Ồ Ị Ầ ƯỜ Ố Ầ Ạ Ạ Ỉ
NGU N G C TH N THO I HY L P VÀ M I HAI V TH N TRÊN Đ NH OLYMPUS
ả ạ ạ ầ ườ ầ ủ ừ
ở ị
ổ ế ẩ ề ề ề ầ ờ
ượ ề ệ ế ầ ạ ạ c truy n mi ng nói trên mà đ n ngày nay th n tho i Hy L p v n đ
ạ ệ ượ ề ạ ộ ạ th n tho i Th n tho i Hy L p là m t di s n văn hóa c a ng i dân Hy L p. T lâu, Hy L pạ đã tr thành m t giá tr ph bi n vô cùng quý báu c a nhân lo i. Ban đ u, ầ ạ ủ ộ ữ ế ệ c truy n kh u qua nhi u th h . Nh các ghi chép v nh ng th n tho i Hy L p đ ạ ẫ ượ c câu chuy n đ ư l u truy n.
Ồ Ố Ạ Ạ Ầ NGU N G C TH N THO I HY L P
ọ ầ ạ Th n tho i Hy L p
ứ Robert Graves đã vi ứ ế t vào năm 1955: “ ả ờ i cho câu h i mà tr con th
ắ ườ ậ i này? Ai là ng
ỏ ườ ẻ ế ớ ườ ầ i đ u tiên trên th gi ứ ầ ế ớ i sáng l p ra th gi ờ ề ồ
ẽ ể ủ ứ ờ ả ầ ờ ầ ồ ng th i. Đ ng th i gi
ạ ụ ậ ễ ả ơ ạ có Theo nhà th và h c gi ắ hai ch c năng chính”. Ch c năng đ u tiên tr l ng th c ư m c nh . Ai là ng i này? ủ ỏ Các linh h n s đi v đâu sau khi đã r i kh i tr n gian? Còn ch c năng th hai c a ộ ươ ố th n tho i là đ c ng c cho ch đ xã h i đ i thích cho các phong t c t p quán, nghi l ế ộ ố ề truy n th ng.
ừ ổ ế ủ ầ ạ ạ ở ị
ộ T lâu, th n tho i Hy L p đã tr thành m t giá tr ph bi n vô cùng quý báu c a nhân lo i.ạ
ệ ể ượ ề ả ờ i thích v các ý nghĩa bi u t
ữ ặ ổ ể ế
i gi ặ ổ ể ấ ố
ồ ạ ế ữ ằ ữ ng. Nh ng câu chuy n đôi khi b sung thêm các l ứ ạ ệ Ho c các hàm ý khác có th là hi n đ i ho c c đi n. Đ n nay, các nhà nghiên c u ứ ứ ẽ ầ ượ ẩ ẫ v n đi tìm nh ng ý nghĩa ban đ u đ c n gi u trên các hình v trên bình g m s , b c ễ ọ i đ n ngày nay. h a,… Hay đ ng sau nh ng nghi l tôn giáo còn t n t
Ổ T NG QUAN
ầ ạ ượ t đ n ch y u t
ẩ ế ế c bi ự ọ ả ẩ ọ
ủ ế ừ ữ ồ ư ệ ạ ượ ư
i hoàn toàn trái ng ứ ắ ằ ữ ệ ệ ề ắ ậ nh ng tác ph m văn h c Hy L p và các li u văn h c và kh o c h c. Thì có ờ ự ế ố
ổ ổ ữ ủ ầ ạ ồ ị ạ ạ Th n tho i Hy L p đ ổ ọ ậ v t ph m c . Tuy nhiên, d a trên các ngu n t khi chúng b sung cho nhau nh ng có khi l c nhau. Song nh s ư ộ hi n h u c a các t p d li u này nh m t minh ch ng ch c ch n r ng nhi u y u t ự ế ố ạ trong th n tho i Hy L p có ngu n g c th c t ử và l ch s rõ ràng.
ự ạ ầ ạ ổ ờ
ổ ủ ề ớ ự ế ợ ạ ạ ừ ữ
ừ ế ư ể
ổ ủ ớ ủ ử ầ ế ượ ạ ữ ố ầ ị ể ờ V i s bi n đ i c a văn hóa Hy L p, th n tho i Hy L p có s thay đ i theo th i gian ả cho phù h p. Đi u này khi n cho các giai tho i v a công khai v a trong nh ng gi ờ ạ ả ị đ nh hi u ng m c a nó. Đ c ví nh là b n ghi chép nh ng bi n đ i c a th i đ i. Nhìn chung, l ch s th n tho i này có th chia làm ba hay b n th i kì l n.
ể ề ị ầ
ố ố ủ ạ ề ạ ề ầ ề ế ớ ị ầ ườ ồ Th n tho i v ngu n g c hay nói cách khác, đây là th i đ i c a các v th n. K v các ồ huy n tho i v ngu n g c c a th gi ờ ạ ủ i, các v th n và loài ng i.
ế ế ầ
ể ề ữ ạ i s ng hòa vào nhau m t cách t ự ộ ầ ự ầ ườ ầ ờ ạ K đ n là th i đ i th n và con ng ự ươ giai đo n này k v nh ng s t ườ ố ệ do. Truy n trong ng tác đ u tiên gi a các th n, á th n và loài ng i.
ế ờ ạ ủ ờ ạ
ị ạ ế ơ ề
ạ ộ ớ ượ ầ ế ố ậ ế ạ giai đo n h u chi n đ
ế ờ ạ ứ ị ủ Và ti p theo là th i đ i c a các anh hùng. Đây là th i đ i khi mà ho t đ ng c a các v ộ ế ấ th n b h n ch h n. Trong đó, truy n thuy t anh hùng cu i cùng và l n nh t là cu c ộ ố ở ậ chi n thành Troy và h u chi n. Tuy nhiên, c m t s nhà nghiên c u tách ra thành th i đ i th t ứ ư .
Ớ Ồ Ư Ệ Ộ Ố Ầ Ạ Ạ Ệ Ề GI I THI U M T S NGU N T LI U V TH N THO I HY L P
ạ ờ ạ ữ ầ ề ầ ệ
ậ ấ
ệ ượ ầ ế ờ ế ả ộ ố ng th i ti t. Và chúng gi
ọ ổ ư Trong th i đ i Hy L p c x a, các câu chuy n v th n thánh, n th n, anh hùng và ọ ộ ượ c xem là m t ph n trong cu c s ng hàng ngày. Chúng quái v t r t quan tr ng. Đây đ ọ ễ ả ề ừ gi i i thích m i đi u t tôn giáo cho đ n hi n t các nghi l ứ ề ế ớ i xung quanh ta. thích m i th v th gi
ạ ư ả
ầ ề ạ
ạ ở ầ ầ ệ ạ
ả ướ ư ệ ệ ạ ọ
ổ ế ố ộ Th n tho i Hy L p hoàn toàn không có m t văn b n chính th ng nh Kinh Thánh. ề ọ ầ ệ ư ậ ấ ả t c các nhân v t th n tho i cũng nh câu chuy n v h . Đi u này đã m đ u cho t ở ờ ỳ ồ ồ ề ượ ắ ầ ạ c truy n mi ng th i k đ Đ ng. Thay vào đó, các th n tho i Hy L p b t đ u đ ế ỷ ứ ế ơ ượ t vào th k th 8 B n Thiên anh hùng ca Iliad và Odyssey đ c nhà th Homer vi ế ủ ế ậ tr c Công Nguyên. T li u văn h c này ch y u t p trung vào câu chuy n Đ i chi n thành Troy n i ti ng.
ữ ướ ồ
ế ủ ụ ầ ạ
ơ ể ề ị ầ
ệ ủ ế ố ấ ụ ờ ị ố ế ề t v thuy t ngu n g c c Công nguyên, nhà th Hesiod đã vi Vào nh ng năm 700 tr ụ ơ ạ vũ tr và th n tho i Hy L p. Câu chuy n này k v quá trình s khai c a vũ tr . Vũ ớ ỗ ụ ừ ộ m t m h n đ n, qua bàn tay c a các v th n và n th n t o nên. Hình thành t tr ế ớ ượ ạ ừ nên th gi ữ ầ ạ ể ả Đ t, Tr i, Bi n c và Đ a ng c. ộ c t o t các y u t i đ
Ơ ƯỢ Ề Ầ Ầ Ạ Ạ Ị S L C V CÁC V TH N TRONG TH N THO I HY L P
Ủ Ầ Ạ TH N HY L P NGUYÊN TH Y
ự ị ầ ườ ủ ổ ạ
ủ ạ ạ ề ệ ỗ c các nhà th c a Hy L p t o ra. Song m i ng ấ i Hy L p c đ i. Có r t ả i ạ ườ ạ i l i có các gi
ế ề ượ ề ệ ơ ủ ầ ị ầ D a theo các thuy t v các v th n nguyên th y c a ng ầ nhi u th n h đã đ thích khác nhau v vi c ai là v th n đ u tiên.
ẹ ủ ấ ả
ơ ơ ầ ằ ư ầ ị ầ ầ
ầ ượ ơ
ị ầ ủ ầ ạ ạ ầ ạ ầ
ị ữ ầ ầ
ừ ộ ả ủ ị t c các v Nh theo nhà th Homer, th n Oceanus và Tethys chính là cha m c a t ầ th n. Còn nhà th Hesiod tin r ng Chaos là v th n đ u tiên. Và sau đó l n l t là th n Gaia, Tartarus, Eros, Erebus, Pontus, Ourea, Chronos, Nyx và Aether. Nhà th Orpheus i là v th n đ u tiên c a th n tho i Hy L p. Nyx cũng là v th n đ u tiên thì Nyx l ẩ trong tác ph m “Nh ng con chim” c a Aristophanes. Theo tác ph m thì Nyx đã sinh ra ơ c nhà th Alcman Eros t miêu t ị ầ ẩ ủ ữ ượ ữ ả ứ m t qu tr ng. Tiên n Thetis là v n th n đ u tiên đ ẩ trong tác ph m c a mình.
ế ự ề ế ồ ố ữ t gia Hy L p cũng xây d ng nh ng thuy t riêng v ngu n g c
ư ưở t ữ ạ ủ ng và tri Các nhà t ị ầ ụ ớ vũ tr v i nh ng v th n nguyên th y riêng:
ầ ầ ằ ị
ủ ủ ẩ Pherecydes c a Syros cho r ng Chronos là v th n đ u tiên trong tác ph m Heptamychia c a mình.
ầ ạ
ở ọ ủ ị ầ ề ọ ề ữ ố ọ
ạ Aphrodite và Ares là nh ng v th n đ u tiên theo Empedocles. B i h đã t o nên v n ậ ằ ề ủ ố v t b ng b n nguyên t và quy n năng c a h . Quy n năng c a h v tình yêu và ấ ộ xung đ t, b t hoà.
ủ ự ấ ạ ạ ậ
ưở ự ẫ Trong tác ph m Timaeus c a Platon, đ ng sáng t o đã xây d ng v n v t theo m u m c lý t ẩ ng.
ƯỜ Ổ Ồ NG I KH NG L TITAN
ạ ầ ị ầ ạ ố
ữ ộ ị ầ ồ
ề ớ ấ ạ ề ệ
Titans kh i th y bao g m 12 ng ng, trí nh , t m nhìn và quy lu t t ộ ầ ứ ở ủ ớ ầ ị ầ ắ ở ị ầ ế ệ ầ
ị ố ạ Trong th n tho i Hy L p, Titan là m t nhóm các v th n đ y s c m nh th ng tr su t ồ ườ ổ ờ i th i gian huy n tho i. Nh ng v th n kh ng l ậ ự ư ạ ươ ề ắ g n li n v i r t nhi u khái ni m. Nh đ i d ấ ẻ ượ ẫ c d n d t b i v th n tr nh t trong các v th n thu c th h đ u tiên. nhiên. Titan đ ồ 12 Titan bao g m Oceanus, Tethys, Hyperion, Theia, Coeus, Phoebe, Cronus, Rhea, Mnemosyne, Themis, Crus và Lapetus.
ủ ầ ầ ộ
ụ
ạ ổ ữ ẽ ạ ẹ ấ ố i n i lo n tr ng ph t vì nh ng t ị ộ ỗ i l
ứ ủ ờ Cronus là con út c a Uranus (th n b u tr i) và Gaia (m đ t), là m t trong 12 Titan. ợ ữ ậ ổ t đ cha mình, đày các Cyclops và Hecatonchire xu ng đ a ng c. Lo s nh ng Ông đã l ạ ừ ủ ứ i ông gây ra. Cronus đ a con c a mình s quay l ồ ố ế ả đã nu t h t c 5 đ a con g m Hestia, Demeter, Hera, Poseidon và Hades c a mình.
ứ ọ ư ả ầ ử ố B c h a Rhea đ a hòn đá gi th n Zeus cho Cronus nu t ch ng.
ợ ồ ỏ ố ủ ế ờ ị
ề
ể ạ ầ ả ồ
ố ạ ự ẫ ề ủ ị ả ừ Lúc này, Rhea – v a là v đ ng th i cũng là ch gái c a ông đã b tr n đ n hòn đ o ệ ị ủ ế ượ ầ t đ c chuy n v các anh ch c a mình. Zeus Crete đ h sinh th n Zeus. Sau khi bi ầ ạ ế ộ Titan, trong đó có c Cronus. đã d n đ u cu c chi n ch ng l i các th n kh ng l ụ ẳ ị ầ Nhi u Titan b c m tù t ổ ướ ậ i t n cùng c a đ a ng c. i v c th m Tartarus d
ư ạ ấ
ể ừ đó, các v th n cũ cũng không còn l u l ầ ộ i này. M t ọ ở
ế ớ i đ nh Olympus. Và h tr ị ớ ị ầ ư ườ ữ ố ế ủ ọ i d u v t c a h trên th gi K t ạ ỉ ố vài th n Titan nh Gaia, Rhea, Themis,… đã không ch ng l ố ộ ệ ố thành nh ng ng i đóng vai trò then ch t trong m t h th ng th ng tr m i.
ƯỜ Ầ Ỉ Ị M I HAI V TH N TRÊN Đ NH OLYMPUS
ị ầ ỉ ị ỉ
ị ầ ị ế ề
ị ầ ớ ị ầ ữ ố ườ ậ ồ ị ầ ế ắ ỉ 12 v th n là nh ng v th n chính cai tr trên đ nh Olympus. Các v th n đ nh Olympus ạ giành quy n th ng tr sau khi Zeus lãnh đ o trong tr n chi n v i các Titan và giành chi n th ng. M i hai v th n trên đ nh Olympus bao g m các v th n:
(cid:0) ị ầ ủ ấ ầ ờ ườ ỉ ả i cai qu n đ nh
ầ Zeus (th n b u tr i và s m sét) là vua c a các v th n và là ng Olympus.
ữ ầ ị ầ ữ ủ
(cid:0) Hera là n th n hôn nhân và gia đình, bà là n hoàng c a các v th n.
(cid:0) ủ ủ ể ủ ể ả ộ c a bi n c , đ ng
ự Poseidon là anh c a Zeus và là em c a Hades. Ông là chúa t ấ đ t và ng a.
ữ ầ ủ ể ượ ệ
(cid:0) Demeter là n th n c a nông nghi p, thiên nhiên, mùa màng. Bi u t
ng c a s ủ ự
sung túc.
ế ầ
(cid:0) Athena đ
c bi
ế ế t đ n là th n chi n tranh chính nghĩa. Ngoài ra, Athena cũng là ề ủ ệ ỹ ượ ệ ữ ầ ủ n th n c a ngh th công m ngh , trí tu .
ủ ộ
ữ ầ ệ ố ế ử ị ầ ế ỗ ủ ỉ
(cid:0) Hestia thu c dòng dõi Titan và là n th n c a b p l a. Tuy nhiên, sau này, Dionysus đã th ch c a Hestia trong h th ng 12 v th n trên đ nh Olympus.
ị ầ ị ầ ữ ạ ỉ ị 12 v th n Hy L p là nh ng v th n chính cai tr trên đ nh Olympus.
ứ ệ ậ ầ
(cid:0) Apollo – th n ánh sáng, tri th c và ngh thu t.
ữ ầ ủ ắ
(cid:0) Artemis (n th n săn b n) – con gái c a Zeus và Leto, em song sinh c a Apollo. ủ
ị ầ ủ ế ầ ầ ạ ượ
(cid:0) Ares trong th n tho i Hy L p là v th n c a chi n tranh. Th n Ares đ
c ng ườ i
ổ ạ ư ạ ầ La Mã c đ i xem nh là th n Mars.
ữ ầ ủ ắ ẹ
(cid:0) Aphrodite là n th n c a tình yêu và s c đ p.
ợ ủ ị ầ ủ ầ ợ
(cid:0) Hephaestus – th n th rèn và là th th công c a các v th n.
ườ ư ủ ầ ầ ươ
(cid:0) Hemes là ng
i đ a tin c a các th n. Ông cũng là th n th ộ ệ ng nghi p và tr m
c p.ắ
Ầ Ạ Ạ Ạ Ầ TH N THO I HY L P VÀ TH N THO I LA MÃ
ủ ị ả i La Mã c đ i. Ch u nh h
ư ứ ề ạ ạ ổ ạ ậ ư
ầ ưở ờ ạ ề ệ
ườ ầ ả ở
ớ ự ế ừ ị ầ ạ ọ
ố ữ ữ ế ặ
ng đ ệ ủ ườ ố
ầ ẫ ớ ề ươ ự ợ ủ ớ ườ ầ Th n tho i La Mã là các đ c tin c a ng ng l n c a ạ ầ th n tho i Hy L p và các n n tôn giáo khác nh Ai C p, Ba T . Trong th i đ i La Mã ổ ạ ị ầ ợ ạ c sinh qua thông qua vi c dung h p nhi u v th n c đ i, th n tho i La Mã m i đ ạ ủ ạ ạ Hy L p và ngo i lai khác. Đi u này x y ra b i vì ng i La Mã ít có các th n tho i c a ế ạ ầ riêng h . V i s k th a truy n th ng th n tho i Hy L p. Đã khi n cho các v th n La ự ế ươ ạ ươ ị ầ Mã ti p thu nh ng đ c tính c a nh ng v th n Hy L p t ng. Thêm vào s k t ự ớ ợ h p hai truy n th ng th n tho i khác nhau. Cùng s liên h c a ng i La Mã v i các ơ ữ ữ tôn giáo ph ớ ượ ề ề ủ ạ i nh ng s dung h p h n n a. ng Đông d n t
ộ ầ ạ ấ
ụ ủ ự ồ ệ ở ạ ủ ế ấ ờ ỉ
ị ặ
ế ợ ấ ườ ư ồ
ớ ầ Th n Zeus và Jupiter là m t ví d c a s ch ng l n hai th n tho i Hy L p và La Mã. ặ ự ờ La Mã sau chi n d ch thành công c a Aurelianus S th cúng M t Tr i ch xu t hi n ớ ở ờ ị ầ Syria. Các v th n thánh châu Á Mithras (nghĩa là M t Tr i) và Ba’al k t h p v i ộ Apollo và Helios thành m t Sol Invictus. Apollo d ng nh ngày càng đ ng nh t trong ậ tôn giáo v i Helios hay th m chí Dionysus.
ề ế
ộ ự ự ế ề ầ ọ ạ ề ị ầ ả i các huy n tho i v v th n Apollo này hi m khi ph n ố ạ , th n tho i trong văn h c truy n th ng
ể ạ ư ậ ự ờ ả Tuy nhiên các văn b n k l ể ánh m t s phát tri n nh v y. Trên th c t ỏ ngày càng xa r i kh i các th c hành tôn giáo.
Ờ Ắ L I V N
ầ ạ ừ ườ ủ ề ắ
ữ i nói chung. Nh ng câu chuy n v th n tho i v n đ
ớ lâu đã g n li n v i cu c s ng c a ng ệ ầ ộ ố ề ầ ạ ạ ẫ ả ạ ề ệ t, th n tho i Hy L p đã nh h ạ i Hy L p nói riêng và ề ượ ư c l u truy n cho ắ ế ưở ng sâu s c đ n
ệ ậ ạ Th n tho i Hy L p t ế ớ trên th gi ế đ n nay qua nhi u hình th c. Đ c bi ắ ngh thu t điêu kh c đá t ặ ứ ờ ừ bao đ i nay.
ệ ả ẩ
ế ượ c ch tác t ạ luôn là s n ph m đ ẩ ả ừ ị ẩ ẩ ộ ỹ ừ ấ đá ượ ị ầ c ng đá 12 v th n Hy L p ừ i a chu ng. B i các s n ph m này v a mang giá tr th m m cao, v a có
ứ ằ ơ ỹ ơ ở C s đá m ngh Huy Hùng là n i chuyên cung c p các s n ph m đ ẫ ượ ữ m u t ỹ ệ m ngh . Trong đó, nh ng ả ở ườ ư ề nhi u ng ẩ ý nghĩa n ch a đ ng sau đó.
ẫ ượ ầ ể ả ị ầ ạ ỉ M u t
ộ ng đá th n bi n c Poseidon – m t trong 12 v th n Hy L p trên đ nh Olympus.
ọ ế
t trên đã giúp cho quý khách có thêm đ ế ế ố
ạ ư ệ ầ ề ượ ề th nầ c nhi u thông tin v ẩ ế ề ả t v s n ph m cũng t thêm chi ti ể ượ ớ c
ư ấ Hy v ng bài vi ầ ạ . N u quý khách có nhu c u mu n bi tho i Hy L p ạ ặ nh cách đ t mua hàng. Đ ng ng n ng i, hãy liên h ngay v i chúng tôi đ đ chuyên viên t ừ ễ v n mi n phí.
>>>Xem thêm: https://damynghehuyhungnt.com/tintuc/nguongocthanthoaihylapva muoihaivithantrendinholympus.html