ạ
ế
i n ra nòng n c và c” ?
“T i sao tr ng ch l ứ ạ ở i phát tri n thành ch đ nòng n c l ể ọ ạ
ọ ượ
ế
I. KHÁI QUÁT V ĐI U HÒA HO T Đ NG GEN
Ộ
Ạ
Ề
Ề
ả
ng s n ph m c a gen t o ra, ủ
ợ ớ
ườ ườ
ề ề
ề
ị
- Đi u hòa ho t đ ng gen là đi u ề ạ ộ ề hòa l ạ ẩ ượ đ m b o cho ho t đ ng s ng c a ố ủ ạ ộ ả ả bào phù h p v i đi u ki n c a t ệ ủ ề ế ng cũng nh s phát tri n môi tr ể ư ự ng c a c th . bình th ủ ơ ể - Đi u hòa ho t đ ng gen: Đi u hòa ạ ộ ề phiên mã, đi u hòa d ch mã, đi u sinh v t nhân s , hòa sau d ch mã. ơ ậ Ở ị x y ra ch y u c p đ phiên mã. ủ ế ở ấ ả
ộ
II. ĐI U HÒA HO T Đ NG GEN Ạ Ộ Ề Ở SINH V T NHÂN S : Ơ Ậ
Phát hi n c ch đi u hòa ho t đ ng gen E.Coli ạ ộ ế ề ệ ơ ở
Mônô và Jaccôp – Pháp
Ề SINH V T NHÂN S : Ơ Ở Ậ
ấ Ạ Ộ ủ
ề
c phân b thành 1 c m có chung m t c ch đi u hòa g i ọ ứ ế ề ộ ơ ấ ụ ườ
II. ĐI U HÒA HO T Đ NG GEN 1. Mô hình c u trúc c a opêron Lac: *Khái ni m Opêron : Các gen c u trúc có liên quan v ch c năng ệ ng đ th ố ượ là Ôpêron.
: ấ
ị ấ ổ
ợ ứ i đ ả ườ
t đ prôtêin ậ Nu đ c bi ặ ệ ể
c ch có th liên k t làm ngăn c n s phiên mã. ế
ả ơ
ư ề ộ
ạ ộ ủ ọ
*C u trúc - Vùng c u trúc Z, Y, A : ch a các gen c u trúc quy đ nh t ng ấ ng lactôz . h p các enzim phân gi ơ - Vùng v n hành O (operator): có trình t ự ể ứ ự ế - Vùng kh i đ ng P (Promoter): n i mà ARN pôlimeraza bám ở ộ vào và kh i đ u phiên mã. ở ầ * Gen đi u hòa R (Regulator) không thu c opêron, nh ng có vai trò quan tr ng giúp đi u hoà ho t đ ng c a opêron thông qua đi u hoà prôtêin c ch . ề ế ứ ề
PHIM ĐI U HÒA HO T Đ NG GEN
Ộ
Ạ
Ề
TH O LU N HOÀN THÀNH PHI U H C T P Ọ Ậ Ả Ậ Ế
Khi môi tr ng không có Lactôz ( c Khi môi tr ườ ơ ứ ườ ng có Lactôz (ho t đ ng) ơ ạ ộ
ch )ế
S đ : S đi u hoà ho t đ ng gen opêron Lac
ạ ộ
ự ề
ơ ồ
2. S đi u hoà ho t đ ng gen opêron Lac: ạ ộ
ự ề
ườ
ng không có lactôz : ơ ổ ứ ế ợ
c ngăn ạ ộ ế liên k t đ ứ
a) Khi môi tr - Gen đi u hoà ho t đ ng t ng h p prôtêin c ch . ề - Prôtêin c ch ế ượ vào vùng v n hành c a opêron ủ ậ c nả quá trình phiên mã làm các gen c u trúc không ho t đ ng. ạ ộ ấ
ơ ng có lactôz : ơ ế ớ ứ ế
không liên k tế ế
c vào vùng v n hành c a opêron, do đó mà ARN pôlimeraza liên k t c v i vùng kh i đ ng đ ti n hành phiên mã t o ra các mARN. ớ ượ ượ ậ ở ộ ủ ể ế ạ
mARN c a gen c u trúc đ c t o ra các enzim ượ d ch mã ị ủ ạ ấ
ả
i h t thì prôtêin c ch l i liên k t vào vùng v n ử i lactôz . ơ ơ ị ả ế ế ạ ứ ế ậ
b) Khi môi tr ườ lactôz liên k t v i prôtêin c ch làm nó - Các phân t ử đ đ - Các phân t phân gi - Khi lactôz b phân gi hành và quá trình phiên mã b d ng l ị ừ i. ạ
N I DUNG PHI U H C T P Ộ Ọ Ậ Ế
Khi môi tr Khi môi tr ườ ng có Lactôz (ho t đ ng) ơ ạ ộ
ng không có ườ Lactôz ( c ch ) ế ơ ứ
ổ ề
ợ ứ ạ ộ ế ứ ử ế
lactôz liên k t v i ế ớ không liên k tế c vào vùng v n hành c a opêron, ủ ượ ế liên k t đ
ế ượ c ủ ậ
c v i vùng kh i đ ng đ ti n hành ớ ượ ể ế ở ộ
ạ
- Gen đi u hoà ho t đ ng t ng h p prôtêin c ch . - Prôtêin c ch ứ vào vùng v n hành c a opêron ngăn c nả quá trình phiên mã làm các gen c u trúc không ho t ấ đ ng.ộ ủ ấ
mARN c a gen c u trúc t o ra các enzim phân ạ
ế ạ
- Các phân t ơ prôtêin c ch làm nó đ ậ do đó mà ARN pôlimeraza liên k t ế đ phiên mã t o ra các mARN. ạ - Các phân t ử c ượ d ch mã đ ị gi i lactôz . ơ ả i h t thì - Khi lactôz b phân gi ả ế ơ ị prôtêin c ch l i liên k t vào vùng ế ứ v n hành và quá trình phiên mã b ị d ng l i. ậ ừ ạ
