BÀI 2: ĐIỆN TRỞ – TỤ ĐIỆN – CUỘN CẢM
I. MỤC TIÊU:
HS biết được cấu tạo, kí hiệu, số liệu kĩ thuật và công dụng của các
linh kiện điện tử cơ bản: điện trở, tụ điện, cuộn cảm.
II. CHUẨN BỊ:
1. Nội dung:
- Nghiên cứu bài 2 trong SGK.
- Nắm vững các kiến thức có liên quan (SGK vật lí 11).
2. Đồ dùng dạy học:
- Tranh ảnh các hình 2.2; 2.4; 2.7 trong SGK.
- Một số vật mẫu điện trở, tụ điện, cuộn cảm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ:
- HS1: Nêu một số ứng dụng của kĩ thuật điện tử trong sản xuất và trong
sinh hoạt? Rút ra vai trò của kĩ thuật điện tử?
- HS2: Phân tích triển vọng phát triển của kĩ thuật điện tử?
3. Nội dung bài dạy:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG GHI CHÉP
Hoạt động 1: Tìm hiểu về điện trở.
GV nhấn mạnh vị trí của điện trở trong 1. Công dụng, cấu tạo, phân
kĩ thuật điện tử: là linh kiện được dùng loại, kí hiệu
nhiều nhất trong các mạch điện tử. a. Công dụng:
GV đưa ra một số mẫu vật điện trở trong
thực tế.
VĐ:Qua những kiến thức đã học về điện Là linh kiện được dùng trong
trở trong bộ môn Vật lí, nêu công dụng hầu hết các mạch điện tử,
của điện trở trong kĩ thuật điện tử? điện trở có công dụng phân
GV đưa ra một số loại mẫu điện trở cho áp, hạn dòng trong mạch
HS quan sát, phân tích. điện.
b. Cấu tạo
VĐ:Nêu cấu tạo của điện trở thường
dùng?
GV nêu một số cách phân loại điện trở
dựa theo công suất, giá trị điện trở, ...
Được làm bằng vật liệu có
VĐ:Nêu kí hiệu quy ước của điện trở điện trở suất cao, điện trở có
trong mạch điện? hình dạng, kích thước khác
GV nhấn mạnh kí hiệu quy ước của điện nhau.
trở trong mạch điện và giới thiệu thêm c. Phân loại:
kí hiệu của một số loại điện trở đặc biệt - Điện trở thường, biến trở,
như quang điện trở, điện trở nhiệt, ... điện trở nhiệt, quang trở, ...
GV đưa ra một số kí hiệu, quy ước về - Điện trở công suất nhỏ,
các số liệu kĩ thuật của điện trở, giải trung bình, lớn.
thích cho HS hiểu được ý nghĩa. d. Kí hiệu quy ước:
2. Các số liệu kĩ thuật của
điện trở
a. Trị số điện trở.
b. Công suất định mức
Hoạt động 2: Tìm hiểu về tụ điện.
GV đưa ra một số mẫu vật tụ điện trong II. Tụ điện
thực tế. 1. Công dụng, cấu tạo, phân
loại, kí hiệu
a. Công dụng:
VĐ:
Qua những kiến thức đã học về tụ điện
trong bộ môn Vật lí, nêu công dụng của
tụ điện trong kĩ thuật điện tử?
GV đưa ra một số loại mẫu điện trở cho
Là linh kiện được dùng để
HS quan sát, phân tích.
ngăn các tín hiệu 1 chiều,
được dùng trong các mạch
thu phát tín hiệu, lọc nguồn,
...
b. Cấu tạo:
Gồm hai hay nhiều bản tụ Tụ hoá Tụ gốm
kim loại đặt cách điện nhau
trong không khí hoặc chất
liệu cách điện khác như gốm,
sứ, giấy,...
Tụ xoay Tụ nguồn
GV giới thiệu một số cách phân loại tụ c. Phân loại:
điện thường dùng. Theo vật liệu cách điện:
Tụ thường, tụ hoá, tụ gốm, tụ
sứ, tụ nilon, ...
VĐ:Nêu kí hiệu một số loại tụ thường d. Kí hiệu:
dùng?
2. Các số liệu kĩ thuật.
a. Trị số điện dung.
GV giới thiệu các thông số kĩ thuật của b. Điện áp định mức.
tụ điện được ghi trên thân tụ hoặc được c. Dung kháng của tụ.
biểu diễn quy ước trên tụ.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về cuộn cảm.
GV đưa ra một số mẫu vật tụ điện trong III. Cuộn cảm
thực tế. 1. Công dụng, cấu tạo, phân
loại, kí hiệu
a. Công dụng:
VĐ:
Qua những kiến thức đã học về cuộn
cảm trong bộ môn Vật lí, nêu công dụng
Là linh kiện được dùng để của cuộn cảm trong kĩ thuật điện tử?
chặn tín hiệu cao tần, được GV đưa ra một số loại mẫu điện trở cho
dùng trong các mạch thu phát HS quan sát, phân tích.
tín hiệu, ...
b. Cấu tạo:
Được làm bằng dây đồng
quấn dạng lò xo.
Có thể có một lớp hoặc nhiều
lớp, cách bước hoặc liền
bước, lõi không khí hoặc
nhựa hoặc ferit.
c. Phân loại:
Có thể phân loại theo phạm vi
sử dụng, cấu tạo của cuộn
cảm.
VĐ:Nêu kí hiệu một số loại cuộn cảm d. Kí hiệu:
thường dùng?
2. Các số liệu kĩ thuật VĐ:
- Thế nào là trị số điện cảm? a. Trị số điện cảm:
- Đơn vị đo trị số điện cảm? Là khả năng tích luỹ năng
lượng từ trường của cuộn
cảm.
Đơn vị đo: Henry (H).
b. Hệ số phẩm chất (Q):
Là đại lượng đặc trưng cho
tổn hao năng lượng trong
cuộn cảm.
VĐ:
Q
2 fL r
- Thế nào là cảm kháng?
c. Cảm kháng của cuộn
- Công thức tính cảm kháng của cuộn
cảm:
cảm
Hoạt động 4: Tổng kết, đánh giá.
a. GV đặt câu hỏi theo các mục tiêu của bài học để tổng kết, đánh giá
hiểu biết của HS.
b. Giao nhiệm vụ cho HS trả lời các câu hỏi trong SGK.
c. Nhắc nhở HS xem trước Bài 3.
