HOA K M RNG SANG PHÍA TÂY VÀ S
KHÁC BIT GIA CÁC VÙNG
GÂY DNG TÌNH ĐOÀN KẾT
Cuc Chiến tranh 1812, xét tgóc độ nào đó, cuộc chiến ln thhai giành độc
lp khẳng định sđoạn tuyt vĩnh viễn của nước M với nước Anh. Khi chiến
tranh khép li, nhiều khó khăn trm trọng đặt ra vi nn cng hòa non tr k t
thi cách mng giđã biến mất. Nhà nước liên bang theo Hiến pháp đã đem li s
cân bng gia t do trt t. Cùng vi khon n công rt nh mt lục địa
đang ngóng chờ được khám phá, nh ca hòa bình, thịnh vượng tiến b hi
đã mở ra trước dân tc M.
Hoạt động thương mại càng làm cho tình đoàn kết dân tc thêm vng chc. Nhng
mt mát trong chiến tranh đã giúp nhiều người nhn thy tm quan trng phi bo
v các nhà sn xut M cho đến khi h th mt mình chng chọi được vi s
cnh tranh của nước ngoài. Nhiều người lp lun rằng độc lp v kinh tế cũng
quan trọng không kém độc lp v chính trị. Để c súy tinh thn t lc nh sinh,
các nhà lãnh đạo Quc hội như Henry Clay thuộc tiu bang Kentucky John C.
Calhoun thuc tiểu bang Nam Carolina đã kêu gi thc hin chính sách bo h
mu dch, hn chế hàng nhp khu nhằm thúc đẩy ngành công nghip M phát
trin.
Đây thời điểm thun lợi để tăng thuế quan. Các linh mc Vermont và Ohio
mun bo h chng li s tràn ngp của len nước Anh. bang Kentucky, ngành
dt cây gai dầu địa phương thành vải si may bao và túi mới ra đời đã b ngành
công nghip dt vải may túi bao Scotland đe doạ. Pittsburgh bang Pennsylvania
vốn đã mt trung tâm cán thép rt phát trin, nay st sng thách thc các nhà
cung cp thép Anh Thụy Điển. Biu thuế ban hành năm 1816 đã đủ mạnh để
bo h thc s các nhà sn xut.
Ngoài ra, dân min y còn ng h mt h thống đường kênh đào quốc gia
để ni kết h vi các thành ph và hi cng miền Đông, và để m mang nhng
vùng đất min biên gii cho việc định cư. Tuy nhiên, h đã không thành công
trong vic kêu gi chính quyn liên bang tham gia phát trin ni b bang do s
phản đối t bang New England min Nam. Những con đường và nhng con
kênh còn li mi quan m của các bang cho đến khi Đo lut H tr Đường b
Liên bang năm 1916 được thông qua.
V thế ca Chính ph Liên bang vào thi gian này đã được cng c mnh m nh
mt s quyết định ca Tòa án Ti cao. Một người đại điện ng h ch nghĩa
liên bang, John Marshall, người bang Virginia, đã tr thành Chánh án Tòa án Ti
cao năm 1801 giữ chc v này cho tới khi ông qua đời năm 1835. Tòa án vn
yếu ớt trước khi ông nhm chc thì gi đây đã tr thành mt tòa án mnh, v trí
ngang hàng vi Quc hi tng thng. Theo các quyết định mang tính lch s
sau đó, Marshall đã xây dng quyn ca Tòa án Ti cao cng c chính quyn
liên bang.
Marshall người đầu tiên trong hàng ngũ đông đảo các v thm phán Tòa án Ti
cao nhng quyết định ca hđã to nên ý nghĩa và áp dng cho Hiến pháp.
Khi ông kết thúc s nghip phc v ca mình thì Tòa án Tối cao đã gii quyết
chng 50 v án liên quan ti các vấn đề hiến pháp. Mt trong nhng phán quyết
ni tiếng nht ca Marshall - v Marbury kin Madison (1803) - ông đã kiên quyết
khẳng định quyn ca Tòa án Tối cao được xem xét tính hp hiến ca tt c các b
lut ca Quc hi Liên bang hay của cơ quan lập pháp ca tiu bang. Trong v Mc
Culloch kiện Maryland (1819) ông đã khng khái nêu cao thuyết ca Hamilton
cho rng, suy rng ra, Hiến pháp ban cho chính ph nhng quyn hạn vượt ra
ngoài phm vi nhng quyền đã được quy định rõ ràng trong văn kiện này.
M RNG CHẾ ĐL
Chế độ l mặc cho đến lúc này còn ít thu hút s chú ý ca công chúng song
đã bắt đầu được tm quan trọng hơn nhiu với cách một vấn đề quc gia
đại s. Vào những năm đầu tiên ca nn cng hòa, khi các bang min Bắc đang
tiến hành gii phóng l, nhiu nhà lãnh đạo đã cho rng chế độ l s b th
tiêu. Năm 1786, George Washington đã viết rng, ông chân thành cu chúc cho
mt kế hoạch nào đó thđược thông qua theo đó chế độ l thđược bãi
b mt cách t t, chc chn tinh tế. Jefferson, Madison Monroe t Virginia
và các chính khách miền Nam hàng đầu khác đu có nhng li phát biu tương tự.
Sc lnh Tây Bắc ban hành năm 1787 đã cm chế độ l lãnh th min Tây
bc. Cho tới năm 1808, khi việc buôn bán l quc tế b bãi b thì nhiu
người min Nam nghĩ rằng chế độ chiếm hu l s mau chóng chm dt. Song
mi smong đợi như vậy đã không được thành hin thc bi trong thế h sau
đó, dân miền Nam liên kết cht ch vi nhau biến vic t chc chiếm hu l
thành nhng nhân t kinh tế, khiến cho chế độ này càng đem li li nhun nhiu
hơn so với trước năm 1790.
Nguyên nhân chính do s phát trin ngh trng bông quy mô ln min Nam
nh vic áp dng canh tác các ging bông mi phát minh máy ta ht bông ca
Eli Whitney vào m 1793 giúp ch đưc c ht ra khỏi bông. Đồng thi, cuc
Cách mng Công nghiệp đã thúc đẩy ngành công nghip dt hot động vi quy
lớn, làm gia tăng nhu cu v bông nguyên liu. Vic triển khai các vùng đất mi
miền Tây sau năm 1812 đã m rng rt ln khu vc có th trng bông. Ngh trng
bông đã dch chuyn nhanh chóng t các bang thuc khu vc Tidewater duyên
hi miền Đông qua miền Nam trũng thấp hơn tới vùng đng bng châu th ng
Mississippi và cui cùng là ti bang Texas.
Mía, mt loi cây trng khác s dng nhiều lao động, cũng góp phần m rng chế
độ l min Nam. Những vùng đất m, màu m Đông Nam Louisiana rt
tưởng cho vic trồng mía đem li li nhun cao. Tới năm 1830, bang Louisiana đã
cung cp cho c nước khong mt nửa lượng đường. Cui cùng, những người
trng thuốc lá đã chuyn sang min Tây và mang theo h chế độl.
hi t do ca min Bc hi chiếm hu l ca miền Nam đều bành
trướng sang phía Tây nên có l sli v chính tr nếu duy trì được s bình đẳng
vng chc gia các bang mới đang tiến v nhng vùng lãnh th miền y. Năm
1818, khi Illinois đưc chp nhận vào liên minh, 10 bang đã được phép chế độ
l, 11 bang cm chế độ này; nhưng sự cân bằng đã được phc hi sau khi bang
Alabama được tha nhn theo chế độ l. Dân s min Bắc tăng nhanh hơn,
cho phép các bang min Bc chiếm đa số ghế trong H vin. Tuy nhiên, s bình
đẳng gia min Bc và min Nam vẫn được duy trì ở Thượng vin.
Vào năm 1819, bang Missouri 10.000 l đã xin gia nhp liên bang. Dân
min Bc tp hp lại để phản đi vic gia nhp ca Missouri trphi đó một
bang t do, làn sóng phản đối đã lan khp cnước. mt thi gian Quc hi
đã lâm vào tình trng bế tắc, nhưng Henry Clay đã đạt được mt tha thun mang
tên Tha hiệp Missouri: Missouri được gia nhp với tư cách là một bang chế độ
l cùng lúc vi bang Maine gia nhp với cách một bang t do. Ngoài ra,
Quc hội đã cm chế độl lãnh th Louisiana vốn được mua li từ nước Pháp