BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP. HCM
Trần Thị Thúy Nhàn, Trương Thị Diệu Hiền, Trần Thị Ngọc Mai
Giáo trình:
QUẢN LÝ VÀ XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN,
CHẤT THẢI NGUY HẠI
Giáo trình dành cho hệ đại học ngành môi trường
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
Trần Thị Thúy Nhàn, Trương Thị Diệu Hiền, Trần Thị Ngọc Mai
QUẢN LÝ VÀ XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN,
CHẤT THẢI NGUY HẠI
Giáo trình dành cho hệ đại học ngành môi trường
TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
Trần Thị Thúy Nhàn, Trương Thị Diệu Hiền, Trần Thị Ngọc Mai i
LỜI MỞ ĐẦU
Giáo trình “Quản lý và xử lý chất thải rắn, chất thải nguy hại” là tài liệu được biên
soạn để phục vụ cho việc giảng dạy, học tập của giáo viên và sinh viên chuyên ngành
môi trường. Tài liệu cung cấp những kiến thức về nguồn gốc phát sinh, thành phần và
tính chất của chất thải rắn, chất thải nguy hại; hệ thống thu gom, vận chuyển chất thải
rắn, vấn đề an toàn trong thu gom, lưu giữ chất thải nguy hại; các phương pháp tái chế,
xử lý và thải bỏ đối với các loại chất thải này. Từ những kiến thức học được, sinh viên
biết vận dụng để tính toán, thiết kế, vận hành và quản lý các khâu trong hệ thống quản
lý tổng hợp chất thải rắn, chất thải nguy hại.
Giáo trình được biên soạn theo đề cương học phần “Quản lý và xử lý chất thải rắn,
chất thải nguy hại” ở bậc đại học chuyên ngành môi trường đã được Hội đồng Khoa
học khoa MT-TN&BĐKH, Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm Tp. HCM thông
qua.
Giáo trình được chia thành 2 phần, gồm có 7 chương như sau:
Phần 1. Quản lý và xử lý chất thải rắn
Chương 1. Tổng quan về chất thải rắn
Chương 2. Hệ thống thu gom, trung chuyển và vận chuyển chất thải rắn
Chương 3. Thu hồi và tái chế chất thải rắn
Chương 4. Kỹ thuật xử lý chất thải rắn
Phần 2. Quản lý và xử lý chất thải nguy hại
Chương 5. Tổng quan về chất thải nguy hại
Chương 6. Vấn đề an toàn trong thu gom, lưu giữ và vận chuyển chất thải rắn
Chương 7. Kỹ thuật xử lý chất thải nguy hại
Đây là lần đầu nhóm tác giả biên soạn giáo trình nên khó tránh khỏi những thiếu sót
nhất định. Kính mong các đồng nghiệp và bạn đọc đóng góp ý kiến để giáo trình được
hoàn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn !
Tp. HCM, ngày 20 tháng 08 năm 2019
Nhóm tác giả
ii Trần Thị Thúy Nhàn, Trương Thị Diệu Hiền, Trần Thị Ngọc Mai
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................................. i
MỤC LỤC ....................................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT, KÝ HIỆU ........................................................... viii
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................................. ix
DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ ......................................................................... xi
Phần 1. Quản lý và xử lý chất thải rắn ............................................................................ 1
Chương 1. Tổng quan về chất thải rắn ............................................................................ 1
1.1. Các định nghĩa và thuật ngữ ................................................................................. 1
1.2. Tổng quan về hệ thống quản lý CTR .................................................................... 2
1.3. Nguồn phát sinh CTR ........................................................................................... 5
1.4. Phân loại CTR ....................................................................................................... 7
1.4.1. Cách phân loại CTR ....................................................................................... 7
1.4.2. Phân loại CTR tại nguồn ................................................................................ 7
1.5. Nguyên tắc 3R, 5R, 7R ......................................................................................... 9
1.6. Thành phần, tính chất của CTR .......................................................................... 11
1.6.1. Thành phần của CTR .................................................................................... 11
1.6.2. Tính chất của CTR ........................................................................................ 13
1.6.2.1. Tính chất vật lý....................................................................................... 13
1.6.2.2. Tính chất hóa học ................................................................................... 17
1.6.2.3. Tính chất sinh học .................................................................................. 22
1.6.2.4. Sự biến đổi đặc tính lý, hoá, và sinh học của CTR ................................ 24
1.7. Khối lượng, tốc độ phát sinh CTR ...................................................................... 25
1.7.1. Phương pháp xác định khối lượng CTR ....................................................... 25
1.7.1.1. Phương pháp phân tích khối lượng – thể tích ........................................ 26
1.7.1.2. Phương pháp đếm tải.............................................................................. 26
1.7.1.3. Phương pháp cân bằng vật liệu .............................................................. 26
1.7.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phát sinh chất thải ................................... 30
1.7.2.1. Ảnh hưởng của các hoạt động tái sinh và giảm thiểu khối lượng CTR tại
nguồn ................................................................................................................... 31
1.7.2.2. Ảnh hưởng của luật pháp và thái độ của công chúng ............................ 31
Trần Thị Thúy Nhàn, Trương Thị Diệu Hiền, Trần Thị Ngọc Mai iii
1.7.2.3. Ảnh hưởng của mức thu nhập ................................................................ 32
1.7.2.4. Ảnh hưởng của các yếu tố địa lý và tự nhiên ......................................... 32
1.8. Câu hỏi, bài tập ................................................................................................... 32
Chương 2. Hệ thống thu gom, trung chuyển và vận chuyển chất thải rắn .................... 34
2.1. Hệ thống thu gom CTR ....................................................................................... 34
2.1.1. Giới thiệu chung về hệ thống thu gom ......................................................... 34
2.1.2. Các loại dịch vụ thu gom CTR ..................................................................... 34
2.1.2.1. Hệ thống thu gom CTR chưa phân loại tại nguồn.................................. 34
2.1.2.2. Hệ thống thu gom CTR đã phân loại tại nguồn ..................................... 35
2.1.3. Các loại hệ thống thu gom ............................................................................ 38
2.1.3.1. Hệ thống container di động (HCS - Hauled Container System): ........... 38
2.1.3.2. Hệ thống container cố định: (SCS - Stationnary Container System) ..... 39
2.1.4. Phân tích hệ thống thu gom .......................................................................... 40
2.1.4.1. Hệ thống container di động .................................................................... 41
2.1.4.2. Hệ thống contianer cố định .................................................................... 45
2.1.5. Vạch tuyến thu gom ...................................................................................... 53
2.2. Trạm trung chuyển .............................................................................................. 56
2.2.1. Chức năng của trạm trung chuyển ................................................................ 56
2.2.2. Phân loại trạm trung chuyển ......................................................................... 60
2.3. Phương tiện và phương pháp vận chuyển ........................................................... 67
2.3.1. Phương tiện vận chuyển ............................................................................... 67
2.3.2. Phương pháp vận chuyển .............................................................................. 67
2.4. Tình hình thu gom, vận chuyển CTR ở Tp. HCM .............................................. 69
2.5. Câu hỏi, bài tập ................................................................................................... 70
Chương 3. Thu hồi và tái chế chất thải rắn ................................................................... 74
3.1. Cơ hội thu hồi, tái chế vật liệu thải ..................................................................... 74
3.1.1. Lợi ích của quá trình thu hồi và tái chế vật liệu thải .................................... 74
3.1.2. Hệ thống quá trình thu hồi vật liệu thô và các sản phẩm chuyển hóa .......... 76
3.1.3. Hoạt động thu hồi, tái chế và tái sử dụng phế liệu trên thế giới và Việt Nam. ......... 78
3.2. Chế biến các dẫn xuất thiêu đốt .......................................................................... 87
3.3. Các quy trình công nghệ sản xuất RDF ............................................................ 90
3.3.1. Sản xuất fRDF .............................................................................................. 98
