Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Khảo sát từ địa phương Nam bộ trong tác phẩm Hòn đất của Anh Đức

TRlTdNG DAI HQC VO TRUING TOAN

KHOA KHOA HQC CO BAN

KHOA LUAN TOT NGHIEP

CHUYEN NGANH VAN HOC

KHAO SAT TlT DIA PHlTONG NAM BO

TRONG TAC PHAM HON DAT

CUA ANH DU*C

Giang vien hirfrng din:

Sinb vien thyc hifn:

PGS.TS NGUYEN VAN NO

TRAN THI THUY VAN

THI/VIEN

H$u Giang, thdng 06 nam 2012

LQl CAM TA

Nghien cuu ve tu dia phuong la mot de tai ly thu va vo cung quan trong, gop

phan tim hieu them tieng noi dan toe. Thirc hien de tai nay, toi chi mong gop them

mot thu nghiem trong viec tim hieu dac diem ngon ngu vung dat phuong Nam cua

To quoc.

Tuy nhien, de tai con kha mod me, tai lieu it 6i, nang lire va thoi gian co han,

luan van chi the hien duoc mot phan nhat dinh. Mac du rat co gang nhung chac

chan nguoi nghien cuu khong tranh khoi nhung sai sot. Kinh mong duoc su gop y

quy bau cua cac Thay, Co.

Toi xin bay to long biet on sau sac den PGS.TS Nguyen Van No - Nguoi

Thay da danh nhieu thoi gian, cong sue huong dan tan tinh de toi hoan thanh luan

van. Toi cung xin chan thanh cam on den Ban giam hieu, quy Thay, Co bo mon

khoa Khoa hoc Co ban Truong Dai hoc Vo Truong Toan da tao dieu kien, giup do toi co duoc nhung tri thuc can thiet trong thoi gian hoc tap de hoan thanh luan van

nay.

Sinh vien thirc hien

Tran Thi Thuy Van

LOI CAM DOAN

Toi xin cam doan rang de tai nay la do chinh toi thirc hien, cac so lieu thu

thap va ket qua phan tich trong de tai la trung thirc, de tai khong trung voi bat cu de

Sinh vien thirc hien

tai nghien cuu khoa hoc nao.

Tran Thj Thuy Van

PHIEU DANH GIA LUAN VAN TOT NGHIEP

{Giang vien hw&ng dan)

2. SINH VIEN THlTC HIEN:

MSSV:

KHOA:

3. TEN DE TAI:

NHAN XET CUA GIANG VIEN HlTdNG DAN

1. Danh gia chung qua trinh lam luan van tot nghiep:

1.1. Chuyen can:

1.2. Thai do:

1.3. Khac:

1. GlANG VIEN HlTdNG DAN:

2.1. Dat van de (theo 5 budc):

2. Danh gia luan van:

2.2. Noi dung chinh:

2.3. Chu thich, thu muc:

2.4. Hinh thuc trinh bay:

....

2.4.1. Dung lugng (trang):

2.4.3. In an:

2.4.4. Trinh bay:

2.4.5. Chinh ta, ngu phap:

2.4.2. Khuon kh6:

3. Danh gia, xep loai:

Danh gia:

Xep loai:

Giang vien huong dan

(Ki va ghi ro ho ten)

., ngay thdng nam 2012

TOM TAT NOI DUNG CHINH CUA KHOA LUAN

•

Luan van dai 77 trang duoc chia lam ba phan chinh: phan mo dau, phan noi

dung va ket luan.

nghien cuu; Pham vi nghien cuu; Phuong phap nghien cuu.

Phan Noi dung duoc chia lam ba chuong dua tren noi dung nghien cuu:

- Chuong 1. Vai net ve tu dia phuong va tac pham Hon Dat cua Anh Due.

- Chuong 2. Dac diem cua mot so lop tir dia phuong tieu bieu trong tac pham

Phan Md* dau gom 5 muc: Ly do chon de tai; Ljch su van de; Muc dich

Hon Dat cua Anh Due.

- Chuong 3. Gia tri bieu dat tu dia phuong trong tac pham Hon Dat cua Anh

Due.

Luan van nay so d! co cau true ba chuong nhu tren boi muc dich cua chung

toi la nham giai quyet van de tim hieu nhung dac diem nghe thuat ngon tu trong

tieu thuyet Hon Dat cua Anh Due mot each toan dien va sau sac. Nhiem vu cua

chuong mot la cung cap mot cai nhin tong quat ve tir dia phuong ve gia tri su

dung tir dia phuong Nam Bo. Dong thoi tim hieu ve nha van Anh Due va gioi

thieu tac pham Hon Dat cua ong de lam co so ly luan cho viec nghien cuu. Chuong hai va ba la phan trong tarn cua van de duoc nghien cuu. d chuong hai, chung toi tap trung khao sat lop tir dja phuong Nam Bo duoc su dung trong tac

pham Hon Dat va tren co so do tien hanh phan loai, doi chieu, giai thich, lam ro y

nghia cua tung lop tu dia phuong dugc khao sat trong tac pham. Chuong ba la

chuong chi ra gia tri bieu dat cua tu dia phuong da dugc khao sat. Dong thoi lam ro

each van dung tu dia phuong Nam Bo cua Anh Due khi khac hoa dac diem thien

nhien, cuoc song lao dong, chien dau cua con nguoi Nam Bo va trong each xay

dung hinh tugng nhan vat, tu do thay dugc cai hay cua Anh Due trong each van

dung nghe thuat ngon tu.

Phan ket luan, chung toi due ket lai van de sau qua trinh nghien cuu. Dua ra

nhung nhan xet, danh gia ve nhung mat thanh cong (han che neu co) trong each

van dung nghe thuat ngon tir cua Anh Due vao tac pham. Khang dinh nhung gia trj

van hoc mien Nam ma Anh Due mang lai cho nen van hoc Viet Nam hien dai 1954

-1975.

MUC LUC

•

Loi cam on

Tom tat noi dung chinh khoa luan

MdDAU

Trang 1

1. Ly do chon de tai

2. Lich su van de

3. Muc dich nghien cuu

4. Pham vi nghien cuu

5. Phuong phap nghien cuu

NOIDUNG

Chircmg 1 - VAI NET VE TlT DIA PHlTONG

VA TAC PHAM HONDAtCVA ANH DlTC

1.1. Vai net ve tir dia phuong

1.1.1. Khai quat tir dia phuong

1.1.2. Dac diem tu dia phuong

1.1.3. Gia tri su dung tir dia phuong

1.2. Vai net ve nha van Anh Due va tac pham Hdn Dat

1.2.1. Ve nha van Anh Due

Trang phu bia

Chinmg 2 - DAC DIEM CUA MOT SO LOP TlT DIA PHlTONG TIEU BIEU

TRONG TAC PHAM HON DAT CUA ANH DlTC

1.2.2. Ve tac pham Hdn Dat 18

2.1. Lop tu xung ho 24

2.1.2. Phan loai lop tir xung ho

2.1.3. Dac diem lop tu xung ho

24 2.1.1. Khai quat tu xung ho

2.2. Lop tu dinh danh 30

2.2.2. Lop tu chi dac diem dia hinh, hien tugng tu nhien

2.2.3. Lop tir chi vat the nhan tao

2.2.4. Lop tu chi nghe nghiep

va cong viec, sinh hoat cua nguoi dan Hon Dat

30 2.2.1. Lop tu chi mot so dong vat, thuc vat o Nam Bo

2.3. Lop tir bieu thi sir vat, tinh chat

2.4. Lop ngu khi tu

2.2.5. Lop tu chi khong gian, thoi gian 39

Chirong 3 - GIA TRI BIEU DAT CUA TlT DIA PHlTONG

TRONG TAC PHAM HON DAT CUA ANH DlTC

3.1. Khae hoa dac diem thien nhien, cupc song lao dong,

chien dau va sinh hoat cua nguoi Nam Bo

3.1.1. Khae hoa dac diem thien nhien

3.1.2. Tai hien cuoc song lao dong, chien dau

vasinh hoat cua nguoi Nam Bo

3.2. Xay dung hinh tugng nhan vat

3.2.1. Mieu ta ngoai hinh nhan vat

3.2.2. Mieu ta hanh dong nhan vat

3.2.3. Mieu ta noi tarn nhan vat

3.2.4. Mieu ta ngon ngu nhan vat

KET LUAN

TAI LIEU THAM KHAO

PHU LUC

2.5. Lop tir Kho me 44

DANH MUC BIEU BANG

Bang 1.1.So sanh tu dia phuong Nam Bo voi tu toan dan

Bang 2.1. Tom tat lop tu xung ho trong tac pham Hon Dat

Bang 2.2. Tom tat lop tir dinh danh trong tac pham Hdn Dat

mcjdAu

rrr;——=—

Khao sat tu diaphuong Nam Bo trongtacpham Hdn Dat cua Anh Due

J

l.Ly do chon de tai

J Li 1t \fiCkl

I Do qua trinh hinh thanh va phat trien dan nrS'lu rfiru Iricn thifn rmirnMin^jy va phuong thuc san xuat, do truyen thong tin nguong va tap tuc lau dai tren dat nuoc da hinh thanh nhung vung van hoa khae nhau. Do la dang van hoa mang dam ban sac dan toe, the hien trong sinh hoat, trong ngon ngu, trong su cam thu va thuong thuc nghe thuat, ca trong each ung xu, quan he giua con nguoi voi con nguoi, giua con nguoi voi nhung gi rang buoc chung quanh ho. Va mau s^c dia phuong da tro nen ben vung trong nhan dan. No la mot khia canh ve mat ngon ngu trong quan he tac dong qua lai giua cac yeu to cau thanh nen nen van hoa chung cua dan toe. Ngon ngu khong chi don thuan la lai an ti6ng noi cua con nguoi ma thong

qua viec nghien cuu ngon ngu chung ta co the hieu dugc phan nao ve tinh each cua

Phuong ngu Nam Bo noi chung, tu dia phuong Nam Bo noi rieng khong nhung mang net rieng cua vung dat Nam Bo ma no con mang nhung net van hoa dac trung cua con nguoi noi day. Va la nguon de tai hap din cho cac nha nghien cuu, nha ngon ngu hoc, van hoa hoc,.. Boi nghien cuu tir dja phuong trong ngon ngu chinh la nghien cuu moi quan he giua van hoa va ngon ngu cua tung dia

phuong.

Nam Bo la mot vung dat moi cua nguoi Viet a phuong Nam, vung dat giau tiem nang va lgi the de phat trien kinh te. Tinh each, tarn hon, nep sinh hoat cua con nguoi a day cung co nhung net rat rieng so voi coi nguon. Do la nhung con nguoi boc true, thang than, yeu ghet het minh mavan giu dugc due can cu, chiu kho, long

yeu nuoc, thuong noi von co cua dan toe. Mot mien dat giau co, tru phu voi menh

mang song nuoc va nhung con nguoi nhan hau la sue loi cudn nhung ai yeu quy va

quan tarn den cuoc song con nguoi noi day.

Canh vat thien nhien va con nguoi Nam Bo tir lau da gay dugc sir chu y cua nhieu nguoi cam but va khong it nguoi trong so do gat hai dugc nhieu thanh cong nhu la nha van Ho Bieu Chanh, Son Nam hay Nguyln Ngoc Tu. Ho la nhung nguoi con cua vung dat Nam Bo. Trong so do co nha van Anh Due, dugc menh danh la nha van tieu bieu cua "van hoc Dong bang song Cuu Long". Mot trong nhung y<§u to lam nen net rieng trong tung tac pham cua Anh Due la nha van da dua lap tu dja

phuong Nam Bo vao trong nhung trang viet, su dung chung nhu mot bien phap

nghe thuat va tro thanh ngon ngu nghe thuat. Dieu nay khong phai nha van nao

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thi Thuy Van

con nguoi.

Khao sat tu diaphuong Nam Bo trong tdcphdm Hdn DdtcuaAnh Due

cung lam dugc. Phan Ion nhung sang tac cua Anh Due dam da sac thai dia phuong hay giau chat Nam Bo. Tuy nhien viec nghien cuu tu dia phuong mot each co he thong trong tac pham cua Anh Due thi van chua dugc chu y dung muc.

Nhu vay, yeu cau co tinh khach quan la can khao sat mot each day du va toan dien nhung yeu to vat chat lam nen gia trj mau s4c dia phuong trong ngon ban nghe thuat cua tac gia. Trong do, cong viec quan trong la xem xet tu dia phuong a binh dien tu vung, dk soi roi chung tren ca sa dac trung ngon ngu van chuong, duoi goc do phong each hoc, ngu nghia hoc.

La nguoi con cua dat Trung Bo, nhung phan Ion cuoc doi toi lai gan bo sau nang voi manh dat Nam Bo, cu the hon la manh dat Kien Giang "rung vang bien bac". Ve dep ciia "nang choi chang, vang tuoi lua hat" va nhung con nguoi chan chat that tha voi nhung cau ho dieu ly dan ca, hoa cung cai trong treo, mat lanh cua nhung dong song do nang phu sa,... Tinh dat, tinh nguoi, huong rung, huong bien noi day da tao nen mot huong vi rat rieng, vua gan gui, than quen, song cung vua doc dao moi me den vo chung, khien cho toi them gan bo sau nang voi vung dat noi day.

Kien Giang - que huong thu hai, toi yeu quy, tran trong biet nhuong nao cong on cua nhung nguoi di truoc - Nhung nguoi da chang ti£c mau xuong bao ve tung tac dat, manh vuon dk horn nay chinh manh dat ay da nuoi Ion toi. Vi thS toi cang tran trong hon gia tri tinh than ma Anh Due da mang lai cho manh dat Kien Giang

nay.

Mat khae, sau dip vieng tham Hon Dat - que huong cua nu anh hung Vo Thj Sau, va doc lai nhung trang van cua Anh Due viet \k manh dk anh hung mot thoi chong My nay, toi mu6n di sau de kham pha nhung gia trj tiem an cua vung dat san sinh ra nhung anh hung mot thoi chong My cuu nuoc. Dong thoi khang dinh sir dong gop cua Anh Due doi voi nen van hoc nuoc nha.

Nhu vay, voi ly do chu quan nay, xet tai thoi diem nay, viec lam sang ro dac diem mau sac Nam Bo trong ngon ngu nghe thuat cua Anh Due thong qua tac pham tieu bieu Hdn Ddt, duoi cai nhin ngon ngu hoc la mot viec lam thiet thuc va co y nghia.

Chinh nhung li do do, toi quyet dinh chon de tai "Khao sat tir dia phuang Nam Bo trong tac pham Hon Dat cua Anh Due" dk lam chuyen luan nghien cuu. Viec khao sat nay se la co hoi giup toi kham pha dugc nhung didu moi la tu manh dat Nam Bo noi chung va manh dat Kien Giang xa xoi - Noi tan cung cua To quoc noi rieng. Noi nhung con nguoi Nam Bp mot thoi Dong Khai anh dung, kien cuong

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thi Thuy Van

ma giau long thuy chung son sat. Dong thai nghien cuu viec su dung tir dia phuang trong tieu thuyet Hon Dat cua Anh Due se gop phan hieu ro \k quan dikm nghe thuat va phong each sang tac cua nha van. Qua do thay dugc cai hay, cai dep trong viec dung tir dia phuong, mot chat lieu cau thanh nen mot tac pham nghe thuat, giup ta thay dugc quy luat tuong tac giua tir dia phuong va tu toan dan, cung nhu gia tri ciia tu dia phuang doi vai viec the hien tu tuong tinh cam cua nha van.

2. Lich sir van de

Khao sat tie diaphuong Nam Bo trongtac pham Hon Dat ciia Anh Dice

Tu dia phuong hay phuong ngu Nam Bo la dk tai kha hap dan. Nghien cuu ve van chuong Nam Bo tren binh dien ngon ngu da co khong it nha nghien cuu, nha phe binh, trong do co cac cong trinh nghien cuu ve cac tac gia tieu bieu cua vung dat Nam Bo nhu: Mau sac Nam Bo trong truyen ky San Nam cua Nguyen Hoang Mi (Luan van Thac si Truong Dai hoc Su pham TP. H6 Chi Minh, 2009); Phuang ngu Nam Bo trong truyen ngdn ciia Son Nam cua Nguyen Thi TuyeT Hoa (Luan van thac si Truong Dai hgc Can Tho, 2011),... Cac bai viet nay da di vao khao sat, thong ke va lam ro dugc each van dung phuong ngu, dac biet la each van dung tir dia phuong Nam Bo cua nha van vao trong tac pham cua minh. Co the noi rang, viec nghien cuu phuang ngu Nam Bo noi chung hay tir dja phuong noi rieng la van de hap dan va kha moi me cho nguoi nghien cuu.

Anh Due la mot nha van Nam Bo kha quen thuoc, tieu bieu vai nhieu trang viet rat hay ve Nam Bo. Tuy nhien, nghien cuu ve Anh Due chi dung lai a nhung bai viet tan man cung nhu chua co cong trinh nao di sau den van de nghien cuu ngon ngu (dac biet la tu dja phuong) trong sang tac cua ong. Cu the hon, chua co mot cong trinh khoa hgc nao di sau nghien cuu \k Hdn Dat cua Anh Due ngoai nhung bai giai thieu sa net, nhung baiphan tich tac pham, phan tich nhan vat, hoac nhung bai tieu luan nho dang tren bao.

* Ve sach

Bui Viet Thang - Nguyen Thi Nam Hoang (tuyen chgn va giai thieu) trong cuon Anh Due ve tac gia tac pham da tuyen tap nhung bai viet ngan, tan man ve Anh Due va nhung bai viet phe binh, tieu luan ve nhung tac pMm cua ong.

Trong do co bai viet: "Hon Dat, hon nggc" cua Hoai Thanh (trich trong cuon Van hoc mien Nam trong long mien Bac), Hoai Thanh da danh gia rat cao \k tac pham Hon Dat. Ong xem do la mot tac pham noi len mot each day du, co sue thuyet phuc. Dieu thu vi la khi doc Hdn Dat, Anh Due da cho thay khong khi Nam Bo tran day trong cuon tieu thuyet: "Motphdn la baiHdn Dat viet vi mien Nam ma xua nay chua co mot chien truang nao doi dao y nghia ve mat nay nhu chien

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thi Thuy Van

Khao sat tu diaphuongNam Bo trong tac pham Hon Dat cua Anh Due

truang mien Nam. Motphan cung boi day la Idn dau tien cudn tieu thuyet viet ve cuoc chien tranh chong My a mien Nam: The tieu thuyet vdn co kha nang rieng ve chieu rong ciing nhu ve chieu sau trong vdn de phan anh" [12, tr.118]

Cung trong tap do, Do Quang Liru voi bai viet: "Hon Dat - Ban hung ca \k cuoc chien tranh nhan dan", Do Quang Luu da di sau lam ro nhung nhung con nguoi trong Hon Ddt, nhung con nguoi nho be yeu nuoc thuong noi da tao thanh sue manh tap the nhan dan mien Nam anh hung: "Duang nhu day la ban hung ca dau tien it nhieu mang tinh tong hap ve cuoc chien tranh nhan dan vo cung anh dung, vo cungphongphu cua nhan dan ta d mien Nam. Cuoc chien tranh vua quan su, vua chinh tri, nham pha dp chien luge va be gay nhung cuoc hanh quan can quet ciia giac, danh bai cuoc chien tranh dac biet cua My xdm luac a mien Nam VietNam" [12, tr.153]

Phan Cu De co bai viet: "Hinh tugng nguoi phu nu mien Nam trong tidu thuyet Hon Dat" (trich trong Van hoc Viet Nam the ky XX, Truyen ngdn 1945-1975, Quyln hai, tap VI, do Nxb Van hoc tai ban nam 2004), Phan Cu De cho ring ti§u thuyet Hon Ddt la cuon tieu thuyet lang man each mang. Hon DaT viet \k nhung nguoi phu nu anh hung trong cuoc dau tranh cua vung Hon Dat. Dac biet la chi Su, chi la nhan vat trung tarn tap trung tat ca nhung hinh tuong cua nguoi phu nu Nam Bo: anh hung, sac son, chung thuy. Phan Cu De nhan xet: "Cac nhan vatphu nit trong Hdn Ddt khong chi la nhung ba me hien hdu, nhung nguai va dam dang, nhung nguaiyeu chung thuy, ma con la nhung nguai chien si anh hung". [4, tr.254] Tran Van Giau trong cuon 10 nam van hoc chong My, (Nxb Giai phong, 1972) da giai thieu rang: "Hdn Ddt la mot buac tien cua van hoc each mang miin Nam". Boi day la tac pham khong nhung thanh cong ve nghe thuat vua mieu ta canh sac, thien nhien vung dat mot thai, vua phan anh mot each hien thuc cuoc chien tranh cua nhan dan xu Hon. Dong thoi, gia tri tu tuong cua Hon Dat lam n6i bat len chu nghia anh hung each mang. Tac gia da nhan dinh: "% viec chi xdy ra trong mot thai gian it ngdy thoi, a mot dia diem nho, nhung phan anh kha sinh

dong, kha trung thanh mot hien thuc vidai, do la tinh than cua nhan dan miin Nam

lien sau dong khai, va gdp phan minh hoa mot chan ly Ian ciia thai dai. Do la kha nang cua luc luang nhan dan danh bai ke thu dong han minh hang may chuc Idn va

cd vu khi manh han minh hang may tram Idn. Vdn de trung tdm cua Hdn Dat neu

len la vdn de ndng hoi nhdtciia thai daF [8, tr.235].

* Ve bai dang bao, tieu luan

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thi Thuy Van

Khao sat tu dia phuong Nam Bo trong tacpham Hon Ddt cua Anh Due

La nha van gan nhu suot dai danh cho de tai Nam Bo, vai mot loi van phong gian di, gan gui voi nguai lao dong, vi the Anh Due chi&n dugc tinh cam cua dong dao quan chung doc gia. Day cung chinh la ly do khien a mang bao chi, ong dugc nhieu nguoi quan tarn, chu y.

Tren Tap chi Van hgc, so 3, 1967, Phan Nhan co bai vieT: "Hon D&t - Mot buc tranh chan thuc ve giai doan dau chong My cuu nuoc a miin Nam". Phan Nhan nhan dinh rang: "Qua tac pham ciia Anh Due cai thdn nho be nam canh ba biin nay hien len dual mat ta, cung nhu tram ngan thdn dp khdc a ddng bangNam Bo, mot manh ddt ndng thdn that ddng yeu khong nhung chi vi ddt nuac que huang Nam Bo giau va dep, ma chu yiu vi a do cd ca mot tap the nhung con nguai anh

dung tuyit vai" [22, tr.5].

Tren Tap chi Van hoc, s6 1, 1968, Thanh Duy co bai vi£t: "Cach the hien nhan vat trong Hon Dat". Trong bai vi§t, tac gia di sau vao tim hieu nghe thuat xay dung tinh each nhan vat. Dac biet la nhan vat phu nu. Bai viet xoay quanh hai nhan vat, cu the do la nhan vat chi Su va ba Ca Xgi. Tac gia nhan xet: "Mot hinh tuang

vdn hoc cd sue song manh Hit, mot su tich ma qua day nguai ta cd thi nhan xet

duacphdm chat muai bdn triiu nguai miin Nam" [20, tr.30].

Ngoai ra con co cong trinh nghien cuu a cac truong dai hoc duai dang luan van "Thanh ngu trong tac pham cua Anh Due " cua Phan Thi Ha Tien (Khoa Ngu

van - Truong Dai hgc Cuu Long). Luan van di vao khao sat va thong ke nhung thanh ngu trong hau het nhung sang tac cua Anh Due. Luan van da phan nao chung minh dugc cai hay, cai rieng trong each van dung thanh ngu trong sang tac cua Anh

Due.

Nhu the co the thay, tiep can duoi goc do tu dia phuang trong tac pham Anh

Due hau nhu chua co chuyen luan nao. Tiep thu tu nhung thanh qua da liet ke, tren

ca so do toi nhan thay cho tai thai diem nay van de tir dia phuang trong tac pham

Hon Ddt cua Anh Due chua co mot cay but nao khao sat, nghien cuu ve no. D£ tai "Khao sat tu dia phuang Nam Bo trong tacpham Hon Ddt ciia Anh Due", nguai

nghien cuu se tim hieu, khao sat tir dia phuang trong tac pham Hdn Ddt mot each co he thong, toan dien nham di sau, doi chieu, danh gia nhung yk\x to lam nen chinh dac trung trong loi viet cua tac gia, chung minh mau sac Nam Bo thong qua he

thong ngon ngu ngon tir trong tac pham.

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thi Thuy Van

3. Muc dich nghien ciru

Voi de tai "Khao sat tir dia phuang trong tiiu thuyit Hon Dat cua Anh Due ", luan van huong vao muc dich chinh cua de tai la tim hieu, phan tich nhung yiu to lam nen gia tri "mau sac Nam Bo" trong tieu thuyet Hdn Dat cua Anh Due, chi ra nhung thanh cong trong viec khai thac, su dung cac phuang tien ngon ngu cua

Khao sat tu diaphuong Nam Bo trongtdcphdm Hon Dat cua Anh Dice

Bang viec khao sat cac tu dja phuong trong tac pham, nguai viet se tim hieu sau hon doi song vat chat, tinh than cua nguai dan Nam Bo va dac trung phuang

tac gia.

Nguai viet thong ke phan loai va nhan xet each dung tir dia phuong cua tac gia, de hieu ro hon ve tinh each tarn ly cua mot bo phan nguai dan a vung dki Nam Bo nay. Dong thai nguai viet tim hieu quan diem nghe thuat cua Anh Due trong viec su dung ngon ngu noi chung va viec sirdung tu dia phuong cu the noi rieng.

Ngoai ra, tren ca sa ngu lieu dugc thu thap, thong qua kit qua nghien cuu, de tai con gop phan tim hieu tinh da dang va thong nhat ngon ngu. Nhung kha nang va dong gop cua phuang ngu Nam Bo doi vai ngon ngu toan dan.

4. Pham vi nghien ciru

ngu nai day mot each cu the hon.

Doi tuong ma luan van nghien cuu la viec tim tu dia phuong trong tieu thuyet Hdn Ddt ciia Anh Due, qua tu lieu nghien cuu thong ke va lam ro quan dilm nghe thuat trong trang viet ciia Anh Due

Pham vi nghien cuu ciia de tai chi giai han trong tir dia phuang Nam Bo xet

tren binh dien tir vung. Nguoi nghien cuu chi tap trung di sau vao khao sat mot so lop tu vung tieu bieu ciia tir dja phuong Nam Bo dugc van dung trong Hdn Ddt nhu: lop tir xung ho, lop tir dinh danh, lop tu bieu thi sir vat, tinh chat, lop tu chi mot so dong thuc vat, lop ngu khi tu, lop tu Kha me,... dugc sii dung ph6 bien trong each noi nang ciia nguoi Nam Bo.

5. Phirong phap nghien ciru

Thuc hien luan van nay nguoi viet su dung cac phuong phap nghien cuu:

- Phuang phap thong ke: Dua vao tac pham, khao sat va phan loai cac tir ngu dia phuong sau do thong ke cac lop tir dia phuong dugc sii dung theo mot so

tieu chi can thiet de lam tu lieu cho qua trinh phan tich, chung minh sau nay.

- Phuang phap tong hap: Tu thong ke, phan loai ciia cac tu dia phuong tao co so tien hanh phan tich mot each de dang va tong hop lai van dk, diic ketnoi dung

de tai.

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thi Thuy Van

Khao sat tu diaphuong Nam Bo trong tacpham Hon Ddt cua Anh Due

- Phuang phap so sanh, doi chieu, phan tich: D6i chieu tir dia phuong vai tu toan dan, de thay dugc hieu qua cua viec su dung tir dia phuang trong tieu thuylt Hdn Ddt. So sanh each dung tir dia phuang so vai tu toan dan dk riit ra gia tri bieu dat, riit ra nhung nhan dinh, danh gia ve phong each su dung ngon ngu ciia Anh

Due.

- Phuang phap mieu ta: Mieu ta dua vao sir tuong tac ciia ngu canh. Mieu ta

y nghia ciia tir, vi tri ciia tu dia phuang doi vai nhu cau phan anh hien thuc.

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thi Thuy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc pham Hon Dat cua Anh Due

CHITOOVG 1

VA TAC PHAM HON DAT CUA ANH DUt

1.1. VAI NET VE TIT DIA PHlTONG

1.1.1. Khai niem tir dja phirong

Co the khang dinh rang, van hoc la mot phuong thirc de tai hien cuoc song. Chinh van hgc da dua tren nhung dac diem thuc te cuoc s6ng de khai quat va phan anh cuoc song duoi con mat nghe thuat ciia nha van, lam cho cuoc sdng tro nen sinh dong va gan gui hon tren cac trang sach. De co dugc gia tri do, viec sii dung tir dia phuong co mot vai tro khong nho. No la nguon b6 sung quan trgng va lam phong phu them von tir vung cua ngon ngu toan dan.

VAI NET VE TlT DIA PHUtfNG

Truac het, chiing ta can lam ro khai niem ca ban tu dia phuang. Ve dinh nghia tir dia phuong, chiing ta co thi tham khao a nhilu sach va, bai bao, tu diln khae nhau nhung nhin chung deu co mot khai niem nhu nhau. Nguyen Thien Giap trong cuon Tir vung hoc tiing Viet da quan niem rang: "Tir dia phuang la nhung tir duoc dung han chi a mot hoac vai dia phuang. Ndi chung, tu diaphuang la nhung tir thuoc mot phuang ngu (tiing diaphuang) nao do ciia ngon ngu ddn tdc va chi phd biin trong pham vi Idnh thd dia phuang do. Ndi chung, tir dia phuang la bo phan tir vung ciia ngon ngu ndi hang ngdy ciia mot bophan nao do cua ddn tdc, chu khong phdi la tir vung ciia ngon ngu van hoc" [6, tr.257] va Dinh Trgng Lac trong cuon "Phong each hoc Tiing Viet" da ly giai rang: "Tir dia phuang la lap tie ngir chuyin dung a mot diaphuang, khong dung a diaphuang khdc " [9, tr.181]. Day la dinh nghia tuy chua noi ro dugc tinh chat bien thi ciia von tir vung dia phuong, nhung phan nao neu dugc sac thai sii dung trongphong each ciia chiing.

That vay, xet ve mat noi dung, sii dung tu dia phuong d! ggi ten dac san, dac diem sinh hoat van hoa, xa hoi ciia mot dja phuong, doi khi chiing phan anh each nhan thuc rieng biet ve sir vat, hien tugng ciia dja phuong. Xet vl mat hinh thuc ngu am, chiing phan anh loi phat am dac thu ciia tung diaphuong, do la cai rieng, cai bilu trung ve van hoa. Xet ve mat chuc nang, tir dia phuang co thi noi la mot bophan ciia ngon ngu dan toe thong nhat co tac dung lam giau cho ngon ngu toan dan va lam phong phii, giau mau sac hon cho kho tu vung Tieng viet.

1.1.2. Dac diem tor dia phirong

Nhu vay, qua khai niem tu dia phuang truac het nham vao nhung khae biet ve mat tir vung chu khong phai la nhung tu khae biet vl mat ngu am. Sir khae biet SVTH: Tran Thi Thuy Van 8 GVHD: Nguyen Van No

Khao sattudia phuong Nam Bo trong tdc pham Hon Ddt ciia Anh Due

chang han nhu: lac leo/lat leo, gap ghinh/gdp ghinh,... khong phai la muc tieu chii

y ciia tu dia phuang. Co the thay mot so kieu tu dia phuong nhu sau:

Tu diaphuang khong co sir doi lap voi tu vung toan dan. Do la nhung tir bilu thi nhung sir vat, hien tuong, nhung hoat dong, each song dac biet chi co a mot dia

phuang nao do chu khong pho bien doi voi toan dan, do do khong co tu song song

trong ngon ngu van hgc toan dan. Cac nha ngon ngu hgc ggi loai nay la "tu dia

phuong dan toe hgc". Chang han nhu cac tir: "chdm chdm", "mang cut", "sau

rieng", "chao", "tau ki",... la cac tu dia phuang dan toe hgc bieu thi nhung san vat

chi co 6* mien Nam Viet Nam. Loai nay trong tu vung chung ciia toan dan toe khong

Tu dia phuang co sir doi lap voi tir vung toan dan. Can cu vao ngu am, ngu

nghia ciia chiing ma loai tir nay co the chia lam hai dang. Do la tu dia phuong doi

lap ve mat y nghia va tu dia phuang doi lap ve mat ngu am. Nguyen nhan, do cung

mot sir vat nhung moi dia phuong trong qua trinh phat trien da dinh danh mot each

khae nhau. Dan dan mot ten ggi (mot each dinh danh) ciia mot dia phuong tra nen

pho bien rong rai, khien cho ten ggi ciia dia phuong kia khong the pho bien dugc

nua. No chi con hoat dong ton tai trong pham vi dia phuong va tra thanh tu dia

phuang. Mat khae, ca hai tu von da cung la tu ciia tir vung chung, nhung sau do, vi

xung dot dong nghia, mot tir phai riit lui va dugc bao toan trong pham vi dia

phuong roi tra thanh tu dia phuong.

Tir dia phuang doi lap ve mat y nghia. Nhung tu nay ve ngu am giong vai tir

tuang ling trong ngon ngu van hgc toan dan, nhung y nghia khae nhau. Chang han:

o Nam Bo, "ndn " co nghia la "cai mu", "chin " co nghia la "cai bat", "dii" co nghia

la "cai 6". O Trung Bo, "hdm" co nghia la "cai quan tai",... tat ca deu chi sii dung

tai chinh dia phuong, tro thanh thu* ngon ngu rieng, dac trung de nhan biet ciia tung

co tu tuong ling vai chiing.

Tu dia phuong doi lap ve mat ngu am la nhung tu khae nhau hoan toan ve

mat ngu am. Chang han nhu cac tu: "cai vim ", "cai ca rang"... a Nam Bo (tuong

ung vai cac tir "cai liin", "cai bip kieng"... trong ngon ngu toan dan) va cac tu:

vung mien.

"mo", "rao", "cho", "ngdi"... b Trung Bo (tuong ling vai cac tu: "dau", "song",

"thay", "xa"... trong ngon ngu toan dan). Day la nhung lop tir khae nhau hoan

toan ve ngu am. Mot so vung, tu dia phuong con co sir khae nhau a bo phan, nhu a

Nghe Tinh tir: "con cay", "ndc", "mu", "tru"... (tuong ling vai cac tu: "con gdi",

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thi Thuy Van

"nuac", "ma", "trdu "... trong ngon ngu toan dan).

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc pham Hdn Dat cua Anh Due

Tu dia phuang co sir dong am voi tu vung toan dan. Co hai kha nang dan din tinh hinh nay: Mot la chiing quan he dong am thuan tiiy, ngau nhien. Hai la do truac day, chiing von chi la mot tir, nhung mot dia phuong nao do da chuyln doi dli tuong ggi ten ciia tu di theo nhung chieu huong khae nhau; hoac ngugc lai, tir trong tir vung chung da chuyen doi di nhu the. Chiing ta co thi so sanh nhung tu trong bang thong ke sau:

Bang 1.1.2: So sanh tir dia phirong Nam Bo voi tu* toan dan.

Nghia chung

Nghia phuong ngu Nam Bo

cobenh

gay

horn

vat hinh hop de dung do

than Ian

thach sung

kieng

sang, quan tai

bep kieng

(Nguon: Nguyin Thien Gidp (2010). Ddn luan ngon ngu hoc. Nxb Gido due)

Nhieu tir von la dang co ciia tir tuong ling trong tu vung chung hien nay.

Dang co do dugc bao toan trong mot dia phuong, con dang moi - dang hau ki ciia chiing thi di vao tu vung chung. Nghia la, vai thai gian nhung tu dia phuang phan anh qua khu xa xua ciia ngon ngu dan toe chi con giu lai a mot vung nao do va tra thanh cac tu dia phuong. Chang han, da mot thai tu troc (dau), cau (gao), cay (gai) la cac tu toan dan. Truong hop tu "troc" lui dan va tra thanh tiing dia phuang bit dau tir khi tu "dau " vay muon ciia tieng Han dugc sii* dung rong rai thanh tir toan dan. Con cac tu "cau", "cay",... tro thanh cac tir dia phuong la do qua trinh biin doi va phat trien khong dong deu ciia he thong ngu am tiing Viet gay nen.

Cac bien dang dia phuong ciia ngon ngu ve mat nay hay mat khae, hien dang

ton tai nhu mot tat yeu. Dieu do, mot mat noi len rang ngon ngu thong nhat ciia dan toe van ton tai va the hien trong tinh da dang ciia no. Mat khae, lai noi len ring sir ton tai ciia cac tieng dia phuong la ket qua ciia nhung dien bien lich su xa hoi rat

khae nhau. Chinh vi the, tir vung dia phuang dugc xem nhu nai bao ton dugc nhung chiing tich xa xua ciia ngon ngu dan toe. Dong thai cho ta thay, giua tu vung

toan dan va tir dia phuong co quan he qua lai vai nhau. Ranh giai giua hai lap tu nay sinh dong, thay doi phu thugc vao van de sii dung cua chiing. Tu vung dia phuong la nguon bo sung cho ngon ngu van hgc ngay cang giau co, phong phii.

Trong nhieu khia canh khao sat, xii li doi voi tu dia phuang, viec tim toi nhung tan

du co con sot lai trong do, la dieu rat co gia tri va dang chii y.

Vung dat Nam Bo la vung dat cong cu ciia nhieu dan toe tu cac vung mien

khae nhau. Trong qua trinh giao tiep, chinh su giao luu van hoa giira cac dan toe da

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thi Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc pham Hon Dat ciia Anh Dice

lam phong phu them cho von tu vung trong phuong ngu Nam Bo. Ben canh nhung lop tu co con dugc luu giu nhu: man, ngd, coi,... la sir xuat hien ciia mot lop tir moi vo cung da dang phan anh tu duy ciia con nguai dong bang hoac dac dilm dia hinh vung dat Nam Bo.

Truac het, mot he thong tir dia phuang la lap tu xung ho trong giao tilp rat dac trung ciia nguai Nam Bo. Day la lop tu chi each ggi ten nguai theo kilu ggi ten theo thu tu sinh ra trong gia dinh nhu: "Anh Hai", "Anh Nam", "Ong Tu", "Thim

Sau",... Hoac khong thi ggi kem ten that voi thu* tu sinh nhu: "Hai Nha", "Tu

'TuDan", "Chin Vu", "Ut Vu", "Ut Thd",... Trong xung ho vai nguai Bung", trong gia dinh thuong hay sii dung lop tir: "tia", "md", "sap nho", "ba", "chi", "anh",... Khi xung ho vai nhung nguai ngoai xa hoi, co cac lop tu nhu: "thdng cha", "con me", "tui bay", "bon may",... it nhieu the hien dugc net cai ma, phong khoang va khong khach khi ciia nguoi Nam Bo trong giao tiep du la vai nguai quen

hay la.

Lap tu vung phan anh dac diem dia hinh song nuac Nam Bo rat da dang nhu: "rach", "bau", "bung", "xeo", "kinh", "muang", "dia",... cung vai he thong tir chi dia hinh do la lop tu chi phuang tien tren song nuac nhu: "ghe bau", "ghe

ng°"> "gne luan"> "xudng tarn ban", "vo lai", "tac rang",... Ngay ca lop tu chi sir van dong cua dong nuac nhu: "nude Ian", "nuac rdng", "nuac uang", "nuac

dung",., dugc phan dinh trong sir nhan thuc tinh vi, it khi nham Ian.

Ben canh do con co he thong tu chi dong vat, thuc vat, gop vao kho tang ngon

ngu chung mot khoi lugng tu ngu tieng Viet cho ngon ngu dan toe. Lop tu chi thuc

vat nhu: "tram", "duac", "mdm", "ban", "mil u", "binh bat",... Lop tir chi san vat dja phuang nhu: "cd chem ", "edehot", "tombac", "tdm su", "tdm ddt", "tdm

chi", "cd khoai", "cd keo",...

Su da dang ve lop tu dung de dinh danh sir vat phan anh tu duy phong phii, kha nang quan sat tinh te ciia con nguoi Nam Bo trong qua trinh cai tao d! thich nghi vai dac diem thien nhien a nai day nhu: lop tu chi cong cu, vat the nhan tao, vat the chien dau, lop tu nghe nghiep, ... Hay lop tu chi tinh chit, hanh dong, cam xiic, mang an tuong sang tao rieng ciia dan vung song nuac la loi dien dat mang

dam mau sac van hoa Nam Bo.

Ngu khi tu dugc xem la mot bieu hien quan trgng ciia tu dia phuang Nam Bo. Mot s6 ngu khi tu nhu: "hdn", "hen", "nghen", "ha", "ha", "ha", "a", "ca", ... xuat hien kha nhieu trong giao tiep hang ngay. Nguai Nam Bo thuong su dung ngu

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thi Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dice

khi tir nhu mot phuong tien dac lire trong viec boc 16 tinh cam, cam xiic truac mot

hien thuc cu the.

Nguai dan vung dong bang sii dung mot so tir ngu vay muon tu cac dan toe song chung nhu dan toe Kha me, dan toe Hoa: me (me), ca rdn (loai bao dim), xa rdng (vay, dam), chi (chi), hia (hai), tia (cha),... Ben canh do, nguai Nam B6 trong qua trinh tiep xiic kha lau dai vai tiing Phap da tilp nhan, vay muon tiing Phap dien dat thanh tu dia phuang thong dung nhu: la ve (ruau bia),...

Chinh sir da dang ciia nhung lop tu nay gop phan lam phong phii cho von tu

vung trong phuang ngu Nam B6 noi rieng, tiing Viet noi chung.

1.1.3. Gia trj sir dung tu* dia phuong

Tir dia phuong la lop tu dugc dung chii yeu trong phong each khau ngu a dia phuang. Lap tir vung trong tu dia phuang Nam B6 co khuynh huong dien dat nhilu khia canh, nhieu thuc tai. Noi each khae, tir dja phuong Nam B6 co khuynh huong khai quat hoa, trim tugng hoa thuc tai.

Tieng dja phuong gop phan vao von tir chung cua toan dan, va moi nai co cai

dep rieng ciia no la ve dep ciia am dieu dja phuong da lam nen cac Ian dieu dan ca, cac hinh thai nghe thuat dac sac. Thong qua con duong bao chi, cac phuong tien thong tin va mgi loai hinh khae, co nhung tu truac chi thong dung a mot vai dja phuang nay dugc chap nhan trong pham vi ca nuac. Chang han nhung tu: "dung do", "turn lum", "hit say", "xdp vd", "nhao vo",... von chi luu harm a Nam B6, nay dugc ca nuac sii dung. Ngugc lai, mot so tir a miin Bac dugc ph6 biin rgng rai a mien Nam. Nhu vay kho tu vung toan dan ngay mot phong phii.

Do dieu kien ljch sii, xa hoi, moi truong song ciia tung vung, mien trong nuac khae nhau ma nuac ta co nhieu lop tir dja phuong. Lop tu nay it dugc su dung

trong nhung van ban thugc phong each ngon ngu khoa hgc, hanh chinh, chinh luan. Nhung trong van chuong, nhieu nha van da su dung tir dja phuang d! phan anh sinh dong thuc tai. Nhieu nha van Nam Bp nhu H6 Bilu Chanh, Son Nam, Doan Gioi, Nguyen Ngoc Tu, Nguyen Quang Sang... thuong sii dung tir dja phuong trong tac

pham ciia minh. Trong van chuong, tir dja phuong dugc van dung nhu mot bien phap tu tir. That vay, Dinh Trgng Lac trong culn Phong each hoc Tieng Viet da nhan xet: "Tic ngu ciia motphuang ngu duoc dung trong cac tdcphdm vdn hoc nghe thuat

nhu motphuang dien tu tu, no biiu dat tinh chan thuc ciia hinh tuang, tdm li, tinh

each ciia con nguai dia phuang do. Nhu vay, viec su dung tir ngu dia phuang trong

tdcphdm vdn hoc, nghe thuat se mang lai sac thai dia phuang mot each ro net" [9,

tr.181].

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Ddt ciiaAnh Dice

Nhu vay, trong phong each ngon ngu van chuong, dk phan anh sic thai dja phuong, nhat la bieu hien tinh each dja phuang cua nhan vat, nguai vilt co thi sii dung tir dja phuong trong mot muc do nhat djnh nhim bo sung cho tu toan dan trong truong hop von tir toan dan thieu phuang tien mieu ta that diing vai doi tuong ma nha van djnh bieu hien. Chang han tir "tram " la ten mot loai cay trong pho biin a miin Tay Nam B6, nghia chung la chi mot loai cay vo xop, la co thi lam thu6c nhuom hoac xoa bop, than cay lay go, co thi dung lam nha,... Nhu vay, trong lop tu toan dan khong co nghia tuong duong ngin gon hon dk thay thi cho tu "tram ". Tuong tu ta co tu: "chdm chdm", "mangcut", "vusua",...

Ben canh do, viec sii dung tu dja phuang con nhan manh tinh chit rieng biet ve khu vuc, dja ban, ciia cac sir vat, hien tuong cung nhu nhan vat ma tac gia muon noi den. Chang han, nhung tac pham ciia nhung tac gia vilt vl vung dit Nam B6, rat nhieu tu dja phuong dugc sii dung nham phan anh dugc dac trung ciia vung dit nay. Do la nhung tu chi san vat dja phuong nhu: "do ba ba", "ca rang", "binh bat", "bimbim", "cha noi", "dauphong", "edehot", "came", "cdiluang", "me

un", "nang thun", "men", "ta Idn", "thdn Idn", "dua nuac", "su", "vet

"ban",... Do la nhung tu chi dja danh Nam B6 nhu: "vam", "cu lao", "kinh

"go", "hem", "ganh",.... Do la nhung tir chi ten nguai, vai each dat ten theo thu

dam tinh Nam B6 nhu: "TuMot", "UtChdt", "HaiMan", "MuaiBa", "UtNho "TuNha",... Do la nhung tir xung goi mang sic thai Nam B6 nhu: "bay", "tia "ma", "qua", "chi", "y", "chu em", "con me", "anh", "thdng cha", "co "ong",... Do la nhung tu chi hoat dong, sinh hoat ciia nguai miin Nam nhu: "bdn dan", "giang miing", "nhau", "lairai", "man ruong", "tat dia", "deliia", "ddt

triim", "ha bac",...

Tu dja phuang qua tac pham van chuong tao nen sir hoa hop, dong cam giua tac gia va nhan vat. Bai le, tu dja phuang trong van chuong ma tac gia su dung cho thay sir am hieu ve lai an tieng noi hang ngay ciia tac gia vl dja phuong do. Bang viec sii dung nhung tir dja phuong de mieu ta ngoai hinh nhan vat, hanh dong, tarn trang nhan vat mot each chan thuc, phan anh thuc tai con nguai mot each sinh dong va cu the, nha van de dang tim dugc sir dong dieu trong ngon ngu va tinh each nhan vat. Dieu de dang nhan thay la khi xay dung hinh tuong nhan vat trong tac phim ciia minh, tac gia nhu hoa than vao nhan vat trong tac pham. Tac gia la nguai chiing kien hoac hu cau sir viec va phan anh dieu do qua viec thi hien trong ngon ngu nhan vat. Va nhan vat la nguai noi ho tarn tu, tinh cam, suy nghT va hanh dong cua

tac gia. Nhu vay, giua tac gia va nhan vat co sir dong dieu.

GVHD: Nguyen Van Na 13 SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hdn Ddt ciia Anh Dire

Tom lai, viec van dung tu dja phuang vao tac phim van chuong la rit cin thiet, gop phan lam phong phii von ngon ngu toan dan, lam giau them kho tang tu vung dan toe, gop phan vao viec thuc day tiing Viet phat triln da dang. Tuy nhien, khong nen qua lam dung tir dja phuang khi khong tao ra van canh phu hop. Noi nhu Huynh Cong Tin: "Di cd duae nhung sang tdc phdn dnh sinh ddng thuc tai, khong gi tot han la phai diing duae chat lieu ngon tic cua thuc tai can phdn dnh" [13,

tr.312].

1.2. VAI NET VE NHA VAN ANH DlfC VA TAC PHAM HON DAT

1.2.1. Ve nha van Anh Dire

Anh Due ten that la Bui Due Ai, sinh ngay 05 thang 5 nam 1935, tai xa Binh Hoa, huyen Chau Thanh, tinh An Giang. Nam 1942, gia dinh dai din a thanh ph6 Can Tha va noi a hien nay la 105 Nguyen Van Thii, quan I, thanh ph6 Ho Chi

Minh.

Anh Due thugc the he nha van truong thanh cung thai dai each mang. Sir nghiep van hgc ciia ong nam tron giua hai cuoc khang chiln ba muai nam chlng thuc dan Phap va de quoc My.

Khi Cach mang thang Tarn nam 1945, tuy moi len muai nhung ong da co dugc y thuc ve mot che do moi, mot chinh quyen moi, do co nhilu nguai trong gia dinh tham gia cuop chinh quyen.

Nam 1947, Anh Due tham gia cong tac a Ty Thong tin khang chiln tinh Rach Gia roi ve Chi hoi Van nghe Nam Bo. Sau do, ong tham gia each mang va khang chien, tru khoang tarn nam duoc song va lam viec 6 miin Bic hoa binh va xay dung, con lai nha van gan bo mau thjt voi que huong miin Nam yeu diu va anh hung. Con duang chung toi da di qua (bai phat bieu trong hoi thao Nira the ki van hoc Viet Nam, 1995) da goi trgn tarn tir tinh cam ciia mot nha van tu nguyen dem siic lire, tri tue va tai nang cua minh phung sir nhan dan va dit nuac.

Anh Due khai sir van nghiep 6 tuoi muai bay vai truyen ngin diu tay Chuyin luai mau. Cung tir do, cai "nghiep van", cai "duyen van" gin bo voi ong cho den suot dai. Trong nam 1952, Anh Due da viet dugc tarn truyen ngin, in thanh tap Biin dong, trong do hau het viet ve de tai chien tranh du kich a que huong minh.

Cuoi nam 1952, tap truyen dugc tang giai ba giai thuong Cuu Long (mot cuoc thi

Ion do Uy ban Khang chien Hanh chinh va Chi hoi Van nghe Nam B6 to chiic).

Nam 1953, Anh Due la bien tap vien bao Cuu qu6c Nam B6.

Cuoi nam 1954, ong tap ket ra Bac va dugc phan cong la bien tap a Phong

van nghe Dai Tieng noi Viet Nam. Vualam chuyen mon a Dai Tieng noi Viet Nam,

GVHD: Nguyen Van Na 14 SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat ticdia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hdn Ddt cua Anh Dice

Anh Due vua tranh thu tir hgc nghe van. Cuoc song mai tren mot niia dit nuac hoa binh dang bat tay vao xay dung xa hoi chii nghia la ca mot chan trai mai, mot

nguon cam hiing mai doi vai nha van tre tuoi lam mong ma, hoai bao. Nha van Anh Due liic nay nhu nguai lai thuyen go trong song chuyln sang lai tau sit trgng tai

Ion ra bien ca.

Buac chuyen quan trgng trong van nghiep ciia Anh Due la tu nam 1957.

Trong cuoc thi truyen ngan do Tap chi Van nghe to chiic (1958 - 1959), nha van tre

Anh Due da dat Giai Nhat truyen ngan Con cd song.

Nam 1957, Anh Due tot nghiep dai hgc va tra thanh Hoi vien Hgi Nha van

Viet Nam.

Dau nam 1962, ong tro ve que huong mien Nam va but danh Anh Due bat

Tir nam 1963, Anh Due tra nen "nhuan sac". Ngoi but ciia ong von da dugc

thu thach sau hon muai nam cam but theo nghiep van, lai them nhung va cham

trong thuc te, tir day ngoi but ciia Anh Due cang tra nen sac xao la thuong.

Sau nam 1975, Anh Diic van danh tam huyet cho viet sang tac truyen ngan,

do la the loai van hgc ma ong luon yeu thich.

Ong tung giu cac chiic vu nhu: Pho Tong bien tap bao Van nghe Giai phong,

Uy vien Ban thu ki, Uy vien Dang doan cac khoa II va III Hoi Nha van Viet Nam,

Bi thu Dang doan Lien hiep cac Hoi Van hgc nghe thuat Thanh pho Ho Chi Minh, Tong bien tap Tap chi Van va Kien thuc ngay nay, la dai bilu Quoc hoi khoa VII.

Nam 2004, ong bj benh tai bien manh mau nao, tuong rang se khong qua

khoi, mai den nam 2008 ong mai khoi benh.

* Tac pham va cac giai thuong van hoc:

Anh Diic (Bui Diic Ai) la nha van tai nang va tam huyet vai dai, vai nguai,

vai nghe. Ong la nha van dong hanh cung thai dai each mang cua nhan dan Nam B6

anh hung. Sang tac ciia ong gom nhieu the loai: tieu thuyet, truyen ngan, but ky,

kjch ban dien anh. Tac pham ciia ong dugc giang day trong nha truong tu bac pho

thong cho den dai hgc.

Nam 1952, ong bat dau su nghiep van chuong - viet truyen ngan dau tay:

dau tu day.

Chuyin luai mau. Cung trong nam 1952, ong viet tat ca dugc tam truyen ngan, tap

hop thanh tap truyen Biin dong. Day la tap truyen viet hau het ve de tai chien tranh

du kich. Cuoi nam 1952, tap truyen Bien ddng duoc tang Giai Ba, Giai thuong Van

nghe Cuu Long (mot cuoc thi do Uy ban Khang chien Hanh chinh va Chi hoi Van

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thuy Van

nghe Nam B6 to chiic).

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

Tu nam 1952 den nam 1954, ong chu yeu viet phong sir, ki sir theo nhiem vu

ciia Toa soan bao Ciiu quoc Nam Bo.

Nam 1955, ong tham gia doan cong tac nong thon, ghi chep va tich luy von

song tren mien Bac xay dung xa hoi mai.

Nam 1956, ong cong tac tai Phong Van nghe Dai Tiing noi Viet Nam. Tilp tuc sang tac truyen ngan in tren tuin bao Van hgc va Tap chi Van nghe. Xuit ban tap truyen ngan Lao anh hung duai ham bi mat. Truyen ngan chii yiu liy d! tai tir cuoc khang chien chong thuc dan Phap.

Nam 1957, ong viet tieu thuyet Mot truyen chip a binh vien (Hoan thanh vao mua dong nam 1957, tien than ciia tieu thuyet latruyen ngin Nguai chi co do dai 20 trang), va dugc Dai Tieng noi Viet Nam doc trong chuong trinh "Dgc truyen dem

Nam 1958, ong di thuc te sang tac cung vai nha van Nguyen Hong a Hai Phong, da song duai mot chiec tau bien nhu mot thuy thu, lenh denh tir Hai Phong, Hon Gai, co khi vao tan Nghe An. Trong va sau chuyln di thuc tl do, ong vilt va in mot so truyen ngan. Theo ggi y ciia nha tha Xuan Dieu, Bui Diic Ai da gui truyen ngan Con cd song du thi truyen ngan do Tap chi Van nghe to chiic. Sau dot thuc tl dai ngay tra ve, Bui Diic Ai nhan Giai Nhit cuoc thi truyen ngin 1958 - 1959 do Tap chi Van nghe to chiic (voi truyen ngan Con cd song, dong Giai Nhit vai Vu Thj Thuong, Le Khanh). Dich than nha van Dang Thai Mai trao giai thuong cho tac gia (gia trj 100 dong).

Nam 1959, ong xuat ban tieu thuyet Mot truyen chip a binh vien.

khuya".

Tir nam 1959 den nam 1969, ong tiep tuc di thuc te sang tac trong vong tam thang, tai khu cong nghiep Viet Tri, sau do la chuyen di nam thang a lang biin Ngu Thuy gan VInh Linh. Trong nam 1960, tap hop mot so truyen ngin in thanh tap Biin xa. Tap truyen nay vai de tai van la que huong mien Nam yeu diu, anh hung va dau thuong. Tuy nhien, Biin xa lai song dong them nha sir tai hien hinh anh ciia

cuoc song lao dong xay dung cuoc song mai tren mien Bac xa hoi chii nghia {Con

cd song, Nguaigdc den biin, Chuyen rieng...).

Nam 1961, theo de nghj cua Xuong Phim truyen Viet Nam, ong vilt kjch ban phim Chi Tu Hau dua theo tieu thuyet mot Mot truyen chip a binh vien (xuit ban nam 1959). Phim do Pham Ky Nam dao dien, dien vien Tra Giang thu vai Chj Tu Hau. Kjch ban phim truyen da don nen 200 trang tilu thuylt thanh 80 trang nen phai tinh toan ky luong de giu dugc "hon cot" cua tilu thuylt. Bui Diic Ai da thanh cong khi tao nen moi "duyen to" giua dien anh va van hgc.

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdcphdm Hon Ddt ciia Anh Dice

Giua nam 1962, tro lai chien truong mien Nam ong ve cong tac a Hoi Van nghe Giai phong mai thanh lap. Dau nam 1963, ong di xulng Cin Tha, Rach Gia, Ca Mau de tham nhap thuc te sang tac. Tac pham dau tien ciia Anh Diic viet khi tra lai chien truong mien Nam la but ky Bice thu Ca Mau (thu giii Nguyln Tuan, vilt thang 11 nam 1963). Trong vong hon mot nam dau tra lai chien truong, Anh Diic

da viet dugc hon muai but ky va truyen ngan (mot so thu gui Nguyen Tuan, mot so

truyen ngan tieu bieu Ddt, Khoi, Con chi Loc,...). Ong dugc trao tang giai thuong

Huy chuong Bac Lien hoan phim Quoc te Matxeova 1963 (kjch ban phim Chi Tu

Hau).

O$IHOCVOTR(10NGTOfiN

Nam 1964, ong xuat ban tap truyen ky Bice thu Ca Wlfiw. Nam 1965, ong xuat ban cuon tieu thuyet Hon Ddt, THI/VIEN(cid:127)

Hai tac pham: Bice thu Ca Mau va Hdn Ddtduoc tang Giai thuong chinh thirc

Giai thuong Van nghe Nguyen Dinh Chilu 1965.

Nam 1969, ong cho xuat ban tap truyen ky Gidc ma ong lao vuan chim.

Nam 1982, ong viet but ky Mot chang duang miin Trung.

Nam 1985, dung thanh kjch ban phim Hon Ddt - viet theo tieu thuyet Hdn

Dat (1965).

Co the noi, tu sau nam 1975, ong van danh tam huyet sang tac truyen ngan va

cho xuat ban nhung tac pham ciia minh nhu: Tieu thuyet Dua con cua ddt (1976),

Truyen ngan Mien song vo (1985), Tap Anh Dice - hai muai truyen ngan (1990),

Anh Due, tuyin tap tdc phdm (hai tap, 1997), Anh Due - Truyen ngan va but ky

(2002).

Nam 2000, ong dugc tang Giai thuong Ho Chi Minh ve Van hoc va Nghe

thuat cho cac tac pham: Mot truyen chip a binh vien, Bice thu Ca Mau, Hon Ddt.

Ngoai ra ong con viet truyen cho thieu nhi: Thuyin sap dam (1959), Ky ice

tuoi tha (1972), Ong gia ve huu va nhungdua tre (1995).

Anh Diic dugc dgc gia ca nuoc biet den nhu mot nha van ciia dat nuac va con

nguai phuang Nam. Thanh cong quan trong trong hau het cac sang tac ciia ong la

da xay dung dugc nhung tinh each dien hinh ve nhung nguai phu nu va nong dan

Nam B6 anh hung nhu la: chj Tu Hau, chj Sii, ma Sau, Quyen, chj Loc,... Dac biet,

do la hang loat chan dung phu nu thugc moi liia tuoi khae nhau, kien cuong bat

khuat trong dau tranh xa hoi, giau tinh cam yeu thuong, dam dang, trung hau trong

dai song gia dinh, tinh nghia, thuy chung trong quan he ba con, hang xom.

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sattic dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Datcua Anh Dire

1.2.2. Ve tac pham Hon Dat

Hon Ddt (1965) la cuon tieu thuyet dugc tang Giai thuong van hgc Nguyen Dinh Chilu (1960 - 1965) ciia Hoi Van nghe Giai phong miin Nam. Bui Diic Ai, tac gia Mot truyen chip a binh vien lai co them mot thanh cong trong tilu thuylt

vai but danh mai la Anh Diic.

Tac pham Hon Ddt phan anh cuoc chien dau ciia nhan dan miin Nam trong phong trao Dong Khai. Dl tai vl Dong Khoi da dugc nhilu nha van khai thac va co nhilu dong gop quan trgng. Anh Diic voi tac pham Hon Ddt, Trin Hilu Minh vai tilu thuyet Rieng UMinh, Phan Tu voi tilu thuylt Gia dinh ma Bay.

Vao nhung nam dau thai ky Dong Khai, nhan dan miin Nam da nhit tl diing day chong lai ach kim kep ciia My - Nguy. Nhan dan vung Hon Dit da vung len gianh chinh quyen. Bgn djch da tien hanh can quet g6m hang ngan ten hong tieu diet chinh quyen each mang a vung Hon Dit. Nhan dan vung Hon Dit va true tilp la trung doi du kich da giang tra cho djch nhung don nang nl. Cuoc chiln diu ciia nhan dan vung Hon Dat khong phai la tu phat ma la tir giac duai sir lanh dao true tiep ciia Dang. Phong trao mai dugc xay dung, lire lugng ciia ta buac diu con yiu nhung tinh than danh djch that manh me, cuoc chiln diu cua nhan dan vung Hon Dat la cuoc chien dau khong can siic "liy itthing nhilu, liy yiu thing manh".

Tai Hon Dat tren mot ngan quan djch vai nhung phuang tien diy dii da bo cuoc sau ngot muai ngay dung voi muai chin nguai ciia ta, trong do co hai em be bay tuoi va muai ba tuoi, sau phu nu. Voi tilu thuylt Hdn Dat, Anh Diic da thanh cong a cho chiing minh the nao la siic manh that sir ciia nhung nguai co ly tuang, soi sue cam thu, giau nhiet tinh chien dau, khong hi khilp sg truac mot lu diu trau mat ngua du dong ve so lugng, doi dao ve bom dan, nhung chiing lai thilu mot cai cue ki quan trgng la tinh thin. Cuoc chiln tranh nhan dan vung Hon Dit mang tinh dien hinh ve nhieu mat. No dugc tien hanh voi tinh than quat khai va siic manh ciia nhan dan. Cuoc chien tranh chinh nghia da huy dong dugc mgi lire lugng ciia xa hoi tir nhung chien si each mang den ca nhung bo phan trong hang ngu ke thu. Cai thi khoang each "Ba mm giap cong" da to ra co hieu qua va da thuc sir tao dugc siic manh tong hop trong cuoc chien dau. Luc lugng ciia mot trung doi du kich co phan nho be da dugc nhan len voi siic manh ciia nhan dan. Nhan dan vung Hon Dit da dugc toi luyen trong khang chien chong Phap nay lai buac vao mot cuoc chiln diu mai vai mot khi the manh me. Co mat trong cuoc chiln diu nay co can bo Dang trung kien, gan da nhu: Hai Thep, Ba Ren; Nhung cu gia cao tu6i nang long vai que huong nhu ma Sau, ong Tu Don, ba Ca Xgi,... Nhung nguai con gai dung cam ciia

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Dat cua Anh Dice

xii Hon nhu: chj Sii, Quyen, Ca My, Nam Nha,... Truac siic tiln cong ciia nhan dan va du kich, ten chi huy ciia linh Nguy phai thot len: "D.me danh giac kieu nay thi Ngd Tong thong danh cung phai thua niia cha dung ndi gi toi. Danhphia truac ddng rdn rdn phia sau thi thang me gi duae. Hoi mai xudng toi da ndi la phai giic

ky dung cho ddn chungho day lin, rotcuoc cung khong giic ndi" [tr.253].

Tieu thuyet Hon Ddt phan anh kha chan thuc hien thuc each mang ciia miin Nam trong thai ky Dong Khai. Do la nhung nam thang phong trao ciia nhan dan noi

day nhu vu bao gianh chinh quyen va bao ve chinh quyen. Hien thuc Ion lao do

ciing dugc phan anh trong cac tac pham nhu Rung U Minh, Gia dinh ma Bay; Hon Ddt da mieu ta hinh thai chien dau tieu bieu ciia nhan dan miin Nam trong giai doan nay. Hoai Thanh cho rang: "Doc Hon Ddt ta cd thi hinh dung ra cuoc chien

dau cua ca miin Nam". Thuc ra Anh Diic viet Hon Ddt vai muc dich "gay mam, gay niem tin", bai vi thuc tai each mang nhung nam 1960 a mien Nam con rit den toi va tac pham Hon Ddt duoc viet nam 1965 liic cao trao danh My dang ma ra soi

Trong Hon Ddt tuy Anh Diic khong mieu ta true tiep "nhung ngay den t6i", nhung qua nhung hoi tuong ciia nhan vat, nguai dgc van hinh dung dugc nhung ngay thang do nhan dan ta da song kho nhuc the nao. Do la nhirng canh bit ba, tra khao, tu day va bj thu tieu nhu Ngan, Sii,... Trong nhung hoi lie ve thing Xam, thi chinh no da tan sat bao nhieu can bo, dong bao ta bang each mo bung, moi gan, dap

dau, khoet dit ham hiep vo cung da man. Me Sau da noi vai Ngan cai chan ly phai

vung len gianh lay cuoc song : "Tao nghi khong le minh cu nhin nhuc nhu vay hoai

noi trong ca nuac.

sao Ngan? Nd md bung minh, nd dap dau minh, anh em chit khong biit bao nhieu

rdi. Horn qua, con Quyin vai con Sic vo rieng md kiim duae xuang thit cud bay anh

em minh bi nd dap bira truac kiim gap a trong bau" [tr. 13]. Anh Diic da mieu ta

nguai dan hang Hon chien dau ben canh cai lu dung hai cot cac anh em da hy sinh.

Dat da chien dau va hy sinh ben canh hai cot ciia cha minh, lai chj Sii vang len "Co

chien dau. Hau nhu nhung con nguoi chien dau a Hon Dat deu la nan nhan ciia sir

tan sat da man ciia ke thu.

Siic manh chien tranh nhan dan tra thanh bao tap trong dem Hon Dit dot duoc dua dam tang chj Sii. Hang ngan con nguai Hon Dat dua tang chj Su lam ke

thu phai khiep sg. Ket hop siic manh ciia long cam thu vai siic manh dau tranh giai

cap tao nen mot siic manh mai. Siic manh ay lai dugc phat huy cao do bang siic

manh sir lanh dao ciia Dang, bang long tin khong gi lay chuyen dugc cua nguai

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

bac ai hay tra thu cho con". Tat ca da tro thanh menh lenh chien dau, siic manh

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

nong dan vai Dang. Tu day, tat ca le song, vui bu6n, su hy sinh ciia tung con nguai nai day deu la vi each mang. Nam Nho da hat cho linh Nguy nghe bang cai y thuc ay. Ong Tu Don, tuy dui mu, nhung khi danh don dk djch van, tiing don iy co mot siic manh ngam: "Sai ddy dan bay gia khong le loi niia. Duang nhu khong phai cd moi minh nd trin thdn dan nira ma la cd rat nhiiu sai...day la tieng dan chanh long chanh da budc nguai xa vaphai nha va, ai xa con se nha con. Ddy la sai ta dong reo goi tinh thuang nha lang qui, nha song nuac ben ba nha mo md to tiin" [tr.269]. Trong Hon Ddt, lire lugng du kich la nong cot va mui nhgn ch6ng tra djch. Nhan dan cung tham gia vao cuoc chien dau vai kha nang cao nhit ciia moi nguai. Ong Tu Dan da dem tieng dan lam mlm yiu long bgn linh theo giac, thim Ba U, ma Sau la nhung nguai giau nhiet tinh each mang va sang kiln. Cu6i cung hinh thiic dau tranh binh van co hieu qua. Sir phoi hop ciia cac lire lugng trong chiln diu ve ca ban da bieu hien mot each tu nhien chan thuc. Ngoai ra, Anh Diic con thanh cong trong viec mieu ta anh sang each mang soi to luong tri, lam chuyln hoa dai song ca nhan, phat huy siic manh chien diu nai moi con nguai. Ba Ca Xgi va Ca My deu dugc anh sang each mang dem tro ve vai ba con.

Tac pham Hon Ddt mieu ta sau sac tinh yeu que huong dit nuac va cac m6i quan he tinh cam: tinh yeu liia doi, tinh dong chi dong doi cao dep cua con nguai xii Hon. Chinh tinh cam vai que huang dit nuac la dong lire tinh thin manh me tao nen siic manh a moi nguai dan. Tinh yeu do boc 16 duai nhilu mau ve khae nhau. Nhu ma Sau, ba Ca Xgi,... tinh cam tren vua la sir gin bo vai manh dit chon nhau cat ron tu bao dai, lam nghia xom tinh lang, long biit on vai each mang, hy sinh tinh cam rieng tu vi sir nghiep each mang. 6 thi he nhu Sii, Ngan, Quyen, Ca My, Dat,... tinh yeu que huong dat nuoc bieu hien a nhiet tinh each mang va y thiic sin sang hien dang tuoi tre cho thang lgi ciia cuoc chiln diu. Cung vi thi ma nhung nhan vat trong Hdn Ddt cho du canh ngo gia dinh khae nhau nhung da biit gin bo vai nhau trong tinh cam que huang than thilt. Roi trong nhung nam chiln tranh, nhan dan vung Hon Dat da anh dung chien dau bao ve que huong. Dgc Hdn Dat, nguai dgc cam nhan ro sir quy tu, gan bo ciia mot khoi nguai cung li tuang, biit tran trgng, yeu thuong nhau de bao ve xom lang, cung gin giu nhung gi cao dep ciia que huong, dat nuac.

Hdn Ddt la biic tranh hien thuc ciia khang chien Nam B6, nhung hien thuc

nhat la Sii - Nhan vat dugc xay dung hinh tuong nguyen mau ve cuoc dai chj Phan Thj Rang - Nhan vat co thuc a ngoai doi. Trong lin tai banHdn Datnam 1983, Anh Diic da luu y nguai dgc ve viec vilt Hdn Ddt nhu sau : "Viet Hdn Dat, toi dua theo

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Dat ciia Anh Dice

nhung su viec va nhung con nguai that, nhung chi lay do lam nguyin mdu di sdng tao, vi day da la mot cong viec thong thuong phai lam cud nguai viit, la khai quat va hu cau, cd thim cd bat, ki cd nhan vat Idn su viec. Ngay nhu nhan vat chinh la chi Sir, tu dang nguai nguyin mdu la chi Rang, toi mai xay dung nin chi Su, de chi vua la nguai con gdi dep de kiin trinh, chang nhicng cua xu Hon ma con la nguai con gdi ciia miin Nam, ciia Viet Nam ". That vay, Sii la nguai con gai dep, ngoan cuong ciia vung Hon Dat, la nguai phu nu tieu bilu cho phim chit ciia nguai phu nu each mang mien Nam. Nguai con gai ay da co mat trong cuoc chiln diu va hy sinh khi con rat tre. Sii la nhan vat trung tam ciia tac phim. Duong nhu tac gia muon tap trung xay dung cho Sii mot nhan vat kha ven toan: dep vl noi tam Ian hinh thiic, ma dac biet la a chj giau diic hy sinh. Chj la hien than ciia nguai con hilu thao, nguai chj dam dang, nguai vg thuy chung son sac, nguai me giau long yeu thuong. Sau xa nhat trong tinh cam ciia chj la long yeu que huang dit nuac. Sii gin bo vai Hon Dat bang tinh yeu mau thjt va san sang hy sinh tinh menh d! bao ve que huong. Cai chet ciia Sii la tam guong va la noi dau, mat mat ciia xii Hon. Trong chj mang day dii to chat ciia nguoi phu nu Nam B6 "Anh hung, bat khuit, trung hau, dam dang". Nhu nha phe binh Hoai Thanh nhan xet: "Anh Dice viet ve Sir khong

nhiiu nhung anh da tao nin mot trong nhicng hinh dnh dep nhat, trong sdng nhat,

diu dang nhat va kiin trinh nhat vi nguaiphu nu Viet Nam". Ngoai ve dep ciia chj

Sir, tac pham con xay dung thanh cong mot so hinh anh phu nu khae nhu: ma Sau (me ciia chj Sii), Quyen (em gai Sii), ba Ca Xai (me thing trung uy Xdm), co Ca My, chj Hai Thep, thim Ba U.. .Tat ca deu hien len nhirng net dep tuong ling vai vai

tro tich cue cua hg trong tac pham.

Phuang phap xay dung nhan vat trong Hon Ddt duoc Anh Due tap trung

mieu ta tam ly nhan vat, ma chii yeu la hoi tuong qua khii, ket hop vai xay dung nhung chi tiet tao hinh doc dao, roi ket thiic bang mot hanh dong dot ngot, quylt liet. Dac biet, thanh cong ciia Anh Diic trong Hon Dat con dugc thi hien a viec mieu ta ngi tam nhan vat, moi nguoi mot tinh each khae nhau. Neu nhu ma Sau la

yeu con yeu chau nhung truac ke thu thi tinh yeu ay ba danh trgn cho each mang.

Neu nhu ba Ca Xgi ngay tu thai con gai, bj cuong doat, bj mat nguai yeu, mat con,

nhung den cuoi cuoc dai ba phai dau don vi chinh minh da gian tiep giet con rugt

ciia minh. Sir dan vat trong noi tam ciia Sii khi quyet djnh triit nhung gigt nuac cuoi

cung ciia con, hi sinh cho cac chien si, dong doi. Hay nhirng phut giay gian kho,

thieu nuac cam hai, hg phai dai ma uong de dua nhau rang: "udng rat la ve xa

xi",... Net dac sac 6 day la Anh Diic ghi lai dugc nhung net tinh each con nguai

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dire

Nam Bg. Do la ve lanh lgi, mem mong, xong xao ciia thim Ba U, n6i tiii nhuc am

tham va siic manh vung day ciia ong Tu Don, tam long yeu thuong thiet tha "dan mong" ciia Tu Rau, tinh boc tru chan thanh ciia chii Tu Nghiep, cai gan da h6n nhien ciia thang Ut con Tu Rau, cai vo tu xai lai cua Quyen, dung khi ciia Ba Ren

va tinh chin chan ciia Tam Chan,... Chung quy, nhirng con nguai ay deu co chung

tinh each do la long cam thu giac sau sac, nhirng con nguai thang than, boc true

dam chat Nam B6. Ngon ngu nhan vat linh hoat giua lai doc thoai noi tam, lai ke

cua tac gia va lai hoi thoai nhan vat lam tang siic thuyet phuc cho tac pham. Qua

do, nguai dgc thay dugc chat Nam Bo ro net. Doi khi tac gia dem ca ngon ngu

nguyen van dai thuong vao tac pham, tao nen cai hay, cai rieng ciia nha van khong

Ian Ion voi ai dugc.

Biit phap ciia Anh Diic trong Hon Ddt la biit phap hien thuc, nhung "cam

hiing lang man" va each viet "ly tuong hoa" chi phoi ngoi biit Anh Diic. Anh Diic

con dung nhieu doan binh luan tru tinh ngoai de de xay dung nhan vat. Van biit ky tham nhap van tieu thuyet kha ro. Anh Diic cung ta can canh nhieu chi tilt, tao nen sir song dong cho nhan vat.

Da gan nua the ky qua, tir khi phong trao Dong Khai xay ra, a vung Hon Dat

cung nhu tieu thuyet Hdn Ddt ra doi, nhung sang tac ciia Anh Due horn nay van gay

dugc nhieu xiic dong vai nguai dgc a tinh chan thuc va sinh dong ciia cau chuyen,

the hien tam long chan trong, yeu men ciia tac gia vai nhirng nhan vat anh hung a

mot mien dat xa xoi cua To quoc.

Nhu Nguyen Van Long da nhan djnh: "Sau Song nhu anh, thi tieu thuyet Hon

Ddt ciia Anh Dire duae chao ddn nhu mot su kiin van hoc gdy xuc ddng Ian. Tiiu

thuyit vai di tai chong My trong budi dau qua da gdp thim chat men say chiin dau

cho long nguai, dac biit la thi hi tre - Nhung nguai dang sdng trong cai nao nice

cua nhirng budi xuat quan, nhicng li tinh nguyin "ba sdn sang" trang nghiim va

lang man" [10, tr.193].

Tieu ket: Tu dja phuong trong van chuong la bo phan nho thugc nghe thuat

ngon ngu van chuong. Tuy nhien, no mang net dac thu ciia tung vung mien, tao dau

an rieng ve van hoa tung khu vuc. Dong thai no bo sung, lam giau von tir vung toan

dan. Tim hieu tir dja phuong noi rieng (nghe thuat ngon tu noi chung) chinh la tim

hieu each van dung ngon ngu dai thuong vao trong van chuong.

Sinh ra va Ion len a vung dat Nam Bo, Anh Due co dieu kien tiep xiic va sii

dung thuong xuyen lai an tieng noi hang ngay ciia nguai dan. Trong sang tac ciia

minh, Anh Diic thuong xuyen su dung ngon ngu Nam B6 mot each kheo leo, khong

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thiiy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trongtdc phdm Hon Dat cua Anh Dice

chi trong ngon ngu doi thoai ciia cac nhan vat ma ca trong lai van mieu ta va lai kl chuyen. Nhieu truong hap ong sii dung rit "die", phan anh dugc canh vat, tam trang, tinh cam,... cua con nguai NamBo, tao ra nhirng trang van that sinh dong, cu the. Cung vi vay, tac pham ciia ong tro nen gan gui, quen thugc vai nhilu nguai, nhat la nguai Nam B6. Dgc Hon Dat, chiing ta de dang bit gap nhung tir dja phuong trong each dien dat Nam Bo rit doc dao, mai la. Tir do, nguai dgc thiy dugc cai tai ciia Anh Diic qua each van dung ngon tir vao van chuong diy siic thuyet phuc.

GVHD: Nguyen Van No 23 SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Dat ciiaAnh Dice

CHlTONG 2

DAC DIEM CUA M0T SO LCJP TlTDIA PHlTONG TIEU BIEU

2.1.LOPTirxirNGHO

2.1.1. Khai quat tir xirng ho

Giao tiep bang ngon ngu la thuoc tinh ban chit ciia xa hoi loai nguai, khong the co xa hoi loai nguai neu khong co giao tilp bing ngon ngu. Thong qua qua trinh giao tiep mang tinh chat dac thu nay ciia xa hoi loai nguai ma ngon ngu dong thai dugc cung co va khong ngung phat triln. Trong qua trinh do, xung ho la bo phan hop thanh quan trong, co y nghia xac djnh vai giao tilp va quylt djnh hieu qua giao tiep. Xung ho the hien sinh dong moi quan he giua nguai vai nguai trong tung boi canh giao tiep cu the.

Truac hit, nguai dgc khong kho d! bit gap trong Hon Dat mot he thong tir dja phuong thi hien each xung ho khi giao tiep rit dac trung ciia nguai dan Nam B6. Tuy vao hoan canh giao tiep cu thi, ngu canh cu thi ma Anh Diic van dung nhung lop tir xung ho rieng biet. Vay, xung ho lagi?

TRONG TAC PHAM HON DAT CUA ANH DUt

Theo Vu Tien Dung: "Xung ho la hanh ddng ndi va cd mdi quan hi kha ro rang vaiphep lich su trong giao tiip. Xung ho trong tieng Viet chiu dp luc manh me cua chudn muc xa hoi, chudn muc xa hoi chiphdi viec lua chon tir nguxung ho ciia cac cd nhan trong tuang tdcxa ho? [19, tr.328].

Theo Diic Nguyen: "Xung la tugoi minh la gi do khi ndi vai nguai khae, biiu thi tinh chat mdi quan hi giua minh voi nguai ay. Ho la goi nguai ndi chuyen vai minh la gi do, biiu thi tinh chat mdi quan he giua minh vai nguai ay" [21, tr.73].

Nguyen Thj Trung Thanh quan niem : "Tir xung ho la toan bo nhung dan vi tic vung duae dung di nguai ndi tuxung, de goi nguaigiao tiep vai minh va de chi nguai thu ba vang mat trong cuoc giao tiep. Con dai tir xung ho la mot tir loai, hay chinh xac han la mot bo phdn ciia tir loai dai tir duae dung de xung ho" [23, tr.2].

Cac phuong tien xung ho trong tiing Viet rit da dang va mang mau sic biiu cam. Nguoi noi can sii dung cac tu xung ho sao cho phu hop vai hoan canh giao tiep, muc dich giao tiep, noi dung giao tiep, d6i tuong tham du giao tilp va cac m6i quan he lien ca nhan. Mat khae, each xung ho iy khong chi phan anh m6i quan he trong giao tiep ma con phan anh rit cu the, chinh xac tam trang, thai do tinh cam ciia nhan vat giao tilp ngay thai dilm phat ngon. Do Huu Chau cho ring: "Tir xung ho khong chi la cong cu di nguaindi thuc hien cai viec khong the khong lam la dua

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trongtdc phdm Hdn Ddt ciia Anh Dice

minh va nguai doi thoai vai minh vao dien ngon, ma con la cong cu di nguai ndi tu minh cau thuc (bd budc) minh va cau thiic nguai trong mot kiiu quan hi liin cd

nhan nhat dinh" [1, tr.75].

2.1.2. Phan loai lap tir xirng ho

Nhu da noi tren, xung ho la hanh vi dugc thuc hien trong giao tilp a tit ca cac cong dong nguoi. Tuy nhien moi ngon ngu deu co he th6ng tu xung ho va each dung chiing de mot mat thuc hien chiic nang xung - ggi, mat khae thi hien dugc nhung dac diem van hoa giao tiep ciia dan toe do. So vai cac ngon ngu khae, he thong tir xung ho trong ngon ngu tieng Viet nhieu ve so lugng, da dang vl xuit xii va kieu cau tao, uyen chuyen ve each dung. Trong giao tilp bing ngon ngu, he thong tir xung ho ay da the hien ro nhieu net dac trung cho van hoa ling xii ciia cong dong dan toe Viet. He thong tu xung ho ay bao gom tu xung ho chuyen dung (tire cac dai tir nhan xung) va cac tu xung ho khong chuyen dung (tir ngu thugc cac tir loai khae dugc lam thai dung de xung ho - chii yeu la danh tu chi quan he than toe). Va trong Hon Ddt, lop tu xung ho su dung da dang va goi ggn a hai pham vi: Xung ho trong giatoe va xung ho ngoai xa hoi. Nhu vay, ngoai dai tu dung d! xung ho, con co cac danh tu, danh ngu duoc dua vao mot each co chgn lgc tren ca sa dac

ta thuc te sii dung phuong ngu ciia vung dat a phia Nam.

Bang 2.1. Tom tat lop tu xirng ho trong tac pham Hon Dat.

Phan loai

So lirang tir

dirtfc khao sat

(%)

13tu

Xirng ho trong quan he

35,1%

Ty le twang irng

24 tu

gia dinh, ho hang

64,9%

Xirng ho ngoai xa hoi

{Nguon: Anh Due (1965). Tieu thuyit Hon Ddt. Nxb Van hoc)

2.1.2.1. Lap tie xirng ho trong quan he gia dinh, ho hang, than toe Xet trong pham vi quan he gia dinh, than toe, tu xung ho trong tilu thuylt Hdn Ddt sii dung rat da dang, quen thuoc voi gia dinh Nam B6. Trong xung ho vai

nguai trong gia dinh, Anh Diic da sii dung lop tu: "md ", "tia ", "minh ", "md sdp

nho", "md nd", "bay", "may dua nho", "sdp nho",... each ggi gan gui, than mat.

- Niu con chit, md nudi con Thuy cho con, nghe md! [tr.138]

- Cha cha, tuang ong khong cdn ve gap md bay tre nira cha! [tr.285]

- Ma thim ne, may diva nho di dau mat hit rdi? [tr. 177]

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thiiy Van

- Sap nho dau rdi minh? [tr.285]

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hdn Ddt cuaAnh Due

- Phai... phai, tia nd do ha?... Toi day ne tia nd ai!... Thoi toi di!... [tr.185] Ngoai ra, Anh Diic con sii dung tu xung ho trong quan he gia dinh (chi cha, me noi chung) nhu: "ong gia ", "ba gia". Cach ggi nghe co ve suong sa, khong kinh trgng nhung rat dai thuong, thi hien con nguai Nam B6 xung ho mot each thoai mai, xung ho khong he go bo trong quan he gia dinh.

- Con My nd gidng tao. Tao thuong ba gia tao. [tr.41] - Nghe ndi bagia tao theo Viet Cong. Ba thu ong gia tao Idm. [tr.41] De thay nhat trong Hdn Ddt la lop tu chi each ggi ten nguai trong qua trinh giao tiep rat dac trung ciia con nguoi noi day theo kilu ggi ten theo thu tu sinh ra trong gia dinh nhu: "anh Hai", "anh Ba", "anh Tdm", "bac Tu", "ong Tu", "cd Ba", "thim Ba", "ba Sdu", "di Ut"... Hoac khong thi ggi ten that kem vai vai thu nhu: "Nam Nha", "Ba Ren", "HaiThep", "Ut Quyin", "Tdm Chan"... Cach xung ho nhu the lam tang tinh cam than mat trong moi quan he hg hang. Dong thai the hien dugc net dac thu trong each goi cua nguai Nam B6.

- Ut Quyen a, bay cu binh tinh. Chuyen nay trong chi uy vua rdi cd ban nhung chua thay cd bang ca gi dich xac la do Ngan khai ra, cho nin chi uy vdn chua kit luan. [tr. 16]

- Ca si Nam Nha tui toi bat dau troigiongrdi! [tr.20]

- Bac Tu ai, do ray bac cdn udng ruou nhiiu khong? [tr.24] - Con khoi sa ba Sdu a. Con lieng luu dan chit ba nd hit cha sa! [tr.96] Anh Diic sii dung he thong tu bien am thi hien ro dac trung ngon ngu ciia nguai dan Nam B6 so vai nguai dan a cac vung miin khae nhu: ong (ong dy), ba (ba dy), dnh (anh dy), chi (chi dy),... He thong tu bien am nay dugc lap lai kha thuong xuyen, chiem mot so lugng tu xung ho dang kl trong y thiic sii dung ngon ngu ciia Anh Diic, gop phan lam cho ngon ngu trong Hon Dat thuin chit Nam B6. Bang each do, trong tieng Viet noi chung va phuong ngu Nam B6 noi rieng da hinh thanh mot nhom dai tir co y nghia khiem dien mang thanh hoi, khong co trong cac phuong ngu Trung B6, Bic B6. Nhung tu xung ho biin am nay la each ggi tit, khong con cau ky khien tu ngu xung ho tro nen ngin ggn, rit phu hop vai tinh each con nguai Nam B6 thang than, boc true, khong vong vo.

- Tha dnh viit doc thiit mai cam dong lam sao. Ma anh gai ve muai tdm cai

tha rdi cha it di gi. [tr.7]

- Em thuang...thuang cho chi Ba, chidai... dai anh Ba hoai. [tr.228] - Nghe ndi ba gia tao theo Viet Cong. Ba thu ong gia tao Idm. [tr.41]

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdcphdm Hdn Ddt cua Anh Dire

Dac biet, trong Hdn Dat, Anh Diic su dung nhilu nhit tu "ba con". Day la each ggi chung ciia moi nguai dan nai day, the hien sir gin gui. Cach xung ho nay to dam tinh mau mii rugtthjt, cho thay tinh than doan kit ciia nhan dan Hon Dit khi cung nhau chien dau de bao ve xom lang.

- May cau a, ba con vai anh em day dau co lam gi miy cau. [tr.256] 2.1.2.2. Lap tit xung ho ngoai xa hoi

Khi xung ho vai nhung nguai ngoai xa hoi, Anh Diic sii dung cac tu nhu:

"tui", "tui tui", "bo", "y", "nho", "may cha", udng", "chu em"... Co the thay, lop tu xung ho nay it nhieu the hien duoc net cai ma, phong khoang va khong khach khi ciia nguai Nam B6 trong giao tiep du la vai nguai quen hay la.

- Tiic qua. Tui chua thay chu emnao bdnh nhu vay? [tr.263]

- Bo tui nd ruat lam sao ma may cha chay diequa! [tr.62]

- Y thay nguai du kich do gidng het nhuy, vi hau hit ho cung deu la ddn lam

rudng, giang cau dat trum, nhuy vay. [tr.91]

- Chi Su chit rdi, tui tui di dua chi Sic day! [tr. 184]

- Cd kha khong bo? [tr. 161] Ben canh do la nhung tu ngu co sac thai thong tuc, tham chi tho thiln: "con me", "con me", "cha ndi", "ba ndi",... Cach xung ho nay, Anh Diic van dung

trong ngon ngu bgn linh My. No vua the hien loi xung ho khong khuon phep vua the hien tinh xac xugc, trjch thugng cua phe djch, qua do nguai dgc hilu dugc ban chat ciia nhirng ten cudp nuac, phan nuoc va lam tang long cam thu giac ciia quan

va dan ta.

- Muon ba ndi di hay khong di dau cd an nham gi din toi. [tr.237]

- Ma chit rdi cdn budn khi gi niia cha ndi! [tr. 174]

- Vi vu nay tdi nghi trung uy Xam va thang Hai Nho bi con me dang Thd

Qua nhung each xung ho vua ke tren, ta thay rang Anh Diic khong chi di sau vao tinh each nhan vat tham gia each mang - Nhan dan Hon Dat, dk boc 16 tinh each ciia con nguai nai day. Ma qua each xung ho ay, Anh Diic con di sau vao ngon ngu

ciia cac nhan vat phe djch de thay dugc tinh luu manh, gian ac ciia chiing. Dgc Hdn

chem. [tr.203]

Ddt, ta yeu men hon tinh each, con nguai Nam B6 trong chien tranh, nhung con

Dieu dang chii y a toan bo tac pham la each xung ho tuy vao ngu canh va

nhan vat. Khi doi thoai giua ta, hg thuong xung: "tui", "tui tuF, ho: "dnh", "dng",

nguai yeu - ghet ro rang.

"chi",.. hay ho theo vai ve, each xung ho nay kha than mat, gan gui, moc mac va rat

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hdn Ddt ciia Anh Dice

Nam Bg. Khi doi dien vai ke thu thi each xung ho ciing rin, diit khoat: xung "toi" O day, each xung ho khong con la tu dja phuong Nam B6 nua, no chuyln thanh each ggi toan dan) thi hien sir diing din, diit khoat trong ngon ngu nhan vat, co sir phan biet trong each xung ho vai ke thu va thai do xem thuong, long cam thu bgn cuop nuac, ban nuac trong each ggi "tuinay", "tui nd",... Doi khi ta thiy co doan dan ta xung "tui", "tui tuF vai quan giac nghe nhu la nhe nhang va gin gui lam sao. Tuy nhien, do chinh la net doc dao trong each dung tu ciia Anh Diic, bai day la liic dan ta ha gigng dk keu ggi chinh nghia, giang don tam ly, keu ggi mot chut luong tam con sot lai trong long bgn linh theo giac, keu ggi tinh thin doan kit dk chiln diu ke thu. Din day ta thiy cai "tai" dung tir xung ho ciia Anh Diic that da dang, ong van dung mot each linh hoat, kheo leo, cang tang tinh hip din, kjch tinh cho cau chuyen.

2.1.3. Dac diem lop tir xirng ho

Cac lop tu xung ho trong Hon Dat rit phong phii va da dang. Tuy tung nhan vat, tam trang va hoan canh ma nhan vat cua Anh Diic co each su dung cac tir xung ho thich hop. Mat khae, viec sii dung cac tir xung ho khong chi thi hien thai do, tinh each ciia nhan vat ma no con the hien net dep van hoa trong giao tilp cua nguai Nam B6. Hon nua, cac dai tir nhan xung va lop tu xung ho trong tac phim ciia Anh Diic mang hai tha ciia cuoc song, rit gin vai ngon ngu sinh hoat thuong ngay. Do vay, ngon ngu trong tac pham cua Anh Diic van hien dai va nhan vat ciia ong van rat gan gui vai chiing ta. Mat khae, viec sii dung cac lop tir xung ho trong cac cuoc thoai con gop phan khong nho trong viec khic hga tinh each, dien biin tam trang ciia nhan vat. Thong qua each goi ciia cac nhan vat trong cuoc thoai, nha van he ma cho chiing ta biet tam trang, thai do, quan he, tinh each ciia cac nhan vat. Cac lop tu xung ho mang hai sac thai: yeu thuong, triu mln hoac cam ghet, khinh bi ciia nguai noi doi vai nguai nghe.

2.1.3.1. Xung ho the hien su yeu thuang, thdn mat, hinh trong: Dilu nay the hien rat ro trong moi quan he giua ba con trong Hon. Ba con xii Hon sing va chien dau ben nhau, xoay quanh muai chin nhan vat, nhung tinh lang nghia xom, tinh dong chi dong doi, dum bgc lln nhau, hg ggi nhau bing nhung tu ngu than thuong, khong phai bang tir "dong chi", "dong doi" nhu chinh cuoc each mang dan toe, ma a day hg xung ho vai nhau bing nhung tu ngu dja phuang, ngon ngu dam chat Nam B6, thuan khiet cuoc sing dai thuong, xung ho "cd Ba Su", "md Sdu", "bac Tu', "anh Hai", "Ut Quyin ",... rat giau tinh cam.

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir diaphuongNam Bo trong tdc phdm Hdn Ddt ciia Anh Dire

2.1.3.2. Xung ho mang net di dom, sudng sa theo loi trung tinh: each xung ho nay xuat hien a vai ve ngang hang, nho hon, hoac co m6i quan he than thuoc, gan gui, ham y dua cot. Khi cac anh em trong hang Hon phai d6i dien giua sir sing va cai chet, hg xung ggi nhau bing: "may cha", "may cha", "bo", "tui bay",... dk lam giam bat noi dau, sir tan khoc ciia cuoc chiln. Dong thai 16i xung ho khong ciu ki, trang trgng nay giup con nguai gin nhau hon, gin bo nhau hon. Gop phin thi hien ro tinh each phong khoang, dan da, va con nguai Nam B6 du cho hoan canh chien tranh ac liet, con nguai nai day van lac quan chiln diu.

2.1.3.3. Xung ho co su khiem nhuang, cau khien, giai bay: Cach xung ho tir ha thap hon so vai vj the ma minh co thi co trong giao tilp, each xung ho thi hien sir kin dao chung muc. Mat khae, loi xung ho nay nguai noi co thi tac dong din nguai nghe khien nguai nghe co nhung biin doi trong trang thai tam li va hanh dong tuong ling vai hanh dong ma nguai phat yeu ciu. Bai khi gan goc, khong khuit phuc truac ke thu, each xung "tao", "toi" ho "tui bay" day tinh thin qua cam nhu Sii, vung long nhu ma Sau thi cung co liic xung ho "tui" mem deo, cam thong, het long khuyen bao va day tam ly nhu thim Ba U, ong Tu Don. Nhu vay, each bien chuyln tu xung ho day ngu y rit in tuong, thiy dugc cai tai dung tir cua Anh Diic.

2.1.3.4. Xung ho day su miet thi, xem thuang: Day la each xung ho nang minh len so vai vj the von co. Thong qua each xung ho, nhan vat dugc khic hga vai net tinh each ngao nghe, hung han xem thuong nguai khae. thi hien sic thai mia mai day khinh miet ciia nguai noi. Dieu nay thi hien ro a phe djch. Khi bgn giac noi ve doi quan du kich Hon Dat va noi voi ba con hon Dit, chiing dung each xung ho xac xugc, ra oai, lam quyen va sac thai day khinh miet: "con me", "con me", "ba ndi",... Ngugc lai, khi Hon Dat bj chiem dong, nhan dan trong hang Hon va nguai dan ngoai hang Hon ra siic chong cu, bao ve. Hg ggi nhung ten giac bing nhung tu diy ve xem thuong: "bon nd ", "tui nd ", "hdn ", "thdng",... thi hien long cam thu sau sac.

Nhu vay, each xung ho dua tren cac moi quan he cua cac nhan vat phai dugc dat trong hoan canh giao tiep cu the moi boc 16 mot each ro ret sic thai biiu cam. Hon nua, qua each xung ho cua cac nhan vat, chiing ta khong chi hilu dugc dac diem tinh each cua nhan vat ma qua do nhung net tam li, van hoa dja phuong cung boc 16 trong giao tiep.

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tirdia phuong Nam Bo trong tdcphdm Hon Ddt ciia Anh Dire

2.2. LdP TlT DINH DANH

Djnh danh la chiic nang ggi ten sir vat, hien tugng,... ciia mot loai tir nao do.

Khao sat lap tu djnh danh, luan van tap trung tim hieu ve he thong tir ngu ggi ten

dac trung ciia sir vat, hien tuong dugc sii dung trong Hon Dat nhu: nhom tu chi mot

so dong thuc vat; nhom tir chi vat the nhan tao, cong cu, phuong tien lao dong va

sinh hoat ciia con nguai; nhom tu lien quan den song nuac; nhom tir chi nghe

nghiep,... Lop tir djnh danh dugc van dung trong Hon Dat chiem so lugng kha Ion

(diing thu hai sau lop tir bieu thj tinh chat, hanh dong cua cac lop tir dja phuong

dugc khao sat). Lop tu djnh danh nay phan anh each sinh hoat trong dai song cong dong nguai dan Hon Dat noi rieng. Dong thai lap tu nay con gan bo vai dai sing, sinh hoat Nam B6 mot thai, the hien duae dac trung van hoa Nam B6.

Bang 2.2. Tom tat lap tir dinh danh trong tac pham Hon Dat.

STT

Phan lap tir djnh danh

So lirong tu*

Ty le tirang

Nam Bo

khao sat

u-ng (%)

27 tir

Lop tu chi mot so dong - thuc vat

18,6%

21 tir

Lop tir chi dac diem dja hinh, hien tugng

14,3%

tu nhien

Lop tir chi vat the nhan tao

61 tu

41,8%

18tu

Lop tu chi nghe nghiep, cong viec nong

12,3%

thon Nam B6

19 tu

Lop tu chi khong gian - thai gian

13,0%

(Nguon: Anh Dire (1965). Tieu thuyit Hdn Ddt. Nxb Van hoc)

2.2.1. Lap tir chi mot so dong vat, thuc vat a Nam Bo

Trong Hdn Ddt, lop tir dja phuang chi dong, thuc vat xuat hien vai so lugng

dang ke. Thong qua viec sii dung lop tir nay, Anh Diic da tai hien sinh dong khong gian Dat - Rung - Bien ciia mot vung dat Nam B6 ngay thai ki diu con hoang so, ki bi trong nhung nam thang chong My hao hung. Hang loat cac tir ngu chi dong, thuc

vat dugc de cap trong tac pham lam phong phii khong gian he sinh thai, net dac

trung san vat ciia vung que nho Hon Dat.

Do nai day dugc thien nhien uu dai co song, mii, bien, dat lien nen vung dat nay doi dao, da dang ve san vat. Ve dong vat, da dang ve chiing loai: "chim cu ddt", "connhen", "convich", "mdnhdc", "ran ho ddt", "trdnlat", "vop", "bim bip",

"chdn", "khi', "ran", "riia",... Day chii yeu la nhung loai dong vat gan gui vai

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tu dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Dat ciia Anh Dire

cuoc song lao dong, san xuat, sinh hoat ciia nguai dan xii Hon. Dieu nay gop phan

phan anh dac diem sinh song cua nguai dan nai day. Hg da hoa nhap vao tu nhien,

thich nghi vai thien nhien de tim toi, phat hien, chinh phuc nhung san vat vo cung

doc dao tir manh dat tru phii nay.

- Tir trong bai bong cd tiing bim bip kiu giuc gia mot thoi dai. [tr.242]

- Chinh cau ta da dai Ngan may bira cd nuang va chim cu dat ro ti ngon

- Cd cd vich nua, con vich Ian thi bang cai nia, con nho nhiet ciing ca thung

lanh. [tr.73]

gia. [tr.276]

- Cha hoi cha me tdi sanh tdi ra d Hon Ddt tai gia toi cd thay nd bat duae

mot con nhen, con soc nao, cha chua ndi tai chon, khi,

riia,

ran chi cho

met... [tr.277]

- Tdi chi cho dngxa tui nd nhuxa mo nhdc chai! [tr.52]

- Chicng tan tran nay vi tui minh kiem vai con ran ho dat ndu chdo an chai.

[tr.276]

- May man la anh em di bat vpp cd, chi cd cai choi trong khong. [tr.15] Vi la vung bien nen san vat trong Hon truac hit la cac loai ca: "cd bdi", "cd

chem'', ''cdgidng'',

''cdgoc",...

- Ki do chi Sic lai bung tiip mot thau nhom dung gdi du du trdn vai kho cd

boixi. [tr.31]

- Cd gidng, cd goc, cd chem chudi minh giay danh dach. [tr.246] Nhung hai san, lam san nay phuc vu cho viec ngay mua va tra thanh tap tuc dja phuong. Nguyen lieu che bien da phan la dong thuc vat hoang da, cac mon an cung phan nao gan bo chat che vai moi truong thien nhien nai sinh sing.

Ve thuc vat: "tram", "sua dua", "bong sung",...Su phong phii ve cac loai thuc vat nay phan anh sir uu dai ciia thien nhien doi vai cuoc song con nguai nai day. Nhung vuan cay an trai xanh tuoi: "vii sua", "li ki ma", "dica", "mang cau ta", "mang cut",... Chi mot vung dat nho be ma cay trai, san vat vo cung phong phii tao nen nhung dac diem van hoa miet vuan hap dan cho vung dit xii Hon noi rieng va Nam B6 noi chung.

- Vuan vii sua, vuan mang cut, vuan le ki ma bong rao rao, vat va. [tr.206] - Truac mat han, cay sua dua voi vdm Id thua lodng thodng hai suang lau

lau lai rung xudng vai bong trang. [tr.193]

- Thu ciii tram goc bo ddi, mdi dua xdeh hai miing. Khong biit chung lay a

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

dau. [tr.40]

Khao sat ticdia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hdn Ddt ciia Anh Dice

2.2.2. Lap tir chi dac diem dja hinh, hien tugng tir nhien

Nam B6 la vung dat song nuac, ruong vuon, kenh rach chang chjt, dja hinh

da dang, thien nhien uu dai, nai day da gan bo bao dai vai sinh hoat, chi phoi dai

song kinh te cung nhu dai song tinh than ciia con nguai. Thien nhien va moi truong

song phan nao hinh thanh den tinh each, tam ly ciia con nguai va tinh each, tam ly

do anh huang den each sii dung ngon tir dac trung ciia moi vung, mien Nam B6. So

tir ngu chi dja hinh, hien tugng tu nhien lien quan den miet vuan, song nuac vi vay

vo cung phong phii vai nhung ten goi cue ki an tuong ma khong tir toan dan nao co

the giai thich mot each sau sac. No gop phan dua phuong ngu Nam B6 lam giau

ngon ngu toan dan.

Hdn Ddt ciia Anh Diic da khai pha ra dugc nhung net rieng ay. Tir nhung tu

dac ta dja hinh, thien nhien, song nuac, ruong vuon Nam B6 tru phii, Anh Diic da

van dung mot each kheo leo, dua vao tac pham cua minh nhung tu dja phuong chi

dac diem dja hinh, hien tuong tu nhien mot each cu the ciia xii Hon, mang dam net

van hoa rieng cua khu vuc phia Nam bien dao.

Do la nhung ten ggi phan anh dac diem dja hinh song nuac xii Hon: "kinh ",

"rach", "vdm", "xeo", "muang", "bau", "day",...

- Horn qua con Quyin vai con Sic vo rieng md kiim duae xuang thit ciia bay

tdm anh em minh bi nd dap bica truac, kiim gap a trong bau. [tr. 13]

- Cai ban chan trai bi thuang cut mat hai ngon ciia anh budc anh dao do cu

mdi Idn md ra xdm, anh diu phai tram minh loi duai rach, vi bon dich da cd Idn

nhan duae dau chan anh tren dudng di vi xdm, nin chung lung anh rao riit.

[tr.160]

- Chdc thim biit kinh Hoi Ddng?... Va tdi nd a do dit chiiu nudi con. [tr.89]

- Vao tai muang vuan trong, Ngan cung anh em bam duai muang. [tr.61]

- Hoi tdi lam quan a Xeo Rd, tdi trdi tui nd lai dap dau bang bua ma tui no

cdn khong ngan. [tr.240]

Do la nhung ten ggi phan anh dja hinh dat lien xii Hon: "hdn", "hang",

"miet", "sdc", "xdm",...

- Ba nhin Cd My (thuang khi cd vdn ngoi dan mdi mot), nha lai thai ba bang

tuoi nd, nha nhung cai ndi ddt nung do rue do tay ba nan, nha nhicng dim dii ki

anh Thach Kha ben sdc tung qua sdm vaihoang tic cdn ba thi sam vai cd gdi bat dc.

[tr.46]

- Anh em nha phai tiit kiim nude day. Trong hang cd rat it nuac. [tr.74]

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thuy Van

- Tao ngan nhiet la xudng miet Ca Maul [tr. 166]

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hdn Ddt cua Anh Dice

Nhung lap tir nay khong chi quen thuoc vai lai an tiing noi hang ngay ciia nguai dan vung dat nay ma nhung tir nay con la ten ggi chung ciia nhilu dja danh Nam B6 khae. Tuy nhien, nhung dac dilm vl dja hinh, song nuac nay hoi tu mot each khai quat va da dang trong mot vung dit nho be nhu vay thi chi co trong Hon Ddt mai the hien het dugc dilu do. Co thi noi, Hon Dat da cho nguai dgc hinh dung tai mot vung dat giau dep tai phia Nam co biin, hon, dit lien, ruong vuon, song nuac,... da dang khong chi ve dja hinh ma con doc dao vl vj tri dja ly. That la mot vung dat nen tha, vua quen vua la.

Neu so sanh dja hinh a cac tinh Nam B6 vai dja hinh a cac tinh Bic va Trung B6, chiing ta de dang nhan thiy tinh binh dj, dan da ciia dja hinh Nam B6. Qua Hdn Ddt, nguai dgc se hieu hon ve nhung dac trung vl dja hinh song ngoi, kenh rach,... O goc do nao do, no con la net van hoa rat dac trung va doc dao ciia vung dit Nam B6 so vai cac vung mien khae trong ca nuac. Tuy nhien, tac gia khong ve len biic tranh dai song Nam B6 cho du song nuac nen tha, cay trai xanh tuai, "rung vang bien bac" rat huu tinh va giau cam xiic sang tac. Ma tac gia cho thiy hien thuc ciia canh vat muon mau, muon sac ay la sir dli lap vai nhung vlt hin ciia bom dan, ciia chien tranh. Tung tac dat, manh vuan nai day cung dan Hon ch6ng chgi vai ke thu va be lu ban nuac. Dieu dang chii y la dja hinh nai day dugc Anh Diic nhic din nhieu nhat la hang Hon, nai cac anh em du kich tru in. Nhu vay, vung dit nai day khong chi co rung, mii, bien, song, dit lien ma nai day con co hang dong. Hang Hon dugc bao bgc xung quanh la cac tang da Ion, trong hang chia thanh cac ngach nho, hang Hon dugc mieu ta vai ve huyen bi, ki ao: "Ddng le cdng vdo sdu hang cdng tdi, nhung a trong cho nay lai sdng ddn ra. Nhung gop dd xip chat chong trin vdm hang cd nhiiu ke ha, nhavay dnh sdng Ian vao duae. Nhicng dnh sdng len vao ciing khong nhiiu, nd chi vua du tao ra canh tranh toi tranh sdng, khien cho ai a trong hang diu cam thay nhu minh a giua dim sap hau tan ma ngdy thi chua rang. Ay la budi tinh ma mai cham, mau bdng dim nhda xda, nhung binh minh lai chua din" [tr.66]. Hang Hon la mot can cii dja kha an toan va lgi thi cho viec danh tra djch. "Cai hang do a trong danh ra cung sudng", "6i, minh vdn a day ddu nd cd bd bom tan minh cung khoi so!" [tr.71]. That vay, tit ca cac cuoc tin cong ciia djch ban pha vao hang Hon ma hang Hon van khong hi mit mat gi. Nhung ten linh xung phong vao ban, bo bom vao hang diu bj anh em du kich trong hang bin chit hoac bj thuang, tat ca cac cuoc tan cong ciia chiing diu thit bai do khong tai nao bin dugc vao mieng hang. Nha dja hinh hilm tro ciia hang Hon ma lire lugng du kich trong hang Hon van dam bao, chi hi sinh hai nguai (co Ba Sii* do ra hang liy nuac bj giac

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: TranThj Thuy Van

Khao sattir dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dice

bat va Dat ban chet do chii quan khi pha va mieng hang). Toan bo tac phim chi quay quanh cuoc chien dien ra trong hang Hon, Anh Diic noi khong nhieu ve hang

Hon nhung qua tac pham nguai dgc phan nao da hinh dung ra dugc net dgc dao ciia hang Hon, no gan goc va chju mat mat, dau thuang nhu chinh con nguai nai day. Phai chang cai hang mau nhiem do cung hoa than thanh nhung anh hung cung chiln dau bao ve que huong minh.

Ben canh viec sii dung nhuan nhuyen hieu qua von tu dja phuang va lap tir

mang an tuong van hoa song nuac, mot dieu cung rat an tugng va doc dao trong ngon ngu ciia Anh Diic cho thay kha nang van dung mot each sang tao nhim biin ngon ngu dai thuang thanh ngon ngu van hoc rat doc dao.

Lop tu chi vat the nhan tao trong Hon Ddt chiem mot s6 lugng Ion (60 tu,

chiem 42,9% trong tong so cac lop tir djnh danh dugc khao sat), bao gom nhom tir chi cong cu lao dong, phuong tien, vat dung sinh hoat, din nhung lop tir chi vii khi chien dau hay djnh danh nghe nghiep. Nhung nhom tir nay tuy khong khai quat len het dai song nong thon Nam B6 nhung phan nao thi hien net rieng, cu thi ciia mot vung van hoa nai day.

2.2.3.1. Lap tu chi mot so vat dung sinh hoat, cong cu lao dong, phuang

2.2.3. Lop tu* chi vat the nhan tao

tien di lai:

Anh Diic sii dung lap tu dja phuang chi cong cu lao dong chu yiu la cong cu danh bat nhu: "nd", "trum",... cong cu lam vuon nhu: "cay va",... Dl leo cay, hai dua, nguai dan nai day dung "nai"....

- May dng bat tdi di bat tic nhuvay bo nd a nha khong ai tham. [tr.233] - Ythay nguai du kich do gidng hity, vi hau hit ho cung deu la ddn lam

ruong, giang cau dat trum y nhuy vay. [tr.91]

- Anh vai tay lay cay va ddy bat lap ddt trin mieng. [tr.58] Lap tu nay su dung khong nhieu, chi xuat hien doi lin qua lai thoai nhan vat nhung phan nao da phan anh dugc dac diem cuoc sing lao dong ciia con nguai xii Hon, nhung nguai song bang nghe nong, danh bit thuy hai san va khai thac san vat tir nhien vai nhung cong cu rat tho so. "Nd "la cai la, dung cu dl bit ca, hinh tru diing, dan bang tre, co xe mot duong tu tren xu6ng theo duong tam giac dl ca chui vao ma khong ra dugc. Dl bit luon, nguai ta dung "trum ", no dugc lam bing ong tre dai khoang mot met, co dat hom ben trong dung dl bay luon. Chi vai nhung vat dung tho so, de lam ma dem lai hieu qua cao ve khai thac, ta thiy ring con nguai Nam B6 day sang tao, sang tao hon nua ngay trong each dat ten cong cu rit dan da,

GVHD: Nguyen Van Na

==

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Dat ciia Anh Dice

khong cau ki ma nghe qua that an tugng. Ben canh tir chi cong cu danh bit Anh Diic con dua vao tu chi cong cu lam vuon, lam dat vao tac phim ciia minh. "Cdy va "dugc ggi la "cai mai" xiic dat, mien Bac con co ten ggi la "cai xeng" xiic dit. Ta khong the thay the mot tir nao khae ma sic thai Nam B6 dam da nhu tir "cdy va " trong truong hop nay, cau van that suon, that hay ma van dam bao tinh khai quat y tac gia muon truyen tai. Qua day ta thay v6n tu dja phuang Nam B6 trong Anh Diic rat phong phii.

Chi phuang tien di lai, ca duong thuy Ian duong bo, trong Hdn Dat Anh Diic khong van dung nhieu, nguai dgc chi bat gap mot Ian duy nhit trong tac phim la tu: "cam nhdng", "ghe buam", "tdu matdung", "ca Ian ", "cd ",...

- Bica no va chong dng chay ghe bu&m ra gan Hon Tre. [tr.100] - Mai day, anh em gdc hdn ve cho biet cd mot tdu mat dung vira tai dau cap

bai, each ba chung mot cdy so. [tr.70]

- Xe cam nhdng cha linh tir Rach Gid ndi dudi nhau chay xudng. [tr.37] - Sau bica cam mam kho bdng sung ngon lanh, cai trai ruong dot dong un

lin, sua soan cd Ian dap lua tdi. [tr.90]

- Ynha ngay nao y danh cd trau cholua muan. [tr.90] Nhu da noi tren, dja hinh Hon Dat rat da dang co song, biin nen phuang tien tren song va bien rat dac trung. (5 day, phin Ion giap biin va Anh Diic cung da uu ai phan nao cho vung bien bao bgc quanh Hon, nen phuong tien dugc dl cap a day la thuyen, tau. "Ghe buam " la loai ghe, thuyen nho, co hai canh lam bang vai, coi, cang a cot thuyen de hung gio, dung siic gio day thuyln di, rit phu hop cho viec ra khai tren song Ian tren bien. Hay "tdu mat dung ", cai ten goi that doc dao, day la loai tau ha mom chay bien. Chi phuang tien tren dit lien, Anh Diic su dung: "cam nhdng", mot loai xe 6 to Ion, dung de cha do. (3 trong tac phim, loai xe nay dung cha linh cho quan doi My - Nguy. "Co "la loai xe co hai banh sau, dung siic keo ciia trau bo de keo. Loai xe nay sii dung a nong thon, dac biet dung nhilu a nong thon Nam B6. "Ca Ian " la loai phuang tien dung chit lua bo thanh vong tron cho trau dap. Nhu vay, phuong tien tren dat lien cung rit da dang va hoang sa. Sir da dang ciia cac loai hinh phuong tien nay la do dac dilm dja hinh va nhu ciu cuoc song nguai dan nai day hinh thanh. No con la phuang tien truyln tai van hoa dan gian di knap nai. Hay hinh thiic xay dung nha "nen duephong to" mot loai nha co ket cau nen diic, lot gach tau, vach van bo kho, cot ke tan bing cay tram loai Ion. Day la loai nha thuoc gia dinh giau co, quan chiic hoi tl hay giai diln chii biy gia

mai a.

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tirdia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hdn Ddt ciia Anh Dice

- No a trong ngoi nha nen diic phong to,va Ion len. [tr.43]

Chi vat dung sinh hoat, Anh Diic su dung cac lop tu nhu: "bi ddng", "binh

toong", "bdvdn", "cdom", "ca rdn", "cdi tra ddt", "chin", "den ma cd", "gdo",

"vim", "khap",...

- Khi dat ca om nuac lin dau, co gdi Kha me buac di duyin ddng la thuang.

[tr.42]

- Dim nao cung vay, sau khi dan xong hai hoac ba bao ca rdn, ba Ca Xai lai

- Ba Ca Xai nhom bip, bac cdi tra dat lin ndu nuac. [tr. 195]

- Hoi sau nd rdn ren bung thep den ma cd di ra, dat lin chong tre. [tr.219]

- Quyin vai chiic gdo cd cdn ddt tren mieng khap muc nuac nuac do vao cdi

udng mot chin ruau. [tr.45]

vim sanh da luan canh day, rdi nhac con cd thd vo. [tr.25]

Day la nhung lap tir vat dung dung trong sinh hoat gan lien vai nhu cau an,

mac, a, sinh hoat, giai tri ciia con nguai Nam B6 nai day. C) nong thon mien Nam,

nha nao co "bd vdn go " duoc xem la gia dinh kha gia, co the xem day la bo mat an

noi ciia gia dinh. "Bd vdn go " lam bang go gu, dugc dung la nai dai an cho khach, tiep khach hay la cho ngii deu thoai mai. Hay nhung ngoi nha theo ba song, san truac thuang noi lien vai song rach, dac biet net duyen dang ciia vung nay la chile "san lang", nai rua ray, tam giat, chan san de buoc ghe xuong. No vua thi hien cai rieng vua the hien sir da van hoa trong mot manh dat nho be nay. Chang han, trong tir "ca om " day la noi, mot vat dung diing de nau, xach nuac ciia nguai Kha me nhung do qua trinh du nhap thi no tra thanh vat dung chung cho ca vung Nam B6.

"Cd rdn " la loai bao dem dan bang cong bang, cung la vat dung cua nguai Kha me Nam B6 va nguai dan nai day da quen dung. "Cdi tra ddt" la loai n6i lam bing dit nung, sii dung a vung nong thon Nam Bo. Loai "den ma cd " la den thlp, den co mot cai dia co chan cao de dung dau, tim bac, xai bang dau ca. "Nop " la loai tim nem danh cho nguai di rung, hay di hanh quan, dung dk quin minh lai chong muoi dot ngii qua dem. Nhirng tir nay khong co nghia tuong duong toan dan bai chiing chi xuat hien tai mot vung dat rieng biet - vung dat Nam B6. Ngoai ra, xuit hien nhirng tir rat gan gui vai nep song Nam Bo nhu: "gdo" lam bang sg dua kho, co can

cam, dung de muc nuac, ngay nay rat it nguai Nam B6 su dung gao. Thai xua

nguai Nam B6 la vung dat mai khai hoang, cuoc song con tho so, nhung vat dung hg tao ra ciing lam tir chat lieu thien nhien ciia xii so. Dgc Hdn Dat, ta biit them vl cuoc song, chien dau cua dan ta ngay xira noi chung va dan Nam B6 noi rieng that

moc mac, binh dj biet bao.

GVHD: Nguyen Van Na 36 SVTH: Tran Thj Thiiy Van

Khao sat ticdia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dice

Tom lai, lap tir djnh danh chi mot so vat dung sinh hoat, cong cu lao dong,

phuang tien di lai trong phuang ngu Nam B6 rat da dang, phan anh dac diem sinh

hoat, lao dong san xuat, nep song ciia nguai dan Hon Dat liic bay gia.

2.2.3.2. Lap tie chi mot so vu khi chien dau

tac pham. Chiing ta ciing khong lay lam ngac nhien khi Anh Due sii dung rat nhieu

tu lien quan den cac hoat dong cua chientranh, su dung lop tir djnh danh chi mot so

vu khi chien dau nhu: "cd ndng", "cac bin", "cdn gdo", "cdy ngua trai", "cdy

Co the noi, khong khi ciia cuoc chien tranh da bao trum len hau het toan bo

qudnh tdm sao", "cup cup", "dam gia", "nanggian thun", "cdn 12", "mot che",

"truang mat 36",... nhung ten ggi nay kha an tugng. Day la nhung tu dja phuong

dac trung phan anh ve cuoc song cung nhu khong khi chien dau soi sue ciia nhan

dan xii Hon. Dong thai phan anh diing hoan canh chien dau ciia nhan dan mien

Nam.

- Thang Tdm coi, may bay bira nao cung ru rii, cdn tdu sat lau lau cap me

biin thut ca-nong phiim phiim. [tr.26]

- Gdm cd bon chiic true thang hai ddng ca ma bay gia ba con da quen goi la

"cangdo". [tr.206]

- Nghe ddn may cdy ngua trai dem thu nd nghe dd lam md? [tr.57]

- Tdi thi cu lo may cay qudnh tam sao ciia tui tdi hio dan qud,vai lai khong

biit may ong ngua trai cd khet ra lua duae khong? [tr.57]

- Liin do, mot loat torn xong nddiec tai. [tr. 113]

- Anh goi Tai dem giiim cdy tru&ng mat 36 lai cho anh. [tr.58]

Co the noi mot tac pham ngan nhu Hdn Ddt ma bao trum khong khi chien

dau, sii dung nhieu tu dja phuong lien quan den chien tranh nhu the thi that dang

tran trgng. No vua the hien khong khi chien dau vua neu len tam quan trgng ciia

cuoc each mang bao ve que huong To quoc. Cung nhu chua bao gia tieng dja

phuang Nam B6 lai tra nen than thiet va gan bo vai dong dao quan chiing den nhu

vay. Chinh cai dac sac va net rieng biet do da tao ra nhung tir mai va khai niem mai

cho tieng dja phuong Nam B6, dong vai tro quan trgng trong ngon ngu nghe thuat,

gop phan lam giau ngon ngu dan toe cung nhu to dam mau sac dja phuong.

2.2.4. Lap tu* chi nghe nghiep va cong viec, sinh hoat cua ngirdi dan Hon Dat Trong Hdn Ddt xuat hien mot lop tir phong phii chi dac diem nghi nghiep, cong viec ciia nhirng nguai dan Hon Dat. Thong qua lop tu nay, Anh Diic da tai

hien mot each cu the dac diem lao dong san xuat cua nguai dan Hon trong giai doan

chien tranh. Do trinh do san xuat nai day con ngheo nan lai chju chien tranh tan pha

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hdn Ddt ciia Anh Dice

nen phan Ion hoat dong san xuit va sinh hoat ciia hg con le thugc rit nhilu vao yiu to dieu kien tu nhien. Dac diem nganh nghi sinh song ciia nhung nguai dan nai day cung bj chi phoi rat nhilu bai yiu td nay. Ho song chii yiu bing mot so nghi nhu la nghi nong, nghi san bit va khai thac san vat tu nhien, nghi tilu thu cong nghiep,... Sac thai dja ly song nuac dac thu ciia vung dit Hon da tao ra nhung nganh nghe da dang ciia luu dan tir buoi dau lap nghiep. Cung bit diu tir do, phuong tien sinh song tho sa ra dai, hg da tu sang tao cho minh nhung cong cuphuc vu cho viec khai thac. Vai v6n tai nguyen sin co, nguai dan xii Hon da khai thac bing cac mon nghe quen thuoc nhu: "dang cau", "dat Id", "dat trum", "ha bac", "loi ruong", "gat muan", "tat dia muan", "di liia", "mot lua",... Nhung cong viec nay gin lien vai vung dit song nuac, ruong vuan da phan anh cuoc song lao dong, nghi nghiep chii yiu ciia dan xii Hon. Ching han, khi nhung milng ruong nguai ta dang gom liia len "cd " de trau bo keo ve chat thanh nhung "ca Ian " liia va con sot lai nhung hat liia tren ruong, nguai ta lugm nhung bong liia do, liia sot do thi ggi la "mot lua ". Thuang la tre nho hay di mot liia. Mot mang van hoa a miin nay, ngoai nghi chinh la lam ruong, con co nghe chai luai, bit ca noi chung ma ong ba xua thuong ggi la "nghi ha bac ", day la mot nghi khong miy coi trgng va khong kem phan vat va, nhung lai nguy hiem nhit trong mgi nghi. Dan gian co cau: "Nhiit pha son lam, nhi dam ha ba". "Nghi ha bac" ca ngay dim minh tren song, tren biin, chju nang chju mua that vit va, co khi lai nguy hilm ca tinh mang, cho thiy cuoc song nai mien song nuac nay kha da dang nhung khong it kho khan. 6 day, Anh Diic khong mieu ta mot each cu thi nhung cong viec do nhung qua lai kl ciia nhan vat nguai dgc da lien tuong din mot vung que that giau dep vai nhilu nghi, khai quat len dugc cuoc song nai day mang nhilu net tap trung cua cac vung dit Nam B6.

- Cdi bd mat trong vat va va luong thien, truac kia niu khong phai la ddn loi ruong thi cung Id ddn ha bac, neu khong phai la ddn tat dia mu&n thai ciing chdc la ddn ban ghe, chong cheo dam mua dai ndng. [tr.247]

- Tdi muon vi nha man ruong, ddng cau dat trum, bat luan biit cd nhau

chai khde han. [tr.89]

- Md ndi hoi cdn Tay, nha dnh d Vinh Hanh, mua gat nao cung thay dnh

quay nop xudng day gat muan... [tr. 12]

Ben canh san xuat nong nghiep va danh bit thuy hai san la ca ban thi trong nen kinh tl xa hoi truyln th6ng, cac nghi tilu thu cong nghiep cung la nghi chii chot a vung nay nhu: "duan ca rdn ", "duon ro", "duan ddt", "nan noi"...

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thiiy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

- Nguai con gdi Kha me a day Idn len vai nghe nan ndi ddt, ngay ngdy di

quanh ban nan, tinh trung binh mdi ngay ho di cd tai khoang ba muai cdy so.

[tr.42]

- Dim nao cung vay, sau khi dan hai hoac ba bao cd rdn, ba Ca Xai lai udng

Nghe "Duan cd rdn " la nghe dac trung noi tieng a vung Hon Dat tu xua cho den nay. "Ca rdn "la loai bao re tien nhat dung lam bao bi dung dau, dung liia, bip hot, duong cat,...nhung each lam dugc no thi that vat va vo cung, mu6n "duan cd

mot chin ruau. [tr.45]

rdn "can phai co bang. Bang la loai lac minh tron, mgc 6 nai phen, sau khi phai heo

dung chay gia cho dap mai dan dugc.

Tom lai, la nhung tu ngu djnh danh nghe nghiep, nhung tu chi cong viec ciia nong thon Nam B6 trong Hdn Ddt nghe rat quen nhung no deu co nhirng nguon goc rat gan vai giai binh dan, tu hg nghi ra va dat ten. Dilu do cho thiy chinh giai binh dan nay da cung cap cho kho tang tir ngu Viet Nam them phong phii biit chung nao! Co den gan nguai binh dan, dan da a thon que nhu Anh Diic mai thiy ngon ngu dai thuang dugc che bien trong van chuong phin Ion xuit phat tir "each sinh nhai" ciia tang lop lao dong binh dan.

2.2.5. Lap tu* chi khong gian, thoi gian

Xuat hien trong lai thoai nhan vat va trong lai kl ciia tac gia thi lop tir chi khong gian, thai gian van dung trong Hon Dat khong nhilu (19 tir, chilm 13,5% trong tong so lop tir djnh danh dugc khao sat) tuy nhien chiing xuit hien rit linh hoat va bien ngon ngu truyen thanh ngon ngu dai thuang, gin gui, mang dam diu an phat ngon ciia nguai Nam B6. Cac tir chi khong gian nhu: "trong", "ngoai",... Cac tir chi thai gian nhu: "hdi ndm", "bica hom ", "do ray", "hom ray", "long ray", "long nay", "giac", "xi xe",... Chi khoang each nhu: "mot ddi", "gan

xiu",...

- Nhung neu nd danh thi cunggiac hicng ddng. [tr.tr.33] - Danh rang cdi chuyen hiiu lam hoi nam cd lam chu buc, nhung chu cung

phai thay qua chuyen do Ut Quyin nd nhu the nao. [tr. 19]

- Vi sau gap lai Su, lua luc vang nguai, anh San cuai hdi khe:

- Sau long ray cd Ba Sic khong gdi bdng buai nua? [tr.9]

- Tdi rdi. Di ra tai ngoai Id vica. [tr.36]

- O day di Mac Cdn Duang cunggan xeu thoi, cau d\ [tr.87] Co the la Bac hoac Trung B6 dien ta mot khoang thai gian ngin vai ngay thi noi "Tir bua do den bua nay", con nguai Nam B6 thi noi "hom nay", "dao nay".

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdcphdm Hdn Ddt ciia Anh Dice

Hoac thay vi noi "a ngoai do", "a trong dy" thi nguai Nam B6 lai noi la "trong",

"ngoai". Neu noi khoang each ang chung, du doan, nguai Nam B6 se noi la "mot

doi". De nhan manh khoang each gan qua muc thi nguai Nam B6 noi la "gan xiu". Nhung tir nay chi vj tri, chi thai gian va chi lugng rieng vung Nam B6. Cach noi tit nay nguai Bac va Trung B6 nghe se khong hieu, vi each noi qua ngan ggn. Tuy

nhien, each noi tat nay dien ta mot sac thai rieng, dong thai the hien tinh each con

nguai Nam B6 thang than, boc true. Day la net dac trung tieu bieu trong lai an tieng

noi hang ngay ciia nguai dan Nam B6, each noi nay khong he hoa ml, cau ki ma

nguai nghe co the hinh dung ra nhieu net nghia khae nhau ciia tu trong each van

Lop tir bieu thj hanh dong, tinh chat dan trai hau het toan bo tac pham Hdn

dung va dien dat. 2.3. LdP TlT BIEU THI TINH CHAT, HANH DONG

Ddt, gop phan chi phoi hanh dong, tinh each cua nhan vat. Lop tu nay chiem so

lugng Ian nhat so vai toan bo cac lop tir dugc khao sat trong Hon Ddt.

Lop tu chi hanh dong: Bao gom tat ca nhung tir ngu lien quan den hoat dong

ciia con nguai nhu hoat dong ciia con nguai trong cuoc song lao dong san xuat; tu

chi hang dong; each ling xii; nhung tir chi hoat dong lien quan den sinh hoat van

hoa - tin nguong; hoat dong chien tranh,...

Chi hoat dong san xuat: man (ruong), ddt (trum), bd hang, duan (cd rdn,

ddt),... Day la nhung tir lien quan den nghe nong, nghe bien va gan lien vai dac

diem cuoc song song nuac. Sir xuat hien lap tu nay khae hga nhung hoat dong trong

cuoc song lao dong, giup nguai dgc hieu them ve dac diem sinh hoat ciia nguai dan

Hon Dat liic bay gia. Chang han, "bd hang" la mua hang ve ban lai. "Tatdia " la tat

nuac a dia nam dgc hai ben ba ruong hoac vuon, tat dia de bat ca.

De chi hanh dong ling xii: "dung", "dung do", "ddc", "lao", "cd xoc",

"ung",... Lop tir nay da dang ve sac thai bieu dat. Qua each ling xii ta thay dugc

hanh dong ling xu giua nhung con nguai xii Hon va each ling pho vai ke thu. Vi

sao lai noi nhu vay, bai nhu: "Dung" la gap phai mot each bat nga, trong Hdn Ddt

"dung" dugc sii dung trong hoan canh giap mat tran danh giua dan xii Hon va quan

djch mot each quyet liet.

- Hdi sdng tai gia dung trong hang Hdn du qua, khong biit ra sao? [tr.88]

Dung do la cuoc au da nhau, cung chi hanh dong giap mat ke thu nhung dung

dd thi muc do giap mat gang hon, co phan cao trao hon, hanh dong da thuc sir xay

- Sau khi dung do vai ta a ngoai Van Thanh, giac da tran vo xdm. [tr.70]

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj ThuyVan

ra, tinh chat quyet liet hon.

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dire

Cung chi hoat dong noi nhung tir Nam B6 co each noi khae nhau: "doc" tuc

la noi khoac lac, bja dat cho vui hay de to ve ta day,...

- Doc, mayphai bat chuac ai mdi dan duae chu? [tr.99]

O day, tir "doe " qua ngu dieu phat ngon tren thi lai nguai noi mang ham y

khong tin, y cham chge.

Hay tir "Lao " co nghia la noi doi, noi khong diing sir that.

- Cdiphim lao do! Ddng bao dung tin. [tr.239]

Nhu vay, trong tinh huong tren, tu "lao " duoc su dung vai ham y day mia

mai, xem thuang.

Tom lai, sir phong phii ve lop tir, da dang ve sac thai bieu cam la dac diem noi

bat ciia nhom tu chi sir cu xu trong giao tiep ciia nguai Nam B6.

De chi hanh dong chien dau: lop tu nay Anh Diic van dung kha pho biin trong tac pham nhu: "van hong", "rugt na", "not", "liing", "gang", "chimve", Day la nhung tir dja phuong dac "cha", "each", "bd", "em", "gat mdu",

trung phan anh ve tinh than cung nhu khong khi chien dau soi sue ciia nhan dan

Hon Dat quyet tam chien dau vai ke thu bao ve que huong.

- Giac rue rich sap bd day. [tr.48]

- Chem ve mai budn ngii cha danh thi tdi khong biit budn ngii dau. [tr.58]

- May dng a trong bd ddng lam haysao md chong cu gat mdu. [tr.88]

- Chicng nao not qua hang rut vd hang, [tr.57]

- Chung ruat na cdn bd trin ddng trong, md vao cac khu rung tram, danh

phd can cu each mang cd ngay Idn dim. [tr.43]

It ai co the doan biet tu "chim ve "co nghia la loi danh du kich tron trong bui ram hoac tram minh duai nuac de danh giac ngoai tru nguai miin Nam. Vatrong tu dien phuong ngu cung khong co tu nao thay thi mot each ngin ggn cho tir nay ma truyen tai het y nghia ciia no. May ai co the tin rang tu "ruat na" co nghia la "du6i riet", va neu ta thay tir "duoi riet" vao ngu canh (Chung duoi riet cdn bd trin dong trong,....) thi cau van khong con mang nghia trung tinh nCra, ma trai lai la lai mia mai doi vai quan ta. Hay tu "bo" nghia la can, lung sue, vay bit, tan sat. Cang lam tang them tam quan trgng ciia cuoc chien dau. Din day, ta thiy dugc cai tai lira chgn tir "dat dja" ciia Anh Diic vua noi len tam quan trgng cua cuoc chiln vua cho thay khi the hao hung ciia quan dan Hon Dit trong mat tran miin Nam To quoc.

Nhom tir chi tinh chat rat da dang. Day la lop tu thi hien tinh cam, cam xiic hay trang thai tam ly ciia nhan vat, ke ca tinh chat sir vat nhu mau sic, am thanh cung dugc Anh Diic van dung mot each linh dong.

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdcphdm Hon Ddt ciia Anh Dice

Nhom tir chi tinh cam, cam xiic: "bdnh ", "bam tran ", "bum ", "ghim ghe ",

"hdi nhdng", "khodi", "khong ghe", "ky cue", "Mm", "mac ca", "mac din",

"mac ma", "mil mi", "ngan", "ngd", "nhat", "ndn", "phai quay", "an", "ta",

"trdi", "xao su", "quay qua", "mui",...

- Minh chi thay tiic chu khong an hdn, mac c&gi cd. [tr. 150]

- O trong hang cd chdn xuang may chu chit hdi do. Ghi lam! Sa may ong

- Mang cau an xdt rudt lam, thic do khong ghe tdi. [tr.57]

nhat lam! [tr.97]

Nhom tu chi tinh chat, trang thai: "lai rai", "an nhau", "bu con", "com

rdm", "gia du", "gia ty", "gon ho", "ban khich", "hio", "lio hanh", "lanh le",

"liing", "lieu bi", "Idn", "mac mop", "meo", "muang tuang", "mieng",

"mung", "nai", "ngd bd", "nhdy Ha", "nham nhe", "phicng", "phut", "o bi",

"rao troi", "sum sum", "trdt vudt", "treo ngody", "uat ruat", "xa hai", "ta",

can ,

bo tich , xai

,...

- Chi Ba ai, nghe Bac ndi rdi, em thay tay em bi cut nhu vay dau cd nham

nhe gi. [tr. 123]

- Cdng trinh tdi vai thang Hai Ca Tren o be may thang nay! [tr.58]

- Khong de vira rdi bi Su muon loa phong thanh ndi cuyin vai minh, cd vu

minh; thanh ra phdn tdc dung rao troi. [tr.158]

Nhom tir mo phong am thanh: "d re", "rdn rdn", "rdng ring", "rue rich",

"rum", "kiu reo", "i i", "day d",...

- Gia thiit quan ludt ma may nguoi keo di dau ran ran vay? [tr. 179]

- Chdu nup sau md dd, nghe tieng nd di rdng ring, [tr.71]

Nhom tir chi mau sac, cam giac: hudm, thui hoac, lam lam,...

- Tat cd nhicng mui do hap lai la cdi mui linh ndi chung, nghe lam lam, vdn

dirdt san cd a nhung ten linh danh thue. [tr.39]

- Rdi ngoai em di kiim du du hirfrm vi nao trdn gdi cho em an. [tr.73]

Da so nhung tir chi tinh chat dugc sii dung trong Hon Ddt van dung nhieu tir

lay giau gia trj bieu cam, tao am, tao hinh. Dong thai lam cho lai van mieu ta tra

nen sinh dong, ggi cam. Nhin chung nhirng each noi rat ngg nghmh va bat nga cua

nhung lap tu nay tao nen sir da dang ve sac thai tinh cam, cam xiic, trang thai, am

thanh Ian mau sac cuoc song, tir do khai quat thanh biic tranh thien nhien va con

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thi Thuy Van

nguai trong Hon Ddt noi rieng va thien nhien, con nguai Nam B6 noi chung.

Khao sat tir diaphuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

2.4. LdPNGtTKHITir

Ngu khi tir la nhom hu tir co mat trong cau, gop phan lam tang gia trj ciia cau, giup nguai noi (viet) dat dugc gia trj giao tilp. Ngu khi tir dugc xem la mot biiu hien quan trgng ciia khiu ngu Nam Bo. Trong giao tilp hang ngay, nguai Nam B6 thuong sii dung ngu khi tir nhu mot phuang tien die lire trong viec boc 16 tinh cam, cam xiic truac mot hien thuc cu thi. Cung vi le do, trong Hon Dat, nha van Anh Diic sii dung rat nhieu ngu khi tir, nhat la trong viec tai hien sir giao tilp ciia cac

nhan vat.

Nhom tir tinh thai dugc sii dung phong phii trong Hon Dat nhu: "a", "cha ", "cha", "cha cha", "hen", "nghen", "ca", "chducha", "ha", "he", "nghe", "oi", "iia", "ui",... Moi tu mang mot sic thai biiu cam khae nhau: "cha", "cha" (biiu thj trang thai sg, lo ngai ve dieu gi do), "a", "trai", "trai ai", "chdu cha", (biiu thj sir reo mung, bat nga, ngau nhien), "cha cha "(biiu thj trang thai ngac nhien vua bieu thj tiic gian tuy theo ngu dieu nguai noi), "e "(u, biiu thj trang thai nguyt hay, khong vua y), "di" (bieu thj y phan doi, khong dong tinh, sic thai nhe nhang), "ui" (bieu thj sir phan ling khi bj tac dong dot ngot), "coi" (tir dung nhu mot lai dl nghj nhung khong co tinh bat buoc),... Sii dung nhom tu tinh thai gop phin lam cho cau van ciia Anh Diic tra nen tu nhien, sinh dong, qua do thai do tinh cam ciia nhan vat

dugc bgc 16 ro net.

- Cdi gi? Tdi dan e a? [tr.220]

- Ba Sdu cdi cua ky hdn? [tr.97]

- Ddng ndi sao, ndi lai tao nghe, tao mieng vai coi! [tr.28] Noi ve viec su dung tir dja phuang trong Hdn Dat ciia Anh Diic khong thi khong de cap din he thong ngu khi tir the hien sic thai biiu cam ciia nguai noi dat a cuoi nhung cau cam hay cau nghi van. Day cung la lop tir rit dac trung trong ngon ngu giao tilp ciia nguai Nam B6 nhu: "hdn", "hin", "cha", "bd", "ha", "ha", "ne",... Dat ngii khi tir trong cau hoi giup nguai nghe xac djnh ro han noi dung hoi nhung mot so ngu khi tu khong phai la cau hoi. Chinh nhung dilu nay tao nen net doc dao trong phuong ngu Nam B6.

Trong phuang ngu Nam B6, tu "nghe ", "nghen" dugc dung pho biin trong lai an tieng noi hang ngay. "Nghen" dugc xem la hinh thiic riit ggn ciia "nghe khong" dugc dung vai muc dich dan do hay nhic nha nguai khae lam dilu gi do. Dung tir "nghen " trong cau noi tao cho cau van co sic thai than mat dem lai cho nguai doi thoai cam giac thoai mai, nhe nhang. "Nghen " co biin thi phat am la "nghe".

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Dat ciia Anh Dice

- Trai ai, bay nam dnh mai biit mat con Thuy do nghe! [tr.8]

- Ddy, cdi nha nao tdi cd danh dau trio do la nha tui Viet cdng rao. Thiiu uy

chu y nghen! [tr.54]

Nhom phu tir xuat hien trong Hon Dat nhu: "coi bd", "lam chi", "chi",

"Idn", "da",... cung rat doc dao.

"Ldn" la phu tir dat a cuoi cau, thuang dung trong cau bieu cam, y khang djnh, nhan manh hoac y muon hoi vai ham y ngac nhien. Tir "ldn" trong ngon ngu toan dan nghia la "ca", "ca day" bieu thj cam xiic chii quan va muc dich phat ngon ciia chii the phat ngon. Tuy nhien, "ldn" mang sac thai khing djnh cao hon, ro nghia

hon.

- Con an cam hoi xe Ian! [tr.96] Ben canh tu "ldn", tu "da" cung dugc Anh Diic su dung nhilu. "Da" vai nghia toan dan la "day", "nhe", bieu thj y nhan manh dilu vua khing djnh, co y than mat, thuong dugc dung dem a cuoi cau.

- Thoi, con vo budng... Dem ra di, mot chai thoi. Cha khong cd, Hai Thip

ndi khong chiu an thiet da! [tr.32]

So vai nhom tir tinh thai, nhom phu tir thi so lugng kit tir xuit hien it hon chi duy nhat tir "bo "nhung hau het cac lai thoai nhan vat trong Hon Dat diu sii dung mot each linh hoat. "Bo" la ket tu dung trong cau nghi vin, thuong diing b diu cau hoac dau ngu dong tu, dugc dung de hoi lai nguai doi thoai nhim xac nhan lai thong tin dugc de cap den trong cau hoac ngim in mot ham y nao do. Tir "bo" trong phuong ngu Nam bo tuong duong vai tir "dl", "thi" trong phuong ngu Bic

B6.

- Bo hdi nay tui nd thut trung ngay haanh? [tr.68] Tom lai, viec sii dung ngu khi tir trong tilu thuylt Hdn Dat ciia Anh Diic rit da dang lam cho cau van them uyen chuyen, gigng van sinh dong, tu nhien, truyln cam, the hien dugc dac trung ciia nguai Nam B6, gop phin tao nen tinh hip dan cho tieu thuyet Hdn Ddt.

2.5. LOP TLT KHO ME

Hon Dat noi rieng va manh dat Kien Giang noi chung la khu vuc co ba dan toe sinh song: nguai Viet, nguai Hoa, nguai Kha me. Khoi cong dong nay co sir giao luu va hoi nhap van hoa vai nhau. Ho trao doi kinh nghiem, hgc tap, biin doi cai hay ciia nhau, giup da ho trg nhau cung sinh ton. Chinh cai hgc tap do da tao nen sir giao luu van hoa giua ba cong ding dan toe. Va cai de "bit chuac" nhit la nep sinh hoat trong cuoc song hang ngay: an - mac - 6* - di lai - tin ngudng. Va

GVHD: Nguyen Van Na

=== =

JT"

===

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

chinh trong dai song cong cu ay, su anh huang qua lai giua tiing Kha me va tiing Hoa vao tieng Viet dien ra nhu mot quy luat tat yeu ciia ngon ngu. Nhung dilu do da tao nen net van hoa rieng ciia vung Hon Dat. Dac biet trong tac phim nay, Anh Diic de cap nhieu nhat, vay muon tu dja phuang thong qua lop tu Kha me.

La mot toe nguai trong cong dong cac dan toe Viet Nam, nguai Kha me da sinh song lau dai a dong bang song Cuu Long. Nguai Kha me co tiing noi va chu viet rieng, nhung cung chung mot nen van hoa, mot ljch sii bao ve va xay dung to quoc Viet Nam. Dong bao Kha me song xen ke vai dong bao Kinh, Hoa trong cac phum, soc, ap. Tu sinh hoat, vat dung hang ngay den nep song tin nguong phin nao da du nhap vao sinh hoat nguai Viet. Nguai Viet da van dung "bao ca rdn " dk dung vat dung; dung "ca om "de niu, xach nuac; "Nop "la vat dung, da gin lien vai quan dan Nam B6 trong khang chien chong My.,... Tit ca diu vay mugn tu tieng Kha me con giu lai nguyen goc, "Chdc Ca Dao"la ten mot con rach va ciing la ten mot chg nho (nay la thj trin An Chau) gin thj xa Long Xuyen, tinh An Giang. Theo ong Nguyen Van Dinh, thi dja danh "Chdc Ca Dao " do chu Kha me "chip kdam" (nghia la bat cua) ma ra vi vung nay xua kia co nhilu cua. "Vam "co nguon goc tu tieng Kha me, nai mot con song nho (rach) chay vao con song Ion, dong bang mien Tay Nam B6 co nhieu song rach, do do co rit nhilu dja danh bit diu bang chu vam nhu: Vam Cong, Vam Tdn. Trong Hdn Dat, Anh Diic nhic din "Vam Rdng". Nguai Viet noi "em ", nghia la dau mat, nguai Kha me cung noi "em "cung nghia, nhu hai cau ca dao sau day ciia nguai Kha me:

Anh nhu du kich em quan

Cha khi trang ldn mai... man vai em!

Lien quan den hoat dong vui chai, giai tri, sinh hoat tin nguong: chi each an mac, nguai Kha me dung "xa rdng", tiing Kha me la "sa-rong", tuc mot loai vay mac thuong ngay ciia nguai Kha me, trong qua trinh xam nhap, nguai Viet biin am lai cho de dgc trong qua trinh giao luu quen ggi thanh xa rong. Nguai Kha me nai day hat mua "du ki " vao cac dem trang, nhung ngay lam mua, hay hat "xa ri ca keo "- mot dieu hat tru tinh ciia nguai Kha me, thi hien net van hoa dam da ban sic

dan toe.

- A, may anh cd dan, Myphai kheo leo, dung ndng nay, cd can hat Xa ri ca

keo cung cu hat. [tr.49]

Dq tru ta tru ma, nguai dan Kha me co tuc deo "Ca Tha", mot loai bua lam thanh mieng vai hinh tam giac co phep thieng, dung tru ma quy dl phong than. Hay "A rat" la mot vj than ciia nguai Kha me, thi hien sir tin nguong ton giao. Chi mot

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dice

minh, nguai Kha me dung tu "eng", va qua each noi ciia nguai Viet biin am thanh "in ". De ggi "me", nguai Kha me dung "me ", vua la vua quen. Neu biit co phai la nguai Kha me hay khong, nguai ta dua vao hg dk doan nhu hg: Thach, san, lam,... Va trong Hon Ddt co nhac den mot nhan vat mang hg Kha me do la anh Thach Kha.

Ngoai ra ta con thay trong Hon Ddt each dung nguyen van cau noi ciia nguai Kha me: "on min ndu pha tic ti?" (Co a nha khong?), "Ruang dy?" (chuyen gi?),... Co tiep xiic, co xam nhap thuc te nhu Anh Diic thi mai hilu dugc ngon tir vay mugn nay. Qua day ta thay dugc cai doc dao trong each van dung tu vay mugn

Kha me ciia Anh Diic.

Nhom tir Kha me phan anh each song, nep hoat dong, tin nguong du nhap vao cong dong nguai Viet ma dac biet lien quan den dai song tinh thin ciia con nguai Nam B6 nai day. Dieu do cung gop phan khae hga nhung dac dilm vl van hoa tinh than da dang ciia con nguai xii Hon qua each nhin ciia Anh Diic.

Tieu ket: Cach van dung ngon ngu ciia Anh Diic tir viec sii* dung nhung biin the phat am, sii* dung tir dja phuong mang dam sac thai Nam B6 din each vilt cau gian dj, gan gui nhu lai noi thuang ngay. Tit catao cho tac phim ciia Anh Diic mau sac rieng, bieu hien mot each sinh dong, chan that canh vat, sinh hoat, cam xiic ciia con nguai. Xet cho cung, dja hinh thien nhien va cuoc song con nguai a vung Hon Dat khong chi de lai dau an sau sac trong long nguai, diu in do cho din tan ngay nay con in dam trong cac nganh nghe va trong nep song cua cac cu dan. Trong tilu thuyet Hon Ddt, ngon ngu khong bj go bo vao khuon mau cua ngon ngu truyln thong ma con da dang trong each dien dat, co kha nang ma rong va sang tao cho phu hop vai tinh each con nguai va cuoc song a vung dit Nam B6. Co th! vi vay, vung dat xii Hon - that ra la nguai dan Hon Dit - da tao dung nen mot kho tang tu vung dja phuang vo gia ma cac the he ke thira co nhiem vu giu gin va phat triln nhung gia trj ay.

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

Chuang 3

GIA TRI BIEU DAT CUA TlT DIA PHlTONG

•

TRONG TAC PHAM HON DAT CUA ANH DUt

3.1. KHAC HOA DAC DIEM THIEN NHIEN, CUOC SONG LAO DONG,

CHIEN DAU VA SINH HOAT CUA NGlTOI NAM BO

3.1.1. Khae hoa dac diem thien nhien

Nam Bg la manh dat vua co be day trong dien trinh khai hoang vung dit mai, vua la vung dat giau siic tre, nang dong ciia da dan toe sinh song. Vj thi dja ly, dilu kien tu nhien cua vung dat Nam Bo nhin chung la dong bang, song ngoi day dac, khien no tra thanh nen van hoa doc dao "vung song nuac" va tra thanh mot guong

mat rieng kho Ian trong dien mao ciia cac vung van hoa khae a nuac ta. Dac biet qua viec khao sat tir dja phuong trong tac pham Hdn Ddt, nguai dgc se thiy dugc vung Hon Dat khong nhung hoi tu nhung net dac trung van hoa miin song nuac Nam B6 ma nai day con la nai hoi tu day dii cac dac dilm dja hinh gom ca mii, bien, dong bang va rung, tao vj the trong phat triln nin kinh tl da nganh nghi vua la ap chien luge quan trgng trong cuoc chien tranh chong My a miin Nam. Day la net dac trung the hien ca ve be mat Ian be sau, ca ve lugng va chit gop phin to dam tinh dac thu vung van hoa Nam B6.

Vung dat Nam B 6 trong Hdn Ddt hien len noi bat vai hai trang thai d6i nghjch nhau: mot vung dat bj bom dan cay xai tai bai nhung dong thai la mot

vung dat tuoi dep.

Khoang thai gian Anh Diic viet nhung truyen ngan nay, cuoc chien tranh a mien Nam da den hoi quyet liet. My do quan va do ca bom dan hong nhanh chong dat dugc muc dich xam luge. Trong Hon Dat ta bit gap canh rung, tren ruong, manh vuon bj bom dan ciia djch tan pha loang l6. Cay chit, nhirng con trau bj ban khuyu giua ruong vai nhung tieng keu tham thilt: "Chi cd tieng sung cua bon giac ban trau nd li te a ven ddng. Nhicng con trau bi ban khuyu giua rudng rdng dai. Khap Hdn Ddt ai cung nghe tiing rdng tham thiit ciia nhicng con vat hiin lanh dy" [tr.92]. Co diec khong con to, nhung doi canh chap chai, nhirng tiing keu lac long trong dem cua dan co mat to: "Nhung chieu hom nay dan cd dau tiin ve tai vica xudng vuan xodi Hdn Ddt thi chung xao xac vut bay lin hit cd. Sung tir bin duai ban lin "bdc bum, bdc bum ". Trong budi chiiu ta, cd mdy con cd bi trung dan, xoac doi canh trang, tir khong trung rai thang xudng. Nhirng con cd sau sdp ha canh diu kinh hdi kiu ri, cat lin... " [tr.92]. Day vua la biic tranh hien thuc

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thuy Van

chien tranh vua co siic ggi ta sau sac nhu mot hinh anh tugng trung cho s6

phan con nguai trong chien tranh. Cay coi, nhung manh vuon bj dan ban xoi xa:

Khao sat tir diaphuong Nam Bd trongtdc phdm Hdn Ddt cua Anh Dice

"Me bdc thang leo len ddm qua mdi nha sau, thay cdy cdi a hang Hdn bi dan chim sa, nhu cd ban tay vd hinh dangphdt cho nhdnh mang cdu, nhdnh xodi rungxudng

mot each khong thuang tiic" [tr.92] Cang to dam biic tranh chan thuc ve noi dau nhu mat di mot phan xuong thjt. Hay a doan cuoi tac phim, sau chiln thing han hoan ciia nguai dan hang Hon thi cai gia ma nguai dan nai day phai hiing chju ciing khong kem phan dau thuong, mat mat: "Dang di Ngan chat dung chan, ngodnh lai.

Truac mat anh, mep mieng hang nhuvua bi mot con qudi vat khong Id nao cap cho la loi. Vdch dd truac vdn la mau xanh reu nay dm khoi den xit. O hai bin mep mieng hang, xi mang da dim ddng, vung vai. Di han chuc buac, Ngan hay cdn nghe

mui mdu tanh tuai, mui xac chit a dau day, vd ro ret han cd Id mui khoi thuoc no

phdt len mui anh ndng ndc" [tr.287]. Tat ca nhirng cai "mui" ay deu la tan tich do chien tranh de lai, cii am anh nguai doc nhu la bang chiing ding long cho sir huy diet ciia chien tranh. Sir song tu nhien ca duai mat dit Ian tren khong trung diu bj tan pha nang ne. Anh Diic da de cap den noi dau ma khong chi xay ra a con nguai ma sinh vat, muon thu, thien nhien nai day deu chung so phan. Mieu ta thien nhien chinh la de ggi suy nghi ve con nguai, ve nhung mat mat dau thuang ma dong bao Hon Dat phai chju trong hoan canh iy.

Trong chien tranh, dau thuong mit mat la dilu khong thi tranh khoi. Nha van viet ve chien tranh cung khong the tranh ne dieu nay. Nhung han nhien moi nguai se co mot goc nhin rieng, mot each tiep can rieng vai dl tai chiln tranh. Mac du trong Hdn Ddt, Anh Diic cung co nhung hinh anh dau thuong nhung duong nhu ong khong dat trgng tam ngoi biit vao su tan khlc ciia chiln tranh. Qua sir tan pha chien tranh la sir doi lap ve dep ciia vung dit tran diy siic song thien nhien xii Hon. Anh Diic luon tim thay trong khung canh chiln tranh la sir tru phii ve cay trai, sir xanh tuoi, tham ngat ciia vuan mit, vuan xodi, vuan vii sua, vuan li ki ma, vuan mang cdu,... Hay sir da dang nhung san vat thien nhien ban tang "Ca torn san bat, liia trai san an". Nhung hinh anh nhu thi trong Hdn Dat ciia Anh Diic co mot gia trj rat dac biet, no chua dung ca trilt ly vl le sinh ton ciia van vat, ve sir bien hoa ciia vu tru va ca niem lac quan vo tan ciia con nguai. Chinh vi thi, Hon Dat da the hien mot siic song day tiem nang mang dam mau sic phuong

Nam.

Net noi bat ciia dja ly Nam Bo la mang luai song rach, kinh dao day dac, chang chjt. He thong duong thuy co tam quan trgng nen hiu hit sinh hoat ciia nguai

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdcphdm Hon Ddt ciia Anh Dice

dan gan vai song nuac. De phu hap dieu kien sinh song, nguai dan Nam B6 da tao

ra cac phuang tien giao thong duong thuy vai rat nhieu loai ghe xuong. Viec su

dung ghe xuong lam phuang tien di lai, van chuyen da tra thanh net doc dao trong

dai song ciia cu dan vung nay. Co the noi, cu dan miet song nuac ra den ngo la gan

nhu phai di xuong. Ghe xuong a Nam Bo phat trien nhieu kieu da dang, phong phii. Tu nhung chiec ghe, xuong bai, cheo, chong, luon lach trong kinh, rach nho din nhung chiec ghe, tau vai chuc tan, vai tram tan bang dong ca may no tren song, tren

bien dugc sii dung dan xen vai nhau tao nen net dac trung rieng cua vung song

nuac phuang Nam.

Neu nhu nguai Nam B6 noi chung, ngay xua phuang tien tren song la xuong ba Id va chiic rdng tac {yd lai) hay xudng tam ban,... thi trong Hdn Dat ta khong

bat gap nhung loai phuong tien nay. De phu hop vai dja hinh, nguai dan xii Hon da

tao ra phuong tien ghe, xuong co the chay dugc ca duong song Ian duong bien, do la tdu MatDung, ghe buam, day la loai ghe bau Ion nhat, co mui va lai nhgn, bung phinh to, tai trgng tuong doi Ion, chay co gan buom (tu 1 den 3 buom), luot song t6t va di nhanh, thuong bo tri cheo de di dugc tren song va di bien dai ngay. Dilu nay chiing to tir xua con nguai phuong Nam da biet sang tao dk phu hgp vai hoan canh

song tren song nuac.

Nguai Nam B6 da sang tao ra vo so tu ngu co lien quan den song nuac, qua Hdn Ddt Anh Diic da nhac den nhieu ve lap tir do nhu: "sdng", "ngoi", "muang", "mang", "kinh", "rach", "xeo", "dam", "dia", "vinh", "bau",... ca nhung tu mieu ta su van dong cua dong nuac. Cu dan Hon Dit co tap quan sing ven song rach, nai nguon ca torn doi dao va phong phii, nen nguai ta dung chile ghe, chile xuong ciia minh de danh bat ca torn. So huu mot vung song nuac lim tai nguyen thien nhien uu dai va dugc bien bao quanh, vung Hon Dat ciing la mot ngu truong giau co san vat bien. Vi the, vung dat nay da hinh thanh va phat triIn cac nghi danh bat, khai thac sinh vat ca b tren song Ian tren biin nhu: "gidng cdu", "dat lap", "xay no ", "ddng day coc", "chai luai",... De bat dugc ca ta co cdu giang. De bat luon, torn cua thi "dat trum", "ddt la",... Cong cu giu ca co "la", "nd", "lap", "day ",... De bat ca torn tren bien, nguai dan nai day dung "day ", "ddng day". Ddy la mot loai luai danh bat pho bien ciia xii bien. Nhung cong cu nay di vao van chuong va chiing da tra thanh nhung lap tu sang tao, biiu trung cho van hoa vung

dat Nam B6.

Tren vung dat mai con hoang so, rung thieng nuac doc, hum beo, vua phai chju dung sir tan pha cua chien tranh, nhung lai khai day tilm nang khai thac doi

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

dao. Phai chang day la mot thach thiic nghiet nga doi vai nguai dan xii Hon. Neu nhu khong phat huy dugc tinh can lao, dung cam von co, dam din than thi kho ma co the ton tai dugc. Trong buoi dau khai khan vung dit Nam B6 vai dii hang nguai den day quan tu: phan dong la nhung nguai mat phuang kl sinh nhai nai que cu vi cuoc song mini sinh nhu Ha si Ca, anh Tam Chin; Nhung nguai tron linh nhu anh linh b Chac Ca Dao; va nhung ten bj bat di linh My,... Tit ca hg diu mu6n tim mgt cuoc song mai tren vung dat mai du se biet truac nhung kho khan, khic nghiet.

Ben canh nguon sinh vat song nuac da dang, sinh vat tren can a rung, a dong ruong, bau, cung khong kem phan phong phii nhu: chim cu ddt, rdn ho ddt, vop, sdc, nhen, ... tao nen sir doi dao ve dac san ciia moi truong vung dong bang Ian ven bien giau ve tiem nang khoang san. Do nguon thuy san doi dao va dong vat tren can phong phii nen cd, tdm cac loai, "cua", "riia", "rdn", "luan", "vop", "nhen", "sdc", "chdn", "khi", "ran ho mdy", "vich", "tran lat",... giu vai tro quan trgng trong ca cau bua an ciia nguai dan nai day.

- "Cha cha... Cdi xic gi md tdi mua cd dai ndi dac sdng! Ai muon xuc bao nhiiu thi xuc. Thiet ham lam sao! Cd loc, cd tren, cd Urn kim, du hit, manh ai nay bat... Cdn ruong lua xa a do trung do ddng cu mot cdng hai ba gia cam chdc!" [tr.87]

Thien nhien qua sir kham pha, cam nhan va phat hien trong Hon Dat that dep, that binh dj nhung cung gan lien vai sir hoang da va nhilu hilm nguy. Tuy thi ta de nhan ra trong hoan canh khae nghiet ay, thien nhien va con nguai song mot each hoa hop, gan bo vai nhau. Hg tan dung thien nhien va song dua vao thien nhien. Nhirng dieu do con cho chiing ta thay ban linh kien cuong ciia nguai di ma dit. Hg khong tron chay ma luon doi dien vai nhung hilm nguy, nhung kho khan dl tu do song mot each thich nghi, ma rong vung dit. Ben canh sir khic nghiet iy, nha van Anh Diic giup chiing ta cam nhan va thay dugc vung dit mai khai pha dugc uu dai nhieu san vat, la mgt nai giau co va phong phii ciia thien nhien. No mang dac diem vung mien con hoang so nhung tru phii. Thien nhien du con khic nghiet, hoang da ciianhung ngay dau trong cong cuoc xay dung va bao ve T6 quoc nhung no van giu dugc net binh dj, mgc mac va mang net dac trung ciia mot vung song nuac rit gin gui va rat dep trong tam tri con nguai.

Manh dat Nam B6 hien ra duai ngoi biit Anh Diic mang dam tinh hien thuc nhung cung rat tru tinh. Tam tinh ciia tac gia, mot nguai con dit Nam B6, boc 16 ro trong tung xiic cam manh liet ve mot manh rung, mot canh dong, chi goi ggn trong mot vung dat nho be nhung dac ta diy dii dac dilm thien nhien va

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Dat cua Anh Dice

cuoc song con nguai Nam B6. Tat ca nhung hinh anh do diu gian dj, tu nhien va dang yeu nhu chinh sir ton tai ciia no tu lau tren manh dit nay. Sir tan pha ciia chien tranh chi lam nguai ta them tran trong nhung hinh anh than thuang va them quyet tam danh duoi ke thu, xay dung lai que huong.

3.1.2. Tai hien cuoc song lao dong, chien dau va sinh hoat ciia ngirdi Nam

Anh Diic con cho thay tai nang ciia minh khi thi hien nhung net dac trung ciia vung dat nay. Dau an Nam B6 dugc nhan dien qua nip sinh hoat ciia con nguai

vung song nuac.

Song nuac da tra thanh mot yeu to cau thanh dac trung ciia van hoa nai day. Do song a moi truong song nuac, con nguai a day da co nip a doc dao, khong thi tim thay a bat ki vung dat nao. Trong tac phim Hdn Dat, nha van cho ta thiy net rieng ciia mot vung dat qua van hoa nha a. Mo hinh nha a thuang thiy nhit la truac song sau ruong. Loai hinh cutru nay rat pho biin a Nam B6. Dan cu sing tap trung nhau thanh mot dai dai theo dong chay cua con song. Moi nha each nhau bing mot khoang dat trong, mot bui chuoi, hay hang cay nao do. Nha a chinh giua, phia truac la mot con 16 dat nho roi mai tai song: uNhd cua Hdn Ddt san sat bin duang, xen vao giua nhung vuan mit trdi treo vang xdm. Giica nhirng vuan dica, vuan cau, va nhirng cdy an trdi khdc nhu mang cdu, le ki ma, mang cut. O day cd nha cat tret, nhung cung cd nha san phai di len bdc thang. Tuy theo Idi vao nha ma bdc thang do bac bin trdi hoac bin phdi. Nhung nha Ian lap ngoi thuang cd bdc thang a hai ben, len xudng bin nao cung tien"[tr.20].

Cach bay tri ciia nguai Nam Bo xua rit don gian, trong nha thuang co mot "bd vdn go ", con ggi la bg go, bo ngira, dugc xem la mgt vat co gia trj khong thi thieu trong moi ngoi nha Nam B6 noi chung va trong vung Hon Dit noi rieng. "Bd vdn go " la nai de tiep khach, nghi ngoi, la nai dien ra bua cam gia dinh sau mot ngay lam viec dong ang, hay la nai nhirng cu gia say sua ngoi liy dan, hat nhirng cau hat vgng co que huong trong nhung dem trang gio mat. Phia sau nha hoac canh me song la cai "san lang" (san lanh) lam thanh tung tim van hay go goc dl riia ray va thuong co cay cgc tru de bugc xuong, rit tien lgi va in tugng cho vung song

nuac.

Ca ban, trang phuc ciia nguai Nam B6 khong may khae biet so vai cac vung khae trong ca nuac. Nhung do song trong moi truong song nuac ma ba con da co nhung lira chgn trang phuc de thich ling vai thien nhien a day. Do nguai suit ngay phai cheo ghe, bai xuong, loi dong, tat muang, tat dia, cam cau, giang luai... "Ao ba

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tirdia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

ba" va "chiic khan ran" la trang phuc tieu bieu ciia ca nam Ian nu nong dan Nam

B6 - nhirng nguai gan bo true tiep cong viec ciia minh vai song nuac. Tuy nhien

trong Hon Ddt khong nhac nhieu den trang phuc: "Trong gdi vai nhua dy ngoai bd

quan phuc vai bang bdt xdm tro cdn cd mot bd ba ba den da vd va mot quyin so

nho" [tr.264]. Co le do tinh chat ciia cuoc chien tranh nen tac gia khong qua chii

trgng chi tiet nay nhieu nhu a cac tac pham khae. Dieu dang chii y la trong tac

pham co doan nhac den "bd do ta". Thiet nghi, "bd do ta" ciing la dang do ba ba,

tuy nhien lam bang vai to, lua khi mac vao nguai co cam giac vua thoai mai vua

nhe nhang. Day la trang phuc danh cho cac co thieu nu a Nam B6. Dac biet, trong tac pham xuat hien nhieu Ian tu "Xd-rdng". Day la trang phuc truyen thing cua nguai Kha me Nam B6. Do nai day la khu vuc co da dan toe sinh song, trong do

chiem ti le kha cao la nguai Kha me do do viec an mac, nep song sinh hoat phan nao co sir giao thoa Ian nhau. "Xd-rdng" la loai vay dugc lam tir mgt manh th6 cim rue ra trang tri nhieu hoa tiet hoa van, kich thuac rong khoang lm, dai 3,5m khi

mac thi cuon lai mot ben hong che nua nguai phia duai. Chac ban dgc se phat hien

ra net mai la trong Hdn Ddt la nguai con gai xii Hon khong ganh nuac, xach nuac

ma doi nuac bang "ca om ". Phai co sir chiem nghiem thuc te nhu Anh Diic mai

viet dugc mgt each chan thuc va sinh dong ve nep an, mac, a, sinh hoat ciia nguai

dan nai day.

Do dieu kien dja ly dac thu, nen each thiic hoat dong san xuat cua cu dan tren vung dat phi nhieu rong Ion nay mang dac trung dong bang song nuac ro net nhit. Song nuac nai day la tien de phat trien cac nghe ha bac, nghe trong liia, lam vuan,

lam ray,... Mot so gan vai nghe thu cong nhu: "dan ca rdn ", "dan lat", "ndn noi".

Day la nghe kiem song chu yeu ciia nguai Kha me nai day. Nhan vat trong Hdn Ddt hau het la dan lam ruong. Hg la nhung nguai ngheo kho, lao dong lam lii, phai di lam thue, lam muon, tha phuong cau thuc, hay phieu bat tir vung nay sang vung khae de gat liia muon,... Do do, cuoc song sinh hoat hinh thanh cung phai phu hop vai tung manh dai ca cue nai day. Tuy kho nhgc, quanh nam vat va nhung nilm vui ngay mua day ap tieng cuoi. Mot khung canh sinh hoat ngay mua dugc Anh

Diic mieu ta rat ro net: "Y nha ngay nao y ddnh cd trdu cha lua mwan. Co trdu

chay bang bang trin ddng lua mai gat. Dd day, cdi trai ruong ndi khoi cam chiiu

rdi miii tham ciia nhung ndi cam gao mdi, mui cd loc nwang trui khen khet. Lii con

nit di biet hdi cd ala, di mot liia thay y ddnh cd ngang diu chay iia theo kiu cho

chung di ki. Thiet la vui lam sao! Ay, cung vao cdi giira thang chap nay day. Mua

tat ala ndi duoi mua gat. Y nha khdn xiet cdi canh ngay chang vang trong ddng.

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dice

Sau bua cam mdm kho bong sung ngon lanh, cdi trai ruong ddt dong un lin, sua soan ca Ian dap lua tdi. Va y cam cdy md say xoc lua cho trdu keo true dap qua. Tui dan bd con gdi de lua gan do cuoi ndi vang rdn. Roi trang lin, y vdn vua tiep tuc xdc lua vua ndi ca ran vai mdy dua con gdi de liia bin canh" [tr.90].

Tir cac nguon nguyen lieu thien nhien ban tang, kit hop vai cac loai rau trai phong phii, nguai dan nai day da sii dung cac ky thuat niu nuang khae nhau nhu nuang, hap, chung, luge, kho, xao, kho, mam,... dk chi biin ra cac loai mon an khae nhau vai nhung huang vj doc dao. Rit nhilu mon an binh dan nhung khong kem phan hap dan: "gdi du du tron khd cd bdixe", "gdi du du tron tdm xe", "tdm xdu lui", "cua xao dam", "tdmchiin", "cd kho", "cam nep", "camti", "trdnlatndu ca-ri", "ran ho ddt nau chdo", "cd loc nudng trui", "mam kho bdng sung",... da xuat hien trong thuc don hang ngay ciia "lang im thuc" vung Hon Dit. Rieng mon "gd ludc nuac dua xiem "va "ga rangmudi" la hai mon an dac trung ciia nguai dan Kha me cu tru tai day.

Moi mon an a tung dja phuang deu co net rieng biet, nhung rieng vung Hon Dat, tat ca cac mon an deu mang phong each ciia vung song nuac phuang Nam v6n rat hoang da, hao phong. Chi co nhung nguyen lieu rit don sa, binh dj cung tao nen mot phong thai rieng cho cac mon an a day. Chinh cac mon an nay la sir thi hien phong each song ciia nguai dan nai day tir khi tim ra vung dit mai khai hoang va lap nghiep, mot cuoc song gan gui gan lien vai thien nhien, song nuac, va cung chinh thien nhien, song nuac ay da nuoi song hg. Cac mon dat ten ggi cung rit la, khong cau ki, khong hoa mi so vai cac vung miin khae, dilu nay noi len tinh chit phong khoang ciia con nguai nai day, khong theo mot khuon phep, muc thuac nao ca. Cai la ciia mon an mien Nam the hien qua sir phong phii ciia nguyen lieu va each che bien. Ca, torn, cua, luon, rua, ran,... hang tram loai, dugc chi biin tir man, nggt, chua, cay, song, chin da dang. That ra cai la iy chi n6i bat tren cai nin hoang da la vi trong qua trinh di khan hoang tim vung dit mai, nguai dan miin Nam da phai trai qua nhieu kho khan, thilu thin. Tu mgi thu la rung, cay hoang khi n!m thii khong thay doc thi hg deu coi la rau an. Mgi con vat tu tren rung xulng duai song, tir dong ruong cho den biin tit ca diu co thi la thiic an. Cac mon an miin Nam gan lien vai cuoc song lao dong, dieu kien dja ly, gin liln vai truyln thing nong nghiep liia nuac, do do khong ciu ki, ti mi, sang trgng nhu cac mon an Hul, khong muc thuac, thanh tao nhu mon mien Bic. Tit ca thi hien sir moc mac va phu hop loi song chan lam tay bun ciia nguai dan nai day.

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thi Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

Hon Ddt da it nhieu dem den cho nguai dgc cai phong vj loi song, sinh hoat

rat dac trung ciia con nguai Nam Bo. Mot cuoc song rat phong khoang, tu do. Du

song trong hoan canh khae nghiet, thieu thon, kho khan nhung hg khong nao ming,

khong son long ma cai ma, lac quan. Bua cam gia dinh me Sau nghe ta da phat

them: co "cua biin xao dam", co "tdm chiin" va "con tdm to bang ngon chan cdi da lot vd, hong hao, nam cong minh duai lap sot ca chua do tuai... Chi su bung

tiip mot thau nhom dung gdi du dii tron vai kho cd boi xi" [tr.31]. The ma lit Quyen noi con co "cd chem chiin " nira. Mot bua an phong phii va dam huong vj

dan da.

Ngoai ra phai ke den nhung hoat dong van hoa, nhung hinh thiic sinh hoat tinh than hien len rat chan that, da dang. Trong tac phim Hon Ddt, chiing ta con nhan ra mot net van hoa dep trong loi song, sinh hoat ciia nguai miin Nam. Hg da biet lay cau ho, cau vgng co de lam phong phii cuoc song cua minh. Don ca tai tu ngay ay chi co ca, chua co dieu bo nen ca ban nhac va nguai hat diu ngii tren bo van ngua ma don ma ca vai nhau, ba con xung quanh keo nhau lai xem. Co khi dong qua hg keo nhau ra ngoai san trai chieu ngoi, tham chi hanh lang ciing co thi lam nai de to chiic dan ca. Nhung doan xuong "xe" mui man nguai ca nhan dugc trang vo tay, huong ling nhiet tinh cang lam tang hiing thu. Ban ngay hg la nhung bac nong dan, hay nhung co thg cay, nhung toi din hg lai la nhung ca sT, nghe si tai hoa. Trong Hdn Ddt, co ca si Nam Nha ca nhung ban vgng co rit "mui", lam cho nhung ten linh My phai quen ra tran. Ca tieng don doc huyIn ciia ong Tu Don: "Tir ngay bi mu tai gia, ngon dan ciia dng Tu nghe cdng xuc ddng" [tr.21]. Tac phim Hdn Ddt it nhieu phae hga lai mgt thai ma dai song ciia con nguai du con lim khln kho, vat va nhung loi song tu do tu tai, tinh tu lap va tinh thin chiln diu da giup hg vugt qua kho khan. Hg biet lam giau tam hon minh bing nhung hinh thiic sinh hoat doc dao cho thay tinh each con nguai Nam Bo hien ngang, diy khi tilt.

Nguai Viet tren dat mai Nam Bo song chung vai cong dong cac dan toe: Nguai Viet kien cuong, sang tao; nguai Kha me hiln hau, that tha; nguai Hoa cin cu, chju kho. Hg biet each to chiic san xuat, buon ban va co tinh thin cong dong. Sir anh huong ciia cong dong nguai Hoa va phan Ion la anh huong tu nguai Kha me doi vai nguai Viet Nam B6 la rat Ion. Tir thuc tl mon an thiic uong, moi quan he xa giao, quan he nhan - than, tin nguong,... diu rit dam net. Co thi noi, sir tai tao cac gia trj van hoa do cung la mot ban sac ciia van hoa nai day. Trong Hon Dat, Anh Diic dua ta tra ve vai nhung sinh hoat dai thuang, ben canh do cho ta biit dugc net van hoa tin nguong ciia nguai dan Hon Dit tren vung dit Nam B6, kl ca khong khi

GVHD: Nguyen Van No

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dice

le hgi ciia dong bao Kha me dugc ong mieu ta het siic thu vj, het siic hao hung: loi

hat "du ki " ciia nhung doi trai gai trong nhung ngay hoi, trong nhung ngay mua

hay nhung dem trang ben "sdc", Hat "Xa ri ca keo ", mot dieu hat tru tinh ciia

nguai Kha me. Khong chi phan anh nhung hinh thiic sinh hoat van nghe, Anh Diic

con phan anh nhirng hinh thiic sinh hoat tin nguong. Hg khong chi tin vao trai, phat, to tien, nhung nguai "khuat mat khuat may" ma con ton sung cac vj thin linh. Tin nguong tha "A Rat", tieng Kha me la "Arak", tuc la ba tl dong hg mau he, bao hg gia dinh, nha, khu dat, rung. Muon cau binh an, nguai Kha me luon deo trong minh la bua "Ca Tha " de tru ta tru yeu. Doi vai nghe danh bat ca torn tren biin, nguai ngu dan co tuc tha "Ong Bon "- Vj than cau do tri may man, binh an moi khi

ra khai.

Nhu vay, qua lap tu dja phuang ve tin nguong, dai song tam linh ciia nguai

dan Nam B6 dugc de cap vo cung phong phii, chinh niem tin vao sir ton tai ciia lire

lugng sieu nhien da giup con nguai vung long vugt qua kho khan trong cuoc song khae nghiet, tu tin de doi mat vai nhung bat trac trong cuoc song day nhung nguy hiem. Dong thai tin tuang than linh la tin tuang vao niem tin chien diu ciia quan ta, ton tha than linh cung nhu ton tha cai ly tuong tot dep ciia le phai, va cai le phai iy da dem lai chien thang mot each hoan toan. Cai ac da dugc trung trj, nguai tot luon

luon dugc bao ve.

Dieu dang kham phuc con nguai Hon Dat a cho, trong liic giac can nhung cuoc song sinh hoat cua nguai dan nai day cung khong hi dao Ion miy. Bai hg da quen don cha nhung cuoc dung do giua djch va ta. (3 ngoai xom ba con van di lai vai nhau: ba Ca Xgi, chj Hai Thep, thing Ut van lui tai nha me Sau, thim Ba U van ban quan rugu va do nham, ong Tu Rau van di tham no. Trong khi giac dong quan, pha phach, cuop boc, vay hang,... con lire lugng vo trang van chiln diu, chlng tra. Mgi nguai van quay quan ben chiec "trdn-xi-to " lang nghe tiing noi cua Bac H6, nghe tieng dan bau dao ban "Cau ho ben ba Hien Luang", vin noi chuyen, tan doc,

thet dai nhau ve cac mon an dan da.

Qua lop tir khae hga dac diem thien nhien va tai hien cuoc song lao dong, chien dau va sinh hoat ciia nguai Nam Bo, tac gia ching cin la hoa cau chuyen, cii nhu ghi diing nhung gi no tung xay ra. Tat ca nhirng biiu hien do ciia dai sing nong thon Nam B6 dugc tac gia kham pha, thi hien mot each chan thuc va sinh dong, dem lai cho nguai dgc nhung cai nhin mai la biic tranh toan canh vl cuoc song trong chien tranh van lac quan, van loi song binh dj, chan chat, moc mac ma

chan chua nghia tinh ciia nguai dan Nam Bo.

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tic diaphuongNam Bd trong tdc phdm Hon Dat cua Anh Dice

Trong tac pham van hgc, nhan vat la phuong tien dk nha van khai quat hien thuc cuoc sing, dong thai thi hien y do nghe thuat cua minh. Viec lira chgn nhan vat the hien quan diem, von song, tim nhin va sa truong rieng ciia moi nha van. Co khi cung mot mang hien thuc nhung moi nha van co each lira chgn nhan vat chinh rat khae nhau. Trong mang van hgc chiln tranh cung vay. Co nhung nha van chgn hinh tugng nguai linh va chiln truong lam dii tuong dac ta de cho thay cai khoc liet ciia cuoc chiln. Co nha van chgn khai thac nhung con nguai a "phia ben kia" dk phai bay am muu, thu doan, sir tan ac dii vai ding bao va nhieu khi ca bi kjch do chinh hg gay ra cho ban than minh. Co nha van chgn mieu ta tap thi nhan dan nhu la mot nguln siic manh am thim ma bin bi tilp them cho each mang,... Co thi xem Anh Diic thuoc nhom thii ba nay.

3.2. XAY DlTNG HINH TlTONG NHAN VAT

Vay nhan vat trong Hdn Dat ciia Anh Diic cu thi la nhung ai? Do la nhung cu gia gan liln vai vung dit que huong nhu: "ong Tu Dan ", "ba Ca Xai", "md Sdu"; la nhirng nguai phu nu kien gan nhu: "cd Ba Su", "Ut Quyin", "Ca My", "cd Nam Nha", "thim Ba U"; la nhung cau thilu nien, em nho nhu: "Be Thuy", "thang Be", "thdng Ut", "chii Dat"; la nhung anh du kich chic tay siing vung tay cay nhu: "Ngan", "Tdm Chan", "HaiThip", "Ba Ren",... Moi giai, moi lop nguai co mot hoan canh, cuoc dai rieng, nhung hg co cung mot nhjp dap, cung mot niem tin. Do la nilm tin vao Dang, vao Bac H6, vao cuoc chien nhat djnh thang lgi. Toan bo nhung con nguai iy da ve nen biic chan dung con nguai Nam B6 trong khang chiln chong My, qua cai nhin ciia Anh

Diic.

3.2.1. Mieu ta ngoai hinh nhan vat

De xay dung hinh tugng nhan vat, Anh Diic da rit chii y din viec mieu ta ngoai hinh nhan vat trong Hdn Dat. Ngoai hinh la mot khai niem nhim chi toan bo nhung bieu hien tao nen dang ve bl ngoai ciia nhan vat. Do chinh la nhung net vl dien mao, hinh dang, trang phuc, cu chi, tac phong ciia nhan vat dugc biiu hien trong tac pham. Chi bang vai net biit thoang qua co tinh chit chim pha nhung Anh Diic da tai hien, dung len chan dung cac nhan vat mot each rit ro net truac mit nguai dgc. Qua chan dung do, nguai doc co thi nhin thiu mot each sinh dong, trgn

ven tinh each nhan vat.

Trong Hdn Ddt co the chia ra hai phe nhan vat dii lap nhau. Do la nhan vat tich cue va nhan vat tieu cue. Nhan vat tich cue la nhan vat thi hien nhung gia trj tinh than, nhung pham chat dep de, nhung hanh vi cao ca ciia con nguai dugc

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hdn Ddt cua Anh Dice

nha van mieu ta, khang djnh, de cao trong tac pham theo mot quan dilm tu tuang, mot li tuang xa hoi - tham ml nhat djnh. Van hgc thai nao ciing co nhung nhan

vat chinh dien the hien li tuong xa hoi va li tuong tham my ciia thai dai. Nhan vat tieu cue la nhung nhan vat mang nhirng pham chat xau xa, trai vai dao ly va ly tuong con nguai, dugc nha van mieu ta trong tac pham vai thai do chi gieu, len an, phu djnh. Nhan vat tich cue dai dien cho nguai dan xii Hon luong thien noi

chung va nhan vat tieu cue chi bgn linh My, bgn tay sai ciia My noi chung.

Truac het, nhung nhan vat tich cue, hg mang ve dep ciia nguai nong dan

chan chinh, gan bo mau thjt vai tung tac dat que huong. Hg dugc mieu ta vai ve quae thuac, ran roi ciia nguai lao dong, tam long thuy chung vai manh dit que huang va y chi kien cuong bat khuat truac ke thu. Khi phae hoa ngoai hinh ciia nhan vat minh, tuyet nhien Anh Diic da khong de dac dilm nhan vat trung Ian vai

nhau.

Hinh anh ong Tu Dan dugc mieu ta vai doi mat da bj mu: hai hi mit sau

tham, va ong mac mot chiec ao "mdc cai". Ao "mdc cai" la chiec ao co noi nam ro

ret, com len, co the nhin thay va so dugc.

- Nd nhin ra dim mua rai, va ban tay nho bi ciia nd bdng biu chat lay vat do

mdc cai ciia nguai dng. [tr.223]

Qua hinh anh cho thay, ong Tu la mot nguai nong dan ngheo kho, tiing thilu. Ong dung tieng "dan " ciia minh de khuay khoa noi dau, de kiem song qua ngay. Tieng "dan " cua ong la tieng "dan "cam thong cho nhirng kilp dai ca cue, ding thai la noi long dau thuong ciia ong ngay truac. Nen khi mai dao qua "nghe da

rung rung, thi thiit". Ong Tu Don mang ve dep ciia ong gia Nam B6. Hinh anh ong tu lam nguai dgc nha den cu Do Chieu. Ngay xua, Cu D6 danh giac bing tha, con ong Tu danh giac bang tieng don.

Hinh anh ma Sau dugc mieu ta qua ngoai hinh: "ddng gdy gdy ", "hien hau ", "doi tay nghiu ngao ", "mdi tdc bac trang voi bd nguc lip kep ",... Lip kep nghia la

xep, la rat lep. Day la each noi rat giau hinh anh, ggi len mgt hinh dang nguai dan ba Ian tuoi, 6m yeu, gay mon. Chi doc den day thoi da dii dieu kien dk ta hinh dung mot ngoai hinh dich thj la ciia con nguai chju nhieu dau thuong, khic kho.

Noi ve chii be Dat, mot cau thanh nien con dang a tuoi di hgc, tinh nguyen

theo each mang. Cau co tai "ban cac" rat gioi. Khi mieu ta nhan vat nay, Anh Diic

chi torn ggn trong mot tir "bdnh".

- Tiic qua. Tui chua thay chu em nao bdnh nhu vdyl [tr.263]

GVHD: Nguyen Van Na 57 SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bd trong tdc phdm Hdn Ddt cua Anh Dice

Bdnh vua co nghia la dep trai, xinh xan, vua co nghia la rit tai gioi, thong

minh.

Noi den Ut Quyen, Tam Chan nhan xet, co thuoc top nguai "cd nhan sdc" va - "...do la mot cd gdi rat tot, cong viec Doan nd hang hdi, cdng viec vuan

tuac, nau nuang may vd nd lam cu ggn ha", [tr.19]

"Gon ha" chi sir ggn gang, tuom tat, lam mgi viec mgt each de dang va ggn nhe. Quyen vua mang net duyen dang cua con gai miin Nam vua dam dang viec nuac lai gioi viec nha. Hay mo ta nu cuai ciia Quyen khi co biit dugc Ngan khong phan boi dong bao, khong phan boi each mang. Co cuai "chum chim ", nu cuai khong ma rong khiu hinh, vua dii vui mimg nhung ding thai thi hien sir e then va duyen dang ciia nguai con gai.

Noi ve thing Ut, ve con nit dang con a tuli an tuoi chai, Anh Diic khong ta chi tiet chi dung mot tir ma da lam nli bat khong chi khuon mat ma ca tinh each ciia

no:

- Bd mat nd coi lieng lam, nhat la cdi trdn vd cua nd coi mai li lam lam sao.

[tr.95]

"Liing" la sir tinh nghjch ma con co y chi sir nhanh nhen, tinh ranh, kit hop them vao tir "cdi trdn vd "(chi sir li lam), thi din day ta khong chi bit gap mot cau be vai ve lem linh, tinh nghjch dang yeu ma co mot chut gi do li lgm, tinh khon. The hien a doan no dam lira ca bgn linh diu trai luu dan mang vl nha.

Noi ve Ngan, anh Tam Chin dung tir "mu mF. "Mu mi" chi sir that tha, it noi,

kem mot chut gi do la y tu, rut re, e ngai.

- Md a, vi nha day coi nd mu mi vay cha a cho khdc tu nay gia thoi be nha

bi cua vai nd rdi nghe md\ [tr.32]

Mieu ta ngoai hinh thim Ba U, Anh Diic chi sir beo map ciia thim qua each

noi: "map cd ngan ", "nuc nich ".

- Cd tay thim luc vai ra ddn lay chai xi khong cua ba Ca Xai coi map cd

Map "cd ngan ", "nuc nich " la ve be ngoai map co khoanh, co vlt duai lap da, khi di co sir rung chuyen ciia lop ma duai da. Qua each thi hien, Anh Diic cho nguai dgc hinh dung ra mot nguai dan ba chii quan rugu vai than hinh to beo, map

map.

Mieu ta khuon mat, Anh Diic dac biet chii y din viec mieu ta hinh anh "doi mat". Nguai ta thuang noi "doi mit la ciia si tam hon". Hinh anh chj Sii va be Thuy dugc mieu ta qua doi mat "rdn rdn" nuac.

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Tran Thj Thuy Van

ngan, nuc nich. [tr.54]

Khao sat tic diaphuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cuaAnh Due

- Lodng cdi da thay doi mat to den ciia nd ran ran... Rdi hau nhu cung mot

luc, hai me con diu nice na. [tr. 11 ]

"Rdn rdn " la trong trang thai sap khoc, nuac mit con dgng quanh vanh mi mat sap chuc trao ra. Chi tiet tuang chung nhu rit nho iy nhung cai "ciia so tam hon" ay da he ma cho ta thay nhieu dieu ve mot con nguai. Doi mit iy da tu no da noi len dugc cai khao khat mong ngong hanh phuc ciia mot nguai vg, nguai con trong noi nha chong, noi nha cha sau bao nam xa each.

Nhu vay, tu dac ta ngoai hinh ciia Anh Diic trong lii van dung tu dja phuong rat co chieu sau va ham y nhieu nghia. Moi nguai dan xii Hon chi vai mot tu ma da khai quat dugc ngoai hinh thi hien ca tinh each con nguai. Du do khong phai la tit ca net dac trung ciia con nguai Nam Bo nhung Anh Diic da khai quat nhirng net dac trung ca ban the hien tinh each ciia mot vung miin ma khong phai nha van nao cung co the cam va viet dugc nhu thi.

Ve ngoai hinh cac nhan vat tieu cue, Anh Diic cung mieu ta khong kem phin soi dong, lam boc 16 len tinh gian ac ciia bgn giac va be lii tay sai ban nuac, cho thay chiing diing thuc la mot lii "diu trau mat ngua".

Nhan vat ong Ba Phi, mot ten chii trai day, hin lam tay sai cho linh My. Qua Hdn Ddt, Anh Diic da cho nguai doc thiy dugc ngoai hinh ciia hin, mot ten chu trai day beo phe va gian hum: Hin "mac do thun Id "(mot loai ao may 6), "nguai map biu", "mat la da",...

- Dd la mot thang dan ong chac chung ndm muai tuoi, mac do thun, nguai

map biu, hai mat thoat trong cd ve la donhu nguai vua ngii day. [tr.51]

Qua each mieu ta, each an mac thoai mai, than hinh "map biu" la map kilu nguai nhieu ma, sa vao cam giac mlm nhao. Anh mit "la da" la cap mit biiu hien sir cham cham va thilu tinh khon. Tuy nhien trong ngu canh cho thiy, "hai mit thoat trong co ve la do..." thi hien sir nga nghech, gian tra, nham hilm, da nghi ciia ten phan boi. Con nguai vg ciia hin vai khuon mat "bu thit", "cap mat Id dam". Dan gian thuong co cau: "Nhirng nguai con mdt Id dam / trai thi trdm cuap gdi budn chong nguai". Da vay, Anh Diic con mieu ta doi mit ciia mu ta "nhdy rat lang". Nhu vay, mot nguai phu nu vua xiu vua ling la. Tu day, ta thiy hai nguai nay la dan "an sung mac suong" nhung tam dja bit chinh. Chi vai tir phae thao ma nguai dgc co the danh gia dugc ban chat gian xao ciia doi vg chong. Ciing vai mieu ta hinh anh doi mat, nhung doi mit ciia ke gian ac sau khi bj 16 chan tuang that dang sg: ong Ba Phi "mat cu do ngau len" va mu vg "..tro mdt, cdi cap mdt kinh di va sa hdi muon dieng trong" [tr.55]. Mai doc nhung chi tilt nay co le nguai dgc

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dice

nghi ngay do la cap mat ciia ke du din. "Dd ngdu "la cap mit day hin hgc, cap mit muon gay chuyen, nhu muon an tuoi nult sing mot ai do. "Dung trong" la trong mat het cii dong, bieu thj trang thai sap chet hay sir nga ngang nao do qua siic chju dung. Nhung that ra ta trong ngii canh cua tac phim, anh mit iy trong tam thi cua sir nga ngang va gian du con kem theo sir sg hai khi biit minh da bj mic mini. Din day, nguai dgc cam thay ha he vi tinh hulng "dung trong" cua doi vg chlng.

Hay mieu ta thang Ca Xam, khong phai ngau nhien ma Anh Diic danh nhilu uu dai de mieu ta cung nhu lam noi bat tinh each ciia nhan vat nay. Ngay nhung

xuat hien dau tien la nhan vat Ca Xam

trang dau tien, sau khi ke den nhan vat tieu cue, Anh Diic da cho nhan vat ciia minh

- Thang Xam, ten trung uy, chihuy dai ddi biit kich cd doi mat trting dd, lich bich di sau cung. Han mac bd do ran thuy quan luc chiic ran hinh sdng bien, bd sat lay khd nguai rat luc luang. Dau hdn ddi cdi kitvai vdn ven... [tr.37]

Cap mat "trang da" the hien sir "khae nguai". Khae nguai a day khong phai la sir phi thuong, khong phai la sir chiem nguong ciia mot doi mit dep. Ma do la bieu hien cua doi mat co thoi quen trung len, tron trung true, Ian qua kich ca ciia doi nguai. Mat co trong trang nhieu han trong den. Thi hien sir hin hgc, hung hang cua mot con nguai co doi mit ac nhan. Di "lich bich ", di dap manh ban chan phat ra am thanh, thi hien sir thilu ljch su. Mieu ta ngoai hinh Ca Xam dl lam nli bat tinh ngang tang, hong hach ciia mot ten cim diu tay sai chuyen gay hga cho dan lang.

Hay dac ta tieng cuai ciia bon linh khi chiing nghi din vien canh chiing sip

thuc hien tren vung dat mai nay:

- Bon linh cuai nhan nha thich thu. Tin nao cung khodi tra vi chung biet

ndi nhatngay mai chungse duae tai do. [tr.41 ]

Cuai "nhan nha" la mot each cuai kha nham hilm va diy thu doan, diy ngu y gian ac, thi hien sir thilu diing din. "Khodi tra "la thi hien sir thich thu mot each man nguyen, ca niem han hoan hao hue. Cach mieu ta cho thiy nilm phin khich ciia nhung ten linh khi sap thuc hien nhung dilu khong miy gi la tit dep. Nhung con nguai phan dien trong Hon Dat dugc Anh Diic mieu ta rit song, vua thi hien dii hang nguai gian xao khae nhau, vua thi hien sir tan bao ciia nhung bo mat ban

nuac, cuap nuac.

Khong mieu ta chi tiet khuon mat cua nhan vat theo kilu mit ra sao, mui thi nao... Anh Diic chi khai quat mot each rat chung chung nhung chi cin dgc thi thoi nguai dgc da co the tuong tugng ra dugc khuon mat ciia tung nhan vat dugc thi

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Dat cua Anh Dice

hien nhu thi nao. That vay, Anh Diic rat tai tinh trong viec mieu ta ngoai hinh ca hai phe dii djch. Neu a Nhan vat tieu cue la nhung con nguai chan chit, that tha, giau long yeu thuang, bao dung, nhan hau din dau thi trong nhan vat tieu cue la nhirng con nguai bat luong, diy mini mo, gian ac biy nhieu.

3.2.2. Mieu ta hanh dong nhan vat

The hien tinh each nhan vat qua mieu ta hanh dong la mot thii phap ca ban trong nghe thuat xay dung nhan vat. Hanh dong la nhung viec lam cu thi ciia nhan vat trong cac quan he ling xii vai cac ca nhan khae nhau va trong nhung tinh hulng khae nhau ciia cuoc song. Hanh dong dugc xem nhu la kit qua cuoi cung ciia qua trinh nhan thiic, qua trinh tam ly, qua trinh tinh cam. Khi mieu ta hanh dong nhan vat, Anh Diic da dung nhung tir ngu thuoc lop tir chi hanh dong dk mieu ta, hoac nhung tir chi tinh chat di kem sau nhung hanh dong dk nhin manh muc do ciia hanh dong nhan vat. Qua hanh dong, Anh Diic muon dk cho nhan vat ciia minh noi len nhung suy nghi, tu tuong, trang thai dien biin ben trong nhan vat. No la yiu tl khong the thieu trong viec khic hga tinh each, ngi tam nhan vat.

Nhan vat trong Hon Ddt hien len rat doc dao. Rieng vl nhung nguai dan Hon Dat, hg suy nghi, hanh dong va tinh each ciia hg hoan toan phu hop vai dac trung cua con nguai Nam B6. Nhung nhan vat nong dan dugc Anh Diic dl cap nhin bl ngoai co ve cue mjch, don gian, hiln lanh. Hoac co sir dii lap ben ngoai va ben trong nhung a hg phin Ian diu co mot tam hon, nhung tinh each, phim chit tit dep. Nhung nhan vat nay khong chi dugc ke ra, mieu ta, ggi ten mgt each ro rang, sinh dong ma a hg con co nhung hanh dong rit cu thi. 6 me Sau, mot nguai phu nu suit dai vi con vi chau.

- Dua ddn nd nhu vay ma sudt budi tao cdn phap phong, hay cd hai mdy bay

thi thoi tim tao nd cu nhdy lia. [tr.26]

Nhdy lia la dong tac tim dap vai nhjp nhanh, don dap, nhjp nay chua diit hin thi nhjp khae da don len. Thi hien sir lo au, sot sing cho an nguy dua chau ngoai. Ca cuoc dai me chi biet hi sinh, nilm vui Ian nhit ciia me la mong cho nhung diia con va chau dugc binh an. Ca cuoc dai me song vi chau con, mot phin culi cuoc dai me danh cho To quoc. Cau noi ciia me:

- Ma diiu tao ndi that vai Tdm, tao gia thi gia cha tui bay di tai dau tao

cung bwan theo tai do. [tr.29]

Cau noi ciia me day diit khoat, the hien hanh dong quylt tam du mot chiit hai tan me van theo duli, ling ho each mang. Dong tir buan thi hien sir cl ging vuan tai, huang tai nham dat tai muc dich. 6 day, muc dich ciia me la tinh yeu que

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

^^V^l.iVk'Ol&MCa^iMfi&ii^

Khao sat tir diaphuong Nam Bd trong tdc phdm Hdn Ddt ciiaAnh Dice

huong, me muln gop mot chut siic mon cua minh dl cung bao ding doi, anh em bam lang bam dat. Nhu vay, a me toat len phim chit nguai phu nu Viet Nam giau long yeu nuac thuang con. Mot con nguai yeu ghet ro rang va mot tim long qua cam khong ngai kho khan, hilm nguy cung dan lang bao ve tung tic dit que huong. Ong Tu Don cung thuoc dang gia lang, ong bam tru vung dit nay nhu mau thjt, tung co con bj giac ban chit, tuy mu nhung trong tam hon ong luc nao cung soi sue long cam thu giac. Ong dung tieng ca ciia minh dk day dai, day con chau nhung le phai. Lai tam sir cua ong het siic chantinh:

- Md tui lai khdng cd mat, tui cdn lam cdi gi duae ngoai cdi viec bon mdt gao di danh, dim dim long tai nghe coi cd chu nao ve khdng, de qua quang bung thung gao dua mdy chu. [tr.24]

Hanh dong "long tai" nghe cua ong Tu cho thiy hanh dong khong chi ling tai ma con don tat ca cac giac quan dk nghe ngong tin. Do la dilu cho thiy ong mot long huong ve each mang, luon doi theo tung buac chan ciia bao chiln si, luon doi mit theo tung tran danh ciia quan dan Hon Dit. Dl rli dau ngheo doi benh tat, tam long tuong than tuong ai (bon mot tung milng an), cung chju chung ganh nang non song khiln ong tra thanh nguai hau phuang vung chic. That diing nhu cau noi: "Mu mit sang long". Ong Tu Don la mot nguai nhu the. Tim long a ong that cao quy xung dang la "ong gia Nam B6" kien trung, giau nhan nghia.

Hanh dong cua anh Hai Thep khi ulng chun tra: - Hai thip dua chun tra lin tap mot hap ratkeu, chip chip mieng. [tr.31] "Tap " la dong tac an hoac uong, dong tac co kem theo am thanh, chi sir an ulng hai so sang, lo mang. Qua dong tac nay ta thiy a anh Hai Thep khong co sir e de cau ne quy tac trong xa giao. Cho thiy ban tinh ciia mot nguai cim quyIn lanh dao, dam an to noi Ion, manh me va diit khoat, to ro ban linh dan ong. Hanh dong do con cho thay dugc tinh each con nguai Nam B6 trong each an ulng hg khong theo khuon phep, nguyen tac nao ca, ma rit phong khoang va nhiet thanh.

- Thang nao cd gan thd dau vd, tdi xdng cho mot cdy la chit tot", [tr.269] "Xdng" la hanh dong vung tay dua len cao sau do ha xulng vai mot noi luc rat manh va dap manh xulng, "xdng" chi dung khi noi vl con vat. d day, dong tir xdng ma vat thi nghiem la diu nhung ten linh My, thi hien sir tao bao trong each noi ciia nhan vat, xang diu nguai de dang nhu xang diu mot con vat. Cho thiy nhan vat Ba Ren la mot tay chem tot, mot con nguai manh me, diy can dam, chi vai mot cdy dau vudng - vu khi tho sa bang cong cu cay, go ma co thi ha guc dugc ke thu vai vii khi, siing dan toi tan. Qua hanh dong nay, Anh Diic dl cao lii danh diy muu

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sattir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hdn Dat cua Anh Dice

luge ciia quan dan xii Hon, van dung siic manh ban than va muu luge danh thing mgi ke thu.

Hay ly le ciia thim Ba U khi noi vai cac ten linh theo giac: - Cha My ma nd ddnh tdi kieu do, tdi van hong nd rdi a caul" [tr. 134] "Van hong" neu hieu theo nghia den thi rit giau hinh anh rung ran, tu nay chi dung de chi dong vat, tiic la dung tay kl vao co con vat rli xoay con vat theo mot chiiu, sao cho cl va minh khong con nhu vj tri ban diu cho din khi khong con song nua. Hilu theo nghia bong la be cl, bop cl cho din khi con vat khong con cu dong dugc thi thoi. Cach noi co ve hai da man nhung khi su dung dk chi bgn giac thi ta thay each noi nay rat doc dao, vua nhu dua vua rit tham thuy, thi hien long cam phan tot cung ciia ta dii vai djch nhu muln tieu diet hit bgn chiing, bai nhung gi chiing gay ra cho ta la nhung mit mat, dau thuong qua Ion. Cach noi ciia nhan vat that giau cam xiic khai quat.

Ben canh do, Anh Diic con van dung nhung tir chi hanh dong ciia nhung ten

- D.me, gan mdt ngan thang ma khdng vd hang duae, ke tui nd bdn minh cu

giac.

ti sum sum, tuc muon di mdu ". [tr.85]

Day la lai nhan xet ciia ten linh My, tir te "sum sum "la mot dong tac rit giau siic biiu cam vua thi hien sir te sup xulng ma con thi hien sir te lap lai nhilu lin. Tir "sum sum "la dong tu phong thanh nen ta cam nhan ring each te ciia nhung ten linh khong phai te mot each binh thuong ma la te sut xulng. Tu lay phong thanh thi hien each te vua dau vua rat kho trong viec gugng day noi. Chiing to quan giac danh vao hang Hon bj thuang trim trong, chiing bai mot each tham hai.

Chi hanh dong di ciiaten thilu ta: - Tin thiiu uy quay qua di truac. Thieu ta Sdng buac theo sau, lo Idng hdi.

[tr.252]

"Quay qua "la chi dong tac lat dat, voi va. Hanh dong buac di mang diy ve

lo ling va gip gap ciia mot ten chi huy trong tinh thi khin truong.

- Nhirng tin didau sau khi trut bon bi thuang lin san mdy bay, gia da qudnh

lai." [tr.209]

"Qudnh lai" la sir quay lai, tra lai, tilp tuc hanh trinh. Tu nay thi hien sir vong tra vl ciia nhung ten linh dl khieng them nhung ten linh khae dang bj thuang len may bay. Qua day ta thiy each noi nhu to dam si linh bj thuang la rit nhilu, phai khieng rat nhilu chuyln, nhilu lin mai hit. Tac gia dung tu "qudnh lai" ciia vong nay din vong khae khiln cho nguai dgc thiy tinh nghiem trgng ciia cuoc

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thi Thuy Van

-i«»>«.'ff''(M*<.iJa«^«*iij-. *-j

Khao sat tir diaphuongNam Bd trong tdc phdm Hon Dat cuaAnh Dire

chien va hau qua ton that nghiem trong ciia quan djch sau chiln tranh. D6ng thai day la niem tu hao cua quan ta sau cuoc chiln "liy it chgi nhilu", la nilm cl vii, khich le tinh than chien dau lac quan cua quan va dan xii Hon noi rieng va la nilm tu hao ciia quan dan mien Nam noi chung.

Nhin chung, khi mieu ta hanh dong ciia nhan vat, Anh Diic sii dung rit nhilu lop tu dja phuong quen thuoc ciia tir Nam Bo dk mieu ta. Xet vl tir loai, do co thi la nhung dong tir chi hanh dong hoac nhirng tinh tu chi tinh chit di kem vai dong tu de nhan manh hanh dong ciia nhan vat. Xet vl ciu tao, co khi do la mot tir don, tir ghep hoac mot tir lay. Sir xuit hien ciia lop tir nay lam cho hanh dong nhan vat dugc mieu ta that sinh dong. Ngoai ra, Anh Diic con van dung lap tir nay trong ngon ngu mieu ta noi tam ciia nhan vat. Co thi noi, thong qua hanh dong nhan vat va nhung gi ma nha van mieu ta, hanh dong va tinh each nhan vat trong Hon Dat it nhieu giup chiing ta hieu them ve con nguai va cong cuoc diu tranh ciia vung dit cuoi cung ciia To quoc trong nhung nam khang chiln chlng My - Nguy a miin

Nam Viet Nam.

3.2.3. Mieu ta noi tam nhan vat

De khae hoa nhan vat trong tinh toan ven ciia no, Anh Diic con rit chii trgng den viec mieu ta noi tam nhan vat. Noi tam la khai niem chi toan bo nhung trang thai, suy nghi, cam xiic, cam giac, phan ling tam ly ciia ban than nhan vat truac canh ngg va tinh huong ma nhan vat chiing kiln va trai nghiem. Yiu tl tam ly thuong dugc nha van xem la mgt dii tugng nghien cuu true tilp cua minh. Bai muon khai sinh cho mot nhan vat phai nam bit dugc tam ly cua nhan vat. Trong Hon Ddt, Anh Diic rat thanh cong ve phuang dien nay. Nhan vat trong Hon Dat, moi nguai co mot tinh each rieng, each suy nghi rieng tao nen net rieng biet doc dao trong biit phap xay dung nhan vat cua Anh Diic.

Nhirng nhan vat ciia Hdn Dat la nhung nhan vat rit sing, vai tam hin that phong phii, vai ve dep sang ngoi nhiet huylt chiln dau. Tuy nhien, nli bat hon ca, tap trung nhat va co chieu sau noi tam nhit la nhan vat phu nu. Hinh nhu Anh Diic da de nhieu cong phu de xay dung nhung nhan vat phu nu. Nhung nguai phu nu khae nhau ve liia tuoi, nghe nghiep nhung cung chung phim chit ciia nguai phu nu Nam B6 noi rieng va nguai phu nu Viet Nam noi chung.

Ut Quyen va Ca My deu a liia tuoi muai chin doi muai. Quyen din vai each mang cung hon nhien nhu lo viec gia dinh vay. Tinh tinh bong bot soi nli, Quyen yeu Ngan tha thiet, nhung yeu each mang lai co phin tha thlt hon. Hay noi diing hon, tinh yeu ciia co bit dau tir nilm tin each mang. Khi nghe tin Ngan bj bit ma

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

Khao sat tir diaphuong Nam Bd trong tdcphdm Hon Ddt cua Anh Dice

phan boi each mang thi nguai co "nhu phdt diin lin duae". Tuy co nhung phut giang xe noi tam ghe gam, nhung diit khoat co chgn liy nilm tin each mang. Trong chien dau, tinh dong doi va tinh yeu co khi co kho phan biet ben nao nang han. Khi thay Dat bj giat ban nga co soi sue cam thu va chi nghi din viec tra thu cho dong doi, khong con biet nguy hiem la gi. Quyen ciing la mot nhan vat anh hung, gan goc nhung doi khi rat tinh nghjch va tre con. Nhu lin song lai sau "chet giac", co cuai va gigng noi day tinh nghjch: 'Tdi thicmot chut cho vui thoi, chic tdi lam sao ma chit duae" [tr.l 17]. Ngan phai nhin co lac dau: "Lam tang hoai. Cho em hay, hoi nay anh ma khdng ra vac em thi tui no Iwam em rdi", "Mai sdng lai ma da gi&n rdi, tdiphuc cd qua". [tr.l 17]

Ca My co le con ngay tha han. 'Khuon mat nau ram, hay nguac lin va khde

mat cua Ca My xua nay vdn da uon udt..." va khi vui thi "cuai nhu ndc ne" [tr.231]. Cuai "ndc ni" la each cuai co phat ra am thanh, each cuai thi hien sir sang khoai, cuai mot each vo tu hon nhien. Lii so sanh cuai nhu ndc ni thi hien niem vui suong khi co dugc tham gia each mang. Doi mit cua Ca My dugc mieu ta rat sinh dong. Doi mat khong nhung uon uat ma con "thiet tha, vdn ngdy tha mdt each ddng thuang" [tr.231]. That vay, co la con gai Kha me that tha. Khong nhirng xinh dep, hat hay ma Ca My mua ciing deo. Va dac biet vai dieu hat dan toe minh, loi hat "Xa ri ca keo ", co da lay dugc cam tinh ciia nhirng ten linh My. Lii hat nay, dong thai cung la vu khi giup co danh giac. Co biit rat ro vl coi nguln than phan co, cho nen khi ai nhac den thang Ca Xam - Anh trai ciia co: "Md sanh y ra lam chi? Ykhdng phdi la anh ciia tui dau" [tr.46]. Co le vi dong mau ciia thing Chii Muu gian ac da co trong nguai ciia co lam co kinh tam.

"Trong nam den tdi cd din voi anh em cdn bd, din vai each mang mai tdi nghiep lam sao! Chirng nhu cd chay nhao den" [tr.231]. Phai chang, vi cam thiy sung suong qua khi dugc each mang ngo den minh. Cung nhu co luc sung suong qua, co "dm Quyin hdn chiin chut" [tr.49], say sua, moi lin Quyen din giao cong tac cho co. Dugc each mang tin yeu, co khong quan nguy hilm va dam hi sinh tit ca nhirng gi quy nhat ciia dai minh, nhu ta da thiy.

Me Sau va ba Ca Xgi la hinh tugng hai nguai me a trong hai canh ngg rit khae nhau. Gia dinh me Sau la mgt gia dinh each mang. Me co nhirng net rit quen thuoc ciia nhung ba me each mang mien Nam. Hinh arm me Sau truac canh chj Sii treo liing lang giira trai, me co dan tieng nac noi thing vao mat thing thilu ta Sang: - Con tdi Ian rdi, nd cd tri khdn ciia nd, y nd muon sao xin cu di nd lieu lay.

[tr.l 53]

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tic diaphuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Dat ciiaAnh Dice

Cau noi ciia me thot ra dii biit ring se la mot nhat dao khiia sau vao tim ri mau, nhung me chgn each mang, me biet con minh ciing da chgn con duong each mang, va se nhu me chap nhan hi sinh ciing nhu me da tung hi sinh dai minh cho con. Gia day, trong gang tac can kl cai chit, me se vinh vien mit luon diia con ma me yeu quy. Ba me Sau tieu biiu cho hang van ba me anh hung Nam B6 yeu thuong can bo nhu yeu thuong con. Gia phut thu* thach nhit, me phai lira chgn mgt trong hai viec ma deu lam me dau ddn: hi sinh con hay phan boi each mang? Sir dau don khien doi tay me rung rung, nhung culi cung me sang suit quylt djnh ring thieng lieng hon diia con mang nang de dau la doi vu trang trong hang, la ca xom lang, la sir nghiep each mang.

Neu nhu a me Sau la noi dau mat di diia con yeu quy, nhung noi dau ciia me phan nao da dugc bu dap bai sir hi sinh ciia Sii khong hi vo nghia, Sii latim guong sang, la nilm tu hao ciia me, ciia ca nhan dan Hon Dit. Con ba Ca Xgi, ba la mgt ba me day dau kho, suot ca cuoc dai ba khong luc nao binh yen. Trong ba nli bat len sir giang xe noi tam co tinh bi kjch nhit. Xuit than la mot nguai con gai Kha me xinh dep, ba bj ten Chu Muu bit ep lam vg va de rathing Xam - Mot ten khat mau. Tan bi kjch cua ba la a do, no cii dai ding de nang suit cuoc dai ba, ngay cang bi tham. Mot ben la ban chat nguai lao dong ngheo vai tinh tinh ngay that va ben kia la toi ac, la the luc hac am, la due vong de hen ciia mot chi do ma chinh thing con ba de ra la dai bieu. Khi each mang bung len, saungay Dong Khai thi tin bi kjch do tra thanh mot mau thuan giira tinh me con va long cam thu toi ac. Tam hin ba Ca Xgi luon luon bj giang xe khoc liet den dien dai. "Nguai me nao ma lai muon con minh chit? Ay vay ma nhiiu ldn ba Ca Xai mong mdi cdi chet den vai thdng Xdm day" [tr.46]. Thai buoi chien tranh, co con theo giac vl sat hai ding bao lang xom khong phai la hilm lim, nhung truong hop ba Ca Xgi thi that la mgt tap trung cao do ciia sir dau kho, ciia sir dan vat quyet liet va keo dai, din nli khi khong chju nli, ba thlt len khin thilt: "Sao A Rat dau sao khdng vat may chet cho rdi!" [tr. 191]. Ma phai chi thing Xam khong thuang ba thi cho cam. Co lin thing Xam noi: "Tao thuang ba gia tao lam". Va truac mat ba, thing Xam khong bao gia dam cai. Nhirng luc gan ba, nu cuai ciia hin coi "hiin lanh nua la khde". &day, tac gia da kheo lam noi bat dugc van de dau tranh noi tam nhan vat. Du khong co cong nuoi duong nhung ciing la khiic rugt ciia minh tao ra. Ba thuong con bing mot tinh yeu cam lang, nhung khong thi dk thing Xam tilp tuc lam hai dan lang, tilp tuc din sau toi ac. Ba da quyet djnh mot viec lam rat tao bao la tru hai cho dan lang. Nhung rli ba khong dam xuong tay gilt con ciia minh. Kjch tinh din day dugc trao dang thanh

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thi Thuy Van

Khao sat tirdia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dice

sir dau tranh tinh cam va ly tri. Cuoi ciing, de khong phai kho xii* cho nguai me,

Anh Diic da lai con thuyen djnh menh sang huong khae. Giai quyet bang each la de

cho mot nguai thu ba xuat hien va giet chet thang Xam. Noi dau ciia ba den doan

nay phan nao da dugc phong thich, khong con quan quai nhuc nhoi nhu truac ma

noi dau tir day lang sau vao tam hon tra thanh vet thuong theo nam thang co the ma

phai. Anh Diic da rat thanh cong trong viec xay dung hinh tuong ba me Kha me

dau kho vai noi tam da chieu nhu vay.

ben ngoai ciia thim that khong can xung ti nao vai tam hon va pham chat ben trong

ciia thim. Cai con nguai "bio map nuc nich, cd tay coi cd ngan" ay ro rang la mot

can bo dan van nhanh nhen, day tam ly. Trong cong tac binh van, thim co nhirng

Thim Ba U la mot nhan vat doc dao. Hinh nhu tac gia cho ta thay hinh dang

ling bien linh hoat, tai tinh. Anh Diic gidi thieu thim Ba la mot ba "chii quan vui

tinh, ndi chuyen ngot xat" [tr.86] ggi chuyen rat gioi, doi dap nhanh va dugc bgn

linh het long tin tuong. Nhac den thim la tui linh thuong nghi do la "nguai dan bd

chu tiim bio map md tot bung". Ma thim tot bung that! Co Ian ba Ca Xgi vap nga

va chai rugu, thim dong lai cho ba khong lay tien. May ten linh den nhau quan

thim, dac biet la ha si Ca, thim khong lay tien vi la dong huong vai nhau, thim ggi

ha si Ca bang "cdu", nghe rat than thuang, gan gui nhu ggi chinh diia em rugt ciia

minh (Bai nguai Nam B6, trong quan he ho hang thuong trgng va thien ve ben

ngoai, ggi "cdu" la ggi thay vai con chau, the hien sir gan gui). Trong nhirng cuoc

ngang neu can. Ta da thay hai Ian trong hai cuoc dau tranh, thim khong chi an noi

kheo leo mem mong nham danh vao tam ly hieu danh cua bgn si quan Nguy nhung

khi can thim to ra rat kien cuong khien cho bgn linh phai thot len rang: "Con me

dau tranh true dien vai djch, thim vim mem deo vira chung chac, co khi con hien

map nay lanh qud, cdi luai nd ndi deo queo! [tr.257], hay "Trai ai, anh em dung

mac map mdy con me dan bd, chung ta dang ddnh Viet cdng, chung ta sap tiiu diet

tui nd..." [tr.259]. Mot Ian, giua luc bon biet kich dang dat tay len co siing ngan

chan doan linh chii luc co quan chiing ung ho keo den phan doi ten Sang. Giira luc

tinh the rat "gang" ay, thim Ba U "di san lin", vira dung lai phan tich vira noi

chuyen phai quay vai doi ben. "Bon biet kich xudi xi giat qua" [tr.257]. Doi khi ta

tham than phuc tai thuyet phuc kheo leo va long can dam ciia thim Ba U. Ke ra,

vung Hon Dat co dugc chien cong oanh liet nhu the, cong lao truac het phai ke den

Mot dilu de nhan thiy trong Hon Dat la Anh Due chi mieu ta Sii trong mot so trang it 6i. Nhung nhirng so trang it di do tac gia van xay dung thanh cong mot

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

thi thim Ba U la nguai gop phan khong nho.

Khao sat ticdia phuong Nam Bd trong tdcphdm Hon Ddt cua Anh Dice

nhan vat bieu hien tap trung nhat, day dii nhat pham chat cao dep cua phu nil thanh

dong Nam B6: anh hung, bat khuat, trung hau, dam dang. Sii la niem hanh dien ciia

xom lang ca ve sac dep Ian tinh than. Sac dep cua chj la mot 'vi dep kin dao", dju

Dep nhat la "mdi tdc day va muat", vai "ddi tay lam lung va ven kheo" [tr.l50].

Nhung pham chat tinh than ciia chj cang dep hon. Chj vira la nguai con hieu thao;

dang vai "nu cuai khe", "khuon mat trdixoan thon thd, ddi mat to ma chan that"...

vira la nguai vg thuy chung; vira la nguai me dju hien, la nguai chj rong lugng; vira

la nguai dong chi kien trung, nguai ba con tot bung vai xom lang. Hinh nhu Anh

Diic da danh nhieu sir uu dai ciia cai dep khi xay dung nhan vat Sii. That phong phii

lieng biet bao tinh yeu Sii danh cho be Thuy, con ciia chj: vira au yem, dju hien,

vo cung tam hon Sii khi nghi den con, den chong, den me, den em,... Dep va thieng

vira lo lang: ".. .rid em cd chit em cung khdng tiic, chi thuang cho con Thuy, vai lai

me co the vi qua thuang con ma "la ndi ra nhicng lai khdng phdi" truac mat quan

em chit thi tdi nghiep cho anh Ba...". Cam dong biet bao khi tinh thuong me, lo sg

thu. Song vai anh em dong chi, chj "lay su nhuang nhin lam sung suang", "Cd chi

la cd su chdm sdc, cd nhung buac di nhe nhang khdng ddng, cd su diu ddng". Sau

xa nhat trong tam hon ciia chj la tinh yeu que huong dat nuac. Chj gan bo mau thjt

vai Hon Dat va san sang hi sinh tinh menh de bao ve que huong. Sii bj bat, bj tra

tan nhung van giu vung khi the anh hung cho tai giay phut sau ciing. Doan mo ta

doc thoai noi tam cua Sii truac gia chia tay con di lay nuac va doan Su bj troi, treo

yeu ciing nhung lai tran troi cuoi ciing day dau don den nhoi long. Day la doan cao

tren cay dira ca dem tu ki ve nhirng nguai than: ma Sau, Quyen, diia con gai than

trao ciia noi dau ma Sii phai chju dung. Truac phut ra di, cau noi ciia Sii: "Cd bdc

ai hay tra thu cho con" vira la lai vlnh biet ba con ciia Sii, vira la lai thiic giuc y chi

quyet liet, gan goc bao nhieu thi ciing dju dang, au yem bay nhieu doi vai nguai

ciia quan va dan xii Hon vung len chien dau. Nguai phu nu ay doi vai ke thu

than, vai dong bao. Hai net tinh each ay thuc ra khong phai la dieu mai me a

mai la dieu ky dieu b hg. Nhu vay, Anh Diic da xay dung nhan vat trung tam la Sii

- Mot hinh tugng van hgc co siic song manh liet, mot sir tich ma qua do nguai ta co

nguai phu nu Viet Nam, nhung giu dugc no trong mgi hoan canh, mgi thu thach

the thay dugc pham chat ciia nguai phu nu Nam B6 anh hung. Va ciing chinh vi the

trong Hdn Ddt.

Nhung nhan vat tren la mot ban hop tau giau giai dieu, am thanh, ca nggi

nguai phu nu Viet Nam. Anh Due da kheo leo linh hoat tim ra nhirng phuong thiic

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

cho nen den nay hau nhu khong may ai khong nhan thay vj tri trung tam ciia Su

Khao sat ticdia phuong Nam Bd trong tdcphdm Hon Ddt cua Anh Dice

sat hop nhat the hien sac net nhat dong tam trang, cam xiic, nhirng suy tu, tran tra...

trong noi tam ciia tirng nhan vat. Noi tam von la la yeu to khong de nam bat nhung

vai tai nang, sir nhay cam va tam long gan bo sir chan thanh ciia chinh ban than

minh vai tat ca mgi nguai, Anh Diic da de dang dot nhap, kham pha noi tam tirng

nhan vat de nguai dgc hieu, thong cam va tran trgng nhung con nguai do.

Giong nhu nha van Son Nam tirng noi: "khdngphdi cu ghi dm lai cudc ndi

3.2.4. Mieu ta ngon ngir nhan vat

chuyen ciia nguai Nam Bd Id thanh van chuong duae dau". Van chuang Nam B6

co mot net dac trung rieng. Do la mot thu* van chuong gan vai ngon ngii noi, khong

nang trau chuot mugt ma de lam mat di ve dep dai thuang va no con co nhung goc

canh ciia no. Bai xuat phat tir nhu cau va thj hieu cua con nguai Nam B6. Hg thich

sir that tha, ngay thang, chat phae la nhirng con nguai ngang tang phong tiing nen

tinh each boc true, diit khoat va chuong le phai la dieu de hieu. Anh Diic da hieu

sau sac loi song va tinh each ay, hieu dugc lai an tieng noi hang ngay ciia phan

dong con nguai Nam B6 nen khi the hien trong tac pham van chuong ciia minh,

Anh Diic da van dung mot each kheo leo lam cho ngon ngir dai thuang moc mac

chan chat ma khong he giam di tinh van chuang. Do do, ngon ngu Nam B6 trong

Hon Ddt vira dan da vira giau sue bieu cam the hien ro net tinh each ciia con nguai

Nam B6.

3.2.4.1. Anh Diic sii dung mot khoi lugng Ion tir ngir dja phuong Nam B6

thong thuong trong cuoc song ma bat cii nguai Nam B6 nao khi dgc tac pham ciia

ong, hg ciing de nhan ra. Tir dja phuang dam dac trong Hon Ddt ngay each xung

ggi: "dnh", "dng", "chi", "bd", "cd", "cha", "md", "tia", "y",... ciing dugc ong

sir dung da dang trong ngon ngu nhan vat. Dgc Hdn Ddt, ta mai hieu it nhieu ngon

ngu ma xua kia nguai mien Nam da sii dung va nha lap tir ngu nay, chiing ta co the

hieu dugc each xung ho the hien moi quan he than mat trong ngon ngu hang ngay

ciia nguai Nam B6.

- Cha cha, tuang ong khdng cdn vi gap md bay tre nua chai [tr.285]

- Neu con chit, md nudi con Thuy cho con, nghe md\ [tr.l38]

Ngon ngu ciia ba ma Nam B6 hien len rat ro, kho quen nhat la luc me Sau noi

chuyen vai cac anh Tam Chan, Hai Thep va Ngan,... Me ggi "thdng Tdm", "thang

- Md thim ne, mdy dua nho di dau mat hit rdi? [tr. 177]

Hai" va xung "tao", "tui bay", "may"... vai tat ca sir triu men ciia tinh rugt thjt.

- Ngan a, tao coi mdy nhu con tao. Tao hdi thiet, may cd thuang con Quyin

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thi Thuy Van

khdng? Niu cd thuang thi ndi cho tao biit tao gd cho!

Khao sat tirdia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

Cach xung ho giua nhan dan vai can bo khong khuon phep, cau ne nhu the

ciing dii noi len khong khi ciia cuoc song nai day binh dj, than thien nhu the nao.

Lai noi chan tinh, mgc mac ma noi thang tugt ra nhu vay, thi chi co tir mieng ciia ba

me Nam B6 ma thoi.

3.2.4.2. Nhan vat trong Hdn Ddt hau het la dan lam ruong, lam bien,

lam

muon, nen each an noi ciia hg rat moc mac, chan chat. Van dung dac diem do, trong

qua trinh mieu ta ngon ngir nhan vat, Anh Diic da phan anh mot each sinh dong

Thim Ba U muc rugu trong hu, rot day tran ly nguai ha si quan dang cam:

each noi nang mgc mac, chan chat do.

- Hdi a Mac Cdn Duang cau sanh sdng nghi chii [tr.87]

- Tdi man ruong. Thdng nuac thi ddng cdu dat la. [tr.88]

- Thoi may ong di di, thu nuac thiii hoac do, tdi khdng chai\ [tr. 161]

Ngon ngu doi thoai ciia nhan vat trong Hon Ddt la ngon ngu thuong nhat cua

nguai dan Nam B6. No the hien dugc tam li, tinh each va ung xii ciia nguai Nam

B6 von boc true, dan da, trgng nhan nghia ...Va lai noi tra thanh lai van gom nhung cau ngan ggn, nhieu tir ngu Nam B6 giao tiep bang lai tra thanh van vilt.

- Cha cha, tuang ong khdng cdn vi gap md bay tre niia chai [tr.285]

- Chi Ba ai, nghe Bdc ndi rdi, em thay tay em bi cut nhu vay dau cd nham

nhe gi. [tr. 123]

- Phdi... phdi, tia nd do ha?... Tdi day ne tia nd ail... [tr.l85]

3.2.4.3. Nhan vat trong Hon Ddt la nhirng con nguai ngang dgc, yeu ghet

rach roi. Hg thich noi thang, noi that, ghet each noi long vong, nhung chuyen thieu

chiing ca. Ngon ngir ciia hg tra nen quyet liet, thang than.

Thim Ba U noi mot each thang than viec bat binh khi tra lai vai may ten linh

ve chuyen dung do giira ta va djch a hang Hon:

- Cha My md nd ddnh tdi kiiu do, tdi van hong nd rdi a caul [tr. 134]

Lai noi thanh that va "thang nhu ruot xe" cua ma Sau vai anh Tam Chan:

- Md diiu tao ndi that vai Tdm, tao gia thi gia cha tui bay di tai dau tao

- Ma chit rdi cdn budn khi gi nua cha noil [tr.l 74]

cung bwan theo tai do. [tr.29]

Khi nghe Ngan noi lugm mang cau an de qua tran can, Tan tra lai khong do

du va noi mat each chan thuc dieu minh khong thich:

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

- Mang cdu an xdt ruot lam, thu do khdng ghe tdi. [tr.57]

Khao sat tirdia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Due

Khi bgn giac lua dan trong xom ra bai bien coi doan phim nham lung lay y

chi chien dau ciia quan dan Hon Dat, Ngan tra nen quyet liet, gigng noi dong dac

day danh thep:

- Cdi phim lao do! Ddng bao dicng tin. [tr.239]

Khi noi chuyen phiem cung anh em trong luc canh gac, hg ke nhau nghe nhirng chuyen dien ra trong dai song hang ngay ciia hg. Co doan hg kl nhau nghe ve nhung mon an, khi nghe Hai Ca Tren tang boc chuyen minh san dugc con nhen,

anh Len phan ling cuai re, bao Trgng vi cau chuyen thieu can ca ciia anh Hai:

- ....Ch& hdi cha me tdi sanh toi ra a Hon Ddt tai gia tdi cd thay nd bat

duae mot con nhen con sdc nao, chet chua ndi tai chdny khi, rua, rdn chi cho

met... [tr.277]

3.2.4.4. Nguai mien Nam la nhirng con nguai nang dong, bat khuat, yeu tu

do, khi bj ap biic hg san sang lay cai chet de doi lay tir do cho minh. Q trong Hon

Ddt ta bat gap dieu do qua ngon ngir ciia nhan vat. Con nguai trong Hon Dat khong

chi la con nguai khai hoang lap ap ma con la con nguai chien dau giu gin ba coi

que huang. Khi dat nuac co giac ngoai xam thi ciing la luc tinh than bat khuat, gan

da, dung cam, yeu tu do ciia hg dugc troi day mgt each manh me nhat.

- Chu coi cdy nay ngon khdng! Thdng nao cd gan thd dau vd, tdi xdng cho

Hg san sang xung phong chien dau trong mgi hoan canh du hi sinh tinh

mang, mac bom dan van chien dau anhdung, van giu khi phach anh hiing:

- Thoi mdy cha ai, cu a trong nghi cho khde, chua tai luat tdi ma dau da tai

mdt cdy Id chit tot. [tr.269]

Trong canh nuac mat nha tan, tre tha ciing hoa anh hung. Thang Ut vai long

cam thu giac tot ciing, no noi vai ba Sau khong he run sg:

- Con khoi sa, ba Sdu a. Con lieng luu dan chit ba nd hit cha sa! [tr.96]

Khi hay tin giac sap bo, anh TamChan noi vai mgi nguai trong bua cam nha

ma Sau. The hien mot con nguai phan minh, ro rang, nhu each noi ciia nguai Nam

B6: "An ra an, chai ra chai, danh giac ra danh giac".

- Thoi tui minh lam bay ly nay thoi, tranh thu an cam di. [tr.33]

- Bua nay ong xa hai giai nghi mot bica di. [tr.31]

Trong canh chien tranh gay go nhat, gian kho nhat, anh em trong hang Hon

thieu thon ca ve luong thuc nuac uong, nhung hg van lac quan noi chai, pha tro vui

ve, mac ben ngoai mieng hang la bom dan ciia djch.

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

luat mdy chai [tr.78]

Khao sat tiedia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

[tr.276]

- Tdi thi cu lo mdy cdy qudnh tdm sao cua tui tdi heo dan qud, vai lai khdng

- Chirng tan trdn nay vi tui minh kiim vai con ran ho ddt nau chdo an chai.

biit mdy ong ngua trai cd khet ra liraduoc khdng? [tr.57]

Khi bgn djch chiem dugc suoi Luon, dang to chiic vay riet quanh mieng

Hang hong each ly quan ta vai dan ngoai xom, Ba Ren dong dac tuyen bo:

- Oi, minh vdn a day dau nd cd bd bom tan minh ciing khoi sal [tr.71]

Giac cii vay, anh em trong hang van vui cuai, van tinh nghjch:

- Lam tang hoai. Cho em hay, hdi nay anh ma khdng ra vac em thi tui nd

Iwam em rdi. Lwam nhu Iwam cii khoai dy. [tr. 117]

- O trong hang cd chdn xuang mdy chu chit hdi do. Ghe lam! Sa may ong

nhdtldml [tr.97]

3.2.4.5. Tuy cuoc song ngheo kho, ca cue nhung vai tinh than dong chi dong

doi, chii nghia, chu tinh van dat len hang dau. Con nguai nai day nhan ai, hien hoa,

thuy chung, song chan hoa trong tinh lang nghia xom, the hien con nguai Nam B6:

- Bdc Tu ai, do ray bdc cdn udngruau nhiiu khdngl [tr.24]

"trgng nghia khinh tai"

Vi sau gap lai Sir, lua luc vang nguai, anh San cuai hdi khi:

- Sau long ray cd Ba Sir khdnggdi bdng buai niral [tr.9]

Du dang chju canh khon don trong hang nhung Quyen van huong ve Hon

Dat, lo lang cho an nguy, tinh hinh ba con va nguai than ngoai hang Hon:

- Trai... Khdng biit may bua ray d ngoai ra sao... Em lo qud. [tr.279]

Khi biet minh sap hi sinh, Sii tu nhu bang lai noi chan thanh:

- Neu con chit, md nudi con Thuy cho con, nghe mdi

Ong Tu Don giai bay noi lo au, dau xot khi moi Ian nghe tin anh em du kich

- Chu nghi, hdi do cic nghe tiing cot cheo ciia tui nd dap dau anh em minh,

rai vao tay giac:

tui hdi chu lieu tui ngu cd dang khdngl [tr.54]

cam khong cao nhung dugc Anh Diic van dung diing luc, diing cho nen co gia trj

3.2.4.6. Ngoai ra tir dja phuong xuat hien trong Hon Ddt mang sac thai bieu

bieu cam cao, gop phan the hien song dong, chan thuc tinh each nhan vat. Chi can

mot tieng "D.me" (tieng chui tuc) trong cau noi ciia nhan vat ciing dii noi len ban

tinh nong nay, hung hang hay 16 mang trong boc 16 tinh each nhan vat. Dac biet

ngu nhan vat tieu cue ciia minh.

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Anh Diic rat thanh cong trong each van dung lop tir nay trong each xay dung ngon

Khao sat tir diaphuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Dat cua Anh Dice

Chdc sau, hdn hwai gay vut cd say nga rap, vang tuc

- D.me, ddnh giac kiiu nay thi Ngd Tong thdng ddnh ciing thua niia cha

dung ndi gi tdi... [tr.253]

- D.me, hom rdi tui nd ban dai uy minh ti bat ngua mieng hang ngd an qudl

[tr.l 64]

Cach xung ho: "mdy cha", "cha ndi", "con me", "con me",... doi khi dem

them tieng chui the, each noi nay the hien ro sir tho 16, day khinh miet ciia nhan vat.

- Con me map nay an ndi cd xoc die hdnl [tr. 181]

- D.me, gan mdt ngan thdng ma khdng vd hang duae, ki tui nd ban minh cir

- Vi vu nay tdi nghi trung uyXdm vd thang Hai Nho bi con me dang Thd

ti sum sum, tire muon di mdu. [tr.85]

chem. nghe ndi con me diin... [tr.203]

Nhu vay, thong qua viec sir dung lop tir dja phuong Nam B6 de mieu ta ngon

ngir nhan vat ket hop vai each sii dung nhirng cau van ggn, trong sang, gian dj, gigng van dam chat Nam B6, Anh Diic da tao dugc net chan thuc, cu the, gin gui cho cac nhan vat, the hien dugc each noi nang mgc mac, binh dj va mang ve dep

rieng trong tinh each ciia hg. Tir viec dat nhan vat vao trong cac tinh huong co van

de, tir viec mieu ta ngoai hinh, mo ta hanh dong va dac biet la viec kham pha dai

song noi tam ciia nhan vat... Anh Diic da xay dung lai nhung hinh tuong nhan vat

cua minh trong tinh toan ven nhat truoc mat nguai dgc. That vay, tir the giai nhan

vat cua minh, Anh Diic da de dang chuyen tai dugc toan bg nhirng y do nghe thuat

sau xa ciia minh.

Tieu ket: Qua viec khae hga dac diem thien nhien, tai hien cuoc song lao

dong, chien dau va sinh hoat ciia nguoi Nam B6. Dong thai xay dung hinh tugng

nhan vat Nam B6 trong thai ki chong My, Anh Diic da lam noi bat len nep song va

tinh each con nguai vung Hon Dat noi rieng va con nguai Nam B6 noi chung, rat

chan thuc va sinh dong. Canh vat va con nguai hoa quyen vao nhau, gan bo va tao

nen net rieng trong tirng trang viet ve Hon Dat. Thien nhien tru phii, giau dep, doi

lap vai su hiiy diet ciia chien tranh. Con nguai Hon Dat sang tao, giau nhan nghia,

gan goc, anh hung, bat khuat doi lap vai ke thu hung ac dong ve so luong, toi tan ve

nhan vat dai dien cho nhirng con nguai Nam B6 trong khang chien chong My

dugc Anh Diic khae hga nhu nhirng anh hiing ciia thai dai mai. Hg cam siing

chien dau nhu mot le tu nhien khong each gi khae dugc. Nhung ciing nhieu khi

hg chi

lam nhirng cong viec ma binh thuong hg van lam. Chi co dieu, hg lam

GVHD: Nguyen VanNa

SVTH: Trin Thj Thuy Van

vii khi. Anh Diic rat thanh cong trong viec xay dung hinh tuong nhan vat. Nhirng

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

nhirng viec binh thuang ay trong mot hoan canh het siic bat thuang, neu khong

muon noi la khoc liet. Giu lai nhung dieu binh dj hang ngay ciia dai song trong

hoan canh chien tranh chinh la mot each chien thang ke thu. Ngoi biit Anh Diic ciing khong tranh khoi doi phan lang man, nhung do la chut lang man cin thilt de dong vien tinh than nhan dan, giup hg vung tin vao con duong ma ca dan toe

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

dang di.

Khao sat tirdia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Due

KET LUAN

Tir dja phuong Nam B6 ra dai tuy co muon nhung khong vi the ma no ngheo

nan, hai hat, ma trai lai no rat da dang, phong phii va sau lang. No chii dung cac

yeu to van hoa, phong tuc tap quan ciing tinh each cua con nguai Nam B6. Tir dja

phuang Nam B6 khong chi don thuan la lai an tieng noi hang ngay cua nguai Nam

tir dugc thong ke trong tac pham Hdn Ddt vira dan tren la mot minh chiing cho dieu

nay.

Anh Diic la mot trong nhirng khuon mat sang gia ciia van hgc chong My mien

Nam. La mot nha van co tai va nhay cam, dugc song giira nhirng nguai dan Nam

B6 dang men nhat trong nhirng nam thang soi sue ciia cuoc khang chien chong de

B6 ma no da buac vao van hgc nghe thuat vai mot tu the rat duong hoang. Nhirng

dong hien thuc danh My a mot vung dat xa soi ciia To quoc, da xay dung dugc

nhirng hinh tuong dien hinh ve nguai nong dan danh giac, da li giai sau sac nhung

van de ciia each mang mien Nam trong giai doan bay gia. Anh Diic da thu dugc

mgt so thanh cong dang ke trong tac pham cua minh.

Bang cau chuyen cam dong, vai giong van nhe nhang, Anh Diic da giup

nguai dgc hinh dung ra manh dat Nam B6 anh hung trong khang chien chong

My. Khong chi co the, Hdn Ddt ciia Anh Diic con cho nguai dgc cam nhan dugc

dat Nam Bg co canh sac rieng, nguai Nam B6 co nhung net

tinh each rieng

khong Ian vai mot vung mien nao khae.

Qua viec van dung tir dja phuang trong tirng trang viet ciia minh. Anh Diic da

dua ngon ngu trong tac pham van chuang va ngon ngir trong cuoc song dai thuang

nhich lai gan nhau han. Do la dong gop to Ion, la thanh cong dang ghi nhan cua

Anh Diic. Dieu do cang the hien ro dong gop to Ion ciia Anh Diic doi vai van hgc

each mang. Va mot trong nhung dau an rieng ciia Anh Diic ve mat tir ngir la ong da

van dung mot each kheo leo va phong phii lop tir dja phuong Nam B6, khong chi

trong ngon ngu doi thoai ciia cac nhan vat ma ca trong van mieu ta, lai thuat truyen

ciia nha van. Co the thay ro ngon ngu trong tieu thuyet Hon Ddt la mot thu "ngon

quoc My. Tac pham Hon Ddt ciia Anh Diic da phan anh dugc kha chan thuc va sinh

ngir dai thuang vd giau mdu sac dia phuang".

Tir ngu dja phirong dugc sir dung trong Hon Ddt chiem so lugng kha nhieu.

Theo thong ke sa bo, trong Hdn Ddt, Anh Diic sii dung tren 400 tir dja phuong

Nam B6. Qua su phan chia theo nhom, phan loai va thong ke, mieu ta, ta phan nao hinh dung dugc dien mao cac tir ngir dja phuang dugc sii dung trong Hdn Dat rit da

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

dang va phong phii.

Lop tir dja phuang su dung trong Hdn Ddt that phong phii. Do la lop tir djnh danh (bao glm lop tir chi mot so dong thuc vat; lop tir chi dac diem dja hinh, hien tuong tu nhien; lop tir chi vat thi nhan tao; lap tir chi khong gian, thai gian; lap tir chi nghi nghiep,...), lop tir chi hanh dong, tinh chat, va ca lap tir vay mugn cua nguai Kha me dk lam nli bat dac trung van hoa Nam B6. Ngoai ra, luan van ciing di sau tim hilu lap tir xung ho va lop ngir khi tir thuong gap trong giao tiep a Nam B6 dl hilu r6 hon dac diem xung ho trong giao tiep ling xii ciia con nguai Nam B6, hilu them vl each thi hien tinh cam, cam xiic, each danh gia ciia con nguai Nam

B6 trong viec sir dung nhung tinh thai tir, phu tir de bieu 16.

Lop tir vung tren con dugc Anh Diic su dung day dac trong ngon ngir mieu ta

ciia tac gia khi khae hga dac diem thien nhien, vung dat, cuoc song sinh hoat ciia

con nguai Nam B6, hay khi khae hoa ngoai hinh, noi tam, hanh dong, ngon ngu ciia

nhan vat. Chinh vi vay, net doc dao trong each van tir dja phuong Nam B6 trong

sang tac ciia Anh Diic la tac gia da ggi ra dugc net dep rieng ciia nong thon Nam

B6 trong thai khang chien chong My. Do la ve dep vira huyen bi vira hoang sa ciia

manh dat cuoi ciing To quoc, va ciing la ve dep ciia nhirng con nguai Nam B6 chan

chat, mgc mac, trgng khi tiet, giau nghia tinh, phong khoang, yeu chuong tir do,

thich gio rirng song bien; nhirng con nguai hien ngang, giau diic hi sinh nhu ma

Sau, ba Ca Xgi, ong Tu Don,... Nhirng con nguai boc true, thang than, chien dau

khong ngai gian kho nhu: tam Chan, hai Thep, Ba Ren, Ngan,... Nhung anh hung

thieu nien nho tuoi nhu: Ut, Dat. Va nhung nguai phu nu Nam B6 anh hung, bat

khuat, giau diic hi sinh nhu Sii, Quyen, Ca My,... Tat ca hien len that sinh dong,

Anh Diic lira chgn tir ngu "dac dja", giau sac thai bieu cam, diing luc, diing

cho, kheo leo, "co nghe", theo mot quan diem nhat quan nen tir dja phirong da dugc

nhan doi gia trj sir dung. Qua do thay duoc tai nang ciia Anh Diic trong viec sii

dam chat hien thuc tao nen sir doc dao, hap dan trong tirng trang viet.

So vai cac tac gia ciing thai viet ve Nam B6 nhu Son Nam, Doan Gioi, Le

VTnh Hoa,... thi ngoi biit ciia Anh Diic viet ve Nam B6 khong sac net bang. Tuy

dung ngon tir vao trong tirng trang viet.

hung, bieu dat tinh cam, ghi lai cuoc song ciia nguai Nam B6 bang each dien dat

rieng vira hinh tuong, vira khai quat tao cho cau van them phan hap dan, thu vj co

siic thuyet phuc cao. Dong thai each van dung tir dja phuang uyen chuyen, linh

hoat, hop li ma khong go bo cau chu thi chi co Anh Diic mai lam nen dieu ki dieu

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Trin Thj Thuy Van

nhien de co dugc mgt tac pham rieng biet, khai quat mot vung dat Nam B6 anh

Khao sat tir dia phuong Nam Bd trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dice

nhu the.

Vai viec sir dung thanh cong tir ngir dja phuong, Anh Diic da tao nen mot

net rieng mang tinh phong each cua ngon ngu van chuong ma khong phai nha

van nao ciing lam dugc. Dieu do da gop phan lam nen phong each ngon ngu trong tilu thuyet Hdn Ddt cua Anh Diic mang net rieng khong Ian vai cac tac gia

nao.

Vin dl sii dung tir ngir dja phuong Nam B6 trong van chuang Nam B6 noi chung va trong Hon Ddt noi rieng, la mot van de con co phan mai me va

kho. Do thai gian co han ciing nhu kha nang con nhieu han che nen chiing toi chua

co dieu kien tim hieu sau va chi tiet hon. Nguai viet rat mong se co djp tiep tuc

nghien ciiu van de nay.

GVHD: Nguyen Van Na

SVTH: Tran Thj Thuy Van

TAI LIEU THAM KHAO

•

* Sach tham khao

1. Do Him Chau (2001). Dai cuong ngon ngii hgc tap II. Nxb Giao due Ha

Ngi.

2. Mai Nggc Chir (2009). Co so ngon ngir hgc va tieng Viet. Nxb Giao due

Viet Nam.

3.Hong Dan (1981). "Tir ngir phuang ngon va van de chuan hoa tir vung tieng

Viet", Giu gin sir trong sang ciia tieng Viet ve mat tir ngir. Nxb Khoa hgc Xa hgi,

Ha Ngi.

4. Phan Cu De (2004). Van hoc Viet Nam thi ky XX, Truyen ngin 1945-

5. Anh Dong (2010). So tay dja danh Kien Giang. Dai hgc Qulc gia: Nxb Ha

Noi.

6. Nguyen Thien Giap (1998). Tir vung hgc tieng Viet. Nxb Giao due.

7. Nguyen Thien Giap (2010). Dan luan ngon ngir hgc. Nxb Giao due.

8. Tran Van Giau (1972). Muai nam van hgc chong My. Nxb Giai phong.

9. Dinh Trgng Lac (2009). Phong each hgc tieng Viet. Nxb Giao due Ha Noi.

10. Nguyen Van Long (2003). Van hgc Viet Nam trong thai dai mai. Nxb

Giao due.

11. Vii Tien Quynh (1998). Phe binh binh luan van hgc - Anh Diic - Nguyen

Quang Sang - Nguyen Nggc - Doan Gioi. Nxb Van nghe TPHCM.

12. Bui Viet Thang, Nguyen Thj Nam Hoang (2006). Anh Diic - Vl tac gia

1975, Quyen hai, tap VI. Nxb Van hoc.

13. Huynh Cong Tin (2006). Cam nhan ban sac Nam B6. Nxb Van hoa thong

tin.

14. Huynh Cong Tin (2007). Tir diln tir ngir Nam B6. Nxb Khoa hgc Xa hgi.

* Luan an, luan van

15. Nguyen Thj Tuyet Hoa (2011). Phuong ngir Nam B6 trong truyen ngin

ciia Son Nam. Luan van Thac si Truong Dai hgc Can Tha.

16. Nguyen Thj Huang (1996). Buac dau tim hieu tir xung ho trong giao tiep.

Luan van tot nghiep Dai hgc Su pham Vinh.

17. Nguyen Hoang Mi (2009). Mau sic Nam B6 trong truyen ky Son Nam.

Luan van Thac si Truong Dai hgc Su pham TP. H6 Chi Minh,

18. Phan Thj Ha Tien (2010). Thanh ngir trong tac phim ciia Anh Diic. Luan

van tot nghiep Dai hgc Cuu Long.

tac pham. Nxb Giao due.

* Bao, tap chi

19. Vii Tien Dung (2007). "Cac bieu hien ciia lich sir chuan muc trong xung

ho", Ngii hgc tre 2006 dien dan hgc tap va nghien ciiu, tr 328 - 334.

20. Thanh Duy (1967). "Cach the hien nhan vat trong Hon Dit", Tap chi Van

hgc (3), tr 30 - 34

21. Diic Nguyen (2000). "Ve each xung ho ciia hgc sinh doi vai thay giao",

Tap chi ngon ngu (3), tr 73-74.

22. Phan Nhan (1968). "Hon Dat - Mot biic tranh chan thuc vl giai doan diu

chong My cuu nuac a mien Nam", Tap chi Van hgc (1), tr 4 - 6

23. Nguyen Thj Trung Thanh (2007). "Can phan biet tir xung ho vai dai tir

xung ho", Tap chi ngon ngu va dai song (137), tr 2 - 5

BANG THONG KE

Anh Diic sir dung nhieu tir vung trong Hon Ddt giau mau sac dja phuang.

Bang thong ke sau day de cap den nhung lop tir da dugc khao sat trong tac pham

Hdn Ddt ciia Anh Diic. Bao gom cac lop tir (phan theo thii tu de muc trong cac

chuong): Lop tir xung ho; Lop tir djnh danh (goi ten mot so dong thuc vat, tir chi

dja hinh, tir chi vat the nhan tao, tir chi nghe nghiep, cong viec, tir chi khong gian,

thai gian,..); Lap tir chi hanh dong, tinh chat; Lop ngii khi tir; Lop tir Kha me. Bang

thong ke nay la ca sa de nguai nghien cuu di vao phan tich, doi chieu, lam ro gia trj

sii dung cua chiing trong tac pham. Qua qua trinh nghien ciiu, bang thong ke nay

dugc van dung chii yeu a chuang 2 va chuang 3. Vi the, trinh tu sap xep lap tir dja

phuong trong Hdn Ddt nhu bang sau:

2.1.LdPTirxiTNGH6

STT

Tir

Lop

Tir dja phuong trong van canh

Trang

tir

Ian

trich

xuat

dan

hien

anh

Tha anh viet dgc thiet mai cam dong

[tr.7]

lam sao. Ma anh gai ve muai tam cai

tho roi cha it 6i gi.

bacon

[tr.256]

dau co lam gi may cau.

May cau a, ba con vai anh em day

Con My no giong tao. Tao thuong ba

[tr.41]

gia tao.

bagia

Lap

Nghe noi ba gia tao theo Viet Cong.

[tr.41]

tie

Ba thii ong gia tao lam.

xwng

chi

[tr.228]

Em thuang...thuang cho chj Ba, chi

ho

dgi... dgi anh Ba hoai

trong

34 Neu con chet, ma nuoi con Thuy cho

[tr.l 38]

quan

con, nghe ma!

he

Cha cha, tuong ong khong con ve gap

[tr.285]

ma bay

gia

tre

ma bay tre nua cha!

dinh,

may diia

1 Ma thim ne, may dira nho di dau mat

[tr.l 77]

ho

nho

het roi?

hang

Me, me ai!

[tr.243]

minh

[tr.285]

Sap nho dau roi minh?

ong gia

Nghe noi ba gia tao theo Viet Cong.

Ba thii ong gia tao lam.

[tr.41]

Sap nho dau roi minh?

[tr.285]

tia

[tr.l 85]

Phai... phai, tia no do ha?... Toi day

ne tia no ai!... Thoi toi di!...

banoi

sap nho

[tr.237]

Thang linh buong tay thim. No noi:

co an nham gi den toi.

- Muon ba noi di hay khong di dau

[tr.161]

Bd may thang giac theo My - Diem,

[tr.239]

tui bay co gioi thi vo day... V6 day

tui tao ban cho do ruot het thay.

cau

Hoi a Mac Can Duang cau sanh song

[tr.87]

Co kha khong bo?

cha noi

nghe chi?

[tr.l 74]

noi!

Ma chet roi con buon khi gi nira cha

Thoi may cha ai, cii a trong nghi cho

[tr.78]

khde, chua tai luat toi ma dau da tai

may cha

Lap

luat may cha!

r

t

tw

may cha

Bo tui no rugt lam sao ma may cha

[tr.62]

xwng

chay du qua!

ho

may ong

Vay nen anh em tui tui day khong the

[tr.259]

ngoai

di vai may ong nua, neu di ciing co

xa

ngay thanh thang chong chet troi.

hdi

chii em

Tiec qua. Tui chua thay chii em nao

[tr.263]

con em

The nao tao cung phai ghe tham ba

[tr.41]

banh nhu vay?

con me

nghe noi con me dien...

[tr.203]

con me

gia vai con em.

[tr.203]

thang Hai Nho bj con me dang Tho

chem.

Co la vay, lai kieu Cu Ho, giay may

[tr.l 65]

cai nira mai chet.

may

Ve vu nay toi nghi trung uy Xam va

[tr.39]

Het rugu ha may?

ong

Va ong con ham neu dao khong ky

thi ong khong cho danh.

tao

[tr.41]

Nghe noi ba gia tao theo Viet Cong.

Ba thii ong gia tao lam.

tui bay

[tr.56]

[tr.l 32]

D.me, tao cii tuong tui bay a li trong

tui bay

Tui tao di truac may diia tui bay di

[tr.l 28]

hang cha!...

tui minh

Thoi tui minh lam bay ly nay thoi.

[tr.33]

tui nay

Tui nay bo tinh dong lau nghe? No

[tr.65]

chiem suoi roi.

tui no

B6 tui no rugt lam sao ma may cha

[tr.62]

sau, ma phai di cho em.

tui tao

U, mat tao den trai khae cho may.

[tr.l 87]

Tui tao co thii nay thieu gi?

tui tui

chay du qua!

[tr.l 84]

day!

Y thay nguai du kich do giong het

[tr.91]

nhu y, vi hau het hg ciing deu la dan

lam ruong, giang cau dat triim, nhu y

vay.

2. l6p tit dinh danh

2.1. Lop tir chi mot so dong vat, thuc vat

2.1.1. Lop tir chi dong vat

Tir

STT

Chj Sii chet roi, tui tui di dua chj Sii

Ian

van canh

trich

xuat

dan

hien

Chii thich nghia Tir dia phu'ang trong Trang

[tr.242]

bim bjp loai chim long Tir trong bai bong co tieng

mau nau do,

thoi dai.

song aviing

dong bang song

den, rieng canh bim bip keu giuc gia mot

caboi

mot loai ca sac

Ke do chj Sii lai bung tiep

[tr.31]

ill

Ciiu Long

mot thau nhom dung goi du

Ion, ca ban tay

dii tron vai kho ca boi xe.

ca vugc

ca chem

[tr.24]

con tuai roi dat len san

nuac.

ca dai

Cha cha... Cai xii chi ma

[tr.87]

loai ca nho,

tai mua ca dai noi dac

thuong noi tren

mat nuac vao

Quyen xach con ca chem

nhieu thi xiic.

miia nuac do, co

the khong co ten

vi nhieu loai

song! Ai muon xiic bay

r

a

n

[tr.246]

Ca giong, ca goc, ca chem

cagoc

giong chuoi minh giay danh dach.

[tr.246]

tua, song a nuac

thuoc hg ca vay Ca giong, ca goc, ca chem

lg hoac nuac

man

ca lim Mgt loai ca nho

Ca 16c, ca tren, ca lim kim,

[tr.87]

kim

ca ngon tay,

chuoi minh giay danh dach.

song a song

dii het, manh ai nay bat...

Con ruong liia xa a do

hai ba gia cam chac!

caloc

caqua

Ca 16c, ca tren, ca lim kim,

[tr.87]

triing do dong cii mot cong

dii het, manh ai nay bat...

triing do dong cii mot cong

Con ruong liia xa a do

ca tren

Thuoc hg ca

Ca 16c, ca tren, ca lim kim,

[tr.87]

nheo

du het, manh ai nay bat...

Con ruong liia xa a do

triing do dong cii mot cong

hai ba gia cam chac!

chim cu

hai ba gia cam chac!

[tr.73]

Chinh cau ta da dai Ngan

dat

cu gay, chim gay

may bua ca nuong va chim

cho

cho vang

Hai nguai mai buac vao thi

[tr.21]

cu dat ro ti ngon lanh

mot con cho phen to tir

phen

ciii liem chan hai nguai va

vay duoi roi rit.

con

con vat hinh

Cha hoi cha me toi sanh toi

[tr.277]

nhen

dang giong con

trong chay xo ra keu u li,

soc nhung nho

ra a Hon Dat tai gia toi co

han con soc

nhen con soc nao, cha

chua noi tai chon, khi, riia,

ran chi cho met...

con soc

thuoc loai ca, co

Cha hoi cha me toi sanh toi

[tr.277]

than thon dai,

thay no bat dugc mgt con

hai dep, co hai

ra a Hon Dat tai gia toi co

rau, co mau nau

nhen con soc nao, cha chua

nhat, co 5 den 8

noi tai chon, khi, riia, ran

sgc den sam

chi cho met...

thay no bat dugc mgt con

ben than.

con

con ba ba

Co ca vich nua, con vich

[tr.276]

vich

Ion thi bang cai nia, con

nho nhiit ciing ca thiing

chay dgc moi

chim de, nho

Toi chi cho ong xa tui no

[tr.52]

nhac

bang nam tay,

nhu xa mo nhac chai!

long vang den,

song a vung ba

nuac

ran ho

gia.

Chung tan tran nay ve tui

[tr.276]

dat

than tron, mau

minh kiem vai con ran ho

den, co 3 khoang

dat nau chao an chai.

vang a co

tran lat

loai tran dat, dau

1 Anh an tran khong, con

[tr.276]

dai, nho, lop da

tran lat thua ho dat xa,

ho mang banh,

nhung neu minh khong

nhat noi nhau

ham lot da ban lay tien, cii

co duong vang

de nguyen da nau ca-ri thi

an cung da ngat lam...

hinh thoi. Chiing

thanh nhirng

song gan ba

vgp

mot loai nhu con

[tr.l 5]

1 May man la anh em di bat

song, suoi, dam,

vop ca, chi co cai choi

kenh rach, nuac

trai, co a viing

man

trong khong.

Tir

STT

Chii thich

Trang

Tir dia phirang trong

van canh

trich

Ian

nghia

xuat

dan

hien

bong

2.1.2. Lop tir chi thuc vat

[tr.90]

canh hoac lam

siing

sung ngon lanh, cai trai

Loai cay lam Sau bua cam mam kho bong

thuc pham. ruong dot dong un len, sua

soan ca Ian dap liia toi.

dai, mau do tia,

mgc a ao ho,

ruong nuac

la dim nuac ket

Cgng rat nho,

Lop la can dop thi gioi gi

[tr.214]

can dop

mot nam ciing phai lop lai.

nha

cay dau

Toi tinh truac chii roi, ma

[tr.57]

vuong

lai dung de lap

dieu toi xai cay dau vuong

le ki ma

6 ma, qua triing

Vuon vii sua, vuon mang

[tr.206]

hay hon.

rao, vat va.

mang

cut, vuan le ki ma bong rao

[tr.56]

cau

mang cau ta ram rap. Mui

mang cau chin bay tham

ngat.

mang

1 Vuan vii sua, vuan mang

loai cay an trai

[tr.206]

cut

gan giong nhu

Hg di xuyen qua dam vuon

cut, vuon le ki ma bong rao

rao, vat va.

bua

sua dua

[tr.l 93]

Truac mat han, cay sua dua

vai vom la thua loang

Nam B6, loai

dugc trong a

thoang hai suong lau lau lai cay lam thuoc,

dugc

tram

rung xuong vai bong trang. bong co the an

[tr.40]

la lam thuoc

moi diia xach hai mieng.

nhugm hoac

loai cay vo xop, Thii ciii tram goc bo doi,

khong biet chiing lay a dau.

vii sua

Vuon vii sira, vuon mang

thugc hg hong

[tr.206]

xoa bop

mien Nam

rao, vat va.

xiem, trong a cut, vuon le ki ma bong rao

STT

Chii thich nghia

Tir dja phirang trong

Trang

van canh

Ian

trich

xuat

dan

hien

bal

Cho ba bien, ba

2.2. Lap tir chi dac diem dja hinh, hien tuang ty nhien

[tr.20]

chan Hon. Cuoi xom la

Xom Hon Dat a lien ngay

bai Tre, each bien vai

song thap dai ra

tram thuac.

bau

kha rong

Horn qua con Quyen vai

[tr.13]

chua nuac dgng,

cho dat triing sau

con Sii vo rirng mo kiem

tam anh em minh bi no

hoac a rirng

thuang a dong dugc xuong thit ciia bay

trong bau.

bot

don nho, bot

Neu chiing co dong bot, ta

[tr.l 8]

ciing phai nho di...

day, trai

dap bua truac, kiem gap a

[tr.35]

danh bat a tren

ca sa dong day Thang chii trai day no

nua.

song,rach

dia dao thien

hang

[tr.74]

24 Roi Ngan ciing dan tat ca:

nhien dugc con

- Anh em nha phai tiet

day nguy hiem lam. Ca vg no

Vll

nguai phat hien kiem nuac day. Trong

hon

nhung cum da

Ten thieu uy noi mot trang

[tr.239]

noi cao han mat

ket luan:

- Quy dong bao chac da

hang co rat it nuac.

bien khai.

thay ro, trai mii Ian nhu

nuac ngoai vung

huong ho gi la cai Hon

nay...

kinh

Chac thim biet kinh Hoi

cong trinh dan

[tr.89]

nu a c

the nay ma con nat vun,

det chieu nuoi con.

mi vuon

bia vuan

[tr.64]

2 Mgt tieng dong ho sau khi

Dong?... Vg toi no a do

bgn giac tir mi viran da

anh em riit het vao hang,

Dit.

miet

tran tai khap xom Hon

[tr.l 66]

miet Ca Mau!

miet thii

nai co muai con

mien, vung Tao ngan nhiit la xuong

[tr.267]

Hoi dem toi nghe dai tui

danh cac bot miet thir.

rach song song no dua tin minh dang

bien

muong

kenh nho de tuoi

cung chay ra

[tr.61]

tieu nuac

Vao tai mirang vuan

trong, Ngan ciing anh em

rach

Cai ban chan trai bi

bam duai mirang.

[tr.l 60]

nhien, nho, tir

thuang cut mat hai ngon

ciia anh buoc anh dao do

duong nuac tu

cac lang mac

cii moi Ian mo ra xom,

bien

chay ra song,

loi duai rach,...

ria

anh deu phai tram minh

Tai hga xay den vai anh

[tr.l 5]

cung ciia lang

vao buoi trua, luc anh

pham vi ngoai

ria xom.

sinh

bun, dat nhao

- May cau ban quan xa Ion

[tr.236]

mau den

thoi,con do linh cai ra em

Vlll

dang tren duong tir cir ra

xuong sinh di!

soc

[tr.46]

Ba nhin Ca My (...), nha

lang, xii, don vi

dan cu nho thuoc

nhirng dem du ke anh

Thach Kha ben soc tung

qua sam vai hoang tir con

nguai Kha me

6c.

suoi

[tr.l 34]

Gan sang, met moi, Sii

ba thi sam vai co gai bat

ngoeo dau ngii thiep di,

nhung lach nuac

nui, hon, nuac

nho bao quanh la

trong luc dong suoi ben

khe khe.

do xuong

tru

Nai tha vi than

[tr.245]

duai van chay, reo theo chay tir phia cao

do tri lam an a

Chii Tu bai xuong tir tru

bien

v am

ong bon ong bon ra tai hgng no.

[tr.235]

nga ba song rach, Song Vam Rang hien ra

nhu mot ke trung, dang nai rach chay ra

song hoac song chay do ra bien.

Ion

ven vuon a xung quanh bia

con chay ra song

[tr.56]

ven viran thi khong the

Ong noi khong co ham a

vuon

danh dugc.

xeo

lach nho, dia

[tr.240]

vuan, ben ngoai

hinh 16m, co

Hoi toi lam quan a Xeo

R6, toi troi tui no lai dap

hon rach

dong chay nho dau bang bua ma tui no

xom

cum dan cu sinh

con khong ngan.

[tr.20]

chan Hon. Cuoi xom la

Xom Hon Dat a lien ngay

Hoa, Kha me

bai Tre, each bien vai tram

thuac.

2.3. Lop tir chi vat the nhan tao

song nguai Viet,

STT

Tir

Chii thich

Tir dia phirang trong

Trang

van canh

trich

Ian

nghia

dan

xuat

2.3.1. Lap tir chi mot so phuong tien, vat dung, cong cu

hien

man thuyen

Ca My vin be phu day vai

chii.

bi dong

[tr.242]

[tr.41]

nuac

binh dung Thang Xam sap dua bi dong

rugu len, nghe hoi han lien de

binh

binh bang bi

De chi lai vai thang be mot

[tr.l 11]

toong

bi dong xuong.

chut, Ut Quyen a day, chung

dong

nao nuac soi thi lay binh

boba

toong anh em do diim chi.

[tr.264]

Trong goi vai nhua ay ngoai

thuong ngay

bo quan phuc vai bang bot

xam tro con co mot bo ba ba

trang phuc

NamBo

ciia nguai

nho.

bo van

den da va va mot quyen so

1 Me bung noi cam va mot a ca

[tr.96]

bo ngua, bo

kho dgn ra bo van ke canh

bep.

bo van

1 Me Sau dem trai len bo van

phan

[tr.30]

bo ngua, bo

phan, dugc go chiec chieu bong.

calan

chat liia bo

Sau bua cam mam kho bong

[tr.90]

thanh vong

siing ngon lanh, cai trai ruong

tron cho trau

dot dong un len, sua soan ca

lam bang cay

ca om

noi, loai noi

Khi dat ca om nuac len dau,

[tr.42]

dap Ian dap liia toi.

co gai Kha me buac di duy en

hay dung de

dang la thuang.

nau hoac xach

nu a c

c a ron

mot loai bao

Dem nao ciing vay, sau khi

[tr.45]

nguai Kha me

cgng bang

rdn, ba Ca Xgi lai uong mot

chen rugu.

cai

dem dan bang dan xong hai hoac ba bao ca

Thim y tay khong rai dugc

[tr.86]

cong

cai pheu

cai cong dong rugu.

cai ket

loai mu dugc

Dau han van doi sup cai ket

[tr.l 93]

barem

ket ba manh

ba rem.

vai van che

gay va hai

cai me

dot vo dim

mang tai

[tr.143]

kho, un len va

un con ngiit khoi ke mieng

Roi chii den ngoi ben cai me

thoi phu phii.

cay mat

cai tra

noi lam bang

co khoi bay

[tr.l 95]

dat

tra dat len nau nuac.

Ba Ca Xgi nhom bep, bac cai

cam

mot loai xe 6

dat nung

[tr.37]

to Ion

Xe cam nhong cha linh tir

Rach Gia noi duoi nhau chay

xuong.

cay gay cam

cay ba

Han keo le cay ba toong tren

[tr.269]

toong

tay, danh cho

dau nggn co, bung rap san:

nguai giau

nhong

cay ma

Loai dao Ion,

Co nau nuac, de anh Ba Ren

[tr.l 03]

tau

can dai, mui

cam cho sang

nhgn rat sac

cay va

cai mai xiic dat

Anh vai tay lay cay va day

[tr.58]

bat lop dat tren mieng.

chen

bat

khii cay ma tau ciia anh.

[tr.97]

ba chen cam nua roi bo diia

Thang Ut lam thinh, an them

chinn

mgt loai rong

Toi co de y may chum ran

[tr.278]

bam tren da

diing day.

bay tren vach da.

xe quet, xe

ran bay

[tr.90]

trau cha liia muan.

Y nha ngay nao y danh co

co do bo, trau

keo

den ma

truot tren dong

Hoi sau no ron ren bung thep

[tr.219]

co mot cai dia

den ma ca di ra, dat len

co chan cao de

den thep, den

dung dau, tim

bac, xai bang

chong tre.

dau ca

do ta

Anh Ngan ai, lay giuin bo do

[tr.227]

to cho em.

quan ao bang

bien ciia nguai

vai to, pho

do trai

phu nu Nam

Bgn linh chii lire mac do trai

[tr.37]

di, bgn biet kich mac do ran,

dong phuc linh

chii lire My

giay da va giay bo nen ram

loai dan keo

don dgc

rap, bom bop.

[tr.220]

Giua luc hai ong chau an

mot day

huyen cam, mot anh linh thay cay

thi buac tai coi.

gao

dan doc huyen treo nai vach

Quyen vai chiec gao co can

[tr.25]

muc nuac,

dat tren mieng khap muc

nuac nuac do vao cai vim

do dung de

dugc lam bang

sanh da luon canh day, roi

nhac con ca tha vo.

gao dira

ghe buom

[tr.l 00]

buam

ghe biram ra gan Hon Tre.

hom

quan tai

1 Me Sau di ngay sau cai hom,

[tr.l 80]

ben chi Ba Ren va cac me

Hon Dat.

khap

ghe Bua ng vg chong ong chay

[tr.25]

dat tren mieng khap muc

nuac nuac do vao cai vim

thap, cai vai Quyen vai chiec gao co can

nhac con ca tha vo.

nai

sanh da luon canh day, roi

[tr.l 64]

vao chan de

khong can co nai.

leo dira cho de

nang

siing cao su,

sgi day cau Hai anh leo dira gioi nen

[tr.264]

gian

dung cu ban

thun bang go cam lai den

mun.

thun

chim

la, vat dung

5 May ong bat toi di bat tir nhu

[tr.233]

bat ca

vay bo no a nha khong ai

Xll

Hoa ra la mot cai nang gian

tham.

nop

bao dem dugc

Anh Tam ciing la nong dan

dan bang cgng

[tr.12]

bang, diing

Tay nha anh a VTnh Hanh,

rat do cha gi! Ma noi hoi con

chien chong

trong khang miia gat nao ciing thay anh

muon.

quay nop xuong day gat

ong dot

Phap a Nam

Han can cai ong dot bang

[tr.151]

ong dieu

nieu ca

Oca

1 Me bung noi cam va mot a

[tr.96]

ca kho dgn ra bg van ke canh

bep.

nen diic

nga, nheo nheo...

[tr.43]

kieu mai

nha xay dung No a trong ngoi nha nen diic

phong to,va Ion len.

phong

a

i i

quan

1 Mot tay phui dit quan dac ca

[tr.l 62]

dac ca

rong

rong, mot tay cau dua len

cai mieng.

quan xa

quan dui, quan

quet mep, cuai chanh banh

[tr.236]

Ion

cut

thoi, con do linh cai ra em

xuong sinh di!

Ru-bi

thuoc tham

Sau do, minh hut Ru-bi, phun

[tr.l 87]

hieu Ru-bi

- May cau ban quan xa Ion

khoi ra ngoai cho tui linh

san

ngiii chai!

[tr.25]

san lat bang Co doi may gao nuac nua cho

than cay, dat a

san lanh

lang/ san lang thiet sach.

tau mat

loai tau ha

1 Mai day, anh em gac hon ve

[tr.70]

cho biet co mot tau mat

mom chay

dung

bien

dung vira tai dau cap bai,

ngoai

tim

bac, doan vai,

Kho noi, cai bat lira ciia Ba

[tr.l 60]

sgi dung lam

each ba chirng mot cay so.

vat dan de bat

Ren luc do ciing da mon tim

liia

Xlll

cii phai riit gon a dit.

tran xi

[tr.l 19]

1 Anh Hai Thep hai tay nang

Chiec dai (ra-

chiec "tran xi to" di ve goc

hang cho anh em bi thuong.

triim

[tr.91]

Y thay nguai du kich do

di-6)

giong het y, vi hau het hg

vat dung dat

cung deu la dan lam ruong,

luon, lam bang

ong tre, chieu

giang cau dat trum y nhu y

vay.

vim

[tr.25]

Quyen vai chiec gao co can

dai khoang 1m

sanh

chau, lam bang

nuac nuac do vao cai vim

dat tren mieng khap muc

nhac con ca tha vo.

2.3.2. Lop tir' ien quan chien tranh, chi mot so vu khi chien dau

Tir

STT

Chii thich

Tir dia phirang trong

Trang

van canh

trich

Ian

nghia

xuat

dan

hien

ca-nong

siing

[tr.26]

sanh da luon canh day, roi

Thang Tam coi, may bay

bua nao cung ru ru, con tau

sat lau lau cap me bien thut

cac, cac

siing truong

10 Dat nang khau cac bin len,

[tr.73]

bin

ca-nong phiim phiim.

chia ra mieng hang nham

can gao

nghien mat trai.

[tr.206]

ten ggi dan ta G6m co bon chiec true thang

hai dong ca ma bay gia ba dat cho may

gao

cay

[tr.57]

Nghe don may cay ngua

con da quen ggi la "can bay My

ngua

phong luu dan

troi dem thii no nghe da lam

trai

ma?

cay

loai siing

Toi thi cii lo may cay quanh [tr.57]

tam sao ciia tui toi heo dan

truong cii ciia

loai siing

tam sao

quanh

qua,vai lai khong biet may Phap

XIV

ong ngua trai co khet ra lua

dugc khong?

con 12

Doan, han xoc khau con 12

[tr.l 15]

trong tay, hiing ho gat bgn

linh.

ciip ciip

siing ngan

[tr.37]

khau cac bin va mot cai ciip

cup.

dam gia may bay trinh

Sao may bua nay khong thay

[tr.33]

sat

dam gia no quan ca?

mot loai ca

hang go

Bgn linh nau nuac bang

[tr.40]

dao My hai dai Ngoai ra, han con khoac mot

men quan dung hang go xo xau vao, ngoi

16m chom ben nggn lua.

HEM

ham bi mat

Ve tinh hinh HEM thi ra

[tr.34]

sao?

la-ben

siing

diing de nau an

[tr.60]

Ngan nghe ben canh Ba Ren

no luon may phat la-ben,

"pang, pang, pang" het nhu

12 mgt che

tieng trung lien.

Chiing tri mot che giira

[tr.60]

siing ca nong,

ruong, bat dau na vao.

Tom

siing

Lien do, mot loat torn xong

[tr.l 13]

xong

no diec tai.

trai lang

luu dan My

siing coi

[tr.l 86]

cua tui linh mgt trai lang,

tui co dem theo day ne.

trai

luu dan MK3

Chiing chay ngang mieng

[tr.l 13]

MK3

hang, lieng luu dan, hoac

nap a hai ben mieng hang,

chom nguai vut tai tap

nhirng trai MK3 ay vao.

truong

siing

Anh ggi Tai dem giiim cay

[tr.58]

mat 36

trirang mat 36 lai cho anh.

xanh

A ma quen, tui chop dugc

Quyen le lang chay ra dang

[tr.36]

tuya

sau lay xanh tuya dem ra

day dung dan

2.4. Lop tir chi nghe nghiep va mot so cong viec 6* nong thon Nam Bo

dua Ngan.

Tir

STT

Chii thich

Tir dia phirang trong

trich

van canh

Ian

nghia

dan

xuat

hien

lam muan

Cai bo mat trong vat va va

Trang

[tr.247]

bien

luong thien, truac kia neu

khong phai la dan loi ruong thi

ban ghe

ciing la dan ha bac, neu khong

phai la dan tat dia muan thai

cung chac la dan ban ghe,

but hoi

Lii con nit di but hoi ca dia, di

[tr.90]

chong cheo dam mua dai nang.

ca dia

bat nhirng cai

dung tay mo

gi con sot lai

mot liia thay y danh eg ngang

sau khi chii

chiing di ke.

dia da danh

bat con sot

lai.

deu chay iia theo keu cho

[tr.89]

cau

rong, tha

dang diing luai Toi muon ve nha man ruong,

xuong mot

ca nhau chai khoe han.

dang cau dat triim bat luon bat

bat ca, hoac

khoang song

cau ca.

de liia

cong doan

diing luai cau

[tr.90]

Tui dan ba con gai de lua gan

sang liia, lira do cuai noi vang ran.

liia chac, loai

ra nhirng hat

liia lep, trau

dat la

dung cai la

Toi man ruong. Thang nuac

[tr.88]

thi dang cau dat lo*.

de bay ca,

torn, cua,..

dat

[tr.89]

bo nhung hat

triim

co dat hom

dang cau dat triim bat luon

bat ca nhau chai khoe han.

loai ong tre Toi muon ve nha man ruong,

XVI

ben trong

diing bay

luan

dan ca

dan bao dem

[tr.45]

ron

dan hai hoac ba bao ca ron, ba

Dem nao ciing vay, sau khi

rugu.

duon

dan lat

Ba nha tat ca, nha giira luc

[tr.46]

dat

Ca Xgi lai uong mot chen

nhin bong con gai dang diran

dat.

danro

hinh bong minh in tren vach va

[tr.218]

duong Bac dirang ro nhu vay kiem

gat liia muon

gat

1 Ma noi hoi con Tay, nha anh a

[tr.l 2]

muon

VTnh Hanh, miia gat nao cung

an dii khong?

gat miron...

ha bac

thay anh quay nop xuong day

[tr.247]

luai

nghe chai Cai bo mat trong vat va va

khong phai la dan loi ruong thi

luong thien, truac kia neu

ciing la dan ha bac, neu khong

phai la dan tat dia muan thai

chong cheo dam mua dai nang.

lai la

buon la

Hoi thai binh, lai la a miet

[tr.214]

Thu cha len con de.

loi

lam ruong

Cai bo mat trong vat va va

[tr.247]

ruong

ciing chac la dan ban ghe,

khong phai la dan loi ruong

luong thien, truac kia neu

thi cung la dan ha bac, neu

khong phai la dan tat dia muan

thai ciing chac la dan ban ghe,

m a n

chong cheo dam mua dai nang.

[tr.89]

ruong

lam ruong Toi muon ve nha man ruong,

ca nhau chai khoe hon.

15 mot liia

dang cau dat triim bat luon bat

Lii con nit di biit hoi ca dia, di

[tr.90]

hat liia con

nhat nhirng

XVll

mot liia thay y danh eg ngang

sot lai sau

miia gat

chiing di ke.

deu chay iia theo keu cho

[tr.42]

nan noi

nghe tuong duong Nguai con gai Kha me a day

ngay ngay di quanh ban nan,

lam gom, xii ldn len vai nghe nan noi dat,

co tai khoang ba muai cay so.

nha vua

chii thu mua

Bay gia giac gia, khi len khi

[tr.214]

tinh trung binh moi ngay hg di

cha len ciing phai ban cho nha

khong, nha bay gia lai la co

vua, chii nha vya la may lao

tat dia

Tat nuac

1 Miia tat dia noi duoi mua gat.

[tr.90]

trong muong,

vet muong,

ruong de bat

2.5. Lop tir chi khong gian, thoi gian

STT

Tir

Chii thich

Tir dia phirang trong

Trang

Ian

van canh

trich

nghia

xuat

dan

hien

(...) bangan sap len.

Bac Tu ai, do ray bac con

[tr.24]

gan xeu

rat gan,

[tr.87]

do ray dao nay

khong xa lam uong rugu nhieu khong? 6 day di Mac Can Duang ciing gan xeu thoi, cau a!

Nhung neu no danh thi ciing

[tr.33]

luc, khoang

giac buoi,giac,

giac hung dong.

dugc uac

dinh

giac do

luc do, buoi

thai gian

[tr.274]

quen nghe.

hoi

luc

Hoi dem toi nghe dai tui no

[tr.267]

Con anh giac do dung co ngii

bot miet thii.

XVlll

dua tin minh dang danh cac

[tr.66]

luc vira roi

Hoi nay, em non qua, cii doi

ra do ma may anh khong cho.

[tr.l 9]

Danh rang cai chuyen hieu lam

hoi nam

hoi nay

hoi nam co lam chii buc,

nhung nam

nhung chii ciing phai thay qua

da qua,

truac do

chuyen do Ut Quyen no nhu

the nao.

hom

[tr.244]

Horn nay toi cii tinh tai nuac

nhung nam

nay

ciing la cho no chiem dugc

hang va anh em trong hang co

hi sinh het di thi roi Hon Dat

nay ciing nhen nhom danh nira.

Toi con phai lai truong hgc coi

[tr.204]

hom ray may bua nay

so linh bi thuong hom ray ra

sao.

mat trai bat

[tr.33]

may bua nay

hirng

giac hirng dong.

dong

Nhung neu no danh thi cung

[tr.22]

Bac Tu long nay manh luon ha

long

dau 16 dang

bac?

nay

[tr.9]

Ve sau gap lai Sii, lira luc vang

luc nay, dao

nay

nguai, anh San cuai hoi khe:

- Sau long ray co Ba Sii khong

long ray luc nay, dao

may

[tr.279]

Trai... Khong biet may bira

may bua nay

ray a ngoai ra sao... Em lo

bua ray

qua.

[tr.l 8]

Xa qua khoi hon mot doi la

14 mot doi mot khoang,

bai Tre.

goi bong budi nira?

ngan

[tr.l 9]

Sao, tinh ngoai ngay lam dam

doan duong

cuai a?

tinh dau

ngay

thang, dau

nam hoac

tinh tir moc

sir kien nao

[tr.36]

Toi roi. Di ra tai ngoai la vira.

ngoai ay

ngoai

XIX

thai gian du ngoai

trong

trong ay

15 Ca co Nha, chii Diep, ong

[tr.56]

ciing keu ve trong het!

tir ray

tir nay, tinh

[tr.97]

tir thai diem

dugc noi bay nua nghe Ut!

Tir ray tao cam may khong

xe xe

dang xet

[tr.ll]

thai gian Xe xe chac may anh ve tai

gia chieu

2.3. L6P TlT BIEU THI TINH CHAT, HANH DONG

STT

Tir

Chu thich

Tu* dja phirang trong

Trang

Ian

van canh

trich

nghia

xuat

dan

hien

ang

khoang 2,3 day.

Ngan ang chirng bgn giac ca

[tr.81]

doan

doan, phong

an chai

khoang hai trung doi.

[tr.276]

tien bac

minh kiem vai con ran ho dat

nau chao an choi.

an nhau

khong phai tra Chirng tan tran nay ve tui

Lieng gan mot ngan trai MK3

[tr.l 65]

khong dinh liu,

vo do ma khong an nhau gi

het.

gi xay ra

ba xj de

ba xi, loai rugc

1 May cau co muon lai rai chut

[tr.53]

trang que

dinh ba xi de khong?

nhu khong co

gao hoac nep

banh

tai gioi, dep,

Tiec qua. Tui chua thay chii

[tr.263]

xinh xan

huong nau tir

bam

em nao banh nhu vay?

1 Mot nguai ha si trac tuoi bam [tr.86]

lam

tat ciia so "ba

lam, mat may den diia, toe

muai lam"

each ggi van

uong het li rugu, chep chep

mieng ngo thim Ba.

bam

du dan

Quyen quay lai bam tran.

[tr.76]

tran

ban

mac, mang

2 May cau ban quan xa Ion

[tr.236]

bam xam tro tai mang tai,

thoi, con do linh cai ra em

xuong sinh di!

Anh ban khich cai ao ciia ai

ban

[tr.29]

mac vira, mac

ao quan mot

(khich)

each vira van

[tr.84]

Co cham chii nhin Ngan be

vay, anh Ngan?

ngat, but, hai

lanh.

[tr.215]

va, do va

Khong, khong, khu tru mat do

cam dua len mieng an ngon

[tr.48]

can, liing sue,

be roi.. .Be hoi thang chin.

vay bat, tan sat

[tr.45]

Giac rue rich sap bo day.

bo hang mua hang ve

ban lai

thay no tren xe nha binh nhay

xuong.

bo tich

dieu bo

Roi thi cai bo tjch loay hoay

[tr.70]

Horn qua, toi di bo hang, ngo

ngam nghia ciia thang phao

thu, cung (...) tir do khong

bai

[tr.96]

roi ra khoi dau Ngan nira.

xai, lay cam Cai thang nay, co dua bep sao

bat

bum

bit

[tr.10]

trong noi ra khong chiu boi?

le, cham chii lam cai viec

Thay con be Thuy dang lang

nhan dang den miic ay thi co

bu con

[tr.l 00]

bum mieng co nhin cuai.

to, Ian, qua

kich ca von co

Ba tui noi hoi do co mot ong

Thoai.

bua

bo ra

[tr.l 74]

1 May ra chi trong cay ong

Tam Chan va (...) he thay

thang nao nhao vo la minh

bu con lam, keu la ong Cai

reo gi niia?

buon

co gang tan

1 Ma dieu tao noi that vai Tam,

[tr.29]

tai, dat tai cai

phai bira lat thoi, cha con keu

tot hon

tai dau tao ciing biran theo

XXI

tao gia thi gia cha tui bay di

tai do.

c axo c

xoc xoc, song

[tr.181]

Con me map nay an noi ca

tai lien hoi

xoc du hon?

each

[tr.l 38]

E, khieng no dua qua day di.

danh, ray la

each da!

rat can

can xgt

De no nam do coi chirng bi

[tr.235]

qua, can xgt thoi!

can

[tr.88]

gan, ke

Cho anh em qua di. Cii loi

Duong nhung ciing a can do.

cat

Nha con cat leo len trien hon

[tr.l 8]

Tui no khong a tai Mac Can

xay dung

thoai thoai. 6 xa ngo nhu

xat

cha

[tr.l 8]

nhung chuong chim cau,...

manh a mot so nai.

chanh

Chiing ta bat dau cha xat

[tr.l 30]

chanh hau.

hau

chinh cong, Biet, con nay la Viet cong

goc

chem

diing nguon

[tr.58]

ram hoac tram

danh thi toi khong biet buon

minh duai

tron trong bui Chem ve mai buon ngii cha

nuac

chet

xiu, bat tinh

Khong, chet giac thoi.

[tr.l 73]

giac

coi

xem, trong

15 Nhung ngoi nha trong xom,

[tr.l 8]

ngii dau.

mai la va ngoi do chen nhau

tran.

com

ciim nim

2 May nguai linh deu khoan

[tr.215]

rom

coi dong diic nhu mot thi

com rom .

khoai, song ciing co the hai

[tr.203]

Tho lai em ciia trung uy Xam

dem ve khao thii, nhung dan

chong cu, cai Toi tinh bat con nho dang

con nho do lai...

quay

chiing hg cy du qua, hg giut

[tr.65]

XXll

day Anh day bao chii Dat a lai

gac neu co gi chay ve cho

hay, roi ciing mgi nguai men

theo vach da, di Ian xuong

phia mieng hang.

[tr.253]

Bay gia ca linh ciing day 6

day 6

roi...

tir nhieu

tiia ra, bung ra

[tr.257]

rat deo

deo

Con me map nay lanh qua,

queo

huong

[tr.l 2]

dinh

Chuyen nay co dinh dang tai

lien quan

nguai thanh nien ten Ngan

cai luai no noi deo queo!

ma chi sii vira nhac tai.

doa

[tr.l 9]

dang

tuc gian, noi

Thuc ra, dau tien nge chuyen

gian

do thi anh doa lam nhung ve

thay thuong Quyen va tin

Quyen nhieu hon.

doc

[tr.99]

doi, lao

Doc, may phai bat chuac ai

mai dan dugc chii?

dom

nhin

[tr.93]

1 Me bac thang leo len dom

qua mai nha sau, (...) nhanh

xoai rung xuong mot each

sau canh nghi ky anh cang

[tr.62]

khong thuang tiec.

bien di, chay

mat

kia!

[tr.31]

Toi dgi ong xuong dang hoi y

de, de ma

dong Canh Ba Ren dong roi kia

kien ong ve may khoan, gia ty

nhu cai khoan.

[tr.54]

dang

dugc

tieng cot treo ciia tui no dap

dau anh em minh, tui hoi chii

Chii nghi, hoi do cii nghe

[tr.55]

Thang chong chua uong gigt

do ngau

chi cap mat the

rugu nao ma mat cii do ngau

hien sir gian

len.

dtr

don dai

[tr.l 5]

lieu tui co ngii dang khong?

Co cai gi khien co hoang

XXlll

truac nhung lai don dai

nhung lai khong muon tin lai

don dai vai sir suy xet va long

tin ciia co doi vai Ngan.

[tr.88]

gap phai mot

dung

hang Hon du qua, khong biet

each bat nga

ra sao?

[tr.70]

Sau khi dung do vai ta a

au da nhau, cai

Hoi sang tai gia dung trong

nhau

ngoai Van Thanh, giac da

tran vo xom.

[tr.217]

Bac lam an cho tui toi dut

tru

dut

dung do

[tr.55]

nha nghe bac!

mat kinh di va sg hai muon

trong

Con mu vg tro mat, cai cap diing trong mat het

dung trong.

cu dong, bieu

thi trang thai

sir nga ngang

[tr.46]

dan

duon

sap chet hay

hinh bong minh in tren vach

va nhin bong con gai dang

duon dat.

[tr.218]

dan

Bac dirang cai ro xiic nay

Ba nha tat ca, nha giua luc

kheo qua!

an nau, an,

[tr.53]

duong

nhan chim

khong?

[tr.27]

Tinh the het siic gang.

gang

Hai cau con em a day lau

[tr.88]

1 May ong a trong bo dong lam

gat mau

quyet liet

hay sao ma chong cu gat

mau.

[tr.72]

gam

Cay cac ban de triing lam. Ma

cang thang

ban cay gi ciing vay, em gam

minh tinh thi ban triing.

[tr.l 4]

Ngay ay Quyen mai Ian,

ghem

nghi, suy nghi

trong da xinh, khap vung co

ghe

nhieu nguai ghem ghe mai

moi,...

[tr.l 32]

nhin ngo, de y

ghit

cgc tram tren ba suoi, roi dat

xxiv

Lat sau, chiing xoc mot cay keo, ghi chat

diia

gian

E, e... dirng gian!

Sii lai troi ghit vo.

vi du

[tr.55]

[tr.l 06]

gia du Gia du nhu ngay chi bi bat,

roi nhirng cuoc dau tranh

song chet dien ra sau do.

vi nhu, gia sir

[tr.l 75]

giaty Ne, gia ty tren mat dia cau ba

nghin trieu con nguai ta deu

van sot mot nguai con tin

khong tin co Trai, Phat thi

ggn ha

ggn va de, ggn

[tr.l 9]

nghe da!

nhe

(...) do la mot co gai rat tot,

cong viec Doan no hang hai,

cong viec vuan tugc, nau

ha.

ham

dga

Va ong con ham neu ham

[tr.56]

nuong may va no lam cii gon

cho danh.

ham

hai

dao khong ky thi ong khong

[tr.l 02]

nhu luc do anh Cau ham hai

ham ba tuoi...

he hui

cung gang siic

1 Muon chac hon, chiing con

[tr.251]

lam

he hui xep them may lop

Chi khong nha ro lam, hinh

heo

it 6i

0, con cai vu dan thi heo

[tr.57]

thiet do!

hia

hai

gach nira.

[tr.214]

Bay gia giac gia, khi len khi

khong (...), ban ra hia ngan

hoi

do hoi

1 Muon biet chac han, thim nen

[tr.249]

nhong

tam, ba ngan sap len.

linh thii coi.

huai

hua, qua

Choc sau, han hirai gay vut

[tr.253]

co say nga rap, vang tuc

huam huang, bat dau

bo tri ba con hoi nhong tui

[tr.73]

Roi ngoai em di kiem du dii

an.

XXV

chin ling vang hiram ve nao tron goi cho em

i i

on ao, ram ro

Do, tui no duang la i i do,

[tr.252]

thieu ta khong nghe sao?

ket

ban(viec), gap

Co nhung luc ket co khong ra

[tr.l 3]

kho khan, tra

dugc, thi me Sau ra.

ngai

keu reo

1 May ra chi trong cay ong

[tr.l 74]

Tam Chan va (...) he thay

thang nao nhao vo la minh

reo gi nira?

khoai

thich, ghien

1 Mon do anh ciing khoai lim.

[tr.73]

phai biia lat thoi, cha con keu

khong thich

2 Mang cau an xot ruot lam,

[tr.57]

ghe

thii do khong ghe toi.

khuan

khieng, vac

Co mot so linh di khuan ciii.

[tr.40]

khugi

khuai, cay, go

Cau ta noi xong, bat dau diing

[tr.261]

ngon tay khiroi xi mang, roi

riit tirng vien gach.

ky cue

Tuyet vai,

Cai thii nay ky cue nhiit tren

[tr.276]

khong che vao

dai, no vira giong due vira

dau dugc

giong cai...

lai rai

nham nhi tirng

1 May cau co muon lai rai chut

[tr.53]

chut mot,

dinh ba xj de khong?

khong

vang

lao

doi

Cai phim lao do! Dong bao

[tr.239]

dirng tin.

lam

ngang tang,

Lam tang hoai. Cho em hay,

[tr.l 17]

tang

phach loi,

hoi nay anh ma khong ra vac

hung hang

em thi tui no lugm em roi.

lanh

nhanh, khon,

Cai dem do... thiet la nha ba

[tr.278]

kheo

con lanh tri tiep te cho cha

khong thi biia nay minh nguy

roi.

lanh le

nhanh nhen

Con Thuy cam lay nggn nen,

[tr.l 09]

lanh le diing day.

lanh

nhan, linh, thu

1 Nhung tui linh lung ki£m riit

[tr.241]

ve cai dugc

qua nen hom nay chii tu lanh

xxvi

khong voi

gui, trao cho

dem ba ra giau a nha no.

minh

nhanh, mau le

[tr.80]

Lam vay dugc. Nhung phai

cho le da!

leo

[tr.46]

Trai ai no leo hanh ve day

hanh

chi vay ha trai?

[tr.l 80]

ben mang

lep kep rat lep, xep Co cai gi do cii nong soi trao

me.

[tr.37]

lich

Tir phong

Thang Xam, ten trung liy, chi

bich

thanh, mo ta

len trong bo nguc lep kep ciia

sir chuyen

mat trang da, lich bich di sau

ciing.

huy dai doi biet kich co doi

nang ne

nang ne va

lich

[tr.257]

dong mot each

ditai

Thim ba gia diec, lich phich

chain chap

liem

giet mat, lam

1 Hoi sang tai gia liem tui toi

[tr.89]

chet

phich

gan hai chuc thang roi.

[tr.95]

Bo mat no coi lieng lam, nhat

la cai tran vo ciia no coi mai

li lgm lam sao.

lieng tinh nghjch

Con khoi sg, ba Sau a. Con

[tr.96]

nem, viit bo

lieng luu dan chet ba no het

cha sg!

lieu be

tinh nuac,

Sao, thim nham lieu be co

[tr.l 77]

xoay sa

lieng chgi, quang,

tot.

Ion

len, len

[tr.234]

1 Anh ta va bon nguai linh ng

dugc khong?Neu dugc thi rat

bung ca men cam an qua loa

[tr.24]

lang tai, ngong

long

2 Ma tui lai khong co mat, (...),

(tai)

(tai nghe)

vai hot roi vac siing Ion di...

dem dem long tai nghe coi co

chii nao ve khong, de qua

may chii.

lam

lgm, co ve

[tr.39]

quang bung thiing gao dua

buom non

lgm

la cai miii linh noi chung,

xxvn

Tat ca nhirng mui do hop lai

nghe lam lam, von dl rat san

co a nhirng ten linh danh

thue.

[tr.56]

lui

Di theo toi nghe, coi chirng

dam, xien

chong lui que da!

[tr.75]

1 Khong sao, khong bi lung.

thiing

lung

[tr.56]

nhat

lugm

Chong can a day khong sg

doi. Cung lam la Iirgm mang

mac

[tr.214]

dat

C) cho toi la Igp nha mac lam!

[tr.22]

ban

1 Mac cong chuyen qua khong

ve dugc, bac a.

mac c a

[tr.l 50]

then, xau ho

1 Minh chi thay tiec chii khong

an han, mac ca gi ca.

mac

[tr.l 87]

bat den, boi

cau an ciing song dugc.

toi mac den chii !

den

thuang

[tr.l 82]

Toi dang noi chuyen vai ong

98 mac m a

lien quan tai

dai liy, mac md gi anh ma

anh xia vo?

mac

[tr.259]

Trai ai, anh em dirng mac

bi lira, mac

muu

map

map may con me don ba,

chiing ta dang danh Viet

cong, chiing ta sap tieu diet

tui no...

man

lam

[tr.88]

Chii cat giinn tui. He mat thi

100

thi dang cau dat la.

map

[tr.51]

Toi man ruong. Thang nuac

101

beu

nhieu ma, sa

chirng nam muai tuoi, mac ao

vao co hien

Do la mot thang dan ong chac map kieu

tuong mem

thoat trong co ve la da nhu

nhao

meo

[tr.36]

102

a tinh huong

thun, nguai map beu, hai mat

truac coi hoi chieu tai gia tui

bap ben,

nguai vira ngii day. 6 do meo lam, can ghe ra

khong chac

chan

mon

[tr.l 60]

tan bac

Kho noi, cai bat lua ciia Ba

103

tim

Ren luc do ciing da mon tim

xxvm

quan co tha linh vo khong?

cii phai riit gon a dit.

No nhin ra dem mua rai, va

co noi nam ro

104 moc cai

ban tay nho be ciia no bong

ret, com len,

co the nhin

biu chat lay vat ao moc cai

[tr.223]

dugc

[tr.32]

1 Ma a, ve nha day coi no mu

mu mi

that tha, it noi

105

mi vay cha a cho khae tir nay

gio thoi be nha be cua vai no

ciia nguai ong. thay va so

[tr.21]

Khong nen diing lai le ciing

mui

rat hay, co sir

roi nghe ma!

truyen cam

106

tham sau vao

qua ... cha, chac Nam Nha ca

nhieu ban miii du ha?

nhac, ciing khong nen mui

[tr.l 36]

Siing no "miing" nay thi bira

kieu, ca

107

miing

nay the nao ciing co khieng

ve vai "con" nua cho coi.

[tr.73]

mung

long nguai

rat mirng, co

108

kem bieu 16 cir

Ngoai em mirng quynh, cii

khoe.

chi

[tr.l 59]

ngoi ra minh may em ma quynh

kieu, thoi, dieu

109

mirng

uong qua!

[tr.l 6]

muai

2 Muai bira sau, anh Tam Chan

muai

110

tir tren huyen ve cho ggi

Quyen vo cii.

[tr.l 22]

Chi mirang tirgng tai Ian

tuang tuang

112 muang

Cii mirng nay chac dai ma

tuang

va thoang co y nghi nhan luc

ban dem, biet dau chirng co

the len loi bo ra do miic nuac

dugc.

[tr.274]

Anh con "nai" lam.

nai

113

ngay tha, ra ve

khong biet gi

[tr.56]

Ong Tam Chan binh thuong

ngan

chan, sg, muon

114

tranh ne

thay ong de, tai chirng lam

nuac trong vat a suoi Luon,

qua!

XXIX

cong chuyen toi ngan ong

nac ne

115

[tr.231]

cuai khi nac ne ben suoi, nha

sang khoai,

thoai mai

kieu tieng cuai Quyen nha nhung khi Ca My

Ca My ganh noi di Tri Ton

toe loan xoan tren tran.

ngo

116

rao hoi rap dinh nhung mon

[tr.45]

17 Horn qua, toi di bo hang, ngo

xem, xem ra

thay no tren xe nha binh nhay

xuong.

117

ngo bo

trong bo (dieu

Tao ngo bo My no ngoan co

[tr.29]

nhin, trong,

riit het?

ngoeo

ngoeo,

118

[tr.l 34]

phong doan) lam, chirng nao no mai chju

Gan sang, met moi, Sii ngoeo

mot ben

dong suoi ben duai van chay,

reo theo khe khe.

119

rat nggt

nghieng sang dau ngii thiep di, trong luc

nggt

[tr.86]

xot

Thim ggi bgn linh bang cau,

xat.

ngg

120

noi chuyen vai chiing ngot

Ngo qua ha!

[tr.276]

nhat

121

hii, dga

0 trong hang co chon xuong

[tr.97]

la, ki, hay

may chii chet hoi do. Ghe

122

nhay lia

lam! Sg may ong nhat lam!

Dua don no nhu vay ma suot

[tr.26]

dap don, tim

nhanh

dap vai nhip buoi tao con phap phong, hay

tao no cii nhay lia.

nhac

123

co hai may bay thi thoi tim

[tr.25]

nhac, nang len Quyen vai chiec gao co can

nuac do vao cai vim sanh da

dat tren mieng khap miic

ca tha vo.

nham

124

an thua gi,

[tr.123]

Chi Ba ai, nghe Bac noi roi,

nhe

luon canh day, roi nhac con

em thay tay em bi cut nhu

vay dau co nham nhe gi.

nham

xem ra, xet ra,

125

[tr.62]

khong dang ke

Ban moi diia mot phat, toi vai

Hai Ca Tren nham khong

doan

em, cong chay.

XXX

dieu phong

the hien sir

Bon linh cuai nhan nha

nhan

[tr.41]

126

nha

thich thii. Ten nao

ciing

thieu diing dan

tra vi chiing biet noi

khoai

nhat ngay mai chiing se dugc

tai do.

127

[tr.161]

thir, lam thir,

Thua gia toi biet chii em a

nhap

tirng chiit mot

Sai Gon uong rat la ve xa xi, dong tac uong

bay gia lam canh ngat ngheo,

dang chju dong.

nhich

128

[tr.35]

chii em phai nhap da vai hap

nhau hon,

lam sat lai, gan Giua luc sang, Tan an ninh

bao:

nhich lai gan mgi nguai, khe

dong tac dich

chiit mot

mang

nhiec

129

[tr.218]

Bac ai, bac dirng nhiec tui toi

chuyen tirng - Con viec nay nua...

non

130

bon chon, sot

[tr.66]

toi nghiep.

ruot

Hoi nay,em non qua, cii doi

not

131

sat ben, bi,

[tr.57]

ra do ma may anh khong cho.

ciing duong

vo hang.

nhiii

132

nhao, lao vao,

[tr.280]

Chirng nao not qua hang nit

nhiii

Tiic khae, anh bam den pin

chieu xuong 16 mieng hang,

mot cai bgc vai, mau xam

roi cho ba nguai trong thay

vuong dai buoc that nhieu

nhuon

[tr.52]

133

duon, nhuong,

duong day dan nhiii vao.

ruon

Doan y nhuon mat chi tay ra

niic

134

[tr.54]

Co tay thim luc vai ra don lay

rat beo, map

nich

chai xi khong ciia ba Ca Xgi

ngoai.

o be

cham chiit

135

[tr.58]

coi map co ngan, niic nich.

Ca Tren o be may thang nay!

6 re

[tr.40]

136

Thang Xam chang nhung

la het, cai va

om xom, to

khong cam ma han con 6 re

XXXl

Cong trinh toi vai thang Hai

nhau nhet cung bgn dan em

biet kich.

137

[tr.l 64]

D.me, hom roi tui no ban dai

tieng

liy minh te bat ngira mieng

sg, ngan, khiep

138

[tr.l 52]

hang ngo dn qua!

quay

phai trai Ba tai noi phai quay cho no phai

139

[tr-21]

Ian (so Ian)

Nam Nha nhieu phen ciing

phen

tiic minh lam.

140

nghe di.

[tr.l 60]

phirng birng Quet phirng len dugc mgt cai

thi Ba Ren lai vgi vang ke

anh, nan vgt mau bam ra.

141

dao phay cat vao song lung

1 Mau tim nen phut len Ian

[tr.l 05]

chot giira viing sap.

142

phut bung, birng

[tr.209]

Nhirng ten di dau sau khi triit

lai

quanh quay lai, vong

bay, gia da quanh lai.

quay

143

lat dat, voi va

[tr.252]

bon bi thuong len san may

truac.

qua

rang

co gang

144

[tr.34]

Ten thieu uy quay qua di

sao cha de nhu vay thi bj

dong qua...

rang ne

co tranh

145

[tr.l 66]

Phai rang khae phuc ham ho

Thoi thi rang ne, dirng vo cai

rao

146

[tr.141]

hang tham thiet do nira.

Con chiing toi va con nuac sach, khong

co thong nhiit gi rao.

rao troi

147

rao trui, mat

[tr.l 58]

ban Hue Ky thi a day khong con chiit gi

tat ca

loa phong thanh noi cuyen

vai minh, co vu minh; thanh

ra phan tac dung rao troi.

ranh

148

sanh, thao

Ua, coi bo thim nay biet xii

[tr.87]

toi ranh du ha?

rat

149

[tr.79]

Khong de vira roi bi Sii mugn

noi ha?

ran ran

150

[tr.ll]

mat dgng

Sao, no ban rat qua khong ra

XXXll

Loang cai da thay doi mat to

den ciia no ran ran...

nuac, trang

ran ran

[tr.l 79]

ram ram, am T

thai sap khoe

151

nguai keo di dau ran ran

vay.

[tr.97]

ray

Thang Ut bj me Sau ray, no

152

Gia thiet quan luat ma may

mang, la

rong

Chau niip sau mo da, nghe

rung reng (tir

153

[tr.71]

reng

nam im khong noi nira.

mo phong am

thanh)

r a

[tr.73]

Em gap roi.. .Ngoai em mirng

quynh, cii ngoi rd minh may

154

em ma khoe.

r a ram

so sam

[tr.215]

Hg xuyt xoa mieng, hg xoan

155

tieng no di rong reng.

doi ban tay vao nhau hoac rd

diii.

r an

[tr.l 8]

ram dua luot tay tai lui tren

diia, van

156

Sau rang tre ay, bien ca con

song, mang mang mot mau

xanh luc.

rue rich

[tr.48]

lau dai han, van dang ran

157

nhich

rum

[tr.208]

Khong dugc di noi rum nghe

158

Giac rue rich sap bo day. cua quay, nhuc

lam Ion

chua?

chuyen

nhiin

[tr.208]

nin

Tao yeu cau tren cho dem

159

chieu bo phim do truac ciia

hang de tui Viet cong trong

hang coi dang run chi.

ruat na

[tr.43]

duoi riet

riim, to tieng,

160

dong trong, mo vao cac khu

Chiing rirot na can bo tren

rirng tram, danh pha can cii

san

[tr.77]

Quyen san tai gia tay doi di

dan tai, tu the

161

each mang ca ngay Ian dem.

xung phong

qua mot ben, lam co tiu

nhung anh Hai Thep keo co

XXXlll

truon len phia

truac

nghiu.

[tr.214]

tra len

Bay gia giac gia, khi len khi

162

khong (...), ban ra hia ngan

tam, ba ngan sap len.

[tr.151]

senh

Sgi day tan bao cii keo lay

163

sap len

doi tay, loi senh tam than

manh khanh.

Het dam thi thim sot dam.

sot

[tr.215]

bat ra, se, chia

164

nho

sum

sup xuong, gay

[tr.85]

D.me, gan mot ngan thang ma

165

sum

khong vo hang dugc, ke tui

no ban minh cii te sum sum,

tiic muon 6i mau.

[tr.231]

thiet tha

that tha

truat ra ngoai

166

truac Quyen trong sao van

Doi mat cua co gai hien ra

thiet tha, van ngay tha mot

[tr.161]

thui

rat thoi

Thoi may ong di di, thii nuac

167

hoac

each dang thuang.

[tr.l 00]

tinh

Dgi luc con ran due ngoc len

dinh, du dinh

168

tinh tap,6ng qua nggn roi,

quat ngang, con ran gay co

chet...

[tr.20]

Song khong rong cho lam,

169

thui hoac do, toi khong chai!

nhu

ngay hai Ian, nuac song Ian

va rong theo trien bien, theo

tieng bim bip keu nghe ta

tieng til va thoi giuc.

[tr.31]

Hai thep dua chun tra len top

top

170

dong tac uong

hoac an

mot hop rat keu, chep chep

mieng:

[tr.251]

trat

Bgn giac trai xi mang len.

171

Song cac ke ha hai ben rat

kho trat.

[tr.37]

Thang Xam, ten trung uy, chi

rat trang, con

172

trang da

huy dai doi biet kich co doi

mat co trong

mat trang da, lich bich di sau

trang qua ca

xxxiv

tua nhu, giong

so vai mat

ciing.

binh thuang

trat

[tr.216]

Neu trat vuot thi khong co

tray trat,

173

vugt

dip nao nira dau, toi da...

lgi

treo

[tr.l 60]

treo khoeo,

Thai buoi giac gia dau phai

174

ngoay

khong thuan

chan ng vat

chan kia

ngoay sai vg con pha tra cho

luc nao ong ciing ngoi treo

Ca si Nam Nha tui toi bat dau

[tr.20]

troi

175

cat len, vang

len

troi gigngroi!

[tr.212]

trong rong,

Lop san bong nhien trut han

trong

176

hoat

xuong, trong hoat mot 16

khong co gi a

vuong viit do hai thuac canh.

ong uong dugc.

[tr.236]

tra tai

dan tai, tien ve

Nhung mot thang di trd tdi

177

truac

chat lau bau:

tu en

mot minh tu

[tr.99]

- Ai day may dan mieng vay?

178

- Ty en toi.

ben trong

[tr.l 52]

Ong thieu ta hiia neu ba noi

179

yeu, vira y

ung

quyet dinh

ggi tui trong hang dau hang

thi ong cho ha day tha no ra.

uat ruat

uot dam

[tr.230]

no irng chju dau hang va keu

180

va dau no con irdt rirgt.

van ven

[tr.37]

Dau han dgi cai ket vai van

181

Quyen ra thay quan ao am am

ven co ba manh vai de che

nhieu vet

gay va che hai ben mang tai.

ngoan ngheo,

van

[tr.l 34]

be co

Cha My ma no danh toi kieu

182

do, toi van hong no roi a cau!

ngang dgc

van

[tr.54]

van cuon, Ian

hgng

183

guon

mi xa rong nai bung van

vong nhet chat

moi

guon lai cho chat, nguai hai

nhom tai.

ven

[tr.l 50]

Day la doi tay dep de va mat

184

Ten chii trai dap khe roi keo

kheo

ggn gang, chu

dao, can than

va ven kheo.

[tr.l 3]

cuon, xan

rugi. Day la doi tay lam lung

185

xxxv

Co bat anh phai thay quan ao,

roi thuang vo bo quan ao da

vao

186

[tr.21]

0 ngoai thanh mai vo thi diia

nao ciing vay.

vu nay

187

[tr.101]

ban cua anh ve giat.

Ve vu nay toi co thay roi, de viec nay,

mang.

xahai

188

[tr,31]

lau e nguy hiem den tinh chuyen nay

Bua nay ong xa hoi giai nghe

mot bua di.

cong viec qua

mot ben

xai

[tr.57]

189

Toi tinh truac roi, ma dieu toi

nghi ngoi, gae

dung

xai cay dau vuong hay hon.

xang

190

tieu, diing, sir

[tr.269]

danh, dap Thang nao ca gan tho dau vo,

tot.

xao sir

191

bia dat, mach

[tr.277]

Khong, may hay xao sir qua,

leo

di theo hu het.

xap

192

[tr.60]

toi xang cho mot cay la chet

gom,tu lai, tien Chirng nao tui no diing day

xay

xoay, quay

[tr.252]

193

lai gan xap vo hay ban!

Thieu ta Sang khong dap, han

binh:

Xera

tranh ra

194

[tr.255]

1 Noi cai gi, xe ra...

xay lai bao ten trung uy cong

xia

[tr.l 82]

195

xen vao, chen

- Mot nguai linh nat.

vao

dai liy, mac ma gi anh ma anh

xia vo?

[tr.257]

196

Bon biet kich xuoi xi giat

xuoi co, a

xuoi xj

qua.

Toi dang noi chuyen vai ong

trang thai

nguai

Con Sii no ua xirc thii dau do

xiic

[tr.l 78]

197

thoa, xoa

lam.

2.4. LdP NGtT KHI TlT

STT

Tir

Trang

Tir dia phirang trong van

Chu thich nghia

trich

canh

Ian

xxxvi

buong thong

dan

xuat

hien

bieu thi sir reo

[tr.49]

phai kheo leo, dirng nong

A, may anh co dan, My

mirng, bat nga,

nay, co can hat Xa ri ca keo

ngau nhien

A, a ... ra vay...

[tr.215]

bieu thi sir suy

doan, da co ket

qua

[tr.68]

nhu vay

ciing cii hat.

Bo hoi nay tui no thut triing

c a

kia, nhi

[tr.33]

Sau may bua nay khong

ngay ha anh?

cha

[tr.ll]

Cha!... Mai dugc mgt cai

thay dam gia no quan ca?

tha ciia anh Ba ma ba gia

bieu thi trang thai

lam tiec roi.

giao

cha

[tr.87]

sg, lo ngai ve dieu

Cha cha... Cai xii gi ma

cha

tai mua ca dai noi dac

ngac nhien hoac

song!

tiic gian

bieu thi sir nhan

cha

Cha, chac Nam Nha ca

[tr.21]

nhieu ban mui du ha?

bieu thi trang thai

dinh hoac lo ngai

chau

[tr.201]

Chau cha, mau chay day

ve dieu gi

mot bo van...

cha

bieu thi y ngac

minh

chi

[tr.87]

Hoi a Mac Can Duang cau

gi, chi sir vat sir

sanh song nghe chi?

nhien, sir giat

nao do bat ki

cha

12 Hoi chieu tao nau cam do

[tr.96]

chii, bieu thi y

chd tao co an hot nao dau?

nhan manh

coi

[tr.28]

Dang noi sao, noi lai tao

tir dung nhu mot

viec hien tugng

lai de nghi nhung

nghe, tao mirng vai coi!

buoc

[tr.87]

Ua, coi bo thim nay biet sii

co ve nhu, bieu thi

coi bg

cam xiic 16 ra ben

khong co tinh bat

toi ranh giu ha?

xxxvn

ngoai ma nguai

khae co the doan

dugc

[tr.l 38]

De no nam do lat nua bi

miic do sir viec

each da!

[tr.216]

E, khieng no dua qua day. day, nhan manh

Thoi dugc, ngay mai trai vang, ir, bieu thj

sup toi, cau Chin dat anh

em lai nga ba day, toi dgi.

vanglai nhung

-Da!

[tr.32]

Thoi, con vo buong... Dem

khong dong tinh

ra di, mot chai thoi. Cha

khong co, Hai Thep noi

day, day nhe, do

D.me

[tr.l 64]

D.me, hom roi tui no ban

tieng chui tuc

khong chju an thiet da!

dai liy minh te bat ngiia

[tr.220]

u, bieu thi trang

mieng hang ngo an qua!

thai nguyt hay,

khong vira y

[tr.26]

Bua nao ngoai ciing di vai

Cai gi? Toi don e a?

con het ha!

[tr.39]

Het rugu ha may?

the day, the thoi

cau thuc hien dieu

y hoi, bieu thi yeu

[tr.52]

hen, nhi, bieu thi

gido

he!

y hoi nhung da

Ong a day sung suang qua

hen

[tr.283]

Coi Ion qua hen chii Hai?

ham chiia y tra lai

nhan manh y hoi,

[tr.97]

hon

Ba Sau cai ciia ky hon?

phai khong, hen

hoi

[tr.8]

khong, tir dung de

khong, khong vay,

khong, hd di Ut?

y hoi

[tr.l 94]

lam

2 Ma ma di theo may con me

Co phai thiet la ba cua con

don ba Hon Dat lam chi...

chi

Con an cam hoi xe Ian!

Ian

[tr.96]

ca, ca day, y

y hoi, nhan manh

XXXVlll

nghia khang dinh,

nhan manh

[tr.48]

Ne, My da hay gi chua?

nay, y nhan manh

ciia nguai doi

thoai

nhe

[tr.8]

nghe

tap trung sir chii y

Trai ai, bay nam anh mai

nghe!

[tr.54]

nhe

biet mat con Thuy do

nghen

danh dau cheo do la nha tui

Day, cai nha nao toi co

Viet cong rao. Thieu uy

[tr.71]

Oi, minh van a day dau no

chiiy nghen!

co bo bom tan minh ciing

doi, khong dong

tinh, sac thai nhe

khoi sg!

nhang

te ra

[tr.132]

bieu thj y phan

hoa ra, ra vay

khat nuac.

[tr.46]

trai,

Trdi ai no leo hanh ve day

bieu thj sir ngac

trai ai

Te ra tui bay ciing biet

cam xiic manh

[tr.87]

chi vay ha trai? nhien, bat nga,

Ua, coi bo thim nay biet sii bieu thj sir sung

[tr.25]

lii

Ui, anh Tam.

ui, bieu thj sir

toi ranh giu ha? sot, ngac nhien

phan ling khi bj

tac dong dot nggt

Tir

STT

Trang

Tir dja phirang trong

Chii thich nghia

trich

van canh

Ian

dan

xuat

hien

[tr.191]

A rat

Sao A rat dau sao khong

Arak, ten ba to

2.5. LdP TlT KHO ME

vat may di cho roi! dong hg mau he,

nha, khu dat,

rirng.

xxxix

bao hg gia dinh,

catha

[tr.39]

hinh tam giac co

biet bao nhieu day biia ca

phep thieng,

tha vang hoac do.

dung trir ma quy

biia, mieng vai Hai co tay han deo khong

Cha

de phong than

Ca My nghe ra tieng

[tr.48]

min

da co, vang co

Quyen, lien buong cai bao

- Cha min.

Chac

mot con rach va

[tr.l 15]

C) Chac Ca Dao trong khu

CaDao

tru mat.

ciing la ten mot

chg nho thugc

An Giang

dii ke

Mot loai hinh

Ba nhin Ca My .. .nha

[tr.46]

kjch hat cua

dan da, diing day dap ra:

nguai Kha me

rue do tay ba nan, nha

nhirng cai noi dat nung do

nhung dem du ke anh

qua sam vai hoang tir con

Thach Kha ben soc tung

ba thi sam vai co gai bat 6c.

[tr.203]

Tho

dang chi nguai Kha Ve vu nay toi nghi trung uy

Xam va thang Hai Nho bj

con me dang Tho chem.

Kong

me noi chung

Dugc mgt tuan le sau anh

[tr.42]

pong

Mot tinh giap

cham

cham ve.

Thach Kha tren Kong pong bien giai

on min

Co a nha khong?

1 My oi, on min nau phd tec

[tr.48]

te?

Campuchia

tec te

Ruong

Rirang ay?

nau pha

[tr.45]

Thach

[tr.42]

Hg ciia nguai

Dugc mgt tuan le sau anh

Kha me

tin gi, chuyen gi

cham ve.

Xa ri ca Dieu hat tru tinh

A, may anh co dan, My

[tr.49]

keo

ciia nguai Kha

Thach Kha tren Kong pong

nay, co can hat Xa ri ca

phai kheo leo, dirng nong

xa rong

sa rong, vay

Ten chii trai dap khe roi

[tr.54]

keo mi xa rong nai bung

van guon lai cho chat,

keo ciing cii hat.

Tom lai, qua bang thong ke tir dja phuong trong tac pham Hon Ddt da dem

den cho nguai dgc mgt cai nhin kha chan that, sinh dgng ve canh vat, con nguai

viing song nuac Nam B6, ma cu the hon la viing Hon Dat - Kien Giang. Viec sir

dung tir dja phuong con nhan manh tinh chat rieng biet ve khu vuc, dja ban, ciia cac

nguai hai nhom tai.

* Chii thich:

1. Trong 6 ghi dau "...", nghia la so lieu con thieu, sau nay se bo sung.

2. Trong 6 ghi dau (...), nghia la doan dan chiing khong dua vao het vi qua dai.

xii

sir vat, hien tugng ciing nhu nhan vat ma nha van muon noi den.

Khóa luận tốt nghiệp Văn học: Khảo sát từ địa phương Nam bộ trong tác phẩm Hòn đất của Anh Đức

Chủ đề:

Khoá luận sư phạm văn

THI/VIEN

H$u Giang, thdng 06 nam 2012

{Giang vien hw&ng dan)

Hon Dat cua Anh Due.

J

l.Ly do chon de tai

J Li 1t \fiCkl

Khao sat tu diaphuong Nam Bo trong tdcphdm Hdn DdtcuaAnh Due

Khao sat tu diaphuongNam Bo trong tac pham Hon Dat cua Anh Due

truang mien Nam. Motphan cung boi day la Idn dau tien cudn tieu thuyet viet ve cuoc chien tranh chong My a mien Nam: The tieu thuyet vdn co kha nang rieng ve chieu rong ciing nhu ve chieu sau trong vdn de phan anh" [12, tr.118]

dong, kha trung thanh mot hien thuc vidai, do la tinh than cua nhan dan miin Nam

lien sau dong khai, va gdp phan minh hoa mot chan ly Ian ciia thai dai. Do la kha nang cua luc luang nhan dan danh bai ke thu dong han minh hang may chuc Idn va

cd vu khi manh han minh hang may tram Idn. Vdn de trung tdm cua Hdn Dat neu

len la vdn de ndng hoi nhdtciia thai daF [8, tr.235].

Khao sat tu dia phuong Nam Bo trong tacpham Hon Ddt cua Anh Due

dung tuyit vai" [22, tr.5].

vdn hoc cd sue song manh Hit, mot su tich ma qua day nguai ta cd thi nhan xet

duacphdm chat muai bdn triiu nguai miin Nam" [20, tr.30].

Hon Ddt cua Anh Due chua co mot cay but nao khao sat, nghien cuu ve no. D£ tai "Khao sat tu dia phuang Nam Bo trong tacpham Hon Ddt ciia Anh Due", nguai

Doi tuong ma luan van nghien cuu la viec tim tu dia phuong trong tieu thuyet Hdn Ddt ciia Anh Due, qua tu lieu nghien cuu thong ke va lam ro quan dilm nghe thuat trong trang viet ciia Anh Due

Khao sat tu diaphuong Nam Bo trong tacpham Hon Ddt cua Anh Due

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc pham Hon Dat cua Anh Due

Khao sattudia phuong Nam Bo trong tdc pham Hon Ddt ciia Anh Due

rieng", "chao", "tau ki",... la cac tu dia phuang dan toe hgc bieu thi nhung san vat

"mo", "rao", "cho", "ngdi"... b Trung Bo (tuong ling vai cac tu: "dau", "song",

"thay", "xa"... trong ngon ngu toan dan). Day la nhung lop tir khae nhau hoan

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc pham Hdn Dat cua Anh Due

(Nguon: Nguyin Thien Gidp (2010). Ddn luan ngon ngu hoc. Nxb Gido due)

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc pham Hon Dat ciia Anh Dice

Sau",... Hoac khong thi ggi kem ten that voi thu* tu sinh nhu: "Hai Nha", "Tu

Lap tu vung phan anh dac diem dia hinh song nuac Nam Bo rat da dang nhu: "rach", "bau", "bung", "xeo", "kinh", "muang", "dia",... cung vai he thong tir chi dia hinh do la lop tu chi phuang tien tren song nuac nhu: "ghe bau", "ghe

ng°"> "gne luan"> "xudng tarn ban", "vo lai", "tac rang",... Ngay ca lop tu chi sir van dong cua dong nuac nhu: "nude Ian", "nuac rdng", "nuac uang", "nuac

dung",., dugc phan dinh trong sir nhan thuc tinh vi, it khi nham Ian.

chi", "cd khoai", "cd keo",...

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dice

nhu motphuang dien tu tu, no biiu dat tinh chan thuc ciia hinh tuang, tdm li, tinh

each ciia con nguai dia phuang do. Nhu vay, viec su dung tir ngu dia phuang trong

tdcphdm vdn hoc, nghe thuat se mang lai sac thai dia phuang mot each ro net" [9,

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Ddt ciiaAnh Dice

un", "nang thun", "men", "ta Idn", "thdn Idn", "dua nuac", "su", "vet

"ban",... Do la nhung tu chi dja danh Nam B6 nhu: "vam", "cu lao", "kinh

"go", "hem", "ganh",.... Do la nhung tir chi ten nguai, vai each dat ten theo thu

triim", "ha bac",...

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hdn Ddt ciia Anh Dire

Khao sat ticdia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hdn Ddt cua Anh Dice

Chuyin luai mau. Cung trong nam 1952, ong viet tat ca dugc tam truyen ngan, tap

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

cd song, Nguaigdc den biin, Chuyen rieng...).

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdcphdm Hon Ddt ciia Anh Dice

Hau).

O$IHOCVOTR(10NGTOfiN

Dat (1965).

Anh Due, tuyin tap tdc phdm (hai tap, 1997), Anh Due - Truyen ngan va but ky

tuoi tha (1972), Ong gia ve huu va nhungdua tre (1995).

Khao sattic dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Datcua Anh Dire

Hon Ddt (1965) la cuon tieu thuyet dugc tang Giai thuong van hgc Nguyen Dinh Chilu (1960 - 1965) ciia Hoi Van nghe Giai phong miin Nam. Bui Diic Ai, tac gia Mot truyen chip a binh vien lai co them mot thanh cong trong tilu thuylt

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Dat cua Anh Dice

ky dung cho ddn chungho day lin, rotcuoc cung khong giic ndi" [tr.253].

ciing dugc phan anh trong cac tac pham nhu Rung U Minh, Gia dinh ma Bay; Hon Ddt da mieu ta hinh thai chien dau tieu bieu ciia nhan dan miin Nam trong giai doan nay. Hoai Thanh cho rang: "Doc Hon Ddt ta cd thi hinh dung ra cuoc chien

dau cua ca miin Nam". Thuc ra Anh Diic viet Hon Ddt vai muc dich "gay mam, gay niem tin", bai vi thuc tai each mang nhung nam 1960 a mien Nam con rit den toi va tac pham Hon Ddt duoc viet nam 1965 liic cao trao danh My dang ma ra soi

sao Ngan? Nd md bung minh, nd dap dau minh, anh em chit khong biit bao nhieu

rdi. Horn qua, con Quyin vai con Sic vo rieng md kiim duae xuang thit cud bay anh

em minh bi nd dap bira truac kiim gap a trong bau" [tr. 13]. Anh Diic da mieu ta

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Ddt cua Anh Dice

Hdn Ddt la biic tranh hien thuc ciia khang chien Nam B6, nhung hien thuc

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Dat ciia Anh Dice

nhiiu nhung anh da tao nin mot trong nhicng hinh dnh dep nhat, trong sdng nhat,

diu dang nhat va kiin trinh nhat vi nguaiphu nu Viet Nam". Ngoai ve dep ciia chj

Sir, tac pham con xay dung thanh cong mot so hinh anh phu nu khae nhu: ma Sau (me ciia chj Sii), Quyen (em gai Sii), ba Ca Xai (me thing trung uy Xdm), co Ca My, chj Hai Thep, thim Ba U.. .Tat ca deu hien len nhirng net dep tuong ling vai vai

xi",... Net dac sac 6 day la Anh Diic ghi lai dugc nhung net tinh each con nguai

Khao sat tir dia phuong Nam Bo trong tdc phdm Hon Ddt ciia Anh Dire

Ddt ciia Anh Dire duae chao ddn nhu mot su kiin van hoc gdy xuc ddng Ian. Tiiu

thuyit vai di tai chong My trong budi dau qua da gdp thim chat men say chiin dau

cho long nguai, dac biit la thi hi tre - Nhung nguai dang sdng trong cai nao nice

cua nhirng budi xuat quan, nhicng li tinh nguyin "ba sdn sang" trang nghiim va

lang man" [10, tr.193].

Khao sat tir diaphuong Nam Bo trongtdc phdm Hon Dat cua Anh Dice