
Đ I H C THÁI NGUYÊNẠ Ọ
TR NG Đ I H C S PH MƯỜ Ạ Ọ Ư Ạ
LÊ H I HÀẢ
VÀNH PHÂN TH C H U TỨ Ữ Ỷ
VÀ NG D NGỨ Ụ
KHÓA LU N T T NGHI PẬ Ố Ệ

THÁI NGUYÊN – NĂM 2014
2

Đ I H C THÁI NGUYÊNẠ Ọ
TR NG Đ I H C S PH MƯỜ Ạ Ọ Ư Ạ
LÊ H I HÀẢ
VÀNH PHÂN TH C H U TỨ Ữ Ỷ
VÀ NG D NGỨ Ụ
KHÓA LU N T T NGHI PẬ Ố Ệ
Gi ng viên h ng d n: T.S TR N NGUYÊN ANả ướ ẫ Ầ
THÁI NGUYÊN – NĂM 2014

M c l cụ ụ
M đ uở ầ ..........................................................................................................1
Ch ng 1. Ki n th c chu n bươ ế ứ ẩ ị.................................................................2
1.1. Xây d ng vành K[X]ự............................................................................2
1.2. Hàm đa th cứ..........................................................................................6
1.3. S h c trong K[X]ố ọ ................................................................................7
1.4. Không đi m c a đa th cể ủ ứ ......................................................................10
1.5. Đa th c v i h s ph c và th c.ứ ớ ệ ố ứ ự .........................................................12
Ch ng 2. Phân th c h u tươ ứ ữ ỷ.....................................................................16
2.1. Xây d ng tr ng các phân th c h u tự ườ ứ ữ ỷ...............................................16
2.2. Phân tích thành phân th c đ n gi nứ ơ ả .....................................................22
2.3. Th c hành phép phân tích thành phân th c đ n gi n (PTĐG)ự ứ ơ ả ...........28
2.4. Công th c n i suy Lagrangeứ ộ ................................................................38
Ch ng 3. M t s bài toán liên quanươ ộ ố .......................................................42
3.1. Ch ng minh đ ng th c v i vành phân th c h u tứ ẳ ứ ớ ứ ữ ỷ............................42
3.2. M t s l p ph ng trình, h ph ng trình v i hàm phân th c h u tộ ố ớ ươ ệ ươ ớ ứ ữ ỷ
........................................................................................................................45
3.3. Ph ng trình hàm trong l p hàm phân th c h u tươ ớ ứ ữ ỷ............................53
K t lu nế ậ ........................................................................................................58
Tài li u tham kh oệ ả ......................................................................................59

M đ uở ầ
Phân th c h u t là m t trong nh ng khái ni m c b n c a ch ng trìnhứ ữ ỷ ộ ữ ệ ơ ả ủ ươ
Toán b c h c ph thông. Đ c bi t, các tr ng THPT chuyên và các l pở ậ ọ ổ ặ ệ ở ườ ớ
chuyên toán có r t nhi u d ng toán liên quan đ n hàm phân th c. H n n a phânấ ề ạ ế ứ ơ ữ
th c h u t còn xu t hi n c b c Đ i h c trong Đ i S , Gi i Tích, Hình H c,ứ ữ ỷ ấ ệ ở ả ậ ạ ọ ạ ố ả ọ
T H p. Đ ph c v cho vi c d y h c sau này cũng nh làm ti n đ đ nghiênổ ợ ể ụ ụ ệ ạ ọ ư ề ề ể
c u sâu v phân th c h u t . Tôi đã ch n nghiên c u đ tài: ứ ề ứ ữ ỷ ọ ứ ề “ Vành phân th cứ
h u t và ng d ng”.ữ ỷ ứ ụ Lu n văn đ c chia ra làm ba ch ng.ậ ượ ươ
Ch ng 1: Là ki n th c chu n b v vành đa th c bao g m cách xâyươ ế ứ ẩ ị ề ứ ồ
d ng vành đa th c K[X], hàm đa th c, s h c trong vành K[X], khôngự ứ ứ ố ọ
đi m c a đa th c và đa th c v i h s ph c và th c, đ c bi t ch ng nàyể ủ ứ ứ ớ ệ ố ứ ự ặ ệ ươ
gi i thi u m t cách ch ng minh c a Đ nh lý c b n Đ i s (Đ nh lýớ ệ ộ ứ ủ ị ơ ả ạ ố ị
d’Alambert); gi i thi u thu t toán chia theo lũy th a tăng.ớ ệ ậ ừ
Ch ng 2: Trình bày v phân th c h u t . Cách xây d ng tr ng cácươ ề ứ ữ ỷ ự ườ
phân th c h u t , cách phân tích thành các phân th c đ n gi n cũng nhứ ữ ỷ ứ ơ ả ư
cách th c hành phép phân tích đ n gi n, Đ nh lý Lagrange và ng d ngự ơ ả ị ứ ụ
trong phân tích phân th c h u tứ ữ ỷ
Ch ng 3: Ch ng này bao g m các bài toán trên phân th c h u tươ ươ ồ ứ ữ ỷ
và m t s ph ng trinh và ph ng trình hàm trên hàm phân th c h u t .ộ ố ươ ươ ứ ữ ỷ
Đ hoàn thành luân văn này, tr c nh t em xin chân thành c m n t iể ướ ấ ả ơ ớ
T.S Tr n Nguyên An đã dành th i gian h ng d n ch b o t n tình giúp đầ ờ ướ ẫ ỉ ả ậ ỡ
trong su t quá trình làm lu n văn này.ố ậ
Em cũng xin g i l i c m n chân thành đ n các th y cô đã đ c, ki mử ờ ả ơ ế ầ ọ ể
tra, đánh giá và cho nh ng ý ki n quý báu đ lu n văn đ c đ y đ vàữ ế ể ậ ượ ầ ủ
phong phú h n.ơ
Thái Nguyên, tháng 04 năm 2014
5

