Kinh doanh là sáng tạo
Tôi Luôn Cho Rằng “kinh doanh” là một điều gì đó vô cùng giá trị. Thậm
chí có thể coi đó là một thứ nghệ thuật.
Việc gọi kinh doanh là nghệ thuật có thể sẽ gây ra đôi chút cảm giác kỳ lạ.
Bởi nghệ thuật thông thường được dùng để chỉ những bộ môn như hội họa,
điêu khắc, âm nhạc, văn học, kịch nghệ v.v., nghĩa là những lĩnh vực mang
tính tinh thần và cao quý. Ngược lại, người ta có xu hướng coi kinh doanh là
cái gì đó nặng về vật chất và tầm thường. Tuy nhiên, nếu coi nghệ thuật là
một hoạt động sáng tạo thì kinh doanh đích thị là một hoạt động sáng tạo.
Chẳng hạn, một họa sĩ tài năng suy nghĩ về bố cục của một bức tranh, sau đó
anh ta bôi màu lên bức toan trắng tinh chưa có một nét vẽ và hoàn thiện bức
tranh. Bức tranh đã hoàn thành không chỉ đơn giản chỉ là vải và thuốc vẽ, nó
là một tác phẩm nghệ thuật được vẽ nên bởi sự thăng hoa trong tinh thần của
người họa sĩ. Đó là sự sáng tạo tuyệt vời tựa như việc biến không thành có.
Vậy kinh doanh thì sao? Nhà doanh nghiệp nảy ra một ý tưởng kinh doanh
và lập kế hoạch. Sau đó anh ta huy động nguồn vốn, xây dựng các cơ sở cần
thiết như nhà xưởng, tập hợp con người, phát triển sản phẩm. sản xuất ra
chúng và giúp ích cho mọi người. Quá trình đó không khác nào việc họa sĩ
vẽ tranh và có thể gọi tất cả hoạt động ấy của nhà doanh nghiệp là một chuỗi
sáng tạo.
Thoạt nhìn dễ tưởng quá trình đó chỉ là hoạt động sản xuất đơn thuần nhưng
kỳ thực đó là sự thăng hoa trong tinh thần của nhà doanh nghiệp. Với nghĩa
đó, công việc của nhà doanh nghiệp cũng giống như hoạt động sáng tạo nghệ
thuật của họa sĩ, và kinh doanh xứng đáng được gọi là một môn nghệ thuật.
Hơn nữa, kinh doanh còn hàm chứa vô vàn những nội dung phức tạp và đa
dạng.
Chỉ tính riêng các lĩnh vực trong sản xuất kinh doanh thôi cũng đã vô cùng.
Nào là bộ phận nghiên cứu, phát triển, rồi bộ phận sản xuất, bộ phận bán
hàng, bộ phận vật tư nguyên vật liệu, ngoài ra còn có các bộ phận gián tiếp
như kế toán hay nhân sự v.v. Mỗi bộ phận trong sản xuất kinh doanh đều là
những hoạt động sáng tạo. Còn bộ phận quản trị có nhiệm vụ thống nhất và
điều phối những hoạt động này thực sự là một sáng tạo lớn lao.
Như vậy, ta có thể gọi kinh doanh là một môn nghệ thuật, tuy nhiên đó
không đơn thuần là một môn nghệ thuật độc lập như hội họa hay điêu khắc
mà là một môn nghệ thuật tổng hợp được tạo nên từ nhiều lĩnh vực khác
nhau tựa như một môn nghệ thuật bao gồm cả hội họa lẫn điêu khắc, hay
gồm cả âm nhạc lẫn văn học vậy.
Hơn nữa, kinh doanh còn là một đối tượng biến đổi không ngừng. Bối cảnh
xã hội cũng như kinh tế bao quanh hoạt động kinh doanh thay đổi từng giây
từng phút. Người làm kinh doanh phải tùy biến với những thay đổi đó, luôn
đi trước một bước và không ngừng đưa ra những quyết định.
Do vậy, kinh doanh khác với hội họa, trong hội họa khi người ta vẽ xong thì
nghĩa là một bức tranh đã hoàn tất, còn kinh doanh thì không. Nghĩa là trong
kinh doanh không có khái niệm hoàn tất, kinh doanh không ngừng đổi mới
và phát triển, và bản thân quá trình này có thể được coi là một tác phẩm
nghệ thuật. Với cách nhìn nhận đó cũng có thể coi kinh doanh là một môn
nghệ thuật sống.
Nhưng nói vậy không có nghĩa đề cao kinh doanh hơn những môn nghệ
thuật khác Nghệ thuật rất cao quý, nó làm phong phú thêm giá trị và tinh
thần của con người. Đây là điều không cần phải bàn cãi. Tuy nhiên điều mà
tôi muốn nói ở đây, đó là kinh doanh cũng có giá trị lớn lao tương tự như
thế.
Tất nhiên, không phải mọi tác phẩm nghệ thuật đều có giá trị như nhau. Bất
luận là hội họa, văn học hay âm nhạc, bên cạnh những danh tác có tính nghệ
thuật cao lay động sâu sắc lòng người thì cũng có những tác phẩm hoàn toàn
vô giá trị.
Dùng tiền bạc để đánh giá giá trị của một tác phẩm nghệ thuật hẳn là có
những khía cạnh không phù hợp, song nếu thử coi như đó là một trong
những thước đo, chúng ta sẽ thấy rằng cũng cùng là tranh, nhưng có những
tác phẩm đáng giá hàng triệu, hàng chục triệu thậm chí trăm triệu yên trong
khi có những tác phẩm chỉ bán với giá độ chục ngàn yên mà chẳng ai buồn
mua.
Điều này cũng đúng với kinh doanh. Có những hoạt động kinh doanh tuyệt
vời khiến người xem phải cảm kích tựa như được chiêm ngưỡng một tác
phẩm nghệ thuật thì cũng có những hoạt động kinh doanh chẳng đạt được
kết quả gì tựa như một tác phẩm vô giá trị. Do vậy, mặc dầu nói kinh doanh
là một môn nghệ thuật sống, song không phải bất cứ hoạt động kinh doanh
nào cũng xứng đáng được mệnh danh như thế.
Chừng nào việc kinh doanh đó phải là sự kết hợp tuyệt vời của những nhà
xưởng, sản phẩm, phương thức bán hàng, cách thức đào tạo, sử dụng con
người, kết quả tài chính hoàn hảo, tinh thần của doanh nghiệp hay quan điểm
kinh doanh thăng hoa sống động, chừng ấy hoạt động kinh doanh đó mới
đáng được gọi là nghệ thuật.
Việc thành bại của một bức tranh có ảnh hưởng rất lớn tới giá trị của nó.
Kinh doanh cũng vậy, song trong trường hợp của bức tranh, khi là một tác
phẩm vô giá trị thì nó chỉ đơn giản là không khiến ai cảm động chứ không
gây thiệt hại cho ai. Nhưng một tác phẩm kinh doanh vô giá trị thì khác. Nó
sẽ gây thiệt hại cho tất cả các bên có liên quan. Tôi thử lấy một ví dụ khắc
nghiệt nhất, đó là trường hợp phá sản, vỡ nợ, hẳn các bạn sẽ thấy một tác
phẩm kinh doanh vô giá trị hay thất bại đáng sợ như thế nào đối với một
