Khóa luận tốt nghiệp đại học: Yếu tố thực tiễn trong chương trình Giáo dục phổ thông môn Toán ở Việt Nam và xây dựng tình huống tăng cường yếu tố thực tiễn trong dạy học Đại số - Giải Tích ở trường THPT

Toán học là môn khoa học có nguồn gốc từ thực tiễn và phục vụ thực tiễn. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc giảng dạy Toán phổ thông vẫn còn nặng về lý thuyết, khiến học sinh gặp khó khăn trong việc vận dụng kiến thức vào đời sống thực tiễn. Điều này dẫn đến sự thiếu hứng thú và thậm chí tâm lý sợ học Toán ở một bộ phận học sinh. Nhận thấy sự cần thiết của việc đổi mới giáo dục theo hướng tăng cường năng lực ứng dụng, khóa luận này tập trung vào việc nghiên cứu và xây dựng các tình huống dạy học nhằm tích hợp yếu tố thực tiễn vào chương trình Toán phổ thông, đặc biệt là phần Đại số và Giải tích ở bậc THPT.

Tài liệu này hướng đến giáo viên dạy môn Toán ở bậc Trung học phổ thông, sinh viên chuyên ngành Sư phạm Toán, và các nhà nghiên cứu, cán bộ quản lý giáo dục quan tâm đến việc đổi mới phương pháp giảng dạy và chương trình Toán học theo định hướng ứng dụng thực tiễn.

Khóa luận này tập trung nghiên cứu yếu tố thực tiễn trong chương trình và sách giáo khoa môn Toán phổ thông ở Việt Nam, đồng thời xây dựng các tình huống dạy học nhằm tăng cường liên hệ giữa Toán học và đời sống. Bắt đầu bằng việc làm rõ tầm quan trọng của việc kết nối Toán học với thực tiễn trong quá trình sản xuất, khoa học kỹ thuật và giáo dục, khóa luận phân tích sâu về thực trạng các bài toán có nội dung thực tế trong các sách giáo khoa Đại số - Giải tích THPT hiện hành ở Việt Nam. Kết quả phân tích cho thấy tỷ lệ các bài toán ứng dụng thực tiễn còn khá khiêm tốn. Khóa luận cũng so sánh thực trạng này với chương trình giáo dục Toán của một số quốc gia khác trên thế giới như Singapore và New Zealand, nơi yếu tố thực tiễn được chú trọng và tích hợp sâu rộng hơn. Trên cơ sở đó, đóng góp chính của khóa luận là việc đề xuất 22 tình huống dạy học cụ thể cho các chủ đề trong chương trình Đại số và Giải tích ở trường THPT, bao gồm các bài về hàm số (bậc nhất, bậc hai, hàm mũ), giá trị lớn nhất – giá trị nhỏ nhất, và ứng dụng của tích phân. Các tình huống này được thiết kế dựa trên các nguyên tắc sư phạm, nhằm mục tiêu giúp học sinh thấy được sự hữu ích, gần gũi của Toán học, từ đó nâng cao hứng thú học tập, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Mặc dù các tình huống này chỉ mang tính đề xuất và chưa được thực nghiệm kiểm chứng hiệu quả, chúng mở ra hướng đi mới cho việc cải thiện chất lượng dạy học Toán, đáp ứng yêu cầu đổi mới của giáo dục.