TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHUYÊN NGÀNH KINH DOANH QUỐC TẾ
-------***-------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
Giao dịch thương mại của ngân hàng thương mại Việt
Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế thế giới hiện nay
Họ và tên sinh viên : Nguyễn Thùy Liên
Lớp : Anh 1
Khóa : 44
Giáo viên hướng dẫn : ThS. Nguyễn Lan Anh
Hà Nội - 11/2009
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
CHƢƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIAO DỊCH THƢƠNG MẠI
CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ................................................................... 4
I. Khái niệm và những đặc trƣng cơ bản của giao dịch thƣơng mại của ngân
hàng thƣơng mại ................................................................................................ 4
1. Khái niệm giao dịch thương mại của các ngân hàng thương mại .............. 4
1.1. Quan niệm về giao dịch thương mại ....................................................... 4
1.2. Khái niệm giao dịch thương mại của ngân hàng thương mại................ 5
1.2.1. Khái niệm ngân hàng thương mại .................................................... 5
1.2.2. Khái niệm giao dịch thương mại của ngân hàng thương mại ............ 7
1.2.3. Quan niệm về giao dịch thương mại chủ yếu của ngân hàng thương
mại ............................................................................................................ 8
2. Những đặc trưng cơ bản của giao dịch thương mại của ngân hàng thương
mại ................................................................................................................... 9
3. Sự tác động của hội nhập kinh tế thế giới đối với giao dịch thương mại
của ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay ............................................ 10
3.1. Cơ hội đối với ngành ngân hàng khi hội nhập kinh tế thế giới ............. 11
3.2. Thách thức ........................................................................................... 13
II. Một số vấn đề pháp lý cơ bản của giao dịch thƣơng mại của ngân hàng
thƣơng mại ....................................................................................................... 18
1. Tư cách chủ thể của ngân hàng thương mại trong giao dịch thương mại 19
1.1. Năng lực pháp luật của ngân hàng thương mại .................................... 19
1.1.1. Quan niệm về năng lực pháp luật của ngân hàng thương mại và các
yếu tố ảnh hưởng đến năng lực pháp luật của ngân hàng thương mại ...... 19
1.1.2. Cơ chế hình thành, thay đổi và chấm dứt năng lực pháp luật của
ngân hàng thương mại ............................................................................. 20
1.1.3. Xác định người đại diện hợp pháp của ngân hàng thương mại ....... 21
1.2. Quyền sở hữu vốn kinh doanh .............................................................. 22
2. Cơ chế xác lập giao dịch và hệ quả pháp lý của việc xác lập giao dịch
thương mại của ngân hàng thương mại ....................................................... 22
2.1. Cơ chế xác lập giao dịch thương mại của ngân hàng thương mại ........ 22
2.2. Hệ quả pháp lý của việc xác lập giao dịch thương mại của ngân hàng thương
mại .............................................................................................................. 24
2.3. Hiệu lực của giao dịch thương mại của ngân hàng thương mại............ 25
2.3.1. Các điều kiện có hiệu lực của giao dịch thương mại của ngân hàng
thương mại............................................................................................... 25
2.3.2. Giao dịch thương mại vô hiệu của ngân hàng thương mại và hậu quả
pháp lý của giao dịch vô hiệu .................................................................. 27
CHƢƠNG 2 GIAO DỊCH THƢƠNG MẠI CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG
MẠI TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ THẾ GIỚI HIỆN NAY .... 28
I. Tổng quan về hệ thống ngân hàng thƣơng mại Việt Nam .......................... 28
II. Các hoạt động giao dịch thƣơng mại của ngân hàng thƣơng mại Việt Nam
.......................................................................................................................... 32
1. Giao dịch thương mại của ngân hàng thương mại trong lĩnh vực huy động
vốn ................................................................................................................. 32
1.1. Giao dịch nhận tiền gửi........................................................................ 33
1.1.1. Khái niệm giao dịch nhận tiền gửi của ngân hàng thương mại ....... 34
1.1.2. Phân loại........................................................................................ 34
1.1.3. Quyền và nghĩa vụ pháp lý của các bên trong giao dịch nhận tiền gửi
................................................................................................................ 35
1.2. Giao dịch phát hành giấy tờ có giá ...................................................... 36
1.2.1. Khái niệm ...................................................................................... 36
1.2.2. Phân loại........................................................................................ 36
1.2.3. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao dịch phát hành giấy tờ có
giá ........................................................................................................... 36
1.3. Giao dịch vay vốn của ngân hàng thương mại từ ngân hàng Nhà nước Việt
Nam ............................................................................................................ 38
1.4. Giao dịch vay vốn của ngân hàng thương mại từ các tổ chức tín dụng
khác ............................................................................................................ 38
2. Giao dịch thương mại của ngân hàng thương mại trong lĩnh vực cấp tín
dụng ............................................................................................................... 39
2.1. Giao dịch cho vay của ngân hàng thương mại ..................................... 39
2.1.1. Khái niệm về cho vay .................................................................... 39
2.1.2. Phân loại cho vay .......................................................................... 40
2.1.3. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao dịch cho vay của ngân
hàng thương mại ..................................................................................... 40
2.2. Giao dịch chiết khấu giấy tờ có giá ...................................................... 41
2.2.1. Khái niệm chiết khấu giấy tờ có giá ............................................... 41
2.2.2. Các phương thức giao dịch chiết khấu giấy tờ có giá ..................... 41
2.2.3. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao dịch chiết khấu giấy tờ có
giá ........................................................................................................... 42
2.3. Giao dịch bảo lãnh ngân hàng ............................................................. 42
2.3.1. Khái niệm về bảo lãnh: .................................................................. 42
2.3.2. Phân loại bảo lãnh ngân hàng ........................................................ 43
2.3.3. Quyền và nghĩa vụ của các chủ thể trong giao dịch bảo lãnh của
ngân hàng thương mại ............................................................................. 44
3. Giao dịch mở tài khoản tiền gửi thanh toán và cung ứng dịch vụ thanh
toán ................................................................................................................ 45
3.1. Khái niệm ............................................................................................ 45
3.2. Giao dịch mở tài khoản tiền gửi thanh toán và cung ứng dịch vụ thanh
toán ............................................................................................................ 46
III. Đánh giá các giao dịch thƣơng mại của ngân hàng thƣơng mại Việt Nam
hiện nay trong điều kiện hội nhập kinh tế thế giới ......................................... 47
1. Thực trạng và nguyên nhân ...................................................................... 47
1.1. Thực trạng ........................................................................................... 47
1.2. Nguyên nhân ........................................................................................ 49
CHƢƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT ĐIỀU CHỈNH NHẰM
NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIAO DỊCH THƢƠNG MẠI CỦA NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI VIỆT NAM ............................................................................... 57
I. Đƣờng lối, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc ............................................ 57
1. Xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa trong ngân hàng .................................................................................. 57
2. Sử dụng đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ nhằm phát huy hiệu lực,
hiệu quả các công cụ trong điều hành chính sách tiền tệ. ............................ 58
3. Định hướng ............................................................................................... 58
II. Các mục tiêu và nguyên tắc cơ bản của việc hoàn thiện pháp luật điều
chỉnh giao dịch thƣơng mại của ngân hàng thƣơng mai ................................ 59
2.1. Các mục tiêu cơ bản của việc hoàn thiện pháp luật điều chỉnh giao dịch
thương mại của ngân hàng thương mại ....................................................... 59
2.2 Một số nguyên tắc cơ bản của việc hoàn thiện pháp luật điều chỉnh giao
dịch thương mại của ngân hàng thương mại ............................................... 60
III. Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật điều chỉnh giao dịch thƣơng mại
của ngân hàng thƣơng mại .............................................................................. 64
1. Hoàn thiện các quy định về tổ chức cung ứng dịch vụ ngân hàng .......... 64
2. Ban hành đầy đủ và đồng bộ các quy chế pháp lý về những giao dịch
thương mại chủ yếu của ngân hàng thương mại .......................................... 68
3. Hoàn thiện quy chế cung ứng dịch vụ thanh toán qua ngân hàng ........... 71
4. Tạo lập đồng bộ các yếu tố của thị trường tiền tệ, góp phần thúc đẩy và
phát triển thị trường vốn ............................................................................... 75
4.1. Tạo lập đồng bộ các yếu tố của thị trường tiền tệ ................................. 75
4.2. Góp phần thúc đẩy và phát triển thị trường vốn ................................... 76
5. Hoàn thiện cơ bản thể chế pháp luật về tiền tệ và hoạt động ngân hàng
phù hợp với định hướng, chiến lược phát triển ngành ngân hàng và lộ trình
thực hiện các cam kết quốc tế trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng. ................. 77
KẾT LUẬN .......................................................................................................... 80
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 0