IPO (IPO - Initial Public Offering)
IPO (ch viết tt ca cm t tiếng Anh Initial Public Offering) có nghĩa là phát hành c phiếu ra công
chúng ln đầu. Theo thông l tài chính trong kinh doanh, vic phát hành này có nghĩa là mt doanh
nghip ln đầu tiên huy động vn t công chúng rng rãi bng cách phát hành các c phiếu ph thông,
nghĩa là c phiếu ghi nhn quyn s hu đúng nghĩa và người nm gi có quyn biu quyết tương ng
trong các k hp Đại hi đồng C đông thường niên hay bt thường. Mt phn ca IPO có th là chuyn
nhượng c phn ca c đông hin hu.
Như vy, IPO vi mi doanh nghip ch có mt ln duy nht, và sau khi đã IPO thì các ln tiếp theo s
được gi là phát hành c phiếu trên th trường th cp. IPO có ý nghĩa rt quan trng vi doanh nghip, vì
vi bt k doanh nghip nào, đây cũng là th thách đầu tiên và quan trng nht đối vi hàng lot khía
cnh vn hành. Nguyên nhân ca th thách này là do doanh nghip trước khi được phép huy động vn
rng rãi phi đảm bo hàng lot các điu kin phát hành ngt nghèo và qui chế báo cáo thông tin rt
nghiêm khc.
IPO hoàn toàn khác vi vic mt c đông hin hu bán lượng c phn đang nm gi; hành vi sau này gi
là Chào bán C phn (Offer for Sale).
V mt th tc, tiến trình IPO thường liên quan ti mt hay mt s công ty tài chính đặc bit gi là Ngân
hàng đầu tư, Vit Nam vn gi là các Công ty chng khoán. Nhng trung gian tài chính này làm nhim
v cung cp dch v và bo lãnh phát hành. Công ty tiến hành bán c phn bng IPO được gi là "Nhà
phát hành." Nhng v bo lãnh phát hành ln thường do mt nhóm các ngân hàng đầu tư hp thành mt
xanh-đi-ca (syndicate) để phân chia công vic và ri ro. Trong s này có mt t chc đứng ra làm Nhà
bo lãnh chính, và chiếm hết phn ln phí bo lãnh phát hành. Trên thế gii, mc phí này có th lên ti
8% ca tng s tin c phn bán được và kèm theo nhiu điu khon khác.
Cách thc bán ca IPO
Vic chào bán c phn ra công chúng rng rãi ln đầu tiên có nhiu cách thc tiến hành. Các dng có th
là: (1) Đấu giá kiu Hà-Lan; (2) Bo lãnh cam kết; (3) Dch v vi trách nhim cao nht; (4) Mua buôn để
chào bán li; và (5) T phát hành.
Do lượng th tc pháp lý và chế tài khá cht ch và rc ri, mi v IPO thường cn mt vài công ty lut h
tr. IPO có th bao gm mt phn trong đó vic c đông hin ti chuyn nhượng quyn s hu vi s c
phiếu hin ti theo cách ta goi là giao dch th cp, mc dù vai trò được nhn mnh ch yếu ca IPO là
phát hành mi và ln đầu ra công chúng để huy động mt lượng vn góp đáng k. Tuy nhiên, theo thông
l thế gii c lut pháp chng khoán ln qui ước ca các công ty bo lãnh phát hành đều hn chế chc
năng chuyn nhượng lượng c phn hin hành theo
phương thc giao dch th cp.
IPO thường được bán cho các nhà đầu tư t chc,
vi qui mô ln và cũng dành ra mt t l nh c
phn bán cho các khách hàng cá nhân quan trng
do công ty bo lãnh đứng ra dàn xếp. các th
trường đã phát trin, nhà phát hành thường th lng
mt điu khon cho phép nhà bão lãnh có th t ý
©www.SAGA.vn l Vương Quân Hoàng