LUẬN VĂN:
Một số giải pháp nhằm nâng cao Hiệu quả
sử dụng Vốn cố định tại Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam
lời nói đầu
Khi tiến hành hoạt động kinh doanh, các Doanh nghiệp phải tự trang bị cho mình
một hệ thống cơ sở vật chất tương ứng với ngành nghề kinh doanh đã lựa chọn. Điều
này đòi hỏi các Doanh nghiệp phải có một số tiền ứng trước để mua sắm. Lượng tiền
ứng trước đó gọi là vốn kinh doanh trong đó chiếm chủ yếu là vốn cố định.
Nhất là trong sự cạnh tranh gay gắt của cơ chế thị trường hiện nay, các Doanh
nghiệp muốn tồn tại và phát triển được thì bằng mọi cách phải sử dụng đồng vốn có
hiệu quả. Do vậy đòi hỏi các nhà quản lý Doanh nghiệp phải tìm ra các phương sách
nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nói chung và hiệu quả sử dụng vốn cố định nói
riêng.
Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam (tên viết tắt là VNCC) là một đơn
vị có quy mô và lượng vốn cố định tương đối lớn. Hiện nay tài sản cố định của Công ty
đã và đang được đổi mới. Do vậy việc Quản lý sử dụng chặt chẽ và có hiệu quả vốn cố
định của Công ty là một trong những yêu cầu lớn nhằm tăng năng suất lao động thu
được lợi nhuận cao đảm bảo trang trải cho mọi chi phí và có lãi.
Xuất phát từ lý do trên và với mong muốn trở thành nhà quản lý trong tương lai;
trong thời gian thực tập tại Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam, em đã chọn
đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao Hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại Công ty
Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam” cho luận văn tốt nghiệp của mình.
Kết cấu của chuyên đề gồm những phần chính sau:
Phần I: Vốn cố định và Hiệu quả sử dụng vốn cố định của Doanh nghiệp.
Phần II: Thực trạng sử dụng vốn cố định của Công ty Tư vấn Xây dựng Dân
dụng Việt Nam.
Phần III: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định tại Công ty Tư
vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam
Phần I
Vốn cố định và hiệu quả sử dụng vốn cố định
của Doanh nghiệp
I-/ Tầm quan trọng của vốn cố định đối với Doanh nghiệp.
1-/ Khái niệm, đặc điểm và nguồn hình thành vốn cố định trong Doanh
nghiệp
1.1. Khái niệm vốn cố định.
Theo quy định hiện hành của Việt Nam thì “Vốn cố định là biểu hiện bằng tiền của
tài sản cố định, hay vốn cố định là toàn bộ giá trị bỏ ra đề đầu tư vào tài sản cố định
nhằm phục vụ hoạt động kinh doanh”.
Trong nền kinh tế hàng hoá - tiền tệ để mua sắm, xây dựng tài sản cố định, một
trong những yếu tố của quá trình kinh doanh đòi hỏi các Doanh nghiệp phải có một số
tiền ứng trước. Vốn tiền tệ được ứng trước để mua sắm tài sản cố định hữu hình và tài
sản cố định vô hình được gọi là vốn cố định. Do vậy, đặc điểm vận động của tài sản cố
định sẽ quyết định sự vận động tuần hoàn của vốn cố định.
Tài sản cố định là những tư liệu lao động chủ yếu. Chúng tham gia trực tiếp hoặc
gián tiếp vào nhiều chu kỳ của quá trình sản xuất kinh doanh của Doanh nghiệp. Tài sản
cố định không thay đổi hình thái vật chất ban đầu trong suốt thời gian sử dụng, cho đến
lúc hư hỏng hoàn toàn. Trong quá trình sử dụng, tài sản cố định hao mòn dần, phần giá
trị hao mòn sẽ chuyển dần vào giá trị mới tạo ra của sản phẩm và được bù đắp lại bằng
tiền khi sản phẩm được tiêu thụ. Tài sản cố định cũng là một loại hàng hoá có giá trị sử
dụng và giá trị. Nó là sản phẩm của lao động và được mua bán, trao đổi trên thị trường
sản xuất.
Giữa tài sản cố định và vốn cố định có mối quan hệ mật thiết với nhau.
Tài sản cố định là hình thái biểu hiện vật chất của vốn cố định. Do vậy, vốn cố
định của Doanh nghiệp có đặc điểm tương tự như tài sản cố định. Như thế sau nhiều chu
kỳ sản xuất kinh doanh phần vốn cố định giảm dần và phần vốn đã luân chuyển tăng lên.
Kết thúc quá trình này, số tiền khấu hao đã thu hồi đủ để tái tạo một tài sản mới. Lúc
này tài sản cố định cũng hư hỏng hoàn toàn cùng với vốn cố định đã kết thúc một vòng
tuần hoàn luân chuyển. Do đó, có thể nói vốn cố định là biểu hiện số tiền ứng trước về
những tài sản cố định mà chúng có đặc điểm chuyển dần từng phần trong chu kỳ sản
xuất và kết thúc một vòng tuần hoàn khi tài sản cố định hết thời hạn sử dụng.
1.2. Phân loại tài sản cố định:
Việc quản lý vốn cố định là công việc phức tạp và khó khăn, nhất là ở các Doanh
nghiệp có tỷ trọng vốn cố định lớn, có phương tiện kỹ thuật tiên tiến. Trong thực tế tài
sản cố định sắp xếp phân loại theo những tiêu thức khác nhau nhằm phục vụ công tác
quản lý, bảo dưỡng tài sản, đánh giá hiệu quả sử dụng từng loại, từng nhóm tài sản.
1.2.1 Phân loại theo hình thái biểu hiện gồm:
1.2.1.(1) Tài sản cố định hữu hình:
Khái niệm: Tài sản cố định hữu hình là những tư liệu lao động chủ yếu có
tính chất vật chất (từng đơn vị tài sản có kết cấu độc lập hoặc là một hệ thống gồm
nhiều bộ phận từng tài sản liên kết với nhau để thực hiện một hay một số chức năng
nhất định), có giá trị lớn và thời gian sử dụng lâu dài, tham gia vào nhiều chu kỳ kinh
doanh nhưng vẫn giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu như nhà cửa, vật kiến trúc, máy
móc, thiết bị....
Tiêu chuẩn nhận biết tài sản cố định hữu hình.
Là mọi tư liệu lao động, là từng tài sản hữu hình có kết cấu độc lập, hoặc là một hệ
thống gồm nhiều bộ phận tài sản riêng lẻ liên kết với nhau để cùng thực hiện một hay
một số chức năng nhất định mà nếu thiếu bất kỳ một bộ phận nào trong đó thì cả hệ
thống không thể hoạt động được, nếu thoả mãn đồng thời cả hai tiêu chuẩn dưới đây thì
được coi là một tài sản cố định:
1- Có thời gian sử dụng từ 1 năm trở lên.
2- Có giá trị từ 5.000.000 đồng trở lên.
Trường hợp một hệ thống gồm nhiều bộ phận tài sản riêng lẻ liên kết với nhau,
trong đó mỗi bộ phận cấu thành có thời gian sử dụng khác nhau và nếu thiếu một bộ
phận nào đó mà cả hệ thống vẫn thực hiện chức năng hoạt động chính của nó mà do yêu
cầu quản lý, sử dụng tài sản cố định đòi hỏi phải quản lý riêng từng bộ phận tài sản thì
mỗi bộ phận tài sản đó được coi là một tài sản cố định hữu hình độc lập.
Các loại tài sản cố định hữu hình:
1, Nhà cửa, vật kiến trúc: là tài sản cố định của Doanh nghiệp được hình thành
sau quá trình thi công xây dựng như trụ sở làm việc, nhà kho, hàng rào, tháp nước, sân
bãi, các công trình trang trí cho nhà cửa, đường xá, cầu cống, đường sắt, cầu tàu, cầu
cảng....
2, Máy móc, thiết bị: là toàn bộ các loại máy móc, thiết bị dùng trong hoạt động
kinh doanh của Doanh nghiệp như máy móc chuyên dùng, thiết bị công tác, dây chuyền
công nghệ, những máy móc đơn lẻ.
3, Phương tiện vận tải, thiết bị truyền dẫn: là các loại phương tiện vận tải gồm
phương tiện vận tải đường sắt, đường thuỷ, đường bộ, đường không, đường ống và các
phương tiện, thiết bị truyền dẫn như hệ thống thông tin, hệ thống điện, đường ống nước,
băng tải...
4, Thiết bị, dụng cụ quản lý: là những thiết bị, dụng cụ dùng trong công tác
quản lý hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp như máy vi tính phục vụ quản lý, thiết
bị điện tử, thiết bị dụng cụ đo lường, kiểm tra chất lượng, máy hút ẩm, hút bụi, chống
mối mọt.
5, Vườn cây lâu năm, súc vật làm việc và hoặc cho sản phẩm: là các vườn cây
lâu năm như vườn cà phê, vườn chè, vườn cao su, vườn cây ăn quả, thảm cỏ, thảm cây
xanh... súc vật làm việc và hoặc cho sản phẩm như đàn voi, đàn ngựa, trâu bò...
6, Các loại tài sản cố định khác: là toàn bộ các tài sản cố định khác chưa liệt kê
vào 5 loại trên như tranh ảnh, tác phẩm nghệ thuật...
Đánh giá tài sản cố định theo nguyên giá:
Là toàn bộ các chi phí thực tế đã chi ra để có tài sản cố định hữu hình cho tới khi
đưa tài sản cố định đi vào hoạt động bình thường như giá mua thực tế của tài sản cố
định các chi phí vận chuyển bốc dỡ, chi phí lắp đặt, chạy thử, lãi tiền vay đầu tư cho tài
sản cố định khi chưa bàn giao và đưa tài sản cố định vào sử dụng; thuế và lệ phí trước
bạ (nếu có)...
Đối với tài sản cố định loại đầu tư xây dựng thì nguyên giá là giá thực tế của công
trình xây dựng (cả tự làm và thuê ngoài) theo quy định tại điều lệ quản lý đầu tư và xây
dựng hiện hành, các chi phí khác có liên quan và lệ phí trước bạ (nếu có). Đối với tài
sản cố định là súc vật làm việc và hoặc cho sản phẩm, vườn cây lâu năm thì nguyên giá
là toàn bộ các chi phí thực tế, hợp lý, hợp lệ đã chi ra cho con súc vật, mảnh vườn cây
từ lúc hình thành cho tới khi đưa vào khai thác, sử dụng theo quy định tại điều lệ quản
lý đầu tư và xây dựng hiện hành, các chi phí khác có liên quan và lệ phí trước bạ (nếu
có).
Đối với tài sản cố định loại được cấp, được điều chuyển đến... thì nguyên giá tài
sản cố định loại được cấp, điều chuyển đến bao gồm: giá trị còn lại trên sổ kết toán của
tài sản cố định ở đơn vị cấp, đơn vị điều chuyển... hoặc giá trị theo đánh giá thực tế của
hội đồng giao nhận, các chi phí tân trang; chi phí sửa chữa, chi phí vận chuyển bốc dỡ,
lắp đặt, chạy thử, lệ phí trước bạ (nếu có)... mà bên nhận tài sản phải chi ra trước khi
đưa tài sản cố định vào sử dụng.
Riêng nguyên giá tài sản cố định điều chuyển giữa các đơn vị thành viên hạch toán
phụ thuộc trong Doanh nghiệp là nguyên giá phản ánh ở đơn vị bị điều chuyển phù hợp
với bộ hồ sơ của tài sản cố định đó. Đơn vị nhận tài sản cố định căn cứ vào nguyên giá,
số khấu hao luỹ kế, giá trị còn lại trên sổ kế toán và bộ hồ sơ của tài sản cố định đó để
xác định các chỉ tiêu nguyên giá, số khấu hao luỹ kế, giá trị còn lại trên sổ kế toán của
tài sản cố định và phản ánh vào số kế toán. Các chi phí có liên quan đến việc điều
chuyển tài khoản giữa các đơn vị thành viên hạch toán phụ thuộc không hạch toán tăng
nguyên giá tài sản cố định mà hạch toán vào chi phí kinh doanh trong kỳ.
Đối với tài sản cố định loại được cho, được biếu, được tặng, nhận góp vốn liên
doanh, nhận lại vốn góp do phát hiện thừa thì nguyên giá bao gồm: giá trị theo đánh giá
thực tế của Hội đồng giao nhận; các chi phí tân trang, sửa chữa tài sản cố định; các chi
phí vận chuyển, bốc dỡ, lắp đặt, chạy thử, lệ phí trước bạ (nếu có)... mà bên nhận phải
chi ra trước khi đưa tài sản cố định vào sử dụng.
1.2.1(2) Tài sản cố định vô hình.
Khái niệm: Tài sản cố định vô hình là những tài sản cố định không có hình
thái vật chất, thể hiện một lượng giá trị đã được đầu tư có liên quan trực tiếp đến nhiều
chu kỳ kinh doanh của Doanh nghiệp như chi phí thành lập Doanh nghiệp, chi phí về đất
sử dụng, chi phí về bằng phát minh, sáng chế, bản quyền tác giả, mua bản quyền tác giả,
nhận chuyển giao công nghệ...
Tiêu chuẩn nhận biết tài sản cố định vô hình.
Mọi khoản chi phí thực tế mà Doanh nghiệp đã chi ra có liên quan đến hoạt động
kinh doanh của Doanh nghiệp nếu thoả mãn đồng thời 2 điều kiện sau:
1- Có thời gian sử dụng từ 1 năm trở lên
2- Có giá trị từ 5000.000 đồng trở lên, thì được coi là tài sản cố định và nếu
không hình thành tài sản cố định hữu hình thì được coi là tài sản cố định vô hình.
Nếu khoản chi phí này không đồng thời thoả mãn cả 2 tiêu chuẩn nêu trên thì được
hạch toán thẳng hoặc được phân bổ dần vào chi phí kinh doanh của Doanh nghiệp.
Các loại tài sản cố định vô hình và nguyên giá của chúng:
1, Chi phí về đất sử dụng: là toàn bộ các chi phí thực tế đã chi ra có liên quan
trực tiếp đến đất sử dụng bao gồm: tiền chi ra để có quyền sử dụng đất (gồm cả tiền thuê
đất hay tiền sử dụng đất trả 1 lần (nếu có); chi phí cho đền bù giải phóng mặt bằng; san
lấp mặt bằng (nếu có); lệ phí trước bạ (nếu có)... nhưng không bao gồm các chi phí chi
ra để xây dựng các công trình trên đất).
Trường hợp Doanh nghiệp trả tiền thuê đất hàng năm hoặc định kỳ nhiều năm thì
các chi phí này được phân bổ dần vào chi phí kinh doanh trong (các) kỳ, không hạch
toán vào nguyên giá tài sản cố định.
2, Chi phí thành lập Doanh nghiệp
Là các chi phí thực tế hợp lý, hợp lệ và cần thiết đã được những người tham gia
thành lập Doanh nghiệp chi ra có liên quan trực tiếp tới việc chuẩn bị khai sinh ra
Doanh nghiệp bao gồm các chi phí cho công tác nghiên cứu, thăm dò... lập dự án đầu tư
thành lập Doanh nghiệp; chi phí thẩm định dự án, họp thành lập... nếu các chi phí này
được những người tham gia thành lập Doanh nghiệp xem xét, đồng ý coi như một phần
vốn góp của mỗi người và được ghi trong vốn điều lệ của Doanh nghiệp.
3, Chi phí nghiên cứu phát triển.
Là toàn bộ các chi phí thực tế Doanh nghiệp đã chi ra để thực hiện các công việc
nghiên cứu, thăm dò, xây dựng các kế hoạch đầu tư dài hạn... nhằm đem lại lợi ích lâu
dài cho Doanh nghiệp.
4, Chi phí về bằng phát minh, bằng sáng chế, bản quyền tác giả, mua bản
quyền tác giả, nhận chuyển giao công nghệ... là toàn bộ các chi phí thực tế Doanh
nghiệp chi ra cho các công trình nghiên cứu (bao gồm cả chi phí cho sản xuất thử
nghiệm, chi cho công tác kiểm nghiệm, nghiệm thu của Nhà nước) được Nhà nước cấp
bằng phát minh, bằng sáng chế, bản quyền tác giả, bản quyền nhãn hiệu, chi cho việc
nhận chuyển giao công nghệ từ các tổ chức và các cá nhân... mà các chi phí này có tác
dụng phục vụ trực tiếp hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp.
5, Chi phí về lợi thế kinh doanh.
Là khoản chi cho phần chênh lệch Doanh nghiệp phải trả thêm (Chênh lệch phải
trả thêm = Giá mua - Giá trị của các tài sản theo đánh giá thực tế). Ngoài giá trị của các
tài sản theo đánh giá thực tế (tài sản cố định, tài sản lưu động), khi Doanh nghiệp đi
mua, nhận sáp nhập, hợp nhất một Doanh nghiệp khác. Lợi thế này được hình thành bởi
ưu thế về vị trí kinh doanh, về danh tiếng và uy tín với bạn hàng, về trình độ tay nghề
của đội ngũ người lao động, về tài điều hành và tổ chức của Ban quản lý Doanh nghiệp
đó...
Trong thực tế phần vốn đầu tư cho tài sản cố định vô hình trong tổng số đầu tư của
Doanh nghiệp nhiều hay ít còn tuỳ thuộc vào đặc điểm ngành nghề kinh doanh của
Doanh nghiệp. Nhưng việc đánh giá các tài sản bất động vô hình cũng rất phức tạp. Tài
sản cố định hữu hình có thể tham khảo giá cả trên thị trường của chúng một cách tương
đối khách quan, trong khi đó đối với tài sản cố định vô hình thường khó khăn hơn và
mang nhiều tính chủ quan. Số lượng các tài sản cố định vô hình không khấu hao cũng
rất lớn.
Như vậy cách phân loại này có thể cho ta thấy một cách tổng quát các hình thái
của tài sản cố định, từ đó có những bp, phương thức quản lý thích hợp.
1.2.2. Phân loại tài sản cố định theo tình hình sử dụng gồm:
1.2.2 (1) Tài sản cố định đang sử dụng
Đây là những tài sản đang trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào quá trình sản xuất
kinh doanh tạo ra sản phẩm. Trong Doanh nghiệp, tỷ trọng tài sản cố định đã đưa vào sử
dụng so với toàn bộ tài sản cố định hiện có càng lớn thì hiệu quả sử dụng tài sản cố định
càng cao.
1.2.2 (2) Tài sản cố định chưa sử dụng.
Đây là những tài sản Doanh nghiệp do những nguyên nhân chủ quan, khách quan
chưa thể đưa vào sử dụng như: tài sản dự trữ, tài sản mua sắm, xây dựng thiết kế chưa
đồng bộ, tài sản trong giai đoạn lắp ráp, chạy thử...
1.2.2 (3) Tài sản cố định không cần dùng chờ thanh toán
Đây là những tài sản đã hư hỏng, không sử dụng được hoặc còn sử dụng được
nhưng lạc hậu về mặt kỹ thuật, đang chờ đợi để giải quyết. Như vậy có thể thấy rằng
cách phân loại này giúp người quản lý tổng quát tình hình và tiềm năng sử dụng tài sản,
thực trạng về tài sản cố định trong Doanh nghiệp.
1.2.3. Phân loại tài sản cố định theo tính chất, công dụng kinh tế.
1.2.3 (1) Tài sản cố định dùng cho mục đích kinh doanh: là những tài sản cố định
do Doanh nghiệp sử dụng nhằm phục vụ cho hoạt động kinh doanh của mình.
1.2.3 (2) Tài sản cố định dùng cho mục đích phúc lợi, sự nghiệp an ninh quốc
phòng: là những tài sản cố định do Doanh nghiệp quản lý sử dụng cho các mục đích
phúc lợi, sự nghiệp, an ninh, quốc phòng trong Doanh nghiệp.
1.2.3 (3) Tài sản cố định bảo quản hộ, gửi hộ, cất giữ hộ Nhà nước: là những tài
sản cố định Doanh nghiệp bảo quản, giữ hộ cho các đơn vị khác hoặc cất giữ hộ Nhà
nước theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Nói chung tuỳ theo yêu cầu quản lý của từng Doanh nghiệp, Doanh nghiệp tự phân
loại chi tiết hơn các tài sản cố định của Doanh nghiệp theo từng nhóm cho phù hợp.
1.2.4. Phân loại tài sản cố định theo quyền sở hữu:
Cách phân loại này giúp người sử dụng tài sản cố định phân biệt tài sản cố định
nào thuộc quyền sở hữu của đơn vị mình trích khấu hao, tài sản cố định nào đi thuê
ngoài không tính trích khấu hao nhưng phải có trách nhiệm thanh toán tiền đi thuê và
hoàn trả đầy đủ khi kết thúc hợp đồng thuê giữa 2 bên. Tài sản cố định sẽ được phân ra
là:
1.2.4 (1) Tài sản cố định tự có:
Là những tài sản cố định được mua sắm, xây dựng bằng nguồn vốn tự có, tự bổ
sung, nguồn do Nhà nước đi vay, do liên doanh, liên kết.
1.2.4 (2) Tài sản cố định đi thuê:
Trong loại này bao gồm 2 loại:
Tài sản cố định thuê hoạt động: tài sản cố định này được thuê tính theo thời
gian sử dụng hoặc khối lượng công việc không đủ điều kiện và không mang tính chất
thuê vốn.
Tài sản cố định thuê tài chính: đây là hình thức thuê vốn dài hạn, phản ánh
giá trị hiện có và tình hình biến động toàn bộ tài sản cố định đi thuê tài chính của đơn vị.
Cách phân loại giúp đơn vị sử dụng có thông tin về cơ cấu, từ đó tính và phân bổ
chính xác số khấu hao cho các đối tượng sử dụng, giúp cho công tác hạch toán tài sản cố
định biết được hiệu quả sử dụng. Đối với những tài sản cố định chờ xử lý phải có những
biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định.
1.2.5. Phân loại tài sản cố định theo nguồn hình thành gồm:
1.2.5 (1) Tài sản cố định mua sắm, xây dựng bằng vốn được cấp
1.2.5 (2) Tài sản cố định mua sắm, xây dựng bằng vốn đi vay
1.2.5 (3) Tài sản cố định mua sắm, xây dựng bằng vốn tự bổ sung của đơn vị.
1.2.5 (4) Tài sản cố định nhận góp liên doanh, liên kết từ các đơn vị tham gia.
1.2.6. Phân loại tài sản cố định theo cách khác.
Toàn bộ tài sản cố định được phân thành các loại sau:
1.2.6 (1) Tài sản cố định cố định tài chính: là các khoản đầu tư dài hạn, đầu tư vào
chứng khoán và các giấy tờ có giá trị khác. Các loại tài sản này được Doanh nghiệp mua
và giữ lâu dài nhằm mục đích thu hút và các mục đích khác như chiếm ưu thế quản lý,
hoặc đảm bảo an toàn cho Doanh nghiệp.
1.2.6 (2) Tài sản cố định phi tài chính: bao gồm các tài sản cố định cố định khác
phục vụ cho lợi ích của Doanh nghiệp nhưng không được chuyển nhượng trên thị
trường tài chính.
Trong nền kinh tế thị trường để thuận lợi cho việc hạch toán người ta thường phân
loại tài sản cố định theo hình thái biểu hiện kết hợp với tính chất đầu tư. Theo cách phân
loại này, tài sản cố định của Doanh nghiệp được chia làm 4 loại sau:
Tài sản cố định hữu hình
Tài sản cố định vô hình
Tài sản cố định thuê tài chính
Tài sản cố định tài chính
1.3. Đánh giá tài sản cố định
Ngoài việc phân loại tài sản cố định phân tích kết cấu, đánh giá tài sản cố định, là
một công việc hết sức quan trọng. Thực chất, việc đánh giá tài sản cố định là việc xác
định giá trị ghi sổ của tài sản. Tài sản cố định được đánh giá ban đầu và có thể đánh giá
lại trong quá trình sử dụng. Trong mọi trường hợp, tài sản cố định phải được đánh giá
theo nguyên giá và giá trị còn lại. Do vậy, việc ghi sổ phải đảm bảo phản ánh được cả 3
chỉ tiêu về giá trị tài sản cố định là nguyên giá, giá trị hao mòn và giá trị còn lại.
Giá trị còn lại = Nguyên giá - Giá trị hao mòn
Tuy nhiên, tuỳ theo từng loại tài sản cố định cụ thể từng cách thức hình thành,
nguyên giá của tài sản cố định sẽ được xác định khác nhau.
1.3 (1) Đánh giá tài sản cố định theo nguyên giá
Nguyên giá tài sản cố định, bao gồm toàn bộ chi phí liên quan đến việc xây dựng,
mua sắm tài sản cố định kể cả chi phí vận chuyển lắp đặt, chạy thử trước khi dùng.
Tương ứng với mỗi loại được hình thành từ những nguồn khác nhau ta có thể xác định
được nguyên giá của chúng như đã đề cập đến trong phần 1.2.1.1 và 1.2.1.2
Tuy nhiên giá tài sản cố định phản ánh thực tế số vốn đã bỏ ra để mua sắm hoặc
xây dựng tài sản cố định, là cơ sở để tính khấu hao và lập bảng cân đối tài sản cố định.
Những hạn chế của nó là ở chỗ: không phản ánh được trạng thái kỹ thuật của tài sản cố
định. Mặt khác giá ban đầu này thường xuyên biến động nên định kỳ phát triển phải tiến
hành kiểm kê, đánh giá lại tài sản cố định theo mặt bằng giá cả thị trường.
1.3 (2) Đánh giá tài sản cố định theo giá trị còn lại.
Giá trị còn lại của tài sản cố định thể hiện giá trị tài sản cố định hiện có của Doanh
nghiệp. Việc đánh giá tài sản cố định theo giá trị còn lại thực chất là xác định chính xác,
hợp lý số vốn còn phải tiếp tục thu hồi trong quá trình sử dụng tài sản cố định để đảm
bảo vốn đầu tư cho việc mua sắm, xây dựng tài sản cố định. Giá trị còn lại của tài sản cố
định được xác định dựa trên cơ sở nguyên giá và giá trị hao mòn.
1.3 (3) Đánh giá lại tài sản cố định.
Ngoài việc đánh giá của tài sản cố định lần đầu như đã nêu trên, do tiến bộ khoa
học kỹ thuật, do sự biến động về giá cả nên tài sản cố định cũng được đánh giá lại. Giá
trị đánh giá lại (giá trị khôi phục của tài sản cố định) được xác định trên cơ sở nguyên
giá tài sản cố định ở thời điểm hệ số trượt giá và hao mòn vô hình (nếu có) cụ thể:
NGL = NGO x HT + HMVH
NGL : Giá trị đánh giá lại
NGO : Giá trị đánh giá lần đầu
HT : Hệ số trượt giá
: HMVH Hệ số hao mòn vô hình
Tất nhiên quá trình đánh giá lại tài sản cố định trên đây chỉ áp dụng đối với tài sản
cố định của Doanh nghiệp. Khi đó, giá trị còn lại của tài sản cố định sau khi đánh giá lại
được xác định trên cơ sở giá trị đánh giá lại và hệ số hao mòn của tài sản cố định đó:
GcL = NGL x (1 -MkH)
Với GcL là giá trị còn lại của tài sản cố định sau khi đánh giá lại
MkH là mức khấu hao luỹ kế của tài sản cố định đến thời điểm đánh giá lại.
1.4 Nguồn hình thành vốn cố định.
Đầu tư vào tài sản cố định là một sự bỏ vốn dài hạn nhằm hình thành và bổ sung
những tài sản cố định cần thiết để thực hiện mục tiêu kinh doanh lâu dài của Doanh
nghiệp. Do đó việc xác định nguồn tài trợ cho những khoản mục đầu tư như vậy là rất
quan trọng bởi vì nó có yếu tố quyết định cho việc quản lý và sử dụng vốn cố định sau
này. Về đại thể thì người ta có thể chia ra làm 2 loại nguồn tài trợ chính.
Nguồn tài trợ bên trong: là những nguồn xuất phát từ bản thân Doanh nghiệp
như vốn ban đầu, lợi nhuận để lại... hay nói khác đi là những nguồn thuộc sở hữu của
Doanh nghiệp.
Nguồn tài trợ bên ngoài: là những nguồn mà Doanh nghiệp huy động từ bên
ngoài để tài trợ cho hoạt động kinh doanh của mình như vốn vay, phát hành trái phiếu,
cổ phiếu, thuê mua, thuê hoạt động.
Tuy nhiên, để làm rõ tính chất này cũng như đặc điểm của từng nguồn vốn nhằm
nâng cao hiệu quả sử dụng và chế độ quản lý thích hợp tài sản cố định, người ta thường
chia các nguồn vốn như sau:
1.4 (1) Nguồn vốn bên trong Doanh nghiệp:
Vốn do Ngân sách Nhà nước cấp
Vốn do Ngân sách Nhà nước cấp được cấp phát cho các Doanh nghiệp Nhà nước.
Ngân sách chỉ cấp một bộ phận vốn ban đầu khi các Doanh nghiệp này mới bắt đầu hoạt
động. Trong quá trình kinh doanh, Doanh nghiệp phải bảo toàn vốn do Nhà nước cấp.
Ngoài ra các Doanh nghiệp thuộc mọi tầng lớp, thành phần kinh tế cũng có thể chọn
được nguồn tài trợ từ phía Nhà nước trong một số trường hợp cần thiết, những khoản tài
trợ này thường không lớn và cũng không phải thường xuyên do đó trong một vài trường
hợp hết sức khó khăn, Doanh nghiệp mới tìm đến nguồn tài trợ này. Bên cạnh đó, Nhà
nước cũng xem xét trợ cấp cho các Doanh nghiệp nằm trong danh mục ưu tiên. Hình
thức hỗ trợ có thể được diễn ra dưới dạng cấp vốn bằng tiền, bằng tài sản, hoặc ưu tiên
giảm thuế, miễn phí...
Vốn tự có của Doanh nghiệp:
Đối với các Doanh nghiệp mới hình thành, vốn tự có là vốn do các Doanh nghiệp,
chủ Doanh nghiệp, chủ đầu tư bỏ ra để đầu tư và mở rộng hoạt động kinh doanh của
Doanh nghiệp. Số vốn tự có nếu là vốn dùng để đầu tư thì phải đạt được một tỷ lệ bắt
buộc trong tổng vốn đầu tư và nếu là vốn tự có của Công ty, Doanh nghiệp tư nhân thì
không được thấp hơn vốn pháp định.
Những Doanh nghiệp đã đi vào hoạt động, vốn tự có còn được hình thành từ một
phần lợi nhuận bổ sung, để mở rộng hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp. Thực tế
cho thấy từ tài trợ bằng nguồn vốn nội bộ là một con đường tốt. Rất nhiều Công ty coi
trọng chính sách tái đầu tư từ số lợi nhuận để lại đủ lớn nhằm tự đáp ứng nhu cầu vốn
ngày càng tăng. Tuy nhiên với các Công ty cổ phần thì việc để lại lợi nhuận có liên quan
đến một số khía cạnh khá nhạy cảm. Bởi khi Công ty để lại lợi nhuận trong năm cho tái
đầu tư tức là không dùng số lợi nhuận đó để chia lãi cổ phần. Các cổ đông không được
nhận tiền lãi cổ phần nhưng bù lại họ có quyền sở hữu số vốn tăng lên của Công ty. Tuy
nhiên, nó dễ gây ra sự kém hấp dẫn của cổ phiếu do cổ đông chỉ được nhận một phần
nhỏ cổ phiếu và do đó giá cổ phiếu có thể bị giảm sút.
Vốn cổ phần
Nguồn vốn này hình thành do những người sáng lập Công ty cổ phần phát hành cổ
phiếu và bán những cổ phiếu này trên thị trường mà có được nguồn vốn nhất định.
Trong quá trình hoạt động, nhằm tăng thực lực của Doanh nghiệp, các nhà lãnh đạo có
thể sẽ tăng lượng cổ phiếu phát hành trên thị trường thu hút lượng tiền nhàn rỗi phục vụ
cho mục tiêu kinh doanh. Đặc biệt để tài trợ cho các dự án đầu tư dài hạn, thì nguồn vốn
cổ phấn rất quan trọng. Nó có thể kêu gọi vốn đầu tư với khối lượng lớn, mặt khác, nó
cũng khá linh hoạt trong việc trao đổi trên thị trường vốn. Tận dụng các cơ hội đầu tư để
được cả hai giá là người đầu tư và Doanh nghiệp phát hành chấp nhận. Tuy nhiên, việc
phát hành cổ phiếu thêm trong quá trình hoạt động đòi hỏi các nhà quản lý tài chính
phải cực kỳ thận trọng và tỷ mỷ trong việc đánh giá các nhân tố có liên quan như: uy tín
của Công ty, lãi suất thị trường, mức lạm phát, tỷ lệ cổ tức, tình hình tài chính Công ty
gần đây. Để đưa ra thời điểm phát hành tối ưu nhất, có lợi nhất trong Công ty.
1.4 (2) Nguồn vốn bên ngoài của Doanh nghiệp.
Vốn vay
Mỗi Doanh nghiệp dưới các hình thức khác nhau tuỳ theo quy định của luật pháp
mà có thể vay vốn từ các đối tượng sau: Nhà nước, Ngân hàng, tổ chức kinh tế, tổ chức
xã hội, dân cư trong và ngoài nước dưới các hình thức như tín dụng ngân hàng, tín dụng
thương mại, vốn chiếm dụng, phát hành các loại chứng khoán của Doanh nghiệp với các
kỳ hạn khác nhau. Nguồn vốn huy động này chủ yếu phụ thuộc vào các yếu tố sau: hiệu
quả kinh doanh, khả năng trả nợ, lãi suất vay, số lượng vốn đầu tư có. Tỷ lệ lãi vay càng
cao sẽ tạo điều kiện cho phía Doanh nghiệp huy động vốn càng nhiều nhưng lại ảnh
hưởng đến lợi tức cùng với khả năng thanh toán vốn vay và lãi suất tiền đi vay.
Vốn liên doanh
Nguồn vốn này hình thành bởi sự góp vốn giữa các Doanh nghiệp hoặc chủ
Doanh nghiệp ở trong nước và nước ngoài để hình thành một Doanh nghiệp mới. Mức
độ vốn góp giữa các Doanh nghiệp với nhau tuỳ thuộc vào thoả thuận giữa các bên tham
gia liên doanh.
Tài trợ bằng thuê (thuê vốn)
Các Doanh nghiệp muốn sử dụng thiết bị và kiến trúc hơn là muốn mang danh làm
chủ sở hữu thì có thể sử dụng thiết bị bằng cách thuê mướn hay còn gọi là thuê vốn.
Thuê mướn có nhiều hình thức mà quan trọng nhất là hình thức bán rồi thuê lại,
thuê dịch vụ, thuê tài chính.
1, Bán rồi thuê lại (Sale and baseback)
Theo phương thức này, một Doanh nghiệp sở hữu chủ đất đai kiến trúc và thiết bị
bán tài sản lại cho cơ quan tín dụng và đồng thời kỳ một thoả ước thuê lại các tài sản
trên trong một thời hạn nào đó. Nếu là đất đai hay kiến trúc, cơ quan tín dụng thường là
một Công ty bảo hiểm. Nếu tài sản là máy móc, thiết bị người cho thuê có thể là một
Ngân hàng thương mại, một Công ty bảo hiểm hay một Công ty chuyên cho thuê mướn.
Lúc này người bán (hay người thuê) nhận ngay được một số vốn do việc bán lại tài sản
từ người cho thuê. Đồng thời người bán và người thuê cùng duy trì việc sử dụng tài sản
trên trong suốt thời hạn thuê mướn.
2, Thuê dịch vụ
Thuê dịch vụ bao gồm cả việc tài trợ và bảo trì. Một đặc tính quan trọng của thuê
dịch vụ là tiền thuê theo khế ước không đủ để hoàn trả toàn thể trị giá của thiết bị.
Đương nhiên là thời gian cho thuê rất ngắn so với đời sống thiết bị và người cho thuê kỳ
vọng thu hồi với giá cả bằng các khế ước cho thuê khác hay khi bán đắt thiết bị. Thuê
dịch vụ đòi hỏi người cho thuê bảo trì các thiết bị và phí tổng bảo trì được gộp trong giá
thuê dịch vụ. Mặt khác có khế ước dịch vụ thường có điều khoản cho người thuê chấm
dứt thuê mướn trước ngày hết hạn khế ước. Đây là điểm rất quan trọng đối với người
thuê giúp họ có thể hoàn trả thiết bị nếu sự phát triển cao làm cho thiết bị trở nên lạc lậu.
3, Thuê tài chính.
Đây là loại thuê không có cung cấp dịch vụ bảo trì, không thể chấm dứt hợp đồng
trước thời hạn và được hoàn trả toàn bộ trị giá thiết bị. Người cho thuê có thể là Công ty
bảo hiểm, Ngân hàng thương mại, hoặc Công ty chuyên cho thuê mướn.
Người đi thuê thường được quyền lựa chọn tiếp tục thuê mướn với giá giảm bớt
hoặc mua lại sau khi hết hạn hợp đồng.
2-/ Tầm quan trọng của vốn cố định đối với Doanh nghiệp.
Về mặt giá trị bằng tiền vốn cố định phản ánh tiềm lực của Doanh nghiệp. Còn về
mặt hiện vật, vốn cố định thể hiện vai trò của mình qua tài sản cố định.
Tài sản cố định là những tư liệu lao động chủ yếu tham gia vào quá trình sản xuất
kinh doanh của Doanh nghiệp. Nó gắn liền với Doanh nghiệp trong suốt quá trình tồn
tại. Doanh nghiệp có tài sản cố định có thể không lớn về mặt giá trị nhưng tầm quan
trọng của nó lại không nhỏ chút nào.
Thứ nhất, tài sản cố định phản ánh mặt bằng cơ sở hạ tầng của Doanh nghiệp, phản ánh
quy mô của Doanh nghiệp có tương xứng hay không với đặc điểm loại hình kinh doanh
mà nó tiến hành.
Thứ hai, tài sản cố định luôn mang tính quyết định đối với quá trình sản xuất hàng
hoá của Doanh nghiệp. Do đặc điểm luân chuyển của mình qua mỗi chu kỳ sản xuất, tài
sản cố định tồn tại trong một thời gian dài và nó tạo ra tính ổn định trong chu kỳ kinh
doanh của Doanh nghiệp cả về sản lượng và chất lượng.
Thứ ba, trong nền kinh tế thị trường, khi mà nhu cầu tiêu dùng được nâng cao thì
cũng tương ứng với tiến trình cạnh tranh ngày càng trở nên gay gắt hơn. Điều này đòi
hỏi các Doanh nghiệp phải làm sao để tăng năng suất lao động, tạo ra được những sản
phẩm có chất lượng cao, giá thành hạ, nhằm chiếm lĩnh thị trường. Sự đầu tư không
đúng mức đối với tài sản cố định cũng như việc đánh giá thấp tầm quan trọng của tài
sản cố định dễ đem lại những khó khăn sau cho Doanh nghiệp:
Tài sản cố định có thể không đủ tối tân để cạnh tranh với các Doanh nghiệp
khác cả về chất lượng và giá thành sản phẩm. Điều này có thể dẫn các Doanh nghiệp
đến bờ vực phá sản nếu lượng vốn của nó không đủ để cải tạo đổi mới tài sản.
Sự thiếu hụt các khả năng sản xuất sẽ giúp các đối thủ cạnh tranh giành mất
một phần thị trường của Doanh nghiệp và điều này buộc Doanh nghiệp khi muốn giành
lại thị trường khách hàng đã mất phải tốn kém nhiều về chi phí tiếp thị hay phải hạ giá
thành sản phẩm hoặc cả hai biện pháp.
Thứ tư, tài sản cố định còn lại một công cụ huy động vốn khá hữu hiệu:
Đối với vốn vay Ngân hàng thì tài sản cố định được coi là điều kiện khá quan
trọng bởi nó đóng vai trò là vật thế chấp cho món tiền vay. Trên cơ sở trị giá của tài sản
thế chấp Ngân hàng mới có quyết định cho vay hay không và cho vay với số lượng là
bao nhiêu.
Đối Công ty cổ phần thì độ lớn của Công ty phụ thuộc vào giá tài sản cố định
mà Công ty nắm giữ. Do vậy trong quá trình huy động vốn cho Doanh nghiệp bằng cách
phát hành trái phiếu hay cổ phiếu, mức độ tin cậy của các nhà đầu tư chịu ảnh hưởng
khá lớn từ lượng tài sản mà Công ty hiện có và hàm lượng công nghệ có trong tài sản cố
định của Công ty.
3-/ Nội dung công tác quản lý sử dụng vốn cố định.
Quản lý việc sử dụng vốn cố định là một trong những nội dung quan trọng của
công tác quản lý Doanh nghiệp. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, sự vận động của
vốn cố định gắn liền với hình thái vật chất của nó. Vì vậy để quản lý sử dụng có hiệu
quả vốn cố định có một số hình thức quản lý sau:
3.1. Hao mòn và khấu hao tài sản cố định:
Trong quá trình sử dụng, tài sản cố định có thể bị hao mòn dưới hai hình thức: Hao
mòn hữu hình và hao mòn vô hình.
Hao mòn hữu hình: là sự hao mòn về mặt vật chất tức là tổn thất dần về mặt
chất lượng và tính năng kỹ thuật của tài sản cố định cuối cùng tài sản cố định đó không
sử dụng được nữa và phải thanh lý. Thực chất về mặt kinh tế của hao mòn hữu hình là
giá trị của tài sản cố định giảm dần và giá trị của nó được chuyển dần vào sản phẩm
được sản xuất ra. Trường hợp tài sản cố định không sử dụng được, hao mòn hữu hình
biểu hiện ở chỗ tài sản cố định mất dần thuộc tính do ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên
hay quá trình hoá học xảy ra bên trong cũng như việc trông nom, bảo quản tài sản cố
định không được chu đáo.
Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến hao mòn hữu hình của tài sản cố định, có thể chia
thành 3 nhóm sau:
Nhóm những nhân tố thuộc về chất lượng chế tạo như: vật liệu dùng để sản
xuất ra tài sản cố định, trình độ và công nghệ chế tạo, chất lượng xây dựng, lắp ráp.
Nhóm những nhân tố thuộc về quá trình sử dụng như mức độ đảm nhận về
thời gian và cường độ sử dụng, trình độ tay nghề của công nhân viên, việc chấp hành
quy tắc, quy trình công nghệ, chế độ bảo quản, bảo dưỡng và sửa chữa....
Nhóm những nhân tố ảnh hưởng của tự nhiên như độ ẩm, không khí, thời
tiết...
Hao mòn vô hình có 3 hình thức.
Tài sản cố định bị giảm giá trị do năng suất lao động xã hội tăng lên, người ta
sản xuất ra các loại tài sản cố định mới sản xuất ra những sản phẩm có chất lượng như
cũ nhưng có giá thành hạ hơn.
Tài sản cố định bị giảm giá trị do sản xuất được loại tài sản cố định khác
hoàn thiện hơn về mặt kỹ thuật.
Tài sản cố định bị giảm giá trị do sản phẩm của nó làm ra bị lỗi thời.
Như vậy hao mòn vô hình là do tiến bộ khoa học kỹ thuật gây ra.
Khấu hao tài sản cố định : Tài sản cố định được sử dụng trong nhiều chu kỳ
sản xuất, giá trị của nó hao mòn dần và được dịch chuyển từng phần và giá trị của sản
phẩm làm ra. Phần giá trị này được thu hồi lại dưới hình thức khấu hao, được hạch toán
vào giá thành sản phẩm để hình thành quỹ khấu hao đáp ứng nhu cầu sửa chữa lớn, khắc
phục, cải tạo, đổi mới, hoặc mở rộng tài sản cố định.
Khấu hao là sự bù đắp về mặt kinh tế hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình.
Khấu hao có ý nghĩa quan trọng đối với bảo toàn và phát triển vốn, kết của của hoạt
động sản xuất kinh doanh. Thực hiện khấu hao đúng đủ giá trị thực tế tài sản cố định
không những phản ánh đúng thực chất của kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh mà
còn đảm bảo quỹ khấu hao, duy trì được số vốn bỏ ra.
Có hai hình thức khấu hao là khấu hao cơ bản và khấu hao sửa chữa lớn. Trong
quá trình khấu hao, tiến trình khấu hao biểu thị phần giá trị của tài sản cố định đã
chuyển vào sản phẩm sản xuất ra trong kỳ. Do phương thức bù đắp và mục đích khác
nhau nên tiền trích khấu hao tài sản cố định được chia thành 2 bộ phận:
Tiền trích khấu hao cơ bản: dùng để bù đắp tài sản cố định sau khi bị đào thải
vì mất giá trị sử dụng. Nếu là Doanh nghiệp Nhà nước, Doanh nghiệp trích một phần
tiêu hao này vào Ngân sách Nhà nước, phần còn lại bổ sung vào quỹ phát triển sản xuất
theo hướng cả chiều rộng lẫn chiều sâu. Các Doanh nghiệp thuộc loại hình thức khác
lập quỹ khấu hao cơ bản để duy trì hoạt động của Doanh nghiệp và thực hiện yêu cầu tái
sản xuất mở rộng.
Tiền khấu hao sửa chữa lớn: dùng để sửa chữa tài sản cố định một cách có kế
hoạch và có hệ thống nhằm duy trì khả năng sản xuất của tài sản cố định trong suốt thời
gian sử dụng. Doanh nghiệp tính một phần tiền khấu hao sửa chữa lớn gửi vào một tài
khoản riêng ở Ngân hàng để dùng làm nguồn vốn cho kế hoạch sửa chữa tài sản cố định.
Tỷ lệ khấu hao là tỷ lệ phần trăm giữa tiền trích khấu hao hàng năm so với nguyên
giá tài sản cố định. Tỷ lệ này có tính chung cho cả hai loại khấu hao hoặc cho từng loại.
Việc xác định tỷ lệ khấu hao quá thấp sẽ không bù đắp được hao mòn thực tế của tài sản
cố định, Doanh nghiệp không bảo toàn được vốn cố định, còn nếu tỷ lệ khấu hao qúa
cao yêu cầu cho bảo toàn vốn được đáp ứng, song nó sẽ làm tăng giá thành một cách giả
tạo ảnh hưởng đến kết quả sản xuất kinh doanh của Doanh nghiệp.
Theo chế độ hiện hành, muốn đổi mới thiết bị, tài sản cố định Doanh nghiệp phải
tích luỹ trong một thời gian dài tuỳ loại tài sản cố định. Sau thời gian này, khấu hao của
Doanh nghiệp thường bị giảm tương ứng so với sự mất giá của đồng tiền và Doanh
nghiệp sẽ không đủ khả năng để tái đầu tư tài sản cố định. Mặt khác phương pháp khấu
hao đường thẳng hiện nay (khấu hao theo tỷ lệ % cố định trong suốt thời gian sử dụng
tài sản cố định) chưa tạo điều kiện cho Doanh nghiệp thu hồi vốn, đổi mới thiết bị và
ứng dụng kỹ thuật mới vào giá thành kinh doanh. Một lý do khách quan nữa là giá trị tài
sản cố định không được điều chỉnh kịp thời, cho phù hợp với mặt bằng giá hàng năm
nên giá trị tài sản cố định tính khấu hao rất thấp so với giá hiện hành.
Sửa chữa chế độ quản lý tài sản cố định và quản lý khấu hao tài sản cố định cho
phù hợp với điều kiện cách mạng khoa học, kỹ thuật diễn ra sâu rộng, giá thị trường
biến động, chu kỳ sống của sản phẩm... phải cải tiến chế độ khấu hao như sau: quy định
chế độ điều chỉnh nguyên giá tài sản cố định, tính khấu hao theo hệ số trượt giá, chia tài
sản cố định theo nhóm nghiên cứu và ban hành nhiều phương pháp và công thức tính
khấu hao cho phù hợp với từng đặc điểm của từng máy móc, thiết bị nhằm đẩy nhanh
tốc độ thu hồi vốn, phục vụ kịp thời nhu cầu đổi mới, công nghệ. Đẩy nhanh tốc độ
khấu hao sẽ làm giảm tương ứng lợi nhuận của Doanh nghiệp song xét về mục đích lâu
dài đây là con đường đúng đắn nhất để bảo toàn và phát triển vốn cố định.
Nhà nước nên có chế độ quản lý quỹ khấu hao theo nguồn vốn đầu tư và theo yêu
cầu hiện đại hoá máy móc thiết bị, tài sản cố định. Không để vốn khấu hao sử dụng sai
mục đích. Mặt khác Doanh nghiệp cần quản lý khấu hao để lại cho mình như các quỹ
tiền tệ. Hàng năm, Doanh nghiệp cần có trách nhiệm bảo toàn vốn theo hệ số trượt giá
v.v...
3.2. Lập kế hoạch khấu hao tài sản cố định.
Khấu hao tài sản cố định là một bộ phận quan trọng của kế hoạch tài chính. Kế
hoạch khấu hao tài sản cố định phản ánh các chỉ tiêu giá trị về tài sản cố định như: Tổng
giá trị tài sản cố định có đầu kỳ, tình hình tăng giảm tài sản cố định trong năm kế hoạch,
xác định tổng giá trị bình quân tài sản cố định cần tính khấu hao, mức khấu hao trong
năm và tình hình phân phối quỹ khấu hao.
Trong khi lập quỹ khấu hao cần xác định rõ:
Đối với tài sản cố định đã trích khấu hao hết nhưng vẫn còn sử dụng được Doanh
nghiệp vẫn tiếp tục tính khấu hao cơ bản và khấu hao sửa chữa lớn theo tỷ lệ nguyên giá
và hạch toán vào giá thành nhưng không hạch toán giảm vốn cố định.
Tài sản chưa khấu hao mà đã hư hỏng, Doanh nghiệp cần nộp vào Ngân sách số
tiền chưa khấu hao hết và phân bổ vào khoản lỗ cho đến khi nộp đủ. Kế hoạch khấu hao
tài sản cố định bao gồm:
Tài sản cố định không phải tính khấu hao cơ bản và khấu hao sửa chữa lớn
như đất đai.
Tài sản cố định tăng thêm trong năm kế hoạch, nếu tăng vào một ngày nào đó
của tháng thì tháng sau mới tính khấu hao.
Tài sản cố định giảm trong năm kế hoạch, nếu giảm bớt từ ngày nào đó trong
tháng thì tháng sau không phải tính khấu hao.
Công thức
Giá trị b/quân Số tháng sẽ sử dụng x Giá trị bình quân tài TSCĐ tăng (giảm) (không sử dụng) sản cố định tăng trong năm TSCĐ (giảm) trong năm =
kế hoạch 12
Tổng giá trị bình quân tài sản cố định phải tính khấu hao trong năm kế hoạch
được xác định theo công thức:
Tổng giá trị TSCĐ Tổng giá Tổng giá trị Tổng giá trị
phải tính khấu hao = trị TSCĐ + b/quân TSCĐ - b/quân TSCĐ
trong kỳ có đầu kỳ tăng trong kỳ giảm trong kỳ
Trên cơ sở cách tính các chỉ tiêu, hàng năm vào đầu kỳ, Doanh nghiệp lập kế
hoạch khấu hao tài sản cố định, biến động giá... Làm cơ sở cho việc xác định mức khấu
hao đúng. Kế hoạch khấu hao tài sản cố định được xem là một biện pháp quan trọng để
quản lý sử dụng vốn cố định - trên phương diện nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định.
3.3. Bảo toàn và phát triển vốn cố định.
Để đảm bảo cho quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh được duy trì và phát triển,
một trong nhiều yếu tố trong đó là phải bảo tồn và phát triển được vốn cố định. Hoạt
động sản xuất kinh doanh trong cơ chế thị trường không tách khỏi những biến động về
giá cả, lạm phát.
Xu thế này thường có chiều hướng gia tăng làm cho sức mua của đồng tiền và giá
trị của tiền vốn giảm xuống so với thực tế. Mặt khác do sự lỏng lẻo quản lý dẫn đến
hiện tượng hư hỏng, mất mát tài sản cố định trước thời hạn. Cả hai nguyên nhân này đều
làm cho giá trị của đồng vốn giảm tương đối so với thực tế và giảm tuyệt đối so với thời
gian sử dụng vốn.
Theo quy định của Nhà nước, các Doanh nghiệp Nhà nước có trách nhiệm bảo
toàn và phát triển vốn cố định cả về mặt hiện vật và giá trị.
Bảo toàn về mặt hiện vật không có nghĩa là Nhà nước bắt buộc Doanh nghiệp phải
giữ nguyên hình thái vật chất của tài sản cố định hiện có khi giao vốn mà là bảo toàn
năng lực sản xuất của tài sản cố định. Cụ thể, trong quá trình sử dụng tài sản cố định
vào sản xuất kinh doanh, Doanh nghiệp phải quản lý chặt chẽ không làm hư hỏng, mất
mát tài sản cố định, thực hiện đúng quy chế sử dụng, bảo dưỡng, sửa chữa nhằm làm
cho tài sản cố định không hư hỏng trước thời gian, duy trì nâng cao năng lực hoạt động
của tài sản cố định. Doanh nghiệp có quyền chủ động thực hiện đổi mới, thay thế tài sản
cố định theo yêu cầu đổi mới công nghệ, phát triển và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố
định.
Bảo toàn về mặt giá trị có nghĩa là trong điều kiện có biến động lớn về giá cả, các
Doanh nghiệp phải thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của Nhà nước về điều chỉnh
nguyên giá tài sản cố định theo hệ số tính lại được cơ quan có thẩm quyền công bố
nhằm bảo toàn vốn cố định. Đồng thời phải sử dụng đúng mục đích và có sự kiểm tra
của Nhà nước đối với việc sử dụng vốn thu hồi về thanh lý nhượng bán tài sản cố định.
Nội dung của chế độ bảo toàn và phát triển vốn cố định bao gồm:
Các Doanh nghiệp xác định đúng nguyên giá tài sản cố định trên cơ sở tính
đúng, tính đủ khấu hao cơ bản và khấu hao sửa chữa lớn để tạo nguồn thay thế và duy
trì năng lực sản xuất của tài sản cố định bảo toàn vốn cố định.
Hàng năm, các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sẽ công bố hệ số điều chỉnh
giá trị tài sản cố định vào thời điểm 1/1 và 1/7 phù hợp với đặc điểm cơ cấu hình thành
tài sản cố định của từng ngành kinh tế - kỹ thuật làm căn cứ thống nhất để các Doanh
nghiệp điều chỉnh giá trị tài sản cố định, vốn cố định.
Ngoài việc bảo toàn vốn cố định trên cơ sở hệ số trượt giá phải bảo toàn về
vốn cố định, còn cả vốn Ngân sách cấp thêm hoặc Doanh nghiệp tự bổ sung trong kỳ
(nếu có)
Số vốn cố định phải bảo toàn đến cuối kỳ của Doanh nghiệp được xác định
theo công thức:
Số vốn được giao Tăng Số vốn cố Khấu hao Hệ số điều đầu kỳ (hoặc số (giảm) định phải cơ bản tính chỉnh giá = - x - vốn phải bảo toàn vốn trong bảo toàn trong kỳ trị TSCĐ đến cuối kỳ) kỳ
Ngoài trách nhiệm bảo toàn vốn, các Doanh nghiệp có trách nhiệm phát triển vốn
cố định trên cơ sở quỹ khuyến khích phát triển sản xuất trích từ lợi nhuận để lại của xí
nghiệp và phần vốn khấu hao cơ bản để lại đầu tư tái sản xuất mở rộng tài sản cố định.
II-/ Hiệu quả sử dụng vốn cố định của Doanh nghiệp.
1-/ Khái niệm về hiệu quả kinh doanh.
Hiệu quả là khái niệm dùng để chỉ mối quan hệ giữa kết quả thực hiện các mục
tiêu hoạt động của chủ thể và chi phí mà chủ thể bỏ ra để có kết quả đó trong những
điều kiện nhất định.
Hiệu quả kinh doanh: Còn gọi là hiệu quả Doanh nghiệp, là một phạm trù
kinh tế phản ánh trình độ sử dụng nguồn lực của Doanh nghiệp để đạt được kết quả cao
nhất trong quá trình sản xuất kinh doanh với chi phí thấp nhất. Hiệu quả kinh doanh
phản ánh mối quan hệ giữa lợi ích kinh tế mà Doanh nghiệp nhận được và chi phí mà
Doanh nghiệp bỏ ra để có được lợi ích kinh tế.
Hiệu quả kinh doanh được tính toán thông qua các chỉ tiêu sau:
+ Hiệu quả tuyệt đối: Chỉ tiêu này để tính toán cho từng phương án sản xuất kinh
doanh bằng cách xác định mối tương quan giữa kết quả thu được của phương án kinh
doanh đó với chi phí bỏ ra khi thực hiện nhiệm vụ sản suất kinh doanh của chủ thể. Hiệu
quả tuyệt đối là hiệu số giữa kết quả nhận được và chi phía bỏ ra.
Hiệu quả kinh doanh = Kết quả nhận được - Chi phí bỏ ra
+ Hiệu quả tương đối: Đây là một chỉ tiêu so sánh, là căn cứ để đánh giá mức độ
hiệu quả của các phương án kinh doanh có lợi nhất của chủ thể và được tính bằng tỷ lệ
giữa kết quả nhận được và chi phí bỏ ra.
Kết quả nhận được Hiệu quả kinh doanh = Chi phí bỏ ra
Trong các chỉ tiêu tính toán hiệu quả kinh doanh kết quả đầu ra được đo bằng giá
trị tổng sản lượng, tổng doanh thu, lơị nhuận. Còn các yếu tố đầu vào bao gồm nhiều
loại như lao động, tư liệu lao động, đối tượng lao động vv. Một cách chung nhất, kết quả
mà chủ thể nhận được theo hướng mục tiêu kinh doanh càng lớn hơn chi phí bỏ ra bao nhiêu
thì càng có lợi bấy nhiêu.
2-/ Hiệu quả sử dụng vốn cố định.
Như đã nói: tài sản cố định là hình thái vật chất của vốn cố định. Do đó khi đánh
giá hiệu quả sử dụng vốn cố định người ta thường xem xét thông qua hiệu quả sử dụng
tài sản cố định.
Xuất phát từ việc coi tài sản cố định là một yếu tố đầu vào của Doanh nghiệp ta sẽ
tiến hành đánh giá bằng việc so sánh nó với các kết quả thu được trong chu kỳ kinh
doanh.
Có những chỉ tiêu biểu đạt hiệu quả sử dụng tài sản cố định (vốn cố định) như sau:
Chỉ tiêu 1: Sức sinh lợi của tài sản cố định
Công thức tính:
Lợi nhuận tronh năm Sức sinh lợi của TSCĐ = Nguyên giá TSCĐ sử dụng b/q năm
ý nghĩa: Chỉ tiêu sức sinh lợi của tài sản cố định cho biết một đồng nguyên giá
bình quân TSCĐ sử dụng trong năm đem lại mấy đồng lợi nhuận
Chỉ tiêu 2: Sức sản xuất của tài sản cố định.
Công thức tính:
Tổng doanh thu năm Sức sản xuất của TSCĐ = Nguyên giá TSCĐ sử dụng b/q năm
ý nghĩa: Chỉ tiêu này phản ánh một đồng giá trị bình quân TSCĐ bỏ ra kinh
doanh đem lại bao nhiêu đồng doanh thu.
Chỉ tiêu 3: Suất hao phí của tài sản cố định.
Công thức tính:
Nguyên giá TSCĐ sử dụng b/q năm Suất hao phí của TSCĐ = Tổng doanh thu năm
ý nghĩa: Chỉ tiêu này cho thấy để có một đồng doanh thu thì cần bỏ vào sản xuất
kinh doanh bao nhiêu đồng nguyên giá tài sản cố định.
Chỉ tiêu 4: Hiệu quả sử dụng vốn cố định..
Công thức tính:
Tổng doanh thu hoặc Lợi nhuận năm Hiệu quả sử dụng VCĐ = Vốn cố định bình quân trong năm
ý nghĩa: Chỉ tiêu Hiệu quả sử dụng vốn cố định cho thấy để có một đồng doanh thu
hoặc lợi nhuận trong năm Doanh nghiệp phải bỏ vào sản xuất kinh doanh bao nhiêu đồng
vốn cố định.
Sau khi đã tính được các chỉ tiêu nêu trên, người ta tiến hành so sánh chúng giữa
các năm với nhau để thấy vốn cố định (hoặc TSCĐ) sử dụng có hiệu quả hay không.
Người ta cũng có thể so sánh giữa các Doanh nghiệp trong cùng một ngành, một lĩnh
vực để xem xét khả năng cạnh tranh, tình trạng sử dụng và quản lý kinh doanh có hiệu
quả hay không.
III-/ Những nhân tố chính ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn cố định của
Doanh nghiệp
1-/ Các nhân tố khách quan
1.1 Chính sách kinh tế của Đảng và Nhà nước
Trên cơ sở pháp luật kinh tế và các biện pháp kinh tế, Nhà nước tạo môi trường và
hành lang cho các Doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh và hướng các hoạt động
đó theo kế hoạch kinh tế vĩ mô. Với bất cứ một sự thay đổi nào trong chế độ chính sách
hiện hành đều chi phối các mảng hoạt động của Doanh nghiệp.
Đối với vấn đề hiệu quả sử dụng vốn cố định của Doanh nghiệp thì các văn bản
pháp luật về tài chính, kế toán thống kê, về quy chế đầu tư, gây ảnh hưởng lớn trong quá
trình kinh doanh, nhất là các quy định về cơ chế giao vốn, đánh giá tài sản cố định, về
trích khấu hao, tỷ lệ trích lập các quỹ, cũng như các văn bản về thuế vốn, khuyến khích
nhập một số máy móc, thiết bị nhất định đều có thể làm tăng hay giảm hiệu quả sử dụng
vốn cố định.
1.2. Tác động của thị trường
Tuỳ theo mỗi loại thị trường mà Doanh nghiệp tham gia tác động đến hiệu quả sử
dụng vốn cố định là phải phục vụ những gì mà thị trường cần căn cứ vào nhu cầu hiện
tại và tương lai. Sản phẩm cạnh tranh phải có chất lượng cao, giá thành hạ mà điều này
chỉ xảy ra khi Doanh nghiệp tích cực nâng cao hàm lượng công nghệ kỹ thuật của tài
sản cố định. Điều này đòi hỏi Doanh nghiệp phải có kế hoạch đầu tư cải tạo, đầu tư mới
tài sản cố định trước mắt cũng như lâu dài. Nhất là những Doanh nghiệp hoạt động
trong môi trường cạnh tranh cao, tốc độ thay đổi công nghệ nhanh như ngành kiến trúc,
thiết kế, thi công xây dựng...
Bên cạnh đó, lãi suất tiền vay cũng là một nhân tố ảnh hưởng quan trọng. Lãi suất tiền
vay ảnh hưởng đến chi phí đầu tư của Doanh nghiệp. Sự thay đổi lãi suất sẽ kéo theo những
biến đổi cơ bản của đầu tư mua sắm thiết bị, tài sản cố định.
1.3. Các nhân tố khác
Các nhân tố này có thể được coi là nhân tố bất khả kháng như thiên tai, dịch hoạ
có tác động trực tiếp lên hiệu quả sử dụng vốn cố định (tài sản cố định) của Doanh
nghiệp. Mức độ tổn hại về lâu dài hay tức thời là hoàn toàn không thể biết trước, chỉ có
thể dự phòng trước nhằm giảm nhẹ thiên tai mà thôi.
2-/ Các nhân tố chủ quan
Đây là nhân tố chủ yếu quyết định đến hiệu quả sử dụng các tài sản cố định và qua
đố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn cố định của Doanh nghiệp. Nhân tố này gồm
nhiều yếu tố cùng tác động trực tiếp đến kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh
doanh cả trước mắt cũng như lâu dài. Bởi vậy, việc xem xét đánh giá và ra quyết định
đối với các yếu tố này là điều cực kỳ quan trọng. Thông thường người ta thường xem
xét những yếu tố sau:
2.1. Ngành nghề kinh doanh của Doanh nghiệp:
Nhân tố này tạo ra điểm xuất phát cho Doanh nghiệp cũng như định hướng cho nó
trong suốt quá trình tồn tại. Với một ngành nghề kinh doanh đã được lựa chọn, chủ Doanh
nghiệp buộc phải giải quyết những vấn đề đầu tiên về tài chính gồm:
Cơ cấu vốn cố định của Doanh nghiệp thế nào là hợp lý, khả năng tài chính
của công ty ra sao.
Cơ cấu tài sản được đầu tư ra sao, mức độ hiện đại hoá nói chung so với các
đối thủ cạnh tranh đến đâu.
Nguồn tài trợ cho những tài sản cố định đó được huy động từ đâu, có đảm
bảo lâu dài cho sự hoạt động an toàn của Doanh nghiệp hay không.
2.2. Đặc điểm về kỹ thuật sản xuất kinh doanh.
Các đặc điểm riêng về kỹ thuật sản xuất tác động liên tục tới một số chỉ tiêu quan
trọng phản ánh hiệu quả sử dụng vốn cố định như hệ số đổi mới máy móc thiết bị, hệ số
sử dụng về thời gian công suất... Nếu kỹ thuật sản xuất giản đơn, Doanh nghiệp chỉ có
điều kiện sử dụng máy móc, thiết bị nhưng lại luôn phải đối phó với các đối thủ cạnh
tranh với yêu cầu của khách hàng về vấn đề chất lượng. Do vậy, Doanh nghiệp dễ dàng
tăng được lợi nhuận trên vốn cố định nhưng khó giữ được chỉ tiêu này lâu dài. Nếu kỹ
thuật sản xuất phức tạp, trình độ máy móc thiết bị cao. Doanh nghiệp có lợi thế lớn
trong cạnh tranh, song đòi hỏi tay nghề công nhân cao có thể sẽ làm giảm hiệu quả sử
dụng vốn cố định.
2.3. Trình độ tổ chức quản lý, tổ chức kinh doanh, hạch toán nội bộ Doanh
nghiệp.
Để có hiệu quả cao thì bộ máy tổ chức quản lý, tổ chức sản xuất phải gọn nhẹ, ăn
khớp nhịp nhàng với nhau.
Với mỗi phương thức sản xuất và loại hình sản xuất sẽ có tác động khác nhau tới
tiến độ sản xuất, phương pháp và quy trình vận hành máy móc, số bộ phận phục vụ sản
xuất kinh doanh.
Mặt khác, đặc điểm của Công ty hạch toán, kế toán nội bộ Doanh nghiệp (luôn gắn
bó với tính chất của tổ chức sản xuất và quản lý trong cùng Doanh nghiệp) sẽ có tác
động không nhỏ. Công tác kế toán đã dùng những công cụ của mình (bảng biểu, khấu
hao, thống kê, sổ cái...) để tính toán hiệu quả sử dụng vốn cố định và kế toán phải có
nhiệm vụ phát hiện những tồn tại rong quá trình sử dụng vốn và đề xuất những biện
pháp giải quyết.
2.4. Trình độ lao động, cơ chế khuyến khích và trách nhiệm vật chất trong
Doanh nghiệp
Để phát huy được hết khả năng của dây chuyền công nghệ, máy móc thiết bị phục
vụ sản xuất kinh doanh đòi hỏi trình độ quản lý và sử dụng máy móc thiết bị của công
nhân cao. Song trình độ của lao động phải được đặt đúng chỗ, đúng lúc, tâm sinh lý...
Để sử dụng tiềm năng lao động có hiệu quả cao nhất Doanh nghiệp phải có một cơ
chế khuyến khích vật chất cũng như trách nhiệm một cách công bằng. Ngược lại, nếu cơ
chế khuyến khích không công bằng, quy định trách nhiệm không rõ ràng dứt khoát sẽ
cản trở mục tiêu nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.
Phần II
Thực trạng Hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại Công ty Tư Vấn Xây dựng Dân
dụng Việt nam.
I-/ Quá trình hình thành và phát triển :
Là một Doanh nghiệp Nhà nước, chịu sự quản lý theo dõi và giám sát của Bộ Xây
Dựng, Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam đã được thành lập từ năm 1955.
Tiền thân là Viện Thiết Kế nhà ở và Công trình xây dựng đã có 45 năm tồn tại và phát
triển. Được chuyển thành Doanh nghiệp Nhà nước theo Quyết định số 118/QĐ của Hội
đồng Chính phủ, Quyết định số 1767/BXD-TCCB và tại Quyết định số 785/BXD-TCCB
ngày 28 tháng 12 năm 1992 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng chuyển Viện Thiết kế Nhà ở và
Công trình công cộng thành Công ty Tư Vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam (Tên giao
dịch quốc tế là VNCC). Công ty là Doanh nghiệp Nhà nước, được xếp hạng Doanh
nghiệp loại một.
Công ty Tư Vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam có trụ sở chính đặt tại 37 - Lê
Đại Hành - Hà Nội.
Năm 1992 là thời điểm xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp chuyển sang cơ
chế hạch toán kinh doanh có hiệu quả theo đường lối của Đảng và Nhà nước. Đây cũng
là thử thách lớn đối với Công ty, vì vào thời điểm này Công ty mới được chuyển đổi
thành Doanh nghiệp Nhà nước. Công ty phải tự lo công ăn , việc làm cho cán bộ công
nhân viên. Có thể nói những năm đầu khi mới chuyển đổi, công ty gặp nhiều khó khăn
vì chưa có khả năng cạnh tranh trên thị trường và chưa gây được uy tín đối với chủ đầu
tư.
Trước những khó khăn và thử thách đó Công ty đã có sự chuyển biến trong việc
định hướng kinh doanh, mở rông địa bàn hoạt động, xác lập mô hình kinh doanh, bổ
xung cơ chế quản lý cho phù hợp với điều kiện để duy trì và phát triển kinh doanh.
Chính vì thế bước đầu chuyển sang cơ chế hạch toán kinh doanh, cùng với khả năng sẵn
có của Công ty là đội ngũ cán bộ khoa học vững vàng đã trải qua quá trình công tác lâu
năm, tích lũy được nhiều kinh nghiệm nên Công ty đã nhanh chóng gây được uy tín đối
với các chủ đầu tư. Thị trường kịnh doanh ngày càng mở rộng, cơ sở vật chất, trang
thiết bị càng được củng cố và phát triển. Bước đầu đã khẳng định được bước đi và sự
tồn tại trong cơ chế thị trường tạo điều kiện cho sự tăng trưởng trong những năm tiếp
theo.
Từ năm 1995 đến nay, tình hình kinh doanh của công ty không những đã được duy
trì ổn định mà còn có sự tăng trưởng và phát triển vượt bậc cả về quy mô và giá trị tư
vấn, khảo sát và thiết kế các công trình xây dựng. Đây là giai đoạn mà Công ty đã
khẳng định được tính đúng đắn trong hướng đi của mình, ổn định về tổ chức, tăng
cường về cán bộ kỹ thuật , mua sắm nhiều trang thiết bị , tài sản phục vụ cho việc nâng
cao hiệu quả kinh doanh , cũng như mở rộng thị trường kinh doanh, cho nên giá trị tư
vấn khảo sát, thiết kế hàng năm đều tăng, đời sống của cán bộ công nhân viên ngày
càng được cải thiện.
Trải qua quá trình hình thành và phát triển, Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng
Việt Nam Đã tự khẳng định được sự tồn tại và phát triển của mình trong cơ chế thị
trường. Công ty đang có những bước tiến vững chắc trên mọi mặt của hoạt động sản
xuất kinh doạnh.
II-/ Những đặc điểm kinh tế - kỹ thuật chủ yếu của Công ty Tư Vấn Xây dựng
Dân dụng Việt Nam có ảnh hưởng đến Hiệu quả sử dụng vốn cố định của Công ty.
1-/ Đặc điểm về nhiệm vụ, quyền hạn và thị trường của Công ty:
Là một Doanh nghiệp thuộc ngành xây dựng, nhiệm vụ của Công ty Tư vấn Xây
dựng Dân dụng Việt Nam được Bộ Xây Dựng phân công theo Quyết định số 157A/ BXD-
TCLĐ ngày 5 tháng 3 năm 1993 của Bộ trởng Bộ Xây Dựng. Theo đó Công ty Tư vấn Xây
dựng Dân dụng Việt Nam có các nhiệm vụ chủ yếu sau đây:
Lập dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng, kỹ thuật hạ tầng đô thị.
Khảo sát địa chất các công trình đân dụng và công nghiệp nhóm B và C.
Thiết kế quy hoạch chi tiết các khu dân cư, khu chức năng đô thị, khu công
nghiệp.
Thiết kế và tổng hợp dự toán các công trình xây dựng dân dụng, kỹ thuật hạ tầng
đô thị, phần xây dựng công trình công nghiệp.
Đánh giá hiện trạng, xác định nguyên nhân sự cố các công trình xây dựng dân
dụng và công nghiệp.
Giám sát kỹ thuật xây dựng, quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình các
công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp và kỹ thuật hạ tầng đô thị.
Lập hồ sơ mời thầu, tư vấn đấu thầu và hợp đồng kinh tế về thiết kế, mua sắm
vật tư thiết bị, quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng, kỹ thuật hạ tầng
đô thị .
Thực hiện trang trí nội, ngoại thất mang tính nghệ thuật đặc biệt do công ty thiết
kế.
Thực hiện các dịch vụ tư vấn xây dựng ngoài dang mục.
Việc tạo ra một sản phẩm trong ngành xây dựng nói chung và ngành Tư vấn thiết
kế xây dựng nói riêng mang tính chất đặc thù không giống với bất kỳ ngành sản xuất
nào. Các công trình mà Công ty đã thực hiện tư vấn , thiết kế giám sát là những công
trình quan trọng, thực hiện trong thời gian dài, vốn đầu tư lớn cho nên đòi hỏi sự tập
trung cao độ các yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng. Điều này đòi hỏi công tác tổ chức,
bố trí, điều động máy móc thiết bị kiểm tra thăm dò chất lượng công trình phải được
thực hiện một cách hợp lý, có hiệu quả. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng
vốn định cũng như hiệu quả kinh doanh của Công ty.
Trong những năm qua, thị trường của Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt
Nam đã không ngừng được mở rộng. Đó là thị trường của các công trĩnh xây dựng dân
dụng, công nghiệp và kiến trúc đô thị trong cả nước. Cho đến nay Công ty đã đảm nhận
tư vấn, khảo sát và thiết kế nhiều công trình trọng điểm, đặc biệt là các dự án lớn của
Nhà nước như: Các tháp truyền hình từ trung ương, địa phương; Nhà Ga T1 - Cảng
Hàng không quốc tế Nội Bài; giám sát thi công Nhà Hát Lớn Hà Nội; Thiết kế, tham gia
cải tạo và giám sát thi công Hội trường Ba Đình; thiết kế, thi công Khu nhà ở Nhà máy
Xi măng Nghi Sơn - Thanh Hóa; Tư vấn, thiết kế và giám sát thi công Chợ Đồng Xuân
và nhiều trung tâm, trụ sở, nhà ở dân dụng khác.
Thị trường là yếu tố sống còn quyết định sự phát triển của Công ty nói chung và
công tác quản lý để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định nói riêng. Công ty định
hướng cho mình cần chuẩn bị năng lực tư vấn, thiết kế để thâm nhập vào thị trường mà
Công ty đã lựa chọn, có chiến lược tiếp cận với các chủ đầu tư để đặt quan hệ hợp tác và
duy trì thị trường mà Công ty đã có.
2-/ Cơ cấu và tổ chức bộ máy quản ký kinh doanh của công ty:
Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam được thành lập theo Quyết định
số 785/ BXD - TCCB và Quyết định số 157A/BXD-TCLĐ ngày 5 tháng 3 năm 1993
của Bộ Xây Dựng. Là một doanh nghiệp Nhà nước, cơ cấu của Công ty chủ yếu gồm: 1
Giám đốc, 3 Phó giám đốc, 6 phòng chức năng nghiệp vụ, một xí nghiệp khảo sát đo
đạc, một chi nhánh tại Thành phố Hồ Chí Minh, và một Hội đồng Khoa học kỹ thuật .
Bộ máy quản lý của Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam bao gồm:
Giám đốc công ty chịu trách nhiệm điều hành các hoạt đọng chung của Công ty. Giúp
việc Giám đốc là các Phó giám đốc phụ trách điều hành. Một Kế toán trưởng phụ trách
chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác kế toán, tài chính, thống kê. Cơ cấu tổ chức bộ máy
của Công ty theo mô hình trực tuyến chức năng. Các phòng ban có nhiệm vụ thực hiện,
tham mưu giúp việc và phục vụ yêu cầu của các đơn vị.
Biểu số 1: Sơ đồ cơ cấu Tổ chức bộ máy tại VNCC. (Xem trang sau)
Có thể khái quát chức năng, nhiệm vụ chủ yếu của các cấp phòng ban trong Công
ty như sau:
- Giám đốc Công ty: Giữ vai trò chủ đạo của Công ty, là người có thẩm quyền cao
nhất trong Công ty, có nhiệm vụ điều hành mọi hoạt động kinh doanh, quyết định các
phương án đầu tư mở rộng sản suất kinh doanh của Công ty và chịu trách nhiệm trước
Công ty và trước pháp luật.
- Phó giám đốc Công ty, Giám đốc các Phòng ban: Có trách nhiệm giúp việc cho
Giám đốc.
- Kế toán trưởng: Là người chịu trách nhiệm trước Giám đốc Công ty và Nhà
nước về công tác tài chính - kế toán, thống kê của Công ty.
Do chức năng nhiệm vụ mà Công ty đảm nhận và cũng để phù hợp với cơ chế kinh
tế mới, Công ty đã không ngừng hoàn thiện bộ máy quản lý, làm cho bộ máy quản lý
ngày càng gọn nhẹ, có hiệu quả. Các phòng ban chức năng chuyên môn nghiệp vụ của
Công ty bao gồm:
Phòng kế toán - Tài chính: Có trách nhiệm quản lý tài chính và các nguồn vốn
theo đúng chế độ của Nhà nước đảm bảo cung ứng cho các hoạt động tư vấn, thiết kế,
mua sắm vật tư thiết bị phục vụ các công trình theo kế hoạch đã vạch ra. Phòng còn có
trách nhiệm thu hồi vốn đối với các công trình mà Công ty đã tham gia thi công và đã
thực hiện xong các thủ tục thanh toán.
Phòng tổ chức lao động: Có nhiệm vụ giải quyết các vấn đề về tổ chức hành
chính, quản lý lao động và tiền lương của toàn Công ty, có tổ chức tuyển dụng nhân
viên mới theo yêu cầu của sản suất kinh doanh.
Văn phòng tổng hợp: Tổ chức quản lý công tác tổng hợp, công tác văn thư,
công tác quản trị (lập kế hoạch đầu tư chiều sâu, mua sắm trang thiết bị mới), phục vụ
công tác nghiên cứu sản suất, điều kiện làm việc của Công ty. Quản lý và thực hiện việc
xây dựng vơ bản như xây dựng mới, cải tạo sửa chữa.. Điều hành và thực hiện công tác
bảo vệ, quân sự, tự vệ.. Xây dựng nội quy và lề lối làm việc, quản lý đội xe.
Trung tâm khoa học công nghệ thông tin: Có nhiệm vụ nghiên cứu, đề xuất
chiến lược phát triển Khoa học và công nghệ thông tin cho Công ty và là đầu mối tổ
chứcvà thực hiện các đề tài nghiên cứu Khoa học và Công nghệ do Công ty, Bộ và Nhà
nước giao.
Phòng kinh doanh: Có nhiệm vụ xây dựng các mục tiêu phát triển kinh doanh
của Công ty, tìm hiều thị trường, phát hiện những nhu cầu về tư vấn xây dựng, hướng
dẫn làm thủ tục và ký kết hợp đồng kinh tế, thay mặt Công ty kiểm tra chất lượng tiến
độ và chất lượng thực hiện hợp đồng kinh tế, nắm được trình độ khả năng của các đơn
vị bạn, đánh giá được các thế mạnh của Công ty để đề xuất các biện pháp, sách lược và
chiến lược trong các hợp đồng kinh doanh chất xám của Công ty.
Các phòng ban chức năng của Công ty có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung
cho nhau và cùng tham mưu với ban giám đốc để thực hiện các hoạt động kinh doanh
của Công ty.
Nhìn chung với cách sắp xếp cơ cấu và tổ chức phòng ban chức năng này giúp cho
Công ty vừa có thể chuyên môn hoá cao, đồng thời có thể đa dạng hoá công việc phù
hợp và đáp ứng được yêu cầu của công tác tư vấn, thiết kế như hiện nay.
3-/ Đặc điểm về lao động của Công ty:
Từ một lực lượng nhỏ bé lúc đầu chỉ có 40 người thuộc 6 ngành nghề khác nhau
( hầu hết là cán bộ trung, sơ cấp ), trong đó chỉ có 6 kiến trúc sư và 2 kỹ sư xây dựng.
Đến nay Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam đã trở thành một cơ quan thiết
kế lớn, có cơ cấu hoàn chỉnh và đồng bộ. Đội ngũ cán bộ công nhân viên của Công ty
hiện nay lên tới 419 người thuộc 21 ngành nghề khác nhau, trong đó có 11 tiến sỹ, thạc
sỹ; 145 kiến trúc sư; 90 kỹ sư xây dựng; 28 kỹ sư điện nước; 51 kỹ sư khác; 45 trung
cấp và 49 nhân viên kỹ thuật.
Biểu số 2: Cơ cấu lao động của Công ty.
Đơn vị tính: Người
Cán bộ công nhân kỹ thuật Số lượng Tỷ lệ %
1. Tiến sĩ, thạc sĩ 11 2,6
2. Kiến trúc sư, hoạ sỹ 145 34,6
3. Kỹ sư kết cấu xây dựng 90 21,5
4. Kỹ sư khác 51 12,2
5. Kỹ sư điện nước 28 6,7
6. Kỹ thuật viên 49 11,7
7. Trung cấp 45 10,7
Tổng 419 100
(*) Nguồn: Phòng Lao động - Tiền lương VNCC
Từ số liệu trên ta thấy, số lượng công nhân viên bậc kỹ sư trở lên trong Công ty
chiếm tỷ lệ lớn, trong khi số lao động có trình độ trung cấp chiếm 14% lao động toàn
Công ty. Trong tổng số 149 cán bộ công nhân viên hiện nay số lao động nữ là 152
người, 104 người có thâm niên công tác trên 30 năm, 97 người có thâm niên trên 20
năm và thâm niên công tác trên 10 năm là 82 người.
Có thể nói lao động thuộc ngành Tư vấn, thiết kế xây dựng có vai trò quan trọng
góp phần sáng tạo ra các công trình xây dựng dân dụng công nghiệp và đô thị bởi vì có
sự tham gia của công tác tư vấn thiết kế mới đảm bảo cho các công trình tốt về chất
lượng, đúng theo tiêu chuẩn quy định và có thẩm mỹ cao.
Trong những năm qua Công ty tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt nam đã đảm
nhận khảo sát, thiết kế và tư vấn thi công nhiều công trình, dự án và đã được các chủ
đầu tư đánh giá cao. Đạt được điều đó phải kể phải kể đến đội ngũ lao động giỏi về
chuyên môn kỹ thuật, trình độ tay nghề cao, sử dụng thành thạo các máy móc thiết bị.
Xác định được tầm quan trọng của vấn đề nhân lực. Công ty đã không ngừng
khuyến khích cán bộ công nhân viên học tập, trao dồi nghiệp vụ, nâng cao trình độ tay
nghề. Đối với đội ngũ các cán bộ quản lý, Công ty tạo điều kiện cho học thêm bằng đại
học thứ hai hoặc cao học. Công ty còn liên hệ với các trường đại học lớn trong nước tổ
chức các lớp bồi dưỡng , nâng cao kiến thức quản lý kinh tế, kiến thức về kỹ thuật cho
cán bộ nhân viên của mình.
Hiện nay Công ty là một địa chỉ khá hấp dẫn thu hút đông đảo lao động ở khu vực
Hà Nội và các tỉnh lân cận. Đời sống của cán bộ công nhân viên trong Công ty từng
bước được cải thiện. Mức thu nhập của cán bộ nhân viên trong Công ty thể hiện qua
biểu sau.
Biểu số 3: Thu nhập bình quân một lao động tại VNCC.
Đơn vị tính: Đồng
Chỉ tiêu Năm 1996 Năm 1997 Năm 1998 Năm 1999
1/ Số lao động bình quân 314 367 406 419 (người)
2/ Thu nhập bình quân 470.000 896.000 1.210.000 1.480.000 (Đồng/người/năm)
(*) Nguồn : Phòng Lao động- Tiền lương VNCC.
Với đặc điểm về lao động như vậy, Công ty có nhiều thuận lợi trong việc thực
hiện nhiệm vụ sản suất kinh doanh trong sự cạnh tranh của cư chế thị trường. Tuy nhiên,
Công ty vẫn cần tiếp tục nâng cao trình độ của cán bộ công nhân viên, cũng như tăng
cường công tác quản lý kinh doanh, nhất là vấn đề quản lý và sử dụng có hiệu quả vốn
kinh doanh nói chung và Vốn cố định nói riêng.
4-/ Đặc điểm về tài chính của Công ty:
Nguồn lực tài chính là một nhân tố quan trọng đối với hoạt động sản suất kinh
doanh của Doanh nghiệp. Từ việc mua sắm máy móc thiết bị, tài sản cố định,vật liệu
cho sản suất kinh doanh đến khi tạo ra sản phẩm theo lĩnh vực sản suất kinh doanh của
mình.
Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân dụng Việt Nam (tên viết tắt là VNCC) là đơn vị
thuộc loại hình sở hữu vốn của Nhà nước. Hình thức hoạt động kinh doanh độc lập tự
phát triển, tự hạch toán trang trải và làm nghĩa vụ nộp Ngân sách cho Nhà nước.
Nguồn lực tài chính trong Công ty ảnh hưởng lớn đến việc đầu tư mua sắm máy
móc thiết bị, tài sản cố định. Công ty đã không ngừng tăng cường công tác tài chính
theo đúng chế độ quy định của Nhà nước. Đây là sự đòi hỏi thường xuyên liên tục trong
suốt quá trình sản suất kinh doanh hiện nay.
Vấn đề vốn để đầu tư cho máy móc thiết bị phục vụ cho hoạt động kinh doanh ở
Công ty luôn là vấn đề lớn, nó đảm bảo yêu cầu kinh doanh đặt ra.
Biểu số 4: Tình hình nguồn vốn chủ sở hữu ở VNCC năm 1999
Đơn vị tính: 1000 đồng.
TT Chỉ tiêu Giá trị
1 Ngân sách Nhà nước cấp 1.562.356
2 Vốn tự bổ sung 1.660.455
3 Vốn khác 2.415.465
5.638.276 Tổng:
(*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC.
Theo dõi bảng số liệu, ta thấy năm 1999 tổng số vốn cho sản suất kinh doanh của
Công ty là 5.638.277 nghìn đồng, trong đó vốn ngân sách Nhà nước cấp là 1.562.356
nghìn đồng. Số vốn còn lại gồm vốn do Công ty tự bổ sung là 1.660.445 nghìn đồng và
vốn khác là 2.415.465 nghìn đồng.
Tình hình hoạt động và kết quả kinh doanh của Công ty trong những năm qua thể
hiện ở biểu sau.
Biểu số 5: Tình hình hoạt động của VNCC.
Đơn vị tính: 1000 đồng.
TT Chỉ tiêu 1997 1998 1999
1 Tổng số vốn kinh doanh 3.506.769 5.029.875 5.638.276
+ Vốn cố định 3.173.984 4.697.090 5.292.262
+ Vốn lưu động 332.785 382.785 332.785
+ Vốn XDCB 58.229 58.229 58.229
2 Doanh thu 32.160.496 41.018.965 44.106.812
3 Lợi nhuận 1.648.180 2.264.432 1.946.040
(*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC.
Qua biểu trên ta có thể rút ra một số nhận xét sau:
- Vốn kinh doanh của Công ty qua các năm đã tăng lên rõ rệt. Cụ thể, năm 1997
với số vốn là 3.506.769 nghìn đồng tăng lên 5.029.875 nghìn đồng vào thời điểm năm
1998 và 5.638.276 nghìn đồng năm 1999.
- Doanh thu của Công ty cũng tăng lên với lượng năm sau cao hơn năm trước thể
hiện sự cố gắng của Công ty trong sản suất kinh doanh.Với các số liệu về doanh thu của
Công ty năm1997 là 32.160.496 nghìn đồng; năm 1998 là 41.018.965 nghìn đồng và
năm 1999 là 44.106.812 nghìn đồng.
Lợi nhuận của Công ty qua các năm là 1.648.180 nghìn đồng năm 1997; năm 1998
Công ty đạt được lợi nhuận là 2.264.432 nghìn đồng và năm 1999 là 1.946.040 nghìn
đồng. Riêng năm1999, do tình hình chung là thị trường các công trình xây dựng giảm
hơn so với những năm trước và sự đầu tư thêm một số máy móc, thiết bị mới đã làm
tăng chi phí kinh doanh nên lợi nhuận đạt được có thấp hơn so với năm 1998.
Như vậy, với các chỉ tiêu tài chính cơ bản trên cho thấy Công ty Tư vấn Xây dựng
Dân dụng Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong hoạt động kinh doanh
của mình. Với những kết quả đã đạt được trong kinh doanh Công ty cũng thực hiện
nghĩa vụ nộp Ngân sách cho Nhà nước. Mức nộp của Công ty đối với Nhà nước trong
những năm vừa qua được trình bày ở biểu dưới đây.
Biểu số 6: Nộp ngân sách của VNCC.
Đơn vị tính: 1000 đồng.
TT Năm Số tiền đã nộp ngân sách
1 1997 1.301.670
2 1998 1.970.417
3 1999 1.801. 321
(*) Phòng Kế toán - Tài chính VNCC
Như vậy, mặc dù hoạt động kinh doanh có không ít khó khăn nhưng hàng năm
Công ty vẫn hoàn thành nghĩa vụ nộp Ngân sách đối với Nhà nước. Riêng năm 1999
như đã trình bày, do một số ảnh hưởng chung của thị trường đối với các doanh nghiệp
và sự gia tăng khấu hao tài sản cố định tính vào chi phí kinh doanh làm lợi nhuận Công
ty đạt được thấp hơn năm 1998 nên Công ty đã được Nhà nước chấp nhận mức nộp
Ngân sách là 1.802.321 nghìn đồng.
Để ổn định việc làm và nâng cao mức sống của cán bộ công nhân viên trong Công
ty, đồng thời tăng nhanh mức đóng góp cho Ngân sách Nhà nước, trong thời gian tới
Công ty cần phấn đấu nâng cao Hiệu quả sản suất kinh doanh. Điều này cũng chính là
nâng cao Hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại Công ty vì hiện nay Vốn cố định chiếm hầu
hết trong tổng vốn kinh doanh của Công ty.
III-/ Thực trạng Hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân
Dụng Việt Nam.
1-/ Tổng quan chung về Vốn cố định của Công ty.
Như phần đầu đã nói, Vốn cố định là biểu hiện bằng tiền của tài sản cố định, do
vậy ta có thể xem xét, đánh giá Hiệu quả sử dụng Vốn cố định của Công ty thông qua
việc đánh giá Hiệu quả sử dụng Tài sản cố định.
Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam hoạt động trong ngành tư vấn,
thiết kế xây dựng. Năm 1999 tỷ lệ Tài sản cố định (theo giá trị còn lại) trên tổng vốn
kinh doanh là:
5.292.262 = 0,938 5.638.277
Điều này cho thấy Vốn cố định của Công ty chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng số
vốn kinh doanh của Công ty.
Vốn cố định được hình thành từ các nguồn khác nhau và mức độ đầu tư cho các bộ
phận tài sản cố định (mặt hiện vật của Vốn cố định ) cũng khác nhau. Trong quá trình
sản suất kinh doanh, do tác động của một số nhân tố làm cho Tài sản cố định biến đổi
theo chiều hướng khác nhau. Sau đây ta sẽ tìm hiểu Tài sản cố định của Công ty theo
đặc điểm và cơ cấu của chúng.
1.1. Cơ cấu Vốn cố định theo nguồn hình thành và sự biến động của nó.
Cơ cấu Vốn cố định của Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam được hình
thành từ các nguồn chính như: Nguồn vốn Ngân sách cấp, Nguồn vốn tự bổ sung và
nguồn vốn huy động khác. Cơ cấu Vốn cố định theo nguồn hình thành và sự biến động
của nó được phản ánh ở biểu sau.
Biểu số 7: Cơ cấu Vốn cố định và sự biến động của nó.
Đơn vị tính: 1000 Đồng.
Đầu năm Cuối năm Chênh lệch
Chỉ tiêu Tỷlệ Tỷ Tỷ Sô tiền Số tiền Số tiền % lệ % lệ %
1.Vốn NS cấp 2.099.412 32,6 2.099.412 24,8 0 0
- Nhà cửa, vật kiến 2.010.088 95,7 2.010.088 95,7 trúc
- Máy móc 70.666 3,4 70.666 3,4 TBKTCLCT
- Phương tiệnVT 0 0 0 0
- TB văn phòng 18.657 0,9 18.658 0,9
2. Vốn tự bổ sung 2.843.851 44,2 2.975.205 35,1 131.354 4,6
- Nhà cửa, vật kiến 0 0 0 0 trúc
- Máy móc 54..217 5,4 160.895 5,4 TBKTCLCT
- Phương tiệnVT 1.139.151 40,1 1.139.151 38,3
- TB văn phòng 1.550.484 54,5 1.675.162 56,3
3. Nguồn vốn 1.495.508 23,2 3.391.860 40,1 1.896.352 126,8 khác
- Nhà cửa, vật kiến 0 0 0 0 trúc
- Máy móc 6.612 0,4 337.401 11,1 TBKTCLCT
- Phương tiệnVT 465.840 31,2 465.840 13,7
- TB văn phòng 1.023.056 68,4 2.548.619.325 75,2
Tổng 6.438.771 100 8.466.477 100 2.027.706 31,5
(*) Nguồn ; Phòng Kế toán- Tài chính VNCC.
Qua bảng số liệu trên ta thấy Công ty đã sử dụng một lượng vốn cố định tương đối
lớn. Năm 1999, đầu năm lượng vốn Công ty sử dụng là 6.438.771 nghìn đồng và cuối
năm là 8.466.477 nghìn đồng. Như vậy, so sánh giữa thời điểm đầu năm và thời điểm
cuối năm ta thấy lượng vốn tăng thêm là 2.026.706 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ tăng
là 31,5%.
Trong tổng số vốn cố định năm 1999 mà Công ty sử dụng, nguồn vốn tăng mạnh
nhất là nguồn vốn huy động khác, với mức tăng là 126,8%. Tại thời điểm đầu năm
nguồn vốn này là 1.495.508 nghìn đồng, chiếm 23,2% trong tổng Vốn cố định, cuối
năm là 3.391.860 nghìn đồng, chiếm 40,1%. Đứng sau nguồn này là nguồn vốn tự bổ
sung và chiếm tỷ trọng thấp nhất là nguồn vốn Ngân sách cấp. Vào thời điểm đầu năm
nguồn vốn tự bổ sung là 2.843.851 nghìn đồng chiếm 44,2% tổng vốn, cuối năm chỉ tiêu
tăng lên 2.975.205 nghìn đồng nhưng tỷ trọng trong tổng vốn cố định giảm thấp hơn
đầu năm còn 35,1%. Riêng nguồn vốn Ngân sách cấp trong năm 1999 không có sự thay
đổi với 2.099.412 nghìn đồng. Như vậy, trong năm 1999 trong có cấu Vốn cố định của
Công ty (ngoại trừ nguồn vốn Ngân sách cấp vẫn giữ nguyên mức độ ban đầu ), vốn tự
bổ sung và vốn khác đã tăng lên. Điều đáng chú ý là trong năm 1999 Công ty đã huy
động được một lượng vốn đáng kể thuộc nguồn khác là 1.896.352 nghìn đồng , tương
đương 126,8% so với đầu năm. Công ty đã dùng số vốn này đầu tư mua sắm máy móc,
thiết bị; trang bị các thiết bị văn phòng mới...Nên mặc dù nguồn vốn Ngân sách cấp và
nguồn vốn tự bổ sung ít thay đổi nhưng tổng Vốn cố định của Công ty vẫn tăng lên tổng
cộng 2.027.706 nghìn đồng, tương đương với tỷ lệ tăng là 31,5 %.
Phần vốn Ngân sách cấp ở Công ty hiện nay chủ yếu là nhà cửa, vật kiến trúc với
giá trị của nhà cửa, vật kiến trúc tương đương 2.010.088 nghìn đồng, chiếm 95,7% tổng
vốn Ngân sách cấp cả đầu năm và cuối năm. Vốn Ngân sách cấp ít được đầu tư chi dùng
cho mua sắm máy móc thiết bị và cũng không đầu tư cho các phương tiện vận tải.
Trong cơ cấu nguồn vốn tự bổ sung, Công ty hoàn toàn không đầu tư phần vốn
này cho việc xây dựng, sửa chữa nhà cửa vật kiến trúc. Giá trị của các thiết bị văn
phòng chiếm tỷ lệ lớn trong vốn tự bổ sung cả số tuyệt đối và số tương đối. Cụ thể, vào
thời điểm đầu năm giá trị phần thiết bị văn phòng thuộc nguồn vốn tự bổ sung là
1.550.483 nghìn đồng, bằng 54,5% trong tổng vốn tự bổ sung và cuối năm là 1.675.162
nghìn đồng, tương đương 56,3%. Một lượng đáng kể vốn tự bổ sung thuộc về phương
tiện vận tải, đầu năm phần phương tiện vận tải thuộc vốn tự bố sung là 1.139.151 nghìn
đồng, bằng 40,1% trong tổng nguồn vốn tự bổ sung, cuối năm giá trị tuyệt đối giữ
nguyên nhưng tỷ lệ trong tổng vốn tự bổ sung giảm so với đầu năm còn 38,3%. Một
lượng vốn tự bổ sung là các thiết bị kiểm soát và kiểm tra chất lượng công trình với
154.217 nghìn đồng, bằng 5,4% trong tổng vốn thời điểm đầu năm và cuối năm với
160.893 nghìn đồng vẫn chiếm 5,4% trong tổng nguồn vốn mà Công ty đã tự bổ sung.
Trong cơ cấu nguồn vốn khác đã huy động được, Công ty cũng không đầu tư cho
phương tiện vận tải hoặc xây dựng, sửa chữa nhà cửa vật kiến trúc mà dành phần lớn
cho việc mua sắm trang bị các máy móc trực tiếp phục vụ công tác tư vấn thiết kế, thiết
bị văn phòng. Cụ thể, phần thiết bị văn phòng là 1.023.056 nghìn đồng, tương đương
68,4% tổng vốn cố định vào thời điểm đầu năm và 2.548.619 nghìn đồng, bằng 75,2%
vào thời điểm cuối năm.
Vốn cố định của Công ty tăng trong năm được tóm tắt như sau:
- Nguồn vốn tự bổ sung tăng 131.354 nghìn đồng, với tỷ lệ tăng là 4,6%.
- Nguồn vốn khác tăng 1.896.352 nghìn đồng, với tỷ lệ 126,8%.
Tuy nguồn vốn Ngân sách cấp không đổi và nguồn vốn tư bổ sung tăng chậm
nhưng nguồn vốn khác mà Công ty huy động tăng một lượng lớn dẫn đến tổng số vốn
cố định tăng lên, tổng cộng 2.027.706 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ tăng 31,5% so
với đầu năm.
Trong cơ chế thị trường, sự biến động về giá cả đối với tư liệu tiêu dùng và tư liệu
sản suất là tất yếu. Sự biến động này nhiều hay ít còn tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố, trong
đó không thể thiếu được các nhân tố quan trọng như quan hệ cung cầu, mức độ khan
hiếm của tư liệu đó cũng như thị hiếu của khách hàng. Nhìn chung sự biến động về giá
cả tài sản, máy móc thiết bị của Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam là do
các nguyên nhân chủ yếu sau:
a) Công ty đầu tư mua sắm một số máy móc thiết bị mới để thay thế số máy móc
thiết bị cũ trước đây hoặc mua sắm những máy móc, thiết bị rất cần thiết cho sản suất
kinh doanh mà Công ty chưa có như Máy thuỷ chuẩn tự động; Máy định vị cốt thép;
Máy khoan tự hành vv.. nhằm nâng cao năng suất lao động, giảm bớt lao động thủ công
của công nhân viên, đặc biệt là nhằm nâng cao Hiệu quả sử dụng Vốn cố định và nâng
cao chất lượng công tác khảo sát, thiết kế và tư vấn công trình.
b) Mua sắm thiết bị văn phòng như máy đồ hoạ, máy in Laser chuyên dụng khổ
lớn, máy tính các loại và các thiết bị văn phòng khác như Điều hoà nhiệt độ; máy
Phôtôcoppy nhằm cải thiện môi trường làm việc cho cán bộ công nhân viên làm việc tại
văn phòng Công ty.
c) Nâng cấp, sửa chữa các số phương tiện vận tải; mua sắm thiết bị thông tin nhằm
tạo điều kiện thuận lợi trong việc liên hệ của cán bộ trong Công ty. Những tài sản cố
định này góp phần không nhỏ trong công tác ký kết hợp đồng, mở rộng thị trường, tìm
kiếm việc làm, nhận và truyền tin một cách kịp thời của cán bộ quản lý Công ty tới đội
ngũ kỹ sư kỹ thuật viên cũng như đối với chi nhánh của Công ty.
d) Công ty đã thực hiện trích khấu hao 1.114.919 nghìn đồng.
e) Trong năm Công ty đã thanh lý một số tài sản cố định, nhưng số lượng tài sản
thanh lý ít hơn số lượng tài sản cố định mua sắm. Mức độ ảnh hưởng của từng nguyên
nhân cho ở biểu sau.
Biểu số 8: ảnh hưởng của các nhân tố đến sự biến động
Vốn cố định tại VNCC.
Đơn vị tính: 1000 đồng.
TT Nguyên nhân ảnh hưởng Mức độ ảnh hưởng
1 Tăng do mua sắm. 2.043.620
- Thiết bị kiểm soát và kiểm 377.464
tra chất lượng công trình
- Thiết bị văn phòng 1.666.156
2 Giảm do thanh lý. -15.915
Tổng 1.027.706
(*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC.
Để thấy rõ mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự biến động của Vốn cố định
của Công ty năm 1999, ta đi xem xét cơ cấu Tài sản cố định về mặt hiện vật và theo tình
hình sử dụng.
1.2 Cơ cấu Vốn cố định về mặt hiện vật.
Về mặt hiện vật, cơ cấu Vốn cố đinh của Công ty theo tài sản cố định gồm 4 loại
chính là: Nhà cửa vật kiến trúc; Máy móc thiết bị kiểm tra chất lượng công trình;
Phương tiện vận tải và các Thiết bị văn phòng. Như đã trình bày các loại tài sản cố định
này được hình thành từ 3 nguồn khác nhau: Nguồn vốn Ngân sách cấp, Nguồn vốn tự
bổ sung và Nguồn vốn khác do Công ty huy động.
Danh mục Tài sản cố định về mặt hiện vật cuả Công ty Tư vấn Xây dựng Dân
dụng Việt Nam được trình bày ở biểu sau.
Do đặc thù của ngành Xây dựng nói chung và lĩnh vực Tư vấn, khảo sát và thiết kế
xây dựng nói riêng là cần phải trang bị các loại tài sản, máy móc thiết bị hiện đại đáp
ứng yêu cầu sản suất kinh doanh, năm 1999 Công ty đã thanh lý một số tài sản cố định
lạc hậu và trang bị máy móc thiết bị tiên tiến với tổng trị giá trên 2 tỷ đồng.
1.3 Khấu hao Tài sản cố định ở Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam.
Khấu hao Tài sản cố định là một yếu tố có liên quan đến Hiệu quả sử dụng Vốn cố
định. Việc trích đúng, đủ mức khấu hao theo Quy định về công tác khấu hao sẽ góp
phần phản ánh đúng thực chất Hiệu quả sử dụng Vốn cố định.
Như chúng ta đã biết, trong quá trình quản lý và sử dụng Tài sản cố định, Tài sản
cố định luôn luôn bị hao mòn dưới hai hình thức là hao mòn hữu hình và hao mòn vô
hình. Giá trị hao mòn được dịch chuyển dần vào giá trị sản phẩm qua hình thức khấu
hao. Sau khi sản phẩm được tiêu thụ, số tiền khấu hao được trích lại và tích luỹ thành
quỹ khấu hao Tài sản cố định. Quỹ khấu hao được dùng để tái sản suất giản đơn Tài sản
cố định (còn gọi là quỹ khấu hao cơ bản). Song trên thực tế, trong điều kiện tiến bộ của
khoa học kỹ thuật quỹ khấu hao cơ bản vẫn có khả năng tái sản suất mở rộng Tài sản cố
định. Khả năng này có thể được thực hiện bằng cách Công ty sử dụng linh hoạt quỹ
khấu hao được tích luỹ hàng năm như một nguồn tài chính bổ sung cho các mục đích
như đầu tư phục vụ sản suất kinh doanh và thu hồi doanh lợi (trên nguyên tắc được hoàn
quỹ), hoặc nhờ nguồn này đơn vị có thể đầu tư thay thế, đổi mới Tài sản cố định ở
những năm sau lớn hơn và hiện đại hơn những năm trước.
Trên ý nghĩa đó, quỹ khấu hao được coi là một nguồn tài chính quan trọng để tái
sản suất mở rộng Tài sản cố định trong sản suất kinh doanh của các doanh nghiệp. Do
chức năng và tác dụng của mỗi loại tài sản cố định là khác nhau nên mỗi loại tài sản cố
định được áp dụng một tỷ lệ khấu hao nhất định. Theo chế độ quy định tại Quyết định
số 1062 năm 1998 của Bộ Tài chính thì những Tài sản cố định, máy móc thiết bị đang
được dùng tại Công ty được áp dụng trích khấu hao theo phương pháp khấu hao đều.
Mức trích khấu trung bình hàng năm cho Tài sản cố định tại Công ty được tính như sau:
Nguyên giá của TSCĐ Tỷ lệ khấu hao trung bình hàng = năm cho TSCĐ Thời gian sử dụng
Phương pháp khấu hao đều mà Công ty đang áp dụng có đặc điểm là đơn giản, dễ
xác định và tạo nên sự ổn định cho chi phí khấu hao trong giá thành.
Mức trích khấu hao đối với Tài sản cố định tại Công ty thể hiện ở biểu sau:
Biểu số 10: Mức trích khấu hao đối với TSCĐ tại VNCC.
Loại tài sản Thời hạn sử dụng Mức tính khấu hao
1. Máy móc thiết bị 6 (năm) 16,7%/năm
2. Phương tiện vận tải 10 (năm) 10%/năm
3. Thiết bị văn phòng 5 (năm) 20%/năm
(*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC.
Riêng đối với nhà cửa vật kiến trúc đây là khu nhà ở của cán bộ công nhân viên
nên theo quy định của Bộ Tài chính kể từ năm 1996 Công ty không trích khấu hao phần
tài sản này. Tình hình khấu hao Tài sản cố định ở Công ty thể hiện qua biểu sau.
Biểu số 11: Thực hiện trích khấu hao cơ bản TSCĐ tại VNCC.
Đơn vị tính: 1000 đồng.
Thiết bị KS & Phương tiện vận Thiết bị văn phòng KTCLCT tải Chỉ tiêu Tỷ Tỷ Tỷ KH TH KH TH KH TH lệ % lệ % lệ %
1. Nguyên
1.604.9 giá 608.969 4.242.438 91 TSCĐ(Đ/k
ỳ)
2. Khấu hao 80.061 80.061 0 193.915 193.915 0 840.942 840.942 0 trong năm
3. Tổng
mức khấu 110.884 110.884 0 631.165 631.165 0 1.920.360 1.920.360 0
hao
4. Giá trị 448.086 448.086 0 973.826 973.826 0 2.322.079 2.322.079 0 còn lại
5. Tỷ lệ tính 16,7% 16,7% 10% 10% 20% 20% 0
(*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC.
Trong mấy năm qua Công ty đã thực hiện đúng kế hoạch khấu hao, tính đúng tỷ lệ
khấu quy định (có thể nhận rõ vấn đề này qua thực hiện khấu hao của Công ty năm
1999 ở biểu số 11 trên ).
Do việc tính và trích khấu hao Tài sản cố định được thực hiện theo quý và tính cho
từng Tài sản cố định nên đối với số Tài sản cố định tăng trong năm với nguyên giá là
2.027.706 nghìn đồng, Công ty đã tính và trích khấu hao được 286.969 nghìn đồng.
Trong năm 1999 khấu hao cơ bản của Công ty được tóm tắt qua các chỉ tiêu sau:
+ Nguyên giá tài sản cố định ( cuối kỳ ): 8.466.477 nghìn đồng.
+ Số khấu hao tăng trong năm: 1.114.919 nghìn đồng.
+ Số khấu hao giảm trong kỳ: 0
+ Giá trị còn lại: 5.292.262 nghìn đồng.
Như vậy, với phương pháp khấu hao đều và tỷ lệ khấu hao như hiện nay, Tài sản
cố định của Công ty nhất là phần thiết bị văn phòng (có độ thay đổi lớn ), Công ty phải
sử dụng trong một thời gian nữa mới có thể khấu hao hết chúng. Yêu cầu đặt ra là Công
ty phải không ngừng bổ sung, đổi mới máy móc thiết bị, tài sản cố định. điều này có tác
dụng tích cực đối với việc nâng cao Hiệu quả sử dụng Vốn cố định, hoàn thành nhiệm
vụ sản suất kinh doanh của Công ty.
1.4 Tình hình bảo toàn và phát triển vốn cố định của Công ty.
Bảo toàn và phát triển Vốn cố định là yếu tố quan trọng đảm bảo cho các daonh
nghiệp duy trì và phát triển vốn sản suất kinh doanh. Hàng năm các Doanh nghiệp nhà
nước sau khi được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công bố hệ số điều chỉnh giá trị
Tài sản cố định của từng ngành kinh tế,kỹ thuật sẽ tiến hành điều chỉnh, tăng giá trị Tài
sản cố định, thực hiện bảo toàn và phát triển Vốn cố định. Tình hình bảo toàn và phát
triển Vốn cố định của Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam được trình bày ở
biểu số 12.
Biểu số 12: Tình hình bảo toàn và phát triển triển Vốn cố định
của VNCC năm 1999.
Đơn vị tính: 1000đồng.
Giá trị Trong đó: Chỉ tiêu (Nguyên giá) Ngân sách Tự bổ sung Vốn khác
1. Số VCĐ phải bảo 6.437.771 2.099.412 2.843.850 1.495.508 toàn đầu năm.
2. Số VCĐ phải bảo 8.466.477 2.099.412 2.975.205 3.391.860 toàn cuối năm.
3. Số VCĐ thực tế đã 8.466.477 2.099.412 2.975.205 3.391.860 bảo toàn.
4. Chênh lệch số vốn đã
bảo toàn và số vốn phải 0 0 0 0
bảo toàn.
(*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC.
Trên cơ sở số liệu ở biểu số 12, ta thấy trong năm 1999 Công ty đã bảo toàn được
Vốn cố định. Theo tính toán tổng số Vốn cố định thực tế Công ty đã bảo toàn là
8.466.477 nghìn đồng, đúng bằng số Vốn cố định phải bảo toàn cuối kỳ. Trong đó các
chỉ tiêu thành phần như Vốn cố định được Ngân sách cấp, Vốn cố định tự bổ sung, Vốn
cố định khác cũng đã được bảo toàn trong thực tế.
Trong năm 1999, tính theo yêu cầu bảo toàn Vốn cố định thì lợi nhuận Công ty đạt
được phản ánh đúng thực chất và Hiệu quả sử dụng Vốn cố định và lợi nhuận đúng
bằng 1.946.040 nghìn đồng.
Trong thời gian tới Công ty cần tiếp tục thực hiện tốt công tác bảo toàn và phát
triển Vốn. Phấn đấu phát triển Vốn cố định, góp phần nâng cao Hiệu quả sản suất kinh
doanh nói chung và Hiệu quả sử dụng Vốn cố định nói riêng.
2-/ Phân tích Hiệu quả sử dụng Vốn cố định của Công ty Tư Vấn Xây Dựng
Dân Dụng Việt Nam.
2.1 Nội dung phân tích:
Tài sản cố định thể hiện hình thái vật chất của Vốn cố định. Trên cơ sở kết quả
hoạt động sản suất kinh doanh của Công ty trong những năm qua và các chỉ tiêu cơ bản
để đánh giá Hiệu quả sử dụng Vốn cố định đã được trình ở phần lý luận, ta đi phân tích
Hiệu quả sử dụng Vốn cố định của Công ty theo các chỉ tiêu như sau:
1) Sức sinh lời của Tài sản cố định.
Chỉ tiêu này phản ánh bỏ một đồng nguyên giá Tài sản cố định vào sản suất kinh
doanh thì đem lại bao nhiêu đồng lợi nhuận.
Nguyên giá TSCĐ sử dụng bình quân Sức sinh lời của TSCĐ = Tổng doanh thu năm
Căn cứ vào lợi nhuận đạt được và nguyên giá Tài sản cố định sử dụng bình quân
của Công ty cũng như cách tính chỉ tiêu sức sinh lời của TSCĐ, sức sinh lời của TSCĐ
của Công ty thể hiện ở biểu sau:
Chênh lệch Chỉ tiêu 1998 1999 Số tuyệt đối Tỷ lệ %
Lợi nhuận năm 2.264.432 1.940.040 3.018.393 -14,1 (1000đ )
TSCĐ sử dụng b/q 5.806.838 7.452.624 1.645.786 28,3 năm (1000đ )
Sức sinh lời của 0.389 0,264 - 0,125 - 32,1 TSCĐ
Sức sinh lời của Tài sản cố định năm 1999 là 0,264 ( đồng lợi nhuận / 1 đồng
nguyên giáTSCĐ ), của năm 1998 là 0,389 tức là sức sinh lợi năm 1999 giảm 0,125
( đồng lợi nhuận / 1 đồng nguyên giá TSCĐ ), tương ứng với tỷ lệ giảm là 32,1%. Như
vậy, giá trị một đồng lợi nhuận tạo ra bởi1 dồng nguyên giá Tài sản cố định năm 1999 ít
hơn năm 1998 là 0,125 đồng.
Nguyên nhân chủ yếu của thực tế này là do lợi nhuận mà Công ty đạt được năm
1999 giảm so với năm 1998 cũng như nguyên giá của tài sản cố định trong năm 1999
lớn hơn năm 1998.
+ Mức giảm của lợi nhuận là: 328.393 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ giảm là
14,1%.
+ Mức tăng của nguyên giá Tài sản cố định trong năm là: 1.645.786 nghìn đồng,
tương ứng với tỷ lệ 28,3%.
2) Sức sản suất của Tài sản cố định.
Tổng doanh thu năm Sức sản xuất của TSCĐ = Nguyên giá TSCĐ sử dụng bình quân năm
Chỉ tiêu này phản ánh 1 đồng TSCĐ bỏ vào sản suất kinh doanh đem lại bao nhiêu
đồng doanh thu.
Căn cứ vào mức doanh thu và nguyên giá tài sản cố định bình quân các năm 1998,
1999 của Công ty (trình bày ở biểu số 5 ) cũng như cách tính chỉ tiêu sức sản xuất của
tài sản cố định, ta thấy sự biến động sức sản xuất của Tài sản cố định của Công ty ở
biểu sau
Chênh lệch Chỉ tiêu 1998 1999 Số tuyệt đối Tỷ lệ %
Doanh thu năm 41.018.965 44.106.812 3.807.847 7,5 (1000đ)
TSCĐ sử dụng b/q 5.806.838 7.452.624 1.465.786 28,3 năm (1000đ )
Sức sản xuất của 7,064 5,918 - 1,146 - 16,2 TSCĐ
Sức sản suất của Tài sản cố định của Công ty năm 1999 là 5,918 (đồng doanh thu /
1 đồng nguyên giá TSCĐ ), năm 1998 là 7,064; tức là sức sản suất của Tài sản cố định
năm 1999 thấp hơn năm 1998 một lượng là 1,146 ( đồng doanh thu / 1 đồng nguyên giá
TSCĐ ), tương ứng với tỷ lệ giảm là 16,2%.
Nếu sức sản suất của Tài sản cố định không đổi, để đạt được mức doanh thu như
năm 1999, Công ty chỉ cần sử dụng:
44106812 = 5.773.143 nghìn đồng nguyên giá TSCĐ. 7,064
Như vậy, so với năm 1998, năm 1999 Công ty đã sử dụng 7.452.624 -5.773.143
=1.679.481 nghìn đồng nguyên giá Tài sản cố định với sức sản suất thấp. Nguyên nhân
là do năm 1999 Công ty phải trích khấu hao với một lượng lớn cho những Tài sản cố
định mới đưa vào hoạt động đã làm tăng chi phí kinh doanh cũng như có khó khăn
trong việc tìm kiếm khảo sát thiết kế, tư vấn các công trình xây dựng do mức độ các
công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp và hạ tầng suy giảm so với năm 1998.
+ Mức tăng doanh thu là: 3.087.847 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ 7,5%.
+ Mức tăng của nguyên giá Tài sản cố định là: 1.645.786 nghìn đồng, tương ứng
với tỷ lệ tăng là 28,3%.
Như vậy chỉ tiêu Sức sản suất của Tài sản cố định năm 1999 thấp hơn năm 1998.
3) Suất hao phí của Tài sản cố định.
Đây chính là chỉ tiêu nghịch đảo của chỉ tiêu Sức sản suất theo nguyên giá của Tài
sản cố định. Chỉ tiêu Suất hao phí của Tài sản cố định cho biết để tạo ra một đồng doanh
thu thì Công ty cần bỏ vào sản suất bao nhiêu đồng nguyên giá Tài sản cố định.
Nguyên giá TSCĐ sử dụng bình quân năm Suất hao phí của TSCĐ = Tổng doanh thu năm
+ Năm 1998 là: 0,142 ( đồng nguyên giá / 1 đồng doanh thu ).
+ năm 1999 là: 0,169 ( đồng nguyên giá / 1 đồng doanh thu).
Với thực tế này, Suất hao phí của Tài sản cố định năm 1999 đã tăng lên cao hơn
năm 1998 là 0,027 đồng nguyên giá trên một đồng doanh thu, tương ứng với tỷ lệ tăng
là 19%. Điều đó có nghĩa là năm 1999 Công ty đã sử dụng hao phí 0,027 đồng nguyên
giá Tài sản cố định so với năm 1998.
4) Hiệu quả sử sụng Vốn cố định.
Căn cứ vào một trong các yếu tố sau:
- Theo doanh thu mà Công ty đạt được.
- Theo lợi nhuận.
a) Theo Doanh thu. Chỉ tiêu hệu quả sử dụng Vốn cố định phản ánh một đồng
Vốn cố định bỏ vào sản suất kinh doanh đem lại bao nhiêu đồng doanh thu.
Tổng doanh thu năm Hiệu quả sử dụng vốn cố định = Vốn cố định bình quân năm
Dựa vào mức doanh thu đạt được của Công ty các năm 1998, 1999 và cách tính
chỉ tiêu hiệu quả sử dụng Vốn cố định ( theo doanh thu ).Ta thấy hiệu quả sử dụng Vốn
cố định của Công ty như sau:
Chênh lệch Chỉ tiêu 1998 1999 Số tuyệt đối Tỷ lệ %
Doanh thu năm 41.018.965 44.106.812 3.087.857 7,5 (1000đ )
Vốn cố định bình 4.698.090 5.292.262 595.172 12,7 quân năm (1000đ )
Hiệu quả sử dụng 8,733 8,334 - 0,397 - 4,6 Vốn cố định
+ Năm 1998 hiệu quả sử dụng vốn cố định là 8,733 (đồng doanh thu/1 đồng Vốn
cố định )
+ Năm 1999 hiệu quả sử dụng vốn cố định là 8,334 (đồng doanh thu/1 đồng Vốn
cố định).
Số liệu trên cho thấy Hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo doanh thu năm 1999 so
với năm 1998 đã giảm 0,397 (đồng doanh thu/1 đồng Vốn cố định), tương đương với tỷ
lệ giảm là 4,6%.
Nếu hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo doanh thu năm 1999 so với năm 1998 là
không đổi và bằng 8,733 ( đồng doanh thu /1 đồng Vốn cố định ) thì để đạt mức doanh
thu như năm 1999 Công ty chỉ cần sử dụng:
44106812 =5.050.591 nghìn đồng Vốn cố định 8,733
Nguyên nhân Hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo doanh thu năm 1999 thấp hơn
năm 1998 là do trong năm 1999 Vốn cố định và tổng doanh thu đều tăng, nhưng Vốn cố
định tăng mạnh hơn tổng doanh thu làm cho Hiệu quả sử dụng Vốn cố định suy giảm.
+ Mức tăng tổng doanh thu là: 3.087.847 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ tăng là
7,5%.
+ Mức tăng của Vốn cố định là: 595.172 nghìn đồng, bằng 12,7% lớn hơn tỷ lệ
tăng của doanh thu thực hiện được.
b) Theo lợi nhuận: Chỉ tiêu Hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo lợi nhuận cho biết
một đồng Vốn cố định bỏ vào sản suất kinh doanh đem lại bao nhiêu đồng lợi nhuận.
Lợi nhuận năm Hiệu quả sử dụng vốn cố định = Vốn cố định bình quân năm
Từ mức lợi nhuận của Công ty các năm 1998, 1999 và công thức tính chỉ tiêu hiệu
quả sử dụng Vốn cố định ( theo lợi nhuận ). Ta có biểu sau:
Chênh lệch Chỉ tiêu 1998 1999 Số tuyệt đối Tỷ lệ %
Lợi nhuận năm 2.264.432 1.940.040 - 318.393 - 14.,1 (1000đ )
Vốn cố định bình 4.698.090 5.292.262 595.172 12,7 quân năm (1000đ )
Hiệu quả sử dụng 0,482 0,368 - 0,114 - 23,7 Vốn cố định
Hiệu quả sử dụng Vốn cố định trong năm 1998 là 0,482 (đồng lợi nhuận / 1 đồng
Vốn cố định ), năm 1999 là 0,368 giảm 0,114 (đồng lợi nhuận / 1 đồng Vốn cố định )
so với năm 1998, tương ứng với tỷ lệ giảm là 23,7%.
Điều này cho thấy, nếu Hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo lợi nhuận của Công ty
năm 1999 là không đổi so với năm 1998 và bằng 0,482 (đồng lợi nhuận/1 đồng Vốn cố
định ) thì để đạt được mức lợi nhuận như năm 1999 Công ty cần sử dụng là:
1946040 = 4.074.771 nghìn đồng vốn cố định 0,482
Với thực tế đạt được năm 1999, số Vốn cố định sử dụng với Hiệu quả thấp là:
5.292.262 - 4.697.090 = 595.172 nghìn đồng.
Nguyên nhân Hiệu quả sử dụng Vốn cố định theo lợi nhuận năm 1999 giảm so với
năm 1998 là lợi nhuận Công ty đạt được năm 1999 giảm so với năm 1998 một lượng là
318.393 nghìn đồng, tương ứng với tỷ lệ giảm là 14,1% trong khi đó số Vốn cố định sử
dụng năm 1999 cao hơn năm 1998 là 595.172 nghìn đồng, với tỷ lệ 12,7%.
Tổng hợp các chỉ tiêu về Hiệu quả sử dụng Vốn cố định của Công ty được phản
ánh ở biểu sau.
Biểu số 13: Tổng hợp hiệu quả sử dụng vốn cố định tại VNCC
Đơn vị tính: 1000 đồng.
So sánh 99 với 98 Chỉ tiêu 1998 1999 Số tiền Tỷ lệ %
1. Doanh thu 41.018.965 44.106.812 3.087.847 7,5
2. Lợi nhuận 2.264.432 1.940.040 -318.393 -14,1
3. Nguyên giá bình quân 5.806.838 7.452.624 1.645.786 28,3 TSCĐ
4. Vốn cố định 4.698.090 5.292.262 595.172 12,7
5. Sức sinh lời của TSCĐ 0,389 0,264 -0,125 -32,1 (7) = (2)/(3)
6. Suất hao phí của TSCĐ 0,142 0,169 0,027 19,0 (6) = (3)/(1)
7. Sức sản xuất của TSCĐ 7,064 5,918 - 1,146 - 16,2
(5) = (1)/(3 )
8. Hiệu quả sử dụng VCĐ
a. Theo doanh thu: 8,733 8,334 -1,399 -16,0 (8a) = (1)/(4)
b. Theo lợi nhuận: 0,482 0,368 -0,114 -23,7 (8b) = (2)/(4)
Thực trạng hiệu quả sử dụng Vốn cố định của Công ty thể hiện rõ hơn ở biểu dưới
10
đây.
8
6
HiÖu qu¶ sö dông VC§ theo DT
4
HiÖu qu¶ sö dông VC§ theo LN
2
0
1998
1999
Tû lÖ %
N¨ m
2.2 Đánh giá khái quát thực trạng Hiệu quả sử dụng Vốn cố định Của Công ty
Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam.
Qua thời gian thực tập tại Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam, được
nghiên cứu, tìm hiểu thực tế quá trình xây dựng, phát triển của Công ty em xin phép
được nhận xét về những thành tựu và những nhược điểm còn tồn tại trong quá trình sử
dụngVốn cố định của Công ty như sau:
2.2.1 Những thành tựu trong việc quản lý và sử dụng Vốn cố định.
Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam là doanh nghiệp Nhà nước được
thành lập theo Quyết định số 785/ BXD, hoạt động trên cơ sở Luật doanh nghiệp Nhà
nước và có đầy đủ tư cách pháp nhân.
Là một doanh nghiệp Nhà nước, chuyển sang cơ chế thị trường, thực hiện hạch
toán độc lập, Công ty đã gặp phải khó khăn chung là tình trạng thiếu Vốn cho hoạt động
sản suất kinh doanh, nhất là Vốn đầu tư cho Tài sản cố định, đội ngũ cán bộ công nhân
viên có trình độ ít, trình độ chuyên môn kỹ thuật lúc đầu còn hạn chế, phải tự cạnh tranh
đi lên bằng chính khả năng của mình. Nhưng nhờ có sự mạnh dạn của Ban lãnh đạo
Công ty, nhờ chủ trương đúng đắn, coi chất lượng là yếu tố hàng đầu trải qua quá trình
phát triển, Công ty đã trưởng thành và củng cố được chỗ đứng vững chắc trong ngành
Xây dựng cũng như trên thị trường.
Thực tế cho thấy Công ty là một trong số ít các Doanh nghiệp Nhà nước đã đảm
bảo sản suất kinh doanh ổn định, giá trị sản lượng, lợi nhuận và các khoản thu nộp Ngân
sách Nhà nước hàng năm đều tăng trưởng. Việc làm và đời sống của cán bộ, công nhân
viên trong Công ty được đảm bảo.
Trong quản lý và sử dụng Vốn cố định, Công ty đã thu được những thành tựu sau:
a) Công ty đã tận dụng tối đa số Vốn cố định hiện có. Ngoài số vốn Ngân sách cấp
và số vốn tự bổ sung, hàng năm Công ty còn huy động thêm một lượng vốn đáng kể
thuộc nguồn khác.
Vốn cố định luôn có vai trò quyết định đối với sự thành bại của các Doanh nghiệp,
nhất là đối với Doanh nghiệp nào có tỷ lệ Vốn cố định lớn. Mặt khác do đặc trưng của
lĩnh vực Tư vấn, thiết kế Xây dựng là cần phải có một lượng Vốn cố định lớn để có thể
đầu tư cho các máy móc thiết bị phục vụ thi công nhiều công trình trong cùng một thời
gian nên sự thiếu về Vốn cố định để đầu tư cho các hoạt động này là điều khó tránh khỏi.
Chính vì thế năm 1999 Công ty đã chú trọng huy động và đầu tư chiều sâu, mua sắm
thay thế các máy móc, thiết bị hiện đại phục vụ trực tiếp cho sản suất kinh doanh với giá
trị trên 2 tỷ đồng. Trong cơ cấu Vốn cố định hiện nay, một lượng Vốn đáng kể là các
thiết bị kiểm soát, kiểm tra chất lượng công trình, các thiết bị văn phòng. Đây là những
tài sản trực tiếp tham gia vào hoạt động sản suất kinh doanh của Công ty.
b) Để đảm bảo việc tái đầu tư Tài sản cố định, Công ty còn thường xuyên thực
hiện việc tính và trích khấu hao Tài sản cố định. Hàng năm Công ty tiến hành trích khấu
hao đúng theo kế hoạch nhằm bổ sung vào quỹ khấu hao, tái đầu tư cho Tài sản cố định.
Qua đó thực tế Hiệu quả sử dụng Vốn cố định đã tăng lên rõ rệt.
Biểu số 14: Hiện trạng TSCĐ tại VNCC.
Đơn vị tính 1000 đồng.
Chỉ tiêu Năm 1998 Năm 1999
1. Tổng nguyên giá TSCĐ 6.438.771 8.466.477
2. Tổng giá trị hao mòn TSCĐ 2.117.420 3.235.903
3. GTCL 4.321.351 5.230.574
4. Hệ số hao mòn TSCĐ 0,33 0,38
5. Hệ số sử dụng TSCĐ 0,67 0,62
(*) Nguồn: Phòng Kế toán - Tài chính VNCC.
Trong năm qua Tài sản cố định của Công ty đã được đổi mới một phần. Mặt khác
hệ số sử dụng Tài sản cố định qua hai năm 1998 và 1999 cho thấy khả năng tiếp tục
phục vụ của Tài sản cố định tại Công ty vẫn còn dồi dào. Trong những năm tới thực
hiện đầu tư chiều sâu, mua sắm trang bị các máy móc thiết bị hiện đại phục vụ trực tiếp
công tác Tư vấn, khảo sát và thiết kế công trình cũng như số máy móc, thiết bị hiện có
phát huy hết năng lực trong sản suất kinh doanh thì Hiệu quả sử dụng Vốn cố định của
Công ty sẽ tăng lên.
c) Điểm quan trọng nhất trong quá trình sử dụng Vốn cố định thời gian qua đem
lại là tạo được doanh số và lợi nhuận đáng kể cho Công ty (thể hiện ở biểu số 5). Hiện
nay, trong khi nhiều Doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, không thích nghi với cơ chế thị
trường và phá sản, thì các hoạt động sản suất kinh doanh của Công ty bước đầu hoạt
động đã có hiệu quả và đem lại lợi nhuận, mặc dù đây chưa phải là lớn nhưng đó cũng
là một thành quả đáng khích lệ.
d) Thông qua việc quản lý và sử dụng Vốn cố định có hiệu quả, Công ty đã tạo
được uy tín đối với chủ đầu tư các công trình. Mặt khác công tác Tư vấn khảo sát thiết
kế công trình của Công ty ngày càng được nâng cao về mặt chất lượng, đáp ứng được
yêu cầu về chất lượng công trình của các đối tác tham gia thi công công trình.
e) Về bảo toàn và phát triển Vốn cố định, trong điều kiện cạnh tranh gay gắt như
hiện nay việc bảo toàn và phát triển vốn nói chung là một vấn đề khó khăn đối với các
Doanh nghiệp. Do đặc điểm của Công ty là Vốn cố định chiếm hầu hết trong tổng số
vốn sản suất kinh doanh nên sự biến động của Vốn cố định sẽ ảnh hưởng đến tình hình
tài chính trong Công ty. Thực tế thời gian qua mặc dù lợi nhuận năm 1999 thấp hơn
năm 1998 nhưng Công ty vẫn bảo toàn được vốn cố định cũng như làm chủ được tình
hình tài chính của mình.
2.2.2 Những hạn chế còn tồn tại trong quá trình sử dụng Vốn cố định tại Công ty
và nguyên nhân.
Mặc dù trong quá trình sử dụng Vốn cố định, Công ty có nhiều cố gắng và đã đạt
được những thành tựu đáng kể, song quá trình sử dụng Vốn cố định của Công ty cũng
còn bộc lộ một số hạn chế, thiếu sót nhất định. Để có thể nâng cao được Hiệu quả sử
dụng Vốn cố định trong quá trình kinh doanh của Công ty trong thời gian tới đòi hỏi
Công ty phải nghiêm túc xem xét và phân tích kỹ lưỡng những thiếu sót, tìm ra nguyên
nhân để từ đó có cách khắc phục phù hợp.
Những hạn chế chủ yếu trong quá trình sử dụng Vốn cố định của Công ty là:
a) Về công tác thị trường của Công ty. Thị trường là vấn đề thiết yếu quyết định
sự tồn tại và phát triển của Doanh nghiệp. Đối với Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng
Việt Nam việc tiếp cận thị trường, nắm bắt nhu cầu khách hàng cũng như thu thập thông
tin về các đối thủ cạch tranh nhằm duy trì và phát triển thị trường còn chưa được xác
định đúng tầm quan trọng trong hoạt động kinh doanh của Công ty. Công ty chưa xác
định được điểm yếu của mình trên thị trường. Các thông tin về đối thủ cạnh tranh, về
khách hàng là các chủ đầu tư cũng như về sự biến động của thị trường còn hạn chế.
Thực tế trong năm vừa qua các công trình mà Công ty đã thực hiện Tư vấn khảo sát và
thiết kế chủ yếu ở địa bàn một số tỉnh, thành phố lớn như Hà Nội, Thanh Hoá và Tp.Hồ
Chí Minh mà chưa được mở rộng.
b) Về đầu tư đổi mới máy móc, thiết bị. Thời gian qua công tác này thiếu đồng bộ.
Mức độ đầu tư cho phần thiết bị kiểm tra và kiểm soát chất lượng công trình và phần
thiết bị văn phòng có sự chênh lệch lớn. Một trong các nguyên nhân dẫn đến thực tế
này là năng lực tài chính của Công ty còn hạn chế chưa đủ vốn để đầu tư. Thêm vào đó,
hiện nay phần nhà cửa, vật kiến trúc là nhà ở cho cán bộ công nhân viên có nguyên giá
là 2.010.088 nghìn đồng, bằng 24% tổng giá trị tài sản trong tổng số tài sản của Công ty
lại không được phân định một cách rõ ràng vì chúng không tham gia trực tiếp vào sản
suất kinh doanh. Muốn đầu tư mua sắm tài sản, máy móc thiết bị phục vụ sản suất kinh
doanh, Công ty phải huy động ngoài. Năm 1999, Công ty đã huy động các nguồn vốn
khác 2,07 tỷ đồng nhưng chủ yếu là vốn huy động ngắn hạn.
c) Về công tác khấu hao Tài sản cố định của Công ty: Hiện nay tỷ lệ khấu hao
mà Công ty đang thực hiện cho các máy móc, thiết bị, đặc biệt là phần thiết bị văn
phòng còn thấp không phù hợp với tốc độ hao mòn nhanh của nó.
d) Trong công tác quản lý, sử dụng Vốn cố định: Đối với một số Tài sản cố định
hư hỏng mà không có khả năng khắc phục sửa chữa như máy phát điện, máy
phôtôcoppy.. Công ty còn chưa tiến hành thanh lý, nhượng bán dứt điểm để thu hồi
Vốn cố định kịp thời.
e) Trong công tác hạch toán kế toán: Do chưa có chủ trương từ cấp trên nên việc
hạch toán kế toán của Công ty vẫn chưa theo dõi và phản ánh đầy đủ sự lưu chuyển Tài
sản cố định.
Phần III
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng Vốn cố định tại công ty tư vấn
xây dựng dân dụng việt nam.
I-/ Hướng phát triển của Công ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam.
Gốc rễ của sự thành công của mỗi Doanh nghiệp phải bắt đầu từ một hướng đi
đúng, phương thức quản lý phù hợp. Từ nguyên lý này, ban lãnh đạo Công ty Tư vấn
Xây dựng Dân dụng Việt nam đã xác định cho mình một chiến lược chung là “phát huy
cao độ tính sáng tạo, năng động, cạnh tranh lành mạnh, coi chất lượng là yếu tố hàng
đầu ” làm phương châm cho hành động của Công ty.
Những thành tích đạt được và sự trưởng thành của Công ty trong 45 năm qua án
liền với sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, của Bộ Xây dựng, của Ban lãnh đạo Công
ty và sự phấn đấu không mệt mỏi, nỗ lực không ngừng của cán bộ công nhân viên qua
các thời kỳ với những thử thách to lớn. Sự đoàn kết nhất trí; khả năng và tư duy sáng
tạo; sự nhạy cảm chủ động và linh hoạt nắm bắt thời cơ chuyển hướng kịp thời, biết thị
tổng kết để phát huy ưu điểm, sửa chữa yếu điểm của tập thể cán bộ công nhân viên của
Công ty, là sức mạnh và nhân tố chủ yếu tạo nên bề dày phát triển - trưởng thành của
Công ty trong 45 năm qua. Đây cũng là điểm tựa vững chắc để Công ty tiếp tục vượt
qua khó khăn tiến lên và phát triển.
Với ý nghĩa đó, hướng phát triển của Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt
Nam thời gian tới như sau.
Về lâu dài: Nhận rõ trách nhiệm vì sự phát triển của Công ty khi chuyển sang
thế kỷ mới - công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Đồng thơi trên cơ sở sự phù hợp
với chức năng và nhiệm vụ mà Nhà nước và Bộ Xây dựng giao cho Công ty (là thực
hiện tư vấn, khảo sát và thiết kế các công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp và kiến
trúc hạ tầng đô thị ), Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam ra sức phấn đấu để
trở thành một trong những đơn vị tư vấn thiết kế hàng đầu có đủ năng lực và tổ chức
thực hiện công tác tư vấn thiết kế có chất lượng cao ..đứng vững và phát triển bền lâu
trong môi trường tư vấn cạch tranh gay gắt và hộ nhập quốc tế, góp phần khiêm tốn của
mình trong sự phát triển của ngành Xây dựng. Để thực hiện được mục tiêu đó Công ty
chủ trương tập trung vào những vấn đề sau:
- Về mô hình tổ chức: Công ty chủ trương nghiên cứu, học tập mô hình các công
ty tư vấn trong nước và quốc tế, phân tích chọn lọc cái hay, cái ti hoa để vận dụng sáng
tạo theo điều kiện cụ thể của đơn vị.
- Trong tổ chức sản xuất kinh doanh: Công ty kiên trì vận dụng nguyên tắc thống
nhất quản lý chỉ đạo từ tư vấn, khảo sát thiết kế đến quản lý dự án.
- Trong vấn đề nhân sự: Công ty tập trung xây dựng đội ngũ tư vấn đồng bộ và
chuyên môn cao (đi đôi với mô hình tổ chức khoa học ), hình thành một lớp chuyên gia
đầu ngành giỏi.
- Xây dựng chiến lược thị trường trong và ngoài nước và đa dạng hoá sản phẩm tư
vấn.
- Xây dựng cơ chế tài chính phù hợp để phát huy nội lực, thúc đẩy sản xuát phát
triển.
- Xây dựng kế hoạch đầu tư cơ sở vật chất và hoạt động KHCN, nâng cao chất
lượng sản phẩm, đủ sức cạch tranh trong và ngoài nước theo tiêu chuẩn chất lượng
ISO9001.
Với phương châm coi chất lượng là yêú tố hàng đầu, mục tiêu và chính sách chát
lượng cụ thể của Công ty là:
- Về mục tiêu chất lượng: Trong những năm tới, Công ty phấn đấu đáp ứng nhu
cầu của khách hàng một cách nhanh nhất, đạt yêu cầu theo tiêu chuẩn ISO9001 (hệ
thống tiêu chuẩn chất lượng cho các doanh nghiệp đánh giá, kiểm tra, giám sát hoạt
động Xây dựng, sản suất, lắp đặt..)
- Về chính sách chất lượng của Công ty: Là thiết lập và duy trì hệ thống đảm bảo
chất lượng theo tiêu chuẩn ISO9001.
Quy trình hệ thống đảm bảo chất lượng của Công ty theo tiêu chuẩn ISO9001 gồm
có:
- Kiểm soát dữ liệu do khách hàng cung cấp.
- Kiểm soát thay đổi thiết kế.
- Kiểm soát thiết kế.
- Lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi và nghiên cứu khả thi.
- Kiến trúc.
- Quy hoạch.
- Kỹ thuật hạ tầng.
- Điện, âm thanh, thông gió.
- Nước và môi trường.
- Lập dự án.
- Quản lý dự án.
- Lập hồ sơ mời thầu và xét thầu.
- Giám sát thi công.
- Thi công và chuyển giao công nghệ.
- Khảo sát địa chất công trình và địa chất thuỷ văn.
- Khảo sát đo đạc.
- Chuẩn bị và phân tích mẫu.
- Kiểm định chương trình xây dựng.
- Vận hành và khai thác dữ liệu trên mạng.
- Tuyển dụng cán bộ.
- Kiểm tra và hiệu chỉnh thiết bị.
- Bảo dưỡng và sửa chữa thiết bị.
Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn chất lượng ISO9001 là toàn bộ các hoạt động Tư
vấn, khảo sát thiết kế công trình phải có kế hoạch, được tiến hành trong hệ thống chất
lượng quốc tế và được chứng minh là đủ mức cần thiết, thoả đáng các yêu cầu về chất
lượng công trình. Theo đó cần phải:
+ Tạo ra hệ thống thông tin nhanh nhậy, giúp Lãnh đạo nắm bắt vấn đề.
+ Có sự thống nhất trong tập thể cán bộ công nhân viên, thúc đẩy mọi người hiểu
rõ mục tiêu và luôn quan tâm đến việc cải tiến, nâng cao chất lượng Tư vấn, khảo sát,
thiết kế công trình.
Công ty phấn đấu tăng tổng sản lượng và lợi nhuận hàng năm từ 15 - 20%.
* Về mục tiêu chủ yếu trước mắt của Công ty năm 2000: Năm 2000- năm chuyển
giao của hai thế kỷ, trước những vận hội mới, thách thức mới ở phía trước, Công ty Tư
vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được trong
những năm qua. Để nâng cao sức cạch tranh, đáp ứng nhu cầu thị trường, tiếp tục củng
cố chi nhánh tại Tp. Hồ Chí Minh và có thể đề nghị Bộ Xây dựng cho phép Công ty có
thể tham gia thực hiện xây lắp những công trình khi có yêu cầu của chủ đầu tư. Song
song với việc sắp xếp ổn định tổ chức, năm 2000 Công ty chú trọng rà soát, hoàn thiện
quy chế nội bộ về quản lý điều hành sản suất cũng như quản lý chất lượng tư vấn thiết
kế cho phù hợp với tình hình thực tế. Việc xây dựng một hệ thống chỉ tiêu quản lý chặt
chẽ hợp lý còn nhằm mục đích tiến tới có thể đăng ký chứng chỉ ISO9001 vào cuối năm
nay. Đây là một chủ trương lớn của Công ty để nâng cao chất lượng công tác tư vấn
khảo sát thiết kế, thâm nhập vào thị trường đầu tư nước ngoài và quá trình hội nhập
quốc tế.
Trong năm 2000, Công ty phấn đấu hoàn thành tốt kế hoạch được giao với những
chỉ tiêu định lượng chủ yếu sau:
- Doanh thu thực hiện 48 tỷ đồng.
- Tài sản cố định mới đưa vào kinh doanh 1,2 tỷ đồng.
- Lợi nhuận phấn đấu đạt 2,8 tỷ đồng.
- Nộp Ngân sách phấn đấu đạt 2.526.238 nghìn đồng.
- Phấn đấu mức lương trung bình cán bộ công nhân viên đạt 1.500.000 đồng/tháng.
II-/ Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định ở Công ty.
Qua xem xét tình hình sử dụng cũng như hiệu quả sử dụng vốn cố định của Công
ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam trong những nằm vừa qua cho thấy. Mặc dù
hoạt động trong điều kiện gặp nhiều khó khăn nhưng do sự cố gắng của tập thể cán bộ
công nhân viên của Công ty trong việc tổ chức sản xuất kinh doanh nên đã đạt được
những kết quả đáng khích lệ. Hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng có lãi và càng
được mở rộng, đã đóng góp đáng kể cho Ngân sách Nhà nước, đồng thời đời sống của
cán bộ công nhân viên ngày một nâng cao. Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đã đạt
được Công ty còn bộc lộ một số vấn đề tồn tại trong quá trình kinh doanh nhất là quá
trình sử dụng vốn cố định.
Để góp phần giải quyết một số tồn tại của Công ty nhằm nâng cao hơn nữa hiệu
quả sử dụng vốn cố định của Công ty, em xin đề xuất một số giải pháp sau:
1, Tăng cường công tác mở rộng thị trường là giải pháp cơ bản nâng cao
hiệu quả sử dụng vốn cố định.
2, Tăng cường việc đầu tư đổi mới, bổ sung và tìm nguồn tài trợ cho TSCĐ
3, Cải tiến phương pháp khấu hao tài sản cố định.
4, Thanh lý bớt một số tài sản đã quá cũ hoặc không còn phù hợp với yêu
cầu của quá trình kinh doanh.
5, Tổ chức hoàn thiện công tác kế toán.
6, Coi trọng công tác bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ công nhân viên
nhằm nâng cao trình độ sử dụng và quản lý tài sản cố định.
Giải pháp 1
Tăng cường công tác mở rộng thị trường là giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn cố định.
Nước ta mới qua hơn chục năm phát triển theo cơ chế thị trường nhưng công tác
tiếp cận, mở rộng thị trường đã trở thành công cụ đắc lực cho các nhà kinh doanh. Hiện
nay ở hầu hết các Doanh nghiệp dù ít hay nhiều cũng đã chú ý đến công tác tiếp cận, mở
rộng thị trường. Công tác tiếp cận, mở rộng thị trường tạo ra chất lượng, hiệu quả, giá
cả và sự phục vụ phù hợp với yêu cầu của thị trường.
Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam với thị trường tư vấn, khảo sát và
kỹ thuật hạ tầng các công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp và kỹ thuật hạ tầng đô
thị. Công ty muốn nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định thì phải tiếp cận và mở rộng
thị trường. Do đó Công ty cần gây được uy tín đối với khách hàng là các chủ đầu tư
công trình so với các Doanh nghiệp cạnh tranh khác cùng hoạt động tư vấn, thiết kế xây
dựng. Qua đó tạo được lợi thế cho mình khi được chọn thực hiện tư vấn, khảo sát, thiết
kế công trình xây dựng. Có công trình để thi công, tài sản máy móc thiết bị mới được sử
dụng triệt để, tăng cường hiệu quả sử dụng vốn cố định. Mặc dù phong kinh doanh đã
có song vẫn chưa thực sự thực hiện được chức năng mở rộng được thị trường theo đúng
nghĩa của nó. (Công tác tiếp cận và mở rộng thị trường trong lĩnh vực tư vấn, khảo sát
và thiết kế xây dựng thực ra cho đến nay vẫn chưa định hình một cách cụ thể ở bất kỳ
Doanh nghiệp nào ở nước ta). Các Doanh nghiệp thường tuỳ theo nhận thức của mình
mà tổ chức hoạt động tiếp cận, mở rộng thị trường.
Theo em, để tiếp cận và mở rộng thị trường một cách có hiệu quả và phù hợp với
tình hình thực tế hoạt động của Công ty thì phải tiến hành như sau:
Thứ nhất, Công ty phải mở thêm các chi nhánh, văn phòng đại diện ở các địa bàn
quan trọng. Vì thị trường các công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp và kỹ thuật hạ
tầng đô thị ngày càng tăng nên Công ty cần thiết phải mở rộng địa bàn hoạt động. Công
ty có thể đặt thêm chi nhánh ở các tỉnh thành phố phía nam và mở văn phòng đại diện ở
địa bàn các tỉnh phía bắc (gần trụ sở Công ty). Việc này được thực hiện sẽ tạo điều kiện
cho Công ty tiếp cận, nắm bắt thông tin về các công trình xây dựng ở các tỉnh thành phố
từ đó có kế hoạch cụ thể để thực hiện tư vấn, khảo sát và thiết kế các công trình.
Thứ hai, Phòng kinh doanh cần được bổ sung thêm nhân viên để tiến hành tìm
kiếm thông tin về thị trường, tìm kiếm các nguồn tin về chủ đầu tư. Việc thực hiện tư
vấn, khảo sát, thiết kế công trình ở nơi nào đó thì phải yêu cầu các chất lượng công trình
mà các chủ đầu tư đặt ra cũng như cung cấp các thông tin về tiềm năng của Công ty
trong tư vấn thiết kế công trình để khách hàng quyết định lựa chọn.
Phòng kinh doanh còn có nhiệm vụ thu nhập thông tin về khả năng và hạn chế của
các đối thủ cạnh tranh. Nắm được khả năng và hạn chế của họ trên các phương diện
trình độ chuyên môn của cán bộ nhân viên kỹ thuật, tiềm lực về vốn, về máy móc thiết
bị v.v.. để từ đó có kế hoạch phù hợp phát triển kinh doanh. (Vì hiện nay chỉ riêng địa
bàn lớn là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh có nhiều Doanh nghiệp cùng hoạt động trong
lĩnh vực tư vấn, khảo sát, thiết kế công trình xây dựng trong đó một số đối thủ có nguồn
lực mạnh hơn Công ty).
Việc thu thập nắm bắt được thông tin về các đối thủ cạnh tranh của Công ty tiến
hành trên các phương diện:
Xem xét khả năng về trình độ chuyên môn của nhân viên kỹ thuật.
Xem xét khả năng về máy móc thiết bị của họ ra sao.
Cách thức tổ chức tư vấn, khảo sát, tư vấn công trình của họ như thế nào để
từ đó xác định chất lượng, giá cả mà họ thực hiện.
Phòng kinh doanh còn phải dự báo sự phát triển và mọi biến động của thị trường
để bất cứ công trình ở đầu và vào thời điểm nào Công ty cũng có thể kịp thời điều
chuyển cán bộ, chuyên viên kỹ thuật cũng như máy móc thiết bị đáp ứng được yêu cầu
khắt khe nhất của chủ đầu tư.
Tiếp cận và mở rộng thị trường tư vấn, thiết kế công trình xây dựng tài sản, máy
móc thiết bị của Công ty hoạt động một cách liên tục có hiệu quả và qua đó nâng cao
được hiệu quả sử dụng vốn cố định của Công ty.
Giải pháp 2
Tăng cường việc đầu tư đổi mới, bổ sung và
tìm nguồn tài trợ cho TSCĐ
Trong các Doanh nghiệp sự nhạy cảm trong việc đầu tư đổi mới, bổ sung tài sản
cố định là nhân tố quan trọng để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định thông qua giảm
chi phí sửa chữa, tăng năng suất lao động... mặt khác nó cũng giải phóng lao động thủ
công đảm bảo an toàn cho người lao động.
* Về công tác tăng cường đổi mới tài sản cố định: Công ty cần thường xuyên
đổi mới thay thế các tài sản cố định đã quá cũ, hư hỏng đặc biệt là phần máy móc thiết
bị văn phòng bởi vì chúng có độ hao mòn cao.Việc thay thế đổi mới phần máy móc thiết
bị kiểm soát và kiểm tra chất lượng công trình và thiết bị văn phòng có thể tiến hành
cho mỗi loại máy móc thiết bị khi chúng được khấu hao hết giá trị và phải đánh giá
được tốc độ phát triển của các công trình xây dựng qua đó xác định mức độ khấu hao.
Để đáp ứng yêu cầu tư vấn, khảo sát, thiết kế công trình xây dựng trong thời gian
tới Công ty cần tăng cường đầu tư cho các máy móc thiết bị mới có tính tăng, tác dụng
cao đáp ứng được đòi hỏi cao về chất lượng, đúng về tiến độ thi công của chủ đầu tư.
Đặc biệt là máy móc thiết bị dùng để khảo sát, đánh giá chất lượng công trình vì hiện
nay phần máy móc thiết bị này được trang bị chưa thoả đáng, chiếm tỷ trọng nhỏ trong
tổng giá trị tài sản của Công ty.
Công ty cũng nên bổ sung thêm máy móc thiết cho chi nhánh Công ty tại TP. Hồ
Chí Minh (có thể bổ sung cả phần máy móc thiết bị phục vụ trực tiếp đánh giá, khảo sát,
thiết kế công trình cũng như máy móc thiết bị văn phòng). Vì hiện nay máy móc thiết
bị của chi nhánh còn ít và chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu tư vấn thiết kế xây dựng
các công trình ở khu vực.
Về công tác tìm kiếm nguồn tài trợ cho đầu tư, đổi mới TSCĐ: Để có thể
đầu tư mua sắm thay thế TSCĐ máy móc thiết bị cần thiết phải có nguồn vốn tài trợ cho
hoạt động này. Hiện nay vốn tài trợ cho TSCĐ của Công ty gồm: vốn Ngân sách cấp,
vốn tự bổ sung và vốn khác. Trong đó phần vốn Ngân sách cấp chủ yếu là nhà cửa vật
kiến trúc với nguyên giá 2.010.088 nghìn đồng chiếm 24% tổng giá trị vốn cố định của
Công ty. Thực chất đây là số tài sản không trực tiếp tham gia vào sử dụng kinh doanh
của Công ty. Từ năm 1996 theo quy định của Bộ Tài chính Công ty cũng không được
phép tính khấu hao phần tài sản này. Để đáp ứng được yêu cầu đầu tư cho TSCĐ, máy
móc thiết bị trong thời gian tới Công ty cần thực hiện các việc sau:
Hàng năm ngoài số vốn Công ty tự bổ sung hàng năm, Công ty cần tích cực
huy động như vay vốn tín dụng, dù phải chịu một tỷ lệ lãi suất nhất định nhưng đây là
biện pháp duy nhất đáp ứng được nhu cầu trang bị TSCĐ, máy móc thiết bị cho Công ty
trong điều kiện nguồn vốn Ngân sách cấp có hạn và nguồn vốn này lại không trực tiếp
tham gia và sản xuất kinh doanh.
Đối với phần TSCĐ là nhà cửa, vật kiến trúc không trực tiếp vào sản xuất
kinh doanh, Công ty cần phân định riêng phần giá trị tài sản này.
Giải pháp 3
Cải tiến phương pháp khấu hao tài sản cố định
Như đã biết, khấu hao cơ bản là một trong những nội dung quan trọng của quản lý
và sử dụng vốn cố định. Việc trích khấu hao hợp lý sẽ đảm bảo cho việc thực hiện tái
đầu tư tài sản cố định được thông suốt.
Trong những năm qua, Công ty đã thực hiện trích khấu hao cơ bản theo tỷ lệ quy
định của Nhà nước (Với 16,7% với máy móc thiết bị, 10% đối với phương tiện vận tải
và 20% đối với thiết bị văn phòng). Với tỷ lệ khấu hao này, Công ty sẽ gặp khó khăn
trong trích khấu hao tài sản cố định ở những năm cuối do năng lực sản xuất tài sản cố
định giảm dần theo quá trình hoạt động. Việc này cũng làm giảm tốc độ thu hồi vốn để
tái đầu tư, đổi mới tài sản cố định.
Điều này không thích hợp, nhất là trong giai đoạn hiện nay, khi khoa học kỹ thuật
phát triển mạnh mẽ, có nhiều loại máy móc thiết bị mới ra đời làm giá cả biến động
mạnh, tài sản cố định dễ bị hao mòn vô hình. Do đó để đảm bảo có quỹ khấu hao thực
hiện tái đầu tư tài sản cố định nhanh chóng đổi mới máy móc thiết bị tin học, đưa kỹ
thuật mới vào sản xuất thì trong công tác khấu hao tài sản cố định cần tính đến các yếu
tố như: sự phát triển của khấu hao kỹ thuật, giá cả biến động.
Trong phần này, em xin đưa ra một phương pháp khấu hao mới cho trích khấu hao
TSCĐ của Công ty, đó là phương pháp khấu hao nhanh theo tỷ lệ giảm dần.
3.1. Cơ sở của phương pháp.
Phương pháp trích khấu hao theo tỷ lệ giảm dần dựa trên các cơ sở khấu hao kỹ
thuật phát triển mạnh mẽ, tài sản cố định dễ bị hao mòn vô hình. Để hạn cế hao mòn vô
hình trong thời gian sử dụng, đòi hỏi phải khấu hao nhanh (trên cơ sở tận dụng tối đa
công suất máy móc thiết bị) nhanh chóng thu hồi vốn nhanh để đổi mới trang thiết bị,
ứng dụng kỹ thuật mới vào sản xuất.
Trên thị trường, giá cả luôn biến động và tài sản của Công ty cũng chịu sự biến
động này, đây chính là nguyên nhân làm giảm giá trị của tài sản cố định. Do vậy hạn
chế ảnh hưởng của biến động giá cả trên thị trường tới tài sản cố định công ty đang sử
dụng, cần tiến hành khấu hao nhanh để bảo toàn vốn, đồng thời phù hợp với thực tế làm
việc của các thiết bị tin học giảm dần theo thời gian sử dụng.
áp dụng phương pháp khấu hao này, trong những năm đầu, giá trị khấu hao sẽ cao
hơn có thể làm cho lợi nhuận của Công ty suy giảm. Song với sự linh động của mình,
Công ty có thể sử dụng quỹ khấu hao vào các mục đích trong hoạt động tái đầu tư đổi
mới tài sản cố định, hạn chế tổn thất do hao mòn vô hình gây ra, tiết kiệm chi phí tiền
vay trong chi phí kinh doanh quay vòng vốn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.
3.2. Nội dung phương pháp.
Theo phương pháp này, việc tính khấu hao hàng năm dựa vào tỷ lệ khấu hao luỹ
thoái giảm dần với nguyên giá của tài sản cố định.
Tỷ lệ khấu hao giảm dần được xác định theo công thức sau:
2 x (T - t + 1 ) TKT = T x (T + 1)
Trong đó:
: là tỷ lệ khấu hao năm thứ t TKT
T : là tổng thời gian hoạt động của máy móc thiết bị.
t : là năm tính khấu hao (t = 1 đến t)
Trên cơ sở đáp ứng yêu cầu vừa đảm bảo lợi ích của Công ty, vừa đảm bảo lợi ích
của Nhà nước, tỷ lệ khấu hao luỹ thoái hàng năm cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
Phải được cấp có thẩm quyền cho phép.
Phải tương tứng với khả năng bù đắp của doanh thu (sản xuất kinh doanh
không được lỗ).
Thời gian sử dụng tài sản cố định vẫn phải đảm bảo theo quy định hiện hành.
Ví dụ: Một máy có nguyên giá là 42 triệu đồng, thời gian sử dụng là 6 năm, áp
dụng công thức trên ta có tỷ lệ trích và mức trích khấu hao trong 6 năm sử dụng như sau:
Năm thứ nhất : T = 6, t = 1 thay vào công thức ta có:
2 x (6 - 1 + 1 ) TK1 = 6 x (6 + 1)
Năm thứ hai: T = 6, t = 2, thay vào công thức ta có:
TK1 = Error! = Error! = Error!
Tính tương tự cho các năm còn lại ta thu được kết quả sau:
Năm trích 1 2 3 4 5 6 Tổng
Tỷ lệ khấu hao 6/21 5/21 4/21 3/21 2/21 1/21 21/21
Mức trích 12 10 8 6 4 2 42
Do việc mua sắm tài sản cố định của Công ty tại các thời điểm là khác nhau nên
Công ty cần áp dụng phương pháp này cho từng loại tài sản cố định hoặc tài sản cố định
mua cùng đợt có chức năng giống nhau.
Trong phạm vi chuyên đề, em xin áp dụng phương pháp trên để trích khấu hao cho
các thiết bị văn phòng tại Công ty. Các thiết bị này đưa vào sử dụng năm 1999, có thời
gian sử dụng là 5 năm, nguyên giá là 2.043.621 nghìn đồng. Tương tự ví dụ trên ta tính
được tỷ lệ trích và mức trích như sau
Năm trích 1 2 3 4 Tổng
Tỷ lệ khấu hao 4/10 3/10 2/10 1/10 10/10
Mức trích 817.448 613.862 408.724 204.586 2043.621
Nếu theo cách tính khấu hao của Công ty đang áp dụng, với tỷ lệ quy định là 20%
thì mức trích hàng năm là 408.724 nghìn đồng và phải sau 5 năm mới thu hồi đủ vốn
đầu tư ban đầu. Với phương pháp tính mới, chỉ sau 4 năm sử dụng Công ty có thể thu
hồi vốn đầu tư ban đầu cho số thiết bị văn phòng nói trên. Điều này hạn chế được hao
mòn vô hình và sự tác động của giá cả biến động tới vốn cố định làm giảm vốn.
Chênh lệch về mức trích khấu hao theo phương pháp tính mới với thực tế trích của
Công ty lên tới:
817.448 - 408.724 = 408.724 nghìn đồng
Mức chênh lệch này làm tăng chi phí khấu hao trong giá thành song Công ty sẽ có
điều kiện đổi mới, cải thiện thiết bị công nghệ vả lại chi phí cao chỉ trong những năm
đầu còn sau đó sẽ tạo thuận lợi rất lớn cho đầu tư vì chi phí khấu hao giảm rất nhanh.
Như vậy khi phương pháp khấu hao luỹ thoái đối với phần thiết bị văn phòng tại
Công ty được thực hiện sẽ góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định. Vừa tuân
thủ được các nguyên tắc nhằm đảm bảo lợi ích của Công ty nói riêng và lợi ích của Nhà
nước nói chung, vừa phát huy được những ưu điểm của phương pháp này đối với hoạt
động sản xuất kinh doanh của Công ty.
Giải pháp 4
Thanh lý bớt một số tài sản đã quá cũ hoặc không còn phù hợp với yêu cầu của
quá trình kinh doanh.
Trong nguồn lực tài sản cố định của Công ty, ngoài những tài sản mà Công ty đầu
tư, mua sắm trong những năm gần đây bằng các nguồn vốn mà Công ty huy động còn
có những tài sản đã quá cũ mà Công ty được Nhà nước trang bị trong những ngày đầu
thành lập. Những tài sản này đã không còn phù hợp với tốc độ sản xuất hiện nay, tiêu
biểu ở Công ty là một máy phát điện Honda và một máy photocopy với tổng giá trị còn
lại là 18.915 nghìn đồng. Tuy những tài sản này chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong tổng
số vốn cố định nhưng chúng vẫn gây ra tình trạng ứ đọng vốn.
Xử lý nhanh những tài sản đã quá cũ là một trong các biện pháp quan trọng nhằm
giải quyết tình trạng ứ đọng vốn, tăng hiệu quả sử dụng vốn cố định nói riêng và hiệu
quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh nói chung bởi đối với những tài sản đã quá cũ thì
chi phí thường rất cao, trong đó chưa kể tới chi phí duy trì, bảo dưỡng. Điều này dẫn
đến lợi nhuận bị giảm sút, làm giảm khả năng cạnh tranh của Công ty trên thị trường.
Đối những máy móc thiết bị đã quá cũ, việc không đảm bảo an toàn trong lao động
sản xuất cũng là vấn đề đặt ra. Ngoài ra sự bảo đảm hoạt động thường xuyên của máy
móc thiết bị cũng không ổn định sẽ làm cho quá trình sản xuất kinh doanh bị gián đoạn,
gây khó khăn cho Công ty.
Tuy nhiên, trong số các tài sản cần thanh lý, có tài sản thuộc phần vốn Ngân sách
cấp trước đây, Công ty không có quyền chủ động trong việc thanh lý bộ phận tài sản
này.
Để tiến hành thanh lý nhanh bộ phận tài sản này, Công ty phải tiến hành các hoạt
động sau:
Thứ nhất, Công ty làm đơn trình cấp chủ quản về việc đứng ra thanh lý tài
sản cố định này. Sau 30 ngày nếu có sự đồng ý của cấp trên mới có quyền đứng ra thanh
lý.
Thứ hai, trong thời gian chờ sự đồng ý cho phép thanh lý của cấp trên Công
ty cần sửa chữa lại tài sản này. Muốn vậy khâu kỹ thuật cần kiểm tra đánh giá để tìm ra
những hỏng hóc của máy sau đó ước tính chi phí sửa chữa và trình lên Công ty để kịp
thời lập nguồn vốn kinh phí tiến hành hoạt động sửa chữa.
Thứ ba, để hoạt động thanh lý tiến hành được nhanh chóng, Công ty phải
cùng cơ quan chủ quản cấp trên thảo luận để có quy định cụ thể về phần trăm để lại cho
Công ty một cách hợp lý, phù hợp với giá trị bán thanh lý tài sản cố định. Phần tiền này
không những bù đắp được toàn bộ chi phí hoạt động thanh lý mà còn phục vụ đầu tư đổi
mới máy móc thiết bị, giảm nhu cầu vốn phải chịu lãi suất.
Thứ tư, sau khi cấp trên cho phép thanh lý bộ phận tài sản cố định này Công
ty tiến hành thanh lý. Công ty phải tìm được đối tượng có nhu cầu mua, đây là công
việc không ít khó khăn. Vì vậy Công ty cần phải quảng cáo qua các phương tiện thông
tin.
Thứ năm, sau khi xác định được đối tượng cần mua bộ phận tài sản thanh lý
này Công ty tiếp tục thảo luận với khách hàng để xác định số lượng mua là bao nhiêu,
giá cả thế nào cho hợp lý. ở đây, giá bán phải phản ánh đúng thực chất giá trị tài sản cố
định đó sau khi được sửa chữa và đánh giá lại tính năng, tác dụng.
Số lãi do hoạt động thanh lý này đem lại sẽ phục vụ cho đầu tư đổi mới thiết bị,
đồng thời giải quyết ứ đọng vốn cố định góp phần tăng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn
này.
Giải pháp 5
Hoàn thiện công tác hạch toán kế toán
Kế toán là khoa học, là nghệ thuật quan sát ghi chép, phân tích tổng hợp hoạt động
của Doanh nghiệp và trình bày kết quả đó nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho việc ra
các quyết định kinh tế, chính trị, xã hội cũng như đánh giá hiệu quả hoạt động của một
tổ chức.
Xuất phát từ vai trò của công tác kế toán, đòi hỏi phải không ngừng nâng cao và
hoàn thiện công tác hạch toán kế toán. Công tác hạch toán kế toán được hoàn thiện sẽ
giúp cho Doanh nghiệp quản lý và sử dụng một cách có hiệu quả vốn cố định trong quá
trình sản xuất kinh doanh. Nhưng vốn cố định chính là biểu hiện bằng tiền của tài sản cố
định, máy móc thiết bị cho nên hoàn thiện công tác hạch toán kế toán trong vấn đề mua
sắm, theo dõi, nhượng bán, thanh lý tài sản máy móc thiết bị sẽ góp phần nâng cao hiệu
quả sử dụng vốn cố định.
Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam đạt được thành tựu trong sản xuất
kinh doanh và trong sử dụng nguồn vốn cố định, một phần quan trọng là sự đóng góp
của công tác hạch toán kế toán không ngừng được củng cố. Trong thời gian tới để nâng
cao hiệu quả sử dụng vốn cố định cần hoàn thiện công tác hạch toán kế toán tập trung ở
vấn đề sau:
Về sổ sách kế toán: Công ty nên mở thêm sổ theo dõi tài sản cố định cho
từng đơn vị, từng bộ phận sử dụng để hàng tháng, kế toán trích khâu hao tài sản cố định
chính xác. Đồng thời Công ty cũng nên tiến hành đánh mã số cho từng tài sản cố định
để kế toán theo dõi, đánh giá kịp thời tình hình sử dụng tài sản, máy móc thiết bị ở các
đơn vị một cách đầy đủ hơn cả về giá trị và hiện vật.
Hàng năm, theo kế hoạch chi tiết cho việc sửa chữa lớn tài sản cố định, kế
toán cần thực hiện việc trích trước hoặc phân bổ dần chi phí sửa chữa lớn, có kế hoạch
bảo dưỡng, thay thế từng chi tiết, bộ phận tài sản cố định và cũng để kéo dài tuổi thọ và
nâng cao hiệu quả sử dụng của chúng.
Việc điều chuyển tài sản cố định trong nội bộ Công ty do Văn phòng tổng
hợp điều hành và lập phiếu điều chuyển. Phiếu điều chuyển lập thành 3 bản. Kế toán
cần căn cứ vào phiếu điều chuyển này để điều chỉnh số theo dõi tài sản, máy móc cho
các đơn vị.
Công ty nói chung và đặc biệt là phòng Tài chính kế toán cần tăng cường hơn
nữa việc ứng dụng tin học hoá vào hoạt động hạch toán kinh tế nhằm chính xác hoá số
liệu, giảm nhẹ các chi phí sổ sách và các chi phí khác kèm theo trong quá trình hạch
toán theo phương pháp thủ công.
Do tài sản cố định biểu hiện về mặt hiện vật vốn cố định của Công ty chiếm
phần lớn trong tổng vốn kinh doanh cho nên kế toán tài chính qua theo dõi hạch toán
tăng giảm, trang bị và tình hình sử dụng tài sản, máy móc thiết bị cần thường xuyên
phân tích đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản cố định, máy móc thiết bị để lãnh đạo Công
ty nắm được tình hình sử dụng nguồn vốn cố định từ đó có kế hoạch phù hợp để nâng
cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn này.
Để đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản cố định, có thể sử dụng các chỉ tiêu sau:
a) Chỉ tiêu sức sản xuất của TSCĐ (I)
Doanh thu năm I = Nguyên giá TSCĐ sử dụng b/quân năm
b) Chỉ tiêu sức sinh lợi của TSCĐ (R)
R = Lợi nhuận trong năm
Nguyên giá TSCĐ sử dụng b/quân năm
c) Chỉ tiêu hiệu quả sử dụng vốn cố định (H).
Giá trị sản lượng (doanh thu hoặc lợi nhuận năm) H = Vốn cố định bình quân
Giải pháp 6
Coi trọng công tác bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ công nhân viên nhằm nâng
cao trình độ sử dụng và quản lý tài sản cố định.
Lao động là một nhân tố cức kỳ quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và sử
dụng vốn cố định nói riêng và toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh của Doanh nghiệp
nói chung. Trong thực tế khi tài sản cố định máy móc thiết bị càng tiên tiến thì người
lao động phải được đào tạo cẩn thận qua trường lớp để họ có thể sử dụng và quản lý
chúng có hiệu quả. Doanh nghiệp cũng cần có biện pháp nâng cao trình độ chuyên môn
của đội ngũ lao động và triệt để khai thác nguồn lực này.
Được đào tạo, bồi dưỡng trình độ người lao động sẽ nắm vững được lý thuyết
cũng như thực tế ứng dụng trong sử dụng tài sản cố định máy móc thiết bị. Đồng thời họ
cũng có ý thức nghiêm túc trong lao động, chấp hành tốt các quy định nội quy của
Doanh nghiệp và thực hiện nghiêm chỉnh các quy phạm trong sản xuất.
Để nâng cao chất lượng lao động thì:
Lao động phải qua sử dụng và có tiêu chuẩn chặt chẽ.
Học nghề nào làm nghề đó.
Hàng năm Doanh nghiệp phải tạo điều kiện cho người lao động được bổ túc,
đào tạo thêm chuyên môn, tay nghề đáp ứng yêu cầu công việc.
Thời gian qua, theo phân tích (ở Biểu số 2) có thể thấy trình độ cán bộ công nhân
viên của Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam là cao nhưng chưa thực sự đáp
ứng yêu cầu về chất lượng công việc. Đặc điểm ngành nghề mà Công ty đảm nhận đòi
hỏi đội ngũ lao động phải nhanh nhẹn, có trình độ chuyên môn cao, đồng thời có thể
thực hiện tư vấn, khảo sát, thiết kế những công trình trên địa bàn rộng khắp cả nước. Để
phát triển kinh doanh và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định trong thời gian tới,
Công ty cần thực hiện như sau:
Trong việc tuyển dụng bổ sung cán bộ, nhân viên mới, Công ty cần có chính
sách tuyển dụng hợp lý. Theo đó chỉ tuyển dụng những người đã được đào tạo đúng
chuyên môn kinh tế kỹ thuật vào làm việc, tuyệt đối không tiếp nhận những đối tượng
không đúng chuyên môn nghiệp vụ.
Trong quá trình kinh doanh của mình, Công ty cần phát hiện và mạnh dạn đề bạt
những người có năng lực vào những vị trí phù hợp nhằm phát huy được tài năng kiến
thức trên cơ sở đúng người, đúng việc để họ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Công ty cần tăng cường việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cán bộ
công nhân viên (kể cả đội ngũ cán bộ quản lý và cán bộ nhân viên chuyên môn kỹ thuật)
qua đó nâng cao trình độ quản lý, sử dụng vốn cố định, tài sản, máy móc thiết bị cũng
như củng cố chất lượng tư vấn, thiết kế khảo sát công trình xây dựng theo tiêu chuẩn
chất lượng ISO 9001 đã đặt ra và nâng cao khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực mà Công
ty đảm nhận với các Doanh nghiệp trong nước và các nước trong khu vực.
Với đội ngũ cán bộ quản lý: Công ty có thể tổ chức những khoá học ngắn hạn,
hoặc cử người đi học bằng mọi hình thức (kể cả nước ngoài) để họ có thể tiếp cận với
trình độ quản lý tiên tiến, có biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định của Công
ty, đáp ứng được sự biến đổi ngày càng cao của nền kinh tế thị trường.
Với đội ngũ chuyên môn kỹ thuật: những người trực tiếp sử dụng các thiết bị
chuyên dụng, máy móc khảo sát đo đạc, thiết bị văn phòng trước yêu cầu mở rộng kinh
doanh trong những năm tới, Công ty cần tuyển dụng hoặc cử đi học thêm ở các trường
kiến trúc, xây dựng để họ sáng tạo ra những mẫu kiến trúc, nâng cao khả năng khảo sát
tư vấn công trình. Công ty cũng nên tổ chức các buổi giới thiệu về kỹ thuật mới trong
lĩnh vực tư vấn thiết kế xây dựng, huấn luyện sử dụng máy móc thiết bị đúng quy trình
kỹ thuật cho đội ngũ chuyên môn kỹ thuật đồng thời bố trí những lao động giỏi kèm cặp
hướng dẫn lao động còn yếu kém, mới tuyển dụng để họ có thể nhanh thích nghi với các
máy móc thiết bị và sử dụng chúng có hiệu quả cao nhất. Kinh phí phục vụ cho các hoạt
động này có thể lấy từ quỹ khuyến khích phát triển kinh doanh của Công ty.
Bên cạnh việc tạo điều kiện, khuyến khích cán bộ công nhân viên tự học tập bồi
dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nhất là trình độ quản lý sử dụng vốn cố định, tài
sản máy móc thiết bị, Công ty nên có chính sách tăng lương cho cán bộ, nhân viên chịu
khó học hỏi nâng cao trình độ cũng như khen thưởng xứng đáng những người có ý thức
trong việc bảo quản và có sáng kiến tiết kiệm trong sử dụng tài sản máy móc thiết bị
làm lợi cho tập thể đồng thời xử phạt nghiêm minh người nào thiếu ý thức trách nhiệm
làm hư hỏng mất mát tài sản, máy móc của Công ty.
* Một số kiến nghị với cơ quan chức năng.
1. Đối với Bộ chủ quản.
- Bộ nên cho phép Công ty được chủ động hơn trong việc huy động vốn, mua sắm
tài sản cố định, nhất là các tài sản trực tiếp tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh
như máy móc thiết bị kiểm soát và kiểm tra chất lượng công trình và các thiết bị văn
phòng, phần mềm tin học phục vụ kinh doanh, đỗng thời cho phép Công ty được phân
định rõ ràng số tài sản cố định thuộc nguồn vốn ngân sách cấp là phần nhà cửa vật kiến
trúc chiếm tới 24% tổng giá trị tài sản cố định của Công ty.
- Bộ cũng nên cho phép Công ty được liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp
cùng ngành trong nước khi thực hiện tư vấn thiết kế các công trình lớn, cũng như có thể
đứng ra đảm nhận quản lý và thi công những hạng mục công trình nhất định khi có yêu
cầu của các chủ đầu tư.
2. Đối với các cơ quan quản lý Nhà nước.
- Về lâu dài: Để đáp ứng yêu cầu Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước và
tăng cường hội nhập với các nước khu vực và thế giới, các cơ quan quản lý Nhà nước
cần thực hiện các vấn đề sau:
+ Tăng cường nguồn lực cho các doanh nghiệp Xây dựng và Tư vấn về mặt tài
chính, công nghệ, thiết bị, tay nghề kỹ sư, trình độ quản lý, các nghiệp vụ t ài chính,
trình độ ngoại ngữ và hiểu biết thông lệ quốc tế. Xâu dựng tiêu chuẩn nhà thầu trng
hoàn cảnh hội nhập nhập khu vực và thế giới.
+ Nghiên cứu,rà soát và cải tiến một số tiêu chuẩn để đáp ứng yêu cầu về tư vấn
khảo sát, chất lượng thi công công trình.
+ Nghiên cứu khả năng để các doanh nghiệp thuộc ngành Xây dựng của ta liên
doanh, liên kết nhiều hơn với các doanh nghiệp thuộc khối ASEAN. Đặc biệt chú trọng
tới khả năng liên doanh, liên kết tại thị trường của các nước trong khối để vừa tăng
cường sự hiểu biết thị trường, kỹ thuật, tài chính của các nước liên quan; vừa tạo lập
được thị trường cho cá doanh nghiệp của ta khi khu vực mậu dịch tự do thương mại
được hình thành.
+ Nghiên cứu đề xuất các công trình hợp tác về khoa học - kỹ thuật, công nghệ với
các nước thuộc khối APEC, ASEAN để làm cơ sở cho việc phát triển hợp tác chuyên
ngành Xây dựng nói chung và Tư vấn xây dựng nói riêng.
- Vấn đề chủ yếu trước mắt:
+ Các cơ quan chức năng quản lý Nhà nước cần sửa đổi bổ sung chế độ khấu hao
tài sản cố định nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp trong ngành và
Công ty. Hiện nay khác với khấu hao tài sản cố định cho các doanh nghiệp thuộc ngành
dệt, giấy, vận chuyển chất lỏng bằng đường ống cấn có thời gian khấu hao tài sản cố
định kéo dài thì đối với các tài sản cố định là các máy móc thiết bị điện tử, tin học mà
các doanh nghiệp trong ngành và Công ty đang sử dụng đòi hỏi phải khấu hao nhanh
hơn .
Nhà nước và các cơ quan chức năng quản lý Nhà nước nên mở thêm một lối nhỏ
cho các dfoanh nghiệp trong ngành và Công ty được trích khấu hao nhanh hơn thêm
một mức nào đó đối với khối lượng lớn tài sản cố định là các thiết bị vi tính, phần mềm
tin học. Việc trích khấu hao nhanh hơn sẽ tạo khả năng thu hồi vốn nhanh, hạn chế được
tổn thất vô hình, tiết kiệm được lợi tức tiền vay trong chi phí kinh doanh, tạo nguồn để
trả nợ và cũng là tạo điều kiện cho doanh nghiệp đổi mới công nghệ, nâng cao hiệu quả
sử dụng tài sản cố định, vón cố định của mình.
Kết luận
Vốn cố định là một bộ phận chủ yếu của vốn kinh doanh. Nó phản ánh khả năng
trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật của Doanh nghiệp cũng như khả năng tiếp cận trình độ
tiên bộ khoa học kỹ thuật. Thông qua hình thái vật chất là tài sản cố định, vốn cố định
đem lại những điều kiện cần thiết để tiết kiệm sức lao động và nâng cao năng suất lao
động trong Doanh nghiệp.
Công ty tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt Nam trong thời gian đầu của quá trình
chuyển đổi cơ chế Công ty đã gặp không ít khó khăn tưởng chừng như không vượt qua
khỏi. Nhưng nhờ sự năng động và nhạy bén của đội ngũ lãnh đạo và toàn thể cán bộ
công nhân viên mà Công ty đã đứng vững, từng bước đi lên, tạo lập và không ngừng
nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định của mình.
Mặc dầu vậy, vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định ngày càng có những
khó khăn. Việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định của Công ty trong giai đoạn hiện
này là một điều cần thiết.
Chuyên đề thực tập “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định của
Công ty Tư vấn Xây dựng Dân dụng Việt nam” là kết quả của quá trình tìm hiểu, nghiên
cứu về thực trạng sử dụng vốn cố định của Công ty. Với khả năng của một sinh viên
mới qua quá trình thực tập, em hy vọng rằng các giải pháp dù rằng không nhiều song có
thể có ích cho việc đề ra chiến lược của Công ty trong thời gian tới.
tài liệu tham khảo
I. Giáo trình:
- Khoa Khoa học quản lý - ĐHKTQD, giáo trình Hiệu quả và Quản lý dự án Nhà
nước. TS Mai Văn Bưu (chủ biên), NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà nội 1998.
- Khoa Khoa học quản lý - ĐHKTQD, giáo trình Lý thuyết quản trị kinh doanh. TS
Mai Văn Bưu, TS Phan Kim Chiến (chủ biên ), NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà nội
1999.
- Khoa Khoa học quản lý - ĐHKTQD, giáo trình Khoa học quản lý (tập một).GS-TS
Đỗ Hoàng Toàn (chủ biên), NXB Khoa học và Kỹ thuật,Hà nội 1999.
- Khoa Kế toán - ĐHKTQD, giáo trình Phân tích hoạt động kinh doanh.TS Phạm
Thị Gái (chủ biên ), NXB Giáo dục, hà nội 1997.
- ĐH Kinh Tế - ĐHQG TP. HCM, giaó trình Lý thuyết tài chính tiền tệ.TS Nguyễn
Ngọc Hùng (chủ biên), NXB Thống kê,TP. HCM 1998.
II. Tạp chí, báo:
- Tài chính, số 2 (242)/ 2000 “ Từ những bức xúc trong quản lý sử dụng và trích
khấu hao TSCĐ ”, Nguyễn Thị Hoàn Lê.
- Công nghiệp, số 4/ 1997 “ Bàn về phương pháp xác định giá trị thực của TSCĐ và
bảo toàn vốn trong các doanh nghiệp ”, Nguyễn Cảnh Nam.
- Xây dựng, số 6/ 1999 “ Khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp thuộc ngành
Xây dựng Việt Nam trong quá trình hội nhập ”, Hoành Thọ Vinh - Trần Mạnh Hùng.
III. Văn bản Nhà nước.
- Quyết định số 166/ 1999/ QĐ - BTC của Bộ Tài chính về Chế độ quản lý sử dụng
và trích khấu hao TSCĐ, ban hành ngày30/ 12/ 1999.
IV. Các tài liệu khác.
- Báo cáo tài chính của VNCC các năm 1997, 1998,1999.
- Bảng tổng hợp TSCĐ củaVNCC năm 1999 và một số tài liệu khác.
