HaMBBCBT—lfl Fl—iaMBM
TRUING Dfi\ HOC VO TRtltfNG TOfiN
KHOA KHOA HOC CO BAN
KHOA LUAN TOT NGHIEP
CHUYEN NGANH VAN HOC
BAC DIEM NGHE THUAT TRUYEN
•
e
e
•
VU TRONG PHUNG
Sinh vien thu'c hien:
Giang vien huong dan:
NGUYEN THI MY NHUNG
NGUYEN THI MINH NHU
^7^-Rii^:^
Hdu Giang, thdng 06 nam 2012
auz&jeumtm&mmiaaaaxmiatmxz/itiisirmx
Dae diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phyng
LOI CAM TA
De hoan thanh luan van nay, em xin to long biet on sau sac den co Nguyen
Thi My Nhung, da tan tinh huong dan trong suot qua trinh viet luan van.
Dai Hoc Vo Truong Toan da tan tinh truyen dat kien thirc trong 4 nam hoc tap. Voi
Em chan thanh cam on quy Thay, Co trong khoa Khoa hoc co ban, Truong
nghien cuu luan van ma con la hanh trang quy bau de em birac vao doi mot each
virng chac va tir tin.
von kien thirc dirge ticp thu trong qua trinh hoc khong chi la nen tang cho qua trinh
trong sir nghiep cao quy.
Tran trons kinh chao!
Sinh vien thirc hien
Cuoi cung em kinh chuc quy rFhay, Co doi dao sue khoe va thanh cong
(Ky va ghi ro ho ten)
tt«ttnqw««rc«anBi«3«m«iM»«MB«ia«nMi«^
GVI-ID: Nguyen Thi My Nhung
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu
\Ddc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
«MSaBMBJM»USM)ggMBMifl^,mBi«a3Bsa^^
LOI CAM BOAN
Toi xin cam doan rang de tai nay la do chinh toi thuc hien, cae so lieu thu
tai nghien cuii khoa hoc nao.
Sinh vien tSurc hien
thap va ket qua phan tich trong de tai la trung thuc, de tai khong trung voi bat cu de
(Ky va ghi ro ho ten)
CVHD: Nguyen Thi My Nhung
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu
Dae diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
TOM TAT
MO BAU
1. Ly do chon de tai
6 the loai nao ong cung co nhung thanh eong nhat dinh.
- Vu Trong Phung la mot nha van Ion co nhieu sang tac o nhieu the loai khac nhau.
cuu nhieu, nhat la ve phuong dien nghe thuat. De tai nay can duge nghien ciru nhieu
hon.
2. Lien sii* van de
- Truyen ngan cua ong da duge quan tarn voi nhieu eong trinh nghien cuu cua: Ton
Thao Mien, Le Thi Due Hanh, Truong Tuu...
- Luan van thac si Dae trung truyen ngan Vu Trong Phung cua Nguyen Phudc Bao
Khoi.
3. Muc dich nghien ciru
- Hieu ve nghe thuat xay dung nhan vat, tinh huong, ket cau va giong dieu trong
truyen ngan Vu Trong Phung.
4. Boi tiroiig va pham vi nghien cuu
- Doi tugng la Dae diem nghe thuat trong truyen ngan Vu Trong Phung.
•(cid:127) Khao sat mot so truyen ngan tieu bieu cua Vu Trong phung.
5. Phuong phap nghien cuu
- Phuong phap thong ke
- Phuong phap phan tich
- Phuong phap tong hgp
- Phuong phap so sanh
Chuong 1: Vai net ve tac gia, ly luan ve truyen ngan
1.1. Cuoc doi va su* nghiep ciia Vu Trong Phung
1.1.1. Cuoc doi
- Vu Trgng Phung sinh ngay 20 thang 10 nam 1912 trong mot gia dinh ngheo. Ong
mo coi cha som. Ong hoc het tieu hgc thi di lam nhieu viec kiem song. Ong chuyen
sang viet van va dat duge nhung thanh eong Ion. Ong mat ngay 13 thang 10 nam
1939 vilao lure.
giasaonwiaraBfr., ji,m ,mn»mji> »i iiibmii
mi mi mogram timum nniiii .iK«ia3.-<-«wai
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhir
- Ong noi tieng o the loai tieu thuyet con truyen ngan cua ong chua dirge nghien
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
1.1.2. Sy nghiep sang tac
- Ong viet nhieu the loai van hoc va bao chi: truyen ngan, tieu thuyet, kich, phong
su, phe binh van hoc, tranh luan van hoc, chinh luan, thoi dam.... Voi 27 nam cua
cuoc doi va 10 nam cam but, Vu Trgng Phung da de lai trong kho tang van hgc Viet
Nam mot khoi lugng tac pham do so voi 9 cuon tieu thuyet, 1 truyen vua, 12 phong
sir, 6 vo kich, hon 40 truyen ngan. 2 tac pham dich va nhieu bai bao.
- Ong thanh eong nhat la 6 the loai phong sir va tieu thuyet. Ben canh do, ong cung
1.2. Bac trung nghe thuat truyen ngan hien dai
- Truyen ngan la tac pham tu sir co nho, co dung lugng ngan.
- Truyen ngan co tinh huong, cot truyen,chi tiet, nhan vat, ngon ngir.
Chiron g 2 : Nhan vat va ket cau
da co nhung truyen ngan hay nhung van chua duge nhin nhan xac dang.
2.1.1. The gioi nhan vat phong phu da dang
Vu Trgng Phung da xay dung dirge mot the gioi nhan vat phong phu va da
dang voi du mgi tang lop, giai cap trong xa hoi. Trong truyen ngan cua mirth, ong
da xay dung duge nhung nhan vat vo nghia ly, nhung nhan vat ngheo kho ban cung
duoi day xa hoi. Ben canh do, la nhung nhan vat chi biet an ehoi phe phon, nhung
nhan vat dai dien cho tang lop tri thuc, nhung thanh nien Au hoa ram.
2.1.2. Nghe thuat xay dung nhan vat
2.1.2.1. Nhan vat duoc mieu ta qua ngoai hinh
De xay dung nhan vat, tac gia thirong tap trung vao nhung chi tiet cu the
nhat la tap trung mieu ta ngoai hinh cua nhan vat. Nhung nhan vat trong truyen
ngan cua Vu Trgng Phung duge mieu ta chi tiet de noi len tinh each, giai cap nhir:
nhan vat Doan trong truyen Lay va xau, nhan vat Bich trong Mot cfoiig bac, nhan
vat Le Van trong Guong tong tien....
2.1. Nhan vat trong truyen ngan Vu Trong Phung
Ngon ngu nhan vat la yeu to nhanh nhat boc 16 tinh each, tinh cam cua nhan
vat. Truyen ngan cua Vu Trgng Phung da xay dung duge nhan vat qua mieu ta
ngon ngu mot each doc dao. Do la lai noi cua Le Van trong Guong tong tien thS
hien con nguoi tha hoa, hay lai noi cua dura con bat hieu trong Bo rang vdng
2.1.2.2. Nhan vat duoc mieu ta qua ngon ngir
cu trong Sit' cu triet ly, nhan vat toi trong Mot dong bac, nhan vat bac gai trong Ba
Ben canh do, khong the khong nhac den nhung doc thoai noi tarn cua nhan vat su
/do Ida.... Nhung lai doc thoai do da cho ta thay chan dung cua mot nha sir h6
—(cid:127)————-TnTinriMiniMiBiiTWMBWBTrminiriMTni-MiiraiMBiiiiiii
inrnfri TrmniimniiiiTMiirjiiiiiM-i—iii imilmn mill i iiiiTh
i n
i minimi ni«iiiMi"Briir~
iintr'TTi
GVIID: Nguyen Thi My Nhung
SVTH: Nguyen IHi Minh Nhir
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
r -n -TBF—— I ii i«iiiniiiiiiiwiiiil"miliniiiiiill»rmww
mang, cua mot con nguoi vi tien mat di nhan each hay chi vi ngheo doi ma tro nen
tan nhan.
2.1.2.3. Nhan vat duoc mieu ta qua dien bien tarn ly
duge nhan vat mot each toan dien nhat. Qua dien bien tarn ly cua nhan vat Mai
Thong qua nhung dien bien tarn ly cua nhan vat, nguoi dgc co the hieu
Xuan {Chong nqng len duang), nhan vat ga dan ong ( Nhan qua), nhan vat thay
2.2. Ket cau trong truyen ngan
2.2.1. Ket can truyen long truyen
Nhirng cau chuyen trong mot truyen khong taeh roi ma luon duoc dan xen
vao nhau mot each rat linh boat, tir nhien, tao cho nguoi dgc nhieu an tugng ve sir
chan thuc cua nhung chuyen duge ke, dua ho lai gan voi the gioi nghe thuat cua tac
pham han, dong thai tao su sinh dong cho truyen. Sir dan xen hai cau chuyen vao
nhau la mot each tao sir thay doi ve diem nhin, gop phan lam cho nhan vat duge
xem xet duoi nhieu goc do va dirge xay dung mot each tir nhien han. Do chinh la
the manh ciia ket cau truyen long trong truyen, gop phan tao dung cho truyen mot
nghe thuat tran thuat hien dai. Truyen Cdi ghen dan ong, Mot cdi chet va Lay va
boi ( Duyen khong di lai)... ta thay duge tinh each cua nhan vat mot each tong the
xau la nhung truyen dirge viet theo ket cau truyen long truyen.
2.2.2. Ket cau tuong phan
Trong truyen ngan Vu Prong Phung, kieu ket cau nay kha da dang. Ket
tuo'ng phan xuat hien trong Bd lao lod; Lay va xau; Tu li thuyet den thuc hanh, Su
cu triet ly... Vu Trgng Phung da thanh eong trong viec xay dung ket cau tuong
phan trong nhieu truyen ngan cua minh. Nhung thanh eong do da gop phan khong
nho trong vice the hien cai nhin cua ong trirac cuoc song gia doi, xau xa duang thai.
2.2.3. Ket cau dao trinh ty thoi gian
Duge sir dung trong nhieu truyen ngan cua Vu Trong Phung, dang ket can
nay khien chung ta phai danh su chu y can trgng cho no. Mot khi tac gia da xoa di
trat tu tuyen tinh cua thoi gian, at han ong muon nhan manh voi nguoi dgc mot van
de nao do. Truyen ngan Nhan qua, Nguoi co quyen, Bd lao Ida. Girong tong tien,
Chong nang len duang duoc xay dung theo ket cau dao trinh tir thai gian.
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhir
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
Chuong 3: Tinh huong truyen va giong dieu
3.1. Tinh huong truyen
3.1.1. Tinh huong hai k|ch
Trong truyen ngan cua minh, Vu Trgng Phung da viet len nhieu tinh huong
hai trong cuoc song cua cai xa hoi nay. Ong da kich loi song lai cang, nho nhang,
gia tao cua con nguoi, nguoi voi nguoi lira doi Ian nhau va lira doi chinh ban than
minh. Truyen ngan Sir cu triet ly, Lay vo xau, Tu ly thuyet den thuc Mnh,.... La
nhung truyen co tinh huong hai kich.
3.1.2. Tinh huong bi kich
So voi tinh huong hai kich trong truyen ngan cua Vu Trgng Phung thi tinh
huong bi kich xuat hien khong nhieu.Cu the chung ta co the thay o Bd lao Ida;
Mot cdi diet; Chong nang len duang, Cdi tin vat, Toi nguoi co
Trong truyen
ngan, nhung tinh huong bi kich duge Vu Trgng Phung the hien rat ro, vi ong cung
co so phan kho cue. Vi vay ong rat quan tarn, hieu va co long thuang cam doi voi
nhung so phan bat hanh, ngheo kho trong xa hoi luc bay gia.
3.1.3. Tinh huong bi-hai kich
Nhung tinh huong bi - hai trong truyen Bo rang vang, Tu ly thuyet den thuc
hanh, Nguoi co quyen... .duoc nha van xay dung mot each chi tiet va song dong da
tha hoa ve tinh doi, tinh nguoi. Dong thai cung the hien dirge tai nang van chuong
ciia Vu Trgng Phung.
3.2. Giong dieu
3.2.1 Giong dieu triet ly
phan nao noi len dirge hien trang xa hoi day ray nhung 16 lang, day ray nhung sir
Phung thuang chu y den nhung nghieh canh dien ra truoc cuoc dai va tir nhung
thuc te do ong thuong suy ngam ve le doi tro treu, vo nghla ly day ray sir dang gian
hoac dang khoc. Moi chi tiet cua cau chuyen hoac ban than cau chuyen doi voi Vu
Trgng Phung la mot thuc te khach quan ve mot van de nao do ciia cuoc song. Gigng
La nguoi song mot cuoc song day vat va, co cue tir nho, nen Vu Trgng
triet ly cua ong duge the hien trong truyen Bd lao Ida, Thu doan, Duyen khong di
lai, Dai la mot cuoc chien dau....
3.2.2. Giong hai huoc mia mai, cham biem
Gigng van hai huoc mia mai, cham biem ciia Vu Trong Phung da nhe nhang
ma tham thuy lot ta het nhung bo mat deu cang, gia tao trong cuoc song. Chan dung
ciia nhung tri thuc, nhung tang lop tren ciia xa hoi, qua ngoi but sac sao cua ong da
phai bay trgn ven nhung xau xa von duoc che dau duoi vo boc cua sir hao nhoang
GVFID: Nguyen Thi My Nhung
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhir
Dgc diem nghe thuat truyen ngdn Vu Trong Phung
ben ngoai. Cae truyen Sao may khong vo nap ai, An mung, Ho se llu ho liu se sang,
Mdu me, Di sdn khi.. .the hien gigng hai huoc mia mai cham biem cua ong.
KET LUAN
Vu Trgng Phung da co nhfrng thanh eong nhat dinh trong sang tac truyen
ngan nhat la tren phuong dien nghe thuat. Qua viec tim hieu dac diem nghe thuat
truyen ngan Vu Trong Phung, chung toi hi vgng buoc dau co the khang dinh them
tir tuong nghe thuat, quan niem nghe thuat, tai nang nghe thuat ciia nha van trong
mot cai nhin he thong. Tir day chung toi hi vgng gop phan nho khang dinh them vai
tro, vi tri ciia Vu Trgng Phung trong trao luu van hgc hien thuc phe phan noi chung,
trong the loai truyen ngan hien thuc giai doan 1930 - 1945 noi rieng.
GVIID: Nguyen Thi My Nhung
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhir
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
MUC LUC
Mo* dau
1
1. Ly do chon de tai
1
2. Lich su van de
2
3. Muc dich nghien cuu
4
4. Doi tirgng va pham vi nghien cuu
4
5. Phuong phap nghien cuu
4
Chuong 1: Vai net ve tac gia, ly luan ve truyen ngan
5
1.1. Cuoc dai va su nghiep cua Vu Trgng Phung
5
1.1.1. Cuoc dai
5
1.1.2. Sir nghiep sang tac
6
11
1.2. Dac trung nghe thuat truyen ngan hien dai
Chuong 2: Nhan vat va ket cau
18
2.1. Nhan vat trong truyen ngan Vu Trgng Phung
18
2.1.1. The gioi nhan vat phong phu, da dang
19
2.1.2. Nghe thuat xay dung nhan vat
22
2.1.2.1.Nhan vat duge mieu ta qua ngoai hinh
22
2.1.2.2. Nhan vat duoc mieu ta qua ngon ngu
24
2.1.2.3. Nhan vat duge mieu ta qua dien bien tam ly
29
2.2. Ket cau trong truyen ngan
32
32
2.2.1. Ket can truyen long truyen
2.2.2. Ket cau tuong phan
35
2.2.3. Ket cau dao trinh tir thai gian
37
Chuong 3: Tinh huong truyen va giong dieu
42
3.1. Tinh huong truyen
42
3.1.1. Tinh huong hai kich
42
3.1.2. Tinh huong bi kich
47
3.1.3. Tinh huong bi-hai kich
50
3.2. Gigng dieu
52
3.2.1 Gigng dieu triet ly
53
3.2.2. Gigng hai huoc mia mai, cham biem
55
KET LUAN
61
TAI LIEU THAM KHAO
64
aa&!&nr*n&i^%!>>B^xmemvxzjtL':'Z!!BHWt**ri*mr'*i*rtm ^-.wmiTi/CjgtriKaegaMrMiarara^!,;^-^^^^
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhir
PHIEU DANH GIA LUAN VAN TOT NGHIEP (Giang vien huong dan)
1. GlANG VIEN HUtfNG DAN:
2. SINH VIEN THUC HIEN:
MSSV:
KHOA:
3. TEN DE TAl:
NHAN XET CUA GIANG VIEN HlTONG DAN
1. Danh gia chung qua trinh lam luan van tot nghiep:
1.1. Chuyen can:
1.2. Thai do:
1.3. Khac:
2. Danh gia luan van:
2.1. Dat van de (theo 5 buoc):
2.2. Noi dung chinh:
2.3. Chu thich, thu muc:
2.4. Hinh thuc trinh bay:
2.4.1. Dung lugng (trang):
2.4.2. Khuon kho:
2.4.3. In an:
2.4.4. Trinh bay:
2.4.5. Chinh ta, ngu phap:
3. Danh gia, xep loai:
Danh aia:
Xep loai:
, ngay
thang
nam 2012
Giang vien huong dan (Ki va ghi ro hg ten)
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
modAu
1. Ly do chon de tai
day phuc tap trong nen van hgc Viet Nam. Voi 27 nam cua cuoc doi va 10 nam cam
Vu Trgng Phung la mot nha van Ian, mot hien tugng doc dao nhung cung
but, Vu Trgng Phung da de lai trong kho tang van hgc Viet Nam mot khoi lugng tac
pham do so vai 9 cuon tieu thuyet, 1 truyen vua, 12 phong sir, 6 vo kich, han 40
tri to cao xa hoi manh me va nghe thuat sac sao tai hoa. Vu Trgng Phung la mot
nhan each, mot tai nang ma nhung tac pham cua ong "da lam vinh du cho van hoc
truyen ngan, 2 tac pham dich va nhieu bai bao, trong do noi dung tu tuong mang gia
nude nhd''[\8; 23] .
Noi den tac pham cua Vu Trong Phung hau het chi nhac den nhung tieu
thuyet Giong to, So do, Vo de....nhung phong sir Cam bay nguoi, Com thay com
cd, Ky nghe lay Tdy...chu khong may ai noi den truyen ngan ciia ong. Chua ke co
nha nghien cuu cho rang truyen ngan cua Vu Trgng Phung chi phan tich nhung mau
tam li ca nhan vun vat va co nhung de tai duang nhu khong co y nghia xa hoi gi.
Trong khi ong viet mot so lugng truyen ngan dang ke va rat dac sac. ITan nua, ong
bat dau dung vao hang ngu nhung nguoi viet van va bat dau noi tieng cung tir
truyen ngan. Vi vay, nghien cuu truyen ngan Vu Trgng Phung gop phan khang dinh
them tu tuong nghe thuat, quan diem nghe thuat, tai nang nghe thuat cua nha van
trong mot cai nhin hoan chinh he thong.
Vu Trgng Phung da chgn cho minh con duang cua chu nghTa hien thuc ngay
ngay dau cam but. Neu nhu trong tieu thuyet ong de cap den nhung van de rong Ion
mang tinh thai sir sail sac thi trong pham vi truyen ngan voi dung lugng ggn nhe
han nha van nghieng ve nhung khia canh tinh cam, dao due, nhan sinh, nhan tinh
thuc dan nua phong kien. Khi de cap den nhung van de tren, chat hien thuc trong
truyen ngan ciia ong van nhuc nhoi, am anh ban dgc, do la nhung cau chuyen chan
thuc, sinh dong bang loi van mai me, sang sua khac vai mot so tac gia duang thai
con dang say sua vai loi viet du duang, tram bong, day sao ngu. Truyen cua ong
the thai va ca nhung khat vgng trong boi canh xa hoi den toi dao dien cua xa hoi
gan vai truyen ciia Pham Duy Ton, Nguyen Cong Hoan. Vi vay nghien cuu truyen
Nam giai doan 1930-1945 noi chung.
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
j
SVTII: Nguyen Thi Minh Nhu
ngan ciia ong se giup ta hieu them ve truyen hien thuc noi rieng va truyen ngan Viet
Due diem nghe thudt truyen ngan Vu Trong Phung
The loai truyen ngan noi chung va truyen ngan Vu Prong Phung noi rieng co
rat nhieu khia canh can kham pha. Toi chgn de tai: Dac diem nghe thudt truyen
ngan Vu Trong Phung de tim hieu, phan tich. Phong qua dac diem nghe thuat chung
ta se phan nao thay duge each tan cung nhu nhung dong gop ciia cae nha van Vu
Trgng Phung trong giai doan van hgc hien thuc phe phan 1930-1945.
Da so cae ban dgc tiep can tieu thuyet Vu Trgng Phung tu nhung tieu thuyet
nhu: Giong to. So do. Tuy nhien viec hieu biet them ve truyen ngan ciia ong nhat la
ve phuong dien nghe thuat la dieu can thiet de co duge mot cai nhin toan dien ve
mot tai nang Ian cua trao luu hien thuc trong van hgc Viet Nam.
2.L|ch su' van de
Tim hieu cae tac pham cua Vu Trgng Phung cae nha nghien cuu thay rang tai
nang ciia ong khong chi the hien qua tieu thuyet Giong to, So do, Vo de ...hay
phong sir Cam bay nguoi, Ky nghe lay Toy hay kich ma con thanh eong a the loai
truyen ngan. Khi cai ten Vu Trgng Phung xuat hien tren to Ngo bcio vai mot so
truyen ngan Thu doan, Chong nang len dudng(\93\) va sau do xuat ban tap kich
Co nhieu nha nghien cuu quan tam den truyen ngan cua ong nhu Le Thi Due
Khong mot tieng vang lap tuc dirge chii y va dan dan tro nen than thugc voi dgc gia.
tac gia, theo chung toi da co nhung dong gop nhat dinh trong hanh trinh tim hieu ve
truyen ngan ciia ong. Truyen ngan ciia ong co phong each rat rieng vi the Le Trang
Kieu viet: "toiphdi chu y den ong ngay vi bang mot loi van rat trdi chdy, gon ghe,
Hanh, Ton Thao Mien, Vu Bang, Nguyen Hoanh Khung...nhung bai viet ciia cae
ro rang ong ke chuyen co duyen te" [10; 1]. Toi khi truyen ngan Chong nang len
dudng(\930) duoc dang tren Ngo bdo thi Vu Trgng Phung da tro nen noi tieng ve
truyen ngan. Nha phe binh Vu Bang co viet: "...doc truyen Chong nang len duang
ciia Phung toi thay van chuong cua anh la trdi, ma van toi la vuc, va luc do toi da
tu nhu " sao lai co nguoi viet truyeny nhi ma me ly den the" [ 10;2].
Truyen ngan cua Vu Trgng Phung chat crura nhung niem tam sir chua xot
voi doi, ong len tieng vach tran bo mat xau xa, tan nhan, vo luong tam trong cuoc
song giua nguoi voi nguoi, nguoi ta lira doi nhau, thu doan voi nhau de song, nguoi
ta lanh lung tha a vai nhung so phan bat hanh, voi nhung cai chet bi thuong ciia
dong loai. Cae moi quan he do da duge ngoi but hien thuc ciia Vu Trgng Phung boc
k) mot each chan thuc, sinh dong den tan nhan. Truong Tuu da nhan xet "Nghe
thudt ta chan phdi nhan ong la mot than tu tien phong va can tfdm"[26; 1]. Nghe
thuat truyen ngan cua ong da tao nen mot each viet rat rieng khong Ian voi ai duge.
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
2
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu
Dgc diem nghe thudt truyen ngan Vu Trong Phung
Vu Trgng Phung co nhung dong gop rat Ion vao viec phan tich tam ly ciia
truyen ngan Viet Nam giai doan 1930-1945, ngon ngu song dong, khai thac nhieu
khia canh tam ly trong cuoc song thuong ngay, de cap den sir tha hoa dao due nhu
mot nghich canh dang phe phan, cau van khiic chiet ro rang, gigng van horn hinh,
van ta nguoi ta canh tinh te sac sao, hinh thuc ket cau linh hoat, bo cue truyen ngan
Trgng Phung : "...voi the gioi nhan vat cue ky song dong, va su huyen dieu, sac
moi me, song dong. Nha nghien cuu Phong Le da nhan xet ve sang tac cua Vu
nhon cua ngon ngu tieng Viet trong van ong"[\3; 2] de nhan manh nhung dong gop
cua Vu Trgng Phung cho van xuoi hien dai noi rieng va van hgc dan toe Viet Nam
noi chung.
Nha nghien cuu Ton Thao Mien da nhan manh den nghe thuat ciia truyen
ngan Vu Trgng Phung " an tuong ong de lai trong long doc gid horn qua va horn
nay khong chi vi y nghia xa hoi, vi gid tri noi dung ma dieu quan trong la tai nang
doc dao trong nghe thudt trdo phung cua ong" [18;7]. Con nha phe binh Van Tam
da manh me khang dinh:" Nghe thudt trdo phung cua Vu Trong Phung khong chi
nam tren muc do trdo phung thap kem,pha tro mot cdch vo in; phu nhan nhung
nhan to thu yeu, cue bo; ma chinh da tien toi trinh do phung thinh: phd hoqi toan
bo he thong, phu dinh nhung dac tinh co ban cua doi tuong, gay duoc su han ghet,
long khinh bi den cam thu trong doc gid"\29; 20]. Nhung y kien cua Van Tam co
mot gia tri phat hien dang quy, ggi y bo sung cho viec nghien cuu ve nghe thuat
trong sang tac cua Vu Trgng Phung.
Cho den nay da co khong it eong trinh nghien ciru ve Vu Trgng Phung
noi chung va ve truyen ngan cua ong noi rieng nhung van con it eong trinh nghien
cuu ve nghe thuat truyen ngan ciia ong. Luan van thac sT Dac trung truyen ngdn Vu
Trong Phung ciia Nguyen Phuoc Bao Khoi la mot trong nhung eong trinh nghien
cuu ve nghe thuat truyen ngan ciia ong nhung luan van nay chi di sau vao nghe
thuat tran thuat con nhung van de khac nhu nghe thuat xay dung tinh huong truyen,
ket cau va nghe thuat xay dung nhan vat thi chua duge de cap den. Nhung dac trung
nghe thuat trong truyen ngan cua Vu Trgng Phung chinh la manh dat hoang can
nhieu nguoi kham pha trong tuong lai.
trong truyen ngan cua Vu Trgng Phung, dac biet chu trgng vao nghe thuat xay dung
tinh huong truyen, nghe thuat xay dung nhan vat va ket cau. Dong thai cung trinh
bay so luge ve gigng dieu trong truyen ngan cua Vu Trgng Phung. Qua de tai nay
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
3
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhir
De tai nghien cuu cua cluing toi chu yeu di sau vao nghien cuu ve nghe thuat
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
chung toi muon co mot cai nhin he thong han de tiep tuc khang dinh nhung eong
hien to Ion nhu cua mot tai nang nhu Vu Trgng Phung.
3. Muc dich nghien cuu
Nguoi viet nghien cuu de tai Dac diem nghe thudt truyen ngan Vu Trong
Phung nham muc dich: hieu mot so dac diem ve tac gia va li luan ve truyen ngan,
hieu nghe thuat xay dung tinh huong truyen, ket cau truyen va xay dung nhan vat
trong truyen ngan Vu Trgng Phung dong thoi biet ve gigng dieu trong truyen ngan
Vu Trgng Phung.
4. Doi tuong va pham vi nghien ciiu
Doi tugng ciia de tai la Dac diem nghe thuat truyen ngdn Vu Trong Phung.
Nguoi viet chi khao sat mot so truyen ngan tieu bieu cua Vu Trong Phung trong tap
truyen: Truyen ngan Vu Trong Phung (2010), Nxb Van hgc.
5. Phuong phap nghien ciiu:
Trong suot qua trinh nghien cuu de tai, nguoi viet van dung mot so phuong
phap sau:
Phuong phap thong ke la sau qua trinh dgc tai lieu nguoi viet tien hanh tong
hgp. thong ke tai lieu da suu tam duge, minh chung cho nhung van de da dua ra.
Phuong phap phan tich la phuong phap co ban khi tien hanh nghien ciiu de
tai. Tir nhung tai lieu da tap hgp va thong ke day du, nguoi viet tien hanh phan tich
cae tac pham de thay duge net dac sac ve nghe thuat xay dung tinh huong truyen,
nghe thuat xay dung nhan vat, ket cau gigng dieu trong cae truyen ngan ciia Vu
Trgng Phung.
Phuong phap tong hgp la tren co so nhung phan tich tren, nguoi viet tien
hanh tong hgp nhung net dac sac ve nghe thuat trong truyen ngan Vu Trgng Phung.
De trinh bay luan van mot each khoa hgc.
Phuong phap so sanh khi tien hanh phan tich, nguoi viet con sir dung phuong
phap so sanh de lam ro sir khac biet ve nghe thuat sang tac ciia Vu Trgng Phung voi
mot so tac gia trong dong van hgc hien thuc phe phan.
immidHMO!
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
4
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhir
Dgc diem nghe thudt truyen ngan Vu Trong Phung
CHlTONG I
VAI NET VE TAC GlA, LY LUAN VE TRUYEN NGAN
1.1. CUOC DOI VA SU NGHIEP SANG TAC CUA VU TRONG PHUNG
1.1.1. Cuoc doi
Vu Trgng Phung ( but danh Thien Liu, Phung Hoang) sinh ngay 20 thang 10
nam 1912 ( tuc ngay 11 thang 9 nam Nham Ty) tai Ha Noi. Nguyen quan ciia ong
tai lang Hao, huyen My Iiao, tinh Hung Yen. Que ngoai a lang Ve, phii Hoai Due,
tinh Lla Tay.
Gia dinh Vu Trgng Phung rat ngheo. Song trong mot can nha thue toi tan a
pho Liang Bac. Cha ong la ong Vu Van Lan, lam thg dien o xirang sua chua 6 to
Ch.Boillot, cha ong mat khi Vu Trgng Phung moi duge 7 thang tuoi. Me ong la ba
Phan Thi Khach du con rat tre ( mai 24 tuoi) nhung van o vay, tan tao nuoi me
Tuy nha ngheo nhung voi tinh yeu thuong con vo bo ben, nguoi me da hi
sinh hanh phuc ca nhan de lo cho con duge hgc hanh. Du Vu Trgng Phung xu§t than
tu tang lap lao dong ngheo kho nhung ong may man hon bgn tre cung trang lira vi
van duge den truong .Nam 15 tuoi, Vu Trgng Phung thi dau tieu hgc (truong Hang
Voi, Ha Noi). Cung vao thai gian nay, gia dinh lam vao canh vo cung kho khan.
Mac du khong thich nghe day hgc, ong van nop dan xin thi vao truong Su pham de
co hgc bong nhung ong da bi trugt.
Nam 16 tuoi, khong con con duang nao khac de giiip dd gia dinh, Vu Trgng
Phung bat dau kiem ke sinh nhai. Luc dau ong xin lam thu ki cho nha hang Goda,
nhung lam hai thang thi bi duoi vi ham me van chuong khong chuyen tam vao eong
viec. Sau do, ong lam cho nha in IDEO ( Vien Dong) nhung van bi duoi viec vi li
do tren.
Thai gian song o pho Liang Bac va thai gian lam vice a nha hang Goda va
nha in Vien Dong da giiip ong co von song va ngay cang hieu biet hon ve xa hoi
duang thai. Von co nang khieu van nghe lai ham me van chuong nen sau khi thai
nghiep ong chuyen han sang viet bao, viet van. Tir nam 1930 d£n luc qua doi, ong
chong va con tha bang nghe khau va.
eong tac vai nhieu bao: Ngo bao, Nhat tan, Hai Phong tuan bao, Loa, Phu nit thai
dam, Tan thieu nien, Tieu thuyet thu bay, Tieu thuyet thu nam, Ha Noi tan van,
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
5
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
Cong dan, Tuong lai, Lid Noi bao, Song Huong, Thai vu, Dong Duong tap chi, Tao
dan
Ong viet nhieu the loai van hgc va bao chi: truyen ngan, tieu thuyet, kich,
phong su, phe binh van hgc,
tranh luan van hgc, chinh luan, thai dam.... Voi 27
nam cua cuoc dai va 10 nam cam but, Vu Trgng Phung da de lai trong kho tang van
hgc Viet Nam mot khoi lugng tac pham do so vai 9 cuon tieu thuyet, 1truyen vua,
12 phong su, 6 vo kich, hon 40 truyen ngan, 2 tac pham dich va nhieu bai bao, trong
do noi dung tu tuong mang gia tri to cao xa hoi manh me va nghe thuat sac sao tai
hoa. Trong do co tac pham duge ggi la "ghe gam co the lam vinh du cho moi nen
van hoc"[23; 47].
gia dinh buon ban ngheo a xa Nhan Muc, thon Giap Nhat, nay thuoc phuong Nhan
Chinh, quan Thanh Xuan Ha Noi. Cuoi nam sinh con gai dat ten la Vu My Rang.
Do hoan canh gia dinh qua kho khan tung quan, Vu Trgng Phung phai lam viec qua
sue nen ong bi mac benh lao phoi. Nha ngheo khong dii tien thuoc thang, nghe loi
thay thuoc, ong hut thuoc phien de hi vgng do benh. Nhung ong khong tM chong
chgi voi can benh nan y.
Ong mat ngay 13- 10- 1939, moi 27 tuoi khi ma tai nang dang a do chin, de
lai mot gia dinh gom bon nguoi yeu at: ba noi, me, vg ( ba Vu My Nuong) va nguoi
con gai chua day 1 tuoi( Vu My Hang).
1.1.2. Su nghiep sang tac
Vu Trgng Phung sang tac lien tuc tir nam 1930 den khi ong maT nam 1939.
Tac pham dau tien gay duge chii y ciia du luan la vo kich Khong mot tieng vang ra
doi nam 1931. Vay co the xem qua trinh sang tac cua ong that sir bat dau tir nam 1931 va ket thuc nam 1939. Qua trinh sang tac ciia ong co th^ chia lam 3 giai doan
1931-1935; 1936;1937-1939.
Voi tac pham Khong mot tieng vang, Vu Trgng Phung da bay to niem phan
uat manh liet ciia minh bang nhung loi nguyen riia nem thang vao xa hoi dong tien.
Khong phai ngau nhien ma nhieu nha nghien cuu da xem Khong mot tieng vang
nhu mot tac pham ma dau cho trao luu van hgc hien thuc phe phan giai doan 1930-
1945. Vi lan dau tien trong thai ky van hgc nay, xuat hien mot va kich tuang doi dai
Dau nam 1938, Vu Trgng Phung lap gia dinh vai co Vu My Luang, con mot
song mot cuoc song toi tam. Nhan vat anh Ca Thuan la sir mo dau bao hieu cho
phe phan mot each manh me va true dien tinh chat bat eong tan bao cua xa hoi duang thai. Trong do, nhan vat chinh lai la mot nguoi dan ngheo, thap c6 be hgng,
n—r—(cid:127)TiTiinnTimi»iiirmiiiiMiniHrnimiMra,ram»wiin-m^
(cid:127)mnimiB«M«iiiiiT'iim«imin
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
5
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu
nhung so phan bi ban cung hoa ciia mot loat nhan vat sau nay nhu: anh Pha, chi
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
Dau, Chi Pheo...trong nhung tac pham cua Nguyen Cong Lloan, Ngo Tat To, Nam Cao. Vu Trgng Phung da chi ra sue manh ghe gom ciia dongJieiQ^_6ngjiij^njdiung-- ta nhin thay nguyen nhan sau xa chi phoi dai song xa heiDJSl HOC VO TRtfOl^TJMW Sang lTnh vuc truyen ngan, duang nhu ong da co difipinlftrfl ftiAM fjglfyjjm sang tac nen each viet da chung chac hon. Sang tac ciia ong duoc dangiien tuc tren
cae bao duang thai( Ngo bao, Phu nit thai dam...). Vai hang loat truyen ngan nhu:
Toi nguoi co, Nhan qua, Cdi tin vat, Thu doan, Chong nan len duang, Ba lao Ida,
Mot cdi chet, Con nguoi dieu trd...Qua nhung truyen ngan nay, ta thay duge nhung
tam sir chua xot cuoc doi, ong da vach tran nhung xau xa, gia doi, tan nhin, vo
luong tam ciia con nguoi. Nguoi ta lira doi nhau, "thu doan" vai nhau dc s6ng(Nhdn
qua, Thu doan, Con nguoi dieu trd...), nguoi ta lanh lung, tha a vai nhung than
phan co don, vai nhung cai chet bi thuong cua dong loai ( Toi nguoi co, Mot cdi chet, Ba lao Ida...). Nhung chi tiet trong dai thuong vai cae m6i quan he da dirge
bgc 16 mot each sinh dong, chan thuc den tan nhan trong sang tac ciia ong. Ong
khong che chan, khong rao don ma noi len su that nhu thuc trang von co cua no.
Vu Trgng Phung thanh eong hon ca trong the loai phong sir voi Cam bdy
nguoi (1933), Ky nghe lay Tdy (1934). Hai tac pham da phat huy o ong so truong
quan sat sac sao, khi nang linh hoat va each hanh van bien hoa, hap dan. Voi hai tac
pham nay, Vu Trgng Phung da duge du luan phong tang danh hieu " Ong vua
phong sir dat Bac". Cam bdy nguoi la phong su dau tay nhung da khSng dinh ngay
tai nang ciia Vu Trgng Phung. Thien phong sir dai 14 mieu ta khong khi hoat dong
soi noi, on ao cua mot the gioi bac bip. Tac gia dan dat chung ta tham nhap vao mgi
ngoc ngach cua cai "nghe" nguy hiem va ban thiu nay. Vai tai quan sat tinh tuong
ciia Vu Trong Phung khong co mot ngon nghe nao, khong mot thu doan nao co thi
qua mat noi ong. Nhung trang viet ciia ong day ap nhung sir kien, nhung vu
viec...chan thuc den tung chi tiet. Nguoi dgc khong the khong bi loi cu6n vao cai
the gioi day ma quai do, cang dgc lai cang muon kham pha cai hien thuc dang hien
huu truac mat. Chi co tai nghe ciia Vu Trgng Phung moi co the dua duge cam giac
do den voi nguoi dgc. Cam bdy ngud'i dua chung ta lam quen voi te nan co bac
trong xa hoi thi Ky nghe lay Tdy lai phanh phui mot sir that dau long khac: do la
chuyen lay Tay da tro thanh mot nghe kiem an. Va dang sau cai ngne" do la mot hien
thuc dau don voi nhung diia con lai duge sinh ra, do la canh nhung nguoi me phai
cam chiu canh co don dang da. Cuoc dieu tra cua Vu Trgng Phung co gia trj va y
nghia xa hoi that sau sac. Tai viet phong sir ciia ong ngay cang duge khang djnh. Sir
that dirge phoi bay o mgi tinh huong, mgi tinh tiet, loi ddn dat truyen sinh dong, hap
xfssacammiutiamskaaMBiSMnimiiaaamtemimamiimm
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
7
SVTH: Nguven Thi Minh Nhu
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu TrongPhung
dan, ngon ngu doi thuong xen lan vai tieng Tay boi cua cae me tao them tinh chan
thuc va hai huoc cho cau chuyen.
cot truyen dua tren mot mo tip thong thuong: tinh yeu tay ba. Tac pham khong
huong toi xa hoi ma di vao tinh yeu ca nhan. Toan bo dien bien cua cau chuyen
duge trien khai theo moi tinh tay ba do . Nhung nhan vat trong tac pham co day du
ca tinh, ca hanh phiic, co dau kho, co dau tranh noi tam...., nen du khong xuat sac
O giai doan nay, Vu Trgng Phung da viet tieu thuyet dau tay: Dirt tinh. Voi
su chii y ciia du luan.
Thai ky thu hai cua qua trinh sang tac ciia Vu Trgng Phung dien ra rat ngdn
ngui, tu khoang cuoi nam 1935 den cuoi nam 1936. Nhung day la giai doan ong dat
duge nhung thanh eong vang doi nhat vai hang loat tieu thuyet: Giong to, Sd do, Vo
nhung tac pham cung dat duge nhung hieu qua nghe thuat nhat dinh va thu hut duoc
de, Lam di. Bon quyen tieu thuyet ra dai trong mot nam, trong do Giong to va Sd do da dat den dinh cao ciia nghe thuat tieu thuyet va chiing minh duge sue song bin bi
ciia chung vai thai gian. Vo de va Lam di cung dat ra duge nhung van de ma xa hoi
cay but tai nang.
quan tam. Tat ca tao nen dau an sau dam boi kha nang sang tao tuyet voi cua mot
Giong to mo dau bang chuyen cuang dam giua ten tu san dai dia chii Nghi
Llach va co gai que Thj Mich. Tu do dong chay cua cau chuyen voi vo van sir kien
khac nhau deu xoay qunah hai nhan vat nay. Khac voi nhung ten dia chu tham lam
tam thuong nhu Nghi Que trong Tdt den ciia Ngo Tat To, Nghi Lai trong Buoc
ciia van hgc hien thuc phe phan boi nhung manh khoe, thu doan trong chinh tri va
loi song dam loan, deu can trong quan he gia dinh. Ngoai Nghi Hach va Thi Mich,
the gioi nhan vat trong Giong to vo cung da dang, trong tac pham ciia minh Vu
Trgng Phung da xay dung duge nhung nhan vat thuoc mgi tang lop, thuoc dii mgi
loai nguoi: cae co gai nong thon den cae co gai tan thai, tir nguoi nong dan ngheo
den bon dia chii, tu quan ta den quan Tay, tri thuc, nha bao.... Du co nhieu nhan vat
nhung moi nhan vat deu duge tac gia khac hga mot net ca tinh rieng biet. Thong qua
he thong nhan vat phong phii mang day dau an sang tao cua nha van, nhung su that
den toi, xau xa, ngang trai trong xa hoi mia thuoc dja mia phong kien da duge phoi
bay. Vai Giong to, Vu Trgng Phung da tien them mot buoc so voi giai doan truac
duang cung cua Nguyen Cong Hoan, co the ggi Nghi Hach la mot nha dai tu ban. Vu Trgng Phung da xay dung duge mot nhan vat dien hinh trong thi gioi quan lai
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
8
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu
trong but phap xay dung nhan vat. Nhan vat cua ong co chieu sau, co ca tinh sau
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
chung chung ma da nhan thay duge ban chat thoi nat ciia xa hoi duang thai.
Ben canh thanh eong cua Giong to la So do, mot dinh cao ciia nghe thuat
tieu thuyet trao phiing, mot tac pham xuat sac ciia Vu Trgng Phung noi rieng va cua
dong van hgc hien thuc noi chung. Nhan vat chinh trong tac pham la Xuan toe do,
han xuat than la tre mo coi, chuyen nhat banh a san quan, roi di ban thuoc lau chi
nho so do ma han lai tro thanh sinh vien truong thuoc, thanh vi nhan cuu quoc roi
song dang hoang trong gioi thugng luu. Ca mot the gioi thugng luu thdi nat, dlu
cang, bip bgm duge nha van tai hien lai vo cung sinh dong trong noi dung cua So
sac. Tac gia khong chi dung lai a nhiem vu phanh phui, to cao xa hoi mot each
do. Day chinh la tieu thuyet xuat sac ciia Vu Trgng Phung. Song song voi viec xay
dung nhung chan dung bat hu nhu Xuan toe do, ba Pho Doan, cu Co LI6ng....nha van da vach tran ban chat xau xa cua xa hoi duang thai. But phap hien thuc kit hgp
vai but phap trao phiing da dem lai thanh eong co y nghia vugt thai gian cho tac
pham.
Den tieu thuyet Vo de, Vu trgng Phung ngay cang khang dinh tu tuong tiln
bo cua minh. Tuy Vo de chua dat duge nhtrng thanh eong ve mat nghe thuat nhu
Giong to va Sd do, nhung cung voi hai tac pham xuat sac do, no cung duge danh gia
la mot tac pham di diing duang loi va phe phan hien thuc mot each sac ben, chua
cay. Su noi bat a tieu thuyet nay chinh la tinh than dau tranh, phan khang ciia dong
dao quan chiing duge tac gia mieu ta mot each chan thuc. Ngoai Giong to, So do,
Vo de, tieu thuyet Lam di cung tung gop phan gay tranh cai trong trao luu phe phan
van chuong cua Vii Trgng Phung. Co nhieu y kien cho rang viec ong mieu ta chi tilt
nhung canh dam sir da lam suy thoai dao due, gay anh huong xau trong xa hoi. Vu
Trgng Phung da phan bac lai nhung y kien tren, la nguoi luon theo loi ta chan, ong
chii truong noi that, noi het nhung cai xa hoa dam dang, nhung te nan dang phai
bay truac mat.
Bon quyen tieu thuyet ra doi trong mot nam chua lam voi di nguon cam hung sang tac cua Vu Trgng Phung, ong viet phong sir Com thay com co dl gop
phan to cao manh me doi vai xa hoi day bat eong, tan nhan. Phong sir nay giiip nguoi dgc nhin ro ban chat ciia cae ong chu, ba chu a ch6n thanh thi, hg g6m du
mgi loai nguoi, nhung ban chat chung van la bat nhan, ti tien, deu gia, vo luang
tam...Mot xa hoi duge dung len voi hang loat cae moi quan he nho nhang, vo loi
giua chu - to, vg - chong, cha - con. Xa hoi do da day nhung nong dan v6n khong
quen voi cuoc song do thi vao con duang tha hoa va khon kho.
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
9
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
Thoi ky nay truyen ngan cua Vu Trgng Phung xuat hien it hon nhung deu la
nhung truyen ngan xuat sac ciia ong. Bo rang vang neu cao van de dao ly, luong
phe phan nhung con nguoi 16 lang, kech com duge san sinh trong phong trao Au
hoa.
Nam 1936 la nam Vu Trgng Phung de lai dau an sau dam trong sir nghiep
sang tac ciia minh. Cam hung nghe thuat ciia ong da duge thang hoa den tot cung.
Cam hung nghe thuat ket hgp voi nhung chuyen bien ve tu tuong giiip ong nhan
thuc dung dan han, sau sac han nhung van de xa hoi. Gigng dieu chii yeu, xuyen
suot van la phe phan, to cao xa hoi duang thai. Nhung cung da co xuat hien nhung
nhan to tich cue, dau tranh vi eong bang xa hoi. Sang tac cua ong trong thai ky nay
khong hoan toan u am, be tac nhu giai doan truac.
Giai doan sang tac cuoi cung cua Vu Trgng Phung bat dau khoang nam 1937 den khi ong mat. Day la thai ky tu tuang nha van lai chuyln biln theo chieu huong khac. Theo nha nghien ciiu Nguyen Dang Manh, Vu Trgng Phung lai quay vl voi
nhung quan diem bi quan, tieu cue, ma mam mong ciia no bat dau xuat hien tro lai a giai doan cuoi cua thai ky thu hai, ngay trong tac pham chua dung nhilu ylu td lac
quan nhat la Vo de. Voi hai quyen tieu thuyet Lay nhau vi tinh va Trung so doc ddc
va mot loat truyen ngan ra doi trong thai ky nay, cho th&y rat ro nhirng thay doi
trong sang tac ciia ong.
Nhung tac pham xuat sac ciia Vu Trgng Phung luon de cap den nhung van d! chinh tri, xa hoi rong Ion nhu Giong to, Sd do, Vo de. Ben canh do ong cung vilt nhirng tac pham co khuynh huong phan tich tam ly. Tieu thuylt Dirt tinh, Lay nhau
tam cua con nguoi, Ho se liu ho liu se sang lai la mot mau chuyen hai huoc nham
vi tinh cung nhu mot so truyen ngan: Cdi ghen dan ong. Long tu di, Mau me...deu viet ve tinh yeu va hon nhan gia dinh. Ong tap trung mieu ta tam ly, cae m6i quan
he ca nhan, sir ghen tuong cua nhung nguoi dan ong. Mac du tu tuong hoai nghi bat
dau xuat hien nhung ong van nhin thay nhung van de xa hoi dang ton tai xung
quanh minh va co nhirng tac pham phan anh nhung hien trang do. Tuy khong that
voi cae van de xa hoi. Ong phe phan loi song phu phiem, ngong nghenh cua nhung
ke bat tai nhirng si dien hao (Di san khi), nhirng con nguoi song be tha, khong co ly
sac sao nhu nhung tac pham truac nhung do van la tieng noi phe phan manh me doi
truac sue manh ciia dong tien ( Nguoi co quyen, Mot dong bac), vach tran loi song
inuu mo, thu doan (Doan tuyet, Guong tong tien), gieu cgt phong trao Au hoa ram
( Tir ly thuyet den thuc hanh) Thong qua nhung chi tiet rat dai thuong tac gia muon
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
tuong {An mimg, Doi la mot cuoc chien dau), len an nhirng hanh dong xau xa
\q
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
xa hoi.
giii gam tam trang va the hien thai do ciia minh truac cae hien tugng tieu cue trong
Trung sd doc dac la tieu thuyet cuoi cung cua Vu Trgng Phung, no phe phan,
da kich nhung con nguoi chi vi dong tien ma thay doi nhan each. Dong tien da tao
ra nhung bi kich cho con nguoi, cho gia dinh va cho xa hoi, do la nhung gi ma tac
luang thien hien lanh nhung khi tro nen giau co nho triing so, han da quen di nhung
ly tuong nhan dao tot dep. Gia day, han chi lo tau nha lau, mua xe hoi, an choi, lay
gia muon noi qua tac pham. Nhan vat Phuc khi con ngheo kho la mot con nguoi
viet voi gigng van mia mai, hai huoc nhung cung that chua chat. Tac pham giai
vg be...song huong thu va lo lam giau bang mgi thu doan. Trung sd doc dac duoc
nhan tinh. Dong thoi cung la loi canh bao, len an doi voi mot xa hoi ma dong tien
doan nay ciia Vu Trgng Phung the hien sir ban khoan, tran tro ciia ong ve the thai
Voi bon the loai kich, truyen ngan, tieu thuyet, phong su, Vu Trgng Phung
da de lai mot biic tranh khai quat nhieu mang ve hien thuc xa hoi Viet Nam nhung
nam dau the ki. Nghe thuat trao phiing doc dao ben canh khuynh huong triet ly sau
sac ve xa hoi, ve con nguoi da tao nen mot phong each rat rieng ciia nha van Vu
Trgng Phung.
Da hon bay thap nien troi qua tir khi tac pham dau tay cua Vii Trgng Phung
xuat hien tren van dan, trai qua bao bien thien ciia cuoc doi, ten tuoi va tac pham
ciia ong da khang dinh duge sue song manh liet voi thoi gian. Nhung So do, Vo de,
ludn co gia tri chi phoi va huy hoai nhan each con nguoi.
vat nhu Xuan toe do, cu Co tlong, ba Pho Doan, Nghi Hach.. ..da di vao lich su van
hgc Viet Nam nhu nhung dien hinh bat hu va co gia tri vTnh cuu.
1.2. DAC TRUNG NGHE THUAT TRUYEN NGAN HIEN DAI
Giong td, Com thay com co, Ky nghe lay Tdy, Cam bdy nguoi...va hang loat nhan
Truyen ngan la "tdc pham tu su co nho. Noi dung cua the loai truyen ngan
bao triim han het ede phuong dien cua dai song: doi tu; the su hay sir thi, nhung cdi
doc dao ciia no la ngan" [9; 370]. Ngoai ra con co mot so tir dien dinh nghia ve
truyen ngan nhu trong Tu dien van hoc "Truyen ngan la hinh thirc tu su loai nho,
truyen ngan khac voi truyen vim a dung lugng nho hon, tap trung mieu ta mot mang
ciia cuoc song: mot bien co hay mot vai bien cd xay ra trong mot giai doan nao do
cua doi song nhan vat, bieu hien mot mat nao do ciia tinh cdch nhan vat the hien
mot khia canh nao do ciia van de xa hoi" [22; 1846]. Nhu vay, truyen ngan la each
phat hien nghe thuat ciia doi song theo chieu sau. Co nhung bac thay ve the loai nay
da dem den cho truyen ngan mot sue chira ciia tieu thuyet. 0 linh vuc truyen ngan thi
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
j {
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Hong Phung
van hgc hien dai the gioi co nhieu cay but lung danh nhu Bunhin, Moroa, Xvaigo,
Moravia,... Van hgc the gioi da noi nhieu den cai chet ciia tieu thuyet - cai chet cua bi
kich nhung chua tung noi den cai chet ciia truyen ngan. Van hgc Viet Nam cung xuat
hien nhieu truyen ngan dac sac nhu: Vi hdnh cua Nguyen Ai Quoc, Doi mat cua
Thiep, Phien Cho Gidt cua Nguyen Minh Chau
Vai hinh thuc tu sir ca nho, so trang it, it sir kien, it nhan vat, pham vi phan
anh hep nhung tat ca nhung chi tiet gop phan lam cho cau chuyen dat den hieu qua
Nam Cao, Rung xa nu ciia Nguyen Trung Thanh, Tuong ve huu ciia Nguyen Huy
hu cau tir sir bang van xudi co nho, mieu ta mot lat cat ciia cuoc song, hoac co khi
bao trum len het cae phuong dien ciia doi song, mien sao co y nghia trong cuoc dai
cua nhan vat qua cot truyen dirge the hien. Do tinh ngan ggn nen thuong tap trung
xoay quanh mot chii de. Cot truyen xay dung tren mot hanh dong, trong mot khong
gian, thoi gian nhat dinh. Vai nhung chi tiet duge chat lgc, don nen nham huong tai
mot hieu qua a phan ket thuc, nguoi tiep nhan co the tiep thu liln mot mach. Do
tinh co diic, don nen, tap trung cua nhirng chi tiet, tinh ham sue va ngon ngu, tinh
bieu tugng ciia cae nhan vat nen co the bieu hien nhirng van de xa hoi rong lan.
Van de tinh huong da duge gioi nghien cuu quan tam tu rat som.. Cae nha van
sir dung truyen ngan Jam "the loai nang dong da "bam huyet" doi song bang cdch
mong union, tac dong manh me va gia tri tham my lan lao. Truyen ngan la hinh thirc
sang tao ede tinh huong nghe thudt dac sac de phan anh su da dang va pluic tap
ciia doi song" [28; 125). Tinh huong chinh la tao hanh dong cho nhan vat cua minh.
Cae nha van coi trgng viec lira chgn tinh huong dac thu cho cae nhan vat. Cae tinh
huong truyen khong ma ra cai the thuc day hanh dong thong thuong cho nhan vat
phat trien ma nham thuc day mot hanh dong khac - hanh dong tam ly. Theo nha van Nguyen Ngoc, khi ban ve nghe thuat truyen ngan da dac biet chii y din van d! tinh
huong, ong chia tinh huong thanh cae kieu sau: loai tinh huong Ion; loai tinh huong
nho. Con theo Bui Viet Thang co cae kieu tinh huong co ban sau: tinh huong - kich;
tinh huong tam trang; tinh huong - tugng trung. .. Tom lai, tinh huong la cai "khoanh
khac cot yeu", khi nhan vat dat trong hoan canh do, nhat dinh phai boc 16 tinh each
chii yeu ciia minh, tinh each ay chi phoi each song, each nghT, each ung xu, duang di
nuac birac va ca so phan ciia cuoc doi minh. Qua khao sat tir nhung truyen ngan ciia
cae tac gia thuoc dong van hgc hien thuc phe phap nhu Nguyen Cong Lloan, Nam
Cao, Nguyen Hong, ... chiing toi nhan thay truyen ngan hien thuc co ba dang tinh
huong ca ban: tinh huong hanh dong, tinh huong tam trang, tinh huong nhan thuc.
rrTiTlfmirr«iirTnii-|i--iTr-7^irir-"! riri ""iT"fnii iii iiiiiinn
urn
~ii
iiiiiiiimi i
in iBTTMiiiin(cid:127)
(cid:127)mi
11 iiiimiiihTii mi i Tinn imiMiiii (cid:127)
ii«i»hmiimh»i »h FTiiimrunimwnitTn-iii
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
j2
SVTH: Nguyen Thj Minh Nhu
Rieng a truyen ngan Vu Trong Phung, chiing toi nhan thay cung tu nhung dang thuc (cid:127) (cid:127) (cid:127)
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
tren, song bieu hien 6 cae khia canh khac nhau: tinh huong hai kich; tinh huong bi
kich va tinh huong bi hai kich. Tinh huong duge nay sinh tu mot sir kien, mot mau
thuan nhat dinh. Mau thuan cang quyet liet, bat ngo, thi tinh huong cang hap dan,
cuon hut. Noi chung, tinh huong phat trien cao thanh xung dot. Tinh huong giiip cho
nhirng gi con nam trong hinh thuc chua phat trien nay boc 16 va hoat dong tich cue.
Vi the, truyen ngan cung nhu cae the loai tir su khac, khong the thieu tinh hu6ng. Chi
trong cae tinh huong cu the cae nhan vat mai boc 16 tinh each, tam ly hoac thay d6i
buoc vao mot truyen ngan nguoi doc can phai nam duge gia tri cua cae binh dien
nghe thuat cau thanh cai thuc the sinh dong - la truyen ngan. Nhung neu chua nam
duge tinh huong thi xem nhu chua nam duge chiec chia khoa mau nliiem de mo vao
mot the giai bi an cua truyen ngan.
Khac vai tieu thuyet la the loai chiem llnh doi song trong toan bo su day dan
va toan ven ciia no, truyen ngan thuong huong toi viec khac hga mot hien tugng,
phat hien mot net ban chat trong quan he nhan sinh hay doi song tam h6n cua con
nguoi. Vi the, trong truyen ngan thuong co it nhan vat, it su kien phuc tap. Va n!u
moi nhan vat cua tieu thuyet la mot the giai, thi nhan vat ciia truyen ngan la manh
nho ciia the giai ay. Truyen ngan khong nham toi viec khac hga nhung tinh each
dien hinh day dan, nhieu mat trong tuong quan voi hoan canh. "Nhan vat trong
tinh each, tam ly nham bieu dat tu tuong nghe thuat cua nha van. Noi torn lai, khi
truyen ngan thuong la hien than cho mot trang thai quan he xa hoi, y thirc xa hoi, hoac trang thai ton tai ciia con nguoi"[9:37\]. Nhan vat co vai tro hit sue quan
pham, nhan vat cung la nguoi phat ngon cho tu tuong nha van, the hien quan niem nghe thuat ve con nguoi ciia tac gia. Neu nhiern vu ciia tilu thuyet la theo doi, tim
hieu va mo ta ti mi su thang tram cua so phan thi nhiem vu ciia truyen ngan la "sir
dung" no, co nghia la vao hie can thiet no hien len ro rang, tuan thu cae nguyen tic
dien hinh hoa. Tac gia truyen ngan thuong huong toi khac hga mot hien tuong, mot
net tinh chat trong quan he nhan sinh hay doi song tam hon con nguoi - nhan vat tam
trang. Theo Sekhop, nhan vat truyen ngan phai duge hieu theo nghTa rong, co khi la nguoi, co khi la vat. Cho du la ton tai duoi dang nao thi tat ca cae nhan vat dlu huong tai con nguai. Cho khac biet co ban nhat ciia truyen ngan la nhan vat cua tieu thuylt
thuong la mot the gioi thi nhan vat chinh ciia truyen ngan chi la mot manh nho ciia
the giai. Nhan vat ciia truyen ngan la mot dac trung quan trgng nhat, boi vi truyen
ngan song duge bang nhan vat. 0 nhung tac pham thanh eong, tac gia da tao nen
trgng trong tac pham. Co the noi nhan vat la xirang song la linh hon ciia moi tac
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
duge nhung nhan vat dien hinh. Nhieu nha van cho rang, nhan vat la tru cot ciia
] 3
SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
sang tac, phai duge chuan bi truac tien, vi nhan vat la nguoi su gia truyln di cai thi
gioi quan, cai nhan sinh quan cua minh. Nhan vat la: "thudt ngu chi hinh tuong
nghe thudt, mot trong nhung dau hieu chi su ton tai toan ven ciia con nguoi trong
nghe thudt ngdn tit: Ben canh con nguoi, nhan vdt van hoc co khi con la cdc con
vdt, cdc loai cay, cdc sinh the hoang duang duoc gdn cho nhung dac diem giong
voi con nguoi" [2; 642]. Nhieu nha van cho rang, nhan vat la try cot cua sang tac, phai duge chuan bi truac tien, vi nhan vat la nguai su gia truyln di cai thi giai
quan, cai nhan sinh quan cua minh,....Theo Nguyen Tuan, cuoc s6ng va con nguai
gan bo chat che vai hinh tugng nhan vat trong tac pham, nhan vat la: "noi duy nhat,
tap trung hit thay trong sang tac ", "chi co nhan vdt moi kiem tra duoc cot truyen,
nhan vat moi cd quyen chiphdiy chinh, y phu" [21; 181]. Trong truyen ngan, m§i
nhan vat chi the hien ve mot phuong dien nao do, mot khia canh nao do trong cuoc
dai. Va moi cay but viet truyen ngan noi tieng deu co kieu nhan vat rieng cua minh.
Trong Chitnguoi tie tu ciia Nguyen Tuan, nhan vat thuong mang net dep tai hoa ciia
mot thai con "vang bong". Con Nam Cao (Chi pheo, Doi thud) co each xay dung
nhan vat rieng ciia minh - do la nguai nong dan ngheo bi luu manh hoa va nguai tri
thuc ngheo bi day dga tinh than voi nhung khat vgng ngoai tam tay, mgi ly tuong bi cuoc song dai thuong cam ao gao tien bop chet ... Do dung lugng han chi, ngon
ngu duge chat lgc, nen nhan vat ciia truyen ngan thuong phan anh nhung khoanh
khac ciia con nguai va xa hoi. trong truyen ngan, moi nhan vat chi the hien ve mot
phuong dien, mot khia canh nao do trong cuoc doi.
truyen nhung khong the khong co chi tiet. Nho yeu to chi tiet ma khong khi, canh tri,
tinh huong, tinh each, hanh dong, tam tu nhan vat duge bgc 16 day du. Mot chi tilt dat
gia ngoai y nghia chan thuc con can phai dat toi y nghia tugng trung, ham chua mot
each nhin, each danh gia va nang luc tuong tugng ciia nha van doi voi cuoc song va
con nguoi. Thong thuong ta thay co hai loai chi tiet tieu bieu: chi tiet trung tam dong
vai tro trung tam tham my, noi nha van gui gam tu tuong nghe thuat; chi tiet phu trg
co chuc nang day cau chuyen van dong, phat trien. Yeu to quan trong bac nhat la
nhirng chi tiet co due, dung lugng lan va loi hanh van mang nhieu an y. Mot ong
Chi tiet la tieu tiet trong tac pham tir su. Truyen ngan co the khong co mot cot
Chau giet mot luc sau mang nguai vo toi lai hy vgng duge thang chuc (trong truyen
ngan Nguyen Cong Hoan). Chi tiet cua truyen ngan that sir co y nghia, that su phat
sang soi rgi chu de, tu tuong lam cho tac pham song mai la nho vao su kheo leo
chon loc cua nha van.
RawvMisaraMMroiaEaHiiwussffiafiSBs*^^
GVHD: Nguyen Thi My Nhung
quan to beo oai ve rat sang trgng nhung an tien mo each...mat ve sinh; ong Tri
x4
SVTII: Nguyen Thi Minh Nhu
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
Truyen ngan hien dai van dung kha da dang nhung phuong thuc nghe thuat.
Trong nhung phuong thuc nghe thuat do ta khong the khong nhac den nghe thuat
ket cau: "Ket cau khong chia nhieu tang, nhieu tuyen ma thuong duoc xay dung
theo nguyen tac tuong phan hoac lien tuong. Butphap tuong thudt cua truyen ngdn
thuong la cham phd\ 9;371]. Thuat ngu ket cau the hien mot noi dung rong rai va
phuc tap hon bo cue. To chuc tac pham khong chi gioi han b su tiep noi be mat, b
nhung tuong quan ben ngoai giua cae bo phan, chuong doan ma con bao ham sir lien
ket ben trong nghe thuat kien true noi dung cu the ciia tac pham. Bat cu tac pham van
quat nghe thuat. Ket cau dam bao cae chuc nang rat da dang: boc io tot chii de va tir
tuong cae tac pham; trien khai, trinh bay hap dan cot truyen; cau true hop ly he thong
tinh each; to chuc diem nhin tran thuat ciia tac gia: tao ra tinh toan ven ciia tac pham
nhu mot hien tugng tham my. De lam cho tac pham tro thanh mot chinh thi tham
hgc nao cung co ket cau nhat dinh. Ket cau la phuong tien co ban va tat yeu cua khai
my thong nhat va sinh dong, nha van phai tim toi sang tao ket cau. Ngoai cae kieu
vat, theo tam ly va thuc te con nhieu dang ket cau theo phat kien cua tung nha van.
Ket cau truyen ngan "la su sap xep phan bd cdc thanh phan hinh thirc nghe thudt,
ket cau thong thuong nhu ket cau theo trinh ty thai gian, con co ket cau theo nhan
tire la su cau tao ciia tac pham tuy theo noi dung va the tai, ket cau gdn ket cdc yeu
td hinh thirc va phdi thuoc chiing vai tu tuong. Cdc quy luat ciia ket cau - la ket qua
ciia nhan thirc tham my, phan anh nhung lien he be sau ciia thuc tai. Ket cau noi
dung co tinh doc lap. Cdc phuong thirc va thiiphdp ket cau se cam bien va dao sau
ham nghia ciia cdi duoc mo td" [2; 57]. Sir thanh eong hay that bai ciia nha van duge quyet dinh phan lan a loi tim toi sang tao ket cau. Nhu vay, kit cau la nhung
phuong tien co ban cua sang tac nghe thuat. Nha van Ma Van Khang y thuc rat ro
ve vai tro ciia ket cau: "van de la anh td chuc sao cho truyen ciia anh thanh mot lat
cat gon ghe. Nhung ta van noi toan truyen la mot cdi vdng khep kin, khong dai qua,
khong ngdn qua, khong xd day, xoc xech, tham chi khong ihua mot chi tiet nao" [21;
114]. Tom lai, ket cau co vai tro quan trgng trong viec thuc hien sir thong nhat chat
che giua chu de tu tuong va tinh each.
Trong quyen li luan van hgc, Ha Minh Due da dan "cot truyen la mot he thong cdc su
Cot truyen trong truyen ngan cung la mot phuong thuc nghe thuat dang chu y.
kien phan anh nhung dien bien cua cuoc song va nhat la cdc xung dot xa hoi mot
cdch nghe thudt, qua do cdc tinh cdch hinh thanh va phat trien trong nhirng moi quan
he qua lai cua chiing nham lam sang td chu de va tu tuong tac pham " [7; 137]. Hay
trong quyen Tir dien thudt ngu van hoc ta co mot khai niem ro hon ve cot truyen
»!>¥Miii»riiiTiiii»MiM»inBra»»^ra«im tTiMi»iii»iiii««iiiiiiiiiMiii r.HiniiiTimiwmThniiBiii'imiiiiwn 7iiTiiiiM«n.Ti' r'wiaMHiMiiiiiriTHvmitTyriwiir-.Tirmij^ GVHD: Nguyen Thi My Nhung SVTH: Nguyen Thi Minh Nhir trong truyen ngan nhu sm:"Cdt truyen ciia truyen ngdn thuong dien ra trong mot do sau sac ve cuoc dai va tinh nguoi" [9; 371]. Cot truyen con duge hieu nhu la "mot he thong cdc su kien phan anh nhung dien bien cua cuoc song vd nhat la cdc xung dot xa hoi mot each nghe thudt, qua do cdc tinh cdch hinh thanh vd phdt trien [105; 81]. Vi the cae nha nghien cuu danh gia cao vai tro cot truyen ciia truyen ngan. M6 6m - nha van viet truyen ngan Anh khang dinh: "nha van song bdng cot rang: "can tim cho duoc cot truyen. Doi khi chi xay ra choc Idt vai gidy thoi, nhung truyen, y nhu hoa sy song bang mau vd but ve vay" [20; 194], A.Tonxtoi cung cho tu tuong, nhung quan sat va nhirng hieu biet dang chong chat hon loan hien ra ba phan. Cot truyen dien ra trong mot thai gian, khong gian han che. Nha van co the dao Ion, thay doi trat ty thai gian hay vj tri khong gian theo y do nghe thuat ciia minh. Co cot truyen nghieng ve hanh dong, co cot truyen nghieng ve tam ly. M6i nha van co each sang tao cot truyen rieng theo so truong ciia minh. Nguyln Cong Hoan to chuc cot truyen chat che, don nen, tap trung cao do lam noi bat chu d! tac pham, truyen ngan cua ong thien ve cot truyen hanh dong, giau kich tinh. Nam Cao, Thach Lam lai thuong xay dung cot truyen theo dien tien tam ly. Ngon ngu ciia truyen ngan la phuong tien, la eong cu de boc 16 tu tuong cua tac pham. Nguoi viet van phai la nguoi co von ngon ngu va tir vyng phong phu thi moi co the lam cho tac pham cua minh co gia tri ve mat noi dung va nghe thuat. Quan trgng hon nguoi viet truyen ngan phai lua chon, chat loc von ngon ngu cua minh cang nhieu han. Nhu vay, ngon ngu ciia truyen ngan phai mang sue song cho tac pham, no phai that sinh dong de dien ta het y nghia cua chii de tu tuong va nhan vat. Ngon ngu trong truyen ngan phai la mot thu ngon ngu co dgng, chinh xac, mang dau an ca nhan cua nguoi viet rat cao. Qua lop ngon ngu nguoi dgc co thi nhan ra phong each cua nha van. Dgc each hanh van, each sir dung ngon ngu, nguoi dgc co the nhan ra tac pham do ciia nha van nao. Ngon ngu trong truyen ngan ciia Nguyen Tuan luon duge ggt dua mot each bong bay, the hien su tai hoa ciia ong trong sang, the hien theo phong each cua rieng minh. Ngon ngu ciia truyen ngan GVHD: Nguyen Thi My Nhung SVTH: Nguyen Thj Minh Nhu dieu nay the hien ro nhat trong tap truyen Vang bong mot thai con voi Vu Trong Phung thi do lai la ngon ngu binh dan - ngon ngir cua cuoc song. GVHD: Nguyen Thi My Nhung SVTI1: Nguyen Thi Minh Nhir mum a im inn CHUONG II: NHAN VAT VA KET CAU 2.1. NHAN VAT TRONG TRUYEN NGAN VU TRONG PHUNG Trong tac pham van hgc khong the thieu nhan vat, boi "do la hinh thirc co ban Nhan vat la yeu to then chot ciia tac pham ty su. Vi ban cMt van hgc la mot quan he doi voi doi song. Van hgc khong thi thilu nhan vat vi do la hinh thirc co ban de qua do van hgc mieu ta the gioi mot each hinh tugng. Chuc nang ciia nhan vat la tai hien duge cuoc song "muon hinh van trang", khong co nhan vat nha van khong the khai quat duge quy luat cuoc song ciia con nguai. Do do co the xem
nhan vat la hat nhan ciia tac pham ty su. Mot tac pham co thi khong co c6t truyen,
nhung nhan vat thi khong the khong co, du no la truyen y tuong hay truyen tam
tinh. Tuy nhien, nhan vat trong con mat cua rn6i nha van khong gilng nhau. Moi tac pham co mot loai hinh nhan vat khac nhau, no rat phong phu, da dang, co nhan vat chinh, nhan vat phu, nhan vat loai hinh, nhan vat ly tuong... cae nhan vat thuoc nhirng tang lop, giai cap khac nhau, cung co nhan vat khong thuoc tang lop,
giai cap nao ca. Nhung tat ca deu thi hien noi dung, tu tuong ciia tac gia giii gam
vao minh. Noi each khac, nhan vat la phuong tien khai quat nhirng tinh each, s6 phan con nguoi va cae quan niem ve chiing. Nhan vat van hgc, khac vai nhan vat hoi hoa, dieu khac la bgc 16 trong hanh dong (hieu theo nghia rong bao gom cae ngon ngu) va qua trinh. No luon hiia hen
nhung dieu se xay ra, nhung dieu chua biet trong qua trinh giao tilp. Khi phan tich tac pham van hgc, nhan vat la doi tugng chinh de khao sat, nhung nha van co tai rat chu y "dung eong" cho nhan vat cua minh va lam cho nhan vat co mot "ban sac", dong thai nhan vat cung ham chua nhung dau an cua nguoi sang tao ra no. Co rat nhieu tac pham van hgc tuyet voi tren the giai ma tac gia va nhan vat - "nhung dua con tinh than" cua hg khong lan voi mot ai, do la hinh tugng Andray, Pie, Natasa...trong tac pham Chien tranh vd hod binh cua Leptonxtoi, hinh tugng inn in (cid:127) mi m ii» iiiwiiMii iii mini tuong - nghe thudt ciia tac pham van hoc" [9; 109]. GVHD: Nguyen Thi My Nhung j8 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu (cid:127) AQ trong AQ chinh truyen ciia nha van Lo Tan, nhan vat Giangvangiang trong trong tuyet tac Truyen Kieu cua tac gia Nguyen Du, hinh tugng Chi Pheo trong truyen ngan cung ten cua Nam Cao, Chi Dau trong Tdt den cua Ngo Tat To... Cuoc dai von muon mau muon ve, nha van la nhung nguoi luon quan sat, nghien ngam ti mi ve mgi van de ciia cuoc song. Co nhung van de vo cung Ion lao
can duge phan anh vao nhan vat va nhan vat co du kha nang truyln tai hay khong phu thuoc rat nhieu vao nguoi sang tao. Van de muon thua do se khong ngiing tran tro thoi thuc nha van tren con duang sang tao van hgc. Trong nhung tac pham van hgc quy mo kha Ion co nhan vat chinh, nhan vat phu, duge phan anh da dang, da chieu. Truyen ngan khong can qua nhilu nhan vat nhung cung doi hoi nhan vat phai that khai quat, the hien duge tu tuong tac pham va quan niem cua tac gia. The gioi nhan vat trong truyen ngan Vu Trgng Phung da dang, phuc tap, la dau moi ciia nhieu tranh cai bai chiing truac het gan lien vai quan niem nghe thuat ve con nguoi day mau thuan cua nha van. Trong cae nha van hien thuc cung thai vai Vu Trgng Phung, co Nguyen Cong Hoan nhin doi bang san khau hai kjch, nhan vat ciia ong lam tro he va ban chat bi che day ky luang, con nhan vat ciia Nam Cao thuong co giang xe ve tu tuong. Nhan vat trao phiing cua Nguyen Cong Hoan va Vii Trgng Phung duge xay dung theo cai nhin huong ngoai, nhan vat ciia Vu Trgng Phung chii yeu bi chi phoi boi sir "vo nghia ly" mang tinh chat trao phung hoac bi hai. Tinh each hai huoc cua cae nhan vat duge bgc 16 chu yeu a 2.1.1. The gioi nhan vat phong phu, da dang dong, loi noi. Cae nha van chain biem hau nhu khong the hien the gioi noi tam cua cae nhan vat (hoac chi the hien a muc do it 6i), nhung trong cae tac pham ciia minh hg lai neu bat va to dam chat hai cua nhung chi tiet tao hinh ben ngoai (chan dung, mieu ta loi noi ciia cae nhan vat, cae canh co tinh tiet) nhu trong truyen Su nhung net be ngoai va hanh vi ciia con nguoi: ngoai hinh, cu chi, dieu bo, hanh Vu Trong Phung da xay dung duge mot the gioi nhung nhan vat vo nghia ly. Viec xay dung the giai nhan vat trong truyen ngan tuy khong rong lan va bao quat xa hoi luc bay gia. Nha nghien cuu Vuong Tri Nhan khang dinh: "Tir tac phdm GVIID: Nguyen Thi My Nhung ]9 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu Nhan vat vg Doan trong truyen ngan Lay vo xau, duoc mieu ta "mot nguoi Nguyen Quang Trung ggi do la each "xu ly vat lieu ngoai hinh" tao ra "xung dot vat lieu" giira hai con mat nho vai doi go ma cao, cap moi pham phu, dang nguai tho tuc vai an mac tan thai. Vg Doan khong hoan toan xiing doi voi chong, mot
nguoi dan ba mang nhirng net cua nguoi dan ong - mot bilu tugng con nguoi "vo nghia ly". Ben canh do tac gia con chii trgng xay dung nhung tinh each vo nghia ly va ca phao, mot mon an dan da ciia dan An Nam.. Khi anh ta quan niem nan mgc sung cung la van minh thi chinh anh ta cung bi mgc sung. Trong Doi la mot cuoc chien dau, nhan vat Pieree Quyen, cung la mot kilu "vo nghia ly", hgc khong can bang cap, chi can vg dep va hut thuoc phien, mot 16i song khong ly tuong, khong muc dich hit sue be tha, cuoc doi anh ta co thi vi nhu
tung chang hut, luc thang tram den khi met moi...nhung cu thi... anh ta van hut. Nhan vat "vo nghia ly" trong truyen ngan cung nham the hien tu tuong ciia nha van ve cuoc doi va con nguoi, khi ca hai deu "vo nghia ly" co nghia la chang co thir gi co nghia ly ca. Nha van doi khi co cai nhin tieu cue ve con nguoi - cuoc doi nhung khong phai tuyet vgng han ma do la su uoc vgng khac hon, mot le loi vl xa hoi co the tot dep hon voi nhung dieu co nghia ly. Trong tieu thuyet co nhung nhan vat co nghia ly va trong truyen ngan cung vay, hai nhan vat Tung, Lan (Ld doi khi con nguai ta "pha vo cai vo ca nhan de song ca vi nguoi khac" dc nggn lira cuge song cang chay sang hon. Ben canh viec xay dung the gioi nhan vat "vo nghia ly", Vu Trgng Phung con xay dung len mot the gioi nhan vat nhung con nguai duai day den noi khong co cho nuong than phai chet doi, chet ret, bi gia dinh ruong bo. Nhan vat tMng Hai Xuan trong Chong nang len duang, la mot nguoi chiu thuong chiu kho, lam nghe "nguoi ngua" di khap do day. Nhung vi so phan khong may, Hai Xuan bi tai nan GVHD: Nguyen Thi My Nhung 20 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu mat mot chan. Sau cai tai nan khiing khiep ay, cuoc doi anh cung thay doi. Vi mieng com manh ao ma anh trai da duoi anh ra khoi nha. Voi cai chan khap
khieng anh chong nang len duang, mac mua gio anh van di nhung khong bilt di ve dau, song o dau. Mot nguoi an xin vi doi, vi ret khong xin duoc an va trii ngii nen da chet ngay trong mot cai eong voi hai tay 6m ghi lay bung, nguoi co ro lai minh, chau khong he nghi toi tinh thuong ciia nguoi co, cu nghi co khong tot nen lam cho con hg dirt tay. The la nguoi co bi duoi ra khoi nha, khong noi nuong tya chong dua chau co eong buoi gi co lai ve ngoai ciia nhin ngo roi lai liii thui ra di nhung co van mot long yeu thuong quan tam toi gia dinh chau. Cii' luc nao nha vg hie giau co ba luon giiip do mgi nguoi, nhung vi dua con ba pha hit tien cua, ba khoc den loa ca hai mat. Den a nha vg chong dua chau lam nghe danh dam. Cu trong bong toi (Toi nguoi cd). Nhan vat ba lao trong Ba lao loa lai dau don han, ngo den bat com ba an cung an voi nuoc mat boi nhung cau mang chiii cua dua chau dau. Cuoi cung ba chet, chet mot each don dau khong ai biet, chi co dan qua xiim nhau lai xau xe cai xac ciia ba ma thoi... tuong cuoc song tuy vat va nhung se duge o do den khi nham mat xuoi tay. Ai chi biet an choi phe phan, huong lac voi nhirng thu choi nhu chgc gheo t co dau, Dong thai, truyen ngan Vu Trgng Phung con xay dung len mot loai nhan vat hut thuoc phien, gian diu voi ngay vii em trong gia dinh. Do la mot loat cae nhan Co the khang dinh ngay rang, nhan vat trong truyen Vu Trgng Phung thuoc nhieu giai cap khac nhau, tu nhung quan lai cu Phan Uyen, quari b6 (An mirng), vat nhu cu phan Uyen (An mirng), cu phan Hieu (Strang de ma lo),... cae quan vien (Tet an may), nguoi ngheo nhu vg chong bac danh giam (Bd lao nguoi Au hoa (Tir ly thuyet den thuc hanh); nong dan nhu thang Ca, thang Hai T.L (Con nguoi dieu trd), nha bao Nhat Dong Duong (Sao may khong vo, dm oil), nha Su Tang Suang (Sir cu triet ly), nhung chan dung dam dong rat thanh eong. Do la dam dong ciia "lop tren" trong xa hoi dang du tiec nha cu phan Uyen; hoac dam dong nhung nguoi ngheo kho va nhung nguoi giau co, thugng luu doi lap nhau trong truyen ngan Chong nang len tap cho the gioi nhan vat trong truyen ngan Vu Trgng Phung. GVHD: Nguyen Thi My Nhung 21 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu duang ... nhung chan dung dam dong nay gop phan tao nen cai dong due, phuc Vu Trgng Phung la mot nha van bi nem ra ngoai doi kha som, phai lam nhieu nghe vat va de kiem song. Chinh canh ngheo kho da cho ong thay cuoc s6ng ciia
nhung nguoi lao dong va cae te nan xa hoi tran lan. Tu nhung thuc tl do da thuc due ong, tim hieu, kham pha, giai dap tat ca. Chinh vi vay trong cae tac pham cua minh, ong xay dung mot the gioi nhan vat da dang, phong phu nhu cai xa hoi ong da nhin thay. Tu nhung bgn nguoi giau sang cung nhu lop nguoi duoi day ciia cuoc song thanh thi. Voi the gioi nhan vat trong truyen ngan cua minh, Vu Trgng Phung da gop phan bu dap vao cho thieu hut cua the gioi nhan vat cae nha van hien thuc ciing thai nhu Nguyen Cong Hoan, Nam Cao, To Iloai... hg la nhung nha van nghieng ve mang de tai nong thon, vi the, the giai nhan vat cua hg la
nhung con nguoi nong dan chan lam tay bun. Mot thi gioi nhan vat da dang,
phong phu, nhung "tac pham ciia Vii Trong Phung, cdc tinh huong, cdc tinh cdch, 2.1.2. Nghe thuat xay dung nhan vat phan, nhung tatyeu trong quy luat chung" [15; 223]. De xay dung nhan vat, tac gia thuong tap trung vao nhirng chi tiet cu thi nhat la tap trung mieu ta ngoai hinh cua nhan vat. Trong nhung truyen ngSn ciia minh, Vu Trgng Phung da chgn nhung chi tiet cu the de ve nen nhung chan dung het sue an tugng ve du mgi hang nguoi. Day la chan dung cua lop nguai tri thuc 'Lay hoc"Anh ta cd bo du phuc rat chdi chudt. Xua kia, luc con cap sdeh, anh ta voxdu). Nhan vat Doan duge mieu ta rat chi tiet ve y phuc, qua gigng van mieu ta qua. Khong chi o mot nhan vat nay ma tac gia muon noi den ca mot cai xa hoi cua tac gia cho ta thay duge mot con nguoi chii trgng ve be ngoai mot each thai bgc ben ngoai. Con day la chan dung ciia nguoi vg xau: "Vo anh, that vay, la mot nguoi dan trong hinh thuc be ngoai, con nguoi chi duge nhin nhan va danh gia thong qua vo BMnaramaaaawnnmw mm ii"i. GVHD: Nguyen Thi My Nhung 22 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu my mieu ciia su thd tuc, lai cang lam tang cdi chodng Ion ciia su kech com " (Lay lap trong ciing mot chii the de lam noi bat chu the ay. Co cau noi khong co nguai phu nu xau, chi co nguoi phu nu khong biet each lam dep! Nguoi vg nay khong nhung xau ve ngoai hinh vai hai con mat nho, go ma cao, cap moi pham phu, dang nguoi tho tuc ma con pho bay cai xau ciia minh o su ket hgp giua Ta va Tay mot each kech com: Cai ao dai lugt thugt mau xanh, cai quan nhieu trang, doi giay cao got kieu gai nhay lai ket hgp voi cai voi mau khan vanh day! Qua nhung chi tilt mieu ta ngan nhung dat phu hgp voi dac trung ciia the loai truyen ngan, Vu Trgng Phung da chi ro cai 16 bjch ciia hang nguoi tan thai, giau co hoc lam sang. Nhung cung chinh su hgc doi nho nhang do da to giac ban chat con nguoi la thu* khong the thay doi duoc Su thay doi tinh each ciia Bich bat dau tir sir thay doi ngoai hinh ciia nhan vat nay: "Cai do the ndu ciia chi, vira rdch lai vira bac, trong moi tham hai lam sao! Doi gudc mdn got, quai cao su lop dtd Ion nguac md chi keo le sen set, ca got ngheo nan ciia chj Bich duge Vu Trgng Phung mieu ta that chi tiet tir cai ao rach, doi guoc cu ki da lam cho hinh dang, tinh each cua mot con nguoi thay doi hoan ngheo kho da khien chi tro thanh mot nguoi rut re, nhiit nhat. Truyen ngan Guong tong tien la chan dung ciia ke tha hoa. Sir tha hoa cua Le Van co nguon goc tu "a phu dung", tir su nghien ngap cua Van. Nhirng luc doi toan. Tir mot nguoi phu nu luon ty tin, lich su va lac quan voi cuoc song nay su thuoc, Van vat va: hai mat Van hie do quae len nhung anh sang, long song sgc nhu mat nguoi dien. Mat Van chang chit nhirng net ran dau don. Vu Trgng Phung da khuon mat va doi mat. Hai mat Van "quae len", chgn nhung net tieu bieu tren guong mat Le Van de mieu ta su thay doi: do la tir lay "chang chit nhung net rein dau don". Su thay doi ay bao hieu sir tha hoa 6 con nguoi Van. Van chinh la dai dien cho lop nguoi tha hoa, la cai san pham "quai thai" ciia xa hoi thuc dan phong kien Viet Nam dau the ky XX. GVHD: Nguyen Thi My Nhung 23 SVTI I: Nguyen Thi Minh Nhu Trong boi canh xa hoi ay, ngoai nhung con nguoi tha hoa nhu Le Van, Vu Trgng Phung con de cap den mot lop nguoi moi, do la tang lop van nghe si song lang man, phong tung: "That la nhung nang tien sa coi the, rang long lanh hon song bam nhung ke khong co mot chut loi ich nao cho xa hoi, ve dep do chi de Nhung chan dung nay co nhieu trong van hgc hien thuc phe phan nhu Nghi ngam chu khong the lam dep cho cuoc song. Que trong Tat den; Nghi Hach trong Giong td... thoi. Ngoi but cua ong luon viet ve nhung sy viec, hien tugng co that trong cuoc
song, ong viet ve nhung tha hoa, nhung gia doi, nhung xau xa trong cuoc sing mot each chan thuc va khach quan. Ong giiip nguai dgc nhan thay cuoc song day gia tao duge che giau duoi vo bgc cua sy Au hoa. Tom lai, Vu Trgng Phung la nha van ta chan diing nghia nhat cua hai chu ta
chan: nghia la ong chi truy lung sy thuc, ong chi di tim su thuc vl con nguoi ma Trong Tu dien van hoc: "ngdn ngu nhdn vdt vira phan anh cd tinh rieng vim Con trong Tir dien thudt ngu van hoc. "Ngdn ngii nhdn vdt la mot trong cdc bang nhieu each: nhan manh each dat cau, ghep tir, lai phat am dac biet cua nhan nhdn vdt" [9; 183]. Trong tac pham, nha van co the ca the hoa ngon ngu nhan vat tir dia phuong... Trong cae tac pham ty sy, nha van con thuong true tiep mieu ta phong each ngon ngu ciia nhan vat. Du ton tai duoi dang nao hoac duge the hien bang each nao, ngon ngu nhan vat bao gio cung phai dam bao sy ket hgp sinh dong giua ca the va tinh khai quat. Nghia la: " Moi nhdn vdt cd ngdn ngu mang dac diem rieng, cd "loi vat, cho nhan vat lap lai nhung tir, cau ma nhan vat thich noi ke ca tu ngoai quoc va Trong chii nghia hien thuc ngon ngu nhan vat duge coi la mot doi tugng mieu ta. Ngon ngu trong tac pham ciia Vu Trgng Phung la ngon ngu song dong cua cuoc doi, nho cuoc song thuc tai am hieu sau sac nhieu hang nguoi khac nhau trong (iVHD: Nguyen Thi My Nhung ?.4 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu xa hoi ciia mgt thai ky day bien dong. Nhung gi dien ra truac mit ong duge ong ghi
nha va dua vao trong tac pham cua minh kl ca each an noi hang ngay cua nhilu
hang nguoi khac nhau cung duge ong chii y. Chinh vi vay trong tilu thuylt va
phong sy nhan vat ciia ong mang nhieu dau an qua each noi nang hang ngay nhu Xuan toe do, Van toe mai, Nghi Hach, cu C6 Hong va cae gioi bac bip, con sen, thang xe, gai diem... Tieu thuyet va phong sy co quy mo Ion nen ngon ngu cua
nhan vat Vii Trgng Phung da duge ong the hien rat nhilu va tren mgi phuong dien. Con trong truyen ngan tuy dung lugng nho nhung Vu Trgng Phung cung da khac hoa duge nhung nhan vat co net rieng, ngon ngu rieng. Trong tac phim van hgc loi doi thoai la sy phat ngon va nhan thong tin giua cae nhan vat - nhan vat co thi tao duge dau an cua minh qua nhung doan doi thoai mot each nhanh nhat, khong can phai giai thich mieu ta nhan vat qua ruam ra ma nguai dgc van bilt duge ban chat
cua nhan vat. Ngon ngu doi thoai co uu the trong viec tao nen nhung chan dung bilm hga ve con nguai, xa hoi; vach tran nhung thoi xau xa, de tien cua nhung hang nguoi
bat luang trong truyen ngan Vii Trgng Phung. Cung nhu trong tilu thuylt, phong sy,
truyen ngan ciia Vu Trgng Phung ngon ngu doi thoai luon chilm uu thi so vai doc thoai noi tam.. Lai thoai cua nhan vat duge ca tinh hoa cao do, thi hien d§u an dja vi xa hoi, nghe nghiep va tinh each nhan vat. cau noi ciing da cho ta thay duge bg mat that ciia mgt con nguai, mot dua con bk
hieu. Cha vua mat, dua con khong thuong tiec ma lai co hanh dong mk hit tinh nguoi. Roi mot cu phan vira suang vira then van khong quen quat nat dua a, tuy rang trong truong hgp nay, do la each danh trong lang: "lay them it dam tdy vao ban nay, Qua lai doi thoai cua Le Van vai ban, nguai dgc nhan ra sy tha hoa ciing cue ciia con nguai nay: "Vdn cuoi sang sac khoan thai keo dieu thuoc lao roi mai cdt »J««fflBW«M»«»B!JMM^JW^W.3IK*n!W«^ GVHD: Nguyen Thi My Nhung 2.5 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu co vai tro bgc 16 tinh each. Ngon ngu, gigng dieu ciia Van da boc tran sy tha hoa nhan each ciia anh ta. Anh ta khong khac con soi doi lot. Nhirng loi noi cua nhan vat nu voi mot trong nhung nhan tinh ciia minh:"77zd/ di, anh cam di! Anh ngu lam! if, Thir hoi, trong mot nam nay, toi cd te tinh chg biia de khac hga duge chan dung mot nguoi phu nu ham tien, song gia doi, tinh each lira gat tinh cam, tien bac cua hai nguoi dan ong. Qua ngon ngu doi thoai ciia nhan vat da duge the hien mgt each sinh dong. Truyen ngan Vu Trgng Phung co nhieu lai doi thoai va nhung loi doi thoai mang mot sac thai the hien khac nhau. Trong each the hien do cua Vu Trgng Phung tac pham phan nao da boc 16 duge ban chat noi bat cua tung nhan vat thong qua he thong ngon ngu ma nguoi ay dimg. La nha van co so truong the hien tinh each, tam ly qua hanh dong, ngon ngu chu yeu cua nhan vat Vu Trgng Phung la doi thoai. Vi the ta tim hieu cae loi doi thoai ma Vii Trong Phung the hien trong tac pham nham muc dich giiip chiing ta hieu rd hon ve ngon ngu ma nha van the hien, qua do hieu them ve the giai nhan vat cua ong. Ben canh ngon ngu doi thoai ciia nhan vat, truyen ngan ciia Vii Trgng Phung con xay dung dirge nhung doan doc thoai noi tam vo ciing dac sac. Doc thoai noi tam la tieng noi, y nghia tham kin ben trong tam hon, la sy ty doi dien voi chinh minh ciia con nguoi. Phuong tien nghe thuat nay da duge van dung rong rai trong sang tac cua cae nha van lang man va sau nay no tro thanh phuong tien quan trgng khong thieu duge ciia van hgc hien thuc."Ldi doc thoai khong doi hoi su dap lai, doc ngat boi "loi doi thoai" tuong tugng. Loi noi nay thuong xuat hien trong tam trang con nguoi co don. Trong trao luu hien thuc, truyen ngan Nam Cao duge coi la dat dinh cao khi dien ta nhung doc thoai noi tam, con trong truyen ngan Nguyen Cong Hoan thi rat it. Trong truyen ngan, Vu Trgng Phung da xay dung duge nhung doan doc thoai noi tam sau sac. Tuy vay khong phai loai nhan vat nao cung duge Vu Trgng Phung sir dung bien phap nghe thuat nay. waciiiw i i im i"wmii mm i w i» »-Uj«muimim GVMD: Nguyen Thi My Nhung 26 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu n»CTi ini«i i i i iMMBB— a—«——— i—u ^mma— (cid:127)imii iiimhiii m—bb—i hiiwiiiii*'— jjmm> Loi dgc thoai cua nhan vat "toi" trong truyen ngan Mot dong bac noi len sy thay doi ciia long nguoi, khi nguoi ta am ciing co the chia se cho nhau tat ca, nhirng mot khi da khong co tien thi tinh cam cung tieu tan: "(J cdi thai budi ma ai ciing song hap tap, voi vang nay, nhirng dieu thieng lieng dang ghi nho the nao di nua, vat "toi" da thot len: "Toi lai thay cd tam long khdn khd vd khdn nan ciia toi ndn khi da lam dieu co loi voi gia dinh nguoi ban ma minh tung xem nhu anh em, nhan torn ban than minh vi nhung hanh dong xau xa, ich ki doi voi nhung nguai tung than thiet han anh em ruot thit vai minh. Chi mot doan ngan ma nha van da cho ta thay duge ban chat cua nhan vat mgt each chan thuc. Nhung suy nghi cua nhan vat "toi" trong truyen ngan Nguoi cd quyen: "Me la suy nghi cua mot con nguoi da ngoai ba miroi tuoi, khong co nghe nghiep, khong co tien bac. Mot con nguoi song khong co ly tuong chi biet song bam vao gia dinh. That mia mai cho cai xa hoi thugng luu ma nha van dang song. Truyen ngan mang tinh chat trao phung cung co doe thoai noi tam, trong truyen ngan Su cu triet ly: "kinh ke xong, su cu Tang Suang tha than duoi hien ly tai cua nha chua cd be hao hut, song da cd chi tu den thanh Phdt, ai no dau quan GVHD: Nguyen Thi My Nhung 27 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu nghia ly vi su cu cho rang bat cu sy vat nao ciing co mot nghia rieng, nhung den khi bat gap sir bac voi goi thit cay thi "Ngaida hit hy, no, ai, lac. Ngai chi ung dung on nao ciing co mot nghia, su nao ciing cd mot ly...". Nhung suy nghi co ve rat co thi moi thay doan doc thoai tren la vo nghia ly. Bao nhieu suy nghi triet ly sau xa, voi nhung tu tuong cua nha phat that bac ai deu bi mon thit cho lam tieu tan. Gia day su cu chi con la mot nguoi tran tuc voi thoi tham an doi thuong. Suy nghi va hanh dong ciia ngai lam cho ta thay ro duge bg mat ciia bgn su ho mang, loi noi thi hoa ml, thanh tao nhung hanh dong thi lai trai ngugc. tran thuat, nhung ngu dieu, cam xiic thi da chuyen sang gigng ciia nhan vat. "... bac Trong truyen ngan Ba lao Ida, ve hinh thuc la lai mieu ta tam ly cua nguoi gdi ngdi dm con mot gdc giudng cau may ngdm nghi: that vay! Ba bdn nam nay, bde ta da nhin nhu nhin com song dy roi, qua lam thi khong chiu duoc. Mac ke bd quyet Het hon truac khi dirt tinh vai ba co hg: "Khong, khong! Khong the the duoc... ! Ba lao dy chi la mot ba cd ... ma lai la cd ho mot nguoi chong, cd le nao bao hai ngu doc thoai hien dai - ngon ngu da thanh. Ngon ngu da thanh co tac dung tich cue trong viec kham pha noi tam nhan vat, giai thich sy thay doi cua nhan vat cung tinh nghia. La nha van tai hoa, co nhieu dong gop quan trgng cho sy phat trien manh me ciia van xuoi quoc ngir Viet Nam, Vu Trgng Phung co nhung each tan, the nghiem tao bao nham "dot nhap" vao the giai noi tam con nguoi. Doc thoai noi tam la loi trong tam kham nhan vat - la doi song y thuc ciia nhan vat, trong truyen ngan Vu Trgng Phung da dien dat noi tam nhan vat, ong da van dung mot each viet kha mai ciia van xuoi hien dai do la loi van hai gigng (gigng tran thuat cua tac gia va gigng suy nghi noi tam nhan vat) hoa nhap vao voi nhau, con ggi la tran thuat da thanh mang tinh doc thoai. Bang loi viet nay, nha van vira mieu ta nhan vat vira the hien y thuc nhan vat voi ban than, true tiep mieu ta the gioi ben trong ciia nhan vat voi sy phan tich khach quan cua tac gia. Nguoi dgc nhu dung a cho giao nhau ciia nguoi tran thuat va y thuc nhan vat, ma y thuc nhan vat la doi tugng mieu ta. GVMD: Nguyen Thi My Nhung 28 SVTII: Nguyen Thi Minh Nhu nhu khac hga nhan vat. Nhan vat nay la chan dung ciia nhung con nguoi ti tien, can Trong truyen ngan ciia Vu Trgng Phung, nhan vat khong chi duoc tap trung mieu ta ve ngoai hinh, ngon ngu ma con duge khac hga ro net ve tam ly. Thong qua nhirng dien bien tam ly cua nhan vat, nguoi dgc co thi hilu duge nhan vat mot each toan dien nhat. Truyen ngan Chong nang len duang, tac gia tap trung ke lai cau chuyen theo
dien bien tam ly nhan vat Hai Xuan. Cau chuyen bk dau vai noi bu6n, dan chuyln
sang hoai niem xa xoi ve mot qua khu dep tuoi, roi ai oan khi nghi din canh nha tung thieu va phan an nha cua minh. Dan dan tac gia ma rong ra nhung canh ma Hai Xuan da trong thay a tren cau, bao nhieu canh tugng yen binh ma ra nhung thuc chat do la co nhin, co quen de qua con doi dang con cao trong nguoi. Nhung
y nghi tot dep, roi hai huoc, thoang qua de tro ve voi noi cay ding, xot xa cho s6 phan. Sau do Hai Xuan nha ve nhung ki uc dau kho cua nghe keo xe tay phai chien dau hang ngay ciing "nhung tia nang mat trdi du doi chieu xuong ddt lung, khong can sue voi nhung chiec xe co khi hoa dang lam le cuop com ciia minh. Pan cung trong dong hoi uc ay la bao ai oan, ngo ngang, uat uc voi buoc ngoat ghe gam, buon vi noi mac cam ; ho then khi cut chan, buon din do mu6n chit di
ngay duge. Va roi, nhan vat ngii quen di truoc khi bi danh thuc day boi tilng doan tau. Va khi tinh day, Hai Xuan sg chet, lan lan tim ve nha nhung lai cang buon han khi chiing kien canh nha. Truoc sy tan nhan lanh lung va hon lao cua anh minh, Hai Xuan da thay gian soi len nhung roi vi sg, vi thuong bo me nen danh ra di, dau rang khong biet di ve dau, dau rang "dau long qua d6i". Chiu tran ngoai duang qua can mua dem xoi xa, anh tro ve nha va chgn each ra cii de cha me do' tui nhyc, te tai. Ca mgt qua trinh tam ly ciia Hai Xuan trong khoang thai gian ngan ngui tir chieu horn truoc den sang horn sau duge dien ta sinh dong, chan thuc va day thuong tam. Cau chuyen cung chi dien ra trong chirng ay thoi gian, tuy ngan ngui ma gay nhieu xuc dong. Voi tai nang ciia minh, Vu Trgng Phung da cau true, cuoc doi : ngay bi tat nguyen. Nhung dieu do dua Llai Xuan tro lai voi noi buon noi ket nhung dien bien tam ly cua nhan vat vao mot cau chuyen hoan chinh va the hien sy cam thong voi nhung so phan dau kho ciia nhan vat ma tac gia da an sau sao nha van co the mieu ta duge den nhu vay. GVHD: Nguyen Thi My Nhung 29 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu vao tung dong tam ly ay. Neu khong xot xa chan thanh va yeu thuong sau sac, lam 11 unii m niiiini inn i"i Voi nhan vat ga dan ong trong Nhdn qua thi nhirng dien biln tam ly trong
dem tan hon da duge ngoi but tai hoa cua Vii Trgng Phung mieu ta mot each nit
doc dao. Bao nhieu khung canh lang man trir tinh duge y ve ra trong dau. Cang tuong tugng den canh do han cang bye minh khi khach khua van chua chiu vl, d! han cu mai phai ngoi tiep chuyen, dap lai "nhung loi chuc sao bang mot nu cuoi gia cuoi ve lam vg nhung co gai han da "loi qua duge cai eong tren co chu de "Phong cho thue"" vi han cho rang : "Doi no the, ai lam gi duoc ? Minh chdng trai kho khan de co duge long yeu ciia nguai con gai gia la co dau mai ciia him
Ngac nhien thay, trong gia phut sung suang cue dinh ky, co dau moi tilt 16 viec minh trot that tiet vai mot ga trai tir nam muai sau tuoi, cau chuyen tinh phu vg han ke cu y nhu nhung chuyen truac day han da lam vai bao nguai. Bao nhieu
irang thai cam xiic don dap iia den : khi dau dan tuang din "ngat di", luc tuang
nhu "bi mot nhat biia vao dau", khi "ngay nguoi ra" tuc gian nhung cu6i ciing tinh ngo khi nghi den chuyen bac tinh cua minh de ma tha thir cho vg. May trang
truyen ngan ngui nhung da kbic hga that chi tilt va tai tinh tam ly cua mgt ke deu
gia dang chju canh "gay ong dap lung ong". Bai hgc nhan qua o doi duge tac gia
tai hien lai that song dong qua dien bien tam ly cua nhan vat khiln nguai dgc vira bat ngo vira ha he vi sy trimg phat dich dang danh cho ke xau. bat ngo la truong hgp ciia nhan vat thay boi trong truyen Duyen khong di lai.
Truyen ngan nay cung duge Vu Trgng Phung xay dung tir dien biln tam ly cua co thay boi khi gap lai nguai tinh phu nam xua. Muai nam mang m6i han tinh, khoi
dau cho tam trang dac biet sap xay den la sy hoi tuang vl quang dai ciia mot thilu nu khue cae bi mot ga trai "den phd hoai mat moi su e le, ngay tha" den noi gio day "cdi tuong lai rue ro chi con lai cdi than the mot cd thay boi ngheo nan, lam GVHD: Nguyen Thi My Nhung 30 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu Cung nho ve ngay xua, cung co nhung phut giay tran tro du doi voi thuc tai bong "biin run chan tay, lanh todt cd nguai" khi nghe lai gigng noi nam xua, xot xa bao nhieu khi gio day "ke bac tinh no den hoi minh ve chuyen vo con". Sau do
la sy "sung suang" vi duge nhan ca hoi de bao thii khi don ep, tra ikn tam li nguoi
tinh phu bang viec dan he 16 qua khir xau xa cua y. Nhung khi nghe haTi to y muln
tim lai minh va con, co thay boi da "lang im, cam dong". Tilp n6i dien biln cau chuyen la bao dan xe : tha thu hay khong tha thu, cho cha con nhan nhau hay mai mai lang im. Cuoi cung, long ty trgng da thang va co doan tuyet vai nguai xua bang loi phan ca hai me con co da chet tir lau cho nguoi ay khoi kiem tim. Nhan vat co thay boi khien ta xot thuong va qui trgng - thuong xot cho s6 phan ham hiu
va qui trgng mot nhan each tot dep. Di tir han thu, oan gian din mui long va cuoi cung dut khoat doan tuyet an tinh, mot ket thuc bat ngo nhung hgp ly cho ca qua trinh dien bien tam ly phirc tap, da dang cua nhan vat. nhan vat thay doi Chin Tu trong buoi sang mung mot Tet. Dang phoi phoi trong bao nhieu sy tha thu voi y nghi quyet chang danh dap ai horn nay, thay Chin Tir thay sao "cuoc dai lai co the tot dep den the !", nhan vat song trong lang lang xiic cam ngay Tet khi nhan thay : "Xdc phdo trong dep, mui thuocphdo ngui thorn. Ai thay, thay "chi quay lai, mim cuoi tha thu". Ay the nhung tat ca nhanh chong bi xoa tan di het khi bac phai danh vg vi toi buon ban tren he pho lam mat ml quan do thi. Nen long, dau don de vyt roi vao vg nham tranh cho vg bi ong xep Tay lam lat lip tilling hang va trirng tri, tir do thay Tu doi han thai do. Khong con tu te duge nua, thay chua chat voi nghe va nay sinh y dinh phai trirng tri mgi nguoi cho ha noi hon, noi nhyc horn nay. The la cai roi ay cu vung len hoi toi mgi nguoi. Tir co roi "hoi tham" day tan nhan. Cu the Chin Tu danh, danh toi tap, danh lien tuc, hang mia, bac hang keo, ba cu hang bun cha den dam an may toi nghiep deu bi cai danh cho "thang que nhdn nho xoa canh tay", danh cho "con mu hui bung lay mui, 16a an xin dang thuong. Ve den nha, thay chua chat an ui vg roi ca cuoi, cai cuoi sung suang ha he vi ha duge hon, rua duoc nhyc ciia mgt ong canh sat phai danh nguoi than trong ngay Tet chi vi giu viec lam. Nhu mot buc tranh co hai mat, mot tuoi sang mot xam xit, tac gia khac hga dien tien cau chuyen theo hai trang thai tam ly ciia nhan vat Chin Tu voi buoc ngoat vyt roi danh vg. Qua do, ong da giiip GVHD: Nguyen Thi My Nhung 3 \ SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu ta hieu thau hon mgt le : doi khi long ty ai khien nguoi ta tro nen doc ac, tan nhin ; vi minh dau nen nguoi khac phai chiu ciing, chiu hon the thi moi ha. Kham pha, cat nghia va roi tai hien cu the tam ly qua dien bien cau chuyen, Vu Trgng Phung khien ta kho long nhe nhom du tac pham da ket lai bang cai cuoi to sung suang ciia nhan vat. Voi tai nang ciia minh, Vu Trgng Phung da xay dung duge hang loat nhan giiip cho nhan vat song dong hon va that hon. Do la nhung con nguoi that trong cuoc song, hg cung co nhung toan tinh, nhung han thua, muu mo. Do la nhung vat co dien bien tam ly tinh vi, phuc tap. Qua do the hien ro noi tam nhan vat, 2.2. KET CAU TRONG TRUYEN NGAN VU TRONG PHUNG Bat cu tac pham van hgc nao cung co ket cau nhat dinh. Kit cau la phuong tien co ban va tat yeu cua khai quat nghe thuat. Ket cau la sy tao thanh lien kit cae bo phan trong bo cue cua tac pham, la sy to chuc, sap xep cae yeu to, cae chat lieu nhan vat da chieu, co dan xen giua cai tot va cai xau. tac pham nhu mot hien tugng tham my. Theo Tie dien thudt ngu van hoc:" ket cau la toan bd td chirc phuc tap vd tao thanh noi dung tac pham theo chieu huong nhat dinh va tao ra tinh toan ven ciia va phuc tap hon bo cue. To chuc tac pham khong chi gioi han a sy tiep noi be mat, lien ket ben trong nghe thuat kien true noi dung cu the ciia tac pham. 2.2 J. Ket cau truyen long trong truyen a nhung tuang quan ben ngoai giua cae bo phan, chuong doan ma con bao ham sy truyen la nhung cau chuyen trong mot truyen khong tach roi ma luon duge dan xen Mot dac diem dang luu y a nhung tac pham co ket cau truyen long trong vao nhau mgt each rat linh hoat, ty nhien, tao cho nguoi dgc nhieu an tugng ve sy pham hon, dong thoi tao sy sinh dong cho truyen. Mat khac, sy dan xen hai cau chuyen vao nhau la mot each tao sy thay doi ve diem nhin, gop phan lam cho nhan vat duge xem xet duoi nhieu goc do va duge xay chan thuc ciia nhirng chuyen duge ke, dua ho lai gan voi the gioi nghe thuat cua tac truyen, gop phan tao dung cho truyen mot nghe thuat tran thuat hien dai. Ket cau "truyen long trong chuyen" khong phai mot dang ket cau mai la doi vai loai hinh ty su. Va ket cau nay da di vao truyen ngan Vu Trgng Phung voi nhung gia tri rieng cua no. Ld loi, Cdi ghen dan ong, Mot cdi chet, Lay vo xau, GVIID: Nguyen Thi My Nhung 32 SVTII: Nguyen Thi Minh Nhu dung mot each ty nhien hon. Do chinh la the manh ciia ket cau truyen long trong nhu vay. Trong truyen Cai ghen dan ong, Mot cdi chet va Lay vo xau, tac gia thuong long mot cau chuyen khac vao cuoc tro chuyen giua cae nhan vat. Xen vao cuoc gap
go giua nhan vat "toi" va nguoi ban trong truyen ngdn Mot cdi chet la canh mot ong
lao an may "vira Ida vira cut chan, nguoi quat nhu con mam nuong, do toi, ndn Id ban da "dung day, ra an can de vao tay ong lao mot xu" roi ke lai mot chuyen "duoi an may da dirge muc kich" bien thanh tan kich rat doi bi thuong. Do la chuyen Thang Hoi, con thay cai lay time cho, chu noi tro hgc ciia nguoi ban tac gia. Qua cau chuyen xot xa voi hai cai chet thuong tam : mot ciia nguoi an may bi cha Hgi xua duoi, mgt cua Hgi nhu mgt sy day dut - tac gia da dua ra mot bai hgc vl le doi that sau sac. Tir chuyen duoi an may, "nhung chuyen rat thuong", "tuong chang co
chuyen gi binh thuong hon the nua", Vu Trgng Phung da thi hien ro net tam long thuong cam sau sac ciia minh. Trong truyen ngan Cdi ghen dan ong, lan trong cau chuyen giua Giao Dai, Le Van Thu va may nguai ban la chuyen doi bi dat cua vg chong giao Llien ; va anh Doan - anh Doan da ke ve moi duyen giua anh va vg mmh-"mdt nguoi dan bd trong Lay vo xau thi giua luc chuyen tro giua hai nguai ban cii - nhan vat "toi" va Chuyen nha anh giao Hien la mot minh chung day thuyet phuc cho li le ma nhan. vat Giao Dai dua ra : "Nguai ta chang nen that thd, nhat la nhirng khi nguoi ta cd cdi nhan sac cua mot nguai dim ong khong dep giai". kien thiet bao gio". Sy that tha qua muc da giet chet vg giao Hien trong xot xa, tiii cue. Long ghen tuong mil quang, vo li ciia giao Hien da len den cue diem den n6i quen het ca nghia vg chong, tham chi quen ca tinh nguoi von xem trgng "nghia tu la nghia tan". Tac gia da muon loi nhan vat Giao Dai ma noi rang : "Cdi ghen ciia anh Hien cd mot thir the luc d tam gioi anh den noi khien anh hoa ra tam thuong, hoa de lam ro cho mot y nghia rat vo ly nhung cung khong phai khong co ly, tac gia khien nguoi dgc khong khoi ban khoan du da dgc xong cau chuyen. Phan nhan vat Doan, anh ke lai chuyen gap go ciia vg chong minh cho nguoi ban nghe nham minh hga cho quan niem: vg chong la duyen so. Gap nhau tren mot chuyen tau tir Lao Cai ve Ha Noi each day hai nam, anh Doan va vg minh den voi nhau tir mgt y nghi van vo ciia anh. Va the la anh da chuyen tro cung nguoi phu nu ra de hen, hoa ra "bat thanh nhdn dang"". Neu ra mot truong hgp la ki, nghjch di GVHD: Nguyen Thi My Nhung 33 SVTII: Nguyen Thi Minh Nhu ay, roi dan dan den voi nhau, gan bo vi co ay da mang trong bung dua con cua anh
va da rat thanh thuc khien anh phai mui long, danh dep mong "lay duge co gai dep
nhat Ha Thanh" de sanh duyen ciing "co gai xau xi nhat Bac Ki". Cau chuyen vl
anh Doan nghe cung vo II, kho tin nhu chuyen vg chong anh giao Hien o tren nhung
lai xay ra nhu mot dan chung sinh dong cho nhung dieu phi li khac kho cat nghia
dang mac nhien xuat hien trong cuoc dai. Cung khong the khong nhac den truyen ngan Ba lao Ida, mot trong nhung
truyen ngan dau tay xuat sac ciia Vii Trgng Phung. Trong dien tiln cuoc doi co cue
ciia ba lao toi nghiep chiu canh tat nguyen s6ng nho nhyc nha bong xuat hien ba cau
chuyen nho ve so phan cua nhung con nguoi ngheo kh6 da tung duge ba lao giiip
da khi xua. Do la chuyen ve mot nguoi an may ngheo kh6, chuyen vl gia canh bac
nhieu B: vg chet, nha bi hoa hoan, dan con nheo nhoc, doi kern va cau chuyen vl
mgt nguoi phu nu phai ban con dk mong cuu chong benh liet giuang liet chilu da
hon nua thang. d moi cau chuyen ta deu chiing kiln hanh dong nhan tu ciia ba lao.
Khi ong lao lu khu den xin an bi may con cho " nhdy xo ra cdn xa xa" ba liln cho lung bac com; doi voi gia dinh bac nhieu B thi ba da "cdi hau bao, lay ra mot cuon Vu Trgng Phung moi cho ta biet ba lao nhan tir do hoa ra do chinh la ba lao 16a toi
nghiep bay gio. Ba cau chuyen nho ve sy phuc due dl gop phan lam ro mot nghieh
li: ba eta tung rat tir te voi nguoi khong mot thit than thich, ba da tung dong long trac an truoc bao so phan vat vo tan day cuoc doi; song gio day, nguoi than thich
ruot ra khong may may dong long xot xa cho than gia tat nguyln co doc cua ba,
nhan tam tan te voi ba han ca voi nguoi dung nuoc la, day nghiln cha dap len than
phan song nho day nghieh canh ba dang phai chiu. Tran thuat voi kit cau "truyen long trong truyen", Vii Trgng Phung da dung len sy doi lap gay gat giua qua khu va
thuc tai, giua thien tam va ac tam, giua vi tha va ich ki di phe phan sy boi bac, bk
nhan ciia nguai dai va to cao cai ngheo lam nhan each con nguoi dkn tham hai nhu no. Moi mot truyen ngan co ket can "truyen long trong truyen" duang nhu deu mang trong do mot nghia li nao do ma tac gia muon dem lai cho nguoi dgc. Long ghep nhung manh doi vao cau chuyen, tac gia khong chi lam da dang hoa kit cau tran thuat ma phan nao do da neu bat duge tinh cam, thai do ciia ong danh cho danh cho cuoc doi, cho kiep nguoi. Co cam giac dgc truyen ngan Vu Trgng Phung nhu den voi mot quyen sach voi nhieu chuong, moi mot chuong lan gio ra lai thay hien r i (cid:127) i ifjifrum (cid:127)Tii¥iiTTT-rtti-wiiirrF-"TnriH"";;T'ii inn i iimiiiii Mini i~ii iiiilin m (cid:127) inn iiiwiiiTiiii urn iiiimii iiiium i mi ni~iiiiii»nm>imi m ' wrmiMniuuiiLii.jm GVHD: Nguyen Thi My Nhung 34 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu len mgt canh doi, mgt cau chuyen khac nhau. Dieu ay khien quyIn sach chua bao
gio nham chan, luon mai la, hap dan, kich thich nguoi dgc kham pha tilp tuc d!
hieu them bao nhieu trang doi da nen chat, da duge long ghep trong quyln sach s6 phan ay. Lai co mot hinh dung khac ve nhung cau chuyen tren, no cu nhu nhung
bong hoa dang cham no. Ta phai boc dan tung canh tirng canh dk thay duge cai
nhyy ben trong - mot cai nhyy mang y nghia nhan sinh sau skc nhu mot hat giong lanh de lai mua sau. 2.2.2. Ket cau tuong phan Tuang phan la dat canh nhau nhung sy vat trai nguac nhau vl ban chat de
chung lam noi ro nhau len, hon la bieu hien cua chiing mot minh, mot chilu. Trong nghe thuat, hinh thuc tuong phan giiip nguoi dgc kham pha ra ban chat cua cai hai doi lap voi nhirng hinh thuc che giau no. Thuc ra trong van hgc co rat thuong hay sir dung thu phap nay. No the hien duoi nguyen tac bo doi phan cue: trung - ninh, tot - xau, thien - ac, cao ca - thap hen... Khao sat truyen ngan Vii Trgng Phung, ta thay kieu kit cau tuong phan chu yeu la su doi lap giua ben ngoai va ben trong va sy doi lap giua nguyen nhan tam thuong, nho mon vai hau qua to tat nghiem trgng. Ket cau nay xu&t hien trong Ba uu the cua hinh thuc ket cau tuang phan. Hinh thirc nay duge bieu hien trong nhung phep doi lap de lam bat ra duge ban chat ben trong ciia nhan vat. Trong truyen ngan Tu li thuyet den thuc hanh, ket cau tuong phan chinh la sy mau thuan giua lai noi va hanh dong ciia con nguoi Au hoa da ly giai cai nhan dl mot each hiing hon va thuyet phuc nhat. Anh ta la mot con nguoi Au hoa. Anh Au hoa tir ngon ngu, loi song den quan niem song rat Bale. The nhung anh lai giau mgi nguai rang minh thuong phai an com ta, co khi an ca rau muong va ca phao. Anh ho hao, dien thuyet ve nan mgc sung va xem rang ay la bieu hien cua van minh. Tom lai, anh Tay o mat linh hon; the nhung khi vg anh ta cam mot doi sung huou tren dau anh ta thi anh da de sy doi ke nhu ket thuc. Anh bo vg, tim den ban den, thuoc phien va noi gian chinh dang" May ngu lam! The khi vo may no cam sirng vao dau nhung con nguoi van minh ram - san pham cua xa hoi kim tien ma a do nhan pham con nguoi kho ma giu cho trong sach. Khong nhung the, truyen con co y nghia trong viec giu gin dao due, truyen thong dan toe. t*""f"""'""~—"ii "ttm'iii MTi»inffif™im™ra»«nwriim«-TiiT^^ GVHD: Nguyen Thi My Nhung 35 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu lap nhu la mot phuong tien the hien noi dung: phe phan xa hoi van minh rdm, Con cau truyen Lay va xau duoc xay dung theo ket cau tuong phan giua ngoai hinh va tinh each. Vg Doan la mgt phu nu tan thai, mac quan ao theo kilu moi, va luon the hien minh la mgt nguoi co hgc nhung hanh dong, cu chi ciia co lai mang den mot each cam nhan hoan toan k\\{\c\"an uong nhom nhodm, va ho, vd a xay dung tinh huong tuong phan nham lam noi bat cai sy vo nghia ly 6 doi. Trong truyen ngan Bd lao loa, ket cau tuong phan dirge tac gia xay dung chinh la sy doi lap giua ngay xua va ngay nay lam noi bat ro hoan canh an chuc nam cho cue than ciia ba lao cung nhu sy thay doi cua vg chong bac danh giam doi voi nguoi minh da tung chiu on. Mai 20 nam truoc, ba con la nguai co cua; cung tirng bao phen cuu giiip nguai trong canh khon kho (trong do co vg chong bac danh giam). Vay ma bay gia, moi ngay that theu mot lung cam, mu6n xin it nira ba da bi bac gai quat vao mat; nho chuyen xua, tui phan minh, ba lao sut siii ham hue khoc
khong ra tieng thi cung bi xia xoi. Xay dyng truyen theo kit cau tuang phan, Vii Trgng Phung giiip nguai dgc cam nhan sy phu phang cua tinh dai; vach tran sy doi
thay, tha hoa cua con nguai truac hoan canh; phan anh hien thye cuoc sing cua nguoi dan truoc Cach mang. Gia tri ciia truyen ngan cang the hien ro a sy tuang phan noi nha bac danh giam va ngoai trdi mua gio noi goc gao 6 bo de. Va buoi sang horn sau, canh trai trong, chim hot, tieng nguai di chg... bac danh giam tu xa thay dan qua xao xac lieng quanh dam ma duoi chan de; tuong gap mot me ngon nhung khi den noi, bac kinh hai phat hien ra cai xac ba lao dem horn qua bi gio th6i xuong ruong da bi qua mo nat nhu. Truyen Sir cu triet ly co ket cau tuong phan giua loi noi va hanh dong ciia nhung suy nghi tham nhuan tir tuong ciia phat giho:"Khdch thap phuong it lau nay nhan vat su cu nham tao nen mot tieng cuoi mia mai day cham biem. Su cu co dung ma khuyen nhu danh ke chay di chu khong ai danh nguoi chay lai va de ly giai cho "sy co ly" o doi "ngai khong sdm mat, khong lac dau, chi khoan thai, binh tinh sau xa bien mat, chi con lai day mot con nguoi tran tuc. Voi viec xay dung sy doi lap giua loi noi va hanh dong cua sir cu, tac gia da lam noi bat len ban chat "con" ciia mot nguoi nha phat. (cid:127)W»inW»BB GVHD: Nguyen Thi My Nhung 35 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu (cid:127) Co mgt so truyen Vu Trgng Phung su dung ket cau tuong phan de truy tim dong co ben trong phi nghia, ban tien cua mot mot tich each nao do nhung lai co muc dich ben ngoai tuong la tot dep, tir do bat ra tieng cuoi mia mai d6i vai sy viec gia doi. Dong thai co mot so truyen lai hinh thanh tren sy d6i lap giua nguyen nhan tam thuang, nho mon va hau qua to tat nghiem trgng Tom lai, hinh thuc tuong phan trai nguac la bien phap de tao ra mau thuan trao, tao ra tinh the co tinh hai huoc. Day cung la mot trong nhung dac diem quan trgng trong tu duy nghe thuat ciiaVCi Trgng Phung. Ong da thanh eong trong viec xay dung ket cau tuong phan trong nhieu truyen ngan cua minh. Nhung thanh eong do da gop phan khong nho trong viec the hien cai nhin cua ong truac cuoc song gia doi, xau xa duang thai. Nhirng sy gia tao den tho thien, nhung net van minh ram cua qua trinh Au hoa va dau do con la nhung xot xa, dau thuong cho nhung bat hanh ciia con nguai. 2.2.3. Ket cau dao trinh tir thoi gian Tren phuong dien ket cau, mot trong nhung loai hinh mai me ma truyen ngan tu dau the ky XX dem den tren phuong dien ket cau cot truyen la sy dao Ion thai gian cua sy kien - tuc la nghe thuat tran thuat khong tuan theo trinh ty dien tien ciia cot truyen ty nhien theo thoi gian tuyen tinh. Cae truyen nay thuang bat dku o phan giua hoac phan ket thuc ciia cot truyen ty nhien. Sir tai tao lai trat ty nghe thuat cho cae sy kien trong cot truyen la mot dac trung ciia tu duy nghe thuat hien dai. Sy dao Ion trat ty thai gian ciia cae sy kien co y nghia khong nho trong viec thi hien noi dung tac pham nen kieu ket cau nay da rat pho bien o truyen ngan cae giai doan sau. Duge su dung trong nhieu truyen ngan ciia Vii Trgng Phung, dang ket can nay khien chiing ta phai danh sy chii y can trgng cho no. Mot khi tac gia da xoa di trat ty tuyen tinh ciia thai gian, at ban ong muon nhan manh voi nguai dgc mgt van de nao do. Trong truyen ngan Nhdn qua, ong da de nhan vat nguoi dan ong hoi tuong lai nhung chuyen xua cu tu diem nhin ngay dam cuoi trong thuc tai. Dong hoi da viii chon bao doi con gai. Han da chiem doat, han da khinh khi va gia day tran day khao khat, man nguyen vai y nghi co vg mai cuoi "ve phan tan tiet thi nam tuong do gan lien voi tam trang phoi phoi khi nha lai mot qua khu dao hoa lay lung chat xau xa ciia mot ga trai phong dang, bi oi, so khanh va giiip ta hieu duge niem khao khat trinh tiet phu nfr trong hien tai ciia han vi sao lai manh liet nhuong ay de tir do cang lam ro duge noi chua chat, be bang ciia ban o cuoi truyen. GVHD: Nguyen Thi My Nhung 37 SVTH: Nguyen I hi Minh Nhu Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung tir tam trang phan pha cua nhan vat khi horn nay anh ta da duge lam cha mgt dua tre con - ket qua moi tinh cua anh va "mot nguoidan ba gda chong rat ire, ciing vui thuc tai trong sy hoi tuong ngugc dong ve qua khu, Vu Trgng Phung cho nguoi dgc
nhung bat ngo : con nguoi nhu the ma sao may man. din vay? Nhung khong, do chi
la each nha van che giau cho mot tuang lai gan rat bi kich ma hgp li : con la con nguoi ta, nhan tinh bay lau dau ap tay goi da lua gat va phu phang xua duoi khong thuong tiec. Loi tran thuat nhu vay qua that co gia tri rieng ciia no : khong chi li giai
cho hoan canh, tam li nhan vat trong thuc tai va chuan bi cho nhung bk ngo phia truoc; no con giiip ta hieu ro ve nhan vat qua cai nhin ngugc thai gian day an tugng. Truyen ngan Ba lao Ida tai hien cho ta ngay tir dau thai khac tam t6i, e chi trong phan song nho cua nhan vat cung ten - la nguoi co hg cua bac danh giam. Lan hoi sau do, tac gia dua ta tro ve vai qua khu khi ba lao con giau co, ba da giup
da ke ngheo kho, da co nhieu nguai duge ba giiip do thi nhung "den khi gap ba bac danh giam "da nhieu phen ngira tay nhdn lay dong tien ciru giup cua bd" nen bay gio "danh can rang, vudt bung, nham mat" nuoi ba trong hie hoan nan voi noi niem biet bao "xot ruot khi bd lao Ida Id ro ngoi vao mam, cudp cam ciia vo, cua dien hon ve cuoc doi ba lao 16a; dong thai ong cung nhan manh thai do len an, phe phan doi voi cuoc doi nay. Mot qua khu tir te, an a phuc due nhung doi lai chi la mot hien thye cay dang : con trai an choi, pha ciia den noi "ban ruong, cam nha" khien ba thanh tat nguyen, ngheo kho va dua chau hg vo on bac nghia doi xu voi an nhan cua minh khong ra gi. Hien tai ba cu chang gap lanh du ngay truoc da an a nit hien lanh, hien tai nguoi ta vong an du qua khu von chju nhieu an ciiu giiip cua ba - nhung doi nghjch thai gian di kem voi nghieh li cuoc doi khien cau chuyen cu am anh chiing ta mai. Khong di vao nhung nghieh li thai gian nhu tren, mot loat tac pham da dua ra hien thuc tha hoa hoac bi dat roi giiip nguai dgc di tim nguyen nhan trong qua khu. Khong di theo thai gian tuyen tinh, nhung cau chuyen ngugc dong, dan xen GVHD: Nguyen Thi My Nhung 33 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhir horn nay - ngay truoc khien nguoi dgc co them nhieu suy nghi. Nhan vat Le Van trong truyen ngan Guong tong tien gia day be rac, chan doi, phung phi tuoi tre khi "lam ban vai a phu dung", din n6i "tir mot thieu nien cd ciing chi vi noi that vgng trong tinh yeu voi Loan. Vi tinh yeu, Le Van dien dao
cuoc doi, pha nat tuong lai. Va cung bat ngo thay, chinh nha tinh yeu cay dkng ngay xua ay Van kiem chac duoc it tien duy tri thang ngay "song mon" ciia minh. Khoi dau nhan vat nay khien nguoi dgc co cam xiic gian du nhirng van con chut xot xa nhung cang ve sau, qua each tran thuat giau kich tinh ciia tac gia, ta chi con mot cam giac khinh bi tan ciing danh cho Le Van. Hai Xuan. Hai Xuan chiu canh tat nguyen, phai song nho vao anh va hang ngay chiing kien canh vi mot nguoi lam nuoi ca nha, vi thieu com ma anh cua Xuan Chong nang len duang ciing trinh bay cho ta tham canh hien tai cua nhan vat phai den noi danh cua chan thanh tat nguyen. Ca mot so phan con nguoi re sang buoc ngoat tam toi trong mot tich tac oan trai ciia qua khu. Ben canh do, tac gia con de cho nhan vat hoi tuong lai ngay xua ngheo kho ma vui ve khi sau moi ngay lam viec met nhgc duge tro ve nha, "den chinh nude ngira cd "tu" mot hoi nude la that thoang choc con hien tai dau don khon kho khon nan moi keo dai chua bilt din dau. Khoi dau voi hien thuc phii phang, cay dang roi song lai voi qua khu gian di ma tuoi dep, cau chuyen da khien chiing ta them ngam ngui buon dau cho so phan con nguoi. Mo dau truyen ngan Toi nguoi cd la hinh anh mot "ba gid chit khdn vudng, vao khung canh tiec tung ben trong toa nha tay hai tang, mot toa nha co ve kieu hanh vo cimg. Tir sy ngac nhien cua nhan vat "toi", nguai ban da ke lai nguyen nhan vi sao ba gia - "chinh la cd rudt ciia chii nhdn toa nha dy" - lai phai chiu canh co don, hat hui. Ngugc ve qua khu, tac gia cho ta biet duge ba co ay la mgt nguoi phu nu qua lua la thi, a vay va song ciing chau ruot, da tung rat thuang va quan tam GVHD: Nguyen Thi My Nhung 39 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu den chau, het long vi chau minh. Ba co "vdn di trong nom ba vo ong chau minh Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phun< chuyen qua khir ay, chung ta biet bo me dua tre tuy giau co nhirng hilm muon, da bon nam trai "mang huong hoa le khdp cdc chua cau tu" de co duge mun con nen thuang qui no cung la hgp li. Nhung thuong yeu con din do de bao ve no ma danh doan duoi ca co ruot ra duong ty miru sinh thi that vo li. Tinh thuang vai tinh
thuang khong the co sy mau thuan, nhirng neu mot ben la yeu thuang hit minh khong nghi nggi con ben kia lan trong tinh thuang la toan tinh, lanh lung, tan nhan, vong an thi qua that khong the nao ton tai chung duge voi nhau. Mugn lai nguai ban de hieu duge mgt qua khu lam noi va mgt cuoc doi dang thuang, truyen ngan nay that diing vai nhan de ciia no : that toi cho nguoi co; chi vi cai "toi" yeu thuong den dai kho, hi sinh den me muoi ma phai chiu canh co doc, ghe lanh don dau. tac pham da dan chuyen sang chuyen qua khu de giiip ta hinh dung ra phan nao co sy ciia ngay horn nay. Chuyen ciia ba nam ve truoc, hai nguoi yeu nhau nhung da khong den duge voi nhau vi me Phong "kjp luc doan tang" da cai gia voi cha ciia Tiet Hang. Sir tinh ai oan, eo le nay khien Phong xot xa nghi rang "sir thanh hon, khong duyen kiep (tuc Dirt tinh) - ciing duge thuat lai voi ket cau dao trinh ty thai
gian. Doan doi thoai kha gay can giua hai nhan vat - Phong va Tilt Hang - a dau anh da rut ao ra di, bo lai Tiet Hang "dimg ru ruoi, dua vao mot cot den a ga ". De roi sau do, Tiet Hang lay mot nguoi chong theo sir sap dat ciia cha va chju canh goa bua chi sau it nam ngan ngui. Ve phan Phong, anh "len thuong du, song cdi doi may GVHD: Nguyen Thi My Nhung 40 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu B>1°'IIMIII,l',l^BI,l,l',iB^'"llll'"B*^^M""'»M"«^"»"»""M»M'"MII^^ ulilll. .IUIi I - ..iiuljai II (cid:127) (cid:127)IIHTfflllllllBBgganClB Phong tir "mot cau hoc trd yeu at nhirng cd mdt trdi tim boc sat" hoa thanh "cdi Ion van la chuyen cua qua khir. Va cuoc doi thoai gay can dau tac pham da co mot
diem dirng, du xot xa, bat ngo. DI nhien de di den duge kit thuc nay phai trai qua
mgt qua trinh dan dat song dong ngugc dong thai gian d! li giai cho hien tai, dan xen bao noi niem trong qua khu de the hien ro sy doi lam khi ngang trai. ty thai gian ciia Vu Trgng Phung. Xet a khia canh kit cau tran thuat, each ke chuyen nay it nhieu cung da hinh thanh nen mot net dac s&c cho truyen ngan ciia tac gia. Vu Trgng Phung da xay dung ket cau truyen phii hgp vai viec thi hien ngi dung, tu tuang chii de ciia truyen. Ket cau truyen ciia ong rat da dang, gop phan khong nho vao viec the hien noi dung, tu tuong cua truyen mot each chan thuc va song dong nhat. Hon nua, voi tai nang quan sat cuoc song va phan anh vao trong tac pham. Truyen ngan Vu Trgng Phung gop phan lam phong phii nen van hgc dan tgc a ca hai phuong dien noi dung va nghe thuat. GVHD: Nguyen Thi My Nhung 4] SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu Nhung truyen ngan tren la minh chiing tieu bieu cho 16i tran thuat dao trinh '--rr—rnrrrirmmn CHUONG III: TINH HUONG TRUYEN VA GIONG BIEU 3.1. TINH HUONG TRUYEN Xay dung tinh huong la dieu quan trgng khi cae nha van vilt truyen ngan. Bat ky mot tinh huong nao cung cuon theo no sy tham gia ciia nhan vat, nhung suy nghi hanh dong hay cae each giai quyet van de. Nguoi viet van co tai sc bilt tao ra
nhung tinh huong hap dan loi cuon nguai dgc den het cau chuyen va di lai trong
long nhung du am kho phai. Tinh huong nhu nhung diem nhan di tac gia co the bay to tu tuong, the hien thai do ngam hoac true tiep va nhan vat trong truyen se tu boc 16 ban chat con nguai ciia minh. C) the loai truyen ngan - dung lugng truyen co han nhung noi dung thi phai co tam khai quat, tuc la de doc gia "nhan ra" mot dieu gi. Nhir vay co nghia la can phai nhan manh vai tro ciia viec xay dung tinh huong hon nua, no se la "buoc ngoat" vach duang di tiep theo dan truyen thanh mot cao trao, tinh huong giiip cho nhung gi con nam trong hinh thuc chua phat trien nay boc 16 va hoat dong tich cue. Trong trao luu hien thuc phe phan, Nguyen Cong Hoan la bac thay truyen ngan trao phung, ong rat gioi sang tao ra nhung tinh huong duge xay dung tren nhung nghieh ly cuoc doi. Con truyen ngan Nam Cao chu yeu la nhung tinh huong bi hai kich noi tam. Trong truyen ngan, Vii Trgng Phung da xay dung nhung tinh huong hai kich, tinh huong bi kich va tinh huong bi hai kich mang dam dau an. 3.1.1. Tinh huong hai kich The loai hai kich trong do "tinh cdch, tinh huong vd hdnh dong duoc the hien (cid:127) (cid:127) (cid:127) Nhung tinh huong ngugc doi thuong de gay cuoi. vi no vi pham logic hien ton tai trong thuc te. Ay vay ma no cur xay ra, cir loi cuon nguoi dgc, it khi nguai thuc. Tinh huong ngugc doi vi pham chuan muc ciia doi song, rat kho tin la co the dgc phai dung lai nghi ngo ve tinh chan thuc ciia no. Boi vi xet den cung, cai ngan ciia ong tinh huong trao phiing ngugc doi da phoi bay mgt each sac net cai phi ly trong loi song, pham chat dao due (Ho se liu ho liu se sang, Di san khi, Ong ngugc doi phi ly lai la cai huu ly, la thuc te ciia "xa hgi cho deu". Trong truyen GVHD: Nguyen Thi My Nhung 42 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu Trong tieu thuyet ciing co rat nhieu tinh huong ngugc doi, chang han nhu cae vi canh sat Do min, Do toa (So do) bao ve phap luat ma lai dau kh6 vi dan ta van
minh mat roi, khong ai chiu danh chiii nhau, khong ai chiu phong ul, dai bay ra duong, tuc la khong ai chiu pham luat. The la hg danh bop dau nghi ra mot "dieu
ke", canh sat phai nhe chinh minh ra ma phat lan nhau de du tiln nop cho dung chi
tieu tren giao. Hoac dam ma la mot chuyen kho nao cua gia dinh vay ma trong So .bon nen ai cung tung bung vui ve di dua giay cao pho, ggi phuong ken, thue dam ma, dien nhung bo canh moi nhat... Neu khong co to "cao pho" ch&c la nguoi ta tuang do la mot dam cuoi chu khong phai la dam ma. bang nao" ma lai duge coi la hgp thai trang vi le "cd mot so tri thirc chan chinh ty xem minh la mgt nguoi tri thuc nhung anh ta khong he "Giat duoc manh van du hgc ve theo anh ta la mot chang duong dai di thi met nhgc, chan nan vi rang doi la mot cuoc chien dau. Tinh huong hai kich da gop phan ve nen chan dung tieu bieu ciia anh vo hgc ma lai xem minh la tri thuc. Voi tinh huong tren, tieng cuoi phe phan, da kich cua tac gia da duge the hien mgt each sau sac. Trong truyen ngan Ho se liu ho liu se sang, tac gia lai dung len mot tinh huong nyc cuoi khac: mot gia dinh Au hoa day sy gia tao va 16 lang, mot loi song khong co quy cu het nhu nhung con nguoi het ngay lan than khong biet song vi von co trong mot gia dinh, nha hai ba thang moi dgn mgt Ian nen trong cae phong nhu "chua bay xong" hoac "mai xep dgn" mien sao ong bo tim dii mii, giay, ba me tim thay cuon tieu thuyet Tam Ha Nam Duong, ra ngoai duong nguoi ta tuong la nha co ciia, hai co con gai khong thong qua mot tu tuong nao ve te gia noi trg. Tuy muc dich gi, moi ngay troi qua hg se lam duoc gi. That trai voi thuan phong ml tuc nhin hai chi em Tuyet Nuong va Bach Van thi thay thich, nhirng trong long cae cau lai tu hoi va ty dga minh: "cd nen lay no lam nguoi vo quy cua minh? " hoac vay, gia dinh nay van chu dao tiep het cae eong tu Bac ky, Nam ky, cae cau nay GVHD: Nguyen Thi My Nhung 43 SVTII: Nguyen Thi Minh Nhu dung da neu bat len tieng cuoi mia mai, mot gia dinh thugng luu, tri thuc nhung
thuc chat chi la gia tao, chi la ve bl ngoai. Truyen ngan Di san khi, nhan vat chinh la "toi", cung la nhan vat nguoi kl chuyen, nhan vat "toi" la mot nguoi rat thich di san, voi anh do la mot niem dam me tir nho. Trong mot lan duge ban be ru di san, anh rat vui mirng va sung suang.
Nhung khi den noi nhung nguai ban cua anh che chen no say r6i lan ra ngu, con
anh van quyet tam di san bang duoc. Sau khi duoc mot nguoi th.6 dan duang, anh
den noi ma lii khi thuang hay lui toi, anh thay sau lum cay co mot bong den, thi la anh ban. May thay cai ma anh ban duge khong phai la gi khac ngoai chile non ciia
mot thieu nu. Khi nguai thieu nu het len tat ca nhung nguai ban ciia anh tinh day va nghe toan bo cau chuyen, nghe xong tat ca deu lan ra ma cuoi. Con anh, di san khi chinh anh bi ggi la khi va cung tu do anh ty cho minh la nguoi da tirng trai va da biet tat ca: "tir sung mot nong den siing hai nong, tir dan mot den dan ghem, tir Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung nhirng lai si dien hao. Khi dgc den Bd rang vang, khong ai co the ngo duge rang khi bo vira nam ciia ong bo nam do hai ngay khong quan tam. Vg chong th§ng em chua hit run khi cay mom bo ma danh roi bo rang vang thi thang anh quay lai mang thSng em "bat xuong nhung dua con chi hieu da xum nhau chia mot it tai san con lai, de cai xac hieu" va ngay lap tuc lanh lung "mdt each tu nhien, nhanh nhen nhat doi... ciii con da khong tir bo mgi thu doan de gianh giat cua cai. Voi tinh huong cuoi ra nuoc mat, nha van da len tieng to cao manh me the luc ciia dong tiln, cai thi lye co the lam cho mot con nguoi thanh quy du. Trong truyen Nguai cd quyen, lai la mot tinh huong day tro treu ma Vu Trgng Phung da nhin thay trong xa hoi luc bay gio. Mot nguai cha khong duge nhan con minh chi vi nguoi cha do khong co tien cung cap cho nguoi minh yeu
thuong cung la nguoi sinh ra dua con ciia minh. Anh bi tuoc doat quyln lam cha ngay truac mat ma khong lam duge gi con to ra sg hai va tron tranh truoc nguoi da co tien va duge lam cha dua con cua minh. Truoc luc anh ta di chi de lai mgt cau noi: "Duoc, cii nudi cho nhdn! De day! Bao gid ong cd tien ong mai di kien, GVHD: Nguyen Thi My Nhung SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu 44 < i ^ a— i i i ' i i im1 " " ""(cid:127)ic»saaaa«m—ejotimki—.m^MnaMPBgpram^ nham ve nen chan dung vo ciing sinh dong ciia mot con nguoi bk tai, vo dung, chi biet song bam vao nguoi khac. Cai nghieh ly co khi lai dien ra trong chinh ban than tinh each nhan vat. Nhan nguoi Au hoa ve mgi phuong dien, han nua con muon Au hoa ca tram phan tram. Anh ta rat hanh dien moi khi duoc khen minh la con nguoi Au hoa. Anh ta da vat chinh trong truyen ngan Tir ly thuyet den thuc hanh hanh dien minh la con cho nguoi chong hay nguai vg ngoai tinh, nhung cuoi ciing chinh anh ta lai bi vg cho mgc sirng: "May ngu lam! The khi va may no cam sirng vao dau may thi lieu diing ra dien thuyet ve van de mgc sirng nhu dau hieu ciia van minh, bien minh minh trong tiem hut. Vay nen ket thuc cau chuyen dua ta din mot kit luan rat khac voi nhung gi dien ra a tren: "Boi the, con nguoi Au hod cue doan ay chi Au hod may cd muon an d snot dai voi no khong'?". Va chinh con nguoi do dan dan dam gigng van cham biem da lam cho tieng cuoi bat len mot each vo thuc nhung that tham thuy. su ra van su\". Sir ket hgp tai tinh giua viec xay dung tinh huong hai kich vai truyen ngan cua Vu Trgng Phung cai tinh huong ngugc doi do cung duge ong de Cai tinh huong ngugc doi trong cuoc song hang ngay la vo van va trong tinh huong do, nha van da gop phan the hien nhung phe phan chua cay cua minh doi voi xa hoi duong thai. Trong truyen ngan Lay va xau, tac gia lai xay dung mot tinh huong hai huoc day mai ia. Doan la mot nguoi sanh soi, co tai ngon ngu, co tai van chuong, nen chirn gai rat thao. Nhung thieu nu1 si me anh phan nhieu la nhung gai dep co tieng, vi co nao khong la hoa khoi thi anh ta khong them bat chim. Vay ma vg Doan bay gid la mot nguoi trai ngugc hoan toan voi con nguoi anh va cuoc song ciia anh. Vg Doan dirge ta rat horn hinh va ro rang nhu mot nguoi dan ong khong dep trai tiet xau xi khong chi xau ve ngoai hinh va tich each.Tat ca voi dii nhung chi nhung gi xay ra truac mat nguoi ban, Doan ciing khong ngac nhien ma chi hoi lai ban "Chcic anh rat ngac nhien khi thay mot nguoi nhu toi led di lay mot nguoi vo cap den nhieu vi no co o knap mgi nai trong xa hoi luc bay gio. Thong qua nhung o doi. Trong Su cu triet ly, tinh huong bat dau tir nguy co nha chiia quan bach den noi boi le it lau nay khach thap phuong khong nang lui toi ciia thien. Song, dieu do doi vai Sir Tang Suong khong phai la van de: "da cd chi tu den thanh Phdt, ai WIKarj!»EenitimilMMU33 GVHD: Nguyen Thi My Nhung 45 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu dang an thit cho "Chat thay su bdc duang lui hid lam gi vay?... Sir cu rdn ren den cai triet ly ciia cu cang lam cho nguoi doc thay cu gan voi coi tran tuc hon khi cu
vira giang triet ly cho sir bac vua dua tay "nhot" thit cho! Dl xay dung tinh hu6ng hai kich trong truyen ngan nay, Vu Trgng Phung da sir dung nhung mau thuan giua loi noi va hanh dong ciia nhan vat. Truac tien la hanh dong ra lenh cho su bac dem"tang chung" den chiu toi truoc Due Phat: "Da sa nga thi nen tu tim cdch thi sir cu lai gia tay ngan. Muon su bac hieu cho ra nghia ly mgi sy d dai! nhung lai up mo, giang cai nghia ly mgi sy d doi vua khoan thai, binh tinh thd tay... nhot! Xay dung tinh huong hai kich, Vii Trgng Phung bdc tran bo mat that ciia bgn sir ho mang! Thong qua tieng cuoi, ong da phoi bay mot each nghiem khac nhung cai lo bich cua cuoc doi, ma cai can co chinh la the luc cua dong tien. Tuy khong cu the
nhu trong tieu thuyet, nguoi dgc cd the thay cai sue manh ciia dong tiln chi phdi trong cae truyen ngan ciia ong. De bao chay, nha bao Nhat Dong Duong khong ngai theu det, tham chi bdp meo ca sy viec (Sao may khong vo, nap ai); ngudi khong cd quyen lam bo chi tai khong cd tien (Ngudi cd quyen); cae ong thay lang lira ngudi ciing chi vi tien (Chua benh lao bang mom; Cuoc vui it cd). Dong tiln |lam cho con ngudi trd thanh nhung ke vd nghia ly, tha hda (Pierre Quyen, con ngudi Au hda). Cd khi tieng cudi duge bat ra tir tinh huong mang tinh nghieh ly, ngugc ddi; Doi khi tinh huong hai kich trong truyen Vu Trgng Phung la sy gieu cgt, mia mai loi song lang man rdm, con ngudi trd thanh nhung biem hga, tha hda, la nan nhan cua nhung loi song lang man ay. (Cdi ghen dan ong, Long tu di). vdng vo; va cao trao cua tinh huong hai huoc nam d cuoi truyen ngan khi cu vira Hai kich thien ve phe phan cai xau, cai ld bich, cai loi thai de tong tien no tuong xung giua thuc chat ben trong vdi danh nghia ben ngoai cua minh nen trd thanh 16 bich. Trong truyen ngan ciia minh, Vu Trgng Phung da viet len nhieu tinh (cid:127)raraiwHBiaBiaaKKwgxtsHiaaEtti^^ ra khoi ddi song xa hoi. Nhan vat cua tinh huong hai kjch thuong khong cd sy GVHD: Nguyen Thi My Nhung 46 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu (cid:127) huong trong cuoc song cua cai xa hoi nay. Ong da kich loi sdng lai cang, nhd nhang. gia tao ciia con ngudi, ngudi vdi ngudi lua ddi lan nhau va lira doi chinh
ban than minh. Tac gia cung udc vgng ve mdt cuoc sdng thilt thuc, tdt dep ma chan chiia tinh ngudi hon. 3.1.2. Tinh huong bi k|ch Theo nhdm tac gia cua Tir dien thudt ngu van hoc, "Bi kich phan anh khong vdi tinh huong hai kich trong truyen ngan ciia Vu Trgng Phung thi tinh hudng bi kich xuat hien khong nhieu. Cu the chiing ta cd the thay d Ba lao Ida; Mot cdi Vu Trgng Phung da xay dung nhung tinh hudng bi kich, de cap den sy tha hda nhan tinh trong con ngudi. Nha van nhu muon vach ro trudc van de sinh ton, chet; Chdng nang len duang, Cdi tin vat, Toi ngudi cd vat, tinh each nhan vat. Sy tha hda ciia nhan vat trong hoan canh the hien cai nhin ciia nha van ve cuoc ddi, ve con ngudi. Trong truyen ngan Ba lao Ida, tinh hudng bi kich bat dau ddi vdi ba lao khi con ngudi bdc 16 ro cai "thu tinh". Tinh huong bi kich gop phan lam noi bat nhan co nghiep da bi dira con pha cho tan nat . Gian eon ma cung thuang con, ba khoc den Ida ca mat. Ngudi chau can rang nudi ba co vi trudc do da nhan sy cuu mang ciia ba nhung luc khd khan. Bi kich ddi an chuc nam chd cang day len cao khi Ma ba an tire la ba lai an phan com cua thang cu Ion day. Dieu nay bac cu gai khong the chiu mai duge. "Thai ca" da den: "Bong tren trdi may keo den nghii toi cuoc song nha bac danh giam ngay cang khon khd. De song, moi ngay ba phai an. quyet dinh " Mac ke ba dy! De ha dy chet qudch di cho rdnh mat... !". Va horn sau luc di kiem an, bac danh giam kinh hai gap "xac mot ngudi dci bi qua md nat nhir, dung gay chan, phai song nhd vao anh trai. Hai Xuan mdt con ngudi lam nghe "ngudi ngya" kiem an qua ngay nhirng sd phan trd treu, trong mdt lan bi xe hai dung phai Hai Xuan trd thanh ngudi tan phe sdng nuong tya gia dinh. Gia dinh Hai Xuan tuy cung rat chat vat mieng com manh ao, nhirng cung khong den noi khong nudi duge Hai Xuan. Hai Xuan tir ngay mat di mot chan, cuoc song cua anh (cid:127)wscaHNMi^tsi&swiMeuuaaaiUtfais^ GVHD: Nguyen Thi My Nhung 47 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu trd nen buon rau, sudt ngay cu lang thang den gid an moi ve nha. Khdng khi trong
gia dinh cung khdng vui ve gi. Trong mdt lan khi lang thang vl nd da nghe gigng
ngudi anh trai dang chiii mang va bao me duoi Hai Xuan di, "Neu ba thuong nd xong trong long vira bye tuc vira dau don, vdi chong nang len duong chua bilt di
ve dau, ngay mai day cuoc ddi ciia minh se nhu the nao. Vi dong tien, vi milng
com manh ao ma anh cm cd the cat tinh mau mu thi noi gi din tinh thuong yen. Xay dung tinh hudng bi kich nay Vii Trong Phung chi ra bi kich cuoc ddi con ngudi chinh do xa hoi, do nhung con ngudi cd quyen da cirdp di ddi chan nd, do nan that nghiep, do ngheo tung..., vi vay gia tri to cao cua tac pham cang tang. Trong truyen Mot cdi chet, hai cau chuyen duge ke long vao nhau nhung ciing chung mdt noi dung. Con ngudi tan nhan trudc nhung sd phan dau thuong, mat mat khdng con cho nuong than. Tinh hudng truyen that the luang: vao mot dem gia ret, mot ngudi an may den go ciia xin an, luc do thay Cai trong nha quat thao ra khdng thuang tiec, trong luc ngudi an may phia ngoai vua ddi viia ret dung da khdng con vung, het sue keu van "Lay ong lay bd, ong bd ciru con, vira ddi vira do, tieng gudc ciia ngudi an may da xa dan, trudc hanh dong cua thay Cai lam nhan vat "toi" sung sot khdng ngo va nhat la sau hanh dong do ve mat thay Cai van than nhien nhu khdng. Chinh sy tan nhan ciia ciia thay Cai da day ngudi an may hdm qua vao cho chet, chet trong tu the vua ddi vua ret. Trudc cai chit do mgi ngudi xiim nhau lai xem, ban tan va trong sd do cd ngudi da thdt len mdt cau lam tat ca phai suy nghi: "Thoi, the cimg xong, chet la may, chet Id het... nhieu long ngudi va vach tran sy doe ac, nhan tam giua ngudi vdi ngudi trong xa hoi. Tinh hudng bi kich mdt lan nua duge day len cao do trudc cai chit thu hai, do la
cai chet cua nhan vat Hgi-sau khi thay dirge sy nhan tam ciia cha, thay bl tic trudc cuoc sdng nen da ty tir. Trudc hai cai chet, Vu Trgng Phung muon len an xa "" "-~(cid:127)*(cid:127)—~ n^«irarirnmniT^-~~TiTmTTiiiTMTTTTm'nT^^ in r n in imniiii (cid:127)mi im mini iiMiiii— GVHD: Nguyen Thi My Nhung 43 SVIII: Nguyen Tin Minh Nhu hoi luc bay gid, nhung con ngudi he cd chut quyen luc la trd nen tan nhan, thieu Qua moi truyen ngan ciia minh, Vu Trgng Phung nhu mudn gui gain noi
niem ciia minh vao do. Nhung ngudi cd tiln va cd quyen la cd tat ca mgi thu, con
nhung ngudi khdn khd dii hg co gang din may ciing khdng cd gi, ong td ro noi
long thuang cam cua minh trudc nhung con ngudi ciing khd do va chia se ciing hg
nhung ndi dau. Trong Toi ngudi cd, Vu Trgng Phung da xay dyng tinh hudng truyen day dau
thuang va chua xdt. Do la tinh hudng ba cd vi yeu thuong chau ma da dua dao cho
chau choi, dua chau cat trung tay chay mau, hai vg chong thay con chay mau nen
dau long, tuc gian ma ngay lap tuc duoi ngudi cd ra khoi nha. Ba cd vi qua yen
thuong chau ma bi xua duoi. Thoi gian trdi qua ma tinh yeu ba danh cho dua tre ngay nao van con nguyen, dii vdi ba cudc sdng bay gid rat budn tui nhung ba vln cu am tham dung ben canh diia tre, ngain nghia nd vi ddi vdi ba, nd la nieTn vui
duy nhat vao luc nay. Va moi khi canh ciia gia dinh ngudi chau md ra ba da chay trdn, trdn ngay trudc nhung ngudi than ma ba rat yeu quy. Ba cd d vdi hai vg
chdng dua chau, khi chau sinh duge dira con dau long thi ai ciing vui miing va 'ngudi cd da dua dao cho chau choi, dua chau cat triing tay chay mau, hai vg chong thay con chay mau nen dau long, tuc gian va ngay lap tuc dudi ngudi cd ra khoi nha. fir do den nay moi lan trong gia dinh dua chau cd tiec tung gi la ba deu vl dung thap thd ngoai cua nhin vao mac cho trdi lanh hay trdi mua. Ngudi cd vi qua
yeu thuong, nang niu dua tre ma dl xay ra nong noi thi. Hai vg chong ngudi chciu
sau khi dudi cd di khdng ai nhd, ai thuong toi ba.. That xdt xa cho tinh ngudi trong xa hoi Trong truyen ngan Thii doan, Vu Trgng Phung da neu len mot bi kjch vl sy sy tha hoa ve dao due loi sdng ciia con ngudi. Tinh hudng bi kich trong truyen duge nha van xay dung chinh la viec Cau Ky da tir bd nhan each ciia minh chi vi dong tien. Cau Ky, la ngudi dam lay cd dau ve lam vg trong xa hoi bay gid, ngudi
ngoai ban tan nhirng anh mac ke, con cd Ky thi hit long nl phuc chong, anh da cho cd mdt cudc sdng ma mdt ngudi nhu cd khdng bao gid mong irdc cd duge. GVHD: Nguyen Thi My Nhung 49 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu Nhung ai ngo rang mdt con ngudi nhu the da ban di cai dao due ciia ngudi dan dng. De dng chu vua long, cau Ky da lam tat ca nhung gi dng chu mudn, cau da
quen ban than minh de phuc vu chii. Sy viec xay ra cd Ky bilt va tim each khuyen chdng khdng duge, cii the vao moi toi thir bay cau Ky lai di ve mudn va moi lan ra di thi hai vg chdng lai cai va nhau. Nhung tat ca deu vd ich vi ddi vdi cau Ky moi lan phuc vu dng chu xong la duge hudng loi rat nhieu. Cd Ky biet chdng sai ma khuyen ngan khdng duoc, cd danh lay cai chet mong rang chdng minh se tinh lai. Trudc cai chet dau ddn cua vg, cau Ky moi bung tinh, nhung sy bung tinh ciia anh da qua mudn, vg anh da khdng con nua. Vdi tinh hudng bi kich trong truyen ngan xa, gia ddi ciia con ngudi, ngudi vdi ngudi lua ddi nhau, "thii doan" vdi nhau de sdng. Trong truyen ngan, nhung tinh hudng bi kich dirge Vii Trgng Phung the hien rat ro, vi dng cung cd sd phan khd cue. Vi vay dng rat quan tam, hieu va cd long Thu doan, Vii Trong Phung rnuon len tieng phe phan xa hoi, vach tran bd mat xau thuong cam ddi vdi nhung sd phan bat hanh, ngheo khd trong xa hoi luc bay gid. Nam Cao thi Vii Trong Phung cd mdt cai nhin nhieu chieu hon ve con ngudi. Trong truyen ngan, tinh hudng bi kich duge Vu Trgng Phung the hien cung mot he Ndi chung, so vdi cae nha van nhu Nguyen Cong Hoan, Thach Lam, Ngd Tat Td, thong vdi tieu thuyet, phdng sir va kich. Tir nhung tinh hudng bi kich do cae gia tri ngudi va xa hoi. Day ciing la mdt diem ndi bat trong phong each truyen ngan Vu Trgng Phung. 3.1.3. Tinh hudng bi - hai kich Tinh hudng "bi hai kich" chinh la sy phdi trdn giua hai yeu to: bi va hai. Neu nhu tinh huong "bi hai" trong truyen ngan lang man thuong la cai cudi nhe nhang, thi vj, tru tinh, thi cai "bi hai" cua truyen ngan hien thuc phe phan la cai cudi chua chat trudc thuc tai ddi sdng. Xa hoi Viet Nam nhung nam 1930 - 1940 khdng thieu nhung tieng nao nung, ai oan, ni non, tieng thd dai va ca tieng khoc. Trong nhung truyen ngan cua minh, Vu Trgng Phung khdng chi cudi cot, phe phan trudc nhung mat trai ciia xa hoi ma dng cudi ca trong sy budn. Trong Bd rang vang la tinh hudng "bi hai" ciia hai cau quy tir trudc cai chet cua cha. Viec cha chet khdng phai la mdt mat mat dau thuong ddi vdi hai ngudi con. Chiing khdng he dau khd, khdng he khoc ldc (ma khoc ldc lam gi khi chiing giau hg hang ve cai chet kia) ma vd lay chum chia khoa, tinh toan va chia... ciia. (cid:127)inimiimiiiiiiiM « iM ^MMTw ra i im iHM iaM iw sa GVHD: Nguyen Thi My Nhung 50 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu dao due, nhan sinh, tinh cam... tac gia da the hien ro tam long cua minh trudc con Chia xong, thang em dc ly tai sang sudt hon nhd rang ngudi chit con bd rang
vang. Khdng chut ngan ngai, nd cay mom ngudi chit de lay "ciia" lam rieng.
Khdng dung lai d do, tinh hudng "bi hai kich" d gia dinh ngudi chit cang day cao khi ngudi anh "phat giac" viec lam cua thang em. Loi ndi va hanh dong ciia nd the hien muc do "anh ca" trong gia dinh " Chii thim da dinh lira toi nhu the, thi bd Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung canh nhung dua con ciia minh tranh gianh gia tai. Ca hai dua con dlu bat hilu nhir nhau, ngay ca bd rang gia cua cha ma ciing gianh giat. Khdng di vao xay dung nhung nhan vat bi hai kich tam ly nhu Nam Cao, Vu Trgng Phung lai rat dat trong vice chon chi tiet tinh hudng; dng trinh bay sy ti tien cua con ngudi trudc ap luc ciia kim tien. Tac pham cua dng dao sau xudng cai thap hen ciia con ngudi, cai thoi nat vd luan trong xa hoi. Dgc truyen ngan Vii Trgng Phung, ngudi dgc khdng chi khai quat hien thirc xa hoi Viet Nam nhung nam dau the ky XX ma con suy ngam ve dao ly lam ngudi ngay nay. 0 Ngudi cd quyen la tinh hudng chua chat day bi hai ciia con ngudi vd nghia ly - ngudi khdng cd quyen!.... Ngudi yeu ciia anh chang ng khdng con chung tinh vdi anh nua chi vi "lao ay" nd lam tien. Hai ngudi dan dng ciing quan he qua lai vdi mdt ngudi phu nu, mot ngudi cd tien con mdt ngudi chang cd gi ca. Tat ca nhung gi ngudi phu nu do can la ngudi dan dng cd tien cd the chu cap day du "nay cuoc chang cd gi. Sau khi mgi sy vd Id anh ta chi ngam ngui rang: "Dupe, cu nudi nir do ciing gianh cho ngudi cd tien lam khai sinh. Con ngudi khdng cd tien thi rot tinh hudng vd cimg chua chat, tua truyen la ngudi cd quyen nhung that ra lai khdng cd gi trong tay, han la mdt ke quai gi ca. Ay vay ma nhd cai mac ay han cung kiem duge cho minh mdt cd nhan tinh, han sung sudng an bam vao gia dinh va nhan tinh ciia minh, hang cu sdng nhdn nho nhu vay cho den khi nhan tinh sinh con. Khi dira con ra ddi thi bi kich cua han hien ra. Han khdng duge nhan con vi khdng cd tien, khdng nghe nghiep. GVHD: Nguyen Thi My Nhung 5} SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu hoi, anh trai la phan sy ngoai ngach, em trai la tu tai nhung han van chang la thir Trong truyen ngan Tir ly thuyet den thuc hanh, tinh hudng bi - hai chinh la viec nhan vat "anh ta" len tieng cd dong cho nan mgc sirng, hd hao mgc sirng la van minh nhung chinh anh ta lai bd vg vi bi vg cam sirng. Nhan vat "anh ta" muon minh "ca tram phan tram Au hoa", anh chi giao thiep vdi ngudi Tay, ndi tilng Tay, td chuc tiec Tay, ban thd dng vai toan do Tay, anh c5t nghia: "De cho ba via dac sac han ca la quan niem ciia anh ta ve van de mgc sirng, anh ta ly thuylt mdt each rat hung hon nhu sau: "...Toi khdng hieu tai sao ai cimg che cudi mot ngudi cai ly thuyet ma minh vira thuyet minh. De ket thuc truyen "anh ta" da phai thot len:" May ngu lam! The khi va may nd cam sirng vao dau may thi lieu may cd con Nhung cau chuyen chua dung lai d do, nd con tiep tuc va chinh anh ta lai roi vao duge Vu Trgng Phung xay dyng mdt each tai tinh, dng da chain biem mdt ldi sdng no le, boc 16 mat gia doi trong con ngudi, ty ddi minh, ddi ngudi ngugc vdi dao ly thong thuong ciia cudc sdng. Ngudi ta chi lay nhung gia trj chuan muc cua hanh mudn an d sudt ddi vdi no khdng? ". Tinh hudng vira bi vua hai trong truyen da nan mgc sung la dau hieu van minh cua mdt xa hoi. Nhirng tinh huong truyen duge nha van xay dung mot each chi tiet va song dong da phan nao ndi len duge hien trang xa hoi giai doan 30-45 day ray nhung 16 lang, day ray nhung sir tha hda ve tinh ddi, tinh ngudi. Dong thai cung the hien dirge tai nang van chuong cua Vii Trgng Phung. Ong da nhin ddi, nhin ngudi bang con mat ciia hien thuc, ciia sy danh gia va ghi nhan chu khdng bi nhung xa hoa phii phiem lam md mat. 3.2.GIONGBIEU Theo Tie dien thudt ngir van hoc, gigng dieu la "Thai do, tinh cam, phuc gia dinh de thay xa hoi phat trien the nao chii khdng bao gid cd chuyen lay mang mdt sac thai hay sy sap xep ciing nhac ciia cau, tir, van ban ma phai la mdt he thong cae yeu td tao nen sy da am hudng, dien dat phong phii chua tiing thay. Nhu mm iMiiiiiwiii'ittiiiiMiiiiTiriTiiiminraiimrmnrTimirrw^^ GVHD: Nguyen Thi My Nhung SVTH: Nguyen Thj Minh Nhu (cid:127)nun ii (cid:127) (cid:127)mm m am m bi ii nil (cid:127) trong he thong nhan vat. Gigng dieu trong truyen ngan Vii Trong Phung rat phong phii, tir gigng dieu
trao phiing, mia mai, den gigng dieu triet ly giau chit suy tu. Gigng trao phiing trong truyen ngan ciia Vii Trgng Phung cd nhieu diem kha tuong dong vdi truyen ngan Nguyen Cong Hoan, do la chat cham biem, da kich ddi tugng mdt each sau sax cay doe. 3.2.1.Giong triet ly Khi ndi toi gigng dieu triet ly ngudi ta thuong ndi tdi xu hudng trilt ly trong truyen ngan Nam Cao, nhung thuc ra xu hudng nay da cd trong truyen ngan Vu Trgng Phung trudc khi Nam Cao xuat hien tren van dan. Vi la ngudi sdng mdt cudc sdng day vat va, co cue tir nho, nen Vii Trgng Phung thuong chii y den nhung nghieh canh dien ra trudc cudc ddi va tir nhung thuc te do dng thuong suy ngam ve le ddi trd treu. vd nghia ly day ray sir dang gian hoac dang khoc. Moi chi tiet cua Gigng dieu phan anh lap truong xa hoi, thai do tinh cam va thi hieu tham ml
ciia tac gia, cd vai trd rat ldn trong viec tao nen phong each nha van. Thilu gigng
dieu, nha van chua the viet ra duoc tac pham, mac dii da cd du tai lieu va sap xlp quan ve mdt van de nao do cua cudc sdng. Qua nhieu nhan vat, nhieu cudc ddi trong thuc te cudc sdng da duge Vii cau chuyen hoac ban than cau chuyen ddi vdi Vu Trgng Phung la mdt thye te khach quat duge mot dieu ma tac gia mudn gui gam. Trong truyen Ddi Id mot cudc chien Trgng Phung dua vao trang sach va nhung cau chuyen do dii it hay nhieu cung bao cau ngan ggn nhu the ma Vu Trgng Phung da khai quat duge sy ngheo ciia ca ngudi giau lan ngudi ngheo trong xa hoi luc bay gid. De bien minh cho hanh vi xau xa ciia minh trudc ngudi con gai minh da tung yen. Phaeh da dung muu ke ve chuyen triet ly ai tinh d ddi de ngam ndi len cai tinh ai ciia Phaeh va Nga: "Ai tinh den trudc hdn su, di tinh se ra di trudc. Ai tinh den yeu trong em dep, lang le ma Phaeh da khdng ngan ngai mugn nhung triet ly sau xa trong cudc sdng de lam ngudi con gai minh tirng yeu thuong phai chiu dau ddn trong cam lang. (cid:127)"- (cid:127)»—a i—— * . - GVHD: Nguyen Thi My Nhung 53 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu (cid:127) (cid:127) la mdt ngudi ngheo khd, dng da sdng mdt cudc song khd cue tir luc moi sinh nen dng qua hieu nhung ban ciing trong xa hoi. Nhung nhan vat ngheo kho cua ong luon mang noi dau dai dang ciia kiep ngheo. Ong luon day dut trudc canh ddi khdn kh6,
ban ciing ciia nhung con ngudi ngheo ddi, vdi hg cai chit nhilu khi lai la mdt sy
giai thoat. Cai chet cd khi con sudng han sy sdng, do la mot mdt trilt ly sau xa ma ta cd the bat gap trong nhieu truyen ngan cua dng. De ndi ve sd phan ciia con ngudi, ket thiic truyen ngan Duyen khdng di lai, nhan vat thay bdi, da thdt ra cau ndi trudc bao nhieu dau ddn ma cudc ddi cd da trai qua, trudc ngudi dan dng da lua ddi va phan bdi minh: "Ngudi ddi sung sudng hay cudc ddi cd nhung cd the thay rang nd cd the tra ldi cho sd phan bao nhieu nhan vat trong truyen ngan cua Vu Trgng Phung. Ket thiic truyen Mot dong bac, Vu Trgng Phung thdt len: "Khi ta cd tien thi ddi trd treu den dau long trong cudc sdng. Chi vi dong tien ma con ngudi trd nen nhd nhen, ich ki, xa la vdi nhung ngudi tung than thiet nhu ruot thit vdi minh. Dong con ngudi. Trong rat nhieu truyen ngan khac ciia Vii Trong Phung, tac gia khong dua tien da lam con ngudi mat di long tdt vdn cd, nd da lam thay ddi nhan each cua mot bai hgc ve nhan sinh (Cdi ghen dan dng, Tu do, Bdy tinh...). Trong truyen Cdi ghen vao truyen nhung cau triet ly nhung toan bd cau chuyen lai la mdt khai quat, mot ddn dng, Vii Trgng Phung da neu len mdt hien tugng trong cudc sdng, do la nhung GVHD: Nguyen Thi My Nhung 54 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu chinh dieu nay da lam cho ngudi chdng chet trong dau ddn. Gigng van triet ly sau xa da giiip Vu Trgng Phung the hien duge nhung uu tu, suy nghi ve cudc ddi, ve the thai nhan tinh trong xa hoi hien dai ciia minh. Ong len an manh me nhung thoi xau xa, gia tao trong cudc sdng, dng dau ddn, xdt xa cho sd phan nhung ngudi ngheo khd, dong thoi vdi gigng van triet ly dng ciing phan nao bdc 16 nhung suy nghi cd phan bi quan trong cudc sdng cua ban than minh. 3.2.2. Giong hai huoc, mia mai, cham biem Vu Trgng Phung ldn len trong sy thieu thdn, vat va va nhin thay bao sy trai ngang tren ddi chinh vi the dng ludn mang mdt ndi niem cam uat khdn ngudi vdi xa hoi, dng nhin dau ciing thay gia doi, xau xa. Du cuoc song nhu the nhung khong phai khi nao ong cung giu nguyen mot gigng van nhat dinh de phe phan chiing. Trong tac pham cua minh, Vii Trgng Phung luon biet each van dung da dang cae dang van nhu mot bien phap dan gian "vua dam vira xoa" lam "mem hoa" ldi van, phii hgp vdi tung ddi tugng, vdi gigng van hai hudc mia mai mang muc do phe phan nhe nhang ma sau sac. phdn trong gia dinh danh hoa Khoi Ky. Cai vd be ngoai do lam ngudi ngoai cii tuong la nha cd ciia, nhung thuc ra trong cai gia dinh ay, ngudi cha-dng Khoi Ky cii lan ra lam viec kiem an bua trudc lo bua sau. Trong gia dinh cd hai cd con gai va mot ngudi vg the ma: "Cir hai, ba thang lai don mot ldn nen phdng khdch ciing nhu Vdi gigng van hai hudc, mia mai, Vii Trgng Phung da ndi ve ldi an choi, phe ngudi de y den hai cd con gai thi hg dat ra cau hoi "cd nen lay nd lam ngudi vo quy van duge cai canh "sum hop mot nhd di tiep khdch toan cau" .Vu Trgng Phiing da diing nhirng ldi van hai hudc nhirng chua dung sy mia mai ciia minh de lot ta cai bd i n im n iin in Mil i i Hi i ii i'ii. »ii i i >n ii ii a pi iiiipiimiiiiiiiiiiyin i 'iiimuiiMii mil, nu n "rnjriniTTiiinttiiuniinmrnniiiii i imn i in i i m mi mi (cid:127)ttrmrjiTra-TiM ilium mi ami iinMiimmmiiinniini i —imhiii GVI ID: Nguyen Thi My Nhung 55 SVTH: Nguyen Thj Minh Nhu Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung mat ciia gia dinh Khoi Ky. Mdt gia dinh Au hoa rdm vdi hai ngudi con gai cha bilt
lam gi, mot ngudi vo chi sudt ngay mo mong vl qua khu va dgc tilu thuylt. Ben canh do dng con vach mat, chi ten nhung ke lam bao quen luang tam di "kiem chac" lap tire anh ta bat tay vao ngay vi "han mot thang nay cd vimg Nhat Ddng Duong nghi den cai chiic nghiep ciia minh ma lo nam ndp. May sao vao luc nay cd ngudi that cd, nha bao tat phai theu det ra nhu chuyen dd trdi, rdi nha bao lai tu khen minh hoai rdi dac chi dgc lai mdt cai tin van "phai chang la mdt vu biic tii", nha bao dgc xong lai cudi vang nha rdi lai ndi mdt minh: "It ra anh linh li Ong nha bao Nhat Ddng Duong khdng ngai ngirng theu det vu kia nhu mot vu biic tu, bi hiem mac dii dng ta chang he biet ro va cung chang tham gia tim hieu. Tinh chat hai hudc va mia mai hon nua la dng quan huyen sau khi bat anh nay cai chinh thi lai gat gu, kinh hai rdi sung sudng: "Md thay nha bao kia ddng trong vd vimg", quan thi thao to nhd: "Nay, sang nam, vi hint, toi ciing mudn md bao. Vay the ndo ngai ciing vi giiip vice cho toi nhe? ". Vu Trgng Phung da dung gigng dieu nghe nghiep" ciia bgn bat luang khdng biet ton trgng chinh cdng viec cua minh. Nhung cau ndi rat don gian, nhe nhang nhung dung sau nd la nhung sy mia mai sau cay ddi vdi tirng lap ngudi. Tuy vdi dung lugng nhd, nhung nd cung da chua dyng day du ca mdt bd mat xa hoi. Md dau truyen An mirng, Vu Trgng Phung da viet:" Bira nay cu Phdn Uyen, hai hudc nhe nhang nhung chua dung sy mia mai tham thuy cho thay het ve "bi mat sudng vdi nhirng thu hu danh , nhung thir hu danh ma cu da dimg tien de mua duge. Cu sung sudng vdi nhung ldi tang bdc ciia nhung ke ngu dot giong cu, that la mia GVHD: Nguyen Thi My Nhung 55 SVTH: Nguyen Thj Minh Nhu g«jiaB'ffl«p,»»«iaiireraaa«^^ r. r. irtllMl iLiiimm uimni mai lam sao mdt ldi sdng mua danh dy bang ddng tiln. vdi gigng van mang day tinh
hai hudc mia mai, chan dung va tinh each cua cu Phan Uyen dirge nha van ve nen vd vimg sinh ddng va chi tiet. Cu kieu ngao nhu mdt dua tre vdi nhung thu hu danh hao ma tu ban than cu mua duoc. Vdi gigng van hai hudc mia mai, Vu Trgng Phung da nhe nhang ma tham thiiy lot la het nhirng bd mat deu cang, gia tao trong cudc song. Chan dung ciia nhung tri thuc, nhung tang lop tren ciia xa hoi, qua ngoi but sac sao ciia dng da phai bay tron ven nhung xau xa von duoc che dau dudi vd boc ciia sir hao nhoang ben ngoai. Trong tieu thuyet, phdng sy hay truyen ngan cua Vii Trgng Phung, viec the hien giong cham biem cua dng rat dac biet. Tat ca nhung phan uat ma dng chiing kien chua bao gid ngudi trong long dng, no-tham ca vao trong each dat cau, dimg tu, nhung ldi vi von so sanh theo lot tat ngang, da moc rat ac y nhu tien dau danh day, chiri day. tao nen mdt ldi hanh van dac biet gai gdc chi thay d nha van nay. Trong truyen ngan dng ta ve ngudi vg cua nha danh hoa Khoi Ky: "bd va chan hit moi su, chi con thiet mua ret thi triim chan ngu ky, nuc din thi gdi dau rdi Vu Trgng Phung moi viet len duge nhung ldi cham biem nhu vay. Trong nhieu truyen ngan ta lai bat gap Vii Trgng Phung da dimg gigng cham biem, nhung cham biem d day khdng phai tao nen tieng cudi ma xoay vao ndi dau ciia con ngudi. Mot ngudi dan dng yeu mdt ngudi phu nfr, nhung ngudi phu nu do duoc vdi nhau, cd phai chap nhan lay ngudi minh khdng yeu. Tuy lay nhau ve nhung trong long cd khdng khi nao nguoi noi cam hdn ddi vdi chdng, den luc ngudi chdng gan nham mat xuoi tay trong long chi mong vg minh quan tam cham sdc minh. Dau ddn thay ngudi vg khdng chap nhan ma con "A! Ra bdy gid cdu mai biit lai yen ngudi khac. Cudi cimg chi vi dong tien ma hai ngudi yeu nhau khdng den cung khien cho mot con ngudi ra di trong dau don. Cai each ma nha van cham biem GVHD: Nguyen Thi My Nhung 57 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu (cid:127)wm ra mdi dau, mdi xdt lam sao cho mdt kiep ngudi. Vu Trgng Phung da sdm nhan ra nhiing dang cay cua cudc ddi nen van chuong dng cung tham dim sy chua xdt. Khi dgc truyen ngan Mdu me, ta thay Vii Trgng Phung da dung gigng van cham biem: "Lao Han Bau, mot tay trgc phii, chu mdt duoc phdng noi tieng, mot da lam cho nhieu ngudi tuyet duong con cai lai duge nhieu huy chuong va hudng thay cho cudc ddi nay, chii mdt phdng duge lai kiem ludn chuc "vua thuoc lau", dii De cham biem mot vi su tu hanh trudc gdi thit did dng viet: "Su cu vdn than mot sy giau cd tren sy dau ddn ciia nhung ngudi khac. mdt con ngudi duge xem la ngudi ciia ciia phat, mang bao giao ly day ngudi day Trong truyen ngan Di san khi, Vu Trgng Phung da dung gigng cham biem de ddi lai dung nhung ly le hay ho de bao che cho hanh ddng xau xa cua minh. noi len ldi sdng phii phiem ciia mot so ngudi bat tai nhirng lai si dien hao "thu di cdi quan sodc ddi vdi gdi tan thai, huy chuong pham ham doi vdi nhung dng trgc Doc truyen ngan Ddi la mot cudc chien dau, ta cam tuong nhu nhan vat nay sdng nhiet tinh vdi ddi, cd ly tuong, phan dau cho ly tuong. Nhung khdng ngd han chi "chien dau" vdi mdn thuoc phien va bang moi gia lay duoc vg dep, the la yen be. Mgt cuoc song nhu the lam bao ngudi ngoai cudc them mudn vay ma han con sudt ngay keu khd sd: "Anh ndi nong ndi lam. Con ngudi ta d ddi, pham da co mot het siic dau tu cho cai ddi nghien hut cua minh nhu ket qua ciia quang thai gian du hgc ma khdng kiem duge manh bang nao: "mdi dng nghien biit tu trong, cd dau lai aa«BgiiiBfflaMi«CT«i'Miiimii^ GVHD: Nguyen Thi My Nhung 53 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu i im in i mm Nhin vao the gidi truyen ngan Vii Trgng Phung, chiing ta thay nha van con sir dung gigng gieu nhai. Nha van nhai de cudi, de chain biem, da kich vao tat ca nhung gi la xau xa tdi te trong xa hoi duge an dudi mdt cai vd be ngoai sach se, trang nghiem. Tieng cudi cua Vii Trong Phung khdng don gian la chi hudng tdi mot sd loai ngudi nao do ma nd mang mot tam phd quat rgng rai, nd cudi tat ca nhung gi dang cudi, nhung ai dang cudi. Vii Trgng Phung cd tac pham nhai lai phong each van hgc lang man qua each ngan Ho si liu hd liu si sang: "Tuyit Nuong, Bach Vein deu la hai cd gdi quy ciia dung tir, ta ngudi. Ong ta hinh anh hai cd gai con danh hoa Khoi Ky trong truyen nha danh hoa Khoi Ky dan cimg hay, ca lai cang "ndo " lam. That la nhung nang "cd nen lay nd lam vg quy ciia minh?" hoac "neu ta lay nd thi rdi ta den bd me ta!". Dieu nay giai thich vi sao ma cae cd van cii e chdng "ngudi tir te lam an, da khdng phong trao Au hoa duge Vii Trgng Phung phe phan rat nhieu trong tac pham cua minh. Vii Trgng Phung ludn nhin thay con ngudi d mat xau vi theo dng cai xa hdi do khdng cd gi tdt dep. Dieu nay mot phan ciing xuat phat tu cudc ddi thuc ciia dng, lan ldi, chim ndi kiem sdng qua ngay. Nhung gi dng nhin thay la nhung canh trai tai gai mat. Vi the ma trong tac pham ciia minh dng mudn cd mot cai nhin khac di ciing khdng the cd duge. Trong Tir ly thuyet din thuc hanh, Vii Trgng Phung con nhai ldi sdng de mia mai gieu cot .nhung ke rdm ddi, gia ddi. Anh chang nay lay ldi sdng phuong Tay lam chuan muc, chuan tir nhung ldi an tieng ndi, hanh ddng cd ddng cho hanh vi phuong Tay, ca ngoi cai nan mgc sung. Nhung khi chinh anh lai duge lanh cai hau qua "nan mgc sung" ma anh ta ggi la dau hieu cua van minh, thi anh ta be tha noi ca lau tuu quan hut thuoc phien va cam tire: "Tdi, ke ngoai cudc, bong (cid:127)ntriTTmnitiraiMifiiBiiiniiiiTiTri-i-mriTTrTfBfmrmTrmiii m'r""T~'H—•!rtr^-'~r-~^~~""^':^-:::^~^z'-''^-^~:r:~^",'m-(cid:127) (cid:127)^:»"-»-»---~'~"-—(cid:127)---«——»(cid:127)-———»-.«-(cid:127)—~~» —»ij—»a» GVHD: Nguyen Thi My Nhung 59 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu (cid:127) (cid:127) (cid:127) Trong truyen ngan ciia Vii Trong Phung, gigng gilu nhai, cham biem khdng nhirng chi dimg da kich mdt ddi tugng nao do nhat dinh ma nd con chia mui ten tning dich vdi nhieu ddi tugng khac nhau trong toan xa hdi. Toan bd xa hdi duong thdi vdi nhung nhan vat nhd nhang, kech com, nhung vi sir ho mang, nhung nha Au hda ddm, nhung tri thiic nua mua da duge dng dua vao tac pham mdt each sinh ddng. «»t«Bci8MC^JtataaairaaM3Bag''aa«Btta>niiaam!a»;M GVHD: Nguyen Thi My Nhung ^0 SVTH: Nguyen 1hi Minh Nhu n nun in i ii ii 11 linn ii mi in KET LUAN Phong trao mat tran dan chu nhirng nam 1936 - 1939 da tao khdng khi va y thiic chung ciia xa hoi quan tam den dan ngheo va nhung canh ddi lam than. Nhung de thuc su trd thanh nha van ciia nhung ngudi cimg khd thi can cd nhilu dilu kien. Vii Trong Phung da hdi ty nhieu yeu td de trd thanh nha van "ciia nhung nieTn cam uat khdn ngudi" ddi vdi xa hdi thuc dan tu san. Ong dau ddn trudc tinh trang bat cdng giau ngheo, con ngudi bi cha dap, xiic pham, ve cae te nan xa hdi tran lan. Trong thdi ky 1930 - 1945, cae nha van hien thuc nhu Nguyen Cdng Hoan, Ngd Tat Td, Nam Cao thuong thanh cdng vdi mang de tai nong thdn. Cae tac phain nhu cdn la khoang trdng. Khdng de tham nhap ddi sdng thanh thi, khdng dl kham pha cudc sdng ciia bgn ngudi giau sang ciing nhu lop ngudi dudi day ciia cudc song vat va, tui nhyc de hieu biet va cd duge nhung trang viet dang quy ve ddi sdng thanh thi la sy nd lire ldn lao ciia dng. thanh thi. Vii Trgng Phung da cd cdng bii dap vao chd thieu hut do. Can bd, lan ldn, gian lao ddng rat huu han, nhung sy nghiep lai rat phong phii. Ong da den vdi lang Cudc ddi ngan ngiii cua Vii Trgng Phung lam cho ngudi dgc cam phuc ve thai van bang tat ca tai nang tri lire, vdi mdt siic cdng hien ldn lao, ddng gdp ciia dng se gdp trong the loai truyen ngan. Vdi sd lugng may chuc truyen ngan duge dng sang tac trong khoang thai gian mai duoc khang dinh va truong ton theo ddng thai gian, trong do cd nhung ddng Trgng Phung da ve len hire tranh chan thuc ve xa hdi thuc dan nua phong kien, vdi cai nhin cam phan. Nhung mat khac ngudi dgc ciing khdng the quen duge sy day dut, nhung dau xdt ngam ciia tac gia trong Ba lao loa, A4dt cdi chit, Chdng nang len tir 1931 den 1939 (song hanh vdi qua trinh sang tac tieu thuyet va phdng sy), Vu con ngudi, tham chi nhung cai rat thirdng ngay mang tinh tarn ly phd bien trong xa hoi nhu Cdi ghen dan dng, Cdi hang rdo, Lay vo xau... Trong each nhin hien thye, chiing tdi thay Vii Trgng Phung dac biet nhay cam vdi kieu ngudi tha hoa, trong do dng the hien rat thanh cdng kieu ngudi "vd nghia ly". Trong cai nhin ciia dng, trudc ddng tien con ngudi trd nen ich ky, hen ha nhu nhau, du do cd the la nhung ngudi anaw-sggajfc^iilBMManBnaMiiiiiaMiiiiiiiiiiri^^ GVHD: Nguyen Thi My Nhung 51 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu tir te (Mot ddng bac). Cung cd luc dng de cap den ban tinh ich ky ciia con ngudi Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung Ve nghe thuat, Vii Trgng Phung la mdt cay biit tai nang. Ong da thanh cdng
trong viec xay dung tinh hudng. xay dung nhan vat va kit c§u truyen. Truyen ngan
Vu Trgng Phung hap dan bdi nhiing tinh hudng trai khoay, ngugc ddi. Nhiing tinh hudng nay thuong mang dam chat hai kich, bi kich va cd khi dan xen giua bi va hai. Ngudi doc cd the khoc, cd the cudi va cd the xdt xa cho sd phan ciia nhung con
ngudi ngheo ddi, khdn khd nhung ciing cd thi cam phan, len an nhung thdi xau xa,
kech cam d xa hdi duong thdi. Day chinh la dilu dac biet trong nhung tinh hudng truyen ma Vii Trgng Phung da xay dung . The gidi nhan vat trong truyen ngan ciia dng phong phu va sinh ddng nhu cudc sdng, d do cd dii mgi hang ngudi, dii mgi toan tinh, nd khien cho ngudi dgc nhin ddi va nhin ngudi mdt each sau sac hon. Trong tac pham ciia dng, duong nhu it cd
nhan vat nao giu nguyen vi tri ciia minh tir dau den cudi tac pham. Dilu nay phan
nao phan anh duge sy phan hda giai cap trong xa hdi thuc dan phong kiln. Nha van thirdng dat nhan vat vao nhung tinh hudng dac biet mang tinh chtit nhu mdt budc ngoae, de tao nen su thay ddi tinh each. Cae nhan vat trong truyen ngan ciia Vu Trgng Phung cd ddi sdng ndi tam rat phong phu va sau sac, cd ca tinh va ngdn ngii rieng. Vu Trgng Phung da xay dung duge nhung ket cau truyen phu hgp vdi viec the hien ndi dung, tu tuong chu de cua truyen. Dac biet chiing ta hay bat gap trong truyen ngan ciia dng kieu ket cau truyen long truyen, ket cau tuong phan va ket cau dao trinh ty thdi gian. Ong da xay dimg duge nhung ket cau rat dat. hgp vdi ndi thanh cdng ciia Vu Trgng Phung trong sang tac truyen ngan. Gigng dieu truyen ngan ciia dng ciing kha da dang: gigng hai hudc, gigng gieu nhai, gigng cham biem da kich sau cay da vach tran nhung ban chat xau xa, thdi nat cua xa hdi. len an nhung loai ngudi sdng gia ddi, bip bom, bat nhan,bat nghia. coi thuong dao ly....nhiing con ngudi ludn coi ddng tien la muc dich la ly le ciia cudc sdng. Ben canh do, gigng dieu triet ly ciia dng da phan nao the hien dirge nhung suy nghi ciia dng ve hien thuc cudc sdng, nhung dau khd ma con ngudi phai chiu dung chi ngheo khd, vi thien can. Qua viec tim hieu dac diem nghe thuat truyen ngan Vii Trgng Phung, chiing tdi hi vgng budc dau cd the khang dinh them tu tudng nghe thuat, quan niem nghe thuat, tai nang nghe thuat ciia nha van trong mdt cai nhin he thong. Tir day chiing GVHD: Nguyen Thi My Nhung 57 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu dung va tinh tiet ciia truyen, ket can truyen da gdp mdt phan khdng nhd cho sy tdi hi vgng gdp phan nhd khang dinh them vai trd, vi tri ciia Vii Trgng Phung trong the loai truyen ngan hien thuc giai doan 1930 - 1945 ndi rieng va trong trao luu van GVHD: Nguyen Thi My Nhung 53 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu hgc hien thuc phe phan ndi chung, TAI LIEU THAM KHAO 1. Hoai Anh (1995), Chdn dung van hoc, Nxb Van nghe.. 2. Lai Nguyen An ( 1999), 150 thudt ngu van hoc, Nxb Dai Hgc Qudc Gia Ha Noi. 3. Dinh Tri Diing (1996), w'Sy the hien con ngudi "tha hoa*' trong cae tieu thuyet hien thuc cua Vu Trgng Phung", Tap chi Van hoc( 5), Tr 10 - 15. 4. Dinh Tri Diing (2005), Nhdn vdt tieu thuyet Vii Trong Phung, Nxb Khoa hgc xa hdi. 5. Phan Cu De (1961), Van hoc Viet Nam (1930-1945), Nxb Giao due. 6. Phan Cu De, Tran Dinh Hugu, Nguyen Trac, Nguyen Hoanh Khung, Le Tri Dung, Ha Van Dure (1999), Van hoc Viet Nam 1900 - 1945, Nxb Giao due Ha Ndi. 7. Ha Minh Diic (1997), Li ludn vein hoc, Nxb Giao due. 8. Ha Minh Diic (2009), Van chuong va thai cudc, Nxb Khoa hgc xa hdi.
9. Le Ba Han, Tran Dinh Su, Nguyln Khac Phi (2010), Tir diin thudt ngii 10. Le Thi Diic ITanh (1989), "Truyen ngan va kich ngaii ciia Vii Trgng Phung", Bao Ngirdi Hd Ndi( 127). va danh gia Vii Trgng Phung", Tap chi van hoc( 6), Tr 4 -5. 12. Phong Le (2010), 20 nhd van, nhd van hda Viet TKXX, Nxb Thuan Hda. 13. Phong Le (1990) "Vu Trgng Phung- Thai gian va tham dinh", Tap chi 11. Le Dinh Ky (1992), "Ve* van de danh gia van hgc Viet Nam 1932-1945 14. Phuong Luu (2010) (chii bien), Ly ludn Vein hoc, Nxb Giao due Ha Ndi. 15. Nguyen Dang Manh (2000), Nha van hien dai - chdn dung va phong 16. Nguyen Dang Manh (2001), Nhd van tu tuong va phong cdch, Nxb Dai hoc qudc gia Ha Ndi. 17. Nguyen Dang Manh (1987), Tuyin tap Vu Trong Phung, tap 1, Nxb Van hoc. 18. Ton Thao Mien (2004), Vii Trong Phung toan tap, tap 1-tap 5, Nxb Van hoe. im» . » i - » . . » .m - ram ^» J r - r . -» , ^—» . .— .. m,.,.m«»i-.-«r«T—-TrfflHT~Y'iff illTI GVHD: Nguyen Thi My Nhung 64 SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu 19. Vuong Tri Nhan (1997), "Cai nhin bi quan mang y nghia canh tinh", Bao 20. Vuong Tri Nhan ( 2001), Sd tay truyen ngdn, Nxb Van nghe. 21. Nhieu tac gia ( 2000), Nghi thudt viit truyen ngdn vd ky, Nxb Thanh nien. 23. Nhieu tac gia (2007), Vu Trgng Phung tdc gia vd tdc phdm trong nhd 22. Nhieu tac gia (1994), Tir dien Van hgc ,tap 2, Nxb Khoa hgc xa hdi LlaNdi. 24. Vu Nggc Phan (1994), Nhd vein hien dai Nxb Van hgc. 25. Van Tam (1989), "Vii Trgng Phung trong rirng cudi nhiet ddi", Kien 26. Nguyen Hoai Thanh (1998), "Tim hieu the gidi nhan vat trong phdng sy ciia Vii Trgng Phung", Tap chi Van hoc Hd Ndi( 8). 27. Nguyen Thanh (1996), 'Truyen ngan Vii Trong Phung "Tap chi van 28. Bui Viet Thang ( 2000). Truyen ngdn vd nhung vdn di vi ly ludn vd thuc 29. Nguyen Duy Td (2012), Su van ddng ciia ddng vdn hoc hien thuc Viet 30. Nguyen Quang Trung (2006), Tieng cudi Vii Trong Phung, Nxb Dai hgc qudc gia Ha Ndi. 31. Truong Tuu (1939), "Dia vj Vu Trong Phung trong van hgc Viet Nam can dai". Tao ddn(so dac biet). » c minium — iii— i ii iiimi i in 11n mini n — i mm mm mm mm um i i m mum mum mm (cid:127)iimiiiiiiniiiiiii i n imiiii i ii ii iiii h i hi i mm iiiiiiiiiiwmnmiiramnnH i i ilium h m i n i «i inn GVHD: Nguyen Thi My Nhung 5s SVTH: Nguyen Thi Minh Nhu] 5
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
thai gian khong gian han che, chuc nang ciia no noi chung la nhan ra mot dieu gi
trong nhiing moi quan he qua lai ciia chung nham lam sang td chii de tac pham"
giong nhir mot thir thuoc thir dam dac, nhung cot truyen hay cd khd nang khien cho
thanh lop lang rdnh mach. Nhung cot truyen co do la ca mot fun toi, mot phdt
hien." [20; 98]. Cot truyen thuong duge chia thanh cae phan: mo dau, cao trao va
ket thuc. Tuy nhien, khong phai luc nao viet truyen ngan nhat thilt phai day dii ca
%xzm'txaaBr*,»mja*2z&i*r\trimuau:-.<*mfm*i?i.ci
\6
Dgc diem nghe thudt truyen ngan Vii Trong Phung
Dfil H0CV6TR(^MGIggi
THU VIEN
\ 7
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
de qua do van hoc mieu td the gioi mot each hinh tuong" [14; 277]. Trong Tir dien
van hoc viet: "Yeu to co ban nhat trong tac pham van hoc, tieu diem de boc lo chu
de va tir tuong chu de, va den luat minh no lai duoc cdc yeu td cd tinh chat hinh
thirc ciia tac pham tap trung khac hoa. Nhan vdt, do do, la noi tap trung gid tri tu
Dgc diem nghe thudt truyen ngan Vii TrongPhung
Nhirng nguai khdn khd ciia Victo Huygo... a Viet Nam la nhan vat Thiiv Kilu
cu triet ly, Tir ly thuyet den thuc hanh, Lay vo xau
duoc nhu trong tieu thuyet, nhung no mot phan nao do cung da ve len bo mat ciia
ciia ong bat gap mot cdi nhin duang nhu tuyet vgng vai ban chat con nguoi.
Dgc diem nghe thudt truyen nqdn Vii Tron°> Phunv
Trong van hoc Viet Nam mia dau the ky XX, rot cuoc, Vu Trong Phung hien ra
nhu mot nha van bi quan bac nhat" [19; 26].
dan ba cd cdi nhan sac cua mot nguai dan ong khong dep giai", "thao doi nhu
mot nguai dan ong", "an udng, ho, a nhu mot nguoi dan ong binh dan". Ong
thong qua hanh dong nhirng lai noi, ben ngoai to ra "co nghia ly" nhung thuc ra la
ke vo nghia ly. Do la anh chang du hgc a Phap vl trong truyen ngan Tir ly thuyet
den thuc hdnh, mgi thu phii ben ngoai tir an mac, loi noi, mgi hanh dong, dien
thuyet deu gia tao theo loi Au hoa nhirng anh ta van giu thoi quen an rau mulng
lai) la tieu bieu chiing to cho Vu Trgng Phung van con hy vgng nhieu vao cuoc
nmBBmataMimtBtxeaimmmimiiminm
Dgc diem nghe thudt truyen ngan Vii Trong Phung
(Mot cdi chet). Mot nguoi co vi qua yeu thuong chieu chuong diia con ciia chau
Ida), Hai Xuan (Chong nang len duang); tri thuc nhu Le Van (Guong tong tien),
(Bd rang vang); van nghe si nhu Khoi Ky, Tuyet Nuong (Ho se liu ho liu se sang),
... Ngoai ra, Vu Trgng Phung con ve nen
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
cdc sd phan tuong chimg nhu xa cdch nhau duoc dat cd trong guong may chung
mot xa hoi duy nhat tao nen truac mat nguai doc mat toan canh rong Ion, be bon
trong chi tiet nhung thong nhat chinh the, ngdu nhien doi voi moi nhan vdt, moi so
2.1.2.1. Nhan vat duoc mieu td qua ngoai hinh
ciing da cd tinh lam ddm nhu mot cd con gdi, vd mai cho den bdy gid, tinh ay ciing
khong thay doi, sau mot chang duang ma anh ta da di trong muai nam. Cdi cd do
khong xoc xech mot ti, doi mid gidy khong cd mot hat bid, cdi ca vdt rat hop thai
trang, vai cdi khuy do cdi vao tir te, dii to rang anh than trong y phuc lam" (Lay
bd cd cdi nhan sac ciia mot nguoi dan ong khong dep giai. Hai con mat nho, doi
go ma cao, cap moi pham phu, dang nguoi thd tuc, nhung ngdn tay iron va dai
Dgc diem nghe thudt truyen ngan Vii Trong Phung
nhu nhung qua chudi ngu. Nhu vay ma lai di an mac tan thai! Rang trang nua,
trdi a! Cdi do dai luat thuat mdu xanh, cdi quan nhieu trang trai lo, doi gidy cao
got cd quai kieu gdi nhdy, voi mdu khan vdnh ddy, ngdn ay thir lai cang lam Id cdi
va xau). Ngoi but mieu ta ciia Vu Trgng Phung dac biet khai thac nhirng mat doi
chan thua ra ngoai, trong moi khd sd lam sao! That la khac han ba ky Bich ngay
xua, bao gid ra pho ciing do lua hoac do nhung rat lich sir" (Mot dong bac). Su
'Long song soc nhu mat nguoi
dien", va tren guong mat 16 ro su hanh ha dau don ciia con them thuoc qua nhirng
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
mat hoa tai dam, nude da min han cd quan lua trang, tdc den lay lay, cd mau mun
hon cd khan nhung" (Ho se liu ho liu se sang). Nhung cae nang chi la nhung ke
2.1.2.2. Nhdn vat duoc mieu td qua ngon ngu
ghi lai tam ly giai cap, trinh do van hod, dia phuong sinh song va nghe nghiep cua
nhdnvdt ay" [22; 39].
phuong tien quan trong duoc nha van sir dung nham the hien cuoc song va cd tinh
an tieng noi" rieng, mat khac ngdn ngu ay lai phan anh duoc dac diem ngdn ngu
ciia mot tang lop nguai nhat dinh gdn gui ve nghe nghiep, tam ly, giai cap, trinh do
van hod" [9; 183].
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
Mot thang con bat hieu chui vg khi co a khong dam dong loa voi han de cay
bo rang vang ciia nguoi bo vira chit: "Cdi dai dan ba chimg may sao ngu the? Chit
idi thi cu viec ciing gio chang qua la viec doi lira thien ha, bo rang vang ay dem ban
di khong duoc chuc bac hay sao? May khong nghe ong mac ke may, mien sao may
dung de vo chong anh cd biet. Ong lam gi thi mac xdc dngl" (Bd rangvang). Chi mot
sao md maydon the, may de tao gao rat cd col" (An mirng).
nghia cho ban nghe: Anh khong tinh chut nao. Cdch tong tien cua anh chi td de no
ban. Dang nay, toi tong tien ma nen on nen nghia, md nophdi yen thuong kia... Toi
moi danh vao mat cam tinh. Nhung luc doc thu, virt thu vao lira chi Id dong kich cd.
The cho nen cd tien ngay day, day anh xem...(Guong tong tien). Ngon ngu doi thoai
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
bac gi vai anh khong? Anh cd cho toi duoc mot dong xu nho nao khong? Cdi bo
mat anh md doi cd tien a! Nay toi bao that, cdi budng ba chuc bac mot thang, tien
lao ay day, cdi budng ba chuc dong d ngo Hang Hanh tien lao ay day, com toi an
ciing tien lao ay, con sen toi nudi cung tien lao ay, anh nghe ro chua? " (Nguoi cd
quyen). Vu Trgng Phung cho nhan vat sir dung ngon ngu doi thuong, mang dam
lap voi phan icng ciia nguoi tiep nhdn va duoc the hien thoai mai cd trong hinh thirc
noi lan viet"[9; 159] . Loi dgc thoai khong bi ngat quang, nhung quang co khi bj
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
thi roi nguoi ta ciing de quen khudy ngay di... cd phdi the khong? Cho nen bdn nam
trdi xa nhau, toi chang con nho gi den nguai ta nua, mac long xua kia toi da cu xu
va duoc dap lai nhu anh em rudt thit, tuong chimg cdi than tinh quy hod ay se song
truong ciru trong ky ire ciia doi ben mai mai... ". Va khi noi ve sy hoi han cua minh
nao len... chinh the do, vi trudc ban gidy ciia toi cd mot cdi guong Psyche, va khi
\tdi chat ngimg but de nhin cdi hinh thu va cdi nguoi ngom ciia toi trong guong, thi
toi budn ndn, thi toi ghe torn cd cho chinh toi, vi rang, trir mot bon ninh sang van
goi toi la danh si, la van hdo, thi, trong thien ha, than di lai vdn cd mot sd nguai
\dirng dan kia no long khen toi la mot nguoi tir te ". Nhan vat toi ty cam thay ghe
ta khong muon cuoi va cho ta chi vi khong muon mat ba tram bac. Thi ta se lay vp
khong mat motxu nao! cho ma xem! Anh lay vo that: nguoi dan ba ay an d voi anh
non va chong ma gia nhdn ngai... Mot lan, hai lan, nhung tuong giai tri qua loa
thoi, khong ngo cdi tinh bat dau phai thi cdi nghia no cung sap sira tham. Noi cho
ciing, nguoi dan ba ay trot nho md yeu anh. Ay su doi la the: cd thir dan ba lay
chong hoac theo giai y nhir nguoi ta chdt nho danh vd mat mot cdi chen vay".. do
muon suy nghi ve ve tinh mich ciia nha chiia trudc khi vao phong rieng tinh tog.
Ngai triet ly: Khdch thap phuong it lau nay khong nang lui toi ciia thien: tuyphcin
tam den chuyen tien. (...)Khong! Co don ve thi moi cd tac tuong, thi ke tu hdnh moi
cd duoc quy trudc be de ciii dau kinh ke md vgng tuong den dire Thich - Gia - Mdu
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
asmmseaaasm
- Ni. Thuong de khong vd nghia ly bao gid. Tren the gian ciing nhu trong vii tru, vdt
ton. Ngai khong sdm mat, khong lac dau, chi khoan thai binh tinh thd tay ... nhdt"
dy! de ba dy chet qudch di cho rdnh mat... ! " nhu de tao nen cho gigng nhan vat
mai nhau ...? " . Nhung suy tinh can tinh ciia vg bac danh giam. Day la thu ngon
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
2.1.2.3. Nhdn vat dupe mieu td qua dien hien tam ly
dot gay", "nhung tran mua gid phii phdng nem nhirng hat nude nang ne thang
vao mat" hoac "thoi tung cat bid len lam toi mat" chien dau vai ca sy canh tranh
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
1 11,11111 mxamam
'
gnwrmniniin m (cid:127)—(cid:127)
gdn ludn diem vd vinh tren moi". Tinh ca ngain minh trong guong, nhan vat co
cam xiic ty hao vi "han ciing biet minh la dien day". Ca mot doan hoi ire nam xua
song day trong han, mot qua khii* noi tilng la mot tay chuyen lira tinh. Duge trai
phii cho bg ma, lai co hgc, han nghiem nhien thu hut duge bao nhieu co gai ngay
tha. Trong luc dang ty nhu bay gio phai song tu tl vi da co vg, "phdi tu tinh lam
\an ma kinh, ma yeu, ma thd nguoi vo moi cuoi dy", hin van nghi din "may cd gdi
non da la nhan tinh cua han xua kia ", van nha din "nhung buoi hen ho an di cii".
Han thay nyc cuoi vi hai le : co nao cung thi nguyln tha thilt se chgn cai chit nlu
khong lay duge han nhung chang co ai chet khi han cuoi vg va y nghi khong bao
choi thi roi cung chan van thang choi". The roi han song lai hoai niem hai nam
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
cdi nghe bao phuc, bao hoa cho doi md chang chi nudi minh va nudi con ". Co
Rim hon lai dua ta song ciing vai nhung cam xiic doi nghjch den bat ngo cua
cung cd quan do dep, ai cung tuoi cuoi. An may chang can le nhe nhieu, phu xe
khong phdi gid giong voi vinh", vai dim tre nghich phao nem triing giua lung
cd ngan hai giai mdu dao" va hat tung bua cam thua ngay Tet tren ban tay ong lao
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
vsamKcaasx
sinh dong ciia tac pham" [9; 371]. Thuat ngu ket cau the hien mot noi dung rgng rai
Dgc diem nghe thudt truyen ngan Vu Trong Phung
Song de md lo, Ba lao Ida, ... la nhung truyen ngan duge kit cau theo dang thirc
chong nang le vao" xin bo thi. Trong khi nhan vat "toi" gat am len duoi di thi nguoi
yeu nhau" vi tac dung cua that tha voi hanh phuc khi yeu la "pha hoai chii' chang
tmiiimuii larmmaKhcwiaamiMiimmmu mini wm ana, im. m m.'imT»«mw«waaw
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phunq
gidy bac" dem cho va cuoi ciing truoc canh dau xot ciia nguai phu nu\ ba cung cho
nam dong de ve lo thuoc thang cho chong ma khong phai ban con. Din cuoi cung,
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
lao loa, Lay vo xau, Tir li thuyet den thuc hanh... Vu Trgng Phung da tan dung ngay
may thi lieu may cd con cu muon an d sudt doi voi no khong? ". Sy mau thuan doi
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
nua, nhu mot nguai dim ong binh dan xung dang. Luc anxongbdt mi, nguoidan bd
cam hai cdi dua quit ngang cap moi nhu mot ba lao nha que ". Vu Trgng Phung
khong nang lid toi cira thien; tuy phan ly tai ciia nha chua cd phan hao hut, song da
cd chi tu den thanh Phdt, ai no dau quan tam den chuyen tien. Nghi den chuyen
tien, chang con la tir bi" , khi gap sir bac len an thit cho, ngai da het long khoan
thd tay....nhdt". Chi mot tir "nhot" da lam cho bao tu tuong phat giao day triet ly
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phunv
asssamsmmm&M
chdc den muai mum". Dao trinh tir thoi gian nhu vay, Vu Trgng Phung da lot ta ban
Voi truyen ngan Nguoi cd quyen, tac gia lai kl ve cuoc doi mot nhan vat
"van dot, vii dat, hai muai bdy tuoi dau con an bcun vao me, cd ngay di tim may gia
dinh nhan cu bat thien de ga danh co khong tien hay la chau ria td torn", noi torn lai
la do ong do thang. Nhung ong khong bat dau cau chuyen tir dieTi ky ma khoi nguon
ve, nhi nhdnh...md anh da chim". Be nhan vat triet li ve hanh phuc, suns suone voi
buoc khdn ciing thi chang ai thuang cd". Tac gia cung cho ta biet rang ngay truac
con nha bac". Quay ngugc thai gian nhu vay, nha van da cho ta mot cai nhin toan
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
tuong lai tot dep" nay da thanh "ke bi xa hoi khinh bi..., ma dai than tan". TSt ca
"mang bd, gat me, chiri noi, chid re, chid doi gudc dang di ma quai dirt, chid xd nha
lam mudi vo vo... ". Tat ca cung chi vi mot buoi keo xe Llai Xuan da bi xe hoi chet
dai xong thd danh "ha a a "mot cdi rat khodi chi roi cam manh mo vira quat vira
buoc vao nha ngo ngcic nhin xem bd me da thoi chin com chua, de lieu don mam
bat", mgt ngay xua than ai voi canh "mam com don xong, no chi con cho anh Cd
cho no di lam ve la cimg ngoi vao, tuy bua ndo cimg chang hon gi bua ndo, chi rat
cd, tuong, dua mudi ma thangXuan an thay rat ngon". The nhung qua khu ay chi la
chong gay" dang "lorn khom buoc len them gach, rdn ren den gdn cira sd" ma trong
nhung khi di xa, tray hoi" va cung chinh ba "trong cdi dem chau dau bat thinh Tinh
trd da, trdi mua nhu bao" nhung "vdn khodc do tai ton td ra di, vupt may canh
dong de tim ba do". The nhirng cung vi qua thuong dua chau be, ba da am chau di
choi ca buoi chieu, lai cho chau an keo bgt din noi "thang be den dem thay trd, thay
ndn roi khoc len ngan ngat", "phdi nhin bii mai den chieu horn sau". Va sau nay vi
"bd chieu chau qua mot horn dua dao cho chau de chau cua dirt cd tay" nen da bi
cha me no duoi ra khoi nha. Roi tu do nguoi co toi nghiep ay "pho mai toe hoa ram
ra giua nang, ngoi nhin chong bank da, may cii khoai, may qua chuoi bay tren cdi
met mot each buon rau, moi khi thay tieng dep ciia khdch qua duang lai nguac mdt
len nhin mot cdch dau don nhu muon van lay khdch mua cho... "nhung "vdn chdng
nit tinh quen duoc chau, moi khi thay bd me no che chen vi no Id ba lai chdng gay
tim den, lan nao ciing chi dung ngoai cira kinh ghe mdt nhin vao ". Cung trong cau
Cdi hang rdo - mot truyen ngan dirge cho la mgt doan ciia tieu thuylt Boi
cuoc gdn ho giua minh voi Hang se la mot bai vdn khoi hai cho mieng the ". Vi vay,
rung gid niii, coi sdc viec than don rung Urn cua cha de lai cho" va song trong noi
"lo buon, dy nay, hoi han" truoc canh doi ciia nguoi tinh cii. Qua trinh nhan vat
Dgc diem nghe thudt truyen ngan Vii Trong Phung
than the vam vd lan trong mdt bo quan do di san mil da cao, gidy ong, do toi nhung
cd trdi tim da cdm cua dan bd " da duge tac gia dien ta sinh dong, kheo leo, chan
thuc qua each tran thuat dan xen, long ghep qua khir va thuc tai, nhung chilm phan
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
BssmaaatsywxsiaMam.'Vimsim^axatsaitassaaar''
duoi dang buon cuoi hoac an chua cdi hai nham gieu cot, phe phan cdi xau, cdi Id
bich, cdi loi thai de tong tien no mot cdch vui ve ra khoi dai song xa hdi"[9:\31] .
dimg lam, Bd rang vang...) va ngay trong tinh each nhan vat (Thu doan...)
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
do dam ma do lai dem lai hanh phuc cho nhieu nguoi, dem lai loi ich cho nhilu
Trong truyen ngan, Vu Trgng Phung cung da xay dung nhung tinh huong
ngugc doi phi ly gay nen nhung tieng cuoi kha pho biln. Truyen Doi la mot cuoc
chien dau, ong xay dung duge mgt tinh huong ngugc dai: nhan vat Pierre Quyln
kia khong ai coi van bang la chimg cirgid tri chan chinh ciia con nguoi". Ba muai
tuoi dau Quyen la con cua mot trgc phii lung danh, khong bang cap ma van \ky
duoc vg dep, lai la dan sanh dieu trong lang hut thuoc phien. Quang doi sau khi di
"Neu ta lay no thi roi ta den bd me ta!...". Tinh huong hai kich ma tac gia xay
di chan khong den di xe hoi, tu khong cd cho den cd cho, va bdn tir chim mudng
den manh thii...". Vai tinh huong truyen gay cuoi mot each vo cung doc dao, ta co
the thay rang nha van Vii Trgng Phung phe phan nhung ke phii philm, bk tai,
xuong nhat bo rang vang bd tiiV'. That bat hanh cho nguoi cha khi nhung nguoi
bat thir mdu cho met xeml". Tinh huong bi kich duge Vu Trong Phung xay dung
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
dupe a cdi Id mom ma thoi. Va, Than di! Suy mot nguoi ra nghin nguoi, suy mot
nhu the?". Tinh huong truyen duge tac gia xay dung nham neu len sy vo nghia ly
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu TrongPhung
no dau quan tam den chuyen tien. Nghi den chuyen tien, chang con Id tir bi" va
ngai triet ly: ''Tren the gian nay vdt nao cung cd mot nghia, sir ndo ciing cd mot
My". Tinh huong hai cang day len cao khi Su Tang Suang bat chgt bk gap su bac
gdn thi, md Phdt! - su bdc duong tu hanh de chdng thanh su ho mang. Cdi gdi Id
\sen moi loi duoi ho len dy, ben trong dung thit cay". Su khong gian, "binh tinh vd
khoan hoa, su cu chi ra lenh cho sir bdc dem tang cluing dy den chiu toi trudc be
Phdt ma thoi". Ngai khoan hoa "danh ke chay di, khong ai danh ke tim din". Va
\chiu toi de chuoc loi" .Su bac an nan muon dem vut ngay goi nay...
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
phdi bang tu sir md bang hdnh dong ciia nhdn vdt chinh ... dien ra trong mot tinh
huong cue ky cang thang md nhdn vdt thuong chi thodt ra khoi no bang cdi chet bi
tham gay nen nhirng suy nghi va xiic dong manh me ddi vdi eong chiing... ket thuc
bi tham ciia sd phan nhdn vdt bi kich thuang cd y nghia thirc tinh..." 19; 18-19]. So
sdm han lai, roi noi mot can giong". Sau nhung phut giay suy nghi bac gai da
xdc bd lao Ida bi gid thoi xuong ruong dem horn trudc" . Trong truyen ngan
Chdng nang len duang, tinh huong bi kich bat dau khi nhan vat Hai Xuan bi xe
Dgc diem nghe thuat truyen ngdn Vii Trong Phung
thi ba di ngay di... cd gi gdi ghem lai md di theo nd... di an may vdi nd... Roi
chdng lo duoc an may cd lii cho md xem a?... ". Ngudi me noi trong ham hue:
"Thi roi tao bao no, viec gi may phdi voi mang tao... ? May khdng nudi nd nua thi
thoi ma... de tao bao nd ma...". That la mot canh ddi khd ludng!. Hai Xuan nghe
ret the nay con chet mat... ", "Ong trdi ai! Con lay ong... ong khdng thuong, con
chet .mat!!!".. Dii cd van den dau thay Cai van khdng quan tam. Nhung dilu tan
nhan hon la hanh dong thay Cai "san chdu than nude lanh de gdn day, lien nhdc
ngay len nham khe ciia hat ra danh "rao " mot cdi roi khoanh tay dimg nhin. Sau
ngudi muon chet md chang duoc co...!" mdt cau noi tuy vd tinh nhirng xoay vao
Dgc diem nghe thudt truyen ngan Vii Trong Phung
luang tam vdi dong loai. Truyen ngan cung la sy bay td tam long cua Vu Trgng
Phung vdi nhung con ngudi cung kho duoi day xa hoi luc bay gid.
chieu chuong dua tre. Ngudi cd vdn khdng con nen ba cham lo chieu chuong dira
lite nao ciing
chau nay, ba "dem cd tam long khao khat co con ra du yem chdu,
/tranh lay nang niu am be ". Trong mdt budi chieu ba bl chau di choi de ca nha tim
mai khong thay, den khi ve hoi ba thi ba tra loi chau ngii nen khdng bl vl, vi qua
chieu chuong va yeu thuong dua be ba da nhieu lan bi quo trach. Trong mdt lan
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
rang nay, sau khi toi ban dupe, mong rang chii thim dimg nhd den chuyen chia ...
Sau ciing, thi mot cdch tu nhien, nhanh nhen nhat ddi, no ciii xudng nhat bo rang
vang, bd tut. That la xdt xa cho ngudi cha da chet, dng nam do d& chiing kiln
toi bao that, cdi budng ba chuc mot thang nay, tien lao dy day, cdi budng ba chuc
dong d ngo Hang Hanh, tien lao dy day, com toi an ciing tien lao dy day, con sen
toi nudi ciing tien lao dy, anh nghe ro chua?". Den cai quyen lam cha ngudi phu
cho nd nhdn! de day! Bao gid dng cd tien dng moi di kien, bat thir mdu cho md
xem".. Vu Trgng Phung da xay dung mdt
"thang khdng ra thang, dng khdng ra dng". Dii han cd mdt ba me la mot cu cii han
Dgc diem nghe thudt iruven iwdn Vu Tronv Phunz
khoi la thet, nghia la de cho phdi phep", "cdc dng vdi deu da kinh phuc cdi Au
hod ciia con chdu deu tai cd mat, neu cdc dng vdi van con cd mat de tat. Nhun
chdng moc sirng! Ngay a ben Phdp nua, thien ha ciing khdng thieu lai che dieu
ngudi moc sirng" va "a mot xa hoi ma nhieu ngudi chdng ngoai tinh hay moc
sirng, chinh day la dau hieu ciia van minh". That la nhung phat ngdn day ld bich.
lap
truong dupe mieu td the hien trong ldi vdn quy dinh cdch xung hd, goi ten, dimg tir,
sac dieu tinh cam, cdch cdm thu xa gdn, than, so, thanh kinh hay sudng sd, ngoi ca
hay cham biem..." [9; 112]. Van hgc la nghe thuat ngdn tir, nd khdng don gian
^2
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
the, van hgc moi de di vao long ngudi va chilm llnh duge tam hon con ngudi. Tat
ca cae yeu td da gdp phan tao nen du am trong long ban dgc chinh la gigng dieu.
dau, khi ket thuc truyen Vu Trgng Phung rut ra ket luan ve cai kho d ddi: "ngudi ta
ai ciing the cd, dau ngheo hay giau, dau thua thai hay thieu thdn thi ciing deu khd
sd cd, duy cdi khd ciia thang giau khac cdi khd ciia thang ngheo the thoi". Chi mdt
sau hdn su, di tinh se ngoi ndn nd lau hon" ( Thu doan). Chi vi mudn ru bd ngudi
rmrr-MTwnnmmrymniimimtu,™m--m' -"(cid:127)
Dgc diem nghe thuat truyen ngan Vii Trong Phung
Trudc canh thuong tam ciia ngudi ngheo, trudc sy ban ciing cua con ngudi
dudi day xa hoi, Vu Trgng Phung khdng ngung day dut rang: "cdi canh tung ban nd
thuong day ngudi ta vao chdn bun nho, nd thuong buoc ngudi ta vao vdng toi ldi,
ddi vdi bdc danh giam, dc han, nd lam bdc quen bd cd luang tam " ( Ba lao Ida).
Ong day dut cho sy tha hoa ciia nhung con ngudi, dng ban khoan cho canh sdng
qua tung thieu cua nhung con ngudi khon kh6. Trudc canh ddi nhu thi dng khdng
the khdng thdt len, khdng the khdng ban khoan cho duge. Trong truyen ngan Mot
cdi chet dng da thdt len mdt each dau ddn: "thoi, chet cung xong! Chet la may, chet
Id het...nhieu ngudi mudn chet ma chang duoc co"(Mot cdi chet). Vu Trgng Phung
khd sd ciing la do sd minh, khdng ai cuong ndi minh gioi". Cau ndi do cd ndi cho
ta chdng nghi din cdi nhdn, vd khi ta nghi den cdi nhdn thi ta lai chdng cd tien. Cho
nen sir ddi chung quy chi la nhung vung chay trong den cii, ludn quan, loanh quanh
vd ta khdng the nao khac duoc, neu khdng cir viec sdng than nhien de ma tam
thuong vd khdn nan", "Than di, con ngudi ta khi da lam vao canh ngheo, cd ai md
lai khdng hen". Nhung cau triet ly tham dam ndi niem ciia tac gia trudc nhung canh
spftoBuxmissiBa&Buaaxamiam
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
\\\en tuong tam thuong cd the giet chet hanh phiic gia dinh, cd thi cudp di mang
sdng ciia mdt con ngudi. 6 ddi mudn dirge hanh phuc thi con ngudi phai bilt sdng
vdi hien tai, dirng mang qua khu ra dk ty hanh ha ban than minh va ngudi than.
Tuong ty nhu vay, truyen Bay tinh cimg mang dam nhung an han, day dut ciia nhan
vat "mo", mo cii sdng vdi ndi han trong qua khu ma khdng bilt tran trgng hien tai,
phdng ngii trong deu cd ve "chua bdy xong" hoac din "mai xip don" ciia nhirng
nha moi cd viec ban ron horn qua. Vd lai, ai hoi din cdi gi cimg khdng thay cd thi
con bay bien cdi quai gi? Mien Id dng bd van tim thay dii cdi mil, ddi giay, bd me:
mot cuon tieu thuyet Tam Ha Nam Duong, hai cd gdi: phdn, sap, khan nhung. Mien
ra ngoai duang, bd con phdi nham la nha cd ciia"( Hd se liu hd liu se sang ). Khi cd
cua minh? ", "niu ta lay nd thi roi ta din bd me tai...". The la nha hoa sy Khoi Ky
rmnx^mnaxm
nghe nghiep de bon chen cau khach. Ngay dau truyen ngan Sao may khdng vd ndp
ai, tac gia mieu ta anh phdng vien bao Nhat Ddng Duong vui mirng vl mdt tin kha
khdng cd nhd chdy, ngudi chit dudi hoac trdu hue hay chit chet xe, cimg khdng lay
mot con ga toi, cung khdng cd lay mot con sau can hai mua mang". Phdng vien bao
cung cd hai muai ngudi quen. It ra mu chu nhd ciing cd nam muai ngudi quen. It ra
anh ban dem dm ciing cd nam muai. Cong thim ddn lang buyin, bao minh nhd cdi
tin nay, phdi tang len vdi tram doc gid. Md biit dau mu chu nha va anh cd cdi dm,
hoang hdn,
lai chdng clam hong cho minh vai chuc bac di tiiu pha\"{ Sao may
khong vd nap ai).
da hieu ro cdi gi la vinh quang. Nhung do mirng quy gid, nhung tdm cdu ddi treo la
Hit khdp tuong, da dii an id vi sd tiin bd ra...chao di thi ra minh xua nay vdn cd
nhieu dire tinh ma chinh minh khdng biit, di md sudng nhu mot ke chit duoc lam
cdu ddi khoc cd the dupe thda man tdm hdn....That la vinh du cho td tiin". Cu sung
tmuHt>a®cBMi&>wmiB>aaM!sij.v
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vu Trong Phung
dng khdng dimg tay vao mot viec gi cd. Rat dep khi mai cudi, rat duoc nhieu ngudi
ho nhd chdng kinh yeu chi vi cdi sac, bd trudc con tu hao la mdt ngudi dan bd dep,
vd, sau la mot ngudi ddn bd dep tir xua! Da la mot ngudi thud xua rat dep, nay ba
xoa tdc ra quat, doc tieu thuyet trin mot cdi vdng luc nao ciing keu "kiu ca kiu
kit "mac li khcip gian phong. Cho nen moi khi ha clung tay vao viec gi thi cd nhd
nhu mot xu ndo gap nan ddng dat vay. " (Ho si liu hd liu se sang) Co le chi nha van
rang tdm long yeu dicing phdi Id vdt dem tien ra mua duoc u? Cdu da biit vay ki
cimg ddng khen day" (Bay tinh). That la dau xdt cho ngudi chdng, chi mot cau ndi
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
tay "vua thuoc lau" da lam cho nhieu ngudi tuyet duong con cdi, cd huy chuong,
cd bai ngd, cd nhieu giay bac trong kit, cd nhieu chat vd vi trong nhung chai thuoc
bd, va cd trong nhung giay van tu hai muai phdn tram tiin lai cho vay "Cham biem
nhien nen su bdc tai mat, so... song le, sir cu Id ngudi tir bi. Ngai da hit hi, nd, ai,
lac. Ngai chi ung dung, on ton. Ngai khdng sdm mat, khdng lac dau, chi khoan thai,
binh tinh thd tay...nhot" (Su cu triet ly). Gigng van cham biem thoi gia tao d ddi,
san ddi vdi toi cd mdt sire manh dm anh nhir la ciia ngot ddi vdi nhung dng nghien,
phii, thit cho ham rua ddi vdi cdc nhd su chan tu ".
qua tim di sot sang, mot khoi dc de nghi ngai, thi cd the ndo md sung sudng duoc!
(...),Thi thoi Toi khdng ndi rang toi cung co mot hoai bao rieng, mot ly tuong
fieng, nhung toi ndi rang, ddi vdi ai cung vay cd, cuoc ddi chi Id mdt chdng duong
ddi di thi nhgc met, chan nan; vi rang ddi la mot cudc chien dau..." Pierre Quyen
tinh nham sd dieu thuoc da hid bao gid! Mdt bd vdi doc kinh, cd dau lai dim cdc sd
cdu kinh da thdt ra khoi miing bao gid! Vay thi cdi ban tinh d khay den nay ciing cd
eong dung ciia ddy trang hat ciia ba vai en ".
Dgc diem nghi thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
tiin sa cdi thi, rang long lanh hon mat hoa tai dam, nude da min han cd quan lua
trang, vdi tdc den lay lay, cd mau iniin hon cd khan nhung (...). Cdc dng, cdc ba cd
dupe hdn hanh ldn ndo gap nhung cd gdi quy rat tan tiet do khdng? Nao cd khd gi
dau, biing viec nhd nhung cham chi viec ngudi, nhiing cudc dien kich, dien cdi
luang Nam Ky, viec nghia hoac cdc budi cha phien, ddi vdi cdc cd khdng mdt dip
ndo khdng du vao ban to chuc ". Bdi the ma cd ngudi mudn lay nhung phai ty hdi
ai rung din nua, md cd cdc bon "mu lich vai so" ciing khdng manh ndo giam
rude ". Nhirng cd gai mdi con quen het than phong ml tuc, dua ddi, an choi theo
dau tdi ciing thay chan ddi vd hoai nghi. That the, tdi tin rang dat Dai Cd Viet ta la
cdi dat can cdi, nhirng ly thuyet vd tu tuong d dau dau, tdt dep the ndo mac long,
ciing civ din day la thanh thoi nat. Tdi khdng tin ddn An Nam ta lai cd ndi mdt dieu
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
tin nguang ndo, mot quan niem chdc chan gi. Bdi the, con ngudi Au hod cue doan
dy chi Au hod duoc a cdi Id mom md thdi Va, than di! Suy mot ngudi ra nghin
ngudi, suy mot su ra van su".
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
Buoc duong ciing, Tat den, Chi Pheo... la nhung minh chiing. Miing de tai thanh thi
duang, Tdi ngudi cd... phan chieu rat da dang mgi gdc do khia canh ciia ddi song,
(Mot ddng bac, Cdi ghen dan dng, Tir ly thuyet din thuc hdnh...).
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phum
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Phung
van hoc, Nxb Giao due Viet Nam.
vein hoc( 2).
each, Nxb Giao due.
Dgc diem nghe thudt truyen ngdn Vii Trong Pining
thi thao va Van hoa(S5).
truong, Nxb van hgc.
thirc ngay nay( 25).
hoc(2).
tiin thi loai, Nxb Dai hgc Qudc Gia.
Nam 1930-1945, Nxb Thmin Hda.
Ti
