1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU
Trong công tác xây dựng một công trình có kết cấu bê tông cốt thép, công tác ván
khuôn – giàn giáo có vai trò vô cùng quan trọng. Nó quyết định đến chất lượng, hình
dạng, bề mặt kết cấu bê tông và giá thành sản phẩm.
Hiện nay, việc áp dụng công nghệ cao vào xây dựng đã tạo ra những bước tiến
mạnh mẽ, chất lượng công trình được nâng cao, đòi hỏi công tác ván khuôn – giàn giáo
phải phát triển để phù hợp theo xu thế.
Giáo trình được biên soạn dựa trên những tài liệu tham khảo từ nhiều nguồn khác
nhau và điều chỉnh cho phù hợp với chương trình đào tạo của module Gia công, lắp đặt
và tháo dỡ ván khuôn – giàn giáo của trường Cao đẳng nghề Cần Thơ.
Giáo trình gồm 2 phần:
+ Phần 1: Công tác ván khuôn trong xây dựng;
+ Phần 2: Công tác giàn giáo;
Trong mỗi bài học có đưa phần ATLĐ vào để người học dễ nắm bắt;
Tác giả xin cảm ơn các đồng nghiệp đã đóng góp ý kiến quí giá để biên soạn giáo
trình này.
Giáo trình sẽ không tránh khỏi những sai sót, rất mong nhận được các ý kiến
đóng góp từ bạn đọc.
Cần Thơ, ngày tháng năm 2021
Tác giả
1. Nguyễn Trung Quang
2. Ngô Thanh
2
MỤC LỤC
TT
Tên chương, bài
Trang
1
Lời giới thiệu
1
2
Chương trình module
3
3
Phần 1. Công tác ván khuôn trong xây dựng
4
3.1
Bài 1. Khái niệm, phân loại, yêu cầu chung đối với ván khuôn
4
3.2
Bài 2. Gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván khuôn móng cột
8
3.3
Bài 3. Gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván khuôn móng băng
14
3.4
Bài 4. Gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván khuôn cột tiết diện vuông
– chữ nhật
18
3.5
Bài 5. Gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván khuôn cột tròn
22
3.6
Bài 6. Gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván khuôn dầm liền sàn
26
3.7
Bài 7. Gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván khuôn cầu thang bê tông
cốt thép 2 nhịp.
34
3.8
Bài 8. Gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván khuôn định hình kích
thước bé (ván khuôn định hình cho cột tiết diện vuông – chữ nhật)
40
4
Phần 2. Công tác giàn giáo
43
4.1
Bài 1. Lắp dựng và tháo dỡ giàn giáo kim loại
43
4.2
Bài 2. Lắp dựng và tháo dỡ giàn giáo lắp ghép
48
4.3
Bài 3. Tính toán hao phí vật liệu – nhân công
52
Tài liệu tham khảo
56
3
CHƯƠNG TRÌNH MODULE
Tên module: Gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván khuôn – giàn giáo
Mã số module: MĐ 15
Thời gian thực hiện: 75 giờ; (Lýthuyết: 15 giờ; Thực hành: 56 giờ, kiểm tra 4 giờ)
I. Vị trí, tính chất của mô đun:
- Vị trí: Mô đun được bố trí sau khi học sinh đã hoàn thành các môn cơ sở như:
Vẽ kỹ thuật, an toàn lao động, vật liệu xây dựng.
- Tính chất: Mô đun chuyên môn nghề bắt buộc.
II. Mục tiêu của mô đun:
Về kiến thức:
- Trình bày được cấu tạo và trình tự các bước gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván
khuôn cho các bộ phận công trình .
Về kỹ năng:
- Gia công, lắp dựng và tháo dỡ được ván khuôn, giàn giáo đảm bảo các yêu cầu
kỹ thuật:
- Làm được các công việc lựa chọn vật liệu, gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván
khuôn tại công trình xây dựng.
- Tính toán được khối lượng, vật liệu, nhân công thi công ván khuôn các cấu kiện
như: móng, cột, đà kiềng, dầm sàn, cầu thang…
Về năng lực tự chủ và trách nhiệm:
- Yêu nghề, rèn luyện tính cẩn thận, tỷ mỷ,chính xác, tiết kiệm vật liệu.
- Đảm bảo an toàn trong thi công cốp pha.
III. Nội dung của mô đun:
4
PHẦN 1.
CÔNG TÁC VÁN KHUÔN TRONG XÂY DỰNG
Mục tiêu:
* Kiến thức:
- Trình bày được cấu tạo và các yêu cầu kỹ thuật của ván khuôn móng đơn.
- Trình bày được cấu tạo và các yêu cầu kỹ thuật của ván khuôn móng băng .
* Kỹ năng:
- Làm được các công việc lựa chọn vật liệu, gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván
khuôn móng đơn tại công trình xây dựng.
- Làm được các công việc lựa chọn vật liệu, gia công, lắp dựng và tháo dỡ ván
khuôn móng băng tại công trình xây dựng.
* Năng lực tự chủ và trách nhiệm:
- Rèn luyện tính cẩn thận, tỷ mỷ,chính xác, tiết kiệm vật liệu và an toàn lao động.
BÀI 1.
KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI, YÊU CẦU CHUNG ĐỐI VỚI VÁN KHUÔN
Mục tiêu:
Nêu được khái niệm, phân loại và yêu cầu chung đối với ván khuôn
1. Khái niệm.
1.1. Khái niệm, tầm quan trọng của ván khuôn.
Ván khuôn là khuôn mẫu tạm thời bằng gỗ, kim loại, nhựa tổng hợp hoặc các loại
vật liệu khác được gia công nhằm tạo hình thù kết cấu bê tông hoặc bê tông cốt thép.
Sau khi bê tông hoặc bê tông cốt thép đông cứng chúng được tháo ra và được vận chuyển
đến nơi khác để tái sử dụng.
Ván khuôn là công cụ thi công rất cần thiết và quan trọng cho việc đúc bê tông
tại hiện trường cũng như trong nhà máy. Vì vậy khi chế tạo, sử dụng ván khuôn cần đáp
ứng được những yêu cầu nhất định. Ván khuôn có 2 chức năng chủ yếu:
+ Chống lực đấy của bê tông ướt và đảm bảo kích thước hình học cũng như hình
dạng thiết kế của cấu kiệnbê tông.
+ Quyết định chất lượng bề mặt của bê tông.
Ván khuôn được định vị theo thiết kế nhờ giàn giáo hoặc các phương tiện chống
đỡ khác.
Phần lớn ván khuôn được làm bằng gỗ, kim loại hoặc nhựa tổng hợp, được sản
xuất, gia công trong nhà máy, công xưởng hoặc hiện trường, nhưng dù được gia công ở
đâu, ván khuôn cũng phải đáp ứng được một số yêu cầu sau:
+ Đúng kích thước của các bộ phận công trình;
+ Bền, cứng, ổn định, không cong vênh;
+ Gọn, nhẹ, tiện dụng, dễ tháo lắp và dễ vận chuyển;
+ Sử dụng được nhiều lần. Ván khuôn gỗ phải dùng được từ 3-7 lần; ván khuôn
kim loại từ 50-200 lần. Muốn sử dụng ván khuôn được nhiều lần, sau khi dùng xong
5
phải cạo tầy sạch sẽ và bôi dầu mỡ (nhớt) vào bề mặt ván khuôn và bảo quản nơi khô
ráo, thoáng mát.
Ván khuôn là tạm thời, hầu hết chỉ phục vụ cho việc đổ bê tông, khi gia công lắp
đặt và đổ bê tông vào ván khuôn, be tông sẽ dần đông cứng. Khi bê tông đạt cường độ
cho phép, ván khuôn sẽ được tháo dỡ. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp không dỡ ván khuôn
mà vẫn để lại trên kết cấu, trường hợp này gọi là ván khuôn lưu hay ván khuôn chết
(tham khảo thêm tài liệu về ván khuôn lưu).
Ván khuôn ảnh hưởng nhiều đến thời gian thi công, chi phí và chất lượng công
trình. Nhiều trường hợp chỉ quan tâm đến việc thiết kế kết cấu, kiến trúc công trình sao
cho chi phí về vật liệu thấp nhất mà không chú trọng đến yếu tố ván khuôn và biện pháp
thi công cấu kiện BTCT công trình. Một số trường hợp, chi phí cho công tác ván khuôn
còn cao hơn cả chi phí cho vật tư BT và sắt thép của bộ phận công trình đó.
Tuy chỉ là kết cấu nhằm tạo hình và được chống đỡ tạm thời nhưng người thiết
kế vẫn phải có trách nhiệm tạo dựng hệ kết cấu tạm thời đó, phải đảm bảo hệ ván khuôn,
cây chống, giằng vững chắc, ổn định và an toàn. Mọi sự cố về ván khuôn dù nhỏ cũng
làm chậm tiến độ, gia tăng chi phí và gây tai nạn cho con người.
Thành phần ván khuôn bao gồm: ván mặt, sườn cứng và các phụ kiện liên kết.
+ Ván mặt: là phần tiếp xúc với bê tông, quyết định hình dạng, kích thước và chất
lượng bề mặt kết cấu.
+ Sườn cứng: liên kết với ván mặt và gia tăng độ cứng cho ván khuôn.
+ Các phụ kiện: dùng để liên kết các tấm ván khuôn với nhau hoặc ván khuôn
với hệ sường, cây chống đỡ…
2. Phân loại ván khuôn.
Có thể phân loại ván khuôn theo nhiều cách khác nhau:
2.1. Phân loại theo kết cấu sử dụng.
Bao gồm các loại: Ván khuôn móng, VK tường, VK cột, VK cột, VK dầm, VK
sàn, VK vòm….
2.2. Phân loại theo cấu tạo.
Theo cấu tạo và cách gia công -> tháo dỡ, phân ra: ván khuôn cố định, ván khuôn
định hình (VK luân lưu), VK di động (ngang, dọc), VK ốp mặt, VK đặc biệt…
2.2.1. Ván khuôn cố định.
Thường làm từ gỗ, rất ít khi làm từ kim loại. Được gia công tại công trình, khi
chế tạo VK, ta gia công theo từng bộ phận kết cấu công trình để đổ BT. Khi BT đông
cứng và đạt cường độ cho phép thì tháo dỡ, nếu muôn sử dụng tiếp cho công trình (bộ
phận cấu kiện) khác thì phải gia công lại.
Do phải gia công nhiều, liên kết chủ yếu bằng đinh nên ván khuôn nhanh hỏng,
hệ số luân chuyển thấp (3-7 lần).
Ưu điểm là dễ sản xuất. Nhượt điểm là tiêu hao vật liệu (do phải cắt nhỏ để phù
hợp với chi tiết kết cấu cấu kiện), tiêu hao nhân công nên hiệu quả kinh tế thấp.
2.2.2. Ván khuôn định hình.
Còn gọi là ván khuôn luân lưu hoặc ván khuôn luân chuyển. Được chế tạo định
hình thành từng bộ phận, từng tấm tiêu chuẩn trong các nhà máy, công xưởng. Khi ra