QUAN H GI A M VÀ CÁC NỆ Ữ Ỹ C L N SAU CHI N TRANH L NHƯỚ Ớ Ế Ạ
A, S C M NH C A M SAU CHI N TRANH L NHỨ Ạ Ủ Ỹ Ế Ạ
Đ đánh giá s c m nh c a m t qu c gia là m t nể ứ ạ ủ ộ ố ộ c l n có t m nhướ ớ ầ ả
h ng l n không ch trong khu v c mà cưở ớ ỉ ự òn c ph m vi toàn th gi i, có 3ả ạ ế ớ
đc đi m : S c m nh, nh h ng, t duy. ặ ể ứ ạ ả ưở ư
S C M NH C A MỨ Ạ Ủ Ỹ
S c m nh c ngứ ạ ứ
Vê quân sự
S c m nh quân s luôn là ứ ạ ự y u t cế ố b nơ ả đc tính đn trong chính sáchượ ế
quan h qu c t và chính tr qu c t . S c m nh quân s là y u t then ch t trongệ ố ế ị ố ế ứ ạ ự ế ố ố
chi n tranh và là y u t có tính ch t răn đe khi không có chi n tranh. S c m nhế ế ố ấ ế ứ ạ
quân s th hi n các m t: ự ể ệ ở ặ s l ng và ch t l ng quân đi; năng l c chiố ượ ấ ượ ộ ự
huy; trình đ lý lu n quân s và trang thi t b , khí tài quân s đc bi t làộ ậ ự ế ị ự ặ ệ
nh ng vũ khí có s c h y di t l n. ữ ứ ủ ệ ớ Tr c th i ky chiên tranh lanh, s c manh vê ươ ơ ư
quân s la s c manh quôc gia chu yêu cua My. ư ư
Vê s c manh quân s ư ư My hiên la siêu c ng sô 1 trên Thê gi i. ươ ơ T ngổ
th ng gi ch c v t ng t l nh các l c l ng vũ trang qu c gia và b nhi m cácố ữ ứ ụ ổ ư ệ ự ượ ố ổ ệ
lãnh đo c a quân đi, b tr ng qu c phòng và B t ng tham m u Liên quânạ ủ ộ ộ ưở ố ộ ổ ư
Hoa K .ỳ B Qu c phòng Hoa Kộ ố ỳ giám sát các l c l ng vũ trang, bao g mự ượ ồ
L c quân, H i quân, Th y quân l c chi n, và Không quânụ ả ủ ụ ế .Trong năm 2008,
các l c l ng vũ trang đã có 1.400.000 quân hiên dich ự ượ cùng v i hàng trăm ngànớ
trong m i ngành nh L c l ng Tr b và V binh Qu c gia. ỗ ư ự ượ ừ ị ệ ố
Bên ngoài biên gi i Hoa K , Quân đi Hoa K khai tri n 770 căn c và cớ ỳ ộ ỳ ể ứ ơ
s ti n ích trên t t c các l c đaở ệ ấ ả ụ ị , tr Nam C c. Vì m r ng s hi n di n quânừ ự ở ộ ự ệ ệ
s trên toàn c u, các h c gi cho r ng ự ầ ọ ả ằ Hoa K đang duy trì m t "đ qu c c aỳ ộ ế ố ủ
các căn c .".ứ
Chi tiêu quân sự c a Hoa K năm 2008 là h n ủ ỳ ơ 600 t USD, chi m 41 ph nỉ ế ầ
trăm chi tiêu quân s trên toàn th gi i và l n h n chi tiêu quân s c a 14 n cự ế ớ ớ ơ ự ủ ướ
x p k ti p c ng l iế ế ế ộ ạ . Chi tiêu quân s c a ự ủ Hoa K đng h ng 2 trong tôp 15ỳ ứ ạ
qu c gia chi tiêu manh tay nhât cho quân s , sau A râp Saudiố ư # . Ngân sách đê
nghi c a B Qu c phòng năm 2011 là 549 t , tăng 3,4 ph n trăm so v i năm 2010 ủ ộ ố ỉ ầ ớ
va tăng 85% so v i 2001. thêm 159 ti cho chiên dich tai Iraq va Afghanistan. ơ
S c m nh quân s c a M không ch th hi n nh ng con s n t ng đó màứ ạ ự ủ ỹ ỉ ể ệ ở ữ ố ấ ượ
còn th hi n trình đ công ngh và k thu t ng d ng trong qu c phòng. Làể ệ ở ộ ệ ỹ ậ ứ ụ ố
qu c gia ốđng đu v ng d ng công ngh thông tin và vi n thông vào lĩnhứ ầ ề ứ ụ ệ ễ
v c quân s ,ự ự vô đch trong vi c ph i h p và x lý thông tin trên chi n tr ng vàị ệ ố ợ ử ế ườ
tiêu di t các m c tiêu t xa v i đ chính xác r t caoệ ụ ừ ớ ộ ấ . => Xét v c c u l cề ơ ấ ự
l ng, M có th th ng phong v h t nhân, áp đo v không quân, m nh nh tượ ỹ ế ượ ề ạ ả ề ạ ấ
th gi i v h i qu c gia duy nh t có kh năng tri n khai s c m nh toàn c u.ế ớ ề ả ố ấ ả ể ứ ạ ầ
1.2 Vê kinh tê
Hoa K có m t n n kinh t h n h p t b n ch nghĩa đc kích thích b iỳ ộ ề ế ỗ ợ ư ả ủ ượ ở
tài nguyên thiên nhiên phong phú, m t c s h t ng phát tri n t t, và hi u su tộ ơ ở ạ ầ ể ố ệ ấ
cao.Hoa K s h u n nỳ ở ữ ề kinh tế qu c giaố l n nh tớ ấ th gi i v i giá tr 16ế ớ ớ ị
nghìn t dollar.Hoa K chi m 21% GDP th gi iỷ ỳ ế ế ớ .Hoa K có m c ỳ ứ GDP trên
đu ng iầ ườ l n h n b t k m t siêu c ng đang n i lên nào và cao h n h u h tớ ơ ấ ỳ ộ ườ ổ ơ ầ ế
các n c công ngi p phát tri n khác, m c ướ ệ ể ở ứ kho ng USD $48.000ả. Hoa K cóỳ
m c GDP trên đu ng i cao th 6 th gi i tình theo s c mua t ng đng,ứ ầ ườ ứ ế ớ ứ ươ ươ
sau Luxemburg và Na Uy,.... Tuy nhiên, m t ng i dân th ng M có m c th iộ ườ ườ ỹ ứ ờ
gian lao đng trong cu c đi l n h n khá nhi u so v i m t ng i bình th ngộ ộ ờ ớ ơ ề ớ ộ ườ ườ
Châu Âu.
N c này th ng có m c đ tăng tr ng kinh tướ ườ ứ ộ ưở ế t m c trung bình t iừ ứ ớ
cao.Trong 20 năm qua, m c tăng tr ng kinh t Hoa K trung bình ch h n 3%ứ ưở ế ỳ ỉ ơ
m i nămỗ.Hoa K là n c nh p c ng hàng hóa l n nh t và là n c xu tỳ ướ ậ ả ớ ấ ướ ấ
c ng đng h ng ba.ả ứ ạ Canada, Trung Hoa, Mexico, Nh t B nậ ả , và Đcứ là các b nạ
hàng l n nh t c a Hoa K . Hàng xu t c ng hàng đu là máy móc đi n, trong khiớ ấ ủ ỳ ấ ả ầ ệ
xe h i chi m v trí hàng đu v nh p c ng.ơ ế ị ầ ề ậ ả
Hoa K là ỳn i đóng tr s c a nhi uơ ụ ở ủ ề t p đoàn qu c tậ ố ế và các đnh chị ế
tài chính.Các công ty M gi vai trò hàng đu trong nhi u lĩnh v c nh v t li uỹ ữ ầ ề ự ư ậ ệ
m i,ớ đi n tệ ử và vi n thông,ễ công ngh thông tin,ệ vũ tr ,ụ năng l ng,ượ k thu tỹ ậ
nano, công ngh sinh h c,d c ph m,ệ ọ ượ ẩ tin h c sinh h cọ ọ (bioinformatics), c khíơ
hóa ch tấ (chemical engineering) và ph n m m.N c này là nhà s n xu t hàngầ ề ướ ả ấ
đu v hàng hóa tiêu dùng và s n ph m nông nghi p, dù h ph thu c vàoầ ề ả ẩ ệ ọ ụ ộ d uầ
mỏ nh p kh u.ậ ẩ
Hoa K v n ỳ ẫ là m t ộsiêu c ngườ công nghi pệ v i các s n ph m ớ ả ẩ hóa h cọ
d n đu ngành s n xu t.ẫ ầ ả ấ Hoa K là ỳn c s n xu t d u l n h ng ba trên thướ ả ấ ầ ớ ạ ế
gi i và n c tiêu th d u đng h ng nh tớ ướ ụ ầ ứ ạ ấ .Đây là n c s n xu t năng l ng đi nướ ả ấ ượ ệ
và h t nhân s m t c a th gi i cũng nh khí đt thiên nhiên hóa l ng, ạ ố ộ ủ ế ớ ư ố ỏ nhôm,
sulfur, phosphat, và mu i.ốNông nghi pệ ch chi m 1% GDP nhỉ ế ng chi m 60% s nư ế ả
xu t nông nghi p c a th gi i.ấ ệ ủ ế ớ Hoa K x p h ng ba trong danh sách ch s thu nỳ ế ạ ỉ ố ậ
l i làm ăn c a ợ ủ Ngân hàng Th gi iế ớ ..S Giao d ch Ch ng khoán New Yorkở ị ứ l nớ
nh t th gi i theo giá tr ấ ế ớ ị đô la.Hoa K có nh hỳ ả ng mang tính quy t đnh v iưở ế ị ớ
các đnh ch tài chính qu c t nhị ế ố ế ư Qu ti n t qu c tỹ ề ệ ố ế và Ngân hàng th gi i;ế ớ
đngồ dollar Mỹ là đng ti n tồ ề ệ d trự ữ và trao đi quan tr ng nh t th gi i.ổ ọ ấ ế ớ
1.3 V khoa h c – kĩ thu t:ề ọ ậ
Mĩ cũng là c ng qu c s 1 ườ ố ố TG v v n đ này. Ngân sách dành cho Nghiên c uề ấ ề ứ
và Phát tri n c a Mĩ b ng 7 n c giàu nh t sau M c ng l i, chi n 40,6% t ngể ủ ằ ướ ấ ỹ ộ ạ ế ổ
chi phí toàn c u. ầ
B ng phát minh khoa h c c a M chi m h n 60% toàn b s b ng phát minhằ ọ ủ ỹ ế ơ ộ ố ằ
khoa h c trên th gi i.Và đi đu 20 trong 29 ngành khoa h c và công ngh mũiọ ế ớ ầ ọ ệ
nh n trên th gi i.ọ ế ớ
2/3 s ng i đt gi i Nobel v kinh t và khoa h c là công dân M .ố ườ ạ ả ề ế ọ ỹ
S c manh mêm: ư
Các ngu n l c t o ra s c m nh m m c a m t qu c gia bao g m ồ ự ạ ứ ạ ề ủ ộ ố ồ văn hóa ( đóở
nó lôi cu n các qu c gia khác), ố ố các giá trị (h p d n và không th b th c t c aấ ẫ ể ị ự ế ủ
qu c gia s t i c t g t do không t ng thích) và ố ở ạ ắ ọ ươ các chính sách (đc nhìn nh nượ ậ
là mang tính ph quát và h p pháp trong con m t c a các qu c gia khác).ổ ợ ắ ủ ố
2.1 Vê chinh tri va văn hoa:
Văn hoa Hollywood:
Nói đn nh h ng c a văn hóa đi chúng M đi v i tòan b ph n còn l i c aế ả ưở ủ ạ ỹ ố ớ ộ ầ ạ ủ
th gi i không th không nh c đn nh h ng c a Hollywood.Không có ngócế ớ ể ắ ế ả ưở ủ
ngách nào trên trái đt này mà phim Hollywood ch a t ng đt chân đn và chinhấ ư ừ ặ ế
ph c.ụ
Phim Hollywood t tr c đn nay (đc bi t là trong m t hai th p niên g n đây)ừ ướ ế ặ ệ ộ ậ ầ
ch y u là nh m m c đích th ng m i hóa, ki m đc l i nhu n càng nhi uủ ế ằ ụ ươ ạ ế ượ ợ ậ ề
càng t t. Y u t ngh thu t th ng b xem nh , y u t câu khách, thu hút kháchố ế ố ệ ậ ườ ị ẹ ế ố
đn r p xem phim là y u t ch đo. M c dù có m t s phim Hollywood đcế ạ ế ố ủ ạ ặ ộ ố ượ
chuy n th t các tác ph m văn h c c đi n, đa s các phim này th t b i n ngể ể ừ ẩ ọ ổ ể ố ấ ạ ặ
n v m t ngh thu t và vì v y không đc m y ai đi xem.ề ề ặ ệ ậ ậ ượ ấ
L y phim gi i trí c a Hollywood làm chu n m c đ h c t p và b t ch c, phimấ ả ủ ẩ ự ể ọ ậ ắ ướ
s n xu t hàng lo t c a Hàn Qu c trong vài năm g n đây có ch đ và phong cáchả ấ ạ ủ ố ầ ủ ề
không khác gì phim Hollywood, t nh ng phim v đ tài h c trò ph thông yêuừ ữ ề ề ọ ổ
đng th y cô giáo cho đn chuy n tình tr c tr , có k t cu c bu n th m cho đnươ ầ ế ệ ắ ở ế ộ ồ ả ế
nh ng phim võ thu t, ki m hi p đt trong b i c nh l ch s th i xa x a v.v. Khiữ ậ ế ệ ặ ố ả ị ử ờ ư
coi nh ng phim này, không tránh kh i có c m giác đang xem phim Hollywoodữ ỏ ả