Sáng ki n kinh nghi m: ế ệ H ng d n h c sinh THCS vi t báo cáo nghiên c u khoa ướ ẫ ọ ế ứ
h cọ
PH NTH NH T: M ĐUẦ Ứ Ấ Ở Ầ
I. Đt v n đặ ấ ề
Báo cáo nghiên c u khoa h c là m t trong các khâu quan tr ng c a công tácứ ọ ộ ọ ủ
nghiên c u khoa h c, nó chính là minh ch ng cho nh ng gì chúng ta đã làm trongứ ọ ứ ữ
quátrình chúng ta nghiên c u khoa h c trong m t th i gian dài, báo cáo nghiên c uứ ọ ộ ờ ứ
khoa h c th hi n quá trình chúng ta nghiên c u cái gì? Làm nh th nào? Làm raọ ể ệ ứ ư ế
sao? Và thu đc k t qu gì? Tuy nhiên đi v i h c sinh trung h c c s thì vi cượ ế ả ố ớ ọ ọ ơ ở ệ
làm nghiên c u khoa h c và vi t báo cáo là nh ng vi c làm khó b i đi v i các emứ ọ ế ữ ệ ở ố ớ
h c sinh THCS ch a có m t h ng d n nào c th , hay môn h c nào gi ng d yọ ư ộ ướ ẫ ụ ể ọ ả ạ
vi c nghiên c u khoa h c c .ệ ứ ọ ả
Khi đc tham gia các cu c thi nh Khoa h c k thu t dành cho h c sinhượ ộ ư ọ ỹ ậ ọ
trung h c hay cu c thi Sáng t o Thanh Thi u niên Nhi Đng thì các em ban đu r tọ ộ ạ ế ồ ầ ấ
b ng không bi t làm sao trong c nghiên c u l n làm báo cáo khoa h c đ g i lênỡ ỡ ế ả ứ ẫ ọ ể ử
ban t ch c đ d thi.Đc công văn tri n khai cu c thi c a c p trên r t nhi u giáoổ ứ ể ự ọ ể ộ ủ ấ ấ ề
viên, h c sinh và c các b c ph huynh đu có chung m t suy nghĩ khoa h c kọ ả ậ ụ ề ộ ọ ỹ
thu t là m t cái gì đó r t xa xôi vi c sáng t o khoa h c k thu t là c a các nhà khoaậ ộ ấ ệ ạ ọ ỹ ậ ủ
h c các k s …ch các em h c sinh trung h c c s thì làm sao mà nghiên c uọ ỹ ư ứ ọ ọ ơ ở ứ
khoa h c đc. Quá trình tri n khai ho t đng nghiên c u khoa h c k thu t trongọ ượ ể ạ ộ ứ ọ ỹ ậ
h c sinh nh n đc không ít đi u d ngh : h c sinh làm sao đ năng l c, trình đ đọ ậ ượ ề ị ị ọ ủ ự ộ ể
nghiên c u khoa h c, c s v t ch t và nhân s nhà tr ng làm sao đáp ng, li u cóứ ọ ơ ở ậ ấ ự ườ ứ ệ
tr thành m t sân ch i trá hình c a ng i l n sau l ng các em h c sinh hayở ộ ơ ủ ườ ớ ư ọ
không…?
Tuy nhiên sau khi b t tay vào quá trình tìm hi u nghiên c u nh ng ng i giáoắ ể ứ ữ ườ
viên h ng d n nh chúng tôi hi u đc r ng các cu c thi này th t s có ý nghĩaướ ẫ ư ể ượ ằ ộ ậ ự
vô cùng to l n đi v i các em, cu c thi ớ ố ớ ộ khuy n khích h c sinh trung h c nghiên c u,ế ọ ọ ứ
sáng t o khoa h c công ngh , k thu t và v n d ng ki n th c đã h c vào gi iạ ọ ệ ỹ ậ ậ ụ ế ứ ọ ả
quy t v n đ th c ti n cu c s ngế ấ ề ự ễ ộ ố . Khi các em làm báo cáo có th giúp các em hìnhể
thành k năng k t lu n v n đ nghiên c u, giúp các em có ki n th c r ng. Nh ngỹ ế ậ ấ ề ứ ế ứ ộ ư
th t s không có m t quy đnh nào hay m t m u nào h ng d n các em vi t báoậ ự ộ ị ộ ẫ ướ ẫ ế
cáo mà các em ch m i là h c sinh trung h c c s , v y các em ph i làm gì? Làmỉ ớ ọ ọ ơ ở ậ ả
Ng i th c hi n: Ngô Th M Hi pườ ự ệ ị ỹ ệ
1
Sáng ki n kinh nghi m: ế ệ H ng d n h c sinh THCS vi t báo cáo nghiên c u khoa ướ ẫ ọ ế ứ
h cọ
nh th nào? B t đu t đâu đ làm báo cáo khoa h c sau khi nghiên c u? Th t sư ế ắ ầ ừ ể ọ ứ ậ ự
đi v i th y trò chúng tôi nh ng ngày đu y th t s khó khăn, b n thân là m tố ớ ầ ữ ầ ấ ậ ự ả ộ
giáo viên đc nhà tr ng giao nhi m v h ng d n h c sinh nghiên c u khoa h cượ ườ ệ ụ ướ ẫ ọ ứ ọ
tôi cũng không bi t b t đu t đâu đ có th giúp các em t làm báo cáo cho mìnhế ắ ầ ừ ể ể ự
và tôi ti n hành nghiên c u sáng ki n kinh nghi mế ứ ế ệ “H ng d n h c sinh THCSướ ẫ ọ
vi t báo cáo nghiên c u khoa h c”ế ứ ọ nh m giúp các em bi t cách vi t m t bài báoằ ế ế ộ
cáo khoa h c, giúp các em có k năng nghiên c u khoa h c t t nh t.ọ ỹ ứ ọ ố ấ
II. M c đích nghiên c uụ ứ
Th c ra cu c thi, khoa h c k thu t không ph i là cái gì to l n t m vĩ môự ộ ọ ỹ ậ ả ớ ở ầ
nh các em v n nghĩ mà nghiên c u khoa h c là nghiên c u nh ng gì trong th c t ,ư ẫ ứ ọ ứ ữ ự ế
nghiên c u nh ng cái gì xung quanh cu c s ng c a các em giúp các em có th mứ ữ ộ ố ủ ể ở
r ng t m nhìn v th gi i quan khoa h c. Th c ti n t ch c nghiên c u khoa h cộ ầ ề ế ớ ọ ự ễ ổ ứ ứ ọ
trong h c sinh cho th y ho t đng này không yêu c u cao v ki n th c chuyên mônọ ấ ạ ộ ầ ề ế ứ
n i h c sinh mà chú tr ng tính th c ti n, sáng t o và ph ng pháp làm vi c khoaơ ọ ọ ự ễ ạ ươ ệ
h c c a h c sinh, nh ng đi u mà h c sinh ph thông hoàn toàn có th đt đc.ọ ủ ọ ữ ề ọ ổ ể ạ ượ
Nghiên c u khoa h c đôi khi ch là nghiên c u th i ti t l nh hay nóng thì m đp xeứ ọ ỉ ứ ờ ế ạ ẹ ạ
đp nhanh h n, lo i cây trái hay rau c nào cho năng l ng đi n nhi u nh t, màu gìạ ơ ạ ủ ượ ệ ề ấ
thu hút loài b m nhi u nh t, loài mèo thu n tay trái hay tay ph i hay ng d ngướ ề ấ ậ ả ứ ụ
th c t cu c s ng ví d nh các em quan sát v mùa lúa b m t liên t c nên đã tìmự ế ộ ố ụ ư ụ ị ấ ụ
hi u phân đm nh h ng nh th nào đn v Đông Xuân hay ch đn gi n nhể ạ ả ưở ư ế ế ụ ỉ ơ ả ư
làm th nào đ quét rác nhanh h n trên đng ph giúp các cô chú lao công đ v tế ể ơ ườ ố ỡ ấ
v …vì v y vi c vi t báo cáo chúng ta cũng nên làm đn thu n theo cách hi u làả ậ ệ ế ơ ầ ể
chúng ta nghiên c u gì thì chúng ta báo cáo n y, làm đc gì làm nh th nào thìứ ấ ượ ư ế
chúng ta vi t vào báo cáo theo nh ng gì thu n túy nh t đ ng i đc hi u đcế ữ ầ ấ ể ườ ọ ể ượ
v n đ c a chúng ta nghiên c u. Không nên vi t quá vi n vông, quá cao siêu v iấ ề ủ ứ ế ễ ớ
nh ng đi u không t ng không th c t v i nh ng gì chúng ta nghiên c u.ữ ề ưở ự ế ớ ữ ứ
Đ tài nghiên c u c a tôi nghiên c u cách vi t m t báo cáo nghiên c u khoaề ứ ủ ứ ế ộ ứ
h c đn gi n nh t có nghĩa là đ làm m t báo cáo khoa h c các em c n ph i vi t ítọ ơ ả ấ ể ộ ọ ầ ả ế
nh t nh ng v n đ tôi nghiên c u hay nói đúng h n đó là đi u ki n đ đ báo cáoấ ữ ấ ề ứ ơ ề ệ ủ ể
Ng i th c hi n: Ngô Th M Hi pườ ự ệ ị ỹ ệ
2
Sáng ki n kinh nghi m: ế ệ H ng d n h c sinh THCS vi t báo cáo nghiên c u khoa ướ ẫ ọ ế ứ
h cọ
khoa h c, khi các em làm theo cách h ng d n này các em d dàng hoàn thi n bàiọ ướ ẫ ễ ệ
báo cáo khoa h c nh k h ach nghiên c u đã đc v ch s n.ọ ư ế ọ ứ ượ ạ ẵ
Ng i th c hi n: Ngô Th M Hi pườ ự ệ ị ỹ ệ
3
Sáng ki n kinh nghi m: ế ệ H ng d n h c sinh THCS vi t báo cáo nghiên c u khoa ướ ẫ ọ ế ứ
h cọ
PH N TH HAI: GI I QUY T V N ĐẦ Ứ Ả Ế Ấ Ề
I. C s lí lu n c a v n đơ ở ậ ủ ấ ề
Vi t báo cáo nghiên c u khoa h c là m t khâu quan tr ng trong vi c nghiênế ứ ọ ộ ọ ệ
c u khoa h c và có ý nghĩ quy t đnh trong thành công c a d án, nó ph n ánhứ ọ ế ị ủ ự ả
đc nh ng gì chúng ta đã nghiên c u khoa h c, nh ng đi v i h c sinh trungượ ữ ứ ọ ư ố ớ ọ
h c thì th t s khó vì không bi t báo cáo b t đu t đâu và làm nh th nào.ọ ậ ự ế ắ ầ ừ ư ế
Đã là m t báo cáo khoa h c thì ph i có c u trúc ch t ch v i các ph n mộ ọ ả ấ ặ ẽ ớ ầ ở
đu, n i dung và k t lu n đc l p lu n m t cách logic theo các lu n đi m lu nầ ộ ế ậ ượ ậ ậ ộ ậ ể ậ
c khoa h c. Mu n vi t đc bài báo cáo khoa h c thì vi c đu tiên là ph i có ýứ ọ ố ế ượ ọ ệ ầ ả
t ng, sau khi ý t ng đc phê duy t ng i h ng d n c n giúp h c sinh xâyưở ưở ượ ệ ườ ướ ẫ ầ ọ
d ng m t đ c ng s l c, m t k ho ch nghiên c u đ t ng b c hi n th cự ộ ề ươ ơ ượ ộ ế ạ ứ ể ừ ướ ệ ự
hi n hóa ý t ng ban đu c a h c sinh và t t nhiên vi c vi t báo cáo khoa h c làệ ưở ầ ủ ọ ấ ệ ế ọ
khâu cu i cùng, c n h ng d n h c sinh bám sát vào c u trúc c a m t bài báoố ầ ướ ẫ ọ ấ ủ ộ
cáo nghiên c u khoa h c đc bi t qua tâm t i nh t đó là cách ch m cho đi m c aứ ọ ặ ệ ớ ấ ấ ể ủ
h i đng giám kh o đ xác đnh đc n i dung tr ng tâm c n n i b t và thôngộ ồ ả ể ị ượ ộ ọ ầ ổ ậ
th ng t t c các bài báo cáo đi u quan tâm nh t đó là:ườ ở ấ ả ề ấ
- Câu h i nghiên c u.ỏ ứ
- K ho ch và ph ng pháp nghiên c u.ế ạ ươ ứ
- Cách thu th p, phân tích và x lý s li u.ậ ử ố ệ
- Và h n c là làm n i b t đc tính sáng t o c a đ tài nghiên c u.ơ ả ổ ậ ượ ạ ủ ề ứ
Đây là đ tài dành cho h c sinh nên các em ph i là ng i ch đng làm báoề ọ ả ườ ủ ộ
cáo, giáo viên h ng d n ch t v n giúp đ và có th ch nêu câu h i ph n bi nướ ẫ ỉ ư ấ ỡ ể ỉ ỏ ả ệ
ch giáo viên h ng d n không đc quy n làm h các em. Cái khó c a vi t bàiứ ướ ẫ ượ ề ộ ủ ế
báo cáo h c sinh trung h c là v n đ t ng quan nghiên c u, các em r t khóở ọ ọ ấ ề ổ ứ ấ
trong vi c tìm tài li u nghiên c u b i kh năng nhìn nh n th gi i quan khoa h cệ ệ ứ ở ả ậ ế ớ ọ
Ng i th c hi n: Ngô Th M Hi pườ ự ệ ị ỹ ệ
4
Sáng ki n kinh nghi m: ế ệ H ng d n h c sinh THCS vi t báo cáo nghiên c u khoa ướ ẫ ọ ế ứ
h cọ
c a h c sinh trung h c còn y u, các em còn b bó h p b i l ng ki n th c h c ủ ọ ọ ế ị ẹ ở ượ ế ứ ọ ở
tr ng còn ít nên vi c đi tìm nh ng d n ch ng sao cho c th xác th c mangườ ệ ữ ẫ ứ ụ ể ự
tính thuy t ph c là m t v n đ khó. H c sinh ph i b c l rõ t duy khoa h cế ụ ộ ấ ề ọ ả ộ ộ ư ọ
trong vi c l a ch n, s p x p các lu n đi m, lu n c , khai thác, s d ng phânệ ự ọ ắ ế ậ ể ậ ứ ử ụ
tích các d li u và rút ra đc các k t lu n mang tính khái quát khoa h c.ữ ệ ượ ế ậ ọ
Căn c H ng d n sứ ướ ẫ ố 3521/BGDĐT-GDTrH ngày 17/8/2018 c a B ủ ộ Giáo
d c và Đào t oụ ạ v vi c h ng d n tri n khai ho t đng ề ệ ướ ẫ ể ạ ộ nghiên c u khoa h cứ ọ
(NCKH) và t ch c ổ ứ Cu c thi khoa h c k thu t (KHKT) c p qu c gia h c sinhộ ọ ỹ ậ ấ ố ọ
trung h c năm 201ọ8-2019.
Căn c Công văn ứ1227/SGDĐT-GDTrH ngày 07/9/2018 c a S Giáo d c vàủ ở ụ
Đào t o v vi c h ng d n tri n khai ho t đng NCKH và t ch c cu c thi KHKTạ ề ệ ướ ẫ ể ạ ộ ổ ứ ộ
c p t nh dành cho h c sinh trung h c năm 2018-2019, Phòng Giáo d c và Đào t oấ ỉ ọ ọ ụ ạ
h ng d n các tr ng trung h c c s và ph thông dân t c n i trú tri n khai ho tướ ẫ ườ ọ ơ ở ổ ộ ộ ể ạ
đng NCKH và tri n khai Cu c thi KHKT.ộ ể ộ
Căn c vào h ng d n só 26 ứ ướ ẫ S : 26/HD-PGDĐT ngày 24/09/2018 v vi cố ề ệ
h ng d n nghiên c u khoa h c và t ch c cu c thi khoa h c k thu t dành choướ ẫ ứ ọ ổ ứ ộ ọ ỹ ậ
h c sinh trung h c năm h c 2018- 2019.ọ ọ ọ
Báo cáo d án là toàn b n i dung nghiên c u c a đ tài nó bao g m tự ộ ộ ứ ủ ề ồ ừ
cách đt tên đ tài, tính c p thi t c a v n đ nghiên c u, m c tiêu/ nhi m vặ ề ấ ế ủ ấ ề ứ ụ ệ ụ
ho c câu h i nghiên c u đt ra, t ng quan v n đ nghiên c u(ai, đâu, đã vàặ ỏ ứ ặ ổ ấ ề ứ ở
đang làm gì và làm nh th nào đ gi i quy t v n đ mà tác gi đang đ c pư ế ể ả ế ấ ề ả ề ậ
đn). Các ph ng pháp tri n khai đ th c hi n các m c tiêu đ ra, các phân tích,ế ươ ể ể ự ệ ụ ề
bình lu n, nh n xét và đa ra các k t lu n đi v i t ng k t qu thu đc, cácậ ậ ư ế ậ ố ớ ừ ế ả ượ
k t lu n chính, tài li u tham kh o.ế ậ ệ ả
II. Th c tr ng v n đự ạ ấ ề
Sau khi b giáo d c đa ra cu c thi nghiên c u khoa h c dành cho h cộ ụ ư ộ ứ ọ ọ
sinh trung h c thì b n thân là m t giáo viên môn V t lý, đc nhà tr ng giaoọ ả ộ ậ ượ ườ
nhi m v h ng d n h c sinh tham gia nghiên c u khoa h c tôi th y lo ng i,ệ ụ ướ ẫ ọ ứ ọ ấ ạ
Ng i th c hi n: Ngô Th M Hi pườ ự ệ ị ỹ ệ
5