GIÁO ÁN LÝ 11: GƯƠNG CẦU

Chia sẻ: Nguyen Cong Minh | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

119
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, hôc sinh trung học phổ thông chuyên môn vật lý - Giáo án vật lý lớp 11.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO ÁN LÝ 11: GƯƠNG CẦU

GƯƠNG CẦU I. MỤC TIÊU : + Nội dung bầy đề cập tới hiện tượng phản xạ ánh sáng trên một mặt cong, cụ thể là một mặt cầu .  HS cần biết :  Phân biệt đươc hai loại gương cầu : Gương cầu lồi và gương cầu lõm.  Hiểu rỏ tính chất của tiêu điểm, tiêu cự và tiêu diện.  Nắm vững cách vẽ đường đi tia sáng trên gương cầu và sự tạo ảnh bởi một gương cầu .  Phân biệt được các trường hợp vât thật ,vật ảo , ảnh thật , ảnh ảo.
 Hiểu các công thứcvề vị trí của vật và ảnh về độ phóng đại cùng qui ước về dấu của càc cộng thức này.  Nắm vững điều kiện tương điểm đối với gương cầu để có ảnh rỏ nét .  Xác định một cách định tính các đặt trưng (tiêu điểm ,tiêu cự , tiêu diện) của hai loại thấu kính . Phân biệt được các điểm khác nhau về các đặc trưng giữa hai loại gương .  Biết cách xác định ảnh cho bởi gương cầu của một vật bằng cách vẽ các đường đi tia sáng .  Biết cách vận dụng các công thức về gương cầu để giải quyết các bài toán về gương cầ . II. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY : Phương pháp thực nghiệm và nêu vấn đề . III. THIẾT BỊ , ĐỒ DÙNG DẠY HỌC . 1) Một gương phẳng ; Một gương cầu lõm ; Một gương cầu lồi ; Ba ngọn nến . ; Diêm quẹt .
IV. Tiến Trình Giảng dạy Phân phối Phần làm việc của Giáo Viên Hoạt đông của học Ghi chú thời gian sinh Nội dung ghi bảng Tổ chức ,điều khiển 1. Kiểm Nguồn sáng là gì ? tra bài cũ Trong các trường hợp nào thì ánh sáng không đi theo kiến và đường thẳng ? thức cũ liên quan Anh ảo và ảnh thật khác nhau ở điểm nào ? với bài mới Bài tập 1,2 trang (3’)
I. Gương cầu 2. Nghiên HS :  Gương cầu cứu bài mới 1. Cấu tạo : Một chỏm cầu phản xạ tốt ánh sáng GV : Giới thiệu một số mô hình về  Cho ba ảnh khác nhau gương cầu Thắp ba ngọn nền đạt mội được gọi là gương cầu ngọn ứng với từng loại gương và cho GV : nêu định nghĩa và học sinh nhận xét  Kluận các yếu tố của gương cầu Phân biệt hai loại gương cầu : 2. Phân loại : Có hai loại - Gương cầu lõm có mặt phản xạ là mặt lõm - Gương cầu lõm có mặt phản xạ là mặt lõm - Gương cầu lồi có
- Gương cầu lồi có mặt phản xạ là mặt lồi mặt phản xạ là mặt lồi 3. Kí hiệu  Tiêu điểm. Tiêu cự. Tiêu diện. II. Tiêu điểm. Tiêu cự. Tiêu diện. Tiêu điểm 1. Tiêu điểm GV : Làm thí nghiệm. SGK a. Thí nghiệm: SGK Hứng một chùm sáng song song (chùm sáng mặt trời) lên một gương cầu lõm.
b. Tiêu điểm : Khi chiếu một chùm sáng song song Để một tấm bìa nhỏ E ở trước gương, với trục chính tới một gương cầu, các tia phản xạ vuông góc với trụ6c chính để hứng (hoặc đường kéo dài của chúng) cắt nhau tại một chùm sáng phản xa . Gợi ý cho học sinh điểm trên trục chính gọi là tiêu điểm nhận xét hình ảnh trên màn c. Kí hiệu : F HS : Ta được một vệt tròn sáng trên E. GV : Tiếp tục di chuyển E dọc theo trục chính Gợi ý cho học sinh nhận xét sự HS : xuất hiện một vị trí d. Phân loại : thay đổi hình ảnh vệt sáng trên màn . của E để hình tròn sáng trên tấm bỉa E nhò và  Gương cầu lõm cho tiêu điểm thật. GV : Kết luận : Đó là điểm hội tụ của các tia phản xạ từ gương cầu. Làm lại HS : Không thấy vệt
thí nghiệm với gương cầu lồi sáng trên E , thấy một điểm ở sáng sau GV : Không thể hứng được điểm hội tụ gương.sáng nhất của chùm tia phản xạ, nhưng nhìn thấy một điểm sáng ở sau gương. KL : HS : Nhân xét  Gương cầu lồi cho tiêu điểm ảo SGK Với gương cầu lõm hứng được điểm hội tụ Tiêu cự trên E Cac tia phản xạ GV :Nêu vấn đề sgk thật sự cắt nhau tại F. Tiêu điểm này là một Tiêu cự là một độ dài đại số, kí hiệu là tiêu điểm thật. 2. Tiêu cự. f, có chiều dài bằng khoảng cách từ đỉnh Tiêu cự là một độ dài đại số, kí hiệu là f, có chiều dài gương với tiêu điểm F. Với gương cầu lồi thì bằng khoảng cách từ đỉnh gương với tiêu điểm F. không hứng được điểm
f = OF f = OF hội tụ trên E  các đương kéo dài của các tia phản xạ cắt nhau tại F. Tiêu điểm này là một tiêu điểm ảo HS : Nhận được ảnh tót 3.Tiêu diện. nhất a. Tiêu diện (hay mặt phẳng tiêu) : Mặt phẳng vuông góc với trục chính tại tiêu điểm F. Tiêu diện b. Tiêu điểm phụ : Giao điểm của trục phụ với tiêu GV : Đặt man E tại F . HS cho nhận diện xét ?
GV : Kết luận SGK III. Đương đi của tia sáng Xét đường đi của bốn tia sáng đặt biệt  Đương đi của tia sáng Tia tới (1) song song với trục chính cho tia phản - Hs tự tìm hiểu về cách xạ(hoặc đưường kéo dài của tia phản xạ) qua tiêu GV : hướng dẫn học sinh vẽ các loại tia vẽ các tia bất kì . sáng đặc biệt đối với cả hai loại gương điểm F. cầu
Tia tới (2) (họăc đường ké dài) qua tiêu điểm F  Chú ý - cho tia phản xạ song song với trục chính. Tính chính xác trong khi vẽ. - Tia tới (3) hoạc đường kéo dài qua tâm C cho tia - phản xạ có phương trùng với phương tia tới. Tính chất chung của cách vẽ các loại - tia sáng đặc biệt đối với cả hai loại Tia tới (4) đến đỉnh O cho tia phản xạ đối xứng gương cầu - với tia tới qua trục chính. Quan sát cho nhận xét HS : Ta được một ảnh không rõ nét trên màn.
Quan sát cho nhận xét HS : Anh này là ảnh thật Quan sát cho nhận xét Anh này là ảnh ảo. IV. Anh cho bởi gương cầu . 1. Thí nghiệm : Thí nghệm minh họa (Gương lõm) Ghi nhớ Ngoài tiêu điểm F : có ảnh trên màn (ảnh thật ) - Trong khoảng tiêu cự : Không có ảnh trêmàn (ảnh - ào)
2. Xác định vị trí của ảnh bằng cách vẽ đường đi Yêu cầu của tia sáng trả HS Tự lực xây dựng công lời câu Từ B, vẽ hai tia tới (nên dùng hai tia đặt biệt). Giao thức hỏi điểm của các tia phản xạ là ảnh B’ của đỉnh B. Từ B’ H1,H2, hạ đường thẳng vuông góc với trục chính, ta được H3 SGK ảnh A’B’ của vật AB Suy luận và ghi nhớ  Anh cho bởi gương cầu GV : Tiến hành thí nghiệm : Trong một phòng tối, đặt một vật sáng Đối với gương cầu lồi ta xác định ảnh như hình AB hình mũi tên vuông góc với trục chính của một gương cầu lõm. Trước vẽ gương, ta đặt một màn E vuông góc với
trục gương. GV : Di chuyển màn dọc theo phương của trục chính, cho tới khi ảnh trên màn HS : Tự tìm hiểu SGK rõ nét nhất. V. Công thức gương cầu GV : Nếu cho vật tiến lại gần gương ở cách gương một khoảng nhỏ hơn tiêu 1. Công thức cự thì ta không hứng được ảnh trên màn nữa, mà chỉ thấy được một ảnh trong Gọi d và d’ là các khoảng cách từ vật và hình ảnh tới gương. gương, ta có công thức liên hệ giữa vị trí của vật và ảnh là : Xác định vị trí của ảnh bằng cách vẽ đường đi của tia sáng 111 += d d' f GV : Hướng dẫn Hs sử dụng bốn tia
đặc biệt để vẽ ảnh  Lưy ý : Các điểm giống nhau và khác nhau khi xét hai loại gương cầu lõm và cầu lồi . 2. Quy ước về dấu các đại lượng như sau: - Vật thật : d > 0 , vật ảo : d < 0 Anh thật : d’>0, ảnh ảo : d’ 0, gương cầu lồi : f < 0 -  Công thức gương cầu GV : Hs tự chứng minh . Cần chú ý cho
HS 1. Các đại lương trong công thức là đại lượng đại số 2. Công thức đúng cho cả hai trường  Độ phóng đại của gương hợp lõm và lồi 3. Anh cho bởi gương cầu (Tụ chứng minh ) a. Đối với vật thật 3. Điều kiện tương điểm Gương lõm cho ảnh thật khi vật - Muốn có ảnh rõ nét, tất cả các tia phản xạ ứng với nằm ngoài tiêu diện và cho ảnh ảo lớn các tia tới khác nhau xuất phát từ S đều phải cắt nhau
tại một điểm duy nhất S’. Muốn vậy, các tia tới phải hơn vật khi vật nằm trong tiêu diện làm với trục chính một góc nhỏ. Gương lồi bao giờ cũng cho ảnh ảo - VI. Ưng dụng của gương cầu nhỏ hơn vật và nằm trong khoảng từ tiêu diện đến gương . - Lò mặt trời (hay bếp mặt trời) b. Đối với vật ảo - Gương chiếu hậu Gương lõm bao giờ cũng cho ảnh - thật nhỏ hơn vật và nằm trong khoảng - Gương lõm parapol từ tiêu diện đến gương . Gương lồi cho ảnh thật lớn hơn - vật khi vật nằm trong tiêu diện và cho ảnh ảo khi vật nằm ngoài tiêu
diện Điều kiện tương điểm GV : Trình bày SGK  Ưng dụng của gương cầu Lò mặt trời (hay bếp mặt trời) Lò mặt trời là một ứng dụng tính chất hội tụ ánh sáng của một gương cầu lõm để tập trung năng lượng mặt trời vào tiêu điểm của gương Năng lượng này có thể được sử dụng
để phục vụ vác nhu cầu của đời sống hằng ngày như đun nước, sấy khô,… Gương chiếu hậu
Củng cố Yêu cầu học sinh nhắc lại về tiêu điểm , tiêu cự , giảng cách vẽ các tia sáng đặt biệt ,công thức gương cầu bài Dặn dò của ,áp dụng giải các bài tập sgk học sinh Làm câu hỏi sách giáo khoa .
Làm bài tập 1,2,3,4 trang14 sgk (5’) Chuẩn bị bài mới : Bài 3 “ Hiện tượng khúc xạ ánh sáng “