BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
NGUYỄN THỊ THU PHONG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
-1-
PHẦN MỞ ĐẦU
1/ Tính cấp thiết của đề tài:
Bình Thuận nằm vào vị trí hết sức thuận lợi cho sự phát triển kinh tế xã hội,
nằm trên trục giao lưu kinh tế của vùng Nam Trung bộ và Tây nguyên và là cửa
ngỏ phía Đông của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là vùng động lực với tốc
độ tăng trưởng mạnh nhất của cả nước, gắn liền với một thị trường hết sức rộng
lớn và sôi động. Ngoài vị trí thuận lợi, Bình Thuận còn được thiên nhiên ưu đãi
rất giàu có tài nguyên tự nhiên, phong phú về tài nguyên du lịch…
Tuy nhiên, Bình Thuận là một tỉnh duyên hải lại có nhiều huyện, xã vùng
cao vùng sâu, địa hình phức tạp, cơ sở vật chất còn quá nghèo nàn, lạc hậu, điểm
xuất phát kinh tế thấp.
Những năm qua, trong công cuộc đổi mới Bình Thuận luôn luôn quan tâm
đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội tạo tiền đề để hướng tới công
nghiệp hóa - hiện đại hóa, đầu tư và khai thác có hiệu quả tài nguyên thiên nhiên
nhưng không làm cạn kiệt trữ lượng; đầu tư không chỉ tạo cơ sở vật chất phục vụ
cho phát triển kinh tế - xã hội mà còn là yếu tố để thu hút đầu tư trong tỉnh, ngoài
tỉnh và quốc tế. Đặc biệt, để chuẩn bị cho quá trình hội nhập kinh tế quốc tế và
khu vực, tỉnh Bình Thuận cũng đang ra sức đầu tư, khai thác mọi nguồn lực; đồng
thời, để kêu gọi đầu tư mà chủ yếu là các lĩnh vực dịch vụ - du lịch – giải trí, chế
biến nông sản – hải sản, chế biến lương thực – thực phẩm, sản xuất hàng tiêu
dùng, sản xuất – gia công sản phẩm cơ khí, điện tử, dệt – may, giày da, khai thác
và chế biến khoáng sản, đầu tư trồng trọt, chăn nuôi, xây dựng cơ sở hạ tầng, công
nghiệp và dịch vụ dầu khí.
Chính vì vậy, đầu tư luôn luôn là cần thiết. Hàng năm Ngân sách tỉnh đã
dành một khoản chi khá lớn (khoảng 30%) trong tổng chi ngân sách để chi cho
đầu tư; tăng thu ngân sách được tỉnh ưu tiên bổ sung cho chi đầu tư và thường là
mức chi năm sau cao hơn năm trước.
Song, điều đáng lo ngại là hiệu quả sử dụng đồng vốn đầu tư của nhà nước
chưa cao, thất thoát lãng phí đang ở mức báo động, chất lượng công trình kém, là
môi trường thuận lợi thoái hóa đội ngũ cán bộ quản lý…
-2-
Xuất phát từ những yêu cầu mang tính cấp bách như trên, việc định hướng
và đề ra những giải pháp thiết thực để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư của
tỉnh Bình Thuận từ nay đến năm 2010 là một việc làm có ý nghĩa quan trọng trong
quản lý đầu tư xây dựng cơ bản tại địa phương. Việc hình thành nghiên cứu nội
dung đề tài: “Các giải pháp nâng cao hiệu quả s
ử dụng vốn đầu tư tỉnh Bình
Thuận thời kỳ 2005-2010” dưới dạng một luận văn với mục đích hướng đến giải
quyết các yêu cầu bức xúc nêu trên.
2/ Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
* Mục đích nghiên cứu: đề tài hướng mục đích vào việc nghiên cứu đề xuất
các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư của nhà nước trong lĩnh vực
đầu tư xây dựng cơ bản tỉnh Bình Thuận. Với những giải pháp tổng hợp này sẽ
giúp cho công tác quản lý đầu tư đi vào nề nếp, góp phần nâng cao chất lượng,
hiệu quả sử dụng vốn đầu tư trong tương lai.
* Nhiệm vụ nghiên cứu: nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn là nêu lên
những lý luận và thực tiễn về nội dung đầu tư, vốn đầu tư. Trên cơ sở lý luận, đi
sâu phân tích đánh giá hiện trạng đầu tư của tỉnh Bình Thuận từ trước năm 2004,
từ đó luận văn tập trung đề xuất một số giải pháp theo định hướng phát triển đầu
tư tỉnh Bình Thuận trong thời kỳ 2005-2010.
3/ Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:
* Phạm vi nghiên cứu: Về không gian đề tài giới hạn nghiên cứu toàn cảnh
hoạt động đầu tư xây dựng của tỉnh Bình Thuận trong khoảng thời gian từ 2000-
2004 và những năm tiếp theo.
* Phạm vi không gian: đề tài được giới hạn trong phạm vi địa giới của tỉnh
Bình Thuận nhưng cũng gắn kết với tình hình đầu tư của cả nước để các giải pháp
đưa ra có tính gắn kết và bao quát hơn.
Luận văn không giải quyết hết các nội dung liên quan đến đầu tư và cũng
không có điều kiện đi vào các lĩnh vực chuyên sâu thuộc về kỹ thuật xây dựng,
đầu tư công trình không phải của nhà nước…
4/ Phương pháp nghiên cứu:
Cơ sở phương pháp luận của quá trình nghiên cứu đề tài là dựa trên thế giới
quan của chủ nghĩa Mác-Lênin, để nhận thức xem xét tình hình một cách hiện
thực khách quan từ đó đưa ra những giải pháp có tính khả thi cao.
-3-
Ngoài ra, có các phương pháp được áp dụng như: Phương pháp khảo sát
hiện trạng tại địa bàn tỉnh Bình Thuận để thẩm tra, đánh giá tình hình và có giải
pháp phù hợp; phương pháp thu thập và xử lý thông tin để nắm thêm về tình hình
đầu tư chung của một số công trình mang tính quốc gia, tình hình đầu tư một số tổ
chức quốc tế thông qua các phương tiện như: sách, báo, tạp chí… giúp cho việc
nhận định, phân tích tình hình và giải pháp có tính bao quát hơn; kết hợp với các
phương pháp khác như: thống kê, phân tích, so sánh…
Trên cơ sở lý luận khoa học về đầu tư và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, đối
chiếu với hoạt động đầu tư xây dựng tại tỉnh Bình Thuận để đề xuất một số giải
pháp thích hợp góp phần hoàn thiện công tác quản lý đầu tư xây dựng của tỉnh
Bình Thuận.
5/ Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
* Nêu được những vấn đề lý luận và thực tiễn về hoạt động đầu tư xây
dựng, những tiêu chuẩn và nguyên tắc sử dụng vốn đầu tư trong quản lý chi ngân
sách tỉnh.
* Đúc kết kinh nghiệm về hoạt động đầu tư xây dựng đối với một số nguồn
vốn thuộc các tổ chức quốc tế, qua đó đối chiếu với tình hình thực tiễn Việt Nam
để có biện pháp thích hợp.
* Đề xuất các giải pháp theo từng nhóm cụ thể để nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn đầu tư tỉnh Bình Thuận thời kỳ 2005-2010.
6/ Hạn chế của đề tài:
Lĩnh vực hoạt động đầu tư rất rộng và phong phú mà luận văn chưa có điều
kiện đi sâu phân tích để xây dựng thành một đề tài toàn diện. Luận văn chỉ giới
hạn nghiên cứu chủ yếu thực tiễn về hoạt động đầu tư xây dựng thuộc nguồn vốn
ngân sách tỉnh Bình Thuận.
7/ Kết cấu nội dung:
Nội dung luận văn gồm có 3 phần chính, được kết cấu theo 3 chương như
sau:
Chương 1: Lý luận chung về vốn đầu tư và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư
Chương 2: Thực trạng vốn đầu tư và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư
tỉnh Bình Thuận - Thời kỳ 2001-2005
Chương 3: Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư tỉnh
Bình Thuận – Thời kỳ 2006-2010
-4-
CHUƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN ĐẦU TƯ VÀ
HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN ĐẦU TƯ
1.1. KHÁI NIỆM VỀ ĐẦU TƯ VÀ VỐN ĐẦU TƯ
1.1.1. Khái niệm, phân loại, vai trò về đầu tư:
Thuật ngữ “đầu tư” có thể được hiểu đồng nghĩa với “sự bỏ ra”, “sự hy
sinh”. Từ đó, có thể coi “đầu tư” là sự bỏ ra, sự hy sinh những cái gì đó ở hiện tại
(tiền, sức lao động, của cải vật chất, trí tuệ) nhằm đạt được những kết quả có lợi
cho người đầu tư trong tương lai.
Theo quan điểm của Chủ đầu tư (người chủ sở hữu vốn, người vay vốn
hoặc người được giao trách nhiệm trực tiếp quản lý và sử dụng vốn để thực hiện
đầu tư theo quy định của pháp luật) thì đầu tư là hoạt động bỏ vốn kinh doanh, để
từ đó thu được số vốn lớn hơn số đã bỏ ra thông qua lợi nhuận.
Theo quan điểm của xã hội (Quốc gia) thì đầu tư là hoạt động bỏ vốn phát
triển, để từ đó thu được các hiệu quả kinh tế - xã hội, vì mục tiêu phát triển quốc
gia.
Như vậy, đầu tư là sự hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các
hoạt động nào đó nhằm thu về cho người đầu tư các kết quả nhất định trong
tương lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra để đạt được các kết quả đó.
Các loại hình đầu tư:
* Đầu tư tài chính: là loại đầu tư trong đó người có tiền bỏ tiền ra cho vay
hoặc mua các chứng chỉ có giá trị để hưởng lãi suất định trước (gửi tiền tiết kiệm,
mua trái phiếu Chính Phủ) hoặc lãi suất tùy thuộc vào kết quả hoạt động sản xuất
kinh doanh của công ty phát hành. Đầu tư tài chính không tạo ra tài sản mới cho
nền kinh tế, mà chỉ làm tăng giá trị tài sản tài chính của tổ chức, cá nhân đầu tư.
* Đầu tư thương mại: là loại đầu tư trong đó người có tiền bỏ tiền ra mua
hàng hóa và sau đó bán với giá cao hơn nhằm thu lợi nhuận do chênh lệch giá khi
mua và khi bán. Loại đầu tư này cũng không tạo tài sản mới cho nền kinh tế (nếu
không xét đến ngoại thương), mà chỉ làm tăng tài sản chính của người đầu tư
trong quá trình mua đi bán lại, chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa giữa người
bán và người đầu tư với khách hàng của họ.