Học sinh nắm được khái niệm về phép biến hình; +Làm quen với ký hiệu và một số thuật ngữ trong phép biến hình. -Về kỹ năng: +Nhận biết một quy tắc có phải là phép biến hình hay không; +Bước đầu hình thành kỹ năng vẽ ảnh của một điểm, một hình qua phép biến hình. -Về tư duy và thái độ: +Phát triển tư duy logic, tư duy hàm;
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo án Toán 11: Chương I. PHÉP DỜI HÌNH VÀ PHÉP ĐỒNG DẠNG TRONG MẶT PHẲNG
- Chương I: PHÉP DỜI HÌNH VÀ PHÉP ĐỒNG DẠNG
TRONG MẶT PHẲNG
§1. MỞ ĐẦU VỀ PHÉP BIẾN HÌNH (0,5 tiết)
(Chương trình nâng cao)
I) MỤC TIÊU:
-Về kiến thức:
+Học sinh nắm được khái niệm về phép biến hình;
+Làm quen với ký hiệu và một số thuật ngữ trong phép biến hình.
-Về kỹ năng:
+Nhận biết một quy tắc có phải là phép biến hình hay không;
+Bước đầu hình thành kỹ năng vẽ ảnh của một điểm, một hình qua
phép biến hình.
-Về tư duy và thái độ:
+Phát triển tư duy logic, tư duy hàm;
+Rèn luyện tính tích cực hoạt động, hoạt động nhóm.
II) CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
-Giáo viên: Phiếu học tập, bảng phụ, thước kẻ bảng.
- -Học sinh: Ôn lại khái niệm về hàm số (Đại số 10).
III) PHƯƠNG PHÁP:
Gợi mở vấn đáp, đan xen hoạt động nhóm.
IV) TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1) Bài mới:
HĐ1: Hình thành đ ịnh nghĩa Phép biến hình.
TG Hoạt động của học Hoạt động của giáo viên G hi bảng
sinh
-Câu hỏi: nhắc lại định nghĩa 1)Phép biến hình:
4’ -Nêu định nghĩa
hàm số: Hàm số đã học ở chương
trình Đại số lớp 10?
-Chính xác hoá ĐN Hàm số
và ghi lên bảng: Nếu có một
quy tắc để với mỗi số x R ,
xác định được một số duy
nhất y R thì quy tắc đó gọi là
một hàm số xác định trên tập
- R.
-GV cho học sinh biết:
Trong mệnh đề trên, ta thay
số thực bằng điểm thuộc mặt
phẳng thì ta được khái niệm
về phép biến hình trong mặt
phẳng.
-Câu hỏi: Hãy nêu ĐN phép
biến hình?
Đ N: (SGK trang
-Nêu ĐN phép biến
hình. 4)
-Chính xác hoá ĐN phép
biến hình và cho học sinh
xem SGK
HĐ2: Nhận biết một quy tắc là phép biến hình.
TG Hoạt động của học Hoạt động của giáo viên G hi bảng
sinh
-Câu hỏi: Cho đường thẳng d 2 )Các ví dụ:
7’ -HS lên bảng xác
và điểm M. Hãy xác định
định điểm M’.
a )Ví dụ 1:
điểm M’ là hình chiếu vuông
góc của điểm M lên đ/thẳng
.M
d.
-Trả lời câu hỏi của
GV.
-Ứng với mỗi điểm M, ta xác
định được mấy điểm M’ như
- vậy?
d
.
-Có thể kết luận gì về quy tắc
M’
trên? (có phải là phép biến
hình không?) vì sao?
Phép chiếu
-Chính xác hoá câu trả lời
(vuông góc) lên
của học sinh và cho học sinh
đường thẳng d
biết phép biến hình này gọi
là phép chiếu (vuông góc) lên
đường thẳng d Việc giải thích
vì sao quy tắc đó là phép
biến hình, chỉ yêu cầu học
sinh hiểu được với mỗi điểm
M, ta luôn x ác định được duy
nhất điểm M’ là hình chiếu
của điểm M lên d.
-Lên bảng vẽ điểm
b )Ví dụ 2:
-Câu hỏi: Cho vectơ u và
M’.
u
điểm M, xác định điểm M’
-Trả lời câu hỏi của
sao cho MM ' = u .
GV.
-Quy tắc đó có phải là phép
M’
biến hình không ? vì sao ? .
-GV chính xác hoá câu trả M
lời của HS và cho học sinh
biết phép biến hình đó gọi là
Phép tịnh tiến
phép tịnh tiến theo vec tơ u
theo vectơ u
- -Câu hỏi: V ới mỗi điểm M, ta c)Ví dụ 3:
xác định điểm M’ trùng với
-Trả lời câu hỏi của Phép đồng nhất.
M. Quy tắc đó có phải là
GV.
phép biến hình hay không ?
vì sao?
-GV chính xác hoá câu trả
lời của HS và cho học sinh
biết phép biến hình đó gọi là
phép đồng nhất.
HĐ3: G iới thiệu ký hiệu và thuật ngữ trong phép biến hình.
TG Hoạt động của học Ho ạt động của giáo viên G hi bảng
sinh
3 )Kí hiệu và thuật
2’ -Học sinh tiếp nhận -GV giới thiệu các ký hiệu
và thuật ngữ (trang 5 SGK). ngữ:
kiến thức.
(xem SGK trang
5)
-Trong ví dụ 1,
nếu gọi F là phép
chiếu lên đường
thẳng d, ta có
- F (M)=M’
-Trong ví dụ 2,
nếu gọi F là phép
tịnh tiến theo
vectơ u , ta có
F (M)=M’.
-Trong ví dụ 3,
nếu gọi F là phép
đồng nhất, ta có
F (M)=M.
HĐ4: Vẽ ảnh của 1 điểm, ảnh của 1 hình qua một số phép biến hình.
TG Hoạt động của học Hoạt động của giáo viên Ghi bảng
sinh
6’ -Hoạt động theo -Chia lớp thành 4 nhóm học
nhóm, cử đại diện tập.
trình bày kết quả.
+Nhóm 1, 3: Làm bài tập
trong phiếu số 1 (có nội dung
là HĐ1 SGK trang 5)
+Nhóm 2, 4: Làm bài tập
trong phiếu số 2 (có nội dung
là HĐ2 SGK trang 5)
- -Nhận xét, hoàn chỉnh bài
giải của HS.
2/ Củng cố toàn bài (3’):
Sử dụng bảng phụ ghi sẵn câu hỏi trắc nghiệm sau đây, cho học sinh
trả lời rồi nhận xét.
Câu hỏi: Trong các quy tắc sau đây, quy tắc nào K hông phải là phép
biến hình:
A/Quy tắc xác định hình chiếu của một điểm M trên đường thẳng d.
B /Quy tắc ứng với mỗi điểm M cho trước, xác định điểm M’ sao cho
đoạn MM’ có độ dài bằng
trị số a cho trước.
C/Quy tắc ứng với mỗi điểm M cho trước, xác định điểm M’ sao cho
vectơ MM ' = 0
D/Quy tắc xác định mỗi điểm M với điểm M’ sao cho vectơ MM ' bằng
một vectơ cho trước.
3) Dặn d ò :
Nắm vững định nghĩa phép biến hình; phép chiếu, phép đồng nhất,
phép tịnh tiến theo một
vectơ.
- ---------------------------------
- PHÉP TỊNH TIẾN và PH ẾP DỜI HÌNH
Bài 2:
(Chương trình nâng cao)
I.Mục tiêu:
1.Kiến thức:
+HS hiểu được định nghĩa,tính chất và biểu thức tọa độ của phép tịnh tiến
2.K ĩ năng:
- Dựng được ảnh của 1 điểm,đoạn thẳng, tam giác, đường tròn qua 1
phép tịnh tiến
- Xác định được véc tơ tịnh tiến khi biết ảnh và tạo ảnh qua phép tịnh
tiến đó
- Nhận biết được một hình H’ là ảnh của một hình H qua một phép
tịnh tiến nào đó
3.TƯ DUY và THÁI ĐỘ :
-Biết quy lạ về quen,suy luận logic
-Tích cực trong phát hiện và chiếm lĩnh tri thức
-Biết được toán có ứng dụng trong thực tiển
II.Chuẩn bị :
-GV:D ụng cụ dạy học:Thước ,com pa
-HS :Học bài cũ và đọc trước bài mới
- III.Phương pháp dạy học :
-Sử dụng phương pháp g ợi mở vấn đáp
-Đan xen hoạt động nhóm
VI.Tiến trình tổ chức bài học :
HĐ1:Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1:Thế nào là phép biến hình?Phép đồng nhất?
Câu hỏi 2:Gọi M là trung điểm cạnh BC của tam giác ABC.Vẽ
ảnh của tam giác ABC qua
phép tịnh tiến theo véc tơ AM
T Hoạt động của trò Hoạt động của thầy Ghi bảng
G
- HS trả lời và vẽ ảnh Gọi HS lên kiểm tra bài A
tam giác ABC cũ
B M C
B’ M’
C
HĐ 2: Hoàn thiện định nghĩa phép tịnh tiến
T Hoạt động của trò Hoạt động của thầy Ghi bảng
G
- HS phát biểu định HĐ2.1:Yêu cầu HS hoàn I.Định nghĩa: (SGK)
nghĩa thiện định nghĩa
HS khác nhận xét bổ
sung
HĐ2.2:Phép tịnh tiến có
phải là phép đồng nhất
không?
HS trả lời là phép
đồng nhất khi véc tơ
tịnh tiến là véc tơ
không
HĐ 3: Xây dựng biểu thức tọa độ của phép tịnh tiến
T Hoạt động của trò Hoạt động của thầy Ghi bảng
G
- HĐ3.1:Cho M(x;y) và
M’(x’;y’).Tìm tọa độ của
II. Biểu thức tọa độ
HS trả lời MM ' (x’-
MM '
của phép tịnh tiến
x;y’-y)
Và nhắc lại biểu thức tọa
a b1
ab 1 độ để 2 véc tơ bằng nhau
a 2 b2
x' x a
y' y b
HĐ3.2:Gọi M’(x’;y’) là
ảnh của M(x;y) qua phép
Tu Với u (a,b)
Y/cầu HS rút ra biểu
thức tọa độ của M’
HĐ 4: H ình thành tính chất của phép tịnh tiến
T Hoạt động của trò Hoạt động của thầy Ghi bảng
G
- HD4.1 :Cho VD và Y/cầu VD:Trong MP(Oxy)
HS giải cho A(1;1), B(2;3) và
u =(3;1)
HS áp dụng biểu thức
1/Tìm A’,B’là ảnh của
tọa ,tìm được A’(5;4) Gọi HS giải
A,B qua phép Tu
,B’(4;2)
2/Tìm mệnh đề đúng:
a) AB=A’B’ b)A’B’
=2
c)AB=3A’B’ d)
A’trùng B’
HD4.2:Từ câu trắc
HS chọn a) và phát nghiệm,Y/cầu HS khái II.Tính chất:
biểu ĐL1 quát rút ra định lý 1
ĐL1:(SGK)
+Từ câu hỏi 2
ĐL2:(SGK)
(HD1),Y/cầu HS nhận xét
+HS nêu NXét và
ảnh B’,M’,C’.Rút ra ĐL2
Hquả (SGK)
phát biểu ĐL2,Hquả
và HQ
HĐ 5: Ứ ng dụng phép tịnh tiến
- T Hoạt động của trò Hoạt động của thầy Ghi bảng
G
III.Áp dụng
Vẽ hình Bài tập 1: (SGK trang
7)
HS thảo luận nhóm,vẽ Y/cầu hs nêu cách xác
thêm hình xác định định trực tâm H
được véc tơ tịnh tiến
Do A di động trên đường
là B' C
tròn (gt) và H cũng di
Vẽ hình như SGK
động tròn (KL) nên có
P TT biến A thành H.Tìm
P TT đó
GV trình bày lại lời giải
lên bảng
HĐ 6: H ình thành khái niệm phép dời hình
T Hoạt động của trò Hoạt động của thầy Ghi bảng
G
- HĐ6.1:
GV nhận mạnh lại PTT IV.Phép dời hình:
bảo toàn khoảng cách
HS nhắc lại T/Chất 1/Đ ịnh nghĩa
giữa 2 điểm và nói thêm
của PTT
có nhiều phép biến hình 2/Đ ịnh lý:
khác cũng có tính chất
Phát biểu Đnghĩa và
này,dẫn đến PDH
Đ L của phép dời
Y/cầu HS nhắc lại tính
chất của PTT
HĐ6.2 (Củng cố)
Hỏi :Muốn xác định 1
VD:Cho phép biến
PBH có phải là một phép
hình
dời không ta phỉa làm gì
HS trả lời
F :M(x;y) M’(2x;y)
?
Thảo luận nhóm,tìm
Hỏi F có phải là phép
lời giải
dời hình không?
HĐ 7: Củng cố toàn bài – D ặn dò
1/Làm bài toán 2 (SGK,trang 7)
2/ Các bài tập SGK
- Rút kinh nghiệm:
- BÀI TẬP PHÉP TỊNH TIẾN, PHÉP DỜI HÌNH
I/ Mục tiêu
1 / Về kiến thức :
- Nắm vững định nghĩa và các tính chất của phép tịnh tiếnvà phép dời
hình.
- B iết cách dựng ảnh của một điểm, ảnh của một hình qua phép tịnh tiến.
- B iết áp dụng lý thuyến phép tịnh tiến, phép dời hình để giải một số bài
tập.
2/ Về kĩ năng :
-Rèn luyện kĩ năng dựng ảnh của một điểm, ảnh của một hình qua phép
tịnh tiến.
- Sử dụng các biểu thức tọa độ để xác định tọa độ của ảnh khi biết tọa độ
của tạo ảnh.
- 3/ Về tư duy, thái độ:
-Tư duy trừu tượng, logic.
-Tích cực phát hiện và chiếm lĩnh tri thức.
II/Chuẩn bị của GV-HS
-GV: bảng phụ
-HS: dụng cụ học tập, bài cũ.
III/Phương pháp
Gợi mở vấn đáp, đan xen hoạt động nhóm.
IV/Tiến trình bài học:
Hoạt động 1: Ôn tập lý thuyết
D ựng ảnh của điểm, của đường thẳng.
(Giải bài tập 1 và 2.)
TG HĐ của Học sinh HĐ của Giáo viên Ghi bảng
Hs trả lời. HĐ1.1: Nêu đ/n
phép tịnh tiến?
Bài1:
HĐ1.2: Cho hs làm
Cho T u (d) = d’, u o , khi
Hs đọc kỷ đề,
bài tập 1 SGK trang
phân tích vẽ nào thì d trùng d’, d song
9.
- hình và trả lời. GV nhận xét câu trả song d’, d cắt d’?
lời của Hs
Giải:
d d’ u là véctơ chỉ
phương của d.
d // d’ u không phải là
HĐ1.3: Hướng dẫn
hs giải nhanh bài tập véctơ chỉ phương của d.
2.
d cắt d’:không xảy ra.
Bài 2:
GV khắc sâu cách
H s liên hệ với
Cho a // a’. tìm các phép
xác định ảnh của
bài 1, chỉ ra
tinh tiến biến a thành a’ ?
một điểm, ảnh của
vectơ tịnh tién.
dường thẳng qua
một phép tịnh tiến.
Hoạt động 2:Chứng minh một phép biến hình là phép tịnh tiến, phép dời
hình.
(Giải bài tập3,6 SGK trang 9).
TG HĐ của Học sinh HĐ của Giáo viên Ghi bảng
Hs vẽ hình. Bài 3:
HĐ2.1: Xác định M’,
M”.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
