Ạ ƯỜ Ấ ƯỚ Ỷ Ủ Ề V N LÝ TR NG THÀNH – NI M KIÊU HÃNH C A Đ T N C T DÂN
ườ ọ ắ ạ ạ có nghĩa là thành dài v n lý, g i t t là Tr
ơ ộ ng Thành ỉ ầ ọ ể ỉ ự ậ
ườ ọ ự ằ
ấ ỏ ụ
ườ ủ ữ ị ạ ng Thành. V n Lý ề đây đ n thu n ch là m t cách g i đ ch s vô t n. Đó là tên g i chung cho nhi u ượ ố ừ Đông sang Tây. Đ c xây d ng b ng đ t và đá ệ ớ ữ ể ả i th k 16. V i m c đích là đ b o v Trung Hoa kh i nh ng ể ộ ạ ng Thành là m t trong nh ng đ a đi m
ổ ế ệ V n Lý Tr ở thành lũy kéo dài hàng ngàn cây s t ớ ừ ế ỷ th k 5 TCN cho t t ặ ộ ấ cu c t n công c a gi c ngo i lai. V n Lý Tr ị du l ch n i ti ng trên th gi ế ỷ ạ ế ớ i hi n nay.
Ề Ạ Ổ ƯỜ T NG QUAN V V N LÝ TR NG THÀNH
ơ ể ươ ụ ử
ẩ ể ườ ọ ư ạ ố
ủ ứ ườ ỉ ể ặ ạ
ứ ạ ấ ả ạ ủ ể ầ ộ ố ỉ
ả ng Thành đi qua 7 đi m chính là: S n H i quan, Gia D c quan, N ng T quan, Tr ụ Ng c Môn quan, Bi n Đ u quan, Nh n Môn quan và cu i cùng là C Dung quan. M c ộ ặ ng thành này không ch đ ngăn ch n gi c ngo i xâm. Mà còn là m t đích c a b c t ồ ủ ấ ổ ợ h p phòng th , t n công ph c t p. Chúng bao g m pháo đài, tháp canh, tháp liên t ể ế ậ ạ l c, đi m ch huy h u c n,… T t c t o nên m t tuy n phòng th kiên c , không th xâm ph m.ạ
ở ể ử ng Thành V n Lý Tr
ệ ụ ế k t thúc ắ ỉ
ố ạ phía tây b c t nh Cam Túc t ườ i biên gi ụ ớ ớ ượ ả ủ ữ ố ị đi m cu i phía tây di tích l ch s Gia ạ i v i sa m c Gobi ể ế c xây đ ti p
ơ ụ ườ ơ ụ ữ ườ ạ Hi n nay, ằ ở ị D c Quan. V trí này n m và nh ng c đ o c a Con Đ ng T L a. Trong đó, Gia D c Quan đ ọ đón nh ng nhà du hành d c theo Con Đ ng T L a.
ạ ườ ạ ủ ố ỳ V n Lý Tr ạ ng Thành là k quan nhân t o vĩ đ i c a Trung Qu c.
ộ ứ ổ ử ụ ệ ệ ượ ữ ố
ạ ề
ạ ứ ườ ắ ự ầ ầ ả c công b vào ự ườ ng Thành do nhà Minh xây d ng có chi u dài 8.850 km. Bao ư ng dài 6.259km, ph n hào dài 359km. Và ph n lá ch n t nhiên nh
Theo m t nghiên c u kh o c , s d ng nh ng công ngh hi n đ i, đ năm 2009. V n Lý Tr ầ ồ g m ph n b c t ồ đ i, sông dài 2.232km.
ộ ả ế ế ậ
ề ề
ớ ộ ườ ả
t khác vào năm 2012 đã k t lu n V n Lý Tr ớ ườ Ướ ườ ủ ượ ấ ủ ỉ ổ ứ Hay m t nghiên c u kh o c chi ti Thành có chi u dài 21.196 km. V i chi u cao trung bình t ặ ấ ng thành r ng trung bình 5 – 6m. đ t. M t trên c a tr ự tháp canh đã đ ườ ạ ng ặ ng thành là 7m so v i m t c tính có kho ng 25.000 ng Thành là 7,9m. c xây d ng. Đ nh tháp canh cao nh t c a Tr
Ọ Ủ Ạ ƯỜ CÁC TÊN G I KHÁC C A V N LÝ TR NG THÀNH
ướ ườ ề ấ
ế ỷ ớ ắ ọ ng Thành đã có r t nhi u tên g i khác nhau. Nh là rào ch n, ọ ớ c g i v i
ạ c kia, V n Lý Tr ấ ồ ườ ạ ư Tr ứ ượ pháo đài hay r ng đ t,… Đ n th k 19, công trình này m i chính th c đ cái tên là V n Lý Tr ế ng Thành.
ườ ồ ng Thành cho ng
ỉ ướ ạ ế ề ng xây nên Tr ườ
ộ ấ ườ i cũng nh n th y V n Lý Tr ằ ườ i ng Thành đã mang hình dáng ố ư ượ ừ ế ậ ặ ẹ n m trên r ng núi, n u nh đ trên xu ng. c nhìn t ề Theo truy n thuy t, m t con r ng đã ch h ố Trung Qu c. Nhi u ng ẫ ồ c aủ m u r ng đá đ p
ỉ ướ ề ế ộ ồ ườ Theo truy n thuy t, m t con r ng đã ch h ng xây nên Tr ng Thành cho ng ườ i
Trung Qu c.ố
ế ớ c m nh danh là “nghĩa trang dài nh t th gi
ệ ế ạ ữ ượ i đã ch t trong quá trình xây d ng. M t s ng ượ ườ ể ng thành. Lo i v a dùng đ xây Tr
ự ườ ạ ờ ừ ấ ừ ụ ế ỗ ấ ộ ố ng Thành đ đ t sét, đá, g ch v n, g cho đ n đá vôi đ ế ở i”. B i vì có đ n ườ ượ c chôn ngay i đ ạ ề ộ ừ nhi u lo i c tr n t ượ ử c s
Công trình này còn đ ườ hàng trăm ngàn ng ướ d i móng t ậ ệ v t li u khác nhau. Tùy t ng th i, t d ng.ụ
ạ ườ ậ ế ớ ng Thành đ c UNESCO công nh n là di s n th gi
ườ ổ ủ ờ ượ ng Thành còn là B y k quan th i Trung c c a th gi ả i. V n Lý Tr
ỳ ạ ủ ố Ả ưở ạ ỳ ế ớ ấ ớ i. Ngoài ạ ườ ng ơ ế ng r t l n đ n văn hóa n i
Năm 1987, V n Lý Tr ả ra, Tr Thành là k quan nhân t o vĩ đ i c a Trung Qu c. nh h đây.
ướ
ớ ự ỗ ự ừ ề ườ ườ Theo gian. V i s n l c t ạ c tính, 30% di tích V n Lý Tr chính quy n, T ấ ở ự ị ế ờ ng Thành b bi n m t b i s xói mòn c a th i ượ ẫ ng Thành v n ngày ngày đ ủ ạ c trùng tu l i.
Ự Ạ Ế ƯỜ TI N TRÌNH XÂY D NG V N LÝ TR NG THÀNH
ế ố ướ ỏ ộ ậ ự c nh đ c l p xây d ng
ể ố ờ ườ ặ Th i Xuân Thu và Chi n Qu c (770 – 221 TCN): Các n tr ng thành đ ch ng gi c Hung Nô.
ầ ạ ứ ườ ấ
ế ầ ằ ế ớ
ườ ố
ng Thành. Các b c t ấ ệ ượ ấ ệ ế ố ố ng thành ắ ủ ờ ạ ế i phía B c Trung Hoa. Nh m liên k t các tuy n phòng th r i r c ạ ề ứ ườ ạ c ghép n i nhi u đo n c thành V n Lý Tr ng đ ứ ườ ờ ng
ố ng thành c a các vùng th i Chi n Qu c. Đ t n n là ch t li u n i các b c t ạ ớ ề Tri u đ i nhà T n (221 – 207 TCN): Hoàng đ T n th ng nh t các b c t ả ể ả đ đ m b o biên gi ướ ủ c a các n ườ t này l ủ i v i nhau.
ườ ượ ự ề ạ Tr ng Thành ngày nay đ c xây d ng qua các tri u đ i.
ượ ự ở ế ể c xây d ng b i nhà Hán, nhà Tùy. Ki u thi t k
ươ ự ư ờ ầ ừ ấ ế ng thành ti p theo đ ng t c xây d ng t
ng Thành t ượ ự ả ượ nh th i nhà T n. Chúng đ ạ ự ở ộ ặ c d ng lên cách nhau kho ng vài d m. Đ i Hán m r ng đ b o v th ế đ t đá và các tháp ệ ươ ể ả ng
ơ ụ ườ ứ ườ B c t ườ Tr canh đ ạ m i cho Con Đ ng T L a.
ạ ầ ế ụ ặ ờ
ườ ưở ầ
ự ườ ng thành t ườ ụ c xây d ng v i m c đích b o v ng i dân tr
ớ ườ ạ ạ ng Thành d
ượ ớ ơ ạ ỉ ả H u h t V n Lý Tr ự Minh. D a theo ý t ườ ượ t ng này đ ặ gi c ngo i bang. V n Lý Tr ế ả H i quan và k t thúc t ng Thành ngày nay đ ng đ u tiên khi xây d ng t ệ ự ả ướ ờ i th i nhà Minh đ ứ ườ ng này tr i dài t i t nh Cam Túc. B c t ượ c xây d ng ho c khôi ph c vào th i nhà ầ ứ ừ ờ ự th i nhà T n. B c ượ ủ ướ ự c c a c s xâm l ắ ầ ừ ơ c tính b t đ u t S n i h n 500km.
ị ừ ủ ế ấ ố ị
ự ạ ấ ế T khi v vua cu i cùng c a nhà Minh b ph tru t vào năm 1644. Các hoàng đ nhà ườ Thanh đã c m không cho xây d ng V n Lý Tr ng Thành.
ạ ế ậ ệ ạ ả ườ ắ ầ ớ th i hi n đ i: Tái thi t l p và b o v V n Lý Tr ạ ng Thành b t đ u v i Bát Đ t
Ở ờ ệ Lĩnh vào năm 1957.
Ớ Ộ Ố Ử Ổ Ế Ọ Ạ Ệ ƯỜ GI I THI U M T S C A QUAN N I TI NG D C V N LÝ TR NG THÀNH
ầ ả ạ ủ
ỉ ử ơ ữ ử ắ
ả
ượ ự ả ứ ở ơ ả ơ ể
ạ ệ ả ớ ữ ấ
ữ ề ế
ượ ể ộ c đánh giá là m t trong nh ng
ổ ế ườ ấ ủ ủ ng Thành. ằ ở ở ơ ườ n i giáp ranh ng Thành. N m S n H i quan là c a quan đ u tiên c a V n Lý Tr ừ ạ ở ướ ự ượ ng T Đ t c xây d ng b i t gi a hai t nh Hà B c và Liêu Ninh. C a quan này đ ắ ể ơ n i đây có th ng m và quan nhà Minh xây d ng. Tên S n H i quan cũng là do đ ng ử ả sát đ i. Trong đó, c toàn c nh núi non và bi n c hùng vĩ. S n H i quan có 4 c a ộ ứ ử c a phía đông có m t b c hoành phi v i dòng ch “Thiên h đ nh t quan” dài 5,9 m, ế ộ ủ ộ t. Ông là ti n r ng 1,6 m. Chi u cao c a ch là 1,45 m, r ng 1,09 m do Tiêu Hi n vi ữ c ngổ ư sĩ, nhà th pháp n i ti ng c a Nhà Minh. Đây đ đá đ pẹ nh t c a Tr
ể ọ ở
ằ ở ỉ ử ụ ạ ị
kh i đi m phía tây ử ng Thành, trên đ a bàn thành ph Gia D c Quan, t nh Cam Túc. Đo n c a ượ ố ồ ự ứ ụ Gia D c quan còn g i là Hoà Bình Quan. Đây là c a quan n m ườ ủ c a Tr quan này đ c xây d ng vào năm th 5 H ng Vũ 1372.
ạ ử ượ ươ ệ ị
ở ễ
ị ộ ố ươ ể ườ ớ
ạ
ữ ạ t ậ ượ ử ổ c g i là “N ng t
ử quân”. Vì v y, c a quan n i đây đ ử ượ ử ơ ươ ử
ươ ự ử ộ ỉ ơ ộ ọ c g i là Vi Tr ch quan thu c huy n Bình Đ nh, t nh S n N ng T quan hay còn đ ố ệ ượ ế ơ c m nh Tây (Trung Qu c). Do đ a th n i đây hi m tr , d phòng, khó c ng nên đ ấ ầ ệ danh là “Tam t n môn h ”. Đ u nhà Đ ng, công chúa Bình D ng v i võ ngh cao ạ ướ ẫ ườ ủ ừ ng t ng d n vài v n t c i đây. Đ o quân c a công chúa Bình ng sĩ canh gi ươ ọ ươ c đ i thành D ng đ ươ ế N ng T Quan. Cho đ n nay, cánh c a đông môn thành trì N ng T Quan còn có 5 ữ ch “Tr c thu c N ng t Quan”.
ƯỜ Ể ƯỢ Ấ NG THÀNH CÓ TH Đ Ừ C NHÌN TH Y T NGOÀI KHÔNG
Ạ V N LÝ TR GIAN?
Ể ƯỢ Ư CÁC QUAN ĐI M Đ C Đ A RA
ừ ề ệ ườ ứ ể ấ ng Thành s th
ộ ự ụ ướ ể ệ ế ấ ẽ ế ủ c khi có các chuy n bay c a con
ườ ả T lâu đã x y ra m t s tranh cãi v vi c có th nhìn th y b c T ừ ế nào n u nhìn t vũ tr . Quan đi m này xu t hi n tr ụ i vào vũ tr . ng
ỳ ề ủ
ứ ữ ạ ườ ạ ấ
ấ ệ ạ c t
ậ ộ ề . Ni m tin này đã kéo dài và tr
ư ị ề ể ấ ộ
ữ ứ ố Trong Cu n sách th hai v nh ng k quan c a Richard Halliburton năm 1938 có nói ể ẫ ề ự ệ ng Thành là v t nhân t o duy nh t có th v s vi c trên. D n ch ng V n Lý Tr ờ ể ượ ừ ặ M t Trăng. T i cùng th i đi m đó, m t truy n tranh tên “Tin hay nhìn th y đ ở ự ố ươ ủ ng t không tin c a Ripley” cũng đ a ra tuyên b t ệ ậ ả ỉ ế thành m t truy n thuy t đô th . Th nh tho ng th m chí quan đi m này cũng xu t hi n ố ả c trong nh ng cu n sách giáo khoa.
ỹ ố ụ
ạ ườ ứ ườ ộ ứ ả ế ứ ả
ườ
ứ ả ể ượ ố ậ ằ ệ ủ ụ ằ ữ ệ ắ ừ i M g c Hoa. Ông đã ch p m t b c nh t ứ ng thành. Song b c nh còn không rõ đ n m c ộ ự c nó hay không. D a trên b c nh đó, m t ấ c nhìn th y ng Thành có th đ ườ ề i t là trong nh ng đi u ki n quan sát t ế t, n u ng
ế ộ Leroy Chiao là m t nhà du hành ng ố ế ụ có hình b c t qu c t Tr m vũ tr ự ự ụ ượ ả ế t có ph i đã th c s ch p đ ông không bi ạ ế ố ờ báo c a Trung Qu c đã k t lu n r ng V n Lý Tr t ườ ừ vũ tr b ng m t th t ả t chính xác ph i tìm ta bi ặ ng. Đ c bi ở đâu.
Ứ Ọ Ằ B NG CH NG KHOA H C
ờ ườ ể ạ ẫ
ườ ị ụ ề ẳ ớ ọ ằ Trong th i gian dài, ng i ta v n tin r ng V n Lý Tr vũ tr . Tuy nhiên, m i đây, các nhà khoa h c đã kh ng đ nh đi u hoàn toàn ng ấ ừ ng Thành có th nhìn th y t ượ ạ i. c l
ộ ả ấ ế ầ ả
ả ỹ ạ ớ ế ấ
ẽ ễ ấ
ấ ấ
ấ ượ ể ậ ơ ề
ể ấ
ườ ụ ỗ ợ ừ ặ ế Kho ng cách t ấ ế ừ t ể Thành có th nhìn th y đ ự ế ừ trái đ t. Trên th c t ề ữ trong nh ng đi u ki n t ậ ườ ạ i t o ra. Vì v y, V n Lý Tr ng ườ ắ m t th ơ ặ ừ trái đ t đ n m t trăng kho ng m t nghìn l n. Và l n h n kho ng cách ườ ạ ầ ụ ng bay trên qu đ o g n trái đ t. N u V n Lý Tr trái đ t đ n con tàu vũ tr ầ ừ ỹ ạ ấ ượ ừ ặ qu đ o g n m t trăng, thì s d dàng nhìn th y nó t c t ỉ ỹ ạ ư ầ , t c, nh ng ch qu đ o g n Trái Đ t, nó rõ ràng là h i th y đ ệ ố t. Và nó cũng không rõ r t h n nhi u v t th khác do con ằ ạ ng Thành đ n gi n là không th nhìn th y b ng ng n u không có công c h tr t ệ ơ ả ơ m t trăng.
ề
ề ắ ườ ậ
ấ ạ ế ị ỗ ợ ườ ệ
i đã s d ng các thi ằ ể ắ ộ ẳ ượ c các nhà du hành gia ch ng minh. R t nhi u du hành gia đã kh ng ể ng. Th m chí, có ượ c. ố i thích r ng có th các t ng khói ô nhi m lan r ng kh p Trung Qu c.
ấ ứ ằ ườ ng Thành b ng m t th ư ố ớ ể t b h tr nh ng nhòm đ nhìn m i phát hi n ra đ ễ ầ ấ ầ ữ ộ Đi u này đã đ ị đ nh là không th nhìn th y V n Lý Tr ử ụ ng ể ả Cũng có th gi ượ Đây đ c xem là m t trong nh ng nguyên nhân che khu t t m nhìn.
ả ố ạ ố i các cu n sách giáo khoa đã đăng thông tin
ừ T đó, Trung Qu c đã ph i đính chính l này.
Ự Ạ Ạ Ặ Ủ TH C TR NG NGÀY NAY C A CÔNG TRÌNH V N D M
ạ ầ ườ ượ ị ự ng Thành g n khu v c trung tâm du l ch đ
ị ữ ị ỏ ặ ẫ
ữ ữ
ơ ớ
ng t ươ ự ề ị ứ ườ ế ầ ng xuyên. Song, h u h t các v trí b c t ườ ượ ơ ỗ c dùng làm ch ch i cho nh ng ng c s a ch a. Chúng đ ề ặ ủ ườ ườ ể ng thành còn b s n v ng hay làm nhà. Các b m t c a t ứ ườ ắ ủ ườ ằ ng thành n m ch n đ ườ ị i dân đ a ph ng thành còn b chính ng gìn và trùng tu c gi ng khác v n đang b b m c, không ơ i dân làng và là n i ẽ ị ơ ể ị i các đ a đi m ể ấ ng phá đ l y đá
ữ Nh ng đo n Tr ườ th ượ ử đ khai thác đá đ làm đ ị graffiti. Có n i còn b phá h y vì b c t ạ ườ xây d ng. Nhi u đo n t xây nhà.
ạ ơ ấ ữ ể ng thành t i các đi m du l ch đ ư c s a ch a. Nh ng n i đ y th
ữ ườ ạ ạ ị
ế ể ớ ứ ườ i b c t ng thành
ầ ị ượ ử ị ầ ườ ng b Tuy ph n t ả ị ườ i bán hàng rong và khách du l ch làm gi m giá tr . Bên c nh là sa m c Gobi nh ng ng ườ ở ộ ố ị ế cũng đang ti n sát t ng m t s đ a đi m. Khi n cho các chân t ờ ị b lún d n theo th i gian.
ượ ủ ạ ườ ả C nh t ng tan hoang c a 1 đo n Tr ng Thành.
ườ ưở ả ớ môi tr ng t
ế ố ng xung quanh cũng gây nh h ấ ễ ị ậ ng thành đã quá cũ và r t d b s p. Tháng 8 năm 2012, t ộ ở ắ ề ế
ộ ậ ườ ị ụ ổ ạ ả i các công trình. Thiên tai và các y u t ạ ỉ ạ ườ i t nh Hà B i các đo n t ạ ả ứ B c đã ph i h ng ch u m t tr n m a l n kéo dài. Đi u này khi n cho m t đo n dài kho ng 36m c a b s p đ hoàn toàn. ị ủ V n Lý Tr ư ớ ng Thành
́ ̀ ̀ ̉ ở ượ ̉ ̉ ̣ ̀ ng thanh xây d ng la đang đ
́ ̀ c bao quan ̀ ự ượ ̉ ̉ ̣ trang ́ c bao quan trung binh hoăc kem.
́ i 74,1 % đang ́ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ươ Theo cac bao cao thi chi co 8,2 % t ́ ́ ̀ ở ơ trong tinh hinh đ thai tôt. Con co t ́ ̀ Và phân con lai thâm chi không co sô liêu.
https://damynghehuyhungnt.com/tintuc/vanlytruongthanhniemkieu
Xem thêm: hanhcuadatnuoctydan.html
