Luận văn tốt nghiệp: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy

Chuyên đề tốt nghiệp

LỜI MỞ ĐẦU

Từ sau đổi mới hệ thống ngân hàng Việt Nam (1998) đến nay, các

Ngân hàng thương mại Việt nam đã có được những bước phát triển đáng kể,

trở thành kênh dẫn vốn quan trọng cho nền kinh tế đất nước. Các nghiệp vụ

ngân hàng cũng ngày càng phát triển đa dạng và phong phú.

Cùng với sự phát triển của toàn hệ thống, ngân hàng công thương Cầu

Giấy cũng đã tranh thủ mọi cơ hội và bằng nỗ lực chủ quan luôn vươn lên để

đủ sức đương đầu với những thách thức mới, nắm bắt những vận hội mới, tạo

nên những bước tiến nổi bật.

Trong đó, phải kể đến sự phát triển theo hướng tích cực của nghiệp vụ

bảo lãnh ngân hàng - một hoạt động đã từng bước đáp ứng được yêu cầu của

nền kinh tế trong quá trình thực hiện đường lối mở cửa và hội nhập vào nền

kinh tế thế giới. Tuy nhiên bảo lãnh là một nghiệp vụ hết sức phức tạp, đòi

hỏi phải tuân thủ tập quán và thông lệ quốc tế. Ở Việt Nam, do bảo lãnh là

một nghiệp vụ còn mới nên sự phát triển và khởi sắc của bảo lãnh trong thời

gian qua còn nhỏ bé so với những đòi hỏi bức bách của nền kinh tế. Do vây,

một trong những mục tiêu, định hướng quan trọng của ngành ngân hàng nói

chung và Ngân hàng Công thương Cầu Giấy nói riêng trong thời gian tới là

phải hoàn thiện và phát triển nghiệp vụ này, tạo cho bảo lãnh một vị thế vững

chắc và phát huy cao độ tính hữu dụng của nó.

Xuất phát từ nhận thức trên, qua một thời gian thực tập tại Ngân hàng

Công thương Cầu Giấy, cùng với việc nghiên cứu giữa lý luận và tình hình

thực tế, em đã mạnh dạn chọn đề tài ‘Một số giải pháp nhằm hoàn thiện

nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy”.

Ngoài lời mở đầu, kết luận, và phụ lục tham khảo, chuyên đề được tình

bày theo kết cấu:

Chương I: Những vấn đề cơ bản về bảo lãnh ngân hàng.

Chương II: Thực trạng hoạt động bảo lãnh tại Ngân hàng Công thương

Cầu Giấy.

1

Chuyên đề tốt nghiệp

Chương III: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện nghiệp vụ bảo lãnh tại

Ngân hàng Công thương Cầu Giấy.

Để hoàn thành được chuyên đề này, ngoài sự nỗ lực của bản thân em

còn nhận được sự giúp đỡ từ nhiều phía:

- Sự hướng dẫn nhiệt tình, ý kiến đóng góp quý báu của cô giáo – Thạc

sỹ Phan Thị Hạnh.

- Sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của các anh chị Phòng Kinh doanh đối

ngoại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy.

Tuy nhiên, do thời gian thực tập cũng như trình độ có hạn nên chuyên

đề chắc chắn sẽ không tránh khỏi những hạn chế, khiếm khuyết.

Vì vậy, em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của thầy cô và bạn

bè.

Em xin chân thành cảm ơn.

2

Chuyên đề tốt nghiệp

CHƯƠNG I.

NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BẢO LÃNH NGÂN HÀNG

1.1. KHÁI NIỆM:

Bảo lãnh là một khái niệm có từ rất xa xưa trong xã hội loài người. Cho

đến nay, bảo lãnh không những tồn tại mà còn phát triển rất phong phú và bao

trùm lên mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế – chính trị – xã hội của mỗi quốc

gia. Vậy bảo lãnh là gì?

Bảo lãnh là sự nhận cam kết của người nhận bảo lãnh sẽ thực hiện đầy

đủ quyền lợi và nghĩa vụ nếu người xin bảo lãnh không thực hiện những cam

kết đó đối với người thụ hưởng bảo lãnh. Bảo lãnh cần thiết khi hai bên tham

gia vào một mối quan hệ kinh tế, chính trị hay xã hội còn chưa tín nhiệm

nhau. Uy tín và lời hứa của bên này chưa đủ tin cậy đối với bên kia nhưng bên

kia cũng không đủ khả năng về thời gian; Chi phí và kỹ thuật nghiệp vụ để

đánh giá về bên kia. Lúc đó sự xuất hiện của bên thứ 3 có đủ độ tin cậy đối

với cả hai bên thực hiện bảo lãnh sẽ là cầu nối giữa hai bên, đưa họ đến một

quan điểm thống nhất.

Từ khái niệm trên, ta thấy rõ hai đặc tính cơ bản của bảo lãnh:

+ Trong hoạt động bảo lãnh luôn có ba bên tham gia: Người thụ hưởng

bảo lãnh; Người xin bảo lãnh và người nhận bảo lãnh.

+ Trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ trước tiên thuộc về người xin bảo

lãnh. Người nhận bảo lãnh chỉ thực hiện các nghĩa vụ đó trong trường hợp

người xin bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ

của mình.

Bảo lãnh có rất nhiều hình thức. Căn cứ vào chủ thể bảo lãnh có thể

chia thành:

+ Bảo lãnh của một tổ chức quốc tế với một chính phủ.

+ Bảo lãnh của nhà nước đối với một tổ chức quốc tế.

+ Bảo lãnh của Công ty lớn đối với Công ty con.

+ Bảo lãnh của Ngân hàng đối với Ngân hàng.

3

Chuyên đề tốt nghiệp

Như vậy, xét trong phạm vi chung của xã hội thì bảo lãnh rất đa dạng.

Riêng bảo lãnh ngân hàng bắt đầu được sử dụng rộng rãi từ đầu thập niên 70.

Sự phát triển nhanh chóng của các nước sản xuất dầu hoả ở Trung Đông trong

thời gian này đã cho phép họ mở rộng quan hệ ngoại thương, tham gia ký kết

nhiều hợp đồng lớn với các đối tác ở Phương Tây về những dự án lớn như cải

thiện cơ sở hạ tầng, các công trình công cộng, các dự án công, nông nghiệp và

quốc phòng … Do đó, có thể nói đây là khu vực phát sinh đầu tiên của hoạt

động bảo lãnh ngân hàng. Với sự phát triển của thương mại quốc tế, các giao

dịch ngày càng mang tính toàn cầu. Tầm cỡ và sự phức tạp của các giao dịch

đòi hỏi và cũng là động lực thúc đẩy sự phát triển của bảo lãnh ngân hàng.

Bảo lãnh ngân hàng là cam kết cảu ngân hàng dưới hình thức thư bảo

lãnh về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng của ngân hàng

khi khách hàng không thực hiện đúng và đầy đủ các nghĩa vụ đã thoả thuận

với bên yêu cầu bảo lãnh, được quy định cụ thể tại thư bảo lãnh của ngân

hàng.

Bảo lãnh ngân hàng có một số đặc tính hết sức quan trọng đó là tính

độc lập với hợp đồng. Mặc dù mục đích của bảo lãnh ngân hàng là bồi hoàn

cho người thụ hưởng những thiệt hại từ việc không thực hiện hợp đồng của

người được bảo lãnh trong quan hệ hợp đồng nhưng việc thanh toán một bảo

lãnh chỉ hoàn toàn căn cứ vào các điều khoản và các điều kiện như được quy

định trong thư bảo lãnh và ngân hàng không thể dựa vào những quyền kháng

nghị có được từ quan hệ hợp đồng. Như vậy, một khi các điều khoản và điều

kiện của bảo lãnh được đáp ứng thì về mặt pháp lý, người thụ hưởng có quyền

yêu cầu thanh toán tiền mà không cần thiết phải chứng minh các vi phạm của

người được bảo lãnh mà chỉ cần lập chứng từ như yêu cầu của bảo lãnh.

Tuy nhiên, tính độc lập của bảo lãnh là phụ thuộc vào chính các điều

kiện của bảo lãnh. Nếu bảo lãnh quy định việc thanh toán là theo văn bản yêu

cầu của người thụ hưởng thì người thụ hưởng có quyền yêu cầu thanh toán mà

4

Chuyên đề tốt nghiệp

không cần một điều kiện nào, ngân hàng phát hành phải thanh toán và người

được bảo lãnh sẽ bồi hoàn lại cho ngân hàng phát hành. Mặt khác, bảo lãnh

yêu cầu một chứng từ như: Phán quyết của toà án, một quyết định của trọng

tài, văn bản của bên thứ ba xác nhận sự vi phạm của người được bảo lãnh hay

văn bản của người được bảo lãnh hay văn bản của người được bảo lãnh thừa

nhận sự vi phạm của mình thì tính độc lập của bảo lãnh ít nhiều bị giảm đi.

Tính độc lập còn thể hiện ở trách nhiệm thanh toán của ngân hàng phát

hành. Trách nhiệm này hoàn toàn độc lập với mối quan hệ giữa ngân hàng

phát hành với người được bảo lãnh. Nếu như chứng từ hoàn toàn phù hợp thì

ngân hàng không thể từ chối thanh toán vì bất cứ lý do gì nảy sinh trong quan

hệ giữa họ và người được bảo lãnh, những lý do như: Người được bảo lãnh

phá sản, người được bảo lãnh vẫn còn nợ ngân hàng…

1.1.1 Chức năng bảo lãnh ngân hàng:

1.1.1.1 Bảo lãnh được dùng như công cụ bảo đảm :

Trong cuộc sống của chúng nói chung và trong hoạt động kinh tế nói

riêng, chúng ta luôn phải đối mặt với những biến động kinh tế xã hội và thiên

nhiên … gây ra cho chúng ta những thiệt hại mất mát gọi là rủi ro. Rủi rolà

yếu tố tiềm ẩn và có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Do đó chức năng quan trọng nhất của bảo lãnh là cung cấp cho người

thụ hưởng bảo lãnh một sự bảo đảm chắc chắn với quyền lợi của họ. Mục

đích của bảo lãnh là cung cấp cho người thụ hưởng một khoản bồi hoàn tài

chính cho những thiệt hại do hành vi vi phạm hợp đồng của người xin bảo

lãnh gây ra. Mặc dù trên thực tế, khi đòi hỏi phải có hoạt động bảo lãnh,

người nhận bảo lãnh hoàn toàn không mong đợi bên được bảo lãnh vi phạm

hợp đồng để được bồi hoàn từ bên bảo lãnh. Họ chỉ coi đó là một công cụ có

tính chất đảm bảo an toàn cho mình khi có biến cố vi phạm hợp đồng của bên

được bảo lãnh. Hơn nữa, bảo lãnh được dùng trong những hợp đồng thi công,

hợp đồng bảo hành sản phẩm, dự thầu công trình… thì đây là những thoả

thuận không mang tính mua bán hay thanh toán. Vì vậy bảo lãnh là một công

5

Chuyên đề tốt nghiệp

cụ đảm bảo chứ không phải là một công cụ thanh toán (như L/C). Nghiệp vụ

L/C có chức năng đảm bảo thanh toán cho người thụ hưởng khi họ thực hiện

đúng việc giao hàng.

Và nó cũng khác so với bảo hiểm. Mặc dù cả bảo lãnh và bảo hiểm đều

là những phương thức phòng chống rủi ro được sử dụng để bù đắp thiệt hại

phát sinh. Tuy nhiên, bảo lãnh để khắc phục rủi ro và ngăn ngừa rủi ro phát

sinh còn bảo hiểm chỉ có tác dụng khắc phục hậu quả rủi ro chứ không có tác

dụng ngăn chặn.

1.1.1.2. Bảo lãnh được dùng như là công cụ tài trợ:

Nhu cầu về vốn luôn là một vấn đề cần thiết đối với mọi chủ thể khi

tham gia vào các hoạt động kinh tế. đặc biệt là trong các hợp đồng xây dựng

hoặc hợp đồng mua bán có giá trị lớn, thời gian thực hiện kéo dài thì vấn đề

tìm nguồn tài trợ càng trở nên bức xúc. đặc biệt là trong điều kiện các công ty

khó tiếp cận được với nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng.

Các công ty xây dựng sẽ rất khó khăn về tài chính và chịu nhiều rủi ro

nếu như phải hoàn tất công trình hay từng hạng mục công trình thì mới nhận

được thanh toán của người chủ công trình. Do đó, công ty xây dựng sẽ thương

lượng với chủ công trình về một khoản tiền tài trợ cho mình. Khoản tiền ứng

trước cho công ty xây dựng thể hiện sự tài trợ của chủ công trình, đồng thời

cũng nói lên sự cùng tham gia vào công trình của người chủ công trình. Ngân

hàng của Công ty xay dựng sẽ phát hành bảo lãnh thanh toán như là một công

cụ tài trợ để cho công ty nhận được khoản tiền ứng trước từ chủ công trình.

Nguồn tiền ứng trước này có thể được cung cấp từng phần, kéo dài trong quá

trình thực hiện hợp đồng.

Ngân hàng chấp nhận phát hành bảo lãnh cho công ty xây dựng cũng là

một phương thức tài trợ. Ngân hàng phát hành cam kết bảo lãnh cho công ty

xây dựng để thanh toán cho người thụ hưởng trong trường hợp công ty xây

dựng vi phạm nghĩa vụ quy định trong bảo lãnh. Rõ ràng ngân hàng không

đứng ra cho vay mà chỉ tài trợ trên danh nghĩa để nhà thầu (công ty xây dựng)

6

Chuyên đề tốt nghiệp

có thể nhận được vốn ứng trước của chủ thầu, giải quyết khó khăn về vốn.

Đó là một minh chứng cho vai trò tài trợ của bảo lãnh ngân hàng. Đây

cũng là một chức năng khác so với bảo hiểm bởi ở bảo lãnh người hưởng lợi

là bên ký kết một hợp đồng thương mại với bên xin mở bảo lãnh, còn trong

bảo hiểm thì người hưởng lợi là người mua bảo hiểm.

1.1.1.3 Bảo lãnh được dùng như công cụ đôn đốc hoàn thành hợp đồng:

Khác với các phương thức phòng chống rủi ro khác như: Bảo hiểm thì

thực chất là phân chia tổn thất một số người cho tất cả mọi người tham gia

bảo hiểm cùng gánh chịu. Và trong trường hợp xảy ra rủi ro, thiệt hại phải có

một thời gian chờ đợi để xác định thiệt hại, trách nhiệm thanh toán phụ thuộc

vào các bằng chứng còn đối với thư tín dụng thì việc thanh toán thực hiện khi

người thụ hưởng xuất trình chứng từ hợp lệ.

Riêng đối với bảo lãnh thì việc thanh toán được thực hiện dựa trên sự vi

phạm hợp đồng của bên được bảo lãnh. Trong suốt thời hạn hiệu lực của bảo

lãnh, người thụ hưởng luôn có quyền yêu cầu ngân hàng phát hành thanh toán

bảo lãnh nếu như người được bảo lãnh vi phạm hợp đồng. Do đó, ngân hàng

luôn phải theo dõi kiểm tra giám sát và đôn đốc việc thực hiện hợp đồng của

bên được bảo lãnh. Mặt khác trong trường hợp ngân hàng bảo lãnh phải thanh

toán tiền bồi hoàn cho bên nhận bảo lãnh thì bên được bảo lãnh cũng sẽ phải

có trách nhiệm nợ và hoàn trả khoản bồi hoàn đó cho ngân hàng bảo lãnh. Vì

về thực chất bảo lãnh là lấy tiền vi phạm trả cho người hưởng lợi.

Người được bảo lãnh luôn bị một áp lực cho việc bồi hoàn bảo lãnh.

Như vậy, bảo lãnh có chức năng đôn đốc người được bảo lãnh thực hiện hoàn

tất

Hợp đồng đã ký kết. Điều này càng làm tăng thêm tính bảo đảm cho

người thụ hưởng và có mối liên quan chặt chẽ giữa chức năng bảo đảm và

chức năng đôn đốc hoàn thành hợp đồng. Mặc dù vậy, khi ký kết hợp đồng và

thụ hưởng bảo lãnh, người thụ hưởng vẫn mong muốn người được bảo lãnh

thực hiện hợp đồng chứ không mong chờ ở khoản bồi hoàn tài chính từ bảo

7

Chuyên đề tốt nghiệp

lãnh.

1.1.1.4 Bảo lãnh có chức năng là công cụ đánh giá:

Bất kỳ một ngân hàng nào trước khi phát hành thư bảo lãnh đều cần

phải kiểm tra một cách toàn diện về bên được bảo lãnh như : Khả năng tài

chính, uy tín, khả năng thực hiện hợp đồng. Mà đây là một vấn đề mà bên thụ

hưởng không có khả năng thực hiện. Vì vậy điều này cũng sẽ giúp cho bên

nhận bảo lãnh có thể đánh giá tốt hơn về đối tác của mình, phục vụ cho mối

quan hệ giữa hai bên.

1.1.2. Vai trò của bảo lãnh ngân hàng:

Hiện nay bảo lãnh đã phát triển rộng rãi trên hầu hết các lĩnh vực. Có

thể khẳng định rằng những thương vụ có giá trị lớn về mặt tài chính và phức

tạp về mặt kỹ thuật, đặc biệt là có đối tác nước ngoài tham gia thì không thể

không có một hình thức bảo lãnh hình thức bảo lãnh nào đó đi kèm. Bảo lãnh

không chỉ hỗ trợ cho các hợp đồng thương mại mà cả các giao dịch phi

thương mại, tài chính cũng như phi tài chính. Bảo lãnh không chỉ là một hoạt

động tạo sự phát triển của ngân hàng mà còn có vai trò quan trọng đối với các

doanh nghiệp nói riêng và với tất cả nền kinh tế nói chung.

1.1.2.1 Đối với doanh nghiệp:

Thúc đẩy cạnh tranh, mở rộng phát triển sản xuất kinh doanh.

- Với bên hưởng bảo lãnh: Trong nền kinh tế thị trường, với sự cạnh

tranh ngày càng gay gắt thì mặc dù phải đối đầu với rủi ro nhưng nếu không

nắm bắt một cách kịp thời các cơ hội kinh doanh, các doanh nghiệp cũng khó

cạnh tranh và tồn tại được. Bảo lãnh Ngân hàng giúp các doanh nghiệp thực

hiện tốt, yên tâm hơn khi ký kết và thực hiện hợp đồng mà không tốn nhiều

thời gian và chi phí. Mặt khác bảo lãnh ngân hàng còn giúp cho các doanh

nghiệp chọn được bạn hàng tốt nhất và giảm rủi ro trong kinh doanh. Hơn

nữa khi có rủi ro xảy ra, bên nhận bảo lãnh vẫn được đảm bảo bù đắp mọi

thiệt hại do đối tác vi phạm hợp đồng một cách nhanh chóng và thuận lợi nhất

để tiếp tục hoạt động kinh doanh của mình.

8

Chuyên đề tốt nghiệp

- Với bên được bảo lãnh:

Bảo lãnh ngân hàng giúp các doanh nghiệp có thể ký kết và thực hiện

hợp đồng ngay cả khi chưa đủ uy tín và lòng tin đối với bên đối tác. Bảo lãnh

cũng giúp các doanh nghiệp nhận được nguồn tài trợ từ đối tác (đối với bảo

lãnh tiền ứng trước), hoặc từ các tổ chức tín dụng khác (bảo lãnh vay vốn),

lúc đó sẽ giúp các doanh nghiệp có đủ khả năng tài chính để thực hiện hợp

đồng, tham gia giao dịch và ký kết hợp đồng.

Với chức năng đôn đốc hoàn thành hợp đồng thì bảo lãnh thúc đẩy các

doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc hơn, có trách nhiệm hơn và thực hiện hợp

đồng đúng quy định hơn. Mặt khác đối với các doanh nghiệp khi được Ngân

hàng bảo lãnh thì phải chịu phí bảo lãnh, đó là một khoản chi phí của doanh

nghiệp do đó đòi hỏi các doanh nghiệp phải có biện pháp nâng cao hiệu quả

sử dụng đồng vốn một cách tối đa từ đó sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động chung

của Doanh nghiệp, tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

1.1.2.2 Đối với Ngân hàng:

Trước hết đối với ngân hàng bảo lãnh là một trong các dịch vụ mà ngân

hàng cung cấp cho nền kinh tế. Đồng thời bảo lãnh đem lại lợi ích trực tiếp

cho ngân hàng thông qua phí bảo lãnh. Phí bảo lãnh đóng góp vào lợi nhuận

ngân hàng một khoản không nhỏ, nó chiếm tỷ lệ khá lớn trong tổng phí dịch

vụ của các ngân hàng hiện nay. Một ưu điểm của bảo lãnh ngân hàng là

không phải chi phí huy động như cho vay, không mất chi phí cơ hội cho mục

đích kinh doanh khác. và khi thực hiện bảo lãnh cho khách hàng thì chắc chắn

thu được phí bảo lãnh.

Ngoài việc đem lại một khoản thu nhập thì nghiệp vụ bảo lãnh ngân

hàng còn góp phần không nhỏ trong việc mở rộng quan hệ của ngân hàng với

khách hàng. Sự ra đời của nghiệp vụ bảo lãnh ngân hàng đã hoàn thiện khả

năng đáp ứng các nhu cầu của khách hàng, đa dạng hoá hoạt động kinh doanh

cũng như gia tăng nguồn vốn thông qua việc mở rộng các quan hệ thanh toán,

các tài khoản giao dịch. Nghiệp vụ bảo lãnh hỗ trợ các hình thức thanh toán

9

Chuyên đề tốt nghiệp

của ngân hàng như thanh toán quốc tế (bảo lãnh hối phiếu, bảo lãnh L/C trả

chậm…).

Nghiệp vụ bảo lãnh hỗ trợ cho nghiệp vụ tín dụng qua bảo lãnh vay vốn

nước ngoài tức là ngân hàng không dùng vốn của mình cho doanh nghiệp vay

mà chỉ dùng vốn của ngân hàng để đảm bảo cho các khoản vay của doanh

nghiệp với các tổ chức tín dụng khác.

Bảo lãnh nâng cao uy tín và tăng cường quan hệ của ngân hàng trên thị

trường đặc biệt là thị trường quốc tế. Thông qua bảo lãnh ngân hàng tạo được

thế mạnh, uy tín giúp tăng khách hàng và lợi nhuận.

1.1.2.3 Đối với nền kinh tế:

Sự tồn tại của bảo lãnh ngân hàng là một khách quan đối với nền kinh

tế, đáp ứng cho nhu cầu phát triển của nền kinh tế. Nó tồn tại được như vậy là

do vai trò to lớn của nó với nền kinh tế.

Hoạt động bảo lãnh ngân hàng tạo điều kiện thúc đẩy sản xuất, hỗ trợ

cho các ngành kinh tế mũi nhọn, các khu vực trọng điểm phát triển và ngành

kinh tế kém phát triển. Thông qua các chính sách ngân hàng: Mở rộng bảo

lãnh cho vay vốn nước ngoài, hạn mức bảo lãnh, … có thể tăng năng lực sản

xuất, khuyến khích các ngành này phát triển, gia tăng đầu tư vào các lĩnh vực

then chốt trong nền kinh tế. Ngược lại với những ngành còn hạn chế, ngân

hàng có chính sách bảo lãnh khắt khe, góp phần làm cân đối cơ cấu kinh tế.

Bảo lãnh ngân hàng có vai trò như chất xúc tác đối với các hợp đồng

kinh tế. Nhờ có bảo lãnh mà các bên có thể yên tâm ký kết và có trách nhiệm

với hợp đồng mình đã ký kết.

Bảo lãnh đem lại lợi ích cho tất cả các bên tham gia và là công cụ thúc

đẩy trao đổi buôn bán giữa các bên do đó có tác dụng thúc đẩy phát triển kinh

tế.

Bảo lãnh ngân hàng còn có vai trò rất quan trọng đối với việc đáp ứng

nhu cầu vốn cho các chủ thể kinh tế. Các đơn vị kinh tế có thể dễ dàng trong

vịêc tìm kiếm những nguồn vốn rẻ cả trong và ngoài nước khi có được sự bảo

10

Chuyên đề tốt nghiệp

lãnh của ngân hàng.

Điều này còn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng hơn đối với nền kinh tế

Việt Nam. Với đặcđiểm đang phát triển theo hướng kinh tế thị trường, nghiệp

vụ bảo lãnh thúc đẩy quá trình chu chuyển vốn trong nền kinh tế thông qua

các quan hệ Hàng – Tiền, góp phần tăng tổng sản phẩm quốc dân. Bảo lãnh

giúp tạo dựng uy tín cho các Doanh nghiệp Việt Nam, giúp cho các doanh

nghiệp mở rộng thị trường ra nước ngoài, tăng vị thế của hàng Việt Nam,

đồng thời tạo được nguồn thu ngoại tệ, giúp cân bằng cán cân thanh toán quốc

tế, ổn định giá trị đồng tiền.

Bảo lãnh ngân hàng cũng là một trong những giải pháp để phòng chống

rủi ro có hiệu quả và được sử dụng phố biến trong các hoạt động tín dụng, xây

dựng và thương mại. Do đó với bảo lãnh ngân hàng, nền kinh tế có điều kiện

để phát triển một cách ổn định và an toàn hơn.

Nghiệp vụ bảo lãnh ngân hàng ngày càng mở rộng và phát triển, nó đã

chứng minh sự cần thiết cũng như vai trò và tác dụng hữu hiệu không chỉ từng

doanh nghiệp mà còn cả nền kinh tế một nước và nền kinh tế thế giới.

1.2. CÁC HÌNH THỨC BẢO LÃNH NGÂN HÀNG:

1.2.1 Phân loại theo phương thức phát hành:

Bảo lãnh trực tiếp:

Là loại bảo lãnh mà trong đó ngân hàng phát hành bảo lãnh chịu trách

nhiệm bảo lãnh trực tiếp cho bên được bảo lãnh. Người được bảo lãnh chịu

trách nhiệm bồi hoàn trực tiếp cho ngân hàng phát hành bảo lãnh.

Quy trình:

Bảo lãnh

Ngân hàng thông báo

Ngân hàng phát hành

(3)

Thông báo bảo lãnh

(2)

(4)

(5)

Chỉ thị phát hành bảo lãnhlãnh

11

Người thụ hưởng

Người được bảo lãnh

Chuyên đề tốt nghiệp

(1) A và B thoả thuận ký kết một hợp đồng và B yêu cầu A phải mở

một bảo lãnh.

(2) A đến ngân hàng mình (ngân hàng phát hành) đề nghị phát hành

bảo lãnh theo những điều khoản và điều kiện đã thoả thuận và ký với Ngân

hàng một hợp đồng bảo lãnh. A phải chắc chắn rằng những chỉ thị phát hành

bảo lãnh của mình cho NH là chính xác và rõ ràng. NH phát hành sẽ không

chịu trách nhiệm về những chỉ thị phát hành sai, không chính xác, không rõ

ràng.

Người xin bảo lãnh có thể phải ký quỹ thế chấp cầm cố tài sản của

mình theo yêu cầu của Ngân hàng để xin ngân hàng mở bảo lãnh. Ngân hàng

sẽ xem xét tình hình tài chính, tư cách pháp nhân, phương án kinh doanh để

quyết định xem có bảo lãnh hay không.

(3) Theo những chỉ thị phát hành bảo lãnh của người được bảo lãnh,

ngân hàng phát hành sẽ phát hành thư bảo lãnh cho người thụ hưởng thông

qua ngân hàng thông báo cũng có thể phát hành bảo lãnh trực tiếp cho người

thụ hưởng (3*).

(4) Ngân hàng thông báo khi nhận được bảo lãnh từ ngân hàng phát

hành phải kiểm tra tính chân thực của bảo lãnh sau đó thông báo cho người

thụ hưởng. Ngân hàng thông báo chỉ như là một đại lý của ngân hàng phát

hành, thực hiện một nhiệm vụ được uỷ thác bởi ngân hàng phát hành.

(5) Ngân hàng phát hành thực hiện bồi hoàn cho bên thụ hưởng khi

có sự vi phạm của bên được bảo lãnh.

Ưu điểm: Đây là loại bảo lãnh đơn giản nhất và người xin bảo lãnh thì

12

Chuyên đề tốt nghiệp

không phải mất phí hoa hồng cho bên ngân hàng đại lý. Bảo lãnh này thường

được sử dụng trong các quan hệ kinh tế trong nước và chịu sự điều chỉnh của

luật hoặc các quy định về bảo lãnh của nước mà ngân hàng bảo lãnh trực

thuộc.

• Bảo lãnh gián tiếp:

Là bảo lãnh mà trong đó ngân hàng bảo lãnh đã phát hành bảo lãnh

theo chỉ thị của một ngân hàng trung gian phục vụ cho người được bảo lãnh

dựa trên một bảo lãnh khác gọi là bảo lãnh đối ứng.

Bảo lãnh đối ứng là một cam kết của ngân hàng trung gian thanh toán

cho ngân hàng phát hành bảo lãnh (gọi là người thụ hưởng của bảo lãnh đối

ứng) khi mà ngân hàng phát hành thực hiện đúng những điều khoản được quy

định trong bảo lãnh đối ứng.

Quy trình:

Bảo lãnh

Ngân hàng phát hành

Ngân hàng thông báo

(4)

(3)

Bảo lãnh đối ứng (7)

Thông báo

(5)

Ngân hàng phát hành

(6)

(2)

(8) Chỉ thị

Hợp đồng

Người thụ hưởng

Người được bảo lãnh

(1)

13

Chuyên đề tốt nghiệp

(1) A và B thoả thuận ký một hợp đồng và B yêu cầu A mở một bảo

lãnh.

(2) . Nếu B không tin tưởng vào tiềm lực tài chính của ngân hàng

của A hoặc muốn ngân hàng phát hành bảo lãnh phải là một ngân hàng trong

nước mình thì sẽ chỉ định ngân hàng phát hành bảo lãnh. Nếu A không có

quan hệ với ngân hàng phát hành bảo lãnh do B chỉ định thì chỉ thị cho ngân

hàng của mình (ngân hàng trung gian) yêu cầu ngân hàng phát hành bảo lãnh

mở bảo lãnh.

(3) NH trung gian nhận được chỉ thị phát hành sẽ yêu cầu NH phát

hành bảo lãnh theo mẫu hoặc những điều khoản và điều kiện để thoả thuận

đồng thời mở bảo lãnh đối ứng cho ngân hàng phát hành bảo lãnh.

(4) Căn cứ vào bảo lãnh đối ứng, ngân hàng phát hành sẽ phát hành

bảo lãnh và gửi bảo lãnh cho ngân hàng thông hoặc cũng có thể phát hành bảo

lãnh trực tiếp cho người thụ hưởng.

(5) Ngân hàng thông báo sau khi nhận được bảo lãnh từ ngân hàng

phát hành thì kiểm tra tính chân thực của bảo lãnh và thông báo cho người thụ

hưởng.

(6) Ngân hàng phát hành thanh toán nếu người thụ hưởng xuất trình

những chứng từ phù hợp với yêu cầu và trong thời hạn hiệu lực của bảo lãnh.

(7) Ngân hàng trung gian bồi hoàn cho ngân hàng phát hành.

(8) Bên được bảo lãnh đền bù cho ngân hàng trung gian:

Trong bảo lãnh gián tiếp thì người thụ hưởng hoàn toàn không có

quyền yêu cầu ngân hàng trung gian thanh toán bảo lãnh. Giữa ngân hàng

trung gian và người thụ hưởng hoàn toàn không có quan hệ gì hay nói cách

khác ngân hàng trung gian không có nghĩa vụ thanh toán cho người thụ

hưởng. Tương tự như vậy thì ngân hàng phát hành bảo lãnh hoàn toàn không

có quyền yêu cầu người được bảo lãnh bồi hoàn. Chỉ có trung gian mới có

14

Chuyên đề tốt nghiệp

nghĩa vụ bồi hoàn cho ngân hàng phát hành theo bảo lãnh đối ứng.

Với bảo lãnh gián tiếp người được bảo lãnh thường phải chịu chi phí

bảo lãnh cao hơn so với bảo lãnh trực tiếp.

• Bảo lãnh được xác nhận:

Là bảo lãnh do tổ chức tín dụng phát hành cho bên nhận bảo lãnh về

việc đảm bảo khả năng thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh của tổ chức tín dụng được

xác nhận bảo lãnh (bên được xác nhận bảo lãnh) đối với khách hàng.

15

Chuyên đề tốt nghiệp

Quy trình:

Gửi bảo lãnh

Ngân hàng phát hành BL Chính

Ngân hàng Xác nhận

Yêu cầu xác nhận bảo lãnh

Chỉ thị phát hành

Thông báo và xác nhận bảo lãnh

Hợp đồng

Người thụ hưởng

Người được bảo lãnh

Người thụ hưởng có thể muốn một ngân hàng trong nước của mình xác

nhận bảo lãnh do một ngân hàng nước ngoài phát hành và như vậy người thụ

hưởng có thể xuất trình những chứng từ theo yêu cầu của bảo lãnh đến ngân

hàng xác nhận và thanh toán.

• Đồng bảo lãnh:

Là loại bảo lãnh do nhiều ngân hàng cùng đứng ra phát hành bảo lãnh.

Trong đó một ngân hàng sẽ được chọn làm ngân hàng phát hành chính, các

ngân hàng thành viên sẽ cam kết theo từng phần đóng góp của mình bằng các

bảo lãnh đối ứng.

16

Chuyên đề tốt nghiệp

(3)

Gửi bảo lãnh

Ngân hàng phát hành

Ngân hàng Xác nhận

Thông báo

(6)

(2)

(5)

(4)

Thông báo bảo lãnh

Chỉ thị phát hành bảo lãnh

(1) Hợp đồng

Quy trình: NH1 NH2 NH3

Người thụ hưởng

Người được bảo lãnh

(1) Quan hệ hợp đồng giữa bên được bảo lãnh và bên được thụ hưởng.

(2) Người được bảo lãnh chỉ thị cho Ngân hàng bảo lãnh chính phát

hành bảo lãnh.

(3) Các ngân hàng thành viên phát hành bảo lãnh đối ứng cho ngân

hàng bảo lãnh chính.

(4) Căn cứ vào các bảo lãnh đối ứng của các ngân hàng thành viên,

ngân hàng phát hành bảo lãnh chính mở bảo lãnh. Người thụ hưởng sẽ được

thông báo thông qua ngân hàng thông báo nếu có.

(5) Ngân hàng phát hành bảo lãnh chính bồi hoàn cho người thụ hưởng

khi người được bảo lãnh vi phạm hợp đồng.

(6) Người được bảo lãnh bồi hoàn lại cho ngân hàng bảo lãnh chính.

17

Chuyên đề tốt nghiệp

1.2.2 Phân loại theo hình thức sử dụng:

* Bảo lãnh có điều kiện:

Bảo lãnh có điều kiện là loại bảo lãnh mà việc thanh toán chỉ có thể

được tiến hành khi người thụ hưởng xuất trình kèm theo thư bảo lãnh một số

chứng từ hay giấy chứng nhận được quy định trước. Các yêu cầu văn bản ở

mỗi bảo lãnh cũng khác nhau có thể là thư tín dụng dự phòng, xác nhận của

một chuyên gia, tổ chức trọng tài về việc vi phạm của người được bảo lãnh.

Bảo lãnh này có ưu điểm đối với người xin bảo lãnh là tránh được việc

giả dối, lạm dụng chứng từ hàng hoá hoặc việc khiếu nại không trung thực

của người thụ hưởng.

Nhưng lại có nhược điểm đối với người thụ hưởng đó là sự chậm trễ

trong việc trả tiền bồi thường cho người thụ hưởng khi có yêu cầu của người

này, không đảm bảo lợi ích cho người thụ hưởng.

• Bảo lãnh vô điều kiện:

Bảo lãnh vô điều kiện là loại bảo lãnh mà việc thanh toán sẽ được thực

hiện ngay khi ngân hàng nhận được yêu cầu đầu tiên bằng văn bản của người

thụ hưởng thông báo rằng người được bảo lãnh đã vi phạm hợp đồng. Xem

yêu cầu này như một mệnh lệnh thanh toán đơn giản không đòi hỏi phải có

chứng từ kèm theo.

Bảo lãnh này có ưu điểm đối với người thụ hưởng đó là đảm bảo tuyệt

đối quyền lợi. Nhưng rất bất lợi cho người mở bảo lãnh khi có sự lạm dụng

bảo lãnh qua những yêu cầu không trung thực của người thụ hưởng.

1.2.3. Phân loại theo mục đích sử dụng:

• Bảo lãnh thực hiện hợp đồng:

Khái niệm: Bảo lãnh thực hiện hợp đồng là cam kết của ngân hàng về

việc chi trả tổn thất thay cho khách hàng nếu khách hàng không thực hiện đầy

đủ hợp đồng như cam kết, gây tổn thất cho bên thứ ba. Các hợp đồng được

bảo lãnh như hợp đồng cung cấp hàng hoá, xây dựng, thiết kế…

Mục đích: Trong trường hợp khách hàng vi phạm hợp đồng như cung

18

Chuyên đề tốt nghiệp

cấp không đúng hạn, không đúng chất lượng cam kết.. thì đều gây tổn thất

cho bên thứ ba. Và bảo lãnh ngân hàng một mặt bù đắp một phần tổn thất cho

bên thứ ba (Đảm bảo cho họ tránh được rủi ro) mặt khác thúc đẩy khách hành

nghiêm chỉnh thực hiện hợp đồng.

Trị giá của bảo lãnh:

Tùy theo loại hình và quy mô hợp đồng, giá trị bảo lãnh thực hiện hợp

đồngtừ 10 – 15 % tổng giá trị hợp đồng. Trường hợp đặc biệt, mức bảo lãnh

thực hiện hợp đồng có thể yêu cầu trên 15% nhưng phải được người có thẩm

quyền quyết định đầu tư chấp thuận. Tuy nhiên số tiền bảo lãnh có thể giảm

dần theo tiến độ thực hiện hợp đồng.

Thời hạn hiệu lực:

Thư bảo lãnh có giá trị cho đến ngày hoàn thành hợp đồng. Thời hạn

hiệu lực được xác định cụ thể theo thoả thuận giữa hai bên. Thời hạn sẽ bắt

đầu từ ngày kết thúc đấu thầu kéo dài đến khi hoàn thành hợp đồng như: Hàng

hoá đã giao xong, máy móc thiết bị đã được vận hành, công trình đã đưa vào

sử dụng…

• Bảo lãnh thanh toán:

- Khái niệm: Bảo lãnh đảm bảp thanh toán là cam kết của ngân hàng về

việc thanh toán tiền theo đúng hợp đồng thanh toán cho người thụ hưởng nếu

khách hàng của ngân hàng không thanh toán đủ.

- Mục đích: Cung cấp sự đảm bảo cho người thụ hưởng có thể nhận

được khoản thanh toán một cách thuận lợi, đầy đủ đúng hạn về các sản phẩm

hàng hoá hay dịch vụ đã cung ứng cho người được bảo lãnh

- Trị giá bảo lãnh: Số tiền bảo lãnh thường bằng 100% giá trị hợp đồng.

- Thời hạn hiệu lực: Do các bên tự thoả thuận.

• Bảo lãnh đảm bảo hoàn trả vốn vay (Bảo lãnh vay vốn):

- Khái niệm: Là cam kết của ngân hàng đối với người cho vay (tổ chức

tín dụng, các cá nhân..) về việc sẽ trả gốc và lãi đúng hạn nếu khách hàng

(người đi vay) không trả được.

19

Chuyên đề tốt nghiệp

Việc bảo lãnh này thường rất phức tạp, khối lượng tiền bảo lãnh lớn

nên rủi ro của ngân hàng trong trường hợp người đi vay không trả được nợ

cũng lớn theo. Vì vậy ngân hàng cần phải xem xét kỹ tính khả thi của dự án,

tài sản thế chấp.. trước khi phát hành thư bảo lãnh.

Trị giá của bảo lãnh: Theo thoả thuận, có thể chỉ gồm phần gốc hoặc có

tính cả lãi và chi phí, phải quy định rõ lãi và chi phí đã thoả thuận chưa hay

còn phải tính tiếp.

Thời hạn hiệu lực: Là thời hạn hoàn trả tín dụng đã thoả thuận, tốt nhất

quy định khoảng 10 ngày kể từ ngày nợ đến hạn.

• Bảo lãnh dự thầu:

- Khái niệm: Là cam kết của ngân hàng với chủ đầu tư (hay chủ thầu)

về việc trả tiền phạt thay cho bên dự thầu nếu bên dự thầu vi phạm các quy

định trong hợp đồng dự thầu.

- Mục đích: Đảo bảo cho việc người dự thầu không rút lui, không ký

hợp đồng hay thay đổi ý định đã được trúng thầu. Nếu người dự thầu đã trúng

thầu nhưng không ký hợp đồng thì chủ thầu (người thụ hưởng) sẽ rút dần

thanh toán từ bảo lãnh để trang trải cho chi phí đấu thầu, thiệt hại do chậm

tiến độ thi công hay chi phí để tổ chức lại một cuộc đấu thầu khác.

- Trị giá của bảo lãnh: Thông thường có giá trị từ 1- 5% giá trị hợp

đồng đấu thầu.

- Thời hạn hiệu lực: Thời hạn hiệu lực của bảo lãnh sẽ chỉ chấm dứt khi

bên được bảo lãnh (người tham gia dự thầu) không trúng thầu hoặc sau khi ký

kết hợp đồng hoặc chấp nhận ký kết hợp đồng nếu bên được bảo lãnh trúng

thầu.

* Bảo lãnh đảm bảo hoàn trả tiền ứng trước:

- Khái niệm: là cam kết của ngân hàng về việc sẽ hoàn trả tiền ứng

trước cho bên mua người hưởng bảo lãnh) nếu bên cung cấp (người được bảo

lãnh) không trả hoặc trả không đầy đủ.

- Mục đích: Đảm bảo cho bên yêu cầu bảo lãnh sẽ nhận lại số tiền trước

20

Chuyên đề tốt nghiệp

kia đã đặt cọc cho bên được bảo lãnh để giúp thực hiện hợp đồng như đã thoả

thuận, nhưng thực tế không thực hiện được. Bảo lãnh tiền ứng trước thường

được sử dụng trong các hợp đồng mua bán máy móc thiết bị hoặc các hợp

đồng có giá trị lớn.

- Trị giá của bảo lãnh: Số tiền bảo lãnh bằng số tiền đặt cọc (kể cả tiền

lãi) được tính từ ngày nhận được số tiền đặt cọc tới ngày giao hàng cuối cùng

cộng thêm một số ngày để người thụ hưởng làm thủ tục đòi tiền. Bảo lãnh loại

này cũng có một số điều khoản quy định giảm giá trị bảo lãnh tương ứng với

số lượng hàng hoá được giao đối với các loại hàng hoá sản xuất, máy móc,

công trình… số tiền đặt cọc thường từ 5- 10% giá trị hợp đồng.

- Thời hạn hiệu lực: bằng thời gian thực hiện hợp đồng tức là kể từ khi

người được bảo lãnh nhận được số tiền đặt cọc cho đến ngày giao hàng cuối

cùng, có thể cộng thêm một số ngày làm thủ tục đòi tiền do hai bên quy định.

* Bảo lãnh bảo hành hay bảo lãnh đảm bảo chất lượng sản phẩm theo

hợp đồng:

- Khái niệm: là loại bảo lãnh mà ngân hàng bảo lãnh cam kết với chủ

thầu trong trường hợp chủ thầu vi phạm hợp đồng về chất lượng sản phẩm

phải bồi thường cho chủ thầu mà nhà thầu không bồi thường hoặc bồi thường

không đủ thì ngân hàng bảo lãnh phải chịu trách nhiệm trả thay cho nhà thầu.

- Mục đích: loại bảo lãnh này áp dụng chủ yếu trong xây dựng và các

hợp đồng cung ứng thiết bị đồng bộ để bảo hành thiết bị máy móc…

Trong thời gian bảo hành này nếu có sự cố xảy ra đối với sản phẩm

phát sinh do chất lượng sản phẩm không đảm bảo thì bên nhận bảo lãnh có

quyền yêu cầu được bồi thường từ phía ngân hàng bảo lãnh.

- Trị giá bảo lãnh: Theo thoả thuận thường bằng 5 – 10% giá trị hợp

đồng.

- Thời hạn hiệu lực: Từ lúc bắt đầu lắp ráp sử dụng thiết bị cho đến hết

thời hạn bảo hành của thiết bị.

• Bảo lãnh miễn khấu trừ giá trị hoá đơn:

21

Chuyên đề tốt nghiệp

- Khái niệm: là cam kết của ngân hàng với người mua về việc thanh

toán số tiền khấu trừ giá trị hợp đồng trong trường hợp người bán vi phạm

hợp đồng.

- Mục đích: Một số hợp đồng giao dịch thường quy định một điều

khoản cho phép người mua giữ lại một phần giá trị hợp đồng. Việc thanh toán

nốt số tiền này sẽ được thực hiện sau khi người cung cấp hoàn thành nghĩa vụ

của mình và được người mua chấp nhận. Số tiền giữ lại này có thể được thay

thế bằng bảo lãnh của ngân hàng để khỏi ảnh hưởng tới nguồn tài chính của

người bán. Như vậy, bảo lãnh miễn khấu trừ giá trị hợp đồng cho phép người

bán nhận được tổng số tiền thanh toán nhưng phải cam kết với người mua

rằng số tiền bảo lãnh sẽ được hoàn trả cho người mua trong trường hợp người

bán không thực hiện nghĩa vụ hoặc vi phạm các điều kiện của hợp đồng.

- Trị giá bảo lãnh: Thường từ 5 – 10% giá trị hợp đồng.

- Thời hạn hiệu lực: Do hai bên thoả thuận với nhau.

1.2.4. Các loại bảo lãnh khác:

* Thư tín dụng dự phòng (L/C):

- Khái niệm: Là một loại tín dụng chứng từ hoặc một thoả thuận tương

tự trong số đó ngân hàng phát hành thể hiện cam kết trách nhiệm đối với bên

thụ hưởng trong việc: Trả lại khoản tiền bên mở tín dụng đã vay hoặc được

ứng trước thanh toán bất kỳ cam kết nhận nợ nào của bên mở hoặc thanh toán

mọi thiệt hại mà bên mở gây ra do việc không thực hiện cam kết đối với bên

thụ hưởng.

- Mục đích của thư tín dụng dự phòng: Là nhằm để đảm bảo việc thực

hiện các nghĩa vụ trong hợp đồng, bảo đảm cho một rủi ro nào đó có thể phát

sinh.

* Bảo lãnh thuế quan:

- Mục đích: đảm bảo cho người có trách nhiệm nộp thuế trước những

đòi hỏi của cơ quan thuế quan do chưa thực hiện đúng nghĩa vụ nộp thuế của

mình.

22

Chuyên đề tốt nghiệp

- Trị giá bảo lãnh: Trị giá này do cơ quan thuế quan ấn định trong từng

trường hợp cụ thể.

- Thời hạn hiệu lực: Không quy định rõ, có nghĩa là sẽ hoàn tất nghĩa

vụ nộp thuế.

* Bảo lãnh hối phiếu:

- Khái niệm: Là một cam kết của ngân hàng trả tiền cho người thụ

hưởng khi hối phiếu của họ đáo hạn mà người được bảo lãnh không thực hiện

được đầy đủ các nghĩa vụ tài chính của họ như đã quy định trên hối phiếu.

Khi phát hành bảo lãnh hối phiếu ngân hàng chịu trách nhiệm như trách

nhiệm của người được bảo lãnh đối với người nhận bảo lãnh về các nghĩa vụ

tài chính trên hối phiếu.

* Bảo lãnh phát hành chứng khoán:

- Bảo lãnh phát hành chứng khoán là việc bên bảo lãnh giúp tổ chức

phát hành thực hiện các thủ tục trước khi phát hành chứng khoán (chuẩn bị hồ

sơ xin phép phát hành, định giá chứng khoán) và tổ chức phân phối chứng

khoán.

Ở các nước có thị trường chứng khoán phát triển, tổ chức bảo lãnh còn

giúp bình ổn giá chứng khoán trong thời gian đầu sau khi phát hành.

1.3 QUY ĐỊNH VỀ BẢO LÃNH CỦA NGÂN HÀNG:

Hiện nay nghiệp vụ bảo lãnh của ngân hàng trên thế giới thực hiện theo

quy ước thống nhất do phòng thương mại quốc tế (ICC) ban hành, ICC đã ban

hành các ấn phẩm chủ yếu như:

- Các quy tắc thống nhất về bảo lãnh theo yêu cầu số 325 xuất bản năm

1978. Nội dung chủ yếu của văn bản này quy định vụ thể về nội dung quyền

hạn và trách nhiệm của các bên khi tham gia một trong ba loại hình bảo lãnh:

Bảo lãnh dự thầu, bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh thanh toán.

- Các quy tắc thống nhất về bảo lãnh theo yêu cầu số 458 xuất bản năm

1978. Nội dung chủ yếu quy định cụ thể về bảo lãnh theo yêu cầu.

- Ấn phẩm số 510 do ICC ban hành nhằm cụ thể hoá các nội dung và

23

Chuyên đề tốt nghiệp

điều kiện của bảo lãnh theo yêu cầu.

Tuy lĩnh vực chi phối chủ yếu của quy tắc thống nhất về bảo lãnh theo

yêu cầu do ICC phát hành là lĩnh vực thương mại quốc tế, tài trợ xuất nhập

khẩu song bảo lãnh ngân hàng theo tiêu chuẩn quốc tế nói chung thường tuân

theo quy tắc này.

Còn ở Việt Nam thì theo quyết định số 283-2000 – NHNN14 quy định

một số vấn đề về nghiệp vụ bảo lãnh ngân hàng như sau:

• Đối tượng được bảo lãnh:

Khách hàng được các tổ chức tín dụng bảo lãnh bao gồm các đối tượng

sau:

- Các doanh nghiệp đang kinh doanh hợp pháp tại Việt Nam.

- Các tổ chức tín dụng được thành lập và hoạt động theo luật các tổ

chức tín dụng.

- Hợp tác xã và các tổ chức khác có đủ điều kiện quy định tại điều 94

Bộ luật dân sự.

- Các tổ chức kinh tế nước ngoài tham gia các hợp đồng hợp tác liên

doanh và tham gia đấu thầu các dự án đầu tư tại Việt Nam.

• Điều kiện được bảo lãnh:

Tổ chức tín dụng xem xét và quyết định bảo lãnh khi khách hàng có đủ

các điều kiện sau:

- Có tín nhiệm trong quan hệ tín dụng, cụ thể:

+ Có quan hệ tín dụng và giao dịch tiền gửi và thanh toán với tổ chức

tín dụng.

+ Không có nợ quá hạn, khó đòi (Trừ nợ được khoanh), không có dư

nợ do trả thay bảo lãnh.

- Có đảm bảo hợp pháp cho nghĩa vụ được bảo lãnh theo quy định.

- Các nghĩa vụ đề nghị được bảo lãnh phải hợp pháp và thuộc các dự án

đầu tư hoặc phương án sản xuất kinh doanh khả thi, hiệu quả.

- Các tài liệu liên quan đến các nghĩa vụ đề nghị bảo lãnh, bản giải trình

24

Chuyên đề tốt nghiệp

về tính khả thi, năng lực thực hiện các nghĩa vụ đề nghị được bảo lãnh. Đối

với bảo lãnh vay vốn nước ngoài, cần có thêm các văn bản chấp thuận theo

quy định của pháp luật về quản lý vay và trả nợ nước ngoài (nếu có).

- Tài liệu báo cáo về tình hình sản xuất, kinh doanh, khả năng tài chính

của khách hàng và của người bảo lãnh (nếu có).

- Hồ sơ tài sản đảm bảo nghĩa vụ được bảo lãnh kèm theo các tài liệu

chứng minh tính hợp pháp và giá trị hiện thời của các tài sản đảm bảo đó.

• Phạm vi bảo lãnh:

Nghĩa vụ được bảo lãnh bao gồm một, một số hoặc toàn bộ các nghĩa

vụ sau đây:

- Nghĩa vụ trả nợ gốc,lãi vay và các chi phí khác có liên quan đến

khoản vay (đối với bảo lãnh vay vốn).

- Nghĩa vụ thanh toán tiền mua vật tư, hàng hoá, máy móc, thiết bị và

các khoản chi phí để khách hàng thực hiện các dự án và phương án sản xuất

kinh doanh, dịch vụ đời sống, đầu tư phát triển.

- Nghĩa vụ than toán các khoản thuế, các nghĩa vụ tài chính khác đối

với nhà nước.

- Nghĩa vụ của khách hàng khi tham gia dự thầu, thực hiện hợp đồng

theo các quy định của pháp luật.

- Các nghĩa vụ hợp pháp khác do các bên thoả thuận cam kết trong các

hợp đồng liên quan.

- Tổng mức bảo lãnh cho một khách hàng không vượt quá 15% vốn tự

có của tổ chức tín dụng. Trường hợp tổ chức tín dụng phải trả thay cho khách

hàng dẫn đến tổng dư nợ cho vay và dư nợ do trả thay vượt quá 15% vốn tự

có của tổ chức tín dụng thì tổ chức tín dụng phải ngừng ngay việc cho vay và

bảo lãnh mới đối với khách hàng đó, đồng thời thu hồi nợ để đảm bảo tổng

mức dư nợ cho vay đối với một khách hàng theo quy định. Khi khách hàng có

yêu cầu bảo lãnh vượt quá 15% vốn tự có của tổ chức tín dụng thì tổ chức tín

dụng có thể cùng tổ chức tín dụng khác thực hiện đồng bảo lãnh.

25

Chuyên đề tốt nghiệp

* Phí bảo lãnh:

Công thức tính:

Giá trị BL x Mức phí BL x Thời gian BL

Phí bảo lãnh =

360

- Khách hàng phải trả phí bảo lãnh cho tổ chức tín dụng. Mức phí do

các bên thoả thuận, nhưng không vượt quá 2%/năm tính trên số tiền còn đang

được bảo lãnh. Trường hợp mức phí bảo lãnh tính theo tỷ lệ này thấp hơn

300.000 đồng thì tổ chức tín dụng được thu mức phí tối thiểu là 300.000

đồng. Ngoài ra khách hàng phải thanh toán cho tổ chức tín dụng các chi phí

hợp lý khác phát sinh liên quan đến giao dịch bảo lãnh khi các bên thoả thuận

bằng văn bản.

- Đối với trường hợp hợp đồng bảo lãnh thì khách hàng phải trả phí bảo

lãnh cho tổ chức tín dụng làm đầu mối, sau đó các tổ chức tín dụng khác sẽ

được hưởng phí bảo lãnh theo tỷ lệ tham gia của mình từ tổ chức tín dụng là

đầu mối.

- Đối với trường hợp tổ chức tín dụng bảo lãnh cho một nghĩa vụ mà có

nhiều tổ chức tham gia thực hiện thì các bên tham gia phải trả phí bảo lãnh

cho tổ chức tín dụng theo tỷ lệ tương ứng với phần nghĩa vụ của mình trong

nghĩa vụ chung.

- Khách hàng chậm thanh toán phí bảo lãnh cho tổ chức tín dụng sẽ

chịu lãi suất nợ quá hạn không quá 150% lãi suất các khoản vay được bảo

lãnh trong trường hợp bảo lãnh vay vốn, hoặc lãi suất cho vay ngắn hạn mà tổ

chức tín dụng đó đang thực hiện đối với số phí chậm trả của các loại bảo lãnh

khác, kể từ ngày đến hạn thanh toán cho thời gian chậm thanh toán số phí

này.

* Bảo đảm cho bảo lãnh:

- Căn cứ vào đặc điểm tình hình sản xuất kinh doanh, khả năng tài

26

Chuyên đề tốt nghiệp

chính và uy tín của khách hàng, tổ chức tín dụng và khách hàng sẽ thoả thuận

áp dụng hoặc không áp dụng các biện pháp đảm bảo cho bảo lãnh. Các hình

thức đảm bảo cho một khoản bảo lãnh bao gồm ký quỹ , cầm cố tài sản, thế

chấp tài sản, bảo lãnh bằng tài sản của bên thứ ba, bảo lãnh đối ứng của các tổ

chức tín dụng khác và các biện pháp đảm bảo phù hợp theo luật định.

- Tài sản thế chấp là các bất động sản có khả năng chuyển nhượng dễ

dàng, phải có chứng nhận quyền sở hữu(bản gốc) ,có chứng nhận của cơ

quan công chứng Nhà nước.

- Tài sản cầm cố là các tài sản có giá trị như vàng, đá quý, trái phiếu ,

tín phiếu….. với vàng , đá quý phải được kiểm định của ngân hàng bảo lãnh

hoặc cơ quan chuyên môn do ngân hàng chỉ định, doanh nghiệp tự đóng gói

có sự chứng kiến của ngân hàng trước khi giao cho ngân hàng bảo lãnh.Với

trái phiếu và tín phiếu….. phải đảm bảo còn thời hạn thanh toán, do tổ chức

có tín nhiệm phát hành, có thể chuyển nhượng dễ dàng và thuộc quyền sở hữu

của bên được bảo lãnh.

- Riêng đối với các doanh nghiệp Nhà nước, việc sử dụng tài sản hình

thành bằng nguồn ngân sách để thế chấp phải có sự đồng ý của cơ quan tài

chính cung cấp, đồng ý bằng văn bản.Trong thời gian bảo lãnh, ngân hàng

phải chịu trách nhiệm quản lý, theo dõi dư trên tài khoản ký quỹ và tài sản thế

chấp , cầm cố của doanh nghiệp để đảm bảo luôn tương ứng với số tiền còn

đang được bảo lãnh. Trường hợp tài sản đảm bảo là các giấy tờ có giá , hạn

trước khi thời hạn của bảo lãnh kết thúc thì khách hàng phải đổi tài sản khác

đủ tiêu chuẩn để đảm bảo .Nếu thực hiện không đúng, bên xin bảo lãnh sẽ

phải chịu phạt với mức phạt là 1% \ tháng tính đến giá trị tài sản đảm bảo còn

thiếu.

* Hợp đồng bảo lãnh.

- Sau khi quyết định phát hành bảo lãnh , tổ chức tín dụng và khách

hàng đề nghị bảo lãnh, các bên liên quan( nếu có ) ký hợp đồng bảo lãnh. Hợp

đồng bảo lãnh gồm các nội dung sau:

27

Chuyên đề tốt nghiệp

- Tên , địa chỉ của tổ chức tín dụng và khách hàng .

- Số tiền, thời hạn bảo lãnh và phí bảo lãnh.

- Mục đích, phạm vi, đối tượng bảo lãnh.

- Điều kiện thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh.

- Hình thức bảo đảm cho nghĩa vụ bảo lãnh, giá trị tài sản làm bảo

đảm.

- Quyền và nghĩa vụ của các bên.

- Quy định về bồi hoàn sau khi tổ chức tín dụng thực hiện nghĩa bảo

lãnh.

- Giải quyết tranh chấp phát sinh.

- Chuyển nhượng quyền và nghĩa vụ của các bên.

- Những thoả thuận khác.

Hợp đồng bảo lãnh có thể được sửa đổi, bổ sung hoặc huỷ bỏ nếu các

bên có thoả thuận.

*Cam kết bảo lãnh.

- Nội dung cam kết bảo lãnh phải bao gồm :

+Tên, địa chỉ của tổ chức tín dụng, khách hàng được bảo lãnh, bên

nhận bảo

+ Số tiền bảo lãnh.

+ Phạm vi , đối tượng và thời hạn hiệu lực của bảo lãnh.

+ Hình thức và các điều kiện thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh.

+ Luật chi phối và điều chỉnh bảo lãnh.

Ngoài ra còn có thể có thêm : quyền và nghĩa vụ của các bên, giải

quyết tranh chấp phát sinh, quyền chuyển nhượng, và các nội dung khác.

- Trường hợp nội dung cam kết bảo lãnh có quy định việc sử dụng các

tài liệu liên quan đến việc giao dịch bảo llãnh là điều kiện thực hiện nghĩa vụ

bảo lãnh thì nghĩa vụ bảo lãnh thực hiện theo các điều jkiện đó .

- Trường hợp ký xác nhận trên các hối phiếu , lệnh phiếu thì nội dung

cam kết bảo lãnh được thực hiện theo các quy định của pháp luật về thương

28

Chuyên đề tốt nghiệp

phiếu.

- Cam kết bảo lãnh có thể được sửa đổi , bổ sung hoặc huỷ bỏ nếu các

bên có thoả thuận .

• Thời hạn bảo lãnh.

Thời hạn bảo lãnh được xác định căn cứ vào thời hạn nghĩa vụ đã được

cac bên tham gia thoả thuận bằng văn bản. Trong trường hợp thay đổi thời

hạn bảo lãnh đã được thoả thuận phải được Ngan hàng bảo lãnh chấp thuận

bằng văn bản.

Riêng đối với các món bảo lãnh trong nước thì thời hạn bảo lãnh không

vượt quá 36 tháng vầ phải phù hợp với các văn bản quy định của Nhà nước

về điều lệ, trình tự, thủ tục trong xây dựng cơ bản , đấu thầu trong xây dựng

cơ bản, quy chế xuất nhập khẩu và xuất nhập khẩu uỷ thác….Các trường hợp

có thời hạn vượt quá 36 tháng phải trình tổng giám đốc quyết định.

*Đồng tiền sử dụng trong bảo lãnh.

Đồng tiền sử dụng trong bảo lãnh là đồng tiền được quy định trong hợp

đồng văn bản thoả thuận giữa các bên được bảo lãnh và bên yêu cầu bảo lãnh.

• Quỹ bảo lãnh.

Quỹ bảo lãnh được lập ra để sử dụng trong trường hợp khách hàng (

bên được bảo lãnh ) không trả được nợ đến hạn cho bên cho vay thì Ngân

hàng nhận bảo lãnh phải dùng quỹ bảo lãnh để trả nợ thay. Nếu Ngân hàng

nhận bảo lãnh đã sử dụng hết quỹ bảo lãnh để trả nợ thay cho một số khoản

bảo lãnh mà vẫn không đủ thì phải dùng tiếp vốn kinh doanh để trả , đồng

thời thực hiện các chế tài tín dụng và qui định pháp luật để thu hồi số tiền đã

trả thay và tiền cho vay bắt buộc.

Quỹ bảo lãnh được xác định căn cứ số vốn được phép sử dụng kinh

doanh và mục tiêu kinh doanh của từng thời kỳ, quý , năm..Quỹ này được

hình thành do việc trích từng lần từ vốn kinh doanh khi nhận bảo lãnh cho

khách hàng, tối thiểu bằng 5% giá trị món bảo lãnh được hạch toán vào một

tài khoản riêng tại NHNN Việt Nam.

29

Chuyên đề tốt nghiệp

* Trách nhiệm của các bên trong bảo lãnh.

- Bên xin bảo lãnh.

+ Trong thời hạn bảo lãnh, doanh nghiệp phải chịu sự kiểm tra giám sát

mọi hoạt động liên quan đến nghĩa vụ bảo lãnh, có trách nhiệm cung cấp

những tài liệu cần thiết khi bên nhận bảo lãnh yêu cầu.

+ Bảo quản tài sản thế chấp mà mình được phép quản lý hoặc sử dụng

trong thời hạn bảo lãnh. Nếu để xảy ra tình trạng hư hỏng, mất mát thì phải

hoàn toàn chịu trách nhiệm.

+ Phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đã cam kết với bên yêu cầu bảo

lãnh. Phải hoàn trả đủ cả gốc và lãi cho nước ngoài khi đến hạn , thực hịên

đậy đủ nghĩa với nước ngoài theo nội dung xin bảo lãnh.

+ Nếu đến hạn mà doanh nghiệp không có tiền trả nợ thì phải tìm mọi

biện pháp như đẩy mạnh bán ra , thu hồi công nợ … để có nguồn trả nợ . Nếu

vẫn không đủ thì phải làm thủ tục nhận nợ với tổ chức tín dụng theo lãi suất

quá hạn hiện hành của loại cho vay tương ứng.

* Trách nhiệm và quyền hạn của Ngân hàng .

+ Phải luôn kiểm tra xem xét việc sử dụng của khách hàng có nợ xin

bảo lãnh.

+ Trong thời hạn hiệu lực của bảo lãnh ma doanh nghiệp vi phạm hợp

đồng thì ngân hàng tiến hành cho vay bắt buộc đối với doanh nghiệp để thanh

toán cho người hưởng lợi. Số tiền lấy từ quỹ bảo lãnh của tổ chức tín dụng và

tính theo lãi phạt trả chậm theo quy định. Ngân hàng lập giấy nhận nợ cho

khách hàng và tự động trích tiền gửi từ tai khoản của khách hàng để trả nợ .

Nếu không đủ thì cán bộ nghiệp vụ phải theo dõi tài khoản của khách hàng để

thu cho đủ . Khi hết kỳ hạn mà doanh nghiệp vẫn không trả được nợ thì ngân

hàng làm thủ tục phát mại tài sản thế chấp , cầm cố để thu hồi vốn.

+ Trước khi đến hạn trả nợ 30 ngày , ngân hàng phải thông báo cho

khách hàng để chuẩn bị tiền trả nợ nước ngoài .

Trong vòng 3-5 ngày trước khi đến hạn thanh toán với nước ngoài

30

Chuyên đề tốt nghiệp

Ngân hàng nhận bảo lãnh phải chuyển đủ tiền về tài khoản tiền gửi tại hai đầu

mối thanh toán quốc tế của ngân hàng để thanh toán với nước ngoài .Nếu

không chuyển đủ tiền ngân hàng sẽ tính lãi suất phạt cho ngân hàng.

+ Khi hết hạn bảo lãnh mà ngân hàng không phải trả thay doanh nghiệp

thì cán bộ tín dụng và kế toán tất toán món bảo lãnh, làm thủ tục trả lại tài sản

thế chấp, tiền ký quỹ và lãi ( nếu có ) , các hồ sơ có liên quan cho đơn vị.

* Các loại bảo lãnh .

- Bảo lãnh vay vốn.

+ Bảo lãnh vay vốn trong nước .

+ Bảo lãnh vay vốn nước ngoài.

- Bảo lãnh thanh toán.

- Bảo lãnh dự thầu .

- Bảo lãnh thực hiện hợp đồng .

- Bảo lãnh đảm bảo chất lượng sản phẩm.

- Bảo lãnh hoàn thanh toán .

- Các loại bảo lãnh khác.

* Hình thức phát hành bảo lãnh.

- Phát hành thư bảo lãnh , xác nhận bảo lãnh.

- Ký xác nhận bảo lãnh trên các hối phiếu, lệnh phiếu.

- Các hình thức khác theo quy định của pháp luật.

1.4 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN BẢO LÃNH NGÂN HÀNG.

Bất kỳ một nghiệp vụ nào trong hoạt động kinh doanh của một Ngân

hàng thương mại thì đều chịu ảnh hưởng của yếu tố môi trường kinh tế –xã

hội . Bảo lãnh cũng là một trong những hoạt động chịu ảnh hưởng lớn của yếu

tố môi trường kinh tế –xã hội . Ta có thể xem xét sự tác động của của môi

trường kinh tế- xã hội từ các yếu tố sau: môi trường kinh tế , môi trường

pháp lý và môi trường chính trị xã hội .

* Môi trường kinh tế.

Nếu môi trường kinh tế mà có lành mạnh thì cac ngân hàng và các

31

Chuyên đề tốt nghiệp

doanh nghiệp mới có điều kiện để phát triển.Ngân hàng mới thực hiện tốt

chức năng của mình, còn các doanh nghiệp mới yên tâm kinh doanh và ký kết

hợp đồng, thực hiện đúng các cam kết của mình trong hợp đồng.

Còn nếu môi trường kinh tế mà có những thay đổi bất ngờ: như sự thay

đổi trong điều hành chính sách kinh tế vĩ mô ( thay đổi chương trình đầu tư,

chính sách xuất nhập khẩu, phương thức quản lý tỷ giá, lãi suất….) làm ảnh

hưởng tới người yêu cầu bảo lãnh, dẫn đến người yêu cầu bảo lãnh không

thực hiện được nghĩa vụ cam kết của mình với người thụ hưởng bảo lãnh và

với ngân hàng bảo lãnh.

* Môi trường pháp lý.

Môi trường pháp lý đồng bộ, chặt chẽ sẽ đảm bảo an toàn cho hoạt

động của hệ thống ngân hàng cũng như của các doanh nghiệp. Môi trường

pháp lý không đồng bộ , thiếu chặt chẽ và hay thay đổi cũng là tác nhân quan

trọng gây ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp

dẫn đến khả năng doanh nghiệp không thực hiện được các nghĩa vụ đã cam

kết trong hợp đồng bảo lãnh.

Các hoạt động pháp lý như : cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đất, sở

hữu nhà cửa , thủ tục công chứng cũng tác động đến hoạt động bảo lãnh của

ngân hàng.

* Môi trường chính trị – xã hội .

Một đất nước mà có môi trường chính trị – xã hội ổn định thì luôn tạo

điều kiện để đẩy mạnh phát triển. Trong hoạt động bảo lãnh đặc biệt là những

hợp đồng bảo lãnh liên quan đến yếu tố nước ngoài thì sự ổn định trong môi

trường kinh tế – xã hội lại càng trở nên quan trọng hơn.

1.4.1. Các nhân tố chủ quan.

Các nhân tố chủ quan thuộc về phía các ngân hàng được xem xét dưới

các góc độ như :

- Chính sách tín dụng : Đây là một yếu tố quan trọng nó quyết định một

phần rất lớn tới hoạt động ngân hàng. Chính sách tín dụng của ngân hàng thể

32

Chuyên đề tốt nghiệp

hiện qua như hạn mức bảo lãnh , mức phí bảo lãnh , đối tượng khách hàng ,

phạm vi bảo lãnh … Ngân hàng có thể thực hiện chính sách tín dụng thắt chặt

hay mở rộng .

- Chất lượng công tác thẩm định.

Công tác thẩm định dự án bảo lãnh là một quá trình dài .Nó xem xét

tính khả thi của dự án để trên cơ sở đó để đi đến quyết định xem là có thực

hiện bảo lãnh hay không . Chất lượng công tác thẩm định phụ thuộc vào

nhiều yếu tố như : thời gian , chi phí , cán bộ , phương tiện kỹ thuật…Nếu

chất lượng công tác thẩm định tốt thì hoạt động bảo lãnh sẽ đạt kết quả cao và

ngược lại.

- Chất lượng đội ngũ cán bộ .

Đội ngũ cán bộ của ngân hàng là những người trực tiếp tiếp nhận và xử

lý yêu cầu bảo lãnh. Vì vậy nó đóng một vai trò rất quan trọng đối với chất

lượng bảo lãnh .

1.4.2 Các nhân tố khách quan

- Người yêu cầu bảo lãnh .

Các nhân tố thuộc về tình hình tài chính , khả năng quản lý doanh

nghiệp , năng lực của người yêu cầu bảo lãnh trong việc thực hiện các nghĩa

vụ trong hợp đồng cơ sở ký kết với người thụ hưởng bảo lãnh có ảnh hưởng

trực tiếp đến chất lượng bảo lãnh .

Nếu các doanh nghiệp yêu cầu bảo lãnh hoạt động kinh doanh tốt , có

tinh thần trách nhiệm cao trong hợp đồng đối với cả người thụ hưởng bảo

lãnh và ngân hàng bảo lãnh thì sẽ đảm bảo chất lượng cao cho hợp đồng và

ngược lại .

- Người thụ hưởng bảo lãnh.

Sự trung thực của người thụ hưởng trong việc yêu cầu thanh toán bảo

lãnh cũng gây ảnh hưởng tới chất lượng của bảo lãnh . Như việc người thụ

hưởng có thể xuất trình giấy tờ giả mạo chứng từ đòi thanh toán cho ngân

hàng để nhận khoản tiền thanh toán bảo lãnh . Trong trường hợp ngân hàng

33

Chuyên đề tốt nghiệp

không phát hiện được sự giả mạo này thì ngân hàng có khả năng gặp phải rủi

ro do thanh toán cho người thụ hưởng số tiền bảo lãnh mà không đòi được

tiền bồi hoàn từ phía người yêu cầu bảo lãnh .

Tóm lại , mặc dù nghiệp vụ bảo lãnh ngân hàng được thực hiện theo

tiêu chuẩn quốc tế, nhưng trong thực tế với nhiều nhân tố chủ quan và khách

quan khác nhau khi vận dụng, thực thi tác nghiệp nghiệp vụ bảo lãnh ngân

hàng , các ngân hàng đã gặp phải rất nhiều rủi ro khác nhau , đó cũng chính là

những nhân tố tác động tới bảo lãnh ngân hàng.

34

Chuyên đề tốt nghiệp

CHƯƠNG 2.

THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG BẢO LÃNH

TẠI NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG CẦU GIẤY.

2.1 VÀI NÉT VỀ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG

CẦU GIẤY.

2.1.1 Khái quát về quá trình hoạt động .

Năm 2001 là năm mở đầu của thiên niên kỷ mới , năm có nhiều ý nghĩa

lịch sử trọng đại , năm đầu thực hiện Nghị quyết Đại hội đảng toàn quốc lần

thứ IX, thực hiện kế hoạch 5 năm (2001_2005 ) của Đảng và Nhà nước.

Hoà nhập vào sự phát triển kinh tế chung của cả nước , để phục vụ sự

phát triển kinh tế trên địa bàn thủ đô , ngày 27\2\2001 được sự phê duyệt của

thống đốc Ngân hàng nhà nước , sự nhất trí của UBND thành phố Hà nội và

của các cấp các ngành liên quan , Hội đồng quản trị Ngân hàng công thương

việt nam đã có quyết định số 018/QĐ-HĐBT/NHCT1 thành lập chi nhánh

Ngân hàng công thương cầu giấy.

Ngân hàng công thương cầu giấy là một ngân hàng thương mại quốc

doanh , là đơn vị ngân hàng cấp 1 trực thuộc Ngân hàng công thương việt

nam . Ngân hàng công thương cầu giấy được thành lập vào ngày 20- 3 -2001,

có trụ sở chính tại 117Ađường Hoàng Quốc Việt , quận Cầu giấy thành phố

Hà nội .

NHCT cầu giấy thực hiện kinh doanh tiền tệ, tín dụng , dịch vụ ngân

hàng và kinh doanh ngoại hối với phạm vi hoạt động chủ yếu trên địa bàn

thành phố Hà nội và quận Cầu giấy,

Trải qua 4 năm hoạt động , hiện nay ngân hàng có độ phát triển tương

đối nhanh và toàn diện , với quy mô gần đầy đủ các phòng ban chức năng

theo quy định của NHCTVN với số nhân sự là 169 cán bộ công nhân viên.

Đây là bước đầu cho một ngân hàng phát triển sau này.

Hiện nay cùng với sự phát triển của hệ thống các NHTM có thể nói là

35

Chuyên đề tốt nghiệp

rất nổi bật , luôn đổi mới và trở thành trung tâm thực sự của nền kinh tế,

NHCT khu vực Cầu giấy đã và đang tìm ra hướng đi thích hợp cho riêng

mình . Và hướng đi đó trươc hết phải đảm bảo 2 yếu tố : an toàn vốn và lợi

nhuận hợp lý góp phần thúc đẩy nhanh sự phát triển kinh tế.

2.1.2 Phạm vi hoạt động và đối tượng khách hàng .

Đóng trên địa bàn quận Cầu giấy_ một quận nằm xa trung tâm thành

phố, kinh tế phát triển chưa mạnh , các đơn vị kinh tế không nhiều, lại thêm

sự cạnh tranh gay gắt của các tổ chức tín dụng đóng trên địa bàn . Do vậy hoạt

động của NHCT Cầu giấy bước đầu đã gặp phải không ít những khó khăn,

hợp lý. Góp phần thúc đẩy nhanh sự phát triển kinh tế.

2.1.3. Phạm vi hoạt động và đối tượng kế hoạch

Đóng trên địa bàn quận Cầu Giấy - một quận nằm xa trung tâm thành

phố, kinh tế phát triển chưa mạnh, các đơn vị kinh tế không nhiều, lại thêm sự

cạnh tranh gay gắt của các tổ chức tín dụng đóng trên địa bàn. Do vậy hoạt

động của Ngân hàng Công thương Cầu Giấy bước đầu đã gặp phải không ít

những khó khăn.

Nhưng ngược lại thì Quận Cầu Giấy lại là một quận mới được thành

lập, dân cư ngày càng tăng nhanh do quá trình đô thị hoá, với cơ cấu kinh tế

chủ yếu là công nghiệp và thương nghiệp. Địa bàn hoạt động rộng, dân cư

đông là thị trường cung cấp vốn cho Ngân hàng vô cùng thuận lợi và tràn đầy

tiềm năng. Cùng với sự quan tâm chỉ đạo, giúp đỡ của Ngân hàng Nhà nước

thành phố, ban lãnh đạo Ngân hàng Công thương Việt Nam, thường trực quận

uỷ, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân quận Cầu Giấy và các cấp, các

ngành của thành phố và địa phương, với sự phấn đấu nỗ lực, quyết tâm của

Ban giám đốc và toàn thể cán bộ công nhân viên hoạt động kinh tế của Ngân

hàng đã luôn đạt kết quả cao trong những năm qua.

Cũng như hầu hết các Ngân hàng quốc doanh khác, kế hoạch của Ngân

hàng Công thương Cầu Giấy chủ yếu là doanh nghiệp quốc doanh và các

doanh nghiệp này hoạt động chủ yếu về lĩnh vực xây dựng, công nghiệp vận

36

Chuyên đề tốt nghiệp

tải... Việc ưu tiên này là xuất phát từ đặc điểm kinh tế, các doanh nghiệp Nhà

nước thường nắm giữ những lĩnh vực then chốt của nền kinh tế. Ngân hàng

cũng có những biện pháp để cải tiến tổ chức và cơ cấu hoạt động linh hoạt

đảm bảo phục vụ kế hoạch nhanh chóng và thuận lợi, nắm vững và vận dụng

chính sách ưu đãi kế hoạch mềm dẻo trong khuôn khổ cho phép, khai thác

triệt để các hình thức. Huy động vốn để thoả mãn mọi nhu cầu thanh toán và

vay vốn của kế hoạch.

Thị trường cho vay của Ngân hàng ngày càng được mở rộng và thu hút

thêm nhiều người kế hoạch. Các tổ cho vay ngoài quốc doanh của Ngân hàng

đã len lỏi tới mọi địa bàn của thành phố.

Tính đến ngày 31/12/2004, tổng số kế hoạch mở tài khoản tại chi nhánh

là 892 kế hoạch, tăng 64 khách hàng so với thời điểm 31/12/2003, trong đó có

433 khách hàng là các tổ chức kinh tế và 459 khách hàng là doanh nghiệp tư

nhân và cá thể.

Trong những năm qua, cơ cấu tổ chức và hoạt động của Ngân hàng

Công thương Cầu Giấy cho thấy Ngân hàng Công thương là một chi nhánh

trong hệ thống HHCTVN đã tìm ra hướng đi đúng đắn, phát triển bền vững

đem lại hiệu quả kinh doanh cao góp phần vào sự phát triển của kinh tế thủ đô

và nâng cao mọi mặt hoạt động kinh doanh của toàn hệ thống.

2.1.4. Tình hình hoạt động của Ngân hàng

2.1.4.1. Công tác huy động vốn

Khi mới thành lập, chi nhánh chỉ có một quĩ tiết kiệm với tổng nguồn

vốn huy động là 128,797 tỷ đồng, không đáp ứng được nhu cầu vốn hoạt

động. Vì vậy mục tiêu đặt ra cho chi nhánh là phải đẩy mạnh công tác huy

động vốn. Bằng việc đưa thêm các quĩ tiết kiệm, với thái độ phục vụ nhiệt

tình, nhanh gọn, chính xác, thủ tục thuận lợi, hình thức huy động phong phú.

Chi nhánh Ngân hàng Công thương Cầu Giấy đã thu hút được nhiều khách

hàng đến giao dịch, kết quả nguồn vốn của chi nhánh tăng đều qua các năm

thể hiện:

37

Chuyên đề tốt nghiệp

Năm 2001: Tổng nguồn vốn huy động đạt 375.992 triệu đồng, tăng gấp

3 lần khi mới thành lập 20/3/2003. Năm 2002 con số này đạt 648 tỷ đồng (tốc

độ tăng 72%). Đến 31/12/2003 đạt 1.348 tỷ đồng; tăng 700 tỷ so với 2002

(tốc độ tăng trưởng 108%, đạt 121,4% kế hoạch năm 2003. Song đến năm

2004 do gặp phải nhiều khó khăn, nguồn vốn của Ngân hàng vẫn tăng song

thấp: đạt 1400 tỷ đồng, tăng 52 tỷ đồng so với 31/12/2003, tốc độ tăng trưởng

3,9%, đạt 9,4% kế hoạch năm. Như vậy nguồn vốn huy động năm 2004 có

tăng so với năm 2003 nhưng vẫn chưa đạt được yêu cầu đặt ra do: Lãi suất

tiền gửi không đủ bù đắp lạm phát gây ảnh hưởng tới tâm lý của người tiêu

dùng. Muốn đầu tư vào lĩnh vực khác sinh lợi hơn, lãi suất huy động tiền gửi

thấp hơn so với hệ thống Ngân hàng khác và tình hình huy động của Ngân

hàng Công thương chưa hấp dẫn, đa dạng...

Về cơ cấu nguồn vốn huy động: Trong các năm đều có sự tăng trưởng

cả về loại tiền gửi VNĐ và ngoại tệ, do đó luôn đáp ứng được nhu cầu vay nội

ngoại tệ của các doanh nghiệp. Đặc biệt huy động trong năm 2003 tăng mạnh

của VNĐ lẫn ngoại tệ; cụ thể VHĐVNĐ đạt 802 tỷ đồng tăng 77% so 2002;

vốn huy động ngoại tệ quy VNĐ đạt 546 tỷ tăng 18% so 2002; nguồn tiền gửi

tổ chức kinh tế tăng đáng kể +218%. Mặc dù chịu sức ép cạnh tranh gay gắt

của các tổ chức tín dụng, đặc biệt về lãi suất, song nguồn vốn của các tổ chức

tín dụng, đặc biệt về lãi suất, song nguồn vốn của các tổ chức tín dụng, đặc

biệt về lãi suất, song nguồn vốn của chi nhánh vẫn tiếp tục tăng trưởng cao.

Trong các đợt phát hành, kỳ phiếu về tiết kiệm dự thưởng, chi nhánh đều vượt

chỉ tiêu kế hoạch NHCTVN giao và được NHCT khen thưởng. Mức tăng

trưởng nguồn vốn của chi nhánh trong năm 2003 là 108% trong khi đó tốc độ

tăng trưởng, nguồn vốn huy động của toàn hệ thống Ngân hàng Công thương

năm 2003 là 17%. Nhưng sang đến năm 2004 thì vốn huy động VNĐ đạt 861

tỷ đồng, tăng 59 tỷ đồng so 2003 còn vốn huy động ngoại tệ qui VNĐ đạt 539

tỷ đồng, giảm 7 tỷ so 2003.

2.1.4.2. Công tác sử dụng vốn

38

Chuyên đề tốt nghiệp

Quán triệt phương châm và mục tiêu của Ngân hàng Công thương Việt

Nam đề ra là "phát triển an toàn, hiệu quả". Vì vậy trên cơ sở tăng trưởng

nguồn vốn huy động, hoạt động cho vay và đầu tư kinh doanh liên tục được

phát triển qua các năm. Thể hiện

* Dư nợ cho vay và đầu tư

Trên cơ sở tăng trưởng nguồn vốn huy động, hoạt động cho vay và đầu

tư liên tục tăng qua các năm. Tổng dư nợ cho vay và đầu tư năm 2001 đạt

700.460 triệu đồng tăng gấp 3 lần so với khi mới thành lập (tăng 492.512 triệu

đồng). Song năm 2002, con số này đạt 1230 tỷ đồng, tăng 533 tỷ so với 2001,

(tốc độ tăng 76%). Sang đến năm 2003 con số này có tăng nhưng với tốc độ

chậm hơn đạt 1272 tỷ đồng (tốc độ tăng 6,5%). Đó là do thực hiện chủ đạo

của Ngân hàng Công thương Việt Nam nhằm nâng cao chất lượng tín dụng,

chi nhánh đã tiến hành rà soát lại toàn bộ khách hàng, chỉ đầu tư cho những

khách hàng đáp ứng đầy đủ các doanh nghiệp có tình hình tài chính lành

mạnh như: Công ty Gốm Xuân Hoà, công ty hoá dầu, Tổng công ty xây dựng

Thăng Long...

Đối với những doanh nghiệp có tình hình tài chính. Yếu kém sản xuất

kinh doanh thua lỗ, có nợ quá hạn, vốn chủ sở hữu thấp chi nhánh chỉ đạo tập

trung thu hồi nợ, đặc biệt là các khoản nợ quá hạn mới phát sinh. Trong năm

này thì nợ quá hạn phát sinh là 81,2 tỷ đồng, và thu được nợ quá hạn 47,2 tỷ.

Bên cạnh việc đầu tư ngắn hạn thì chi nhánh thẩm định đầu tư kịp thời các dự

án khả thi như: Dự án đầu tư thiết bị chuyên dùng và máy móc của công ty

May Chiến Thắng: 3,3, tỷ đồng, hệ thống lọc nước cho công ty cổ phần

Thăng Long. Các dự án cho vay đều phát huy hiệu quả. Ngoài ra, chi nhánh

còn thực hiện giải ngân 15% giá trị hợp đồng đồng tài trợ (chi nhánh được

NHCTVN chỉ định là Ngân hàng đầu mối) dự án "đối với hơn 2.1. Mở rộng

Nhà máy điện Phú Mỹ" cho tổng Công ty điện lực Việt Nam.

Cho vay thành phần kinh tế khác được chi nhánh đặc biệt quan tâm, đi

sâu nghiên cứu thị trường và khách hàng, chọn lựa phương án khả thi có tài

39

Chuyên đề tốt nghiệp

sản đảm bảo kết quả cho vay ngoài quốc doanh tăng trưởng đáng kể chiếm

37% tổng dư nợ.

Tiếp tục thực hiện kinh doanh dưới sự chỉ đạo của Ngân hàng Công

thương Việt Nam, năm 2004, các khoản cho vay và đầu tư đạt 1280 tỷ đồng,

trong đó dư nợ cho vay nền kinh tế: 1278 tỷ đồng chiếm 8 tỷ đồng so với năm

2003, đạt 103% kế hoạch năm 2004. Trong đó cho vay VNĐ: 1023 tỷ đồng,

chiếm 80% tổng dư nợ, đạt 97% (giảm 20 tỷ đồng), cho vay ngoại tệ qui

VNĐ, 255 tỷ đồng, đạt 142% kế hoạch, tăng 28 tỷ đồng.

Chi nhánh cũng tập trung đầu tư một số doanh nghiệp có tình hình tài

chính lành mạnh như Tổng công ty ô tô Việt Nam (27 tỷ đồng); Công ty cổ

phần đầu tư kinh doanh nhà (44 tỷ đồng); công ty cơ khí xây lắp điện và phát

triển hạ tầng (28 tỷ), tiếp tục thực hiện giải ngân dự án Điện Phú Mỹ (47 tỷ

đồng) mà chi nhánh Ngân hàng Công thương Cầu Giấy làm đầu mối. Đồng

thời thực hiện thu nợ đối với những đơn vị có tình hình tài chính yếu kém

như: Công ty Tinh Dầu (17 tỷ đồng); tập trung thu nợ đối với một số doanh

nghiệp đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông vốn thanh toán chậm, công

nợ phải thu lớn; Công ty cầu 12 (-32 tỷ), công ty Bê tông Hà Nội (-27 tỷ

đồng); tổng công ty xây dựng Thăng Long (-13 tỷ)

Cũng theo sự chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng Công

thương nâng dần tỷ lệ cho vay có đảm bảo bằng tài sản, cho vay doanh nghiệp

vừa và nhỏ, cho vay ngoài quốc doanh trong tổng dư nợ, cơ cấu cho vay đối

với nền kinh tế của chi nhánh đã có những chuyển dịch nhất định:

Cho vay ngắn hạn: 925 tỷ đồng, giảm 3 tỷ so 2003 (928 tỷ), chiếm72%

tổng dư nợ cho vay trung dài hạn: 353 tỷ đồng, tăng 11 tỷ đồng (năm 2003:

342 tỷ đồng), chiếm 25% tổng dư nợ: Các dự án cho vay trung dài hạn đều

phát huy hiệu quả góp phần vào công cuộc đổi mới đất nước, tuy tỷ trọng

trung dài hạn đã được nâng lên nhưng vẫn còn thấp so với tỷ lệ chung của

Ngân hàng Công thương Việt Nam. Phân theo khu vực kinh tế cho vay ngoài

quốc doanh tăng trưởng đáng kể chiếm 44% tổng dư nợ, tăng 7% so 2003;

40

Chuyên đề tốt nghiệp

cho vay doanh nghiệp Nhà nước chiếm 56% tổng dư nợ, cho vay thành phần

kinh tế khác cũng đặc biệt được quan tâm đi sâu nghiên cứu thị trường và

khách hàng, chọn lọc phương án khả thi có tài sản đảm bảo để đầu tư cho vay.

Tỷ lệ cho vay có tài sản đảm bảo tăng 10% so với 2003.

Dư nợ quá hạn trong năm: 73,8 tỷ đồng, tăng 39,6 tỷ so năm 2003,

chiếm 5,8% tổng dư nợ: nợ khó đòi: 24,6%; nợ gia hạn của chi nhánh 108 tỷ

đồng chiếm 8,4% tổng dư nợ chủ yếu tập trung vào doanh nghiệp Nhà nước

và lĩnh vực xây dựng hạ tầng giao thông. Nợ quá hạn và nợ gia hạn tại chi

nhánh phát sinh, chủ yếu là do Ngân sách Nhà nước chưa thanh toán cho các

đơn vị xây dựng cơ bản, số tiền bảo lãnh công trình lớn: các đơn vị kinh tế

quốc doanh hoạt động phụ thuộc vào vốn vay Ngân hàng, khi bộc lộ những

hạn chế Ngân hàng thận trọng hơn trong quá trình giải ngân, các đơn vị không

đủ vốn luân chuyển dẫn đến nợ quá hạn và rất khó giảm thấp dư nợ. Mặt khác

với chương trình quản lý của Nhà nước, chỉ chậm trả lãi một kỳ, một khế ước

là toàn bộ dư nợ hợp đồng tín dụng chuyển sang nợ quá hạn. Bên cạnh đó thì

nhiều đơn vị báo cáo tài chính không phản ánh đúng tình hình của đơn vị,

chất lượng thẩm định của Ngân hàng còn hạn chế,...

* Thực hiện các nghiệp vụ Ngân hàng.

- Công tác thanh toán

Doanh số thanh toán năm 2004: đạt 21.930 tỷ đồng với 155.293 món

tăng 6757 tỷ đồng so với năm 2003: Trong đó.

+ Thanh toán không dùng tiền mặt: 16.639 tỷ đồng, chiếm 75,9% tổng

doanh số thanh toán

Công tác thanh toán đảm bảo chính xác, an toàn và đáp ứng nhu cầu

khách hàng.

- Hoạt động kinh doanh đối ngoại.

+ Tổng số L/C đã phát hành 220 món với giá trị 136.405 triệu đồng.

+ Thanh toán chuyển tiền 374 món với giá trị 9,2 triệu USD, giảm 6,6

triệu USD so năm 2003.

41

Chuyên đề tốt nghiệp

+ Doanh số mua bán ngoại tệ các loại quy ra USD bằng 70 triệu USD,

giảm 52 triệu USD so 2003.

+ Thực hiện chi trả kiều hối: 213 món với giá trị 702 nghìn USD, tăng

106 nghìn USD.

Tổng phí thu được từ hoạt động kinh doanh đối ngoại 973 triệu đồng,

giảm 2.707 triệu đồng so năm 2003.

* Nghiệp vụ bảo lãnh:

Nghiệp vụ bảo lãnh được triển khai dưới nhiều hình thức, doanh số bảo

lãnh ngày càng tăng. Doanh số bảo lãnh năm 2001 là 124.3789 triệu VNĐ,

năm 2002 đạt 215.021 triệu đồng, năm 2003: 620.021 triệu đồng, năm 2004 là

628.023 triệu đồng. Cùng với việc tăng doanh số thì số món bảo lãnh cũng

tăng dần từ 236 món năm 2001 lên đến 530 món năm 2004 và được triển khai

với nhiều loại hình như: bảo lãnh dự thầu, bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo

lãnh tiền ứng trước, bảo lãnh thanh toán...

Như vậy trong những năm vừa qua, mặc dù gặp phải rất nhiều những

khó khăn, nhưng hoạt động của Ngân hàng Công thương Cầu Giấy đã có

được những kết quả rất khả quan. Ngân hàng Công thương Cầu Giấy đã

không ngừng mở rộng địa bàn hoạt động, tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật,

sửa lại trụ sở khang trang sạch đẹp, tổ chức thường xuyên các lớp học nâng

cao chất lượng cán bộ.

2.2. THỰC TRẠNG NGHIỆP VỤ BẢO LÃNH TẠI NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG

CẦU GIẤY

2.2.1. Quy trình và các qui định chung về nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân

hàng Công thương Cầu Giấy.

2.2.1.1. Các quy định chung về nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân hàng Công

thương Cầu Giấy.

Bảo lãnh là một nghiệp vụ mới tại Việt Nam nhưng các quy định về

nghiệp vụ được ban hành và sửa đổi, nhiều lần quyết định số 283/2000/QĐ-

NHNN 14 ra đời đã đánh dấu một bước ngoặt lớn. Trong sự phát triển của

42

Chuyên đề tốt nghiệp

hoạt động bảo lãnh Ngân hàng. quyết định này đã thay thế 1 loạt các văn bản

pháp quy khác như QĐ số 192 ngày 17/9/1992, QĐ số 23/QĐ - NH14 ngày

21/2/1994 về việc "Ban hành qui chế bảo lãnh và tái bảo lãnh vay vốn nước

ngoài", QĐ số 196/QĐ-NH14 ngày 16/9/1994 về việc "Ban hành quy chế về

nghiệp vụ bảo lãnh của các Ngân hàng".

Trên cơ sở những văn bản đó, để các chi nhánh trong hệ thống thực hiện một cách có hiệu quả nghiệp vụ bảo lãnh, Ngân hàng Công thương Việt Nam lần lượt ban hành rất nhiều văn bản hướng dẫn thực hiện như: QĐ số 263/NHCT-QĐ (7/9/1994) "Quy định về nghiệp vụ bảo lãnh tái bảo lãnh vay vốn nước ngoài", công văn số 685/NHCT-CĐTH (17/5/1955) về việc "Hướng dẫn thực hiện lập và sử dụng quỹ bảo lãnh và tái bảo lãnh vay vốn nước ngoài"... Và gần đây nhất. NHCTVN đã ban hành công văn số 265/CN- NHCT5 hướng dẫn chi tiết việc thực hiện quyết định trên. Một số các nội dung như: đối tượng bảo lãnh, phạm vi bảo lãnh... chủ yếu có nội dung như quyết định 283. Ngoài ra có thêm một số điểm khác áp dụng cho hệ thống Ngân hàng Công thương mà Ngân hàng Công thương Cầu Giấy cần phải thực hiện.

* Điều kiện bảo lãnh Ngoài các điều kiện như trong quyết định 283, thì Ngân hàng Công

thương Cầu Giấy phải thực hiện thêm 2 điều kiện sau:

- Khách hàng có trụ sở làm việc hoặc hộ khẩu cùng địa bàn tỉnh, thành phố với chi nhánh Ngân hàng Công thương bảo lãnh đóng trụ sở. Trường hợp khác phải được sự đồng ý của Tổng giám đốc Ngân hàng Công thương.

- Điều kiện với khách hàng đề nghị bảo lãnh là đơn vị hạch toán phụ

thuộc của pháp nhân là doanh nghiệp Nhà nước

+ Đơn vị phụ thuộc phải có giấy uỷ quyền đề nghị được bảo lãnh và

cam kết bảo lãnh của đơn vị chính.

+ Đơn vị chính có quan hệ tiền gửi, tín dụng trong hệ thống Ngân hàng Công thương. Chi nhánh Ngân hàng Công thương giao dịch với đơn vị chính phải có văn bản xác nhận về: số dư thực tế tiền gửi, tiền vay, bảo lãnh...

Trường hợp khách hàng đề nghị được bảo lãnh là đơn vị hạch toán kinh tế phụ thuộc của pháp nhân không phải là doanh nghiệp Nhà nước; đơn vị

43

Chuyên đề tốt nghiệp

chính là doanh nghiệp Nhà nước không có quan hệ tiền gửi, tiền vay trong hệ thống Ngân hàng Công thương, việc bảo lãnh phải có sự đồng ý của tổng giám đốc Ngân hàng Công thương.

* Hạn chế mức bảo lãnh tối đa Theo công văn số 1388/CV-NHCT5 "về mức uỷ quyền phán quyết cho vay, bảo lãnh" (7/5/2003), Tổng giám đốc Ngân hàng Công thương Việt Nam uỷ quyền phán quyết cho vay, bảo lãnh đối với một khách hàng cho giám đốc chi nhánh Cầu Giấy Ngân hàng Công thương như sau:

- Tổng mức dư nợ cho vay và bảo lãnh cao nhất là 80 tỷ đồng, 1 khách

hàng.

+ Trong trường hợp khách hàng ký quỹ đủ 10% hoặc có tài sản thế chấp hợp pháp bảo đảm gấp 2 lần số tiên xin bảo lãnh, chi nhánh được quyền giải quyết không phụ thuộc mức uỷ quyền nhưng tổng mức bảo lãnh (gồm cả L/C trả chậm) không vượt quá 300 tỷ đồng.

* Đối tượng được bảo lãnh. Ngân hàng Công thương Cầu Giấy nhận bảo lãnh chủ yếu cho các doanh nghiệp Nhà nước, không nhận bảo lãnh cho Ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác chuyển lên Ngân hàng Công thương Việt Nam. Sở dĩ như vậy là do Ngân hàng Công thương Cầu Giấy chỉ là 1 chi nhánh của Ngân hàng Công thương Việt Nam chứ không phải là Ngân hàng thương mại độc lập xét cả về mặt luật pháp cũng như khả năng tài chính đều không đủ bảo lãnh cho Ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác.

* Phí bảo lãnh Ở chi nhánh Ngân hàng Công thương Cầu Giấy qui định mức phí cố

định 1% năm cho tất cả các loại bảo lãnh.

* Các loại bảo lãnh Hiện nay ở chi nhánh Ngân hàng Công thương Cầu Giấy thực hiện các

loại bảo lãnh sau:

- Bảo lãnh thanh toán - Bảo lãnh dự thầu - Bảo lãnh thực hiện hợp đồng - Bảo lãnh ứng trước - Bảo lãnh khác.

44

Chuyên đề tốt nghiệp

* Đồng tiền sử dụng trong bảo lãnh Chi nhánh Ngân hàng Công thương Cầu Giấy chưa nhận bảo lãnh bằng vàng và chỉ nhận bảo lãnh bằng ngoại tệ trong trường hợp các doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu, được phép sử dụng ngoại tệ theo chế độ quản lý ngoại hối của Nhà nước.

2.2.1.2. Qui trình thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy

Quy trình thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh gồm các bước sau: Bước 1: tiếp nhận hồ sơ đề nghị bảo lãnh Khi khách hàng có nhu cầu được bảo lãnh thì khách hàng phải gửi cho

Ngân hàng các tài liệu:

- Đề nghị bảo lãnh - Tài liệu về năng lực pháp luật, năng lực hành vi dân sự của khách

hàng, thẩm quyền của người đại diện khách hàng gồm:

+ Đối với pháp nhân, doanh nghiệp tư nhân: quyết định thành lập, giấy

đăng ký kinh doanh, giấy phép hành nghề (nếu có)

Hồ sơ đề nghị bảo

lãnh

Gửi đến

Không đủ

Tổ thẩm định phòng

điều kiện

kinh doanh đối nội

Trình

Từ chối mở BL

Trưởng phòng kinh

Từ chối mở BL

bằng văn bản

doanh đối nội

bằng văn bản

Trình

Không đồng ý

Giám đốc chi nhánh

Không đồng ý

Tổng giám đốc

NHCT

Đồng ý nếu thuộc thẩm quyền

Phòng kinh doanh đối

Đồng ý

ngoại

45

Mở

Th bả lã h

Chuyên đề tốt nghiệp

Quy trình thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh

tại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy

Giấy phép kinh doanh đối với dự án, phương sán sản xuất kinh doanh

liên quan đến nghĩa vụ được bảo lãnh (nếu có), điều lệ hoạt động (nếu có),

quyết định bổ nhiệm người điều hành.

+ Đối với hộ kinh doanh cá thể: Đăng ký kinh doanh (trong trường hợp

pháp luật có qui định đăng ký kinh doanh); giấy phép hành nghề (nếu có);

CMTND, sổ hộ khẩu.

+ Đối với công ty cổ phần, công ty liên doanh, HTX có HĐQT gồm

biên bản hội đồng quản trị về việc uỷ quyền cho người đại diện khách hàng

ký các tài liệu liệu liên quan đến việc đề nghị bảo lãnh, thực hiện biện pháp

bảo đảm nghĩa vụ được bảo lãnh.

- Các tài liệu liên quan đến các nghĩa vụ đề nghị bảo lãnh, bàn giải trình

về tính khả thi, năng lực thực hiện các nghĩa vụ đề nghị được bảo lãnh. Đối

với bảo lãnh vay vốn nước ngoài thì cần có thêm các văn bản chấp thuận theo

qui định của pháp luật về quản lý và trả nợ nước ngoài (nếu có) trong trường

hợp cần thiết thì Ngân hàng có thể yêu cầu thêm các tài liệu thông tin về bên

nhận bảo lãnh.

- Tài liệu báo cáo về tình hình sản xuất kinh doanh, khả năng tài chính

của khách hàng và của người nhận bảo lãnh (nếu có) gồm: Bảng cân đối kế

toán, báo cáo kết quả kinh doanh, thuyết minh báo cáo tài chính của ít nhất 2

năm gần nhất (đối với pháp nhân; có thể cả bảng dự toán lưu chuyển tiền tệ).

- Hồ sơ về tài sản đảm bảo nghĩa vụ được bảo lãnh kèm theo các tài

46

Chuyên đề tốt nghiệp

liệu chứng minh tính hợp pháp và giá trị kịp thời của các tài sản bảo đảm đó.

Đối với khách hàng ký quỹ tương đương 100% số tiền được bảo lãnh

và các khoản phí liên quan, chỉ yêu cầu hồ sơ nêu tại 2 yêu cầu và tài liệu liên

quan đến nghĩa vụ được bảo lãnh.

Khi hồ sơ được gửi tới phòng kinh doanh đối nội, nếu tổ thẩm định mà

thấy thiếu những thứ cần thiết thì sẽ từ chối mở bảo lãnh bằng văn bản tới

khách hàng do không đủ yêu cầu.

Bước 2: thẩm định và ra quyết định bảo lãnh

Tổ thẩm định phòng kinh doanh đối nội sẽ:

+ Thu thập thông tin về khách hàng đề nghị bảo lãnh và nghĩa vụ đề

nghị bảo lãnh

+ Thẩm định tính hợp lệ các tài liệu do khách hàng cung cấp

+ Phân tích tính khả thi của nghĩa vụ được bảo lãnh, khả năng trả nợ

của phương án vay vốn trong trường hợp bảo lãnh vay vốn.

+ Thẩm định năng lực tài chính. Qua các báo cáo tài chính.

+ Kiểm tra, phân tích các biện pháp bảo đảm cho khoản bảo lãnh, giá

trị và khả năng xử lý tài sản bảo đảm.

-> Sau khi thẩm định khách hàng, cán bộ tín dụng lập tờ trình thẩm

định có ý kiến đề nghị bảo lãnh hay không cấp bảo lãnh và chịu trách nhiệm

về kết quả phân tích trên tờ trình. Sau đó trình lên trưởng phòng kinh doanh

đối nội.

Sau khi thẩm định lại toàn bộ hồ sơ đề nghị và tờ trình của nhân viên,

ghi rõ ý kiến của mình trên tờ trình và thực hiện cấp hay không cấp bảo lãnh

đệ trình lên ban giám đốc chi nhánh quyết định.

Giám đốc hoặc người được uỷ quyền hợp pháp của chi nhánh xem xét

tờ trình thẩm định và đề nghị giải quyết bảo lãnh của phòng kinh doanh đối

nội rồi đưa ra quyết định. Đối với những món vượt quá phạm vi được uỷ

quyền, giám đốc hoặc người được uỷ quyền lập tờ trình kèm theo biên bản

họp Hội đồng tín dụng (nếu có0 ghi rõ ý kiến của chi nhánh, ký tên đóng dấu

47

Chuyên đề tốt nghiệp

và chuyển toàn bộ hồ sơ trình Tổng giám đốc Ngân hàng Công thương Việt

Nam. Xem xét, giải quyết. Nếu không đồng ý thì từ chối bằng văn bản. Còn

nếu đồng ý thì chuyển xuống phòng kinh doanh đối ngoại. Cán bộ tín dụng

phòng kinh doanh đối ngoại sẽ thông báo cho khách hàng biết về quyết định

bảo lãnh hay không bảo lãnh

Nếu đồng ý thì phòng kinh doanh đối ngoại sẽ mở thư bảo lãnh.

Bước 3: Thực hiện bảo lãnh

+ Khi có quyết định thực hiện bảo lãnh, cán bộ tín dụng phòng kinh

doanh đối ngoại soạn thảo cam kết bảo lãnh, hợp đồng bảo lãnh, hợp đồng

đảm bảo cho bảo lãnh.

+ Yêu cầu bên được bảo lãnh thực hiện các biện pháp đảm bảo cho

nghĩa vụ được bảo lãnh như thế chấp, cầm cố, ký quỹ...

+ Chuyển 1 bản cam kết bảo lãnh cho bên nhận bảo lãnh hoặc cho

khách hàng theo thoả thuận trong hợp đồng bảo lãnh, giao 1 bộ hồ sơ bảo lãnh

cho bộ phận kế toán. Sau khi cam kết bảo lãnh được ký kết.

Bước 4: Xử lý sau bảo lãnh

+ Cán bộ tín dụng theo dõi, đôn đốc khách hàng thực hiện nghĩa vụ

được bảo lãnh theo đúng hợp đồng liên quan và đề xuất biện pháp xử lý khi

cần thiết.

+ Thu phí bảo lãnh

• Mở sổ theo dõi thu phí bảo lãnh theo thời hạn được quy định trong

hợp đồng.

• Kế toán chi nhánh tự động lập chứng từ trích tài khoản tiền gửi của

đơn vị để thu phí nếu đơn vị không tự động trả và không được gia hạn.

Trường hợp đơn vị có TKTg tại Ngân hàng khác, chi nhánh lập nhiệm thu gửi

Ngân hàng đó để thu phí.

+ Hạch toán giảm số chi bảo lãnh

+ Xử lý khi phải thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh thay cho bên được bảo

lãnh: Sau khi thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh sẽ thông báo cho khách hàng kèm

48

Chuyên đề tốt nghiệp

theo các tài liệu có liên quan yêu cầu khách hàng hoàn trả số tiền mà Ngân

hàng đã trả thay. Sau 15 ngày từ ngày thông báo, nếu khách hàng chưa trả

hoặc chưa có văn bản xác nhận nợ thì Ngân hàng hạch toán ghi nợ cho khách

hàng. Khg phải chịu lãi suất nợ quá hạn Ngân hàng Công thương Cầu Giấy

đang áp dụng nhưng không vượt quá 100% lãi suất của khoản vay được bảo

lãnh (bảo lãnh vay vốn) hoặc không quá 150% lãi suất cho vay ngắn hạn kể từ

ngày thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh.

Ngân hàng có quyền trích tài khoản của khách hàng (nếu thoả thuận);

phát mại tài sản...

Bước 5: Kết thúc bảo lãnh

Khi mà hợp đồng bảo lãnh hết hiệu lực thì

+ Cán bộ tín dụng lưu hồ sơ bảo lãnh, các biên bản kiểm tra việc thực

hiện nghĩa vụ được bảo lãnh và các tài liệu khác có liên quan.

+ Kế toán lưu bản chính hợp đồng bảo lãnh, cam kết bảo lãnh hoặc xác

nhận bảo lãnh...

+ Hồ sơ thế chấp, cầm cố, bảo lãnh... được lưu giữ tại kho theo qui định

lưu giữ chứng từ có giá.

2.2.2. Tình hình bảo lãnh tại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy

Ngân hàng Công thương Cầu Giấy được tách ra từ Ngân hàng Công

thương Ba Đình từ 2001. Mà trong giai đoạn 1999 - 2000 là giai đoạn mà hoạt

động bảo lãnh tại Ngân hàng Công thương Đống Đa phát triển mạnh mẽ với

số lượng lớn khách hàng là khách hàng truyền thống. Đây chính là cơ sở cho

hoạt động bảo lãnh ở Ngân hàng Công thương Cầu Giấy phát triển ngay từ

khi mới thành lập.

Bảng 1: Bảng qui mô bảo lãnh tại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy

Đơn vị: Triệu đồng, %

Năm 2001 2002 2003 2004

Chỉ tiêu

49

Chuyên đề tốt nghiệp

Doanh số BL 124.378 215.021 620.021 682.023

Dư nợ BL 156.742 262.911 253.000 278.300

Số món BL 236 382 482 530

Nhờ có được một số lượng không nhỏ khách hàng truyền thống, cộng

với sự kế thừa uy tín từ Ngân hàng Công thương Ba Đình, kết quả hoạt động

bảo lãnh ở Ngân hàng Công thương Cầu Giấy trong 4 năm qua tương đối cao.

Năm 2001 Ngân hàng thực hiện được 236 món bảo lãnh với tổng giá trị

124.378 triệu đồng, Đến năm 2002, doanh số bảo lãnh là 215.021 triệu đồng,

tăng gấp 1,78 lần so năm 2001.

Đặc biệt sang đến năm 2003 do có rất nhiều đơn vị mở L/C thanh toán

qua Ngân hàng, cộng với việc chi nhánh bảo lãnh cho một số công trình lớn

như công trình năm cầu đường sắt, nút giao thông Nam Thăng Long, Cầu Yên

Lệnh và nhiều công trình khác. Vì vậy doanh số bảo lãnh tăng rất nhanh, đạt

620.021 triệu đồng, tưng gấp 2,88 lần so với cùng kỳ năm trước. Sang tới năm

2004 doanh số bảo lãnh vẫn tăng nhưng với tốc độ chậm lại; đạt 682.023 triệu

đồng, tăng gấp 1,1 lần so với năm 2003.

Ngân hàng ngày càng có uy tín và thu hút được nhiều khách hàng với

những món bảo lãnh lớn. Ngân hàng đạt được như vậy là nhờ có sự cố gắng

nỗ lực của mọi bộ phận trong chi nhánh nhằm đa dạng hoá các loại hình bảo

lãnh, hợp lý đến mức tối đa mức phí bảo lãnh, giữ gìn tốt mối quan hệ với

khách hàng cũ cũng như khai thác được nhu cầu bảo lãnh của các khách hàng

mới tại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy, bảo lãnh được phân chia và quản

lý theo 2 loại hình: bảo lãnh trong nước và bảo lãnh mở L/C kết cấu từ trong

của 2 loại bảo lãnh này cụ thể như sau:

Bảng 2: Bảng cơ cấu bảo lãnh

Đơn vị: Triệu VNĐ

Năm Tổng doanh số Bảo lãnh trong nước Bảo lãnh mở L/C

50

Chuyên đề tốt nghiệp

Tỷ Tỷ Số món Số tiền Số món Số tiền Số món Số tiền trọng trọng

2001 236 124.378 150 677.86 54,5% 56.592 45,5% 56

2002 382 215.021 300 168.146 78,2% 46.875 21,8% 82

2003 482 620.021 301 496.017 85% 181 124.004 15%

2004 530 682.023 310 545.618 80% 220 136.405 20%

Mặc dù năm 2001 là năm mới bước vào hoạt động nhưng số lượng các

món bảo lãnh tương đối cao 236 món trong đó có150 món bảo lãnh trong

nước. Với giá trị 67.786 triệu đồng và 86 món bảo lãnh mở L/C với gái trị

56.592 triệu đồng. Năm 2002 số lượng các món bảo lãnh tăng 146 món so với

năm 2001. Trong đó số món bảo lãnh trong nước tăng 150 món năm 2001

9gấp 2 lần), tuy nhiên số món bảo lãnh mở L/C lại giảm đi 4 món. Đồng thời

giá rị mỗi món cũng giảm đi sang đến năm 2003 thì số lượng món bảo lãnh cả

trong nước và L/C đều tăng lên một cách đáng kể, bảo lãnh trong nước là 301

món và bảo lãnh mở L/C là 181 món. Mặc dù là doanh số bảo lãnh tăng do có

thêm nhiều đơn vị mở L/C thanh toán qua Ngân hàng, nhưng số dư bảo lãnh

lại giảm so với cùng kỳ năm trước do chi nhánh đã tiến hành phân tích tình

hình tài chính của khách hàng kỹ hơn từ đó chọn lọc khách hàng tốt, còn

những đơn vị khách hàng có tình hình tài chính không lành mạnh, sản xuất

kinh doanh không hiệu quả. Thì đều không được Ngân hàng bảo lãnh. Tiếp

tục mục tiêu đẩy mạnh hoạt động kinh doanh của chi nhánh, trong năm 2004

doanh số về bảo lãnh tiếp tục tăng lên, số món bảo lãnh cũng tăng lên đến 530

món, trong đó có 310 món là bảo lãnh trong nước và 220 món L/C. Trong

năm này các món mở L/C có thời hạn bảo lãnh dài hơn;

Để hiểu rộng hơn về hoạt động bảo lãnh của chi nhánh, dùng sẽ xem

xét từng mảng hoạt động bảo lãnh của Ngân hàng như sau:

2.2.2.1. Đối với bảo lãnh trong nước

Hiện nay, đối với bảo lãnh trong nước Ngân hàng Công thương Cầu

51

Chuyên đề tốt nghiệp

Giấy chủ yếu tập trung vào 3 loại chính là: bảo lãnh dự thầu, bảo lãnh thực

hiện hợp đồng, bảo lãnh tiền ứng trước, ngoài ra còn một loại bảo lãnh khác

như: bảo lãnh thanh toán, bảo lãnh khác.

52

Chuyên đề tốt nghiệp

Bảng 3: Theo mục đích bảo lãnh

Đơn vị: triệu VND

Năm

2001

2002

2003

2004

Số

Số

Số món Số tiền

%

Số tiền

%

Số tiền

%

Số món

Số tiền

%

món

món

Chỉ tiêu

BL dự thầu

60

21691,52 32% 186 19504,936 11,6% 198 131940,522 26,6%

210

110214,136

20,2

BL thực hiện HĐ

30

18641,15 27,5% 89 68771,714 40,9% 85 199398,834 40,2%

78

219388,436

40,2

BL tiền ứng trước

40

24131,816 35,6% 20 72639,072 43,2% 6

99203,4

20%

152773,04

28

10

BL khác

20

3321,514 4,9%

5

7230,278 4,3%

12

65474,244

13,2

63291,688

11,6

12

Tổng

150

67.786

100

300

168.146

100

301

496.017

100

310

545.618

100

53

Chuyên đề tốt nghiệp

Bảng 4: Theo thời hạn của bảo hành

Đơn vị: triệu VND

2001 2002 2003 2004 Năm

Số Số Số Số tiền % Số tiền % Số tiền % Số món Số tiền % món món món Chỉ tiêu

BL trung và dài hạn 120 41146,102 60,7 200 67426,546 40,1 282 297610,2 60 180 286449,45 52,5

BL ngắn hạn 30 26639,898 39,3 100 100719,454 59,9 19 198406,8 40 130 259168,55 47,5

Tổng 150 67.786 100 300 168146 100 301 496017 100 310 545618 100

54

Chuyên đề tốt nghiệp

Qua bảng số liệu đó cho ta thấy, tại chi nhánh ba loại bảo lãnh dự thầu,

bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh tiền ứng trước luôn chiếm tỷ lệ cao và

không có sự chênh lệch với nhau nhiều lắm. Trong đó tỷ trọng và bảo lãnh

thực hiện hợp đồng là rất lớn/năm 2001: 27,5%; năm 2002: 40,9%, năm 2003:

40,2%; năm 2004: 40,2%, (doanh số bảo lãnh trong nước), loại này tăng đều

và ổn định qua các năm và tỷ trọng của 2 loại bảo lãnh dự thầu và bảo lãnh

tiền ứng trước cũng tương đối cao. Sở dĩ các loại bảo lãnh này có tỷ trọng cao

Ngân hàng thực hiện bảo lãnh trong giao thông và xây dựng chiếm tỷ trọng

lớn; như thi công công trình tổng công ty xây dựng số 2, công ty xây dựng số

8, công ty bê tông xây dựng Hà Nội... nâng cấp cải tạo Quốc lộ 10, thi công

xây dựng cầu Lăng Cô và đường dẫn phía bắc, 5 cầu đường sắt Hà Nội -

thành phố Hồ Chí Minh, dự án thoát nước thành phố Hà Nội... Các doanh

nghiệp, công ty được Ngân hàng bảo lãnh trúng thầu đều vay vốn Ngân hàng

để thực hiện hợp đồng bảo lãnh dự thầu có an toàn, hiệu quả thì mới lôi kéo

được khách hàng đến với bảo lãnh thực hiện hợp đồng và hợp đồng ứng trước

tiền vốn. Bởi các bảo lãnh này là một mắt xích liên kết trong bảo lãnh xây

dựng.

Bên cạnh các bảo lãnh chính thì Ngân hàng cũng không ngừng mở rộng

và phát triển ngày càng mở rộng bảo lãnh trên nhiều lĩnh vực khác.

Về thời hạn của các món bảo lãnh thì do ở Ngân hàng Công thương

Cầu Giấy. Chủ yếu bảo lãnh thực hiện hợp đồng; bảo lãnh tiền ứng trước mà

đây lại chủ yếu là các món bảo lãnh trung và dài hạn. Do vậy mà tỷ trọng lớn

trong doanh số bảo lãnh trung và dài hạn cũng chiếm tỷ trọng lớn trong doanh

số bảo lãnh trong nước. Đây là một trong những yếu tố quan trọng mà Ngân

hàng đã tạo dựng được nhằm hỗ trợ đầu tư và thực hiện các dự án dài hạn, đặc

biệt là các dự án cải tạo hệ thống cơ sở hạ tầng của đất nước hay mở rộng quy

mô sản xuất của doanh nghiệp. Mặc dù vậy thì bảo lãnh ngắn hạn cũng giữ vị

trí rất quan trọng, nó giải quyết nhu cầu của nền kinh tế một cách tốt nhất.

2.2.2.2. Đối với bảo lãnh mở L/C trả ngay

55

Chuyên đề tốt nghiệp

Theo công văn 679/CV-NHCT về mức uỷ quyền phán quyết bảo lãnh

của tổng giám đốc Ngân hàng Công thương Việt Nam, thì chi nhánh Ngân

hàng Công thương Cầu Giấy không được uỷ quyền mức bảo lãnh vay vốn

nước ngoài (kể cả phát hành L/C trả chậm) nhưng cũng quy định riêng trường

hợp bảo lãnh L/C atright vẫn được thực hiện theo uỷ quyền của Tổng giám

đốc theo văn bản 2725/CV-NHCT 5 (29/9/1999)

Hoạt động bảo lãnh L/C trả ngay tại chi nhánh năm 2001 đạt 86 món

với giá trị 56.592 triệu đồng. Đây là một con số khá lớn đối với một Ngân

hàng bước đầu đi vào hoạt động. Có được một kết quả như vậy là nhờ vào uy

tín của Ngân hàng Công thương Ba Đình và một số lượng lớn khách hàng

truyền thống của Ngân hàng Công thương Ba Đình chuyển sang cho.

Tuy nhiên sang đến năm 2002 thì số món L/C trả ngay giảm xuống chỉ

còn 82 món với giá trị đạt 46.875 triệu đồng. Đến năm 2003 con số này tăng

lên một cách đáng kể, gấp 2,6 lần giá trị năm 2002. Với 181 món, đạt giá trị

124.004 triệu đồng. Song năm 2004 việc mở L/C trả ngay tại chi nhánh tiếp

tục tăng so năm 2003 là 39 món. Với giá trị 136.405 triệu đồng, chiếm 20%

trong tổng doanh số bảo lãnh. Như ở bảng ta thấy. Mặc dù số món bảo lãnh

hầu như tăng qua các năm, từ năm 2002 có giảm một chút, giá trị cũng tăng

lên nhưng tỷ trọng của bảo lãnh L/C trả ngay lại giảm đi trong tổng doanh số

bảo lãnh ngắn hạn, trong đó chủ yếu nhằm phục vụ cho việc nhập các mặt

hàng tiêu dùng, phụ tùng và một số loại sản phẩm mà trong nước tạm thời

chưa sản xuất được hoặc đã sản xuất được nhưng còn kém chất lượng, mẫu

mã không hấp dẫn nên không đáp ứng được yêu cầu của người tiêu dùng. Ví

dụ như bảo lãnh cho công ty thiết bị phụ tùng, công ty tinh dầu, công ty cao

su Hà Nội, công ty giầy vải Thuỵ Khê, công ty cơ khí...

Với sự cạnh tranh mạnh mẽ của hệ thống Ngân hàng Ngoại thương,

Ngân hàng đầu tư và phát triển, đạt được kết quả như trên về bảo lãnh L/C trả

ngay đã là một bước tiến lớn đối với chi nhánh Ngân hàng Công thương Cầu

Giấy trong quá trình đa dạng hoá các loại hình bảo lãnh của mình.

56

Chuyên đề tốt nghiệp

Ngoài việc xem xét hoạt động bảo lãnh của Ngân hàng trên giác độ bảo

lãnh trong nước và bảo lãnh mở L/C trả ngay thì ta còn có thể xem xét chúng

dưới: Bảo lãnh theo đối tượng:

Bảng 5: Bảng kết cấu bảo lãnh theo đối tượng bảo lãnh

Đơn vị: Triệu VNĐ

Doanh nghiệp ngoài quốc

Tổng số

Doanh nghiệp quốc doanh

doanh

Năm

Số món Số tiền Số món Số tiền Tỷ trọng Số món Số tiền Tỷ trọng

2001

236

124.378

225

121.754

97,89

2.624

2,11

11

2002

382

215.021

342

205.625

95,63

9.396

4,37

40

2003

482

620.021

447

611961

98,7

8.060

1,3

35

2004

530

682.023

430

652696

95,7

100

29.327

4,3

Khách hàng của Ngân hàng Công thương Cầu Giấy chủ yếu là các

doanh nghiệp Nhà nước, ngoài ra còn có một số doanh nghiệp tư nhân. Do

vậy mà doanh số bảo lãnh qua các năm đối với doanh nghiệp quốc doanh luôn

chiếm tỷ lệ cao. Đây là một tình trạng chung của hầu hết các Ngân hàng

thương mại Việt Nam. Tuy nhiên thì số món cũng như giá trị các món bảo

lãnh ngoài quốc doanh cũng đã tăng dần qua các năm, đặc biệt trong năm

2004. Điều này chứng tỏ Ngân hàng Công thương Cầu Giấy đã thu hút được

ngày càng nhiều khách hàng và tin tưởng vào hoạt động của Ngân hàng.

Số lượng các món bảo lãnh doanh nghiệp quốc doanh hơn doanh

nghiệp ngoài quốc doanh không phải là do doanh nghiệp ngoài quốc doanh

không có nhu cầu mà là do họ sẽ thoả mãn đủ các điều kiện cho nghĩa vụ

được bảo lãnh (ký quỹ, các giấy tờ cần thiết cho tài sản thế chấp...). Hơn nữa

các điều kiện để bảo lãnh cho doanh nghiệp ngoài quốc doanh cũng khắt khe

hơn so doanh nghiệp Nhà nước.

Tuy vậy trong thời gian gần đây Ngân hàng Công thương Cầu Giấy

57

Chuyên đề tốt nghiệp

mặc dù vẫn xác định vai trò chủ đạo của doanh nghiệp Nhà nước nhưng sẵn

sàng hỗ trợ cho mọi thành phần kinh tế phát triển, bằng việc mở rộng bảo lãnh

đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh với các điều kiện bảo lãnh thông

thoáng hơn góp phần thúc đẩy sự phát triển đồng bộ, cân đối của nền kinh tế.

2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG BẢO LÃNH TẠI NGÂN HÀNG

CÔNG THƯƠNG CẦU GIẤY.

2.3.1. Thành công

2.3.1.1. Những kết quả đạt được.

Hoạt động bảo lãnh không ngừng tăng trưởng, an toàn và hiệu quả

Mặc dù mới đi vào hoạt động được 4 năm, hơn nữa bảo lãnh là một

nghiệp vụ mới ở Việt Nam, lại rất phức tạp vì vậy hoạt động bảo lãnh ở Ngân

hàng Công thương Cầu Giấy bước đầu đã gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên

nhìn vào bảng................. thì ta thấy được là hoạt động bảo lãnh đã đạt được

nhiều thành quả đáng kể, doanh số bảo lãnh ngày càng gia tăng. Số các doanh

nghiệp liên hệ xin mở bảo lãnh cũng tăng dần. Mặc dù có sự tăng lên như vậy

nhưng cho đến nay thì hầu hết các bảo lãnh Ngân hàng đều không phải thực

hiện cho vay bắt buộc hay trả nợ thay cho khách hàng.

Việc thực hiện bảo lãnh được tiến hành nhanh chóng, chính xác, kịp

thời tạo điều kiện cho khách hàng trúng thầu thi công nhiều công trình lớn

như: Thi công xây dựng cầu Lăng Cô và đường dẫn phía Bắc, cầu trung hà,

thi công công trình nâng cấp cải tạo quốc lộ 10, đường tránh Hải Phòng R5,

dự án thoát nước thành phố Hà Nội... Các doanh nghiệp được Ngân hàng bảo

lãnh trúng thầu đều vay vốn Ngân hàng để thực hiện hợp đồng có kết quả.

Bên cạnh công tác tổ ổn định tổ chức mọi hoạt động kinh doanh vào nề

nếp, chi nhánh thường xuyên thực hiện công tác chấn chỉnh các mặt hoạt

động chuyên môn, đặc biệt tăng cường thẩm định, kiểm tra giám sát chặt chẽ

bảo đảm an toàn nâng cấp chất lượng tín dụng, thực hiện các chủ trương

chính sách của Nhà nước và của ngành nhằm tháo gỡ khó khăn cho các doanh

nghiệp.

58

Chuyên đề tốt nghiệp

Nghiệp vụ bảo lãnh của Ngân hàng cũng góp phần thúc đẩy các nghiệp

vụ khác như cho vay, thanh toán phát triển đồng thời tạo điều kiện cho nền

kinh tế hàng hoá phát triển, tạo nguồn vốn cho sự nghiệp công nghiệp hoá và

hiện đại hoá đất nước. Giúp cho các nhà đầu tư nước ngoài yên tâm hơn khi

đầu tư vào Việt Nam.

Doanh số bảo lãnh tăng nhưng dư nợ bảo lãnh có xu hướng giảm do

Ngân hàng đã tiến hành phân tích khách hàng kỹ hơn để lựa chọn bảo lãnh

cho những khách hàng tốt.

* Cơ cấu bảo lãnh phát triển vững chắc theo hướng đa dạng hoá nghiệp

vụ.

Ngoài việc tập trung phát triển 3 loại hình bảo lãnh chính: bảo lãnh dự

thầu, bảo lãnh thực hiện hợp đồng và bảo lãnh tiền ứng trước thì Ngân hàng

còn mở rộng và phát triển thêm các loại hình bảo lãnh khác như: bảo lãnh

thanh toán, bảo lãnh bảo hành, bảo lãnh... (Thể hiện tỷ trọng các loại bảo lãnh

khác ngày càng tăng: năm 2001: 4,9%, năm 2002: 4,3%, năm 2003: 13,2%,

năm 2004: 1,61%)

Tỷ trọng của bảo lãnh cho doanh nghiệp ngoài quốc doanh ở chi nhánh

so với các Ngân hàng khác là tương đối cao. Điều này cho thấy Ngân hàng

luôn tạo điều kiện cho các doanh nghiệp ngoài quốc doanh có được nguồn

vốn, thúc đẩy các doanh nghiệp này phát triển, giúp cân đối nền kinh tế.

Hoạt động bảo lãnh góp phần nâng cao lợi nhuận, uy tín cũng như lợi

thế cạnh tranh của Ngân hàng Công thương Cầu Giấy trên thị trường trong và

ngoài nước.

Bất kỳ một khách hàng nào khi được Ngân hàng bảo lãnh thì đều phải

trả cho Ngân hàng một khoản phí. Và đối với Ngân hàng, nếu như không xảy

ra rủi ro (phải thanh toán cho doanh nghiệp được bảo lãnh hay không thu hồi

được nợ dẫn đến phát mại tài sản thì). Khoản phí thu được là một khoản lợi

nhuận rất lớn. Khác với tín dụng, chi phí đầu vào của bảo lãnh là không phát

sinh, hay đứng trên quan điểm của tín dụng và coi phí bảo lãnh như là lãi suất

59

Chuyên đề tốt nghiệp

đầu ra thì Ngân hàng thu được khoản chênh lệch lãi suất là1%. Bên cạnh đó

thì việc lập quỹ bảo lãnh cũng được thực hiện gián tiếp thông qua việc ký quỹ

của khách hàng. (tối thiểu 5% giá trị món bảo lãnh). Vì vậy mà hoạt động bảo

lãnh trong thời gian vừa qua đã đóng góp rất lớn vào tổng lợi nhuận của Ngân

hàng Công thương Cầu Giấy.

Theo quyết định số 283 thì mức phí bảo lãnh là không vượt quá 2%

tính trên số tiền còn đang được bảo lãnh, tuy nhiên với các hình thức bảo lãnh

chính thì Ngân hàng Công thương Cầu Giấy qui định mức phí với khách hàng

chỉ từ 0,5% - 1%/năm. Điều nay sẽ có tác dụng tích cực đến việc củng cố mối

quan hệ với các khách hàng truyền thống cũng như khai thác được nhu cầu

bảo lãnh từ các khách hàng mới.

Bên cạnh đó thì Ngân hàng luôn luôn thực hiện nghiêm chỉnh các nghĩa

vụ đã cam kết của mình trong bảo lãnh. Vì vậy đã tạo được niềm tin vững

chắc đối với khách hàng trong và ngoài nước, củng cố uy tín trong hoạt động

kinh doanh của mình, nâng cao vị thế của Ngân hàng trên thị trường cạnh

tranh.

2.3.1.2. Nguyên nhân

* Nguyên nhân khách quan

- Do chủ trương thực hiện đường lối chính sách kinh tế mở của Đảng

và Nhà nước. Tạo điều kiện thúc đẩy thương mại và tín dụng phát triển,

những rủi ro cũng tăng cao hơn do đó nhu cầu bảo lãnh của các chủ thể trong

nền kinh tế nhiều hơn. Do chủ trương hội nhập t, nên hoạt động xuất nhập

khẩu tăng mạnh mẽ, vì vậy hoạt động bảo lãnh của Ngân hàng Công thương

Cầu Giấy cũng có nhiều điều kiện thuận lợi để mở rộng và phát triển.

- Sự điều hành chính sách kinh tế vĩ mô ổn định, chính sách đầu tư,

chính sách xuất nhập khẩu, chính sách tỷ giá, lãi suất... phù hợp tạo diều kiện

cho Ngân hàng cùng có khách hàng thực hiện tốt các hợp đồng bảo lãnh.

- Bên cạnh đó, những thành qua bảo lãnh mà Ngân hàng đạt được là do

được sự quan tâm chủ đạo giúp đỡ của ban lãnh đạo Ngân hàng Công thương

60

Chuyên đề tốt nghiệp

Việt Nam, các phòng ban Ngân hàng Công thương Việt Nam, Ban lãnh đạo

và các phòng ban Ngân hàng Nhà nước thành phố, các cấp uỷ chính quyền địa

phương quận Cầu Giấy... đã tạo ra hành lang pháp lý an toàn cho hoạt động

nói chung và hoạt động bảo lãnh nói riêng của Ngân hàng Công thương Cầu

Giấy.

* Nguyên nhân chủ quan

Bất kỳ một hoạt động nào muốn đạt được thành công thì trước hết phải

là do sự nỗ lực, cố gắng của chính chủ thể thực hiện hoạt động đó. Chính vì

vậy, sở dĩ hoạt động bảo lãnh của Ngân hàng Công thương Cầu Giấy đạt được

những kết quả trên là do sự nỗ lực từ chính bản thân Ngân hàng thể hiện:

- Ngân hàng luôn quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương, chính sách

hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước và ban lãnh đạo Ngân hàng Công thương

Việt Nam, vận dụng một cách chính xác, các qui định về bảo lãnh của Ngân

hàng Công thương Việt Nam và Ngân hàng Nhà nước. Đồng thời Ngân hàng

luôn biết cách khai thác và vận dụng phù hợp các qui định đó trên địa bàn

hoạt động của mình.

- Ngân hàng luôn có chính sách để củng cố quan hệ khách hàng truyền

thống. Đồng thời tìm kiếm và thu hút khách hàng mới như: qua chất lượng

dịch vụ khách hàng tận tình, chu đáo, chính xác, kịp thời, qui định mức phí

thấp (0,5% - 1%) để lôi kéo khách hàng. Đổi mới tác phong quan hệ giao dịch

làm việc phục vụ sâu sát cơ sở, thực hiện phương châm sự thành đạt phát triển

của khách hàng cũng là sự thành đạt của Ngân hàng.

- Có sự phối kết hợp giúp đỡ của Ngân hàng bạn trên cùng địa bàn, đặc

biệt là ban lãnh đạo Ngân hàng Công thương Ba Đình. Nơi đã chuẩn bị cơ sở

vật chất và điều kiện ra đời chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực cầu

giấy để mở rộng và nâng cao chất lượng nghiệp vụ bảo lãnh.

- Xác định được vai trò quan trọng của yếu tố con người, Ngân hàng đã

đẩy thêm phần thành công.

Kết quả đạt được

61

Chuyên đề tốt nghiệp

Với những thành tích và kết quả trên, đặc biệt năm 2001, là năm Ngân

hàng bước vào hoạt động nhưng chi nhánh Ngân hàng Công thương Cầu Giấy

đã được ban lãnh đạo Ngân hàng Công thương Việt Nam tặng thưởng giấy

khen về thành tích phát triển tăng trưởng lớn nhất toàn hệ thống.

Mạnh công tác đào tạo đội ngũ cán bộ công nhân viên, đồng thời bố trí

hợp lý đội ngũ cán bộ giúp cho Ngân hàng có được một tập thể cán bộ giỏi về

chuyên môn, thạo về nghiệp vụ: Luôn nêu cao tinh thần nhất trí, động viên trí

tuệ mọi ngươi, duy trì kỷ cương, nề nếp từ đó tạo tác phong làm việc khoa

học, phát huy tính năng động sáng tạo của từng đội ngũ cán bộ công nhân

viên. Có qui chế làm việc mở rộng dân chủ và động viên khen thưởng kịp thời

đung nơi đúng lúc.

- Để hoạt động bảo lãnh nói riêng và hoạt động kinh doanh khác nói

chung đạt hiệu quả cao, trong khả năng cho phép Ngân hàng Công thương

Cầu Giấy đã đầu tư cải tạo cơ sở hạ tầng, trang trí thêm các thiết bị máy móc

phục vụ cho công việc đáp ứng tốt nhu câu ngày càng cao của khách hàng.

Mặc dù mới chỉ hoạt động được 4 năm, nhưng có thể nói hoạt động blo

của Ngân hàng đã khá phát triển và để đạt được những kết quả khả quan như

vậy thì ngoài những sự nỗ lực cố gắng từ bản thân Ngân hàng còn có những

yếu tố khách quan bên ngoài tác động đến. Chính vì vậy để có thể đẩy mạnh

hoạt động bảo lãnh thì ngoài việc tiếp tục phát huy thế mạnh của bản thân

Ngân hàng thì còn phải biết tận dụng và khai thác triệt để thế mạnh của bản

thân Ngân hàng thì còn phải biết tận dụng và khai thác triệt để những điều

kiện khách quan thuận lợi khác.

2.3.2. Hạn chế

2.3.2.1. Những vấn đề còn tồn tại

Bên cạnh những thành công thì hoạt động bảo lãnh tại Ngân hàng Công

thương Cầu Giấy vẫn còn có những hạn chế cần phải được khắc phục và giải

quyết. Để có thể đạt được kết quả cao hơn. Cụ thể:

- Hoạt động bảo lãnh trong nước vẫn chưa thể đáp ứng được tối đa nhu

62

Chuyên đề tốt nghiệp

cầu của các doanh nghiệp trong nền kinh tế.

Bảo lãnh là một nghiệp vụ mới, đặc biệt là đối với Ngân hàng Công

thương Cầu Giấy thì bảo lãnh mới thực sự được chuyển cho phòng kinh

doanh đối ngoại thực hiện, còn trước kia đều do cán bộ tín dụng của phòng

kinh doanh đối nội thực hiện. Tức là việc xem xét và ra quyết định bảo lãnh

cũng như giải quyết các hiệu quả của rủi ro xảy ra trong nghiệp vụ bảo lãnh

được xem xét giống như trong tín dụng. Đo dó mà việc thực hiện nghiệp vụ

bảo lãnh gặp trương đối nhiều khó khăn.

Hơn nữa mới được thành lập, vốn tự có chưa nhiều mà theo quy định

của NHCT Việt Nam thì tổng số tiền bảo lãnh cho một doanh nghiệp không

được vượt quá 10% vốn tự có, trong khi đó nhu cầu bảo lãnh của các doanh

nghiệp trong nền kinh tế hiện nay là rất lớn và đa dạng. Do đó mà n ngân

hàng không thể đáp ứng được tối đa nhu cầu của các doanh nghiệp.

* Sự mất cân đối trong các loại hình bảo lãnh

Ở Chi nhánh Ngân hàng Công thương Cầu Giấy, các hình thức bảo

lãnh dự thầu, bảo lãnh thực hiện hợp đồng và bảo lãnh tiền ứng trước phát

triển khá mạnh so với các hình thức bảo lãnh khác như: bảo lãnh thanh toán....

mà những hình thức bảo lãnh này có thể đặt ngân hàng vào tình trạng rủi ro

nhiều hơn do giá trị hợp đồng lớn và hợp đồng này thường kéo dài. Các hình

thức như bảo lãnh thanh toán, bảo lãnh chất lượng sản phẩm... mặc dù đã

được ngân hàng chú ý phát triển nhưng vẫn còn chưa nhiều, doanh số còn

chưa cao (năm 2004 chiếm 11,6% trong tổng doanh số bảo lãnh trong nước)

Số lượng khách hàng xin mở bảo lãnh có tăng nhưng không đồng đều

giữa doanh nghiệp quốc doanh và doanh nghiệp ngoài quốc doanh. (Năm

2004 tỷ trọng doanh số doanh nghiệp ngoài quốc doanh 4,3%), mặc dù so với

các ngân hàng khác thì tỷ lệ này cũng là tương đối cao nhưng nó vẫn còn khá

chênh lệch so với doanh nghiệp quốc doanh. Nếu có thể đơn giản hoá thủ tục,

điều kiện bảo lãnh đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, đánh giá được

khả năng phát triển hiện tại cũng như tương lai của doanh nghiệp thông qua

63

Chuyên đề tốt nghiệp

việc thẩm định chính xác về các nguồn lực và xu hướng phát triển của họ thì

ngân hàng có thể thực hiện được các hợp đồng bảo lãnh đối với các ngân hàng

này để có được thu nhập cao hơn hoạt động bảo lãnh

* Mạng lưới kinh doanh và quy mô hoạt động của Ngân hàng Công

thương Cầu Giấy còn hẹp

Ngân hàng Công thương Cầu Giấy thường chỉ thực hiện bảo lãnh đối

với những đơn vị nằm trên địa bàn của khu vực mình, mặc dù có mở rộng ra

bên ngoài nhưng chưa sâu sát và còn ít, chưa tương xứng với nhu cầu phát

triển kinh tế của NHTW giao, đặc biệt địa bàn như quận Tây Hồ và huyện Từ

Liêm

* Cơ sở vật chất, phương tiện làm việc tuy đã được trang bị khá, song

cũng cần phải được mở rộng thêm, đặc biệt là hệ thống nối mạng, giao dịch

thanh toán với khách hàng có quy mô hoạt động lớn

2.3.2.2. Nguyên nhân

* Nguyên nhân khách quan

Có rất nhiều các văn bản do NHNN và các NHCT Việt Nam quy định

về nghiệp vụ bảo lãnh nhưng mà vẫn không đầy đủ, đồng bộ và hay thay đổi

làm cho quá trình thực hiện gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, nếu mà ngân hàng

thực hiện đúng quy trình và quy định đó thì hầu hết các doanh nghiệp đều

không có đủ điều kiện để được hưởng dịch vụ bảo lãnh, đặc biệt là các doanh

nghiệp ngoài quốc doanh. Do đó mà mặc dù nhu cầu của các doanh nghiệp thì

nhiều mà Ngân hàng Công thương Cầu Giấy vẫn khó có thể thoả mãn đầy đủ

nhu cầu đó.

Bên cạnh đó, thì các quy định về thế chấp, cầm cố tài sản, các thủ tục

giải quyết các tranh chấp, phát mại tài sản... chưa đầy đủ, còn nhiều vướng

mắc gây khó khăn cho ngân hàng trong việc thực hiện bảo lãnh cũng như thu

lại các khoản bồi hoàn nếu rủi ro xảy ra, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp

Nhà nước, mà đây lại đang là đối tượng chính sách của Ngân hàng Công

thương Cầu Giấy nói riêng và các NHTM nói chung.

64

Chuyên đề tốt nghiệp

Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà cửa được

triển khai chậm, thủ tục công chứng không rõ ràng và thống nhất cũng làm

chậm lại tốc độ đẩy mạnh hoạt động bảo lãnh của Ngân hàng Công thương

Cầu Giấy.

Trong điều kiện nền kinh tế hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp không

đủ vốn để sản xuất kinh doanh. Vốn vay ngân hàng, vốn chiếm dụng, vốn đi

vay khác hiện nay là nguồn vốn chủ yếu để sản xuất kinh doanh. Thậm chí

một số dự án mới được duyệt, doanh nghiệp mới được thành lập thì vốn vay

và vốn bảo lãnh của ngân hàng chiếm gần như 100%. Số các doanh nghiệp

muốn xin bảo lãnh thì lớn, nhưng số doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thực

khả thi thì ít, đó là một áp lực lớn đối với ngân hàng khi thẩm định để bảo

lãnh không có hoặc không đủ các điều kiện đảm bảo an toàn bảo lãnh, không

có tài sản thế chấp.

Các doanh nghiệp thì hầu như có vốn tự có thấp, không đủ điều kiện để

vay vốn và xin bảo lãnh, hiệu suất và năng suất không cao, khả năng hoàn vốn

tín dụng thấp. Các doanh nghiệp tư nhân thì không có vốn ký quỹ hoặc không

có đảm bảo cho bảo lãnh, doanh nghiệp ngoài quốc doanh còn chưa quen với

bảo lãnh

Năng lực tài chính, hiệu quả kinh doanh và tính minh bạch trong các

báo cáo tài chính... của doanh nghiệp để được ngân hàng thực hiện bảo lãnh

còn rất nhiều hạn chế.

Trình độ và năng lực quản lý của doanh nghiệp cũng là một vấn đề bức

xúc. Họ rất khó khăn trong việc xây dựng những chiến lược khả thi để được

ngân hàng dựa vào đó để ra quyết định bảo lãnh

Hơn nữa, việc doanh nghiệp được quyền vay vốn từ các ngân hàng

khác nhau, mở các tài khoản giao dịch tại nhiều nơi khiến cho sự quản lý của

ngân hàng đối với doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, khó nắm bắt được tình

hình hoạt động và công nợ thực tế của doanh nghiệp để có thể ra quyết định

đúng đắn.

65

Chuyên đề tốt nghiệp

Mặt khác, theo quyết định 283 NHCT không được nhận bảo lãnh cho

khách hàng chưa có quan hệ giao dịch tín dụng và thanh toán với ngân hàng

thêm vào nguyên nhân khách quan

- Hoạt động trên địa bàn có nhiều tổ chức tín dụng, đặc biệt là ngân

hàng có vốn đầu tư nước ngoài và ngân hàng ngoại thương là những ngân

hàng có nhiều điều kiện thuận lợi và kinh nghiệm cũng như uy tín cao trong

việc thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh. Vì vậy ngân hàng luôn phải đối đầu và mất

đi phần nào thị phần hoạt động bảo lãnh trên thị trường và làm hạn chế sự

tăng trưởng phát triển nghiệp vụ này của ngân hàng. Do đó đã hạn chế các đối

tượng khách hàng này sử dụng dịch vụ bảo lãnh của ngân hàng.

* Nguyên nhân chủ quan từ phía Ngân hàng Công thương Cầu Giấy

- Vốn tự có của ngân hàng còn nhỏ, trong khi đó thì điều kiện bảo lãnh

đối với một khách hàng không vượt quá 10% vốn tư có. Do đó mà khi các

tổng công ty lớn có nhu cầu đầu tư cho những công trình trọng điểm của nền

kinh tế thì ngân hàng không thể một mình đáp ứng nhu cầu bảo lãnh. Mà nếu

chờ để được Chính phủ, NHCTVN cho phép thì lại lỡ mất cơ hội kinh doanh,

do vậy sẽ phải dùng biện pháp mời các ngân hàng cùng tham gia đồng bảo

lãnh, nhưng tính phối hợp giữa các ngân hàng lại không phải là đơn giản và

thuận lợi. Chính vì vậy mà cũng cần phải tăng vốn điều lệ theo quy định của

chương trình tái cơ cấu đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn là 8% theo lộ trình sẽ giúp

cho Ngân hàng Công thương Cầu Giấy và các NHTM khác có thể đứng ra

bảo lãnh với các dự án lớn mà không cần dùng đến hình thức đồng bảo lãnh.

Đồng thời cũng tăng cường tiềm lực tài chính cho bản thân các ngân hàng.

Mặc dù đại bộ phận cán bộ của Ngân hàng Công thương Cầu Giấy là có

trình độ đại học trở nên và thường xuyên được đào tạo nhưng trình độ thẩm

định dự án vẫn chưa cao, chưa đủ sức đáp ứng nhu cầu thị trường.

Dự thảo bảo lãnh của ngân hàng dù là có xu hướng giảm so với tốc độ

tăng của doanh số bảo lãnh nhưng nhìn chung đội ngũ cán bộ vẫn chưa có

nhiều kinh nghiệm trong nghiệp vụ bảo lãnh, chưa đủ năng lực kiểm định các

66

Chuyên đề tốt nghiệp

dự án, đặc biệt là các dự án có quy mô lớn, tính chất kỹ thuật phức tạp, ngành

nghề chuyên môn hẹp.

Trình độ ngoại ngữ, khả năng soạn thoả các điều khoản của bảo lãnh

khi phát hàn bảo lãnh còn quá yếu, chưa rõ ràng, chính xác. Điều này gây bất

lợi cho người được bảo lãnh, ngân hàng bảo lãnh gây tranh cãi ki phải thanh

toán bảo lãnh.

Ngân hàng đôi khi còn thụ động chờ khách hàng đến xin bảo lãnh, chứ

chưa chủ động lăm trong việc làm marketing thu hút khách hàng

- Chi nhánh Ngân hàng Công thương Cầu Giấy đã có hầu như đầy đủ

các phòng ban, nhưng sự phối hợp giữa các phòng ban còn thiếu nhịp nhàng

nhất giữa phòng kinh doanh với phòng kiểm soát do đó mà ảnh hưởng đến

chất lượng bảo lãnh.

Tóm lại, bên cạnh những thành tựu trong hoạt động bảo lãnh mà NHCT

đạt được thì ngân hàng cũng không tránh khỏi những hạn chế. Vf việc phát

huy những thành công bước đầu đó, kết hợp với việc khắc phục những hạn

chế sẽ giúp cho hoạt động bảo lãnh tại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy sẽ

phát triển hơn, có chỗ đứng vững chắc hơn, để sẵn sàng đáp ứng và phục vụ

cho các nhu cầu của thành phần kinh tế trong cũng như ngoài quận Cầu Giấy.

67

Chuyên đề tốt nghiệp

CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN NGHIỆP VỤ

BẢO LÃNH TẠI NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG CẦU GIẤY.

3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGHIỆP VỤ BẢO LÃNH.

Với định hướng phát triển chi nhánh Ngân hàng Công thương Cầu Giấy

thành một chi phí nhánh có hiệu quả hoạt động cao, chất lượng phục vụ tốt,

có uy tín với cả trong và ngoài nước. Trên cơ sở định hướng hoạt động của

NHCT Việt Nam, đồng thời cũng nhận thức được những thời cơ thuận lợi và

lường trước được những khó khăn trước mắt và lâu dài đối với mọi hoạt động

nói chung và hoạt động bảo lãnh nói riêng, qua tổng kết về hoạt động bảo

lãnh 4 năm qua, thấy được những thành công và hạn chế Ngân hàng Công

thương Cầu Giấy đã xây dựng cho mình phương hướng cho hoạt động bảo

lãnh trong thời gian tới để đáp ứng kịp thời yêu cầu bảo lãnh của nền kinh tế,

nâng cao uy tín cạnh tranh của ngân hàng so với các ngân hàng khác. Cụ thể

như sau:

- Tiếp tục mở rộng được địa bàn hoạt động sang các quận còn bỏ trống

như Tây Hồ và huyện Từ Liêm

- Cần phải hoàn thiện các loại hình bán hàng truyền thống như: Bảo

lãnh dự thầu, bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh tiền ứng trước; L/C trả

ngay. Ngoài ra tiếp tục mở rộng và phát triển các loại hình bảo lãnh khác như:

bảo lãnh thanh toán, bảo lãnh bảo hành chất lượng sản phẩm,.. phục vụ cho

nhu cầu phát triển của nền kinh tế.

- Tiếp tục tăng doanh số và tỷ trọng các loại hình bảo lãnh đồng thời

giảm dư nợ bảo lãnh. Lựa chọn bảo lãnh cho những khách hàng lớn, tiềm lực

tài chính lành mạnh, có phương án sản xuất kinh doanh ổn định, sản phẩm có

sức cạnh tranh trên thị trường

- Cùng với việc hiện đại hoá ngân hàng thì sẽ nhanh chóng hiện đại hoá

hoạt động bảo lãnh nhằm đáp ứng tốt nhất, nhanh nhất nhu cầu khách hàng.

Trên cơ sở những định hướng đã đề ra thì Ngân hàng Công thương Cầu

68

Chuyên đề tốt nghiệp

Giấy cần có những giải pháp để tổ chức và thực hiện

3.2. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN NGHIỆP VỤ BẢO LÃNH Ở

NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG CẦU GIẤY

3.2.1. Xây dựng kế hoạch phát triển nghiệp vụ bảo lãnh thích hợp trong

từng thời kỳ.

Nhìn chung thì để thực hiện thành công bất kỳ một hoạt động nào thì

đều cần phải có một kế hoạch định trước phù hợp cho từng thời kỳ. Chính vì

vậy, dựa trên cơ sở đường lối, phát triển dưới sự chỉ đạo, quy chế hướng dẫn

của NHNN và NHCTVN, chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Cầu

Giấy cần phải xây dựng cho mình một kế hoạch để hoàn thiện và tiếp tục phát

triển nghiệp vụ bảo lãnh đảm bảo khả thi nhất

Để đảm bảo kế hoạch này được thực hiện thành công thì ngân hàng cần

phải xác định được nhu cầu nền kinh tế, khả năng của ngân hàng về tài chính,

nhân lực... xác định được những mặt hạn chế, những khiếm khuyết của hoạt

động bảo lãnh tại ngân hàng để trên nền tảng đó có được giải pháp thực hiện,

bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ phù hợp, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp

vụ cho cán bộ

3.2.2. Đẩy mạnh công tác tổ chức đào tạo cán bộ.

Con người là yếu tố quan trọng nhất quyết định thành công của mọi

công việc. Cán bộ quản lý, nhân viên cùng trang thiết bị phục vụ cho hoạt

động ngân hàng là hình ảnh của ngân hàng, nó phản ánh khả năng năng lực

cũng như uy tín của ngân hàng. Đặc biệt là nhân viên là ngời trực tiếp giao

tiếp với khách hàng, thì tác phong làm việc, năng lực nghiệp vụ, thái độ phục

vụ của nhân viên ngân hàng là những nhân tố quan trọng trong việc lựa chọn

ngân hàng của khách hàng, đặc biệt tác động đến sự trung thành của khách

hàng. Vì vậy để có thể thu hút khách hàng thì Ngân hàng Công thương Cầu

Giấy phải tăng cường học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Tiếp

tục đổi mới phong cách giao dịch thực hiện "văn minh giao tiếp" trong toàn

thể cán bộ ngân hàng

69

Chuyên đề tốt nghiệp

Mở các khoá tập huấn về nghiệp vụ bảo lãnh để phổ biến, cập nhật

những quy định nói về bảo lãnh, giúp cho cán bộ ngân hàng kịp thời nắm bắt

thông tin.

Nâng cao trình độ cho cán bộ trong việc thẩm định dự án, lập hợp đồng

đúng quy định, sử dụng có hiệu quả hệ thống máy móc trang thiết bị của chi

nhánh phục vụ nhanh nhất trong công việc. Với xu hướng phát triển kinh tế

hội nhập, hoạt động XNK ngày càng phát triển, hoạt động bảo lãnh cho doanh

nghiệp nước ngoài, phát hành L/C xuất, nhập khẩu ngày càng tăng thì nhu cầu

về cán bộ giỏi ngoại ngữ tăng cao, vì vậy cần phải nâng cao trình độ ngoại

ngữ cho đội ngũ cán bộ hiện có đồng thời tổ chức tuyển chọn cán bộ giỏi về

nghiệp vụ và ngoại ngữ.

Việc đào tạo cán bộ không chỉ thực hiện bằng hình thức cử đi học dài

hạn, mà có thể đào tạo tại chỗ vừa tiết kiệm được thời gian mà lại ít tốn kém,

người trước có thể tuyển cho người sau.

Đẩy mạnh công tác thi đua khen thưởng, biểu dương kịp thời những tập

thể, cá nhân có thành tích tốt. Đồng thời xử lý những cá nhân vi phạm làm

ảnh hưởng tới kết quả hoạt động và uy tín của ngân hàng.

3.2.3. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định.

Dự báo xu hướng quy mô bảo lãnh của ngân hàng tiếp tục gia tăng

trong các năm tới, có nhiều ngành nghề, kinh tế đa dạng và phức tạp nên trình

độ thẩm định dự án là một thách thcs lớn đối với ngân hàng. Trong khi đó

chưa được trang bị đầy đủ kiến thức và chưa có nhiều kinh nghiệm về bảo

lãnh nên nhìn chung lực lượng cán bộ về bảo lãnh vẫn chưa đủ năng lực thẩm

định các dự án

Để nâng cao chất lượng thẩm định thì đòi hỏi cần phải phát huy hoạt

động của tổ chức thẩm định tại ngân hàng. Người thẩm định dự án cần phải

biết kết hợp thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để so sánh đối chiếu, đảm

bảo tính chính xác về nguồn thông tin nhận được, sau đó xử lý các thông tin

đó để phân tích, đánh giá và quyết định đồng ý hay từ chối bảo lãnh.

70

Chuyên đề tốt nghiệp

Trong quá trình thẩm định, các điều kiện quan trọng về doanh nghiệp

mà cán bộ ngân hàng cần phải xem xét, kiểm tra và đánh giá đúng đó là:

- Tư cách pháp nhân

- Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh

- Khả năng quản lý điều hành của doanh nghiệp

- Khả năng về tài chính, tài sản thế chấp

- Hiệu quả phương án sản xuất kinh doanh

Từ đó, cán bộ thẩm định có thể đặt ra và lường trước được các yếu tố

rủi ro có thể xảy ra trong suốt thời gian bảo lãnh, kết hợp với phòng quản lý

rủi ro có những giải pháp kịp thời để hạn chế được tối đa thiệt hại cho các

bên. Bên cạnh đó thì nghiệp vụ bảo lãnh ngày càng mở rộng ra nhiều lĩnh vực

khác nhau vì vậy cán bộ ngân hàng cần phải thường xuyên phối hợp với các

cơ quan chuyên môn khác để nâng cao chất lượng, đảm bảo tính kinh tế cũng

như pháp lý của quá trình thẩm định

Đối với NHTM nói chung và Ngân hàng Công thương Cầu Giấy nói

riêng thì công tác thẩm định đôi khi gặp rất nhiều khó khăn như:

- Việc thẩm định tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, tài chính của

doanh nghiệp: thẩm định tính hiệu quả phương án sản xuất kinh doanh không

ít những doanh nghiệp có thủ thuật lập dự án, phương án vay vốn không lành

mạnh như lập dự án, phương án sản xuất kinh doanh, báo cáo tài chính và cân

đối kế toán không trung thực. Mà đây là khâu chủ chốt và quan trọng bậc nhất

đối với ngân hàng nhằm đạt được hiệu quả mong muốn cũng như phòng tránh

rủi ro. Do vậy cán bộ tín dụng phải thực sự có năng lực, có kinh nghiệm đánh

giá, xem xét tính khả thi của dự án trên cả 3 phương diện: kỹ thuật, tài chính,

kinh tế - xã hội để có thể đưa ra quyết định đúng đắn, phù hợp

Bên cạnh đó thì vấn đề thẩm định về tài sản thế chấp hiện nay vẫn còn

nhiều vướng mắc. Tại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy hiện nay, xu hướng

của khách hàng đến xin mở bảo lãnh đều muốn được bảo lãnh dưới hình thức

ký quỹ thấp nhất. Thay cho việc ký quỹ trong bảo lãnh, doanh nghiệp phải thế

71

Chuyên đề tốt nghiệp

chấp tài sản, vì vậy vấn đề đặt ra là cán bộ thẩm định phải có trình độ chuyên

môn cao trong việc đánh giá tài sản thế chấp, để có quyết định về tài sản thế

chấp.

72

Chuyên đề tốt nghiệp

3.2.4. Ứng dụng marketing vào hoạt động kinh doanh của ngân hàng.

Đối với một ngân hàng mới thành lập, nhỏ như Ngân hàng Công

thương Cầu Giấy thì việc ứng dụng marketing là đặc biệt quan trọng. Để ứng

dụng được thì chi nhánh cần phải thực hiện

* Thực hiện nghiên cứu thị trường

Nhân viên tín dụng cần phải thường xuyên nắm bắt những thông tin về

thị trường như: tập tính, thái độ, động cơ của khách hàng khi lựa chọn ngân

hàng, nhu cầu của nền kinh tế đối với nghiệp vụ bảo lãnh. Trên cơ sở đó có

những giải pháp để đáp ứng và phục vụ tốt nhất, có hiệu quả nhất nhu cầu của

khách hàng. Nằm trên địa bàn có tương đối nhiều các tổ chức tín dụng, áp lực

cạnh tranh tương đối cao. Vì vậy ngoài việc nghiên cứu về các nhu cầu của

khách hàng thì Ngân hàng Công thương Cầu Giấy còn cần phải nghiên cứu về

các đối thủ cạnh tranh của mình. Tức là nghiên cứu về sức cung của thị

trường - tình hình hoạt động bảo lãnh của các đối thủ cạnh tranh, vị thế của

ngân hàng trên thị trường so với các ngân hàng khác. Đồng thời ngân hàng

cũng cần phải nghiên cứu tất cả những nhân tố tác động đến thị trường ngân

hàng có thực hiện tốt việc nghiên cứu thị trường thì mới có thể đưa ra được

những chính sách phù hợp cho hoạt động kinh doanh nói chung của ngân

hàng và hoạt động bảo lãnh nói riêng

* Trên cơ sở của việc nghiên cứu thị trường thì ngân hàng cần phải có

chính sách marketing tác động đến thị trường

- Chính sách sản phẩm

Sản phẩm của ngân hàng là những dịch vụ mà ngân hàng cung cấp cho

khách hàng mà ở đây chúng ta nghiên cứu là nghiệp vụ bảo lãnh. Để có thể

phục vụ tốt cho nhu cầu thị trường thì ngân hàng cần phải đa dạng hoá các

loại hình bảo lãnh, hoàn thiện và đổi mới nghiệp vụ bảo lãnh cho phù hợp với

nhu cầu và xu thế thị trường. Cũng cùng là hoạt động bảo lãnh nhưng ở mỗi

một ngân hàng lại được nhìn nhận một cách khác nhau, sự khác nhau đó thể

hiện ở thái độ phục vụ, các dịch vụ đi kèm, uy tín của ngân hàng. Mặc dù tất

73

Chuyên đề tốt nghiệp

cả những thứ này không sinh lời trực tiếp nhưng nó tác động đến việc lựa

chọn của khách hàng ngân hàng phải tạo ra được những dịch vụ để khách

hàng cảm thấy thuận lợi và tin tưởng khi tiêu dùng sản phẩm của ngân hàng

mình

Để bắt kịp được xu thế phát triển của nền kinh tế thì bên cạnh việc thực

hiện những loại hình bảo lãnh truyền thống ngân hàng cần phải mở rộng một

số loại hình bảo lãnh mới. Ví dụ như: hiện nay thì Ngân hàng Công thương

Cầu Giấy chưa được uỷ quyền bảo lãnh vay vốn nước ngoài, mà nhu cầu về

bảo lãnh vay vốn nước ngoài sẽ ngày một tăng. Và trong thời gian tới khi mà

vốn tự có của ngân hàng tăng thêm thì sẽ có thể có những điều chỉnh để ngân

hàng được thực hiện loại bảo lãnh này, vì vậy ngân hàng cũng không thể

không quan tâm đến hoặc là những hình thức bảo lãnh mà ở Việt Nam hiện

nay chưa có như bảo lãnh thuế quan, bảo lãnh chứng khoán trong khi đó thị

trường chứng khoán ở Việt Nam đang ngày càng phát triển và để có thể chiếm

lĩnh được thị trường thì ngân hàng cần phải có sự nghiên cứu, tìm hiểu và dự

thảo trước về loại hình bảo lãnh này.

- Chính sách giá cả

Giá cả của hoạt động bảo lãnh chính là mức phí bảo lãnh. đến với mọi

ngân hàng thì mức phí này phải đảm bảo bù đắp chi phí và mức độ rủi ro cho

ngân hàng khi bảo lãnh, đồng thời thu hút được khách hàng. hiện nay có rất

nhiều NHTM cạnh tranh nhau thông qua phí bảo lãnh, bởi đối với khách hàng

trong hoạt động bảo lãnh thì phí là chi phí lớn nhất, Tuy nhiên ngân hàng

cũng cần phải có sự linh hoạt trong việc tính phí đối với từng đối tượng khách

hàng cụ thể:

Đối với những khách hàng truyền thống, quan hệ thường xuyên với

ngân hàng thì ngân hàng nên có mức phí ưu đãi để tạo mối quan hệ lâu dài.

đối với những khách hàng quan hệ giao dịch lần đầu cũng có thể có mức phí

ưu đãi để thu hút, lôi kéo khách hàng và để giảm thiểu rủi ro thì có thể yêu

cầu cao hơn về mức ký quỹ hoặc tài sản thế chấp…

74

Chuyên đề tốt nghiệp

Nhìn chung ngân hàng cần phải linh hoạt trong việc tính phí đối với

khách hàng, để làm sao vừa tạo được uy tín đối với khách, đồng thời vẫn thu

được lợi nhuận.

- Chính sách khách hàng.

Để đảm bảo hoạt động bảo lãnh có chất lượng thì ngân hàng cần phải

tiến hành rà sát, sàng lọc, phân loại doanh nghiệp để có hướng đầu tư, tập

trung khai thác các doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả, có tín nhiệm với ngân

hàng, đồng thời kiên quyết giảm dư nợ bảo lãnh đối với những doanh nghiệp

làm ăn thua lỗ, tài chính yếu kém, dự án không khả thi.

Mở rộng và thu hút thân các khách hàng mới, đáp ứng tốt nhất nhu cầu

bảo lãnh của thành phần kinh tế trên thị trường, công ty liên doanh, các doanh

nghiệp ngoài quốc doanh… nhưng phải có sự ràng buộc đồng thời phải duy

trì, củng cố quan hệ khách hàng truyền thống để

tạo nguồn thu ổn định và lâu dài cho hoạt động bảo lãnh.

Trong quan hệ với khách hàng thì ngân hàng cần thường xuyên có

những cuộc điều tra để có thông tin phản hồi từ phía khách hàng về chất

lượng bảo lãnh của ngân hàng mình đồng thời có thể hỗ trợ, tư vấn cho khách

hàng, cùng giải quyết những khó khăn vướng mắc để thoả mãn nhu cầu hiện

tại và khơi dậy khả năng và nhu cầu tiềm năng của khách hàng.

- Chính sách khuyếch trương.

Ngân hàng có thể khuyếch trương hoạt động bảo lãnh của ngân hàng

qua rất nhiều hình thức như hoạt động tuyên truyền, quảng cáo trên các

phương tiện thông tin đại chúng, thông qua những khách hàng tuyến thống…

3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, quản lý.

Hoạt động bảo lãnh là một hoạt động có rất nhiều rủi ro: như rủi ro

chứng từ giả, rủi ro về giá khách hàng không có khả năng thanh toán, rủi ro

lãi suất, rủi ro ngoại hối…. Hiện nay ở NHTM Cầu Giấy đã có bộ phận thông

tin phòng ngừa rủi ro và quản lý tín dụng phòng bảo lãnh riêng nhưng vẫn

chưa có bộ phận quản lý rủi ro chuyên biệt.

75

Chuyên đề tốt nghiệp

Vì vậy ngân hàng cần phải tổ chức kiểm tr a lại tất cả các món bảo lãnh

hiện hành, , hoàn chỉnh lại hồ sơ, đánh giá tiến độ thực hiện hợp đồng, quản

lý chặt chẽ quá trình thực hiện hợp đồng, nắm bắt được tình hình hoạt động

của doanh nghiệp. Đặc biệt là phải tiến hành quản lý chặt chẽ đống với những

món bảo lãnh mở L/C xuất, nhập khẩu - Để hạn chế tối đa những rủi ro dẫu

đến ngân hàng phải thanh toán thay cho doanh nghiệp trong khi doanh nợ của

doanh nghiệp ngày một nhiều và khả năng hoàn trả lại khó khăn.

Bên cạnh việc kiểm tra, kiểm soát khách hàng thì còn cần phải kiểm

tra, kiểm soát nội bộ về việc thực hiện đúng quy trình bảo lãnh và có trách

nhiệm rõ ràng đối với từng bộ phận và cá nhân.

3.2.6 Tăng vốn điều lệ của ngân hàng.

Với điều kiện bảo lãnh đối với một khách hàng không vượt quá 10%

vốn tự có trong khi đó các tổng công ty lớn của nhà nước như tổng công ty

chè, tổng công ty lương thực, các ngành dầu khí, điện lực…. có nhu cầu đầu

tư cho những công trình trọng điểm của nền kinh tế thì một mình ngân hàng

không thể đáp ứng nhu cầu bảo lãnh, do vậy phải mời các ngân hàng khác

cùng tham gia đồng bảo lãnh, nhưng tính phối hợp giữa các ngân hàng ở Việt

Nam không phải là đơn giản và thuận lợi. Mặt khác Ngân hàng Công thương

Cầu Giấy lại chỉ là một ngân hàng chi nhánh uy tín chưa thể cao so với các

NHTM lớn khác. Chính vì vậy, Ngân hàng cần phải tăng vốn điều lệ lên để có

thể dần một mình đứng ra bảo lãnh đối với những dự án lớn mà không cần

phải dùng đến hình thức đồng bảo lãnh. Đồng thời đó cũng tăng cường tiềm

lực tài chính cho bản thân Ngân hàng.

3.2.7. Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động bảo lãnh Ngân hàng.

Để nâng cao uy tín của Ngân hàng đối với khách hàng, đồng thời thoả

mãn một cách tốt nhất, nhanh nhất các nhu cầu của khách hàng thì Ngân hàng

không thể không trang bị thêm những thiết bị hiện đại để phục vụ cho hoạt

động kinh doanh của Ngân hàng. Các chi nhánh của hệ thống NHCT chặt chẽ

hơn, nhịp nhàng hơn, nâng cao hiệu quả hoạt động. Đặc biệt là trong thời đại

76

Chuyên đề tốt nghiệp

bùng nổ công nghệ thông tin như hiện nay thì nếu Ngân hàng bị lạc hậu so với

các Ngân hàng khác thì chi nhánh sẽ không thể đủ sức đẻ cạnh tranh được với

các Ngân hàng khác trên thị trường. Do đó trong thời gian tới NHCT Cầu

Giấy cần phải có sự đổi mới trang bị thêm hệ thống máy tính, thông tin liên

lạc để đảm bảo cho hoạt động bảo lãnh hiệu quả nhất.

Trên đây là một số giải pháp chính để hoàn thiện nghiệp vụ bảo lãnh tại

chi nhánh NHCT Cầu Giấy. Bên cạnh sự nỗ lực, cố gắng của bản thân Ngân

hàng, nếu được sự giúp đỡ của NHCT Việt Nam, NHNN, các cấp các ngành

có liên quan khác thì chắc chắn chi nhánh sẽ thực hiện được thành công kế

hoạch của mình trong hoạt động bảo lãnh

3.3. KIẾN NGHỊ.

3.3.1. Kiến nghị đối với Ngân hàng công thương Việt Nam.

Ngân hàng công thương Cầu giấy là một chi nhánh cấp I trực thuộc

NHCTVN, chịu sự chỉ đạo và tuân theo những quy định chi tiết do NHCT ban

hành, hướng dẫn, sự phát triển của NHCT Cầu Giấy cũng đồng góp một phần

vào sự phát triển của toàn hệ thống NHCT. Chính vì vậy với mục tiêu phấn

đấu hoàn thiện nghiệp vụ bảo lãnh tại chi nhánh đề nghị NHCT VN nên xem

xét và nghiên cứu một số những vấn đề sau:

- Theo công văn số 679/cv - NHCT 5 (12/3/2001) của tổng giám đốc

NHCT VN nêu sẽ không uỷ quyền cho chi nhánh NHCT Cầu Giấy thực hiện

nghiệp vụ bảo lãnh vay vốn nước ngoài. Tuy nhiên trong xu thế hội nhập như

hiện nay thì điều này là bất hợp lý ; mỗi một chi nhánh đều có thể thực hiện

loại hình bảo lãnh này ở một mức độ nhất định. Vì vậy NHCT VN có thể xem

xét vấn đề này để cho phép các chi nhánh NHCT thực hiện bảo lãnh vay vốn

nước ngoài ở một mức uỷ quyền nhất định tuỳ thuộc vào khả năng tài chính

của mỗi chi nhánh góp phần đa dạng hoá hình thức bảo lãnh và tăng thu nhập

cho chi nhánh.

- NHCT VN cũng nên sửa đổi Điều 8 trong quyết định 632/NHCT -TP

trong đó có quy định không nhận bảo lãnh cho khách hàng chưa có quan hệ

77

Chuyên đề tốt nghiệp

giao dịch với hệ thống NHCT VN, Điều này sẽ khiến cho chi nhánh của

NHCT mất đi khách hàng mới trong bảo lãnh. Bảo lãnh chỉ bó hẹp trong

những khách hàng truyền thống. Mà một trong những giải pháp để hoàn thiện

và phát triển nghiệp vụ bảo lãnh là tìm kiếm và thu hút các khách hàng mới

hơn nữa bảo lãnh cũng như cho vay đều là một nghiệp vụ của tín dụng Ngân

hàng, quá trình thẩm định phân tích khách hàng cũng giống như cho vay, thì

tại sao bảo lãnh lại không thể tìm kiếm khách hàng mới?

NHCTVN cần những biện pháp để tạo sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa

các chi nhánh NHCT để hỗ trợ nhau trong hoạt động đồng bảo lãnh và các

hoạt động kinh doanh khác cùng phát triển.

- NHCT VN có thể thường xuyên tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ tín

dụng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phổ biến, hướng dẫn những

quy định, đồng thời tạo điều kiện cho các chi nhánh có điều kiện trao đổi, học

hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.

3.3.2. Đối với NHNN Việt Nam.

- NHNN cần phải ban hành hoặc bổ sung các quy định cụ thể về bảo

lãnh như: nội dung, các hình thức xử phạt, thủ tục thực hiện vấn đề tài sản thế

chấp , phát mại tài sản… nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp

vào các NHCT trong hoạt động bảo lãnh cũng như các doanh nghiệp nước

ngoài yên tâm đầu tư vào Việt Nam. Các đơn vị trong nước hiểu rõ và thực

hiện đúng các cam kết trong bảo lãnh. Các quy định này phải rõ ràng để tránh

sự sai lệch giữa quy định và thực hiện.

- Về mức phí bảo lãnh NHNN cần xem xét và điều chỉnh cho phù hợp

đối với từng thời kỳ kinh tế để làm sao đảm bảo bù đắp cho chi phí tối thiểu

và mức rủi ro, không nên cố định một mức phí trong một thời gian dài đặc

biệt là trong điều kiện nền kinh tề đầy biến động như hiện nay.

- Trong điều kiện thương mại và tín dụng ngày càng phát triển như hiện

nay thì ngoài những hình thức bảo lãnh truyền thống, NHNN cần phải ảo lãnh

và bổ sung, hướng dẫn cụ thể về những loại bảo lãnh mới như: bảo lãnh thuế

78

Chuyên đề tốt nghiệp

quan, bảo lãnh hối phiếu, đặc biệt là bảo lãnh phát hành chứng khoán. Vì như

hiện nay thị trường chứng khoán đang được hình thành và phát triển thì việc

chuẩn bị các hàng hoá lưu thông trên thị trường đó là cần thiết.

- NHNN cần phải tổ chức thường xuyên những buổi tập huấn nghiệp

vụ, để giữa các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước có dịp gặp gỡ để trao đổi

kinh nghiệm. Đồng thời NHNN cũng cần phải nghiên cứu và trả lời một cách

chính xác, đầy đủ, kịp thời các vướng mắc, kiến nghị của NHTM.

3.3.3 Đối với chính phủ(bộ tài chính)

* Về môi trường pháp lý.

- vì nghiệp vụ bảo lãnh liên quan rất nhiều đến vấn đề tài sản thế chấp,

đai đai mà đây là vấn đề còn nhiều phức tạp. Chính phủ cần ban hành luật sở

hữu tài sản, các văn bản dưới luật liên quan đến sở hữu tài sản: cấp chứng thư

sở hữu; chuyển nhượng, xác nhận thế chấp…….

- Chính phủ cần phải có quy định chặt chẽ hơn đối với hoạt động kinh

doanh của các doanh nghiệp, đối với thành lập doanh nghiệp, doanh nghiệp

hoạt động trái pháp luật, doanh nghiệp ma, doanh nghiệp bị mất tích, doanh

nghiệp không có địa chỉ… gây rủi ro trong nghiệp vụ bảo lãnh của NHTM.

- Tiếp tục bổ sung và hoàn thiện khuôn khổ pháp luật về.

+ Thị trường vốn, thị trường mua sắm cấc giấy tờ có giá, thị trường

chứng khoán.

+ Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

- Chính phủ và các bộ ngành cần thực hiện nghiêm chỉnh quy chế đấu

thầu theo thông lệ quốc tế đảm bảo chắc chắn những công trình được gọi thầu

đã có vốn đầu tư nhằm ngăn ngừa rủi ro về phí Ngân hàng sách hiệu vốn hay

chậm thanh toán.

3.3.4. Với khách hàng.

Với tư cách là một chủ thể tham gia vào quan hệ bảo lãnh, mỗi một

doanh nghiệp cần phải có kiến thức kinh tế cao, có đủ tiềm lực về tài chính để

có thể tận dụng tới đa tác dụng của bảo lãnh Ngân hàng, nhằm mở rộng và

79

Chuyên đề tốt nghiệp

phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Để thực hiện điều này các

doanh nghiệp cần phải có một số cải tiến sau:

- Các doanh nghiệp cần phải nâng cao hơn trình độ nghiệp vụ của cán

bộ trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh để nâng cao hiệu quả hoạt động, đánh

giá dự án, lập dự án cho hiệu quả, đánh giá kết quả kinh doanh của doanh

nghiệp một cách chính xác.

- Nghiêm túc đánh giá đúng tài sản thế chấp, tránh tình trạng tự ý nâng

giá tài sản lên để rút và chiếm dụng vốn của Ngân hàng. Sử dụng vốn vay

Ngân hàng đúng cam kết trong hợp đồng, có hiệu quả, tránh gây thất thất

thoát khiến cho việc trả nợ Ngân hàng khó khăn

- Nâng cao trình độ cán bộ trong việc lập dự án đầu tư.

- Nghiêm túc thực hiện đúng các cam kết với Ngân hàng trong hợp

đồng bảo lãnh, tôn trọng quyền lợi của Ngân hàng và đảm bảo lợi ích cho

chính doanh nghiệp.

80

Chuyên đề tốt nghiệp

KẾT LUẬN

Sau một thời gian nghiên cứu nghiên cứu và tìm hiểu về hoạt động bảo

lãnh tại Ngân hàng Công thương chi nhánh khu vực Cầu Giấy, tôi đã nhận

thức được vai trò của hoạt động bảo lãnh và tầm quan trọng của việc hoàn

thiện nghiệp vụ bảo lãnh đỗi với nền kinh tế nước ta hiện nay.

Hướng tới những giải pháp nhằm hoàn thiện nghiệp vụ bảo lãnh tại

NHCT Cầu Giấy theo hướng đảm bảo phục vụ tốt nhất nhu cầu của các doanh

nghiệp trong nền kinh tế, cũng như đảm bảo cho Ngân hàng vừa tránh được

rủi ro vừa đạt được yêu cầu về lợi nhuận, tăng cường tính cạnh tranh cũng

như củng cố uy tín của Ngân hàng trên thị trường là mục tiêu thường xuyên

suốt của chuyên đề. Trên cơ sở mục tiêu này, cùng vời việc phân tích tình

hình thực tế hoạt động bảo lãnh tại NHCT Cầu Giấy em đã nghiên cứu, tìm

hiểu những vấn đề cơ bản về nghiệp vụ bảo lãnh; những thành công, hạn chế;

các nguyên nhân khách quan và chủ quan ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp tới

hoạt động bảo lãnh, chuyên đề xin góp một phần nhỏ bé vào việc tìm ra một

số giải pháp và kiến nghị cho việc hoàn thiện nghiệp vụ bảo lãnh tại NHCT

Cầu Giấy nói riêng và các NHTM VN nói chung.

Nếu các giải pháp đó được thực hiện đầy đủ, đồng bộ chắc chắn chất

lượng hoạt động bảo lãnh sẽ được nâng cao hơn, mang lại nhiều lợi nhuận và

uy tín hơn cho Ngân hàng.

81

Chuyên đề tốt nghiệp

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU.......................................................................................................................1

CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BẢO LÃNH NGÂN HÀNG..................3

1.1. Khái niệm:............................................................................................. 3

1.1.1 Chức năng bảo lãnh ngân hàng:....................................................... 5

1.1.1.1 Bảo lãnh được dùng như công cụ bảo đảm :............................. 5

1.1.1.2. Bảo lãnh được dùng như là công cụ tài trợ:............................. 6

1.1.1.3 Bảo lãnh được dùng như công cụ đôn đốc hoàn thành hợp

đồng:...................................................................................................... 7

1.1.2.4 Bảo lãnh có chức năng là công cụ đánh giá:............................. 8

1.1.2. Vai trò của bảo lãnh ngân hàng: ..................................................... 8

1.1.2.1 Đối với doanh nghiệp:............................................................... 8

1.1.2.2 Đối với Ngân hàng:................................................................... 9

1.1.2.3 Đối với nền kinh tế:................................................................. 10

1.2. Các hình thức bảo lãnh ngân hàng: ................................................. 11

1.2.1 Phân loại theo phương thức phát hành:.......................................... 11

1.2.2 Phân loại theo hình thức sử dụng:.................................................. 18

1.2.3. Phân loại theo mục đích sử dụng: ................................................. 18

1.2.4. Các loại bảo lãnh khác: ................................................................. 22

1.3 Quy định về bảo lãnh của ngân hàng:............................................... 23

1.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến bảo lãnh ngân hàng. ........................... 31

1.4.1. Các nhân tố chủ quan. ................................................................... 32

1.4.2 Các yếu tố từ khách hàng . ............................................................. 33

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG BẢO LÃNH TẠI NGÂN HÀNG CÔNG

THƯƠNG CẦU GIẤY. .....................................................................................................35

2.1 Vài nét về tình hình hoạt động của ngân hàng công thương cầu

giấy.............................................................................................................. 35

2.1.1 Khái quát về quá trình hoạt động .................................................. 35

2.1.2 Phạm vi hoạt động và đối tượng khách hàng ................................ 36

82

Chuyên đề tốt nghiệp

2.1.3. Phạm vi hoạt động và đối tượng kế hoạch.................................... 36

2.1.4. Tình hình hoạt động của Ngân hàng ............................................. 37

2.1.4.1. Công tác huy động vốn .......................................................... 37

2.1.2.2. Công tác sử dụng vốn............................................................. 38

2.2. Thực trạng nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân hàng Công thương Cầu

Giấy............................................................................................................. 42

2.2.1. Quy trình và các qui định chung về nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân

hàng Công thương Cầu Giấy................................................................... 42

2.2.1.1. Các quy định chung về nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân hàng

Công thương Cầu Giấy. ...................................................................... 42

2.2.1.2. Qui trình thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân hàng Công

thương Cầu Giấy ................................................................................. 45

2.2.2. Tình hình bảo lãnh tại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy .......... 49

2.2.2.1. Đối với bảo lãnh trong nước .................................................. 51

2.2.2.2. Đối với bảo lãnh mở L/C trả ngay ......................................... 55

2.3. Đánh giá thực trạng hoạt động bảo lãnh tại Ngân hàng Công

thương Cầu Giấy. ...................................................................................... 58

2.3.1. Thành công.................................................................................... 58

2.3.1.1. Những kết quả đạt được. ........................................................ 58

2.3.1.2. Nguyên nhân .......................................................................... 60

2.3.2. Hạn chế.......................................................................................... 62

2.3.2.1. Những vấn đề còn tồn tại ....................................................... 62

2.3.2.2. Nguyên nhân .......................................................................... 64

CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN NGHIỆP VỤ BẢO

LÃNH TẠI NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG CẦU GIẤY...........................................68

3.1. Định hướng phát triển nghiệp vụ bảo lãnh. .................................... 68

3.2. Một số biện pháp nhằm hoàn thiện nghiệp vụ bảo lãnh ở Ngân

hàng Công thương Cầu Giấy ................................................................... 69

83

Chuyên đề tốt nghiệp

3.2.1. Xây dựng kế hoạch phát triển nghiệp vụ bảo lãnh thích hợp trong

từng thời kỳ. ............................................................................................ 69

3.2.2. Đẩy mạnh công tác tổ chức đào tạo cán bộ. ................................. 69

3.2.3. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định...................................... 70

3.2.4. Ứng dụng marketing vào hoạt động kinh doanh của ngân hàng. . 73

3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, quản lý. ...................... 75

3.2.6 Tăng vốn điều lệ của ngân hàng. ................................................... 76

3.2.7. Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động bảo lãnh Ngân hàng.

................................................................................................................. 76

3.3. Kiến nghị. ............................................................................................ 77

3.3.1. Kiến nghị đối với Ngân hàng công thương Việt Nam.................. 77

3.3.2. Đối với NHNN Việt Nam. ............................................................ 78

3.3.3 Đối với chính phủ(bộ tài chính) ..................................................... 79

3.3.4. Với khách hàng. ............................................................................ 79

KẾT LUẬN.........................................................................................................................81

MỤC LỤC ..........................................................................................................................82

84

Chuyên đề tốt nghiệp

DANH MỤC BẢNG BIỂU

BẢNG 1: BẢNG QUI MÔ BẢO LÃNH TẠI NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG CẦU

GIẤY ...................................................................................................................................49

BẢNG 2: BẢNG CƠ CẤU BẢO LÃNH ..........................................................................50

BẢNG 3: THỂ HIỆN QUA BẢNG SỐ LIỆU SAU: ........... Error! Bookmark not defined.

BẢNG 4: THEO MỤC ĐÍCH BẢO LÃNH.....................................................................53

BẢNG 5: THEO THỜI HẠN CỦA BẢO HÀNH ...........................................................54

BẢNG 6: TA SẼ CÓ: BẢNG KẾT CẤU BẢO LÃNH THEO ĐỐI TƯỢNG BẢO

LÃNH..................................................................................................................................57

85