Khóa luận tốt nghiệp đại học: Phát triển năng lực mô hình hóa toán học cho học sinh thông qua tình huống thực tiễn trong dạy học hàm số ở trường trung học phổ thông

Luận văn này tập trung vào việc phát triển năng lực mô hình hóa toán học cho học sinh trung học phổ thông thông qua các tình huống thực tiễn, đặc biệt trong dạy học hàm số. Đề tài xuất phát từ nhận thức về vai trò quan trọng của toán học trong đời sống và sự cần thiết phải đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm hình thành và phát triển toàn diện các phẩm chất và năng lực cho học sinh, đáp ứng mục tiêu giáo dục hiện đại.

Giáo viên Toán trung học phổ thông, sinh viên sư phạm Toán và những người quan tâm đến phương pháp dạy học phát triển năng lực mô hình hóa toán học.

Khóa luận này nghiên cứu sâu sắc về việc phát triển năng lực mô hình hóa toán học cho học sinh trung học phổ thông thông qua việc tích hợp các tình huống thực tiễn vào dạy học hàm số. Nghiên cứu đã làm rõ cơ sở lý luận về năng lực mô hình hóa, các mục tiêu của chương trình môn Toán 2018 và thực trạng dạy học hàm số hiện nay. Thông qua khảo sát giáo viên và học sinh tại tỉnh Quảng Nam, luận văn chỉ ra rằng mặc dù giáo viên nhận thức được tầm quan trọng của mô hình hóa, việc triển khai thực tế còn gặp nhiều khó khăn về thiết kế bài tập, chuyển đổi vấn đề thực tiễn sang mô hình toán và đánh giá năng lực. Học sinh cũng gặp vướng mắc trong việc ứng dụng kiến thức vào thực tiễn và chuyển đổi bài toán. Trên cơ sở đó, khóa luận đề xuất một quy trình dạy học 5 bước nhằm bồi dưỡng năng lực mô hình hóa, bao gồm: tìm hiểu vấn đề thực tiễn, thiết lập mối liên hệ và đơn giản hóa giả thiết, xây dựng bài toán toán học, giải quyết bài toán và xác định câu trả lời cho tình huống ban đầu. Các ví dụ minh họa cụ thể trong dạy học các loại hàm số như hàm bậc nhất (bài toán cước taxi), hàm mũ (bài toán gửi tiết kiệm lãi kép), hàm lôgarit (bài toán tăng trưởng dân số), và hàm bậc hai (bài toán doanh thu rạp chiếu phim, sản lượng nông nghiệp, tối ưu hóa diện tích) đã được trình bày chi tiết. Luận văn khẳng định việc áp dụng phương pháp mô hình hóa không chỉ giúp học sinh giải quyết các bài toán thực tiễn hiệu quả mà còn hình thành niềm tin và hứng thú đối với môn Toán, góp phần nâng cao chất lượng dạy học theo định hướng chương trình GDPT mới.