TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
-------------
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VỊ TRÍ CỦA
VIỆT NAM TRONG CHUỖI GIÁ TRỊ TOÀN CẦU ĐỐI
VỚI HÀNG MAY MẶC
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Vũ Minh Phương
Lớp : Nhật 4
Khoá : 43G– KT&KDQT
Giáo viên hƣớng dẫn : ThS. Phạm Thị Hồng Yến
Hà Nội – Tháng 06/2008
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC HÌNH VẼ
DANH MỤC BẢNG BIỂU
LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1
CHƢƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHUỖI GIÁ TRỊ TOÀN
CẦU TRONG NGÀNH MAY MẶC ........................................................... 4
I. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CHUỖI GIÁ TRỊ TOÀN CẦU ................ 4
1. Khái niệm chuỗi giá trị ...................................................................... 4
1.1. Chuỗi giá trị giản đơn .................................................................. 5
1.2. Chuỗi giá trị mở rộng ................................................................... 6
1.3. Chuỗi giá trị kết hợp ..................................................................... 8
2. Khái niệm chuỗi giá trị toàn cầu ..................................................... 12
2.1. Định nghĩa .................................................................................. 12
2.2. Phân loại..................................................................................... 13
2.2.1. Chuỗi giá trị do người sản xuất chi phối (producer driven)... 13
2.2.2. Chuỗi giá trị do người mua chi phối (buyer driven) .............. 14
2.3. Đặc điểm chuỗi giá trị toàn cầu ................................................. 15
2.3.1. Điều hành trong chuỗi giá trị (Governance) ......................... 15
2.3.2. Nâng cấp trong chuỗi giá trị ................................................. 16
2.4. Các chủ thể tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu ........................ 18
2.4.1. Các công ty đa và xuyên quốc gia (MNCs, TNCs) ................. 18
2.4.2. Các công ty vừa và nhỏ (SMEs)............................................. 19
2.5. Lợi ích của việc tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu ................. 21
II. CHUỖI GIÁ TRỊ TOÀN CẦU TRONG NGÀNH MAY MẶC....... 22
1. Đặc điểm ngành may mặc thế giới .................................................. 22
2. Đặc điểm chuỗi giá trị hàng may mặc toàn cầu ............................. 24
2.1. Thiết kế sản phẩm ...................................................................... 26
2.2. Hệ thống sản xuất và cung ứng nguyên phụ liệu ...................... 26
2.3. Hệ thống sản xuất và cung ứng hàng may mặc ......................... 27
2.4. Hệ thống marketing và phân phối .............................................. 27
CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG CHUỖI GIÁ TRỊ HÀNG MAY MẶC
TOÀN CẦU VÀ VIỆC THAM GIA CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT
NAM ............................................................................................................ 29
I. THỰC TRẠNG CHUỖI GIÁ TRỊ HÀNG MAY MẶC TOÀN CẦU
.................................................................................................................. 29
1. Nội dung và tình hình thực hiện Hiệp định ATC ........................... 29
2. Thực trạng chuỗi giá trị dƣới ảnh hƣởng của Hiệp định ATC ..... 30
2.1. Châu Á trở thành khu vực cung ứng sản phẩm dệt may chủ yếu
........................................................................................................... 31
2.2. Các quốc gia nhập khẩu có xu hướng tìm những nguồn cung tập
trung, quy mô lớn .............................................................................. 32
2.3. Vai trò của các nhà bán lẻ ngày càng gia tăng trong chuỗi giá trị
........................................................................................................... 33
II. TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC HIỆP ĐỊNH ATC HẾT HIỆU LỰC ĐẾN
CÁC CHỦ THỂ TRONG CHUỖI GIÁ TRỊ ......................................... 34
1. Tác động của việc Hiệp định ATC hết hiệu lực đến các nhà nhập
khẩu hàng may mặc toàn cầu .............................................................. 34
1.1. Nhà nhập khẩu Hoa Kỳ .............................................................. 35
1.2. Nhà nhập khẩu EU..................................................................... 38
2. Tác động của việc Hiệp định ATC hết hiệu lực đến các nhà xuất
khẩu hàng may mặc toàn cầu .............................................................. 39
III. THỰC TRẠNG THAM GIA VÀO CHUỖI GIÁ TRỊ TOÀN CẦU
CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM ........................................... 46
1. Thực trạng vị trí của Việt Nam trong chuỗi giá trị hàng toàn cầu
đối với hàng may mặc .......................................................................... 46
2. Thực trạng hoạt động sản xuất và cung ứng nguyên phụ liệu ...... 48
2.1. Hoạt động sản xuất và cung ứng nguyên liệu ............................ 48
2.1.1. Dệt vải ................................................................................... 48
2.1.2. Nhuộm, in và hoàn tất ........................................................... 51
2.2. Hoạt động sản xuất và cung ứng phụ liệu ................................. 52
3. Thực trạng hoạt động sản xuất và cung ứng hàng may mặc ......... 54
3.1. Sản xuất sản phẩm may mặc ...................................................... 54
3.2. Các thị trường cung ứng chủ yếu............................................... 58
3.2.1. Thị trường Mỹ ....................................................................... 59
3.2.2. Thị trường EU ....................................................................... 60
3.2.3. Thị trường Nhật Bản ............................................................. 61
IV. PHÂN TÍCH SWOT ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP MAY
MẶC VIỆT NAM KHI THAM GIA CHUỖI GIÁ TRỊ TOÀN CẦU .. 62
1. Điểm mạnh ....................................................................................... 62
2. Điểm yếu ........................................................................................... 63
3. Cơ hội ............................................................................................... 64
4. Thách thức ....................................................................................... 65
CHƢƠNG III: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO VỊ TRÍ CỦA VIỆT NAM
TRONG CHUỖI GIÁ TRỊ HÀNG MAY MẶC TOÀN CẦU .................. 67
I. ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NGÀNH MAY MẶC VIỆT NAM .. 67
1. Mục tiêu tổng quát ........................................................................... 67
2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................. 67
3. Định hƣớng phát triển ..................................................................... 68
3.1. Sản phẩm .................................................................................... 68
3.2. Đầu tư và phát triển sản xuất .................................................... 69
3.3. Bảo vệ môi trường ...................................................................... 69
II. CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO VỊ TRÍ CỦA VIỆT NAM TRONG
CHUỖI GIÁ TRỊ TOÀN CẦU HÀNG MAY MẶC.............................. 70
1. Các giải pháp thuộc trách nhiệm của Chính phủ .......................... 71
1.1. Điều chỉnh cơ chế chính sách ngành dệt may nhằm nâng cao
năng lực thâm nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu ................................ 71
1.2. Đầu tư và kêu gọi đầu tư vào ngành cung ứng nguyên phụ liệu
........................................................................................................... 72
1.3. Nâng cao nguồn vốn đầu tư cho ngành may mặc ...................... 73
2. Các giải pháp thuộc quyền hạn của Bộ, ngành .............................. 74
2.1. Nâng cao năng lực thiết kế thời trang toàn ngành .................... 74
2.2. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho tiến trình
gia nhập chuỗi giá trị ........................................................................ 76
2.3. Đầu tư phát triển công nghệ tiên tiến, hiện đại cho ngành dệt
may .................................................................................................... 78
2.4. Nghiên cứu và phát triển những nguồn nguyên phụ liệu mới .. 79
3. Các giải pháp thuộc vai trò của Hiệp hội dệt may ......................... 81
3.1. Thúc đẩy mối liên kết giữa các doanh nghiệp trong ngành dệt
may .................................................................................................... 81
3.2. Kiến nghị cơ chế, chính sách và thúc đẩy mở cửa thị trường,
chống các biện pháp phi thuế trong thương mại quốc tế .................. 82
4. Các giải pháp đối với doanh nghiệp ................................................ 83
4.1. Đầu tư thích đáng cho các hoạt động nghiên cứu thị trường .... 83
4.2. Nâng cao các nỗ lực tiếp cận thị trường .................................... 84
4.3. Tiết kiệm chi phí, tối đa hóa hiệu quả hoạt động ....................... 85
4.4. Chuyển đổi hình thức kinh doanh sang phương thức kinh doanh
trực tiếp (FOB) .................................................................................. 86
4.5. Cần tìm hiểu và nắm chắc các cam kết của Việt Nam trong quá
trình hội nhập kinh tế quốc tế ........................................................... 87
KẾT LUẬN ................................................................................................. 88
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 91