www.vanthuluutru.com
Ngi dch: TS. Nguyn L Nhung
35
2. Khôi phc li các tài liu m dn bng vt liu halogen bc
Nghiên cu phc ch tài liu bn vn b m, hư tn bng các
phương pháp trong phm vi khác nhau mang tính cht quang ph, cho phép
la chn phương thc hiu qu tt nht trong phc ch nguyên dng tài
liu b hư tn. Kt qu là xác nh ưc quy trình phc ch tài liu.
Phù hp vi sơ  chun b, trong phn y, ngưi ta ưa ra phương
thc chp hình, chnh sa làm hơn bn text ca tài liu bng phn mm
PhotoShop, s dng các trang thit b và nguyên vt liu nh  thc hin quy
trình phc ch tài liu lưu tr b m, b hư tn.
T phn mm chp hình nh cn trang thit b: máy nh, vt liu
nh, quá trình x phim âm bn, x phim dương bn,… tuy nhiên, nu
không chuyên gia lành ngh thì nhim v phc ch tài liu không th thc
hin tt ưc.
2.1. S  quy trình công ngh chung
Vn  phc ch tài liu v nguyên t c c!ng ging như phc hi nhng
bn text b hư h"ng khác không có s khác bit. Trên cơ s# phc hi hình nh,
vn  th nht $t ra là % tương phn và quang ph ca vt liu nh, quan
im ca con ngưi, vn  th hai nh hư#ng ca phương thc chiu sáng
trên tài liu khi chp, góc % chiu sáng, s phân b ánh sáng trên b m$t tài
liu và các chi tit khác.
Chng trình chp sao chép bao gm:
1- Chun b tài liu  chp
2- L p $t ngun chiu sáng
2-1 L p $t ngun chiu ánh sáng tím (t ngoi)
2-2 L p $t ngun chiu ánh sáng " (hng ngoi)
www.vanthuluutru.com
Ngi dch: TS. Nguyn L Nhung
36
2-3 L p $t ánh sáng  kích thích các hin tưng phát quang
2-4 To ra tán x ánh sáng khuch tán và $c bit
3. La chn nguyên vt liu nh  chp
3-1 Phim dùng cho sao chép nh tài liu
3-2 Tip nhn vt liu quang ph in t (ánh sáng quang ph tím)
4. Chp hình
4-1 Chp hình vi b% lc sáng
4-2 Chp hình trên vt liu nh chuyên dng có % tương phn $c bit
5. Tin hành quá trình chp âm bn
…………….
T chương trình này rõ ràng là trong tt c các bưc ln trong quá trình
khôi phc tài liu m dn, trái vi vic chp nh tài liu ơn gin, m%t s
la chn trong iu kin nht nh như èn chiu sáng, tip xúc, vt liu ng
dng, trong ó cn xác nh hiu qu ca quá trình tng th.
Sao chép quang hc
Vi loi sao chép quang hc, còn gi chp li bng máy nh, m%t
thu kính s& ưc s dng  thu hình nh ca bn gc vào phim. Trong iu
kin y, có rt nhiu loi kích c'  sao chép (c' thu nh", c' 1:1, ho$c
phóng to). Phương pháp này có th to ra ưc m%t s hài hòa, cân i cho b%
sưu tp nh h(n hp ưc to ra t nhiu quá trình khác nhau nh ra m%t
kích c' chung nht. Khi bn gc b m (d: tài liu nh ho$c các tài liu in
n trên nn giy) thì phương pháp sao chép quang hc ưc coi phương
pháp thc t nht. Các h thng quang hc c!ng ưc coi là tư#ng  sao
chép li các bn gc d) h"ng như các loi phim xenlulô axetat giòn, d) gãy;
www.vanthuluutru.com
Ngi dch: TS. Nguyn L Nhung
37
các bc nh b cong; các phim nitrat dính; các vn bn giy nn yu. Nhng
loi này có th b hư hi do áp lc trong khi in tip xúc.
V hiu sut, các h thng sao chép quang hc m%t s li th.
chúng có th to ra kh nng làm vic vi các vn bn giy nn yu, giòn; các
di phim óng trong c cu%n phim dài hàng chc mét, % r%ng khác nhau
(35mm, 70mm, 105mm, v.v.), rt ít thao c trong lúc chp nh không
cn phi xbn gc c!ng như x phim trong bóng ti. Kích c' r%ng hơn
th cht lưng sao chép tt hơn c' 35mm trong khi v*n ưa ra m%t kích
c' nht nh phc v công tác lưu tr. th tráng ra các cu%n phim m%t
cách nhanh chóng vi cht lưng áng tin cy hơn bng máy tráng phim t
%ng sau ó sao chép chúng bng máy in tip xúc t %ng (m%t kiu s
dng  sao chép vi phim phim nh %ng). Vic m%t b% sưu tp tài liu
bng phim âm bn (dng phim cu%n) s& d) dàng cho vic s hóa, s dng các
máy quét t %ng. Cơ quan Lưu tr Quc gia # Oasinhton, D.C các Công
ty chuyên v sao chép nh s dng quy trình y  sao chép nh en tr ng
và thy rng m%t máy sao chép có th to ra 100.000 bc nh sao m(i nm.
Ngoài h thng èn chiu ã s dng, ánh sáng ca tài liu ưc phc
ch phi ng nht m%t cách hoàn ho. Khi chp nh có phn chiu, nên s
dng m%t giá ' trang b hai ho$c bn èn sáng ging nhau (iu này ph
thu%c vào nh dng ca s vt), ti góc quay 45
0
nht thit phi thông gió
y  tránh nóng. Nên dùng èn in t (èn nháy)  chp nhng  to
tác d) b tn hi  to ra s n bng nhit % màu tương thích vi các loi
phim màu thích hp vi ánh sáng ban ngày.
2.2. Thit b, vt t  chp sao chép
Vic s dng la chn các thit b ph thu%c vào các mc tiêu, loi
s lưng tài liu lưu tr hư h"ng ho$c b m ch cn phc hi, m$t khác
c!ng òi h"i ch % bo qun thích hp vi m%t khi lưng không nh" tài liu
www.vanthuluutru.com
Ngi dch: TS. Nguyn L Nhung
38
m, hư h"ng sau phc ch s& ưc bo qun # dng nh (trên vt mang tin
giy  nh).
Chp hình tài liu $c bit nên thc hin nh dng phim cho khung
kích thưc 6 x 9 cm ho$c ln hơn. Vi mc ích  gim chi phí lao %ng
ci thin hiu sut, ngưi ta khuyn cáo chp microfilm, nhưng vi vic s
dng phương pháp chp hình  khôi phc li các tài liu m dn
Kích thưc khung ti ưu cho vn bn b m, h"ng bng microfilm không
ưc nh" hơn ch thưc 24 x 36 mm. Nu gim ch thưc s& thy m%t s suy
gim rt trong cht lưng và n%i dung tng tin ca tài liu lưu tr.
Rõ ràng, các thit b tiêu chun dùng chp microfilm c!ng như máy nh
s cn có kh nng s dng các ngun ánh sáng cn thit, b% lc nguyên
liu s dng trong quang ph tia cc tím và hng ngoi.
Nu không thc hin theo tiêu chun ã khuyn cáo thì yêu cu i vi
trang thit b trong quá trình tích cc x lý nh các quá trình hoàn tt
không $t ra.
Vt liu chp nh chuyên dng  phc hi tài liu lưu tr b m, b hư
h"ng c trong ngoài nưc không còn na. vy, bn nên chn t iu
kin hin ti cho phép chúng ta gii quyt vn  theo phương pháp la chn
và phù hp vi công ngh.
 nhy sáng (ISO)
% nhy sáng ca phim hay ca b% cm bin. hiu thưng dùng
trên phim nha là ASA, ISO, DIN,… Tương t như vy, máy nh s c!ng
dùng thông s ISO  biu th các cp ca % nhy sáng. Thí d:
 nhy - IOS Mc  bt sáng  sáng ni chp nh
<100 thp mnh
100 - 200 trung bình trung bình
>= 400 cao yu
www.vanthuluutru.com
Ngi dch: TS. Nguyn L Nhung
39
ISO 100 -200 % nhy ng thông dng mà hu ht các máy nh s
compact dùng  thit lp m$c nh, va phù hp vi ánh sáng thưng
g$p,va cho ra nh % mn chp nhn ưc, ng thi, c!ng phù hp vi
vic chp nh  phc ch tài liu.
Trong m%t s máy nh compact sau này cho phép bn tng % nhy
sáng lên 400, 800, 1.600,….
+% nhy sáng (ISO) càng thp tòi h"i nơi chp nh phi ngun
sáng mnh. +% b t sáng ca kém nhưng % mn ca nh thì tt hơn (khó b
nhi)u hơn). Do % nhy sáng thp n vic s dng trong nhng tình hung
chuyn %ng s& khó có kt qu tt ưc.
ISO càng cao thì % b t sáng càng mnh, thích hp # nhng nơi
ngun sáng yu. Nhưng s& cho nh % mn m (d) b nhi)u). ISO cao
s& thích hp trong tình hung chp hình nhng s vt ang chuyn %ng vì nó
có kt qu tt ưc.
Các thông s khu %, tc % ISO ưc t v, %c lp, nhưng
thc t, i vi nhng máy nh cn n vic iu chnh bng tay như máy
nh cơ ch-ng hn, thì các thông s khu %, tc %, % nhy ISO u phi
ưc cân chnh phù hp.
Ba yu t khu %, tc %, ánh ng là các yu t chính to nên mc
phơi sáng cho tm nh, trong ó, % nhy sáng chim v tưu tiên. C ba yu
t này nh hư#ng b túc cho nhau. Thông thưng, m%t yêu cu nào
ó phi tng yu ty lên 1 cp % thì phi gim m%t trong hai yu t còn li
1 cp  duy trì mc phơi sáng.
d: gi s ta s dng mc ISO 200, # tc % 1/125 khu % F11
cho ta nhng mc % phơi sáng ưng ý. Nu ta tng khu % lên F8 tcn