Giáo trình lý thuyết thống kê - Chương 3

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

217
lượt xem 58
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

điều tra chọn mẫu I. Khái niệm, ý nghĩa của điều tra chọn mẫu Điều tra chọn mẫu là loại điều tra không toàn bộ, trong đó ng-ời ta chọn ra một số đơn vị thuộc tổng thể nghiên cứu để tiến hành điều tra thực tế, sau đó dùng kết quả này để tính toán suy rộng thành các đặc điểm chung của tổng thể. Điều tra chọn mẫu ra đời từ lâu trên cơ sở vận dụng lý thuyết xác suất thống kê toán. Ph-ơng pháp này có những -u điểm sau: - Tiết kiệm thời gian và...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình lý thuyết thống kê - Chương 3

Ch−¬ng III ®iÒu tra chän mÉu I. Kh¸i niÖm, ý nghÜa cña ®iÒu tra chän mÉu §iÒu tra chän mÉu lμ lo¹i ®iÒu tra kh«ng toμn bé, trong ®ã ng−êi ta chän ra mét sè ®¬n vÞ thuéc tæng thÓ nghiªn cøu ®Ó tiÕn hμnh ®iÒu tra thùc tÕ, sau ®ã dïng kÕt qu¶ nμy ®Ó tÝnh to¸n suy réng thμnh c¸c ®Æc ®iÓm chung cña tæng thÓ. §iÒu tra chän mÉu ra ®êi tõ l©u trªn c¬ së vËn dông lý thuyÕt x¸c suÊt thèng kª to¸n. Ph−¬ng ph¸p nμy cã nh÷ng −u ®iÓm sau: - TiÕt kiÖm thêi gian vμ chi phÝ, ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi. - Néi dung diÒu tra cã thÓ më réng thªm, cã thÓ ®i s©u nghiªn cøu nhiÒu mÆt cña hiÖn t−îng. - Tμi liÖu thu thËp cã thÓ ®¹t møc ®é chÝnh x¸c cao. Tuy nhiªn, ®iÒu tra chän mÉu còng cã nh÷ng mÆt nh−îc ®iÓm h¹n chÕ. Do chØ ®iÒu tra ë mét sè Ýt ®¬n vÞ råi suy réng, nªn kÕt qu¶ lu«n cã sai sè nhÊt ®Þnh kh«ng thÓ tr¸nh khái. §iÒu tra chän mÉu sö dông thÝch hîp nhÊt víi nh÷ng ®èi t−îng nghiªn cøu kh«ng cho phÐp tiÕn hμnh ®iÒu tra toμn bé nh−: kiÓm tra chÊt l−îng s¶n phÈm, ®iÒu tra n¨ng suÊt, ®iÒu tra møc sèng cña d©n c−... II. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ ®iÒu tra chän mÉu 2-1. Tæng thÓ chung vμ tæng thÓ mÉu Tæng thÓ chung lμ tæng thÓ bao gåm tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ thuéc ®èi t−îng ®iÒu tra, ký hiÖu lμ N. Tæng thÓ mÉu lμ tæng thÓ bao gåm mét sè ®¬n vÞ nhÊt ®Þnh ®−îc chän ra tõ tæng thÓ chung ®Ó ®iÒu tra thu thËp tμi liÖu. Tæng thÓ mÉu cã kÝch th−íc nhá h¬n tæng thÓ chung, ký hiÖu lμ n. VÝ dô: trong mét ®ît s¶n xuÊt 120.000 s¶n phÈm, ng−êi ta chän 1.000 s¶n phÈm ®Ó ®iÒu tra chÊt l−îng s¶n phÈm. VËy tæng thÓ chung N = 120.000 vμ sè ®¬n vÞ tæng thÓ mÉu n = 1.000. Sau khi tiÕn hμnh ®iÒu tra tæng thÓ mÉu, ta cã thÓ tÝnh ra c¸c chØ tiªu sau ®©y lμm c¨n cø suy réng thμnh c¸c chØ tiªu t−¬ng øng cña tæng thÓ chung. - Tõ sè b×nh qu©n mÉu ~ cã thÓ suy réng ra sè b×nh qu©n chung x x http://www.ebook.edu.vn 22
Ngoμi ra, c¨n cø vμo c¸c sè b×nh qu©n trªn cã thÓ tÝnh ra ph−¬ng sai mÉu σ 02 vμ ph−¬ng sai chung σ 2 . ∑ ( x − ~) n ∑ (x 2 − ~ ) 2 , nÕu cã tÇn sè x x σ0 = i i 2 σ0 = i 2 ∑n n i ∑ ( x − x) N 2 ∑ (x 2 − x) , nÕu cã tÇn sè σ = i i 2 σ2 = i ∑N N i - Tõ tû lÖ mÉu w cã thÓ suy réng ra tû lÖ cïng lo¹i chiÕm trong tæng thÓ chung, gäi lμ tû lÖ chung p. Trong tr−êng hîp nμy ph−¬ng sai mÉu lμ w(1-w) vμ ph−¬ng sai chung lμ pq. VÝ dô: trong mét ®ît s¶n xuÊt 120.000 s¶n phÈm, trong ®ã: cã 114.000 s¶n phÈm lo¹i 1. Ng−êi ta chän ra 1.000 s¶n phÈm ®Ó ®iÒu tra chÊt l−îng s¶n phÈm, th× thÊy cã 970 s¶n phÈm lo¹i 1. VËy tû lÖ s¶n phÈm lo¹i 1 ®iÒu tra ®−îc lμ: 970 x100 = 97% lμ tû lÖ mÉu 1.000 theo kÕt qu¶ ®iÒu tra chän mÉu. Tû lÖ s¶n phÈm ®¹t lo¹i 1 lμ: 114.000 x100 = 95% lμ tû lÖ chung cña tæng 120.000 sè s¶n phÈm s¶n xuÊt. 2-2. Sai sè trong ®iÒu tra chän mÉu Sai sè trong chän ®iÒu tra chän mÉu lμ chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ cña tæng thÓ mÉu víi gi¸ trÞ thùc tÕ cña tæng thÓ chung, tøc lμ chªnh lÖch gi÷a c¸c sè b×nh qu©n ( ~ − x) vμ gi÷a c¸c tû lÖ (w - p) x Qua vÝ dô trªn ta thÊy, gi÷a tû lÖ mÉu vμ tû lÖ chung chªnh lÖch lμ 97% - 95% = 2%, ®©y chÝnh lμ sai sè trong chän mÉu khi suy réng tμi liÖu. Sai sè th−êng lμ kh«ng biÕt, v× ta kh«ng biÕt gi¸ trÞ cña tæng thÓ chung, Sai sè chän mÉu tån t¹i trong b¶n th©n ®iÒu tra chän mÉu, phô thuéc vμo tÝnh chÊt ®¹i biÓu cña tæng thÓ mÉu ®èi víi tæng thÓ chung. TÝnh chÊt ®¹i biÓu cña tæng thÓ mÉu cμng thÊp th× sai sè chän mÉu cμng lín. TÝnh chÊt ®¹i biÓu cña tæng thÓ mÉu l¹i phô thuéc vμo c¸c yÕu tè nh−: quy m« cña tæng thÓ mÉu, tÝnh chÊt ®ång ®Òu cña tæng thÓ chung vμ c¸c ph−¬ng ph¸p chän mÉu. Sai sè chän mÉu lμ mét trÞ sè kh«ng cè ®Þnh, v× tõ mét tæng thÓ chung cã thÓ thμnh lËp nhiÒu tæng thÓ mÉu kh¸c nhau. Sai sè b×nh qu©n chän mÉu lμ kÕt qu¶ tæng hîp c¸c sai sè kh¸c nhau do viÖc lùa chän tæng thÓ mÉu cã kÕt cÊu thay ®æi. Tr−êng hîp chän mÉu ngÉu nhiªn nhiÒu lÇn (chän lÆp), tøc lμ chän ngÉu nhiªn tõng ®¬n vÞ mÉu ®Ó ghi chÐp, ®¨ng ký sè liÖu, sau ®ã ®¬n vÞ ®−îc http://www.ebook.edu.vn 23
chän l¹i ®−îc tr¶ vÒ tæng thÓ chung vμ tiÕp tôc chän ®¬n vÞ kÕ tiÕp cho ®Õn khi ®ñ sè ®¬n vÞ mÉu míi th«i. Nh− vËy, mçi ®¬n vÞ tæng thÓ chung ®Òu cã kh¶ n¨ng d−îc chän ra ®¨ng ký nhiÒu lÇn. C«ng thøc tÝnh sai sè b×nh qu©n chän mÉu trong tr−êng hîp chän mÉu nμy nh− sau: - NÕu ®Ó suy réng chØ tiªu b×nh qu©n σ2 μx = n - NÕu ®Ó suy réng chØ tiªu t−¬ng ®èi p (1 − p ) pq μp = = n n Tr−êng hîp chän mÉu ngÉu nhiªn mét lÇn (chän kh«ng lÆp) tøc lμ chän ngÉu nhiªn ®¬n thuÇn tõng ®¬n vÞ ®Ó ®iÒu tra, sau ®ã ®¬n vÞ ®−îc chän kh«ng ®−îc tr¶ l¹i vμo tæng thÓ chung vμ tiÕp tôc chän ®¬n vÞ tiÕp theo. Nh− vËy, sau mçi lÇn chän, tæng thÓ chung gi¶m ®i mét ®¬n vÞ vμ mçi ®¬n vÞ tæng thÓ chØ ®−îc chän mét lÇn. C«ng thøc tÝnh sai sè b×nh qu©n chän mÉu trong tr−êng hîp nμy nh− sau: - NÕu ®Ó suy réng chØ tiªu b×nh qu©n σ2 n μx = (1 − ) n N - NÕu ®Ó suy réng chØ tiªu t−¬ng ®èi pq n μp = (1 − ) n N n V× n < N nªn 1 − < 1 : nh− vËy sai sè b×nh qu©n trong tr−êng hîp N chän mÉu mét lÇn nhá h¬n sai sè b×nh qu©n chän mÉu nhiÒu lÇn. NÕu sè ®¬n vÞ tæng thÓ mÉu chiÕm tû lÖ kh«ng ®¸ng kÓ so víi tæng thÓ chung th× 1 − n ≈ 1 vμ sai sè b×nh qu©n trong hai c¸ch chän mét lÇn vμ nhiÒu N lÇn kh«ng chªnh lÖch nhiÒu. V× vËy, nÕu hiÖn t−îng nghiªn cøu cã nhiÒu ®¬n vÞ tæng thÓ, th× dï chän mÉu theo ph−¬ng ph¸p nμo th× ng−êi ta vÉn tÝnh sai sè b×nh qu©n chän mÉu theo c«ng thøc chän nhiÒu lÇn. NÕu kh«ng cã tμi liÖu vÒ ph−¬ng sai, th× ph¶i tÝnh gÇn ®óng sai sè b×nh qu©n chän mÉu b»ng c¸ch thay thÕ ph−¬ng sai chung b»ng ph−¬ng sai mÉu. Tr−êng hîp chän mÉu ngÉu nhiªn nhiÒu lÇn: - NÕu ®Ó suy réng chØ tiªu b×nh qu©n σ0 2 μx = n http://www.ebook.edu.vn 24
- NÕu ®Ó suy réng chØ tiªu t−¬ng ®èi w(1 − w) μp = n Tr−êng hîp chän mÉu ngÉu nhiªn mét lÇn: - NÕu ®Ó suy réng chØ tiªu b×nh qu©n σ0 2 n μx = (1 − ) n N - NÕu ®Ó suy réng chØ tiªu t−¬ng ®èi w(1 − w) n μp = (1 − ) n N 2-3. Ph¹m vi sai sè chän mÉu Sai sè chän mÉu cã thÓ n»m trong ph¹m vi chªnh lÖch nhiÒu h¬n hoÆc Ýt h¬n so víi c¸c chØ tiªu cña tæng thÓ chung. V× vËy, chªnh lÖch cña ~ − x vμ w x - p n»m trong ph¹m vi ± μ . Theo chøng minh cña lý thuyÕt x¸c suÊt, nÕu sai sè chän mÉu n»m trong kho¶ng ± μ th× x¸c suÊt hay tr×nh ®é tin cËy cña viÖc suy réng tμi liÖu lμ 0,6827. Tøc lμ trong 10.000 tr−êng hîp chän mÉu, th× cã 6.827 tr−êng hîp ch¾c ch¾n sai sè chän mÉu kh«ng v−ît qu¸ ph¹m vi ± μ . §Ó n©ng cao tr×nh ®é tin cËy cña cña viÖc suy réng tμi liÖu, ng−êi ta më réng thªm ph¹m vi sai sè chän mÉu. NÕu ph¹m vi nμy ®−îc më réng lªn ± 2μ th× x¸c suÊt cña viÖc suy réng lªn ®Òu 0,9545. Tøc lμ trong 10.000 tr−êng hîp chän mÉu th× cã 9.545 tr−êng hîp ch¾c ch¾n sai sè chän mÉu kh«ng v−ît qu¸ ± 2μ . T−¬ng tù nÕu më réng ph¹m vi chän mÉu lªn ± 3μ th× x¸c suÊt cña viÖc suy réng lªn ®Õn 0,9973... P ( ~ − x 〈3) = 2Φ (3) = 0,9973 x P ( ~ − x 〈 2) = 2Φ (2) = 0,9545 x Trong ®ã Φ(t ) lμ hμm Laplace Gauss vμ: +t t2 1 − Φ (t ) = ∫e 2 .dt 2π −t VËy ph¹m vi sai sè chän mÉu cμng më réng th× x¸c suÊt cña viÖc suy réng tμi liÖu cμng t¨ng, ®iÒu ®ã dÉn ®Õn sai sè chän mÉu còng t¨ng theo ph¹m vi sai sè chän mÉu ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: ε = t.μ http://www.ebook.edu.vn 25
Trong ®ã: ε - Ph¹m vi sai sè chän mÉu. t - HÖ sè tin cËy. μ - Sai sè b×nh qu©n chän mÉu. Φ(t) - Tr×nh ®é tin cËy. Trong thùc tÕ th−êng sö dông b¶ng tÝnh s½n trÞ sè cña hμm Φ(t), nÕu biÕt t suy ra Φ(t) vμ ng−îc l¹i. 2-4. X¸c ®Þnh sè ®¬n vÞ tæng thÓ mÉu Ta cã thÓ dùa vμo c¸c c«ng thøc x¸c ®Þnh ph¹m vi sai sè chän mÉu ®Ó tÝnh ra sè ®¬n vÞ tæng thÓ mÉu. - NÕu ®Ó suy réng chØ tiªu b×nh qu©n. + Chän nhiÒu lÇn. t 2 .σ 2 n= ε2 + Chän mét lÇn. t 2 .σ 2 .N n= ε 2 .N + t 2 .σ 2 - NÕu ®Ó suy réng chØ tiªu t−¬ng ®èi. + Chän nhiÒu lÇn. t 2 . p.(1 − p) n= ε2 + Chän mét lÇn. t 2 . p.(1 − p).N n= ε 2 .N + t 2 . p.(1 − p ) Trong c¸c c«ng thøc trªn ta thÊy sè mÉu (n) phô thuéc vμo c¸c nh©n tè sau: ph¹m vi sai sè chän mÉu (ε), hÖ sè tin cËy (t) vμ ph−¬ng sai cña tæng thÓ σ) chung ( 2 . Trong thùc tÕ khi x¸c ®Þnh sè mÉu (n) cÇn ®iÒu tra th−êng khã kh¨n v× kh«ng cã ph−¬ng sai chung. Cã thÓ gi¶i quyÕt theo c¸c h−íng sau ®©y: - TÝnh ra ph−¬ng sai dïng cho lÇn ®iÒu tra nμy, c¨n cø vμo tμi liÖu ®iÒu tra cña nhiÒu cuéc ®iÒu tra chän mÉu t−¬ng tù tr−íc ®©y ®èi víi hiÖn t−îng nghiªn cøu. - Chän ph−¬ng sai nμo lín nhÊt cho ®iÒu tra lÇn nμy, c¨n cø vμo tμi liÖu ®iÒu tra cña nhiÒu cuéc ®iÒu tra chän mÉu t−¬ng tù tr−íc ®©y ®èi víi hiÖn http://www.ebook.edu.vn 26
t−îng nghiªn cøu. Khi ®iÒu tra ®Ó tÝnh chØ tiªu t−¬ng ®èi, nªn chän chØ tiªu nμo cã trÞ sè gÇn 0,5 nhÊt, nh− vËy ph−¬ng sai tÝnh ra sÏ lín h¬n c¶, ®Ó sè mÉu n chän ra ph¶i t¨ng lªn míi ®¶m b¶o tÝnh ®¹i biÓu cña mÉu. - Chän ph−¬ng sai cña c¸c cuéc ®iÒu tra chän mÉu ë n¬i kh¸c, nÕu hiÖn t−îng nghiªn cøu n¬i kh¸c cã nh÷ng ®Æc ®iÓm vμ ®iÒu kiÖn t−¬ng tù. - §iÒu tra chän mÉu thÝ ®iÓm trong ph¹m vi nhá ®Ó tÝnh to¸n gÇn ®óng chØ tiªu cÇn thiÕt. VÝ dô 1: ®Ó nghiªn cøu nhu cÇu tiªu dïng v¶i cña nh©n d©n t¹i mét ®Þa ph−¬ng, ng−êi ta tiÕn hμnh ®iÒu tra chän mÉu. BiÕt r»ng, ®é lÖch tiªu chuÈn vÒ møc tiªu dïng v¶i lμ 25,5 mÐt, yªu cÇu sai sè kh«ng qu¸ 1,5 mÐt ®èi víi mçi hé gia ®×nh vμ tr×nh ®é tin cËy lμ 95,45%. X¸c ®Þnh sè ®¬n vÞ cÇn ®iÒu tra ®Ó ®¹t ®−îc c¸c yªu cÇu trªn? Ta cã: Φ(t)=0,9545⇒ t =2 σ = 25,5 mÐt ; ε = 1,5 mÐt Sè hé cÇn ®iÒu tra lμ: n = t .σ = 2 x(25,25) = 1.156 hé 2 2 2 2 ε 2 (1,5) VÝ dô 2: ®Ó kiÓm tra chÊt l−îng cña mét lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt t¹i doanh nghiÖp, ng−êi ta sö dông ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra chän mÉu. Yªu cÇu tr×nh ®é tin cËy cña suy réng tμi liÖu lμ 95,45%, ph¹m vi sai sè cho phÐp 4%. BiÕt r»ng trong c¸c lÇn ®iÒu tra tr−íc tû lÖ s¶n phÈm lo¹i 1 lμ 60%, 70% vμ 65%. X¸c ®Þnh sè ®¬n vÞ cÇn ®iÒu tra ®Ó ®¹t ®−îc c¸c yªu cÇu trªn. Ta cã: Φ(t)=0,9545⇒ t =2 p = 60% hay 0,6 (lμ trÞ sè gÇn 0,5 nhÊt) ; ε = 0,04 Sè s¶n phÈm cÇn ®iÒu tra lμ: t 2 . p.(1 − p) 2 2 x0,6 x(1 − 0,6) n= = = 600 s¶n phÈm ε2 (0,04) 2 2-4. Mét sè ph−¬ng ph¸p chän mÉu trong thèng kª Sai sè chän mÉu phô thuéc vμo c¸c ph−¬ng ph¸p chän mÉu. C¸ch chän mÉu kh¸c nhau dÉn ®Õn c¸c sai sè chän mÉu kh¸c nhau. Ph−¬ng ph¸p chän mÉu khoa häc lμ ph−¬ng ph¸p ®¸p øng yªu cÇu cña lý thuyÕt chän mÉu, nghÜa lμ chän ngÉu nhiªn, kh¸ch quan, ®ång thêi phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tæng thÓ chung. Trong thèng kª th−êng dïng c¸c ph−¬ng ph¸p chän mÉu chñ yÕu sau ®©y: a. Chän ngÉu nhiªn ®¬n thuÇn: lμ ph−¬ng ph¸p lÊy c¸c sè ®¬n vÞ mÉu mét c¸ch hoμn toμn ngÉu nhiªn, kh«ng qua bÊt kú mét sù s¾p xÕp nμo nh−: rót http://www.ebook.edu.vn 27
th¨m, quay sè, chän theo b¶ng sè ngÉu nhiªn... Mçi ®¬n vÞ cña tæng thÓ chung cã thÓ ®−îc chän mét lÇn (chän kh«ng lÆp) hoÆc chän nhiÒu lÇn (chän lÆp). Chän ngÉu nhiªn ®¬n thuÇn cã −u ®iÓm lμ t¹o ra mét tæng thÓ mÉu kh¸ch quan, cho kÕt qu¶ chÝnh x¸c nÕu ®é biÕn thiªn tiªu thøc cña c¸c ®¬n vÞ tæng thÓ kh«ng lín l¾m, kÕt cÊu tæng thÓ kh«ng phøc t¹p. Tuy nhiªn, nÕu tæng thÓ chung cã qu¸ nhiÒu ®¬n vÞ, kÕt cÊu phøc t¹p th× c¸ch chän nμy cã thÓ sai sãt vμ tèn c«ng søc. b. Chän mÉu m¸y mãc: lμ ph−¬ng ph¸p chän mÉu mét c¸ch ngÉu nhiªn, c¨n cø vμo kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh tõ danh s¸ch c¸c ®¬n vÞ cña tæng thÓ chung ®−îc s¾p xÕp theo mét thø tù nμo ®ã nh−: theo thø tù vÇn A,B,C ...cña tªn gäi, theo thø tù ®Þa ph−¬ng, theo quy m« tõ nhá ®Õn lín v.v.. Kho¶ng c¸ch chän Sè ®¬n vÞ tæng thÓ chung = mét ®¬n vÞ ®iÒu tra Sè ®¬n vÞ tæng thÓ mÉu Trong chän mÉu m¸y mãc, c¸c ®¬n vÞ mÉu ®−îc chän theo mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh, nªn ®−îc ph©n phèi ®Òu trong tæng thÓ chung theo tiªu thøc lμm c¨n cø lËp danh s¸ch, v× vËy tÝnh chÊt ®¹i biÓu cña mÉu ®−îc n©ng cao. Tuy nhiªn, nÕu quy m« tæng thÓ chung qu¸ lín th× viÖc lËp danh s¸ch cã thÓ gÆp nhiÒu khã kh¨n. c. Chän mÉu ph©n lo¹i (chän mÉu cã ph©n tæ): lμ ph−¬ng ph¸p chän c¸c ®¬n vÞ ®iÒu tra tõ tæng thÓ chung ®· ®−îc ph©n tæ theo tiªu thøc liªn quan ®Õn néi dung nghiªn cøu. Mçi tæ th−êng ®¹i diÖn cho mét lo¹i h×nh kinh tÕ - x· héi. Sau ®ã trong ph¹m vi mçi tæ tiÕn hμnh chän ra mét sè ®¬n vÞ nhÊt ®Þnh theo c¸ch chän ngÉu nhiªn ®¬n thuÇn hoÆc chän m¸y mãc. Sè ®¬n vÞ ®−îc chän tõ mçi tæ cã thÓ t−¬ng øng hoÆc kh«ng t−¬ng øng víi tû träng cña tæ trong tæng thÓ chung. Chän mÉu ph©n lo¹i theo tû lÖ ®¶m b¶o kÕt cÊu cña mÉu t−¬ng tù kÕt cÊu cña tæng thÓ chung xÐt theo tiªu thøc ph©n tæ. Tõ ®ã tÝnh chÊt ®¹i biÓu cña mÉu ®−îc n©ng cao. Theo ph−¬ng ph¸p nμy, cã thÓ sö dông tμi liÖu cña sè mÉu tõng tæ ®Ó nghiªn cøu ®Æc ®iÓm tæ ®ã, nªn gióp cho viÖc nghiªn cøu tæng thÓ ®−îc s©u s¾c, toμn diÖn h¬n. d. Chän c¶ khèi: lμ ph−¬ng ph¸p chän nh÷ng ®¬n vÞ tæng thÓ mÉu tõ tæng thÓ chung, b»ng c¸ch chän tõng khèi ®¬n vÞ mÉu cïng mét lóc theo c¸ch chän ngÉu nhiªn ®¬n thuÇn hay chän m¸y mãc. Nh− vËy tæng thÓ chung ®−îc chia thμnh nhiÒu khèi vμ chän ra mét sè khèi mÉu ®Ó ®iÒu tra toμn bé c¸c ®¬n vÞ trong khèi mÉu ®ã. http://www.ebook.edu.vn 28
Chän c¶ khèi cã −u ®iÓm lμ tiÕn hμnh ®¬n gi¶n, nh−ng tÝnh chÊt ®¹i biÓu cña tæng thÓ mÉu kh«ng cao, sai sè chän mÉu cã kh¶ n¨ng lín h¬n so víi c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c. III. Suy réng kÕt qu¶ ®iÒu tra chän mÉu Suy réng kÕt qu¶ ®iÒu tra chän mÉu lμ tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu cña tæng thÓ chung, trªn c¬ së cña tμi liÖu ®· thu thËp ®−îc tõ tæng thÓ mÉu. C«ng thøc tÝnh: - §Ó suy réng ra chØ tiªu b×nh qu©n ~ −ε ≤ x ≤ ~ +ε x x - §Ó suy réng ra chØ tiªu t−¬ng ®èi w−ε ≤ p ≤ w+ε VÝ dô 1: n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n mét c«ng nh©n tÝnh ®−îc trong ®iÒu tra cña tæng thÓ mÉu ë doanh nghiÖp A lμ ~ = 20 s¶n phÈm/ngμy/ng−êi, x víi x¸c suÊt 0,9545 ph¹m vi sai sè chän mÉu ε = 0,2 s¶n phÈm/ngμy/ng−êi. Nh− vËy, suy ra n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n mét c«ng nh©n cña doanh nghiÖp n»m trong ph¹m vi lμ: 20 − 0,2 ≤ x ≤ 20 + 0,2 19,8 ≤ x ≤ 20,2 s¶n phÈm/ngμy/ng−êi hay: VÝ dô 2: tû lÖ s¶n phÈm lo¹i 1 ®iÒu tra ®−îc cña tæng thÓ mÉu w=50% víi x¸c suÊt 0,9545, ph¹m vi sai sè cho phÐp lμ ε = 4%. Nh− vËy, tû lÖ s¶n phÈm lo¹i 1 cña tæng thÓ chung n»m trong ph¹m vi lμ: 50% − 4% ≤ p ≤ 50% + 4% 46% ≤ p ≤ 54% hay: http://www.ebook.edu.vn 29