TẬP ĐOÀN DẦU KHÍ VIỆT NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG DẦU KHÍ

GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: THIẾT BỊ PHÂN TÍCH VÀ THEO DÕI
NGHỀ: SỬA CHỮA THIẾT BỊ TỰ ĐỘNG HÓA
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định số: 198/QĐ-CĐDK ngày 25 tháng 03 năm 2020
của Trường Cao Đẳng Dầu Khí)
Bà Rịa - Vũng Tàu, năm 2020
(Lưu hành nội bộ)
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng
nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình Thiết bị phân tích và theo dõi được dịch và biên soạn dành cho sinh
viên hệ cao đẳng nghề Sửa chữa thiết bị tự động hóa (SCTBTĐH) của Trường Cao Đẳng
Dầu Khí và thuộc môn học cơ sở ngành. Các sinh viên nghề SCTBTĐH trước khi học
môn học này cần hoàn thành môn học cơ bản về toán, lý và hóa học.
Nội dung của giáo trình gồm 02 chương:
Chương 1: Thiết bị phân tích và theo dõi
Chương 2: Hệ thống báo cháy
Tác giả chân thành gửi lời cám ơn đến các đồng nghiệp Tổ bộ môn Tự Động Hóa
đã giúp tác giả hoàn thiện giáo trình này.
Tuy đã nỗ lực nhiều, nhưng chắc chắn không thể tránh khỏi sai sót, rất mong nhận
được những ý kiến đóng góp để lần ban hành tiếp theo được hoàn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn./.
Bà Rịa – Vũng Tàu, tháng 03 năm 2020
Tham gia biên soạn
1. Chủ biên: Th.S. Phan Đúng
2. ThS. Đỗ Mạnh Tuân
3. KS. Tạ Ngọc Dũng
MỤC LỤC
1. CHƯƠNG 1: THIẾT BỊ PHÂN TÍCH VÀ THEO DÕI ....................................... 18
1.1 Các khái niệm về hóa học ................................................................................ 19
1.1.1 Khoa học về vật chất ................................................................................. 21
1.1.2 Phản ứng hóa học ...................................................................................... 25
1.1.3 Nồng độ ..................................................................................................... 28
1.1.4 A xít, kiềm và độ pH ................................................................................. 29
1.2 Phân tích tính chất vật lý .................................................................................. 32
1.2.1 Tỷ trọng và khối lượng riêng ...................................................................... 33
1.2.2 Độ nhớt ....................................................................................................... 37
1.2.3 Độ đục......................................................................................................... 41
1.3 Phân tích các tính chất hóa học ........................................................................ 44
1.3.1 Xác định điểm bốc cháy ............................................................................ 45
1.3.2 Đo pH ........................................................................................................ 48
1.3.3 Các đầu dò pH ........................................................................................... 49
1.3.4 Đo điện dẫn ................................................................................................ 53
1.3.5 Đo điện thế oxy hóa khử ........................................................................... 56
1.4 Phân tích chất khí ............................................................................................. 58
1.4.1 Đo oxy ....................................................................................................... 59
1.4.2 Đo các bon mô nô xít ................................................................................. 62
1.4.3 Đo các bon đo-ô-xít ................................................................................... 63
1.4.4 Đo sun phát hy-đrô .................................................................................... 64
1.4.5 Đo toàn bộ các khí hy-đrô các bon ............................................................ 66
1.5 Các kỹ thuật phân tích khác ............................................................................. 67
1.5.1 Đo các hạt .................................................................................................. 68
1.5.2 Xác định thành phần hóa học .................................................................... 70
1.5.3 Đo bức xạ hồng ngoại ................................................................................ 73
1.5.4 Đo bức xạ cực tím ..................................................................................... 77
2. CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG BÁO CHÁY............................................................... 82
2.1 Giới thiệu ......................................................................................................... 83
2.2 Các tiêu chuẩn .................................................................................................. 84
2.3 Tổng quan hệ thống báo cháy ........................................................................... 85
2.3.1 Các hệ thống đi dây thông thường (Conventional Hardwired Systems) .... 85
2.3.2 Các hệ thống ghép kênh (Multiplex Systems) ............................................ 86
2.3.3 Các hệ thống địa chỉ và địa chỉ tương tự .................................................... 86
2.4 Các thiết bị hệ thống báo cháy (Fire Alarm System Equipment) ................... 89
2.5 Các thiết bị khởi động báo cháy (Fire Alarm Initiating Devices) .................. 89
2.5.1 Các đầu dò thông thường so với các đầu dò thương mại ........................... 90
2.5.2 Các đầu dò tự động ..................................................................................... 91
2.5.3 Các đầu dò nhiệt ......................................................................................... 92
2.5.4 Các đầu dò khói .......................................................................................... 96
2.5.5 Các kiểu thiết bị khác ............................................................................... 101
2.5.6 Các đầu dò cháy bằng tay (nút báo cháy) ................................................. 104
2.5.7 Đầu dò cháy cơ khí tự động ...................................................................... 106
2.6 Bảng điều khiển hệ thống báo cháy (Fire Alarm Control Panel - FACP) .... 107
2.6.1 Các điểm điều khiển người dùng .............................................................. 110
2.6.2 Mạch kích hoạt FACP .............................................................................. 111
2.6.3 Các kiểu ngõ ra báo động FACP .............................................................. 113
2.6.4 Danh sách FACP ...................................................................................... 114
2.7 Nguồn sơ cấp và thứ cấp cho FACP ............................................................. 114
2.8 Các thiết bị thông báo ................................................................................... 115
2.8.1 Các thiết bị thông báo trực quan ............................................................... 115
2.8.2 Các thiết bị thông báo âm thanh ............................................................... 116
2.8.3 Các hệ thống sơ tán bằng giọng nói ......................................................... 118
2.8.4 Các cân nhắc tín hiệu ................................................................................ 119
2.9 Truyền thông và theo dõi .............................................................................. 123
2.9.1 Các chọn lựa theo dõi ............................................................................... 123
2.9.2 Các thiết bị giao tiếp số ............................................................................ 123