MỘT VÀI KINH NGHIỆM
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC
SINH TIỂU HỌC QUA
HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ
LÊN LỚP
MỤC LỤC
STT NỘI DUNG TRANG
PHẦN MỞ ĐẦU
1 Lý do chọn đề tài 2
2 Mục đích nghiên cứu 4
Tính cấp thiết 4
3 Phạm vi nghiên cứu 5
4 Nhiệm vụ nghiên cứu 6
5 Phương pháp nghiên cứu 6
PHẦN NỘI DUNG
1 Thực trạng của vấn đề 7
2 Giải quyết thực trạng 9
3 Tính khả thi của đề tài 12
PHẦN KẾT LUẬN
1 Kết luận về vấn đề nghiên cứu 18
2 Những kiến nghị đề xuất 19
3 Một vài hình ảnh về các hoạt động ngoài giờ lên lớp của nhà
trường 20
PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài:
Bất kỳ xã hội nào, nền văn hóa nào thì chuẩn mực đạo đức con người cũng luôn được chú
trọng, giáo dục đạo đức con người luôn là một việc cần thiết và quan trọng trong mọi xã hội và
mọi giai cấp. Trong giai đoạn hiện nay, vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh đang trở nên cấp
bách và cần thiết. Ngay từ lứa tuổi học sinh học tiểu học. Giáo dục đạo đức lại càng phải quan
tâm và coi trọng, nó là một nhân tố quyết định đến nhân cách con người, là luân thường đạo lý
của con người. Đạo đức gắn liền với nền văn hoá của xã hội. Có thể nói đạo đức gắn liền với tâm
hồn con người tạo nên lời ăn tiếng nói, cách cư xử với cộng đồng xã hội … khiến cho mọi người
xung quanh vui vẻ, hạnh phúc. Đạo đức là các tốt, cái đúng của mỗi con người được chuyển hoá
thành lời nói và hành vi tốt đẹp. Con người phải có nhận thức đúng đắn và theo chiều hướng tích
cực về một sự vật, hiện tượng nào đó để từ đó có lời nói, hành vi tốt về sự vật hiện tượng đó.
Như Bác Hồ nói “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên”.Đặc biệt với
nền giáo dục của chúng ta hiện nay, song song với đổi mới phương pháp dạy học thì việc quan
tâm đến giáo dục đạo đức cho học sinh là một việc làm vô cùng quan trọng nhất là với lứa tuổi
nhỏ, lứa tuổi đang "như búp trên cành". Trẻ em như một tờ giấy trắng, ngay từ ban đầu việc hình
thành giáo dục đạo đức cho các em có một chuẩn mực đạo đức phù hợp với xã hội là một việc
làm vô cùng thiết thực, nó giúp các em hình thành nên thói quen có hành vi đạo đức tốt mãi mãi
về sau.
Trong những năm gần đây việc giáo dục đạo đức đã được các nhà trường đặc biệt quan tâm. Các
giờ học chính khóa, các hoạt động ngoại khóa, các giờ hoạt động tập thể đã lồng ghép chương
trình giáo dục đạo đức cho học sinh. Song tình hình đạo đức của học sinh vẫn chưa được cải
thiện là bao. Đây đó vẫn còn hiện tượng học sinh có những lời nói, hành động ứng xử không hay
trong nhà trường. Những vụ việc vi phạm đạo đức xảy ra ngày càng nhiều, mức độ nghiêm trọng
gia tăng. Nhiều biểu hiện thanh thiếu niên sống hưởng thụ, coi nặng giá trị vật chất, tiêu xài
hoang phí, lười lao động, sống ích kỷ …
Trước tình trạng thực tế ấy, là người làm công tác giáo dục với hơn 30 năm trong nghề dạy học
tôi không khỏi băn khoăn, trăn trở.Vì sao đạo đức học sinh lại xuống cấp như thế trong khi ở
trường học sinh vẫn được học môn đạo đức (với tiểu học), Giáo dục công dân (với THCS và
THPT), các bài học về pháp luật và vẫn luôn được các thầy cô giáo giáo dục đạo đức qua mỗi bài
giảng, qua các hoạt động ngoại khoá vui chơi? Phải chăng một phần do sự phát triển quá mạnh
của xã hội, do hội nhập Quốc tế quá nhanh; Hay do gia đình chỉ chú trọng đến kinh tế mà chưa
quan tâm đến giáo dục cho học sinh; Hay do phần đa nhà trường mới chỉ quan tâm đến chất
lượng về kiến thức mà chưa quan tâm đến giáo dục đạo đức nhân cách cho học sinh ở tất cả các
hoạt động chính khóa và hoạt động ngoài giờ lên lớp của học trò? Học sinh tiểu học phần đa
hiện nay đều học 2 buổi/ngày. Ở trường các em được học tập vui chơi và tham gia rất nhiều hoạt
động khác. Như vậy song song với việc giáo dục học sinh qua các bài giảng giáo viên tiểu học
còn phải chú trọng đến giáo dục đạo đức học sinh qua hoạt động ngoài giờ lên lớp. Nếu chỉ chú ý
đến việc truyền tải kiến thức cho học trò thì chúng ta chưa hoàn thành vai trò chức trách của nhà
giáo, mà giáo viên cần phải dạy kỹ năng sống kỹ năng làm người thường xuyên liên tục ở mọi
lúc mọi nơi mọi hoạt động của trò, mới góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh.
Điều 26 của điều lệ trường tiểu học quy định rõ Hoạt động giáo dục: Hoạt động giáo dục bao
gồm hoạt động trên lớp và hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm rèn luyện đạo đức, phát triển năng
lực, bồi dưỡng năng khiếu, giúp đỡ học sinh yếu kém phù hợp đặc điểm tâm lý, sinh lý lứa tuổi
học sinh tiểu học; Hoạt động giáo dục trên lớp được tiến hành thông qua việc dạy học các môn
học bắt buộc và tự chọn; Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp bao gồm hoạt động ngoại khoá,
hoạt động vui chơi, thể dục thể thao, tham quan du lịch, giao lưu văn hoá; hoạt động bảo vệ môi
trường; lao động công ích và các hoạt động xã hội khác.
Chính vì những lý do ấy tôi đã nghiên cứu và viết ra một số kinh nghiệm về: “Giáo dục đạo đức
cho học sinh tiểu học qua hoạt động ngoài giờ lên lớp”.
Nếu kinh nghiệm này được phổ biến và sử dụng rộng trong các trường tiểu học thì tin chắc sẽ có
tác dụng rất lớn đến vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh.
2. Mục đích của đề tài: Mục đích của đề tài này tôi chỉ có mong muốn là đưa ra các kinh
nghiệm thực tế mà tôi đã thực hiện; những kết quả đã thu được qua việc thực hiện giáo dục đạo
đức học sinh qua Hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học Hoàng Văn Thụ để cùng trao
đổi, nhân rộng những việc làm có hiệu quả thiết thực, góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh.
3.Tính cấp thiết :
Hiểu và xác định được tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức học sinh qua Hoạt động ngoài
giờ lên lớp trong các nhà trường sẽ mang lại hiệu quả cao trong việc giáo dục toàn diện cho học
sinh, giúp trẻ ham thích đến trường, yêu trường, yêu lớp, yêu thầy cô, bạn bè, được bộc lộ những
tài năng của mình, tự tin vươn lên trong cuộc sống. Trong môi trường trường học an toàn thân
thiện, trẻ em sẽ cảm nhận được sự thoải mái khi việc học của mình vừa gắn với kiến thức trong
sách vở, vừa thông qua sự thâm nhập, trải nghiệm của chính bản thân trong các Hoạt động ngoài
giờ lên lớp như: qua các giờ ngoại khóa, qua các trò chơi dân gian, qua các hoạt động tập thể vui
mà học, qua hoạt động từ thiện, ….. Làm cho trẻ thực sự yêu thầy cô, bè bạn, coi trường lớp của
mình như một gia đình lớn. Đến trường học trẻ được sống thân thiện với mọi người, được học
làm người tốt, được bộc lộ cái tự lập của mình, được đưa ra các chính kiến, được thảo luận trao
đổi với bạn bè với thầy cô để phát huy tính tích cực của mình. Trong môi trường phát triển toàn
diện đó, học sinh học tập hứng thú, chủ động tìm hiểu kiến thức dưới sự dìu dắt của người thầy,
gắn chặt giữa học và hành, biết thư giãn khoa học, rèn luyện kỹ năng và phương pháp học tập,
trong đó những yếu tố hết sức quan trọng là khả năng tự tìm hiểu, khám phá, sáng tạo. Qua
các Hoạt động ngoài giờ lên lớp trẻ sẽ năng động, sáng tạo, yêu cuộc sống, tham gia các động xã
hội tích cực dưới sự dạy dỗ của các thầy cô giáo được học các chuẩn mực đạo đức, giáo dục con
người có tài và có đức, đây là nhân tố quyết định sự phát triển bền vững của đất nước. tôi thấy:
Nếu triển khai
4. Phạm vi nghiên cứu:
- Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu việc việc thực hiện giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu
học qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường TH Hoàng Văn Thụ - TPTN.
- Đối tượng nghiên cứu: Cán bộ giáo viên, Phụ huynh học sinh, học sinh nhà trường tiểu
học Hoàng Văn Thụ. Nghiên cứu việc thực hiện giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học qua các
hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường TH Hoàng Văn Thụ
- Cách tiếp cận: Bằng thực tế kinh nghiệm của bản thân trong việc chỉ đạo thực hiện
phong trào, bằng kinh nghiệm của đồng nghiệp, của học trò, của cha mẹ học sinh, và qua nghiên
cứu tài liệu, sách báo, qua trao đổi trò chuyện...
5. Nhiệm vụ nghiên cứu:
Trên cơ sở nghiên cứu các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, qua phong trào
“ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm
vụ năm học của ngành GD&ĐT. Làm rõ vai trò của người cán bộ quản lý trong công tác giáo
dục đạo đức học sinh qua hoạt động ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học. Trên có sở nghiên cứu
lý luận và thực tiễn của cá hoạt động ngoài giờ lên lớp, vận dụng để tìm ra giải pháp để thực hiện
tốt công tác giáo dục đạo đức học góp phần giáo dục học sinh phát triển toàn diện.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu các tài liệu, các văn bản hướng dẫn của ngành giáo dục.
- Các phương pháp nghiên cứu: điều tra, khảo sát, phân tích tổng kết và đúc rút kinh nghiệm.
- Các phương pháp hỗ trợ: Tổng hợp, thống kê, biểu bảng, so sánh….
NỘI DUNG
1. Thực trạng vấn đề:
Giáo dục là quá trình kết hợp vai trò chủ đạo cuả giáo viên với sự tự giác tích cực, tự rèn
luyện cuả học sinh nhằm hình thành ý thức, tính cách và chủ yếu là hành vi thói quen đạo đức
với các chuẩn mực xã hội quy định. Nhân cách học sinh được hình thành qua hai con đường cơ
bản: Con đường dạy học trên lớp và con đường Hoạt động ngoài giờ lên lớp. Hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp là một hoạt động quan trọngqua hoạt động này học sinh được thực hành các kỹ
năng sống, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, thực hiện mục tiêu giáo dục cuả
nhà trường. Chính từ những hoạt động như: lao động, sinh hoạt tập thể, hoạt động xã hội đã góp
phần rất lớn trong việc hình thành nhân cách cuả học sinh. Giúp các em biết tự giáo dục, tự rèn
luyện, tự hoàn thiện mình. Có thể nói việc tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp là xây dựng
cho các em các mối quan hệ phong phú, đa dạng, một cách có mục đích, có kế hoạch có nội dung
và phương pháp nhất định, gắn giáo dục với cộng đồng, tạo sự thân thiện trong mọi tình huống.
Biến các nhu cầu khách quan cuả xã hội thành những nhu cầu cuả bản thân học trò. Nhân cách
trẻ được hình thành và phát triển thông qua các hoạt động có ý thức. Chính trong quá trình sống,
học tập, lao động, giao lưu, vui chơi giải trí… con người đã tự hình thành và phát triển nhân cách
cuả mình. Vì thế, hoạt động ngoài giờ lên lớp có liên quan đến việc mở rộng kiến thức, tư tưởng,
tình cảm, năng lực nâng cao thể lực, thể chất và tinh thần của học sinh. Do vậy, cần thiết phải kết
hợp việc học tập trên lớp với việc rèn luyện kĩ năng thực hành, giúp học sinh hiểu sâu hơn và
nắm bản chất cuả sự vật hiện tượng, tạo niềm tin và óc sáng tạo cho học sinh, giải quyết mối
quan hệ giữa học và chơi - chơi và học làm cho học sinh ham thích đến trường, ham thích các
hoạt động tập thể và biết sống vì tập thể.
Trên thực tế Hoạt động ngoài giờ lên lớp ở tiểu học trong những năm qua đã có nhiều sự
chuyển biến rõ nét, đã được các cấp quản lý giáo dục, các trường, đội ngũ giáo viên cũng như
cộng đồng quan tâm và có các giải pháp tích cực nhằm nâng cao chất lượng hoạt động. Hệ thống
văn bản chỉ đạo cũng đã đề cập nhiều đến việc tổ chức Hoạt động ngoài giờ lên lớp, đặc biệt là
khi Bộ GD-ĐT phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực” thì việc đầu tư cho Hoạt động ngoài giờ lên lớp đã gắn với cộng đồng hơn, được xã hội
quan tâm đầu tư hơn, đã có tài liệu "Thân thiện với môi trường" của tác giả Ngô Thị Tuyên do
nhà xuất bản GD Việt Nam xuất bản. Cuốn tài liệu này cũng đã góp phần tích cực giúp GV có
hướng đi, cách làm theo từng chủ đề để góp phần giáo dục hoạt động ngoài giờ lên lớp cho học
sinh đạt hiệu quả cao hơn.
Song bên cạnh đó, với tình hình hiện nay nội dung hoạt động ngoài giờ lên lớp chưa thực sự
đáp ứng nhu cầu thực tế, chương trình còn đơn điệu, cứng nhắc.Vẫn còn Cán bộ quản lý nhà
trường và giáo viên chưa thực sự quan tâm hoặc chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động Ngoài
giờ lên lớp, gần như cho rằng đó là nhiệm vụ, là hoạt động cuả tổ chức đoàn thể nhất là Chi
đoàn và Tổng phụ trách Đội.
Việc định hướng nội dung, hình thức về hoạt động ngoài giờ lên lớp ở một số trường chưa có sự
sáng tạo, hầu như vẫn còn lệ thuộc nhiều vào sự chi phối của cấp trên hoặc phụ thuộc nhiều vào
các cuộc thi. Lãnh đạo một số trường chưa có biện pháp cụ thể, năng lực tổ chức hoạt động ngoài
giờ còn của một số giáo viên vẫn còn hạn chế.
Khá nhiều giáo viên thường dành thời gian của Hoạt động ngoài giờ lên lớp để ôn kiến thức, kĩ
năng, giải quyết các phần việc về lĩnh vực dạy học. Nhiều trường ít chú ý đầu tư thời gian cho
Hoạt động ngoài giờ lên lớp, bởi thường mất nhiều thời gian, nếu tổ chức không tốt không những
không mang lại lợi ích gì mà còn ảnh hưởng chất lượng hoạt động dạy và học trên lớp, tốn kém
kinh phí mà không có nguồn tài chính hỗ trợ, có quan điểm còn cho đây là họat động vui chơi
nên không quan trọng,mất nhiều thời gian, tốn kém kinh phí không cần thiết. Đa số giáo viên
chưa thực sự quan tâm hoặc chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động này, gần như cho rằng đó là
nhiệm vụ, là hoạt động cuả tổ chức đoàn thể nhất là chi đoàn và tổng phụ trách đội.
Qua khảo sát đầu năm học ở giáo viên và học sinh phụ huynh HS và một số đại diện các tổ
chức đoàn thể thu được kết quả như sau:
Đối tượng tham gia khảo
sát
Nhận thức về các hoạt động NGLL trong nhà trường
Cần thiết Không cần thiết Trung gian
Số
lượng
Số
lượng
% Số
lượng
% Số
lượng
%
Giáo viên 50 42 84 1 2 7 14
Học sinh 72 38 52,8 2,8 2 32 44,4
Phụ huynh 72 24 35 7 9 41 56
Các tổ chức 5 2 40 0 0 3 60
2. Giải pháp giải quyết thực trạng vấn đề:
