiệp phụ trợ. Nhà nước ta đã thể hiện những nỗ lực trong việc xây

dựng một định hướng rõ ràng có hệ thống đối với ngành công nghiệp điện

tử. Hỗ trợ tối đa các điều kiện ưu tiên dành cho các doanh nghiệp điện tử.

Đây là một trong những thuận lợi lớn để các doanh nghiệp sản xuất phát

triển và tìm kiếm con đường cho riêng mình.

2.2.Những khó khăn và hạn chế đối với ngành công nghiệp điện tử Việt

Nam

2.2.1. Khoa học, công nghệ lạc hậu

Việc ứng dụng những công nghệ mới và đổi mới công nghệ của các

doanh nghiệp điện tử Việt Nam thời gian qua chưa theo kịp với sự phát

triển nhanh chóng của khoa học công nghệ trong khu vực và trên Thế giới.

Vì vậy chỉ có các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là được hưởng

miếng bánh xuất khẩu và được hưởng lợi từ việc Việt nam gia nhập WTO

và những ưu đãi về nhập khẩu mà các nước danh cho Việt nam. Phần lớn

các doanh nghiệp điện tử Việt Nam ở diện vừa và nhỏ, khả năng hạn chế

nên công nghệ và trang thiết bị sản xuất lạc hậu khoảng 10 -15 năm so với

các nước trong khu vực và trên thế giới. Tỉ lệ đầu tư cho đổi mới công nghệ

cũng rất thấp, chỉ ở mức 0,3% - 0,5% doanh thu. Ngay cả doanh nghiệp

lớn, tỉ lệ này cũng chỉ dao động quanh con số 1%. Trong khi đó, tại Ấn Độ, tỉ lệ đầu tư đạt 5%, Hàn Quốc 10% và Trung Quốc tới 12% (1)

(Chính sự yếu kém về công nghệ đã làm cho năng lực sản xuất của các

doanh nghiệp Việt nam không đáp ứng được yêu cầu, sản phẩm sản xuất ra

có giá thành cao và chất lượng không phù hợp theo chuẩn mực quốc tế.

2.2.2. Công nghiệp phụ trợ sơ khai và manh mún dẫn đến tình trạng tỉ lệ

nội địa hóa thấp.

Nhìn chung ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam vẫn đang ở trong

giai đoạn sơ khai, yếu kém và manh mún. Số lượng các DN phụ trợ nội địa

mới chỉ dừng lại ở khâu sản xuất các chi tiết, linh kiện đơn giản và cơ cấu

(1)http://www.vhdn.vn/index.php?view=article&id=5574&tmpl=comp

giá trị NĐH rất nhỏ. Nhận dạng công nghiệp này có thể dựa vào 3 yếu tố.

onent&print=1&page=&option=com_content).

Thứ nhất, tính chất và đặc thù của các sản phẩm, loại sản phẩm phụ

trợ như phụ tùng, linh kiện, nguyên phụ kiện... Các danh nghiệp Việt Nam

hiện chỉ có thể tập trung đầu tư và phát triển sản xuất các loại phụ tùng

linh kiện có kích cỡ cồng kềnh với công nghệ sản xuất không phức tạp và

chỉ với mục tiêu đáp ứng nhu cầu, yêu cầu của các DN FDI.

Ngoài ra, năng lực của các nhà cung ứng chưa mạnh. Các DN nội địa

có trình độ công nghệ lạc hậu, trung bình, năng lực tổ chức sản xuất và

quản lý chưa đáp ứng được đòi hỏi của các nhà đầu tư FDI. Một trong

những điểm yếu nhất là khả năng nghiên cứu, phát triển (R&D).

Thêm nữa, yêu cầu đặt ra cũng như chính sách thu mua từ phía các

Cty FDI rất khắt khe về chất lượng, thông số kỹ thuật, nguồn nguyên vật

liệu và thời hạn giao hàng. Thực tế, các DN nội địa khó có khả năng đáp

ứng một cách toàn diện các yêu cầu này. Đại diện Cty Daihatsu (NB) đã

từng cho biết họ đi khảo sát hàng tháng trời tại 64 DN tìm nhà cung cấp ốc

vít theo chuẩn quốc tế nhưng tất cả đều không đáp ứng. Còn Cty Canon,

khảo sát hàng năm trời, trầy trật mãi mới tìm được các nhà cung cấp linh

kiện phụ tùng tại VN. Nhưng oái oăm là, trong số vài chục nhà cung cấp thì có đến hơn 90% là các DN FDI (1). Ngay những ngày đầu đặt chân vào VN,

Cty LD Toyota VN đã khảo sát và tìm được vài DN VN cung cấp linh kiện,

phụ tùng, nhưng đến khi mang mẫu về NB kiểm nghiệm thì không đạt chất

lượng. Có quan điểm cho rằng, tình hình này là do các DN FDI nặng về

loại hình phụ trợ "ruột".

(1)

http://www.laodong.com.vn/Home/Uoc-mo-cong-nghiep-phu-tro-

Viet-Nam-con--tren-giay/20093/129868.laodong).

Tuy nhiên, nguyên nhân chính vẫn là năng lực sản xuất kinh doanh và

uy tín của các DN nội địa vẫn chưa mạnh, hay nói rõ hơn là thực trạng

ngành CNPT vẫn còn yếu.

Công nghiệp phụ trợ không phát triển khiển tỉ lệ nội địa hóa các sản

phẩm công nghiệp điện tử Việt Nam thấp chỉ khoảng 20- 30%, giá trị gia tăng chỉ đạt khoảng 5-10% .

2.2.3.Thách thức đến từ WTO

Ngay khi các cam kết giảm thuế nhập khẩu với WTO có hiệu lực,

ngành công nghiệp điện tử Việt Nam đối mặt với rất nhiều khó khăn. Một

trong những khó khăn lớn nhất đó là việc Việt nam phải dần từng bước dỡ

bỏ hàng rào thuế quan, có nghĩa là việc bảo hộ của Nhà nuớc đối với các

ngành sản xuất trong nước không còn nữa, trong đó có ngành Công nghiệp

điện tử. Những quy định ràng buộc khi gia nhập WTO chắc chắn sẽ có

những tác động tới các doanh nghiệp, song đến thời điểm này các doanh

nghiệp chưa kịp thời chuyển đổi cơ cấu sản phẩm do những yếu kém về

công nghệ, chưa vạch ra được hướng đi rõ ràng cho mình trong giai đoạn

mớ

Bước vào năm mới 2009, các doanh nghiệp ngành công nghiệp điện tử

Việt Nam phải đối mặt với cả hai khó khăn lớn cùng lúc: cam kết cắt giảm

thuế nhập khẩu xuống mức tối đa theo hiệp định tự do theo ngành (theo

WTO) và cam kết mở cửa thị trường bán lẻ, phân phối.

Phương thức hoạt động của các doanh nghiệp điện tử ở Việt Nam hiện

nay là sản xuất phụ tùng, linh kiện xuất khẩu. Phần việc này thuộc về các

doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài như Fujitsu, Canon. Phần khác là lắp

ráp sản phẩm điện tử tiêu dùng phục vụ thị trường nội địa dành cho cả các

liên doanh và các doanh nghiệp Việt Nam. Ngoài ra , cơ cấu sản phẩm bị

mất cân đối giữa sản phẩm điện từ và điện tử chuyên dùng, công nghiệp

sản xuất phụ tùng, linh kiện và công nghiệp phụ trợ lại trông chờ vào hàng

rào bảo hộ thuế quan của Nhà nước nên tỷ lệ nội địa hóa thấp và giá trị gia

tăng trong sản phẩm không cao. Do vậy, khi thị trường thế giới chuyển

mình, hướng đến việc sản xuất các sản phẩm đòi hỏi giá trị gia tăng cao và

hướng đến “công nghệ lõi” thì ngành sản xuất điện tử trong nước - trước

nay chủ yếu phục vụ thị trường nội địa hoặc gia công, rất khó chống chọi

nổi với với hàng rào cắt giảm thuế nhập khẩu linh kiện theo cam kết với

WTO.

Bên cạnh đó, việc mở cửa hoàn toàn thị trường bán lẻ, phân phối dẫn

đến các sản phẩm điện tử nguyên chiếc nhập khẩu có chất lượng cao tràn

vào, càng gia tăng sức ép lên thị phần yếu ớt của các nhà sản xuất trong

nước.

Theo một thống kê khác từ Bộ Công Thương, cơ cấu công nghiệp chế

biến trong công nghiệp điện tử trong nước chưa đạt 5%. Do vậy, trong tổng

số doanh thu gần 3 tỉ đô la Mỹ do ngành công nghiệp này mang lại, xuất

khẩu đạt trên 2 tỉ đô la Mỹ nhưng 95 - 98% doanh thu xuất khẩu thuộc về

các doanh nghiệp vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài - vốn chỉ chiếm 1/3 trong

số 300 doanh nghiệp sản xuất điện tử ở Việt Nam. Nói một cách

khác, doanh nghiệp Việt Nam dù đông đảo về số lượng nhưng không có

chỗ đứng trong lĩnh vực xuất khẩu. Trong khi đó, thị trường nội địa càng

ngày càng phải đối đầu với vô số những khó khăn.

2.2.4. Chính sách thuế và thủ tục hải quan chưa linh hoạt

Có một thực tế xảy ra hiện nay, do những những bất cập trong qui

hoạch, quản lý, điều hành đang là rào cản lớn đến sự phát triển của các

doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp điện tử. Chính sách

thuế thiếu linh hoạt dẫn tới giá thành cao, không có sức cạnh tranh. Khi làm

thủ tục thông quan cho linh kiện nhập khẩu, các doanh nghiệp gặp nhiều

khó khăn bởi chính sách thuế, thủ tục hải quan... dẫn đến việc đã yếu lại

càng yếu. Ví dụ: tivi nhập khẩu nguyên chiếc, nếu nhập từ ASEAN thì thuế

suất chỉ có 5%. Nhưng nhiều linh kiện để lắp ráp tivi thuế suất vẫn rất cao

như cuộn biến áp (28%); cầu chì (29%); phím nguồn, phím điều khiển

(18%), các chi tiết nhựa (18%)… Mặc dù các linh kiện, chi tiết này trong

nước không thể sản xuất được hoặc sản xuất được nhưng không đáp ứng

được những yêu cầu về thông số kỹ thuật cũng như độ chính xác. Tương tự,

thuế nhập khẩu của màn hình máy tính có thuế suất 8%, nếu nhập từ

ASEAN thì thuế suất chỉ có 5% nhưng các linh kiện nêu trên vẫn phải chịu

mức thuế giống như trường hợp đối với tivi. Ngoài ra, việc xác định trị giá

tính thuế làm thời gian thông quan kéo dài do mỗi lô hàng nhập linh kiện

về gồm hàng ngàn mục hàng. Cơ quan hải quan phải kiểm tra và xác định

trị giá của từng mục hàng rồi mới chấp nhận thông quan. Việc này cũng

làm tăng chi phí và giảm cơ hội của các doanh nghiệp sản xuất hàng điện

tử.

Như vậy, với những Doanh nghiệp do linh kiện, thiết bị phụ trợ mà thị

trường nội địa không thể đáp ứng được yêu cầu cần phải nhập khẩu từ nước

ngoài, thì những chính sách về thuế suất đã khiến cho lợi nhuận giảm.

Thậm chí, thuế suất của một số linh kiện nhập khẩu còn cao hơn với việc

nhập khẩu nguyên chiếc. Chính tình trạng này đã khiến cho nhiều Doanh

nghiệp thay đổi hướng đi cho mình. Mở đầu cho xu hướng này là Công ty

liên doanh sản xuất bóng đèn hình Orion-Hanel đã ngừng sản xuất, chuyển

sang nhập khẩu và phân phối các sản phẩm điện tử.

Còn nhớ đầu năm 2008, rất nhiều tập đoàn lớn điện tử lớn trên thế giới

như Canon, Olympus (Nhật Bản), Chi Mei Optoelectronics (Đài Loan),

Philips (Hà Lan)... đã đến Việt Nam tìm cơ hội và triển khai đầu tư, xây

dựng nhà máy. Tuy nhiên, sau khi áp dụng giảm thuế nhập khẩu theo cam

kết gia nhập WTO đã có doanh nghiệp ngừng sản xuất, chuyển đổi mô hình

doanh nghiệp để tập trung vào nhập khẩu các sản phẩm điện tử nguyên

chiếc. Điều này cho thấy, nếu tiếp tục duy trì mô hình phát triển như hiện

nay, ngành công nghiệp điện tử trong nước sẽ luôn lâm vào thế thụ động,

khó chuyển biến kịp trước những cam kết bắt buộc khi đã trở thành thành

viên của WTO. Và việc mất dần sức hấp dẫn với nguồn vốn đầu tư nước

ngoài sẽ là điều khó tránh khỏi đối với ngành công nghiệp điện tử nói riêng

và nền kinh tế Việt Nam nói chung.

Với thực tế, một số Doanh nghiệp đã chuyển đổi cơ cấu kinh doanh,

từ doanh nghiệp sản xuất sang phân phối sản phẩm nhập khẩu. Tuy nhiên,

hiện vẫn còn tồn tại nhiều doanh nghiệp đã hướng tới thị trường nội địa.

Nhưng dù là bán hàng điện tử thông dụng giá rẻ thì các doanh nghiệp trong

nước vẫn khó cạnh tranh được với sản phẩm nhập khẩu, do hầu hết các

doanh nghiệp vẫn nhập khẩu thiết bị, linh kiện điện tử. Chính cách tính “ăn

xổi” trong thời gian dài khiến các doanh nghiệp không tập trung phát triển

sản xuất các sản phẩm phụ trợ. Đơn cử như trong việc sản xuất sản phẩm

máy lạnh, mới chỉ có 2/18 doanh nghiệp nội thuộc Hiệp hội Điện tử Việt

Nam đầu tư cho dàn máy sản xuất dàn lạnh và máy nén khí - những bộ

phận chiếm gần một nửa giá thành sản xuất của một chiếc máy lạnh. Việc

nhập khẩu các thiết bị, phụ tùng khiến giá trị gia tăng trong sản phẩm thấp,

khó tạo nguồn vốn tái đầu tư sản xuất và cạnh tranh với sản phẩm nhập

khẩu.

Theo Hiệp hội Điện tử Việt Nam cho biết, sau thời gian phát triển sản

xuất các sản phẩm điện tử cung cấp thị trường nội địa (từ năm 1994 -

2000), gần 300 doanh nghiệp sản xuất điện tử trên cả nước (kể cả các

doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI) đều phát triển theo

hướng lắp ráp sản phẩm công nghệ thông tin, điện tử xuất khẩu. Mô hình

gia công hoặc liên doanh gia công, lắp ráp với nước ngoài được lựa chọn

do lợi nhuận trước mắt thu được từ lắp ráp các sản phẩm điện tử xuất khẩu

lớn, chi phí thấp. Với cách làm này trong một thời gian dài, ngành công

nghiệp phụ trợ cho sản xuất điện tử chưa được chú ý, dẫn đến giá trị gia

tăng của sản phẩm thấp. Chính điều này đã khiến cho ngành công nghiệp

điện tử ở Việt Nam hiện nay đang còn có nhiều bất cập cần phải giải quyết.

2.2.5. Khó khăn do chưa có sự định hướng phù hợp của Nhà nước

Ngoài những lý do đã được nêu trên thì một số chính sách về khoa học

công nghệ chưa hợp lý, cũng như sự đầu tư của Nhà nước chưa thật sự

thích đáng cũng là nguyên nhân gây ra sự lạc hậu về công nghệ cho ngành

hàng này. Cụ thể như hiện nay chúng ta đều thấy ngành công nghiệp phụ

trợ của chúng ta đang rất yếu, là một rào cản rất lớn cho các nhà đầu tư

nước ngoài có dự định đầu tư vào Việt nam. Nhà nước cũng mong muốn

ngành công nghiệp phụ trợ của Việt nam phải phát triển hơn nữa. Nhưng

việc phát tiển ngành công nghiệp phụ trở không thể duy lý trí đươc. Trong

thực tế chúng ta chưa có những chính sách rõ ràng và thích hợp giúp cho

các doanh nghiệp Việt nam mạnh dạn đầu tư chiều sâu, đổi mới công nghệ,

theo tôi đó là một trong những lý do làm cho mục tiêu của chính sách thuế

theo tỉ lệ nội địa hóa không đạt được như mong muốn. Chúng ta mới chỉ

quan tâm, khuyến khích về CẦU mà chưa quan tâm khuyến khích về

CUNG.

Mặt khác, tuy lực lượng lao động trong ngành Điện tử được đánh giá

cao về kỹ năng, mức độ tiếp thu công nghệ mới, nhưng ngành Điện tử Việt

Nam lại đang rất thiếu các nhà khoa học đầu ngành, các kỹ sư công nghệ,

kỹ sư nghiên cứu thiết kế và phát triển sản phẩm là những người có khả

năng tạo ra những sản phẩm mới có giá trị gia tăng cao. Do đó, hiện nay

phần lớn các sản phẩm đều sản xuất theo thiết kế nước ngoài, rất ít sản

phẩm tự nghiên cứu thiết kế nên giá trị gia tăng thấp, tính cạnh tranh kém.

Trình độ quản lý, yếu tố tạo nên sức mạnh của doanh nghiệp cũng

đang bộc lộ nhiều bất cập, lúng túng khi thực hiện quá trình chuyển đổi

sang cơ chế thị trường. Tuy giá nhân công ở nước ta hiện nay là là rẻ so với

các nước trong khu vực, nhưng năng suất lao động chỉ ở mức trung bình và

thấp, chủ yếu là lao động thủ công, tác phong lao động công nghiệp còn

kém. Nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu, cơ

sở hạ tầng chưa thỏa mãn được các nhà đầu tư quốc tế.

Như vậy, nhìn một cách tổng thể thì năng lực cạnh tranh của các

doanh nghiệp Việt Nam trong ngành Công nghiệp điện tử còn thấp xét về

cả quy mô hoạt động, tiềm lực tài chính đến trình độ công nghệ, trình độ

quản lý. Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp còn chưa hoàn chỉnh,

thiếu đồng bộ, không có khả năng cạnh tranh về giá… Ngoài ra, còn phải

kể đến sự điều hành của Nhà nước còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được

yêu cầu đổi mới khi hội nhập kinh tế quốc tế.

Chƣơng 3 : Giải pháp phát triển công nghiệp

điện tử ở Việt Nam trong thời gian tới

1. Quan điểm và định hƣớng phát triển

1.1. Quan điểm phát triển

Theo quyết định số: 75/2007/QĐ-TTg được ban hành vào ngày 28

tháng 5 năm 2007 về kế hoạch tổng thể phát triển ngành công nghiệp điện

tử Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020 đã đưa ra những

quan điểm và mục tiêu phát triển rõ ràng và có tính định hình nhằm xây

dựng ngành điện tử trở thành mũi nhọn trong công cuộc hiện đại hóa, công

nghiệp hóa đất nước.

Với quan điểm phát triển công nghiệp điện tử trở thành một trong những

ngành công nghiệp quan trong của nền kinh té với định hướng xuất khẩu và

đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa, Nhà nước đã khuyến khích các thành

phần kinh tế tham gia đầu tư với các quy mô, loại hình khác nhau, từ lắp

ráp thành phẩm đến sản xuất linh kiện, phụ tùng và các sản phẩm phụ trợ,

trong đó đặc biệt chú trọng đến thu hút đầu tư nước ngoài từ các tập đoàn

đa quốc gia. Một trong những khó khăn cơ bản để phát triển ngành công

nghiệp điện tử là yếu tố đặc trưng của một ngành đòi hòi phải có nguồn vốn

đầu tư lớn. Do đó, Chính phủ tạo nên tạo điều kiện thuận lợi về chính sách,

thủ tục, giấy tờ…cho các công ty, tập đoàn có ý định đầu tư vào các doanh

nghiệp điện tử.

Bên cạnh đó, sau khi gia nhập WTO, rất nhiều doanh nghiệp điện tử

rơi vào tình trạng khó khăn, một trong những lý do chính là chưa tìm được

hướng đi cho riêng mình, với cơ cấu sản xuất được xác định rõ ràng. Chính

vì vậy, trong thời gian tới các doanh nghiệp trong nước cần phải chuyển

dịch cơ cấu sản xuất theo hướng phát triển, trước hết là điện tử chuyên

dùng; bao gồm sản xuất sản phẩm, linh kiện, phụ tùng và sản phẩm phụ trợ

cho các lĩnh vực tin học, viễn thông, điện tử y tế, điện tử công nghiệp, cơ

điện tử, đo lường và tự động hóa.

Với mục tiêu phát triển ngành công nghiệp điện tử trở thành công

nghiệp mũi nhọn, một trong những yếu tố quan trọng là cần phải có nguồn

nhân lực đủ cả về số lượng lẫn chất lượng. Đây là ngành công nghiệp đòi

hỏi đội ngũ công nhân phải có trình độ tay nghề cao nhằm đáp ứng được

công nghệ hiện đại, tiên tiến. Do đó cần phải có những chính sách đào tạo

bài bản, hợp lý đối với nhân lực trong ngành này. Có như vậy thì ngành

công nghiệp điện tử mới thật sự phát triển.

1.2.Mục tiêu phát triển

Với mục tiêu nhằm xây dựng công nghiệp điện tử Việt Nam phục vụ

đắc lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhiệm vụ quốc

phòng, an ninh của đất nước, có khả năng cạnh tranh trên thị trường khu

vực và thế giới. Chính phủ đề ra mục tiêu đến năm 2010 phấn đấu danh số

sản xuất đạt từ 4 tỷ đến 6 tỷ USD; kim ngạch xuất khẩu đạt từ 3 tỷ đến 5 tỷ

USD; tạo việc làm cho 300 nghìn lao động; có tốc độ tăng trưởng từ 20%

đến 30%/ năm.

Ngoài việc đề ra mục tiêu đến năm 2010, Chính phủ cũng xây dựng

tầm nhìn đến năm 2020 :

- Công nghiệp điện tử là động lực phát triển, có đóng góp lớn cho xuất

khẩu.

- Tạo việc làm cho 500 nghìn lao động; xây dựng được đội ngũ kỹ sư và kỹ

thuật viên có trình độ quốc tế.

- Năng lực sản xuất trong nước có khả năng đáp ứng phần lớn nhu cầu thị

trường, không phụ thuộc vào các sản phẩm nhập khẩu.

- Phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ đáp ứng được nhu cầu sản xuất

trong nước và xuất khẩu.

- Các cơ sở sản xuất phân bố hợp lý theo định hướng phát triển vùng.

1.3. Định hƣớng phát triển

Theo Kế hoạch tổng thể phát triển công nghiệp điện tử Việt Nam đến

năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020 nước ta chủ chương :

Về sản phẩm và cơ cấu sản phẩm: tập trung vào các sản phẩm chủ

lực gồm máy tính và các thiết bị ngoại vi; thông tin - viễn thông; điện tử y

tế, điện tử công nghiệp, đo lường và tự động hóa; sản xuất linh kiện, phụ

tùng và sản phẩm phụ trợ. Trong đó sẽ phải tăng tỷ trọng sản phẩm điện tử

chuyên dụng và phụ tùng linh kiện bằng việc tập trung sản xuất, lắp ráp các

sản phẩm điện tử chuyên dụng, các sản phẩm công nghệ cao để nâng cao

năng lực công nghệ của các doanh nghiệp. Để làm điều này chính phủ chủ

chương tận dụng tiềm năng sản xuất vật liệu điện tử, lĩnh vực mà Việt Nam

có nhiều lợi thế về tài nguyên. Ưu tiên phát triển một số lĩnh vực của công

nghiệp phụ trợ như: chế tạo khuôn mẫu, đúc, ép nhựa, đột dập kim loại, xử

lý bề mặt (sơn, mạ…) phục vụ cho quá trình sản xuất phụ tùng linh kiện

cho ngành công nghiệp điện tử

Về thị trường: sẽ phát triển theo hướng đa dạng hoá sản phẩm, nâng

cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm để đáp ứng được thị trường trong

nước, tiếp cận thị trường khu vực và thế giới theo định hướng xuất khẩu và

tập trung nghiên cứu và phát triển các sản phẩm có giá trị gia tăng cao và

có tính cạnh tranh trong khu vực và thế giới.

Về nguồn nhân lực: Nhà nước khuyến khích các thành phần kinh tế

trong xã hội tham gia phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển

công nghiệp điện tử. Tập trung đào tạo nguồn nhân lực bao gồm đội ngũ

các chuyên gia thiết kế, nghiên cứu và phát triển các sản phẩm mới đáp ứng

nhu cầu thị trường, có giá trị gia tăng cao và có tính cạnh tranh trên thị

trường khu vực và thế giới; các kỹ sư công nghệ có trình độ cao, có khả

năng tiếp thu công nghệ tiên tiến, ứng dụng có hiệu quả tại Việt Nam và có

thể sáng tạo các công nghệ mới; đội ngũ công nhân lành nghề thực thi

nhiệm vụ sản xuất và đảm bảo chất lượng sản phẩm; và các nhà quản lý

cấp trung gian giỏi, quản lý có hiệu quả các quá trình sản xuất

Về công tác nghiên cứu, thiết kế, phát triển sản phẩm và công nghệ:

Nước ta sẽ tập trung nghiên cứu thiết kế các sản phẩm điện tử dân dụng,

chuyên dùng, phụ tùng linh kiện đơn giản, có mức độ phức tạp vừa phải,

mẫu mã đa dạng đáp ứng nhu cầu của thị trường và nâng cao sức cạnh

tranh của sản phẩm. Bên cạnh đó vẫn chú trọng việc xây dựng và đào tạo

đội ngũ nghiên cứu thiết kế và phát triển các sản phẩm công nghệ cao, có

hàm lượng trí tuệ cao, tận dụng lợi thế về thiết kế, tích hợp hệ thống và khả

năng lập trình để có những sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn. Đồng

thời, cần phối hợp chặt chẽ giữa các trường đại học, viện nghiên cứu với

các doanh nghiệp để tận dụng năng lực, trang thiết bị và kết quả nghiên

cứu. Khuyến khích đưa kết quả nghiên cứu vào sản xuất kinh doanh và hỗ

trợ phát triển các sản phẩm mới. Ngoài ra, thay vì đi đường vòng, cần đi

thẳng vào công nghệ hiện đại, tiếp nhận công nghệ trực tiếp từ các công ty

nước ngoài sáng tạo ra công nghệ nguồn.

2. Giải pháp phát triển

2.1. Phát triển nguồn nhân lực

Phát triển lực lượng kỹ sư : Với lực lượng lao động khoảng 46 triệu

người, Việt nam có thể cung cấp một lượng lao động lớn mà không gặp bất

kỳ một trở ngại nào. Tuy nhiên, Việt nam lại thiếu lực lượng kỹ sư có trình

độ từ trung cấp đến cao cấp. Số lượng kỹ sư tốt nghiệp đại học được tuyển

dụng có đủ năng lực thể đáp ứng các nhu cầu về quản lý lại rất thiếu, đặc

biệt là ở miền Bắc.

Một phần của thực trạng này là do việc đào tạo thực hành khoa học

và kỹ thuật (kỹ thuật cơ khí, kỹ thuật điện, hoá ứng dụng...) trong các

trường đại học còn rất yếu, nguyên nhân chính là trang thiết bị phục vụ cho

thực hành trong nhà trường còn thiếu cả về lượng lẫn chất làm giảm nhiệt

tình trong quá trình tiếp thu những kiến thức thực tế của sinh viên. Mặt

khác, chính ý thức tự giác trong tiếp thu những kiến thức lý thuyết và thực

tế của sinh viên cũng là một hạn chế lớn làm giảm chất lượng nguồn nhân

lực.

Vì vậy cần cải tiến mạnh mẽ phương pháp đào tạo và chương trình

giảng dạy tại các khoa điện tử - viễn thông, công nghệ thông tin các trường

đại học và cao đẳng kỹ thuật đồng thời phải tiếp thu có chọn lọc chương

trình, kinh nghiệm đào tạo nguồn nhân lực cho công nghiệp điện tử từ nước

ngoài, liên kết chặt chẽ với các tổ chức và cơ sở đào tạo có uy tín của thế

giới và khu vực để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Việc này cần

được tiến hành theo cả hai hướng, thứ nhất là phần cứng (bằng trang thiết

bị) và phần mềm (chương trình đào tạo và phương thức giảng dạy), để có

một khối lượng lớn kỹ sư có thể làm việc trong ngành công nghiệp điện tử.

Tăng cường tổ chức các chương trình liên thông giữa các trường đại học và

các tổ chức học thuật trong và ngoài nước, ví dụ như chương trình thực tập

ngắn hạn, cần phải có hiệu quả để sinh viên có điều kiện nâng cao kỹ năng

thực hành và có thái độ đúng đắn với môi trường làm việc của một doanh

nghiệp sản xuất. Để có được một lực lượng kỹ sư có trình độ trung cấp,

việc mở rộng các trường cao đẳng kỹ thuật và các trung tầm đào tạo nghề là

điều hết sức cần thiết. Một ví dụ điển hình là, từ năm 2002, Cơ quan Hợp

tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) giúp trường Cao đẳng Công nghiệp Hà nội

trang bị lại cơ sở đào tạo bằng việc hỗ trợ máy móc và thiết bị, đào tạo

giảng viên Việt nam, và tìm kiếm đầu ra cho việc sản xuất linh phụ kiện.

Những việc làm như thế nên được tiến hành ở các trường cao đẳng kỹ thuật

ở miền Nam để thúc đẩy trình độ kỹ thuật của cả nước.

Cổ vũ việc đào tạo quản lý ở bậc trung cấp

Hiện nay, Việt nam thiếu một thế hệ có thể làm quản lý ở bậc trung

cấp. Các doanh nghiệp nước ngoài thường khó tìm được những người quản

lý bậc trung cấp mà có đủ khả năng làm việc. Vì thế, thông qua các

Chương trình đào tạo thông qua học việc (OJT-On the Job Training) dài

hạn, các nhà quản lý theo yêu cầu nghề nghiệp được lựa chọn từ số sinh

viên tốt nghiệp từ các trường đại học. Một nhà sản xuất hàng điện tử Nhật

Bản thậm chí còn sẵn sàng đứng ra hỗ trợ cho khoá đào tạo thường niên về

quản lý cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt nam. Hiệu quả của các

chương trình này sẽ cao hơn rất nhiều nếu chính phủ đứng ra tổ chức các

khoá học nhằm tăng cường trình độ quản lý ở bậc trung cấp. Ví dụ, các

khoá đào tào chính thức của Hiệp hội Học bổng Kỹ thuật hải ngoại (AOTS)

cần được các doanh nghiệp Việt nam chủ động tham gia.

2.2. Giải pháp về công nghệ

a.Thu hút đầu tư nước ngoài và chuyển giao công nghệ

Một trong những những khó khăn lớn nhất của ngành công nghiệp

điện tử Việt Nam là công nghệ quá lạc hậu so với thế giới và các nước

trong khu vực. Theo các chuyên gia thì công nghệ của ta lạc hậu so với thế

giới 20-30 năm. Điều này sở dĩ là do Việt Nam là nước đến sau, vì vậy để

theo kịp trình độ thế giới, thay vì chạy theo các nước trong khu vực, nhập

công nghệ cũ, chúng ta nên đi tắt đón đầu, cố gắng đạt công nghệ tiến tiến

nhất. Để làm được điều này cần tăng cường thu hut các nhà đầu tư nước

ngoài đầu tư và chuyển giao công nghệ vào các sản phẩm công nghệ cao,

hàm lượng trí tuệ cao.

Để thu hút được họ thì việc tạo ra một môi trường kinh doanh tự do,

mở và đặc biệt là một khuôn khổ chính sách ổn định là điều kiện quan

trọng nhất. Bên cạnh đó những yêu cầu như chất lượng lao động cao , cơ

sở hạ tầng phải được cải thiện và các ưu đãi về thuế.

Việc phát triển công nghiệp phụ trợ cũng được coi là ưu tiên hàng

đầu trong việc thu hút các nguồn FDI vào nghành điện tử nước nhà. Rất

nhiều nhà đầu tư Nhật Bản muốn đầu tư vào Việt Nam và nhiều hãng lớn

đang cân nhắc chuyển các nhà máy lắp ráp từ Trung Quốc và các nước

Đông Á khác sang Việt Nam, tuy nhiên họ còn rất e ngại về sự yêu kém

của ngành các ngành phụ trợ, khiến chi phí sản xuất gia tăng do phải nhập

linh kiện từ nước ngoài.

b. Khuyến khích các doanh nghiệp nghiên cứu, sủ dụng công nghệ mới

Bên cạnh việc tận dụng các nguồn lực bên ngoài, nhà nước cần chủ

động hơn trong việc khuyến khích các doanh nghiệp trong nước nghiên cứu

và sử dụng các công nghệ mới như cấp tín dụng hay bảo lãnh tín dụng cho

các doanh nghiệp sử dụng công nghệ mới, hoặc giảm thuế, hoàn thuế cho

các danh nghiệp này.

c. Xây dựng hệ thống đo lường chuẩn quốc tế và cải thiện hệ thông qản

lý chất lượng

Cuối cùng chúng ta cần xây dựng một cơ chế thích hợp để thương

mại hoá các kết quả nghiên cứu khoa học. Xây dựng hệ thống các phòng đo

kiểm chất lượng sản phẩm điện tử theo tiêu chuẩn quốc tế. Tư vấn, hướng

dẫn, hỗ trợ và khuyến khích cho các doanh nghiệp tham gia chương trình

xây dựng hệ thống quản lý chất lượng. Hướng dẫn đăng ký sở hữu công

nghiệp và đăng ký nhãn hàng. Hiện nay, các khía cạnh pháp lý về quản lý

chất lượng sản phẩm do cơ quan Tiêu chuẩn và Chất lượng thuộc Bộ Khoa

học và Công nghệ (STAMEQ) ban hành. Việc quản lý tiêu chuẩn, kiểm

định chất lượng và phân tích mẫu do Trung tâm Quản lý và Kiểm định chất

lượng (QUATEST) thực hiện dưới sự chỉ đạo của STAMEQ tại Hà nội, Đà

Nẵng và Tp.Hồ Chí Minh. Việc quản lývà kiểm tra chất lượng sản phẩm là

một trong nhiều chức năng quan trọng của chính phủ trongviệc phát triển

các ngành công nghiệp phụ trợ và tăng cường khả năng cạnh tranh của

chúng. Vì thế, năng lực của QUATEST cũng cần phải cải thiện. QUATEST

cần xây dựng một hệ thống các phòng đo kiểm chất lượng sản phẩm điện tử

chuẩn và tăng cường hoạt động của mình nhằm giúp các doanh nghiệp

trong nước nhận thức được tầm quan trọng của chất lượng sản phẩm. Hiện

nay, hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam chỉ coi việc kiểm tra chất lượng

sản phẩm là trách nhiệm với người sử dụng sản phẩm của họ khi những sai

sót của sản phẩm được phát hiện. Quan niệm này không thể chấp nhận

được và cần phải thay đổi trước khi họ có thể trở thành nhà cung cấp của

các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Bên cạnh việc nhận thức được

công việc của QUATEST, việc hỗ trợ kỹ thuật dài hạn cũng rất cần thiết

nhằm thay đổi tư tưởng cố hữu của một số doanh nghiệp trong nước đối với

chất lượng. Đào tạo ngắn hạn không phải là cách làm có hiệu quả đối với

vấn đề này. Tuy nhiên, chi phí cho việc hỗ trợ dài hạn như thế vượt quá sức

các doanh nghiệp tư nhân. Một số doanh nghiệp Nhật Bản đã đứng ra hỗ

trợ các doanh nghiệp trong nước, nhưng hỗ trợ về tài chính và thời gian cho

những khoá đào tạo như thế rất tốn kém và không thể kéo dài mãi được.

Việc làm thiết thực nhất là tổ chức các chương trình chính thức và thường

xuyên hơn cho các doanh nghiệp Việt nam vớisự tham gia của nhiều

chuyên gia, trong đó có các chuyên gia của Tập đoàn Phát triển hải ngoại

Nhật Bản (JODC).

2.3. Giải pháp phát triển nghành công nghiệp phụ trợ.

Mặc dù, Chính phủ rất quan tâm đến sự phát triển của các ngành

CNPT trong nước, nhưng cho đến nay vẫn chưa có một chiến lược lâu dài

và ổn định để phát triển các ngành này. Để có thể tạo ra những sự thay đổi

lớn,phát triển mạnh mẽ đối với CNPT ở nước ta hiện nay thì giữa các chủ

thể SXKD với nhà nước cần có sự hợp tác và thực hiện đồng bộ các giải

pháp tổng thể.

a. Về phía nhà nước:

Hiện nay trong hệ thống luật pháp nước ta vẫn chưa có định nghĩa về

ngành CNPT, điều đó dẫn đến việc trong các quy định pháp quy không hề

có chính sách khuyến khích đầu tư và phát triển ngành CNPT. Bởi vậy vấn

đề đầu tiên đặt ra là Chính phủ cần phải xây dựng khái niệm CNPT trong

hệ thống luật pháp. Hơn nữa thì Chính phủ cũng cần phải nhận diện lại vấn

đề và tham gia tích cực vào cuộc chơi này hơn nữa bằng cách lập ra một cơ

quan đầu mối để mối lái cho các DN cung cấp chi tiết linh kiện. Trên thực

tế, nước láng giềng Thái Lan đã làm rất tốt việc này trong thời kỳ CNH của

họ. Họ đã có một cơ quan nhà nước luôn theo dõi việc hỗ trợ DN vừa và

nhỏ để "chui" vào các hãng chính. Trong khi ở nước ta thì vẫn chưa có một

cơ quan nào phụ trách công việc này.

Ngoài ra các cơ quan chính sách phải xây dựng và công khai chiến

lược, quy hoạch đối với CNPT. Để tận dụng hiệu quả các nguồn lực còn

hạn hẹp. Cần có các chính sách xác định rõ các lĩnh vực cần được ưu tiên

để phát triển CNPT. Chẳng hạn như hiện nay phải tập trung nâng cao năng

lực các ngành gia công thiết yếu như: đột dập chi tiết kim loại, đúc, mạ,

chế tạo khuôn mẫu trong khuôn khổ chương trình phát triển công nghiệp

phụ trợ quốc gia. Phải đẩy mạnh cải cách các doanh nghiệp quốc doanh

trong ngành cơ khí, nhựa, đúc thành các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm

cho công nghiệp phụ trợ với mức độ chuyên môn hoá cao vì những lĩnh

vuẹc này công nghệ còn rất lạc hậu

Một vấn đề quan trọng khác theo nhận định của các chuyên gia kinh tế

nước ngoài, thì Việt Nam cần có những điều chỉnh với các DNNN vì đây là

những DN đã tồn tại rất lâu, cần phải tận dụng, định hướng sản xuất theo

xu hướng chuyên môn hóa, tập trung vào một ngành. Mặt khác, một số

ngành thuộc CNPT cần vốn đầu tư rất lớn, không phải DN tư nhân nào

cũng làm được, bởi vậy công việc này cần được thúc đẩy nhanh chóng hơn.

b. Đầu tư vốn phát triển cho CNPT.

CNPT đòi hỏi có sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế. Phía Nhà

nước nên đầu tư vào CNPT đối với những ngành quan trọng cần chi phối,

những ngành công nghệ cao, những ngành tạo ra nhiều công ăn việc làm

cho xã hội... Các DNNN cũng có thể liên doanh liên kết để thành lập các

DN vệ tinh , sản suất sản phẩm phụ trợ phục vụ cho bản thân DN và cho xã

hội.

Trong thời điểm này chúng ta cũng không nên đánh thuế linh kiện điện

tử cao để ép các công ty đa lắp ráp đồ điện gia dụng phải tăng cường nội

địa hoá. Mặc dù mục tiêu của chính sách về lâu dài là đúng vì muốn nhanh

chóng tạo điều kiện xây dựng các ngành phụ trợ, tuy nhiên, tình hình hiện

nay cho thấy là nên làm ngược lại để giữ chân các công ty đã đầu tư lắp

ráp (đối phó trước thách thức AFTA và WTO ), nghĩa là nên cho nhập khẩu

tự do, miễn thuế các linh kiện bộ phận lắp ráp để giảm giá thành sản phẩm,

duy trì khả năng cạnh tranh với các nước ASEAN khác.

Thay vì đó, nhà nước nên tăng cường hỗ trợ về cơ sở hạ tầng, hỗ trợ về

thuế và về thông tin và sự hợp tác quốc tế ở bình diện quốc gia. Đặc biệt

cần phải nâng cao khả năng cấp tín dụng cho DN đầu tư CNPT, đồng thời

với nó là đưa ra những ưu đãi về chính sách kết hợp giữa tín dụng và chính

sách hỗ trợ cho CNPT, tín dụng ưu đãi kết hợp giữa chế độ bảo đảm tín

dụng và bù lãi suất đối với ngành CNPT.

Một điểm mấu chốt nữa đó là cần có chiến lược vĩ mô trong việc đầu

tư vào khoa học công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực cho ngành CNPT.

Đây có thể nói là giải pháp quan trọng nhất trong giai đoạn hiện nay, nâng

cao trình độ công nghệ chính là chìa khoá để phát triển CNPT ở Việt Nam.

Bên cạnh việc tiếp thu và nhận chuyển giao công nghệ từ các đối tác, các

nhà đầu tư nước ngoài thì chúng ta phải có chiến lược đầu tư xây dựng các

khu công nghệ cao, công nghệ ứng dụng để đáp ứng nhu cầu đầu tư của các

nhà đầu tư nước ngoài trên lĩnh vực điện tử, tin học, lắp ráp... Xây dựng các

trung tâm đào tạo kinh doanh và công nghệ cũng như các trung tâm hỗ trợ

kỹ thuật, trung tâm dữ liệu của các DN trong ngành CNPT cho các DN vừa

và nhỏ.

c. Về phía doanh nghiệp:

Có thể dễ dàng nhận thấy yếu tố quan trọng trong việc hình thành và

thúc đẩy sự phát triển của ngành CNPT là nhận thức của bản thân các DN

về tầm quan trọng của nó đối với việc nâng cao sức cạnh tranh của công

nghiệp điênh tử Việt Nam. Mặc dù gần đây, các cơ quan nhà nước mới bắt

đầu nhận thức được tầm quan trọng của việc phát triển CNPT, nhưng các

DNNN (chủ thể chính trong lĩnh vực này) từ trước đến nay lại thường hoạt

động theo kiểu trọn gói (sản xuất từ A đến Z). Do đó, họ hầu như không có

khái niệm về ngành CNPT. Khi tham gia sản xuất từ A đến Z, hiệu quả sản

xuất của công ty đó sẽ không cao vì cần rất nhiều vốn đầu tư. Và vì thế vốn

đầu tư của họ buộc phải dàn trải... Do đó các công ty hoạt động trong

ngành CNPT chỉ nên chọn, tham gia vào một lĩnh vực sản xuất.

Các DN cần đa dạng hoá trong hợp tác, liên doanh liên kết với các

nhà đầu tư nước ngoài nhất là với các DN nhỏ và vừa của Nhật. Đó là

những công ty có trình độ kỹ thuật cao và có bề dày kinh nghiệm trong lĩnh

vực này vào Việt Nam để cung ứng các linh kiện, sản phẩm phụ trợ, tiếp

nhận sự chi viện về công nghệ từ nước ngoài. Đây cũng là chính sách cần

thiết để tăng khả năng cạnh tranh của các DN trong nước với những DN

của Trung Quốc sẽ đầu tư vào nước ta trong thời gian tới. Do vậy chỉ có đa

dạng hoá liên doanh liên kết, hợp tác đầu tư thì các DN Việt Nam mới là

một mắt xích trong dây chuyền sản xuất toàn cầu.

Từ trước đến nay chúng ta mới quan tâm đến liên doanh thông qua

việc góp vốn đầu tư, gia công sản phẩm đơn giản thì đã đến lúc các DN cần

phải coi trọng liên doanh, liên kết dưới dạng đối tác chiến lược, DN vệ tinh,

chuyển nhượng bản quyền, thương hiệu. Trước mắt với những chi tiết

tương đối dễ gia công, chế tạo, các DN Việt Nam có đủ khả năng đảm nhận

được ngay và điều này cũng rất quan trọng bởi việc hỗ trợ cho các DN Việt

Nam phát triển trình độ kỹ thuật của mình, sẵn sàng đón nhận chuyển giao

kỹ thuật, sản xuất từ các DN có vốn nước ngoài là hết sức cần thiết còn

việc sản xuất những chi tiết quan trọng, đòi hỏi kỹ thuật gia công cao ở

Việt Nam sẽ do các DN có vốn nước ngoài đảm nhận. Trong tương laicông

việc đó sẽ chuyển sang cho các DN Việt Nam.

Chúng ta đang trong quá trình CNH-HDH đất nước bởi vậy việc xây

dựng một nền tảng vững chắc cho sự phát triển nghành công nghiệp nói

chung và công nghiệp điện tử nói riêng là hết sức quan trọng.CNPT chính

là một trong những nền tảng đó bởi vậy việc cải thiện và đẩy nhanh sự phát

triển nghành này trong tương lai là hết sức cần thiết.

2.4 . Giai pháp về chính sách

Hoàn thiện môi trường pháp lý nhằm cải thiện môi trường đầu tư, bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp ngành công nghiệp điện tử.

Môi trường kinh doanh thuận lợi là một trong những điều kiện nhằm

thu hút nguồn vốn đầu tư lớn từ các nhà đầu tư nước ngoài. Một trong

những việc làm cần thiết để hoàn thiện môi trường pháp lý là Nhà nước

phải cải cách mạnh mẽ và triệt để khâu hành chính, đặc biệt là đổi mới tư

duy của đội ngũ cán bộ. Họ phải biết mình làm gì và làm bằng cách nào để

giúp doanh nghiệp phát triển, tạo hành lang pháp lý an toàn cho doanh

nghiệp hoạt động.

Bên cạnh đó, Nhà nước cần nhìn nhận tầm quan trọng của các Hiệp

hội ngành nghề. Ngoài việc đại diện quyền lợi cho doanh nghiệp, Hiệp hội

còn đóng vai trò tham mưu cho Chính phủ những vấn đề liên quan đến

doanh nghiệp. Qua đó, để tạo điều kiện cho các Hiệp hội hoạt động hiệu

quả, Quốc hội và Chính phủ cần sớm ban hành điều Luật Hội. Khi có một

định chế hoạt động, Hiệp hội sẽ có đầy đủ cơ sở pháp lý để can thiệp và hỗ

trợ các doanh nghiệp thành viên hoạt động hiệu quả. Việt Nam đang ngày

càng hòa nhập mạnh mẽ vào cuộc chơi toàn cầu. Do đó, chúng ta đang trải

qua hàng loạt những thay đổi về hành lang pháp lý và những quy định mới.

Theo các chuyên gia kinh tế, Chính phủ cần cho phép sự tham gia của các

tổ chức thương mại quốc tế trong giai đoạn đầu của cuộc đối thoại nhằm

chia sẻ những kinh nghiệm quốc tế cũng như những đề xuất tốt nhất trước

khi những điều luật này được Quốc hội thông qua.

Ngoài những chính sách nhằm hoàn thiện khung pháp lý cần phải

củng cố bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp điện tử bằng các văn bản pháp

luật. Hệ thống bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp cần được coi như một

công cụ của chính sách kinh tế nhằm khuyến khích phát triển các năng lực

sáng tạo về công nghệ trong nước bằng cách khích lệ các tác giả. Trên thực

tế, hệ thống bảo hộ này có tác dụng như một lá chắn đủ mạnh cho sự phát

triển nền công nghiệp điện tử hứa hẹn nhiều sáng tạo trong nước mặc dù

hiện đang còn ở mức vừa và nhỏ. Ngoài ra, hệ thống bảo hộ quyền sở hữu

trí tuệ cần được xem như một sự đầu tư dài hạn về cơ sở hạ tầng để phát

triển thị trường trong nước, có sự bảo hộ quyền sở hữu thì mới có sự sáng

tạo trong lĩnh vực này.

Hoàn thiện các chính sách thuế theo hướng tạo điều kiện và tính đến lợi ích cho cả các doanh nghiệp lắp ráp và sản xuất, tạo môi trường sản xuất kinh doanh lành mạnh, bình đẳng.

Hiện nay, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng điện tử trong

nước đang gặp nhiều khó khăn, chi phí sản xuất trong nước cao do giá

thành nhiều nguyên vật liệu và các dịch vụ đầu vào đều tăng. Trong khi đó,

doanh nghiệp Việt Nam đang phải nhập khẩu nhiều loại linh kiện từ các

nước ngoài khối ASEAN và chịu thuế nhập khẩu ưu đãi (MFN) với mức

thuế suất cao, bình quân từ 15% đến 20%, còn sản phẩm nguyên chiếc nhập

từ các nước ASEAN chỉ có thuế suất bằng hoặc thấp hơn 5%. Điều này

khiến cho các doanh nghiệp sản xuất điện tử có xu hướng chuyển sang

thành các doanh nghiệp phân phối. Gía trị gia tăng của ngành mang lại

không cao do Việt Nam gần như chỉ thực hiện ở giai đoạn gia công và lắp

ráp sản phẩm, trong khi ngành công nghiệp phụ trợ kém phát triển do đó rất

nhiều các thiết bị linh kiện phải nhập khẩu. Do đó trong thời gian tới,

Chính phủ cần ban hành quyết định về thuế suất nhằm tạo điều kiện thuận

lợi cho các doanh nghiệp lắp ráp và sản xuất, tạo môi trường sản xuất kinh

doanh lành mạnh và bình đẳng.

Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng: cung cấp nguồn điện ổn định và

đảm bảo mạng thông tin, mạng lưới giao thông thuận tiện; xây

dựng các khu công nghệ thông tin tập trung

Công nghiệp điện tử là ngành công nghệ kĩ thuật cao, do đó cần phải đáp

ứng được hệ thống cơ sở hạ tầng đạt được chất lượng tốt nhằm phục vụ

hoạt động sản xuất kinh doanh. Tập trung phát triển cơ sở hạ tầng giao

thông, chủ yếu là hệ thống đường xá, cảng biển, sân bay, được xác định tại

các vùng đã và sẽ có dung lượng lưu thông hàng hoá lớn, những vùng có

tác động lan toả mạnh tới các vùng khác.

Ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng năng lượng, trước hết là năng lượng

điện. Đẩy nhanh tiến độ xây dựng các nhà máy điện có lợi ích tổng hợp

(sản xuất điện, chống lũ, cấp nước, du lịch); phát triển hợp lý các nguồn

nhiệt điện khí; phát triển mạnh nhiệt điện than; phát triển các nguồn điện

gió và mặt trời thân thiện với môi trường; chuẩn bị kỹ để triển khai xây

dựng điện hạt nhân đầu tiên trong thời gian gần. Áp dụng đồng bộ các biện

pháp về kỹ thuật, kinh tế và tổ chức nhằm sử dụng hợp lý và tiết kiệm điện,

giảm tổn thất điện năng.

Kết luận

Trong quá trình nghiên cứu, nhóm tác giả đã đạt được một số kết quả

 Thứ nhất, đề tài đã tổng hợp, hệ thống hóa cơ sở lý luận ngành sản

xuất côn nghiệp điện tử Việt Nam. Trên cơ sở đó, có thể lấy làm nền

tảng để phát triển các đề tài nghiên cứu sâu rộng hơn.

 Thứ hai, đề tài đã đưa ra cái nhìn toàn cảnh một cách có logic về

thực trạng tình hình sản xuất công nghiệp điện tử với giá trị gia tăng

thấp. Qua đó, đề tài đã phân nguyên nhân của tình trạng đó trên cở

sở những khó khăn và từ những thuận lợi tìm ra hướng giải pháp

phát triển.

 Cuối cùng, đề tài đã đề xuất những giải pháp cụ thể nhằm góp phần

gia tăng giá trị của ngành công nghiệp điện tử Việt Nam. Nhóm tác

giả tin rằng những giải pháp đề xuất này sẽ được áp dụng trong thực

tế và khắc phục được những hạn chế đang tồn tại.

Nhóm tác giả mong muốn đề tài sẽ là một tài liệu tham khảo hữu ích

giúp những Sinh viên quan tâm vấn đề sản xuất công nghiệp Việt Nam nói

chung và ngành công nghiệp điện tử nói riêng lấy làm cơ sở để nghiên cứu

những đề tài sâu rộng và thiết thực. Bên cạnh đó, nhóm tác giả cũng mong

muốn những doanh nghiệp sản xuất, cơ quan nhà nước có thể ứng dụng

toàn bộ hoặc một phần những giải pháp đề xuất trong đề tài. Qua đó, nâng

cao giá trị gia tăng của ngành công nghiệp điện tử nước nhà, từ đó góp

phần vào công cuộc hiện đại hóa, công nghiệp hóa đất nước.

Phụ lục 1. Dân số theo lứa tuổi (%): 1990-2015

% Tổng dân số

1990 1995 2000 2005 2010 2015

0-4 yrs 14.42 12.95 10.12 9.40 9.06 8.76

5-9 yrs 12.80 12.77 11.85 9.35 8.73 8.46

10-14 yrs 11.79 11.47 11.78 11.02 8.72 8.18

15-19 yrs 10.72 10.54 10.56 10.94 10.27 8.16

20-24 yrs 9.77 10.16 9.67 9.74 9.54 9.57

25-29 yrs 8.72 8.92 8.65 8.64 9.05 9.46

30-34 yrs 7.89 8.04 7.03 7.66 8.26 8.42

35-39 yrs 6.98 7.27 5.38 6.21 7.44 7.68

40-44 yrs 5.64 6.41 3.46 4.74 6.71 6.90

45-49 yrs 4.29 5.16 2.99 3.03 5.89 6.19

50-54 yrs 2.88 2.59 2.72 3.89 4.70 5.40

55-59 yrs 2.89 2.47 2.30 2.43 3.50 4.26

60-64 yrs 2.31 2.43 2.14 2.02 2.15 3.12

65-69 yrs 1.92 1.86 2.03 1.81 1.72 1.85

70-74 yrs 1.39 1.44 1.46 1.61 1.45 1.39

75-79 yrs 0.95 0.93 1.01 1.04 1.17 1.07

80+ yrs 0.67 0.73 0.82 0.93 1.00 1.13

TOTAL 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00

Source: National statistical offices/Euromonitor International

Note: as at January 1st

Phụ lục 2: Lƣơng tháng của công nhân ngành công nghiệp điện tử

Hà Nội TP Hồ Chí Bangkok Shanghai Kuala Lương tháng

Minh Lampur ( USD)

Công nhân 87-198 122-216 164 272-362 221

Nhân viên kỹ 329-453 383 442-641 820 243-

thuật 482

Nhân viên 597- 681-1690 684 663 1638

859

Lương tối thiểu 62.1 62.1 115.06 116 -

Bảo hiểm xã hội 17% 17% 5% 44% 12%

Nghỉ lễ ( ngày) 9 9 13 12 16

Nguồn: JETRO - 2008

Bảng 1.1: Cơ cấu nguồn bộ phận và linh kiện cho doanh nghiệp vốn Nhật

Bản đầu tư trong ngành sản xuất máy quay phim Malaysia (1993) ............................ 14

Bảng 2.1: Tổng giá trị sản phẩm ngành công nghiệp điện tử ...................................... 28

Bảng 2.2. Tổng giá trị sản phẩm nghành công nghiệp điện tử .................................... 29 Bảng 2.3. Tỉ trọng nghành công nghiệp điện tỉ trong nền knh tế quốc gia .................. 30

Bảng 2.4. Giá trị xuất khẩu ngành công nghiệp điện tử Việt Nam .............................. 31

Bảng 2.5. Tỉ trọng kim nghạch xuất khẩu điện tử gia dụng và điện tử -

CNTT trong tổng kim nghạch xuất khẩu quốc gia (%)................................................ 32

Bảng 2.6. Thị phần linh kiện điện tử trên thế giới ....................................................... 32 Bảng 2.7. Giá trị nhập khẩu ngành công nghiệp điện tử Việt Nam ............................ 34

Bảng 2.8. Một số sản phẩm chủ yếu của ngành công nghiệp điện tử tháng

12 và năm 2007 ............................................................................................................ 38

Bảng 2.9. Một số sản phẩm chủ yếu của ngành công nghiệp điện tử tháng

12 và năm 2008 ............................................................................................................ 39

Bảng 2.10. Một số sản phẩm chủ yếu của ngành công nghiệp điện tử

tháng 6/2009 ................................................................................................................. 40

Bảng 2.11. Kim ngạch xuất khẩu điện tử, máy tính và linh kiện 5 tháng

đầu năm 2009 ............................................................................................................... 43 Bảng 2.12. Kim ngạch nhập khẩu hàng điện tử, máy tính và linh kiện ....................... 44

Phụ lục 3: Danh mục bảng biểu sơ đồ

Đề tài:Gía trị gia tăng trong sản xuất công nghiệp điện tử ở Việt Nam

MỤC LỤC

Lời mở đầu

Chƣơng 1: Lý luận chung về ngành công

nghiệp điện tử

1. Khái niệm về mạng lƣới sản xuất toàn cầu:

2. Đặc điểm của mạng lƣới sản xuất toàn cầu:

3. Quá trình hình thành và hoạt động của các mạng lƣới sản xuất

điện tử toàn cầu ở Đông Nam Á:

(1) Trần Văn Thọ, Động Kinh Tế Đông Á Và Con Đường Công Nghiệp

triển

Chƣơng 2: Thực trạng công nghiệp điện tử

Việt Nam trƣớc và sau khi gia nhập WTO

1. Tình hình sản xuất và xuất nhập khẩu ngành công nghiệp điện

tử Việt Nam (giai đoạn 2002 – đầu 2009)

13944.3

23364.4 28140.5

41315.5 60127.6 72197.7 96343.1

130634.1 157152.7 187086.5

2. Thuận lợi và khó khăn đối với ngành công nghiệp điện tử

Việt Nam

Chƣơng 3 : Giải pháp phát triển công nghiệp

điện tử ở Việt Nam trong thời gian tới

1. Quan điểm và định hƣớng phát triển

2. Giải pháp phát triển

Kết luận

Có thể bạn quan tâm

Tiểu luận Kinh tế chính trị Mác-Lênin: Xây dựng chuỗi cung ứng trong các doanh nghiệp Việt Nam

Một số câu hỏi ôn tập Kinh tế Chính trị Mác - Lênin

Luận án Tiến sĩ Tài chính - Ngân hàng: Tác động của phân cấp tài khóa tới tăng trường bao trùm cho các địa phương ở Việt Nam

Bài giảng Kinh tế chính trị Mác-Lênin - Chương 1: Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin (2023)

Bài giảng Kinh tế lượng: Chương 1 - PGS.TS. Trịnh Thị Hường

Giáo trình Lập trình vi điều khiển (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Giáo trình Lắp đặt hệ thống cảm biến (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Giáo trình Thiết kế và lắp ráp mạch xung số (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Giáo trình Lắp ráp mạch điện tử cơ bản (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Giáo trình Lắp ráp và điều chỉnh điện tử công suất (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Giáo trình Đo kiểm linh kiện điện tử (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Giáo trình Chế tạo mạch in và hàn linh kiện (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Giáo trình Lắp ráp thiết bị điện gia dụng (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Giáo trình Vẽ điện (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Giáo trình Kỹ thuật điện (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Giáo trình An toàn lao động (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Giáo trình Mạch điện tử cơ bản (Ngành: Điện tử công nghiệp - Trình độ: Trung cấp) - Trường Trung cấp nghề Củ Chi

Chất lượng Báo cáo phát triển bền vững của doanh nghiệp Việt Nam

Bài giảng Nguyên lý kinh tế học vi mô: Chương 1 - TS. Ngô Tuấn Anh

Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Chất lượng tăng trưởng ngành công nghiệp điện tử Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế

Tài liêu mới

Bài tập lớn: Phân tích, làm rõ mối quan hệ giữa các biến số kinh tế vĩ mô đối với lạm phát tại Việt Nam giai đoạn 2000-2019

Bài tập lớn: Thực trạng hội nhập kinh tế quốc tế ở Việt Nam hiện nay

Bài tập lớn: Vai trò nhà nước trong việc đảm bảo hài hòa các lợi ích kinh tế ở Việt Nam

Bài tập lớn: Logistics cảng biển

Bài tiểu luận: Thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan hành chính nhà nước. Liên hệ thực tiễn tại một Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

Bài tập lớn: Văn hóa đàm phán quốc tế Liên Bang Nga và giải pháp thích nghi cho Việt Nam

Báo cáo thực tập: Giao khoán bảo vệ rừng theo pháp luật Việt Nam - Thực tiễn áp dụng tại Ban Quản lý Rừng phòng hộ Núi Cậu Dầu Tiếng

Đồ án môn học: Xây dựng quy trình công nghệ may sản phẩm. Nghiên cứu xây dựng quy trình may sản phẩm cho mã hàng 32131N

Đồ án môn học: Nghiên cứu các phương thức thanh toán điện tử của Công ty Shopee

Đồ án môn học: Tổ chức chuyến đi cho tàu Vinaline Hải Phòng Công ty cổ phần vận tải biển Vinaship theo hợp đồng vận chuyển chuyến

Bài tiểu luận: Thống kê ứng dụng

Bài tập lớn: Nghiên cứu, phân tích từ khóa và viết bài chuẩn SEO theo chủ đề: Thể thao và giải trí

Bài tiểu luận: Đánh giá tình hình tranh chấp đất đai năm 2024 của huyện M’Đrắk, tỉnh Đắk Lắk

Bài tiểu luận: Xử lý vướng mắc về việc thu hồi đất bồi thường, GPMB đối với hộ ông Lê Hữu Phước tại dự án xây dựng nâng cấp tuyến đường Bái Đính – Ba Sao đoạn qua địa phận huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình năm 2020

Bài thu hoạch diễn án: Kỹ năng cơ bản của Luật sư tham gia giải quyết các vụ án dân sự (Lần 2)

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng